باڵەوان نە پەی شکار چوون بازەن
چەنی چەرخ و قووش هەمیشە سازەن
واتە: باڵەبان وەکوو باز لە شکار و نێچیردایە. وە لەگەڵ چەرخ و قووش دا هەمیشە سازە.
چەنی چەرخ و قووش هەمیشە سازەن
واتە: باڵەبان وەکوو باز لە شکار و نێچیردایە. وە لەگەڵ چەرخ و قووش دا هەمیشە سازە.
باڵه‌بان بۆ ڕاو وه‌کو باز نییه! له‌گه‌ڵ چه‌رخ و قووش‌دا هه‌میشه سازه.
باڵه‌بان «نه» په‌ی...
ئه‌و «نه» له‌وێ مانای نه‌نووسراوه، واته ڕه‌سته‌که «مه‌نفی» ده‌کات.
«عەبدوڵڵا حەبیبی»
ڕاستەی هەڵۆ شێوەکان
تۆرەمەی شەهێن
کوردی: باڵەبان (سۆرانی). باڵەوان (کەلهوڕی). شاهینێ مامزان (کرمانجی).
فارسی: بالابان، چرغ
عەرەبی: صَقْرٌ حُرٌّ، صقر الغزال
تورکی: اوترگی
ن. زانستی: Falco cherrug
فەرانسەوی: Faucon Sacre
ئینگلیزی: Saker Falcon
٤٥ سانتیمێترە. پشتی و باڵی قاوەیی کاڵە. سەر و پاش ملی سپی ڕێ ڕێی قاوەیییە. خەتی باریکی بەلاملی داکشاوە. بەرزگی سپییە و تا ڕادەیەک خاڵخاڵ یان ڕێ ڕێیە. کلکی قاوەیی پڕ ڕەنگە. بە پاناییدا ڕێ ڕێی سپییە. خاڵ و میلی سەر و بەرزگی ئەو باڵندەیە بەباڕی زۆرتر و لێک نزیکترە. باڵندەیەکی دڕ و نەترسە و هێرش دەباتە سەر گیانلەبەری گەورەتر لە خۆی. لە دەشتی بەرین و بیابان دەژی. لەسەر داری بڵیند و ناو تاتە بەردان هێلانە ساز دەکا. زستانان زۆر دەبێ.
«فەرهەنگی باڵندە»
باڵەوان: [با لَ وا نْ] (در لهجهٔ کرمانجی و در لهجهٔ کرماشانی): پرنده‌ییست شکاری، از بازقزل کوتاهتر و کمی سینه پهن تر و از تیرهٔ سیاه چشمان... باڵەوان را در فارسی و ترکی بالابان می‌نامند.
«فرهنگ نام‌های پرندگان محمد مکری»
باڵەوان: باڵەبان.
«قامووسی زمانی كوردی زەبیحی.»
باڵەوان: باڵندەیەکی گۆشتخۆری ڕاوکەرە.
«فەرهەنگی خاڵ»
باڵەوان: چەرخ، شاهێن (کوردی). چرخ، شاهین (فارسی). سَقر، صَقر، زُمَّج، قَطام، شاهین، قَطَامی، قُطامي (عەرەبی).
«فەرهەنگی مەردۆخ»
باڵەوان:
کوردی: سەقر، باڵەبان.
فارسی: چرغ.
«هەنبانە بۆرینە»
Şahînê Mamizan/ شاهینێ مامزان
(Falco cherrug)
«Balindeyên Kurdistanê Îsmaîl Taha Şahîn»
باڵەبان دە شیعری کوردیدا
ئاوازی سەقر و باز و باڵەبان
حیلەی ماینی جنسی کەحێلان
«دیوانی پیرەمێرد، شیعری وەسفی، کزەی دەروون»
قیژەیی قوڵنگە چریکەی پۆڕە زیڕەی باڵەبان
قەهقەهەی کۆترە سەدای شاهینە سەیرانت هەیە
«مینە جاف، دیوانی مینە جاف»
عەرسەیی مەیدانی چەرخە ئێستە جەولانگاهی بووم
بوو بە لانەی زاغی بەدخوو، ئاشیانەی باڵەبان
٭٭٭
مەردی مەیدان هاتە جەولان باز لە ڕەنگی تەپڵی باز
«حەیتە» وەک شاهۆیی گێژ و کورد بە میسلی باڵەبان
«سالم، دیوانی سالم»
شین و یەختەخان تەمام سەمەندان
ژەندن ئۆتراغان باز و باڵەبان
٭٭٭
سەقر و باڵەبان، باز و شاھینان
زەڕین قه‌ڵلادە باز و باڵەبان
«میرزای لوڕستانی، مەمی ئالان بە هۆرامی»
باڵه‌بان «نه» په‌ی...
ئه‌و «نه» له‌وێ مانای نه‌نووسراوه، واته ڕه‌سته‌که «مه‌نفی» ده‌کات.
«عەبدوڵڵا حەبیبی»
ڕاستەی هەڵۆ شێوەکان
تۆرەمەی شەهێن
کوردی: باڵەبان (سۆرانی). باڵەوان (کەلهوڕی). شاهینێ مامزان (کرمانجی).
فارسی: بالابان، چرغ
عەرەبی: صَقْرٌ حُرٌّ، صقر الغزال
تورکی: اوترگی
ن. زانستی: Falco cherrug
فەرانسەوی: Faucon Sacre
ئینگلیزی: Saker Falcon
٤٥ سانتیمێترە. پشتی و باڵی قاوەیی کاڵە. سەر و پاش ملی سپی ڕێ ڕێی قاوەیییە. خەتی باریکی بەلاملی داکشاوە. بەرزگی سپییە و تا ڕادەیەک خاڵخاڵ یان ڕێ ڕێیە. کلکی قاوەیی پڕ ڕەنگە. بە پاناییدا ڕێ ڕێی سپییە. خاڵ و میلی سەر و بەرزگی ئەو باڵندەیە بەباڕی زۆرتر و لێک نزیکترە. باڵندەیەکی دڕ و نەترسە و هێرش دەباتە سەر گیانلەبەری گەورەتر لە خۆی. لە دەشتی بەرین و بیابان دەژی. لەسەر داری بڵیند و ناو تاتە بەردان هێلانە ساز دەکا. زستانان زۆر دەبێ.
«فەرهەنگی باڵندە»
باڵەوان: [با لَ وا نْ] (در لهجهٔ کرمانجی و در لهجهٔ کرماشانی): پرنده‌ییست شکاری، از بازقزل کوتاهتر و کمی سینه پهن تر و از تیرهٔ سیاه چشمان... باڵەوان را در فارسی و ترکی بالابان می‌نامند.
«فرهنگ نام‌های پرندگان محمد مکری»
باڵەوان: باڵەبان.
«قامووسی زمانی كوردی زەبیحی.»
باڵەوان: باڵندەیەکی گۆشتخۆری ڕاوکەرە.
«فەرهەنگی خاڵ»
باڵەوان: چەرخ، شاهێن (کوردی). چرخ، شاهین (فارسی). سَقر، صَقر، زُمَّج، قَطام، شاهین، قَطَامی، قُطامي (عەرەبی).
«فەرهەنگی مەردۆخ»
باڵەوان:
کوردی: سەقر، باڵەبان.
فارسی: چرغ.
«هەنبانە بۆرینە»
Şahînê Mamizan/ شاهینێ مامزان
(Falco cherrug)
«Balindeyên Kurdistanê Îsmaîl Taha Şahîn»
باڵەبان دە شیعری کوردیدا
ئاوازی سەقر و باز و باڵەبان
حیلەی ماینی جنسی کەحێلان
«دیوانی پیرەمێرد، شیعری وەسفی، کزەی دەروون»
قیژەیی قوڵنگە چریکەی پۆڕە زیڕەی باڵەبان
قەهقەهەی کۆترە سەدای شاهینە سەیرانت هەیە
«مینە جاف، دیوانی مینە جاف»
عەرسەیی مەیدانی چەرخە ئێستە جەولانگاهی بووم
بوو بە لانەی زاغی بەدخوو، ئاشیانەی باڵەبان
٭٭٭
مەردی مەیدان هاتە جەولان باز لە ڕەنگی تەپڵی باز
«حەیتە» وەک شاهۆیی گێژ و کورد بە میسلی باڵەبان
«سالم، دیوانی سالم»
شین و یەختەخان تەمام سەمەندان
ژەندن ئۆتراغان باز و باڵەبان
٭٭٭
سەقر و باڵەبان، باز و شاھینان
زەڕین قه‌ڵلادە باز و باڵەبان
«میرزای لوڕستانی، مەمی ئالان بە هۆرامی»