١. ياران: ڕەفێقان. ئەبلەه: شێت. كەسێوەن: كەسێكه. [ماناكەی لەگەڵ
شيعری دواييدا پێكەوه دێت].
٢. يانه: خانوو. به ئاوايش وانۆ: به ئاوەدان حيسابی كات. واته: هاوڕێيان
شێت‏و دێوانه، بێ عەقڵو تێ نەگەيشتوو كەسێكه كه لەم دونيای فانی‏يەدا خانوو بكاتەوه، وه ئەم وێرانەيه تا سەر به ئاوەدان‏و به هی خۆی بزانێ.
٣. واته: دونيا مەنزڵێكه وێرانەيەو لەناو ئەچێت، كەس له شوێنی وێرانەدا
خانووی دروست نەكردووه، بەتايبەتی كه ئەو خانووەش هەر كاول‏و وێران بێ.
٤. [ماناكەی لەگەڵ هۆنراوەی پاشەويدا دێ].
٥. واته: هاوڕێيان هەر شوێنێك‏و وڵاتێكی وێران بێت، شێت ئەو
كەسەيه بەو شوێنه هيوادار بێت. هەركەس عەقڵی بێ تيايا دانانيشێو ڕەنجی بێ سوودو بێ فائيده بۆ دونيا ناكێشێ.
٦. ئێد: ئەم. بگنۆ نەڕای: بكەوێته ڕێ. تا ياوۆ: تا بگات. واته: هەروا
باشتره بكەوێته ڕێ تا بگاته شوێنێ كه ئەبەدی بێت.
٧. [ماناكەی لەگەڵ شيعری دواييدا دێت].
٨. واته: عاقڵانی زەمانی كۆن دونيايان به پردێك داناوه، هەرچەندبمێنيتەوه لەو ڕێ گوزەرەدا ئاخری هەر ئەبێ بڕۆی بەسەرياو بەجێی بێڵی.
٩. [پول، «پُل»: وشەيەكی فارسی‏يه به مانا: پرد]. واته: يەكێ ئەگەر وێڵو
شێت نەبێ بەسەر پردەوه كەی خانوو ئەكاتەوه! ؟ .
١٠. [ماناكەی لەگەڵ شيعری دواييدا دێت].
١١. جاويد: ئەبەدی، به دايمی. چەنەش نەمەندەن: تيا نەماوەتەوه. واته:
دونيا شارێكی زۆر كۆنه به هەزاران هەزار خەڵقی تيا دانيشتووه، بەڵام كەس به دايمی تيايا نەماوەتەوه، هەريەكێ 'پێنج'، 'شەش' ڕۆژێك بەند ئەبن‏و دوايی كۆچ ئەكەن.
١٢. هەن: هەيه. جەی شار: لەم دونيايه، لەم شاره. بەرمەشان: دەرئەچن.
[ماناكەی له گەڵ دوو هۆنراوەی پاشەوەيدا دێ].
١٣. مەبان: ئەبن. مەويەران: ئەڕۆن. به جەخت: به خێرايی.
١٤. واته: نه ئارام هەيه نه قەرار، هەموو ڕۆژێك 'هەزار 'كەس لەم دونيايه
دەرئەچن‏و به خێرايی تێ ئەپەڕن ئەم خەڵقه پۆل پۆل، هەموويان ئەچنه ناو خاك‏و خۆڵ. پەی پەی ئەچن هەموويان بەو ڕێگەداو هيچكاميان جارێتر سەر نايێرنه دواوەو بۆ دونيا بگەڕێنەوه! .
١٥. [پێسەن: وايه. تێش: تێيدا. مانای ئەم شيعرەو دوو شيعری دوايی
پێكەوه دێت].
١٦. [يانه: ماڵ، خانوو]
١٧. واته: تۆ مەشغووڵی‏و خەريكی خانوو به «كا»و «قوڕ» ئەكەيتەوه،
سەفەرێكی سەخت‏و دوورو درێژت وا لەبەرا، ئەبێ هەر بچی بۆ ئەو سەفەره. تۆ عەقڵت وايه لەم دونيايەدا كەس نەماوه هەر تۆ ئەمێنی! ؟ ، فكرت شێته! ، خەياڵت خاوه، ئەبێ خەياڵی تەدارەكی خۆ ڕێكخستنی ئەم سەفەرو كۆچه بكەيت...
١٨. واته: بەس جلی ئيش كردنی دونياداری بكەره بەرت، ڕێگای
سەفەرەكەت دووره، توێشوو بۆ خۆت ڕێك خه.
١٩. [مەنسەب، «مَنصَب»: جێگەو مەقام، پلەو پايەو گەورەيی]. واته:
بەعزێ وەخت خەريكی پاره كۆ كردنەوەو مڵ داريت، هێندێ جاريش وای له خەياڵی مەنسەب‏و گەورەيی‏يا.
٢٠. واته: هێندێ جار لەگەڵ مناڵانتا شادی‏و خۆشيته، هێندێ جاری
تريش بۆ ديدەن‏و بينينی يارو ڕەفێقان شەوق‏و زەوقته.
٢١. [لەگەڵ شيعری دواييدا ماناكەی دێت].
٢٢. واته: كاسەی سەرت له ئيشی دونيايی بەتاڵ كه، كاتێك به خۆت
ئەزانی شادی بەتاڵی، ئەوسا ئەزانی ئەجەل‏و مەرگ تۆی گير داوەو پێی خستويته زەنجيرەوه.
٢٣. [دەروون: خاتر، دڵ. مانای ئەم هۆنراوەيەو دوو هۆنراوەی دوايیپێكەوه دێن].
٢٤. [ناما: نەهات. عوسيان، «عُصيان»: تاوان، گوناه].
٢٥. [جەو دما: لەوه دوا، ئەوسا. بەر ئاما: دەرهاتن]. واته: دڵ پڕ له
حەسرەتی، خاترت پەرێشانه، ئەبينی وا دوور كەوتيەوه له خزم‏و خوێشانت، نه ماڵ نه گۆڕ بەكارت نەهات، تۆ مايتەوه له قەبرا به بارێ گوناەو تاوانەوه! ، ئەوسا بڵێ: «وا حَسْرَتا» داخەكەم، جێگەی دانيشتنی دەرنەهاتنەوەت بێ يانێ گۆڕ.
٢٦. [دوچار: تووش. وەرگ: گورگ. گەستيش: گەستيتی]. واته: كردەوەی
خراپی خۆت لێت ئەبێ به بەڵا يا وەك گورگ ئەتخوا، يا وەك مار ئەتگەزێ.
٢٧. [فيعل، «فِعل»: كردەوه. خاڵی موشتی: مشت خاڵی. ماناكەی لەگەڵ
دوو شيعری دواييدا دێت].
٢٨. [عاصی، عاسی: تاونبار].
٢٩. واته: گير خواردووی ڕەوشت‏و ئيشی خراپەی خۆت، بێ توێشوو بێ
شت‏و دەس بەتاڵی خۆت، ياخی‏و ڕوو ڕەش‏و تاوانباری خۆت، گرفتاری گۆڕی تەنگ‏و تاريكی خۆت، نوقم بووی گێجی دەريای سياسەت‏و كرداری خۆت، شەرمەزارو ڕوو زەردی قيامەتی خۆت.
٣٠. [سڕ، سِرّ: پەنامەكی. سەتتار، «سَتّار»: پۆشەر. يەكێكه له ناوەكانی
پەروەردگار] واته: ئەی ئەوەی وا گوناهەكان ئەبەخشی‏و له گوناه خۆش بووی، سيڕرو پۆشی پەنا دەر، ببوره له جورمی «صەيدی» خەتاكار.
«تێبينی»: پاش هۆنراوەی:
وەلێ كەس جاويد چەنەش نەمەندەن
هەر پەنج ڕۆ كەسێو چاگەنه بەندەن
ئەم هۆنراوه دێت:
هەر ڕوێ فەوجێ بەرمەشان جه شار
مەگێران نەوەر ڕای «دار القرار»
بەم جۆره هۆنراوەكانی ئەم هەڵبەسته ٣١ هۆنراوەيه.