١. نەورۆز گوڵ: گوڵی نەورۆز. خێزان: دەرهاتووه. واده: وەخت. واته:
گوڵی نەورۆز دەرهاتووه، وادەی بەهاره كەوا گوڵ نەورۆز سەری دەر هێناوه.
٢. واته: لەش سپی‏يەكان، خاڵداره بچوكەكان خۆيان ڕازاندووەتەوه به
بۆنی عەتری گوڵه بۆن خۆشەكانيانەوه.
٣. واته: نەورۆز گوڵ بەهار به جاسووسی ناردويەتی تا هەواڵ بزانێت‏و
مزگێنی بدات به دەرهاتنی گوڵان‏و هاتنی بەهار.
٤. پەی زينەت: بۆ جوانی. بپێكان: بی‏هۆننەوه. واته: بافته جوانه
دوڵبەرەكان بۆ ڕازاندنەوەی خۆيان نەورۆز گوڵ بهۆننەوه وەكوو جوقەی ئاووس بيكەن به سەری خۆيانا.
٥. بەر ئامان: دەر هاتوون. واته: ڕابەری نەورۆز له داوێنی هەردەوه يانێ
نەورۆز گوڵ يەكه يەكه وا له پەرده هاتنه دەرەوه.
٦. هێمای: هێشتا. نەبەردەن: نەی‏بردووه. ئاوەردەن: هێناويەتی. [ماناكەی
لەگەڵ هۆنراوەی دواييدا دێت].
٧. واته: هێشتا زستان تەشريفی نەبردووه، نەورۆز گوڵ مزگێنی بەهاری
هێناوه، تا مزگێنی بدات: زستان ڕۆيی، تەختی يەخ‏و سەهۆڵی توڕداو كردی به تۆز.
٨. حوت: ئاخر مانگی زستانه. واته: ئەگەرچی ساردی هەوا لەش
ئەتەزێنێ، گوێی مەدەرێ، ڕۆژ وا له بورجی «حوت»ا. اِذا دَخَلَ الشَّمسُ فِی‏الْحُوتِ، اَلْبَرَدُ يَمُوتُ ]هەركاتێ خۆر بكەوێته ناو بورجی حوت، مانای وايه ئيتر سەرما نامێنێو ئەمرێ].
٩. واته: ... بەڵێ جاڕ كێشەكانی نەورۆز جاڕ ئەدەن، جاڕی پادشای
بەهاری تازه ئەدەن.
١٠. وەشت: بارانی بێ ئازار. مانای ئەم هۆنراوەيه له هۆنراوەی دواييدا دێت.
«تێبينی»: له هەورامانا له زستانا هەر بەفر ئەبارێ لەباتی باران، جا كه
باران باری مانای خۆشی هەوايەو نزيكی بەهاره. م. كاردۆخی
١١. مەيۆ: دێت. ئامای: هاتن. واته: بای وەعدەی باران له كۆسارانەوه
دێت، هاوڕێيان ئەمه مزگێنی بەهاری تازەيه، پاشای بەهار وەختی هاتنيەتی، وا به پەله دێت هاتنی، به جەخته.
١٢. واته: وەخته پاشای بەهار بێته سەر دەور، جاڕ كێشەكانی جاڕ بدەن،
ئەوانيش هەورو ڕەعدو بەرق‏و ترێشقەن. جاران پاشايەك بووبێ به پاشا وتويانه: دەور دەوری فڵانه، «صەيدی»ش ئەڵێ: نزيكه جاڕ بدەن بڵێن: دەور دەوری بەهاره.
١٣. واته: وەخته دەبدەبەی بەهار وەكوو «دارا» ڕووی دەرو دەشت
بگرێت. دارا، شای پێشووی ئێران.
١٤. واته: وەخته سوپای گوڵاڵان بێته دەر، هەردو دەرو دەشت وەك جاران
داگير كەن.
١٥. چەرمه: سپی. دێبا: قوماش. واته: وەخته بێنه دەرو پێ بگەن‏و
بدرەوشێنەوه به هەزار ڕەنگه، گوڵو گوڵاڵه، له سپی‏و زەردو سوور وەك پارچەی فەرەنگ.
١٦. وەخته شای بەهار خەڵات بنێرێ له سەوزو ئەتڵەسی ڕەنگ، بۆ ڕووی
سەر ئەرز.
١٧. شەقايق: گوڵێكی سووره. سەر باوەرۆ بەر: سەر دەربێنێ. هۆردۆ:
هەڵدا. جه: له. كەمەر: شاخ. واته: وەخته شەقايق سەر بێنێته دەرو لەسەر شاخەكه ئاڵای سوور هەڵكات.
١٨. واته: وەخته بوڵبوڵەكان له خەوی شيرين هەستن له وڵاتی زەهاودا. «زەهاو»: ناوچەيەكه له كرماشان، به نيسبەتی هەورامان زەهاو گەرميانەو
گەرمتره.
١٩. واته: خەريكه دڵيان ساڕێش بێو داخيان نەمێنێو ڕوو بكەنه گوڵ
گەشتی لەيلاخ. «لەيلاخ»: ناوچەيەكی كوردستانی ئێرانه، شوێنێكی ساردو ئێڵاخه. مەبەستی «صەيدی» لەم دوو هۆنراوەدا ئەوەيه كه: وەخته بوڵبوڵەكان له گەرميان هەڵسن بێن بۆ كوێستان.
٢٠. واته: فەسڵی بەهاره، كاتی گوڵ گەشته، زەوی ڕەنگاو ڕەنگه، هەروەك
بەهەشته.
٢١. واته: وەختی عەيش‏و شادی‏يه، ڕۆژی سەيرانه، بەم ڕۆژه زۆر
دڵخۆشه هەرچی گيان لەبەره، ئەگەر كێويێكی چوارپێيه، يا باڵندەيه به بەهار دڵخۆشه.
٢٢. واته: ئەگەر خاترو دڵی يەكێ عاجزو زوير بێت، خۆشی بەهار كەيف
خۆشی ئەكات، بەهار ئەو دڵ تەنگی‏و زويری‏يه لەبير ئەباتەوه.
٢٣. واته: پاشای بەهار خۆی حەز به شادی‏و كەيف‏و خۆشی ئەكات،
لەبەر ئەوه كەس به مەلوولی‏و دڵ تەنگی ناهێڵێتەوه.
٢٤. فێشتەر: زياتر. خەمناكيش: زويری. واته: «صەيدی» چونكه مەلوول‏و
دڵ تەنگی دووری ياره، عاجزی‏و دڵ تەنگی‏يەكەی زياتر له فەسڵی بەهار دايه.