ئاڵەکۆک

میر سادقی دینەوەری add_a_photo
میر سادقی دینەوەری مەلنامە
٧. باڵزر/ baɫzr: کوللەگر
باڵزر هەر کوللە مەگێرۆ وە چنگ
مەنیشۆ نە پای سەوزەگیا و شنگ

واتە: باڵزر هەر کوللە ئەگرێ بە چنگ. وە لە تەنیشت سەوزەگیا و شنگ دا دائەنیشێ.

کوردی: پەڕبەڵەکەی بۆری گەورە (سۆرانی). گاسڕه‌، نكلكوڕه‌ (کورمانجی). خاردۆل (لوڕی). قاڵاوە لتە (هەورامی). باڵزڕ/ باڵزر (کەلهوڕ).
فارسی: سنگ چشم بزرگ.
عەرەبی: صُرَدٌ كَبِيرٌ، صرد (دقناش) رمادي كبير.
تورکی: بویوک سالاخ قوشی
ئینگلیزی: Great Grey Shrike
(Northern Shrike)
ناوی زانستی: Lanius excubitor
«فەرهەنگی باڵندە کێوییەکان کەماڵ ڕەحمانی»

٢٦ سانتیمێترە. لە هەموو پەڕەبەڵەکەکان گەورەترە. پەڕوباڵی ڕەش و سپییە. سەروپشتی بۆرە. بەپێچەوانەی پەڕبەڵەکەی بۆری بچووک نێوچاوانی بۆرە. چاوی کەوتوونە نێو خەتێکی ڕەشی پان، دێغێکی باریکی سپی بەبرۆیدا ڕاکشاوە. پاشەڵی ئاماڵ سپییە. باڵ و کلکی ڕەشە، خەتی سپی لە باڵیدا هەیە مێیە. خەت و خاڵی وردی کاڵی لە سینگیدا هەیە. ئەم باڵندەیە بەباڕی قاوەیی ئاماڵ بۆرە و سینگی پڕە لە خەت و خاڵ. لەسەر شوێنی بڵیندی وەک دار و دارتێل هەڵدەنیشێ و لەوێوە لوور دەبێتە نێچیر. زۆربە کلکی هەڵدەتەکێنێ و وەک چەتر دەیکاتەوە. لە کەنار لێرەوار، باغی میوە و نێو پەرژینان دەژی. جاری وایە لەسەر دار لەنێو پنجە دڕوو هێلانە دەکا. زستانان زۆر هەیە.
«فەرهەنگی باڵندە ئەحمەد بەحری»

باڵزڕ/ baɫzř: ناو. باڵزێڕ؛ مشک گرە؛ سەماکەرە؛ هەلەکەسەمای گەورە؛ مەلێکی ڕاوکەرە. [فارسی] دلیجه.
«فەرهەنگی زانستگای کوردستان»

بازڕ:  [فەرهەنگی خاڵ] مەلێکی گۆشتخۆرە بەقەد ڕیشوڵەیەک دەبێ ڕەنگی بۆرەقنەیە.

بازۆر:  [هەنبانە بۆرینە]
کوردی: بازڕ، مەلێکی بۆری بچووکە، مشک گرە.
فارسی: پرنده‌ای است کوچک به رنگ خاکستری.

بازڕ:  [هەنبانە بۆرینە]
کوردی: باڵدارێکی بۆر و گچکە و گۆشتخۆرە، مشک گرە.
فارسی: از مرغان کوچک شکاری.

مشک گرە:  [هەنبانە بۆرینە]
کوردی: باڵدارێکی چکۆڵەی ڕاوکەرە
فارسی: پرنده‌ای است کوچک و شکاری.

کوردی: هەڵەکەسەمای گەورە
فارسی: دلیجە.
ن. زانستی: Falco tinnunculus
فەرانسەوی: Faucon crécerelle
ئینگلیزی: Common Kestrel
(Eurasian Kestrel)
* سەماکەرە، مشک گرە
«فەرهەنگی باڵندە، ئەحمەد بەحری.»

بالزر [با لْ زِ رْ] (در لهجهٔ کرماشانی)
نام دیگر این پرنده در لهجه کرمانجی سنندج بازر [با زُ رْ] است. و در طهران شکارچیان آن را بازر [با ز رْ] مینامند.
پرنده‌ییست کوچک، دارای منقار کج، نظیر مرغان شکاری و رنگ پرهای بدنش خاکستری و زیر سینه‌اش سپید است.
شکار این پرنده بیشتر ملخ و همچنین گنجشک و مرغان کوچکتر از خود است.
گاهی این پرنده را اهلی میکنند و بیشتر وسیله بازی کودکان است و با آنکه حلال گوشت است تقریباً خواصّ مرغان شکاری را دارد و حتّی میگویند با آن پرندگان کوچکتری را هم ممکن است شکار کرد.
«فرهنگ نام‌های پرندگان محمد مکری»

ناسیح حوسێنی:
پێم وایە ئەم پەلەوەرە پەڕبەڵەکەی بۆری گەورە (سنگ چشم خاکستری) بێت.
چونکە ئەوەی جەنابی موحەمەدی موکری باسی دەکات تەنیا ئەم پەلەوەرە ئەگرێتەوە.
کوللە و پوشبەقنگە (سنجاقک) و مشک و چۆلەکەی چکۆلەیش ئەگرێت و ئەیخوات.

Gasirre; Nikilkurre/ گاسڕە؛ نکلکوڕە
(Lanius excubitor)
«Balindeyên Kurdistanê Îsmaîl Taha Şahîn»

گاسڕه‌؛ نكلكوڕه‌.
پەڕبەڵەکەی بۆری گەورە.
الصرد الرمادي الكبير
لا: Lanius excubitor
«ئیسماعیل تاها شاهین باڵندەیێن کوردستانێ پشکا چارێ»

صُرَدٌ كَبِيرٌ، صرد (دقناش) رمادي كبير
Great Grey Shrike
Lanius excubitor
«كتاب طيور الشرق الأوسط»
مەلنامەی میرسادقی دینەوەری: لێكۆڵێنەوەی: د. سدیق بۆرەكەیی، هەولێر، ئەكادیمیای كوردی، ٢٠١٢، لاپەڕە ١٠.
نووسین: کەماڵ ڕەحمانی
سەرچاوە: https: //t. me/farhangibalnda

پەراوێز edit