ئاڵەکۆک

سەیدی هەورامی add_a_photo
سەیدی هەورامی دیوانی سەیدی هەورامی
٣٧. شەرابوو عەشقو تۆ...
شەرابوو عەشقو تۆ ساف‏و زەڵاڵا
به لەزەت وەش بنۆشای، توندو تاڵا١

مەدينەش پەی كەسێ تۆ دڵ نەوازی
بەبێ مينەت جه موحتاجی سواڵا٢

مەبۆ مەستی ئەبەد هەرك س مەنۆشۆش
كه ساقی پادشاهی «ذوالجَلال»ا٣

كەسێوەن ئا كەسه، لێوەن به «ظاهِر»
به «باطِن» عاقڵو ساحێب كەماڵا٤

نه فكرش هەن جەلاو موڵكی، نه ماڵی
نهۆ باكش جه فورزەندو عەياڵا٥

نهۆ «مُعجِب» نهۆ بەندەی ڕيا كار
نه مەقسوودش به دونيا گەنج‏و ماڵا٦

به تاقی ئانه پيرەن گێره دەستش
نهۆ پيری ويەردەی ماەو ساڵا٧

درێغ چی كشت‏و دونيای ئێمه هەرگيز
شكارتێو پەی قيامەتمان نەكاڵا٨

ده ياران وەر بدەيمێ دەس جه دونيای
نەبيمێ شاد پەنەش، شاديش بەتاڵا٩

ئەگەر سەد ساڵ چەنەش مەنمێ به دڵشاد
چەنەش تا سەر مەنەيمان پەی مەحاڵا١٠

هەزار جامێ جه شەربەت ئەر بنۆشمێ
جه ئاخر ژارو مەرگيمان قەتاڵا١١

به ناگاه باخەوان مەبڕۆ به تێغمان
نيەن ڕەحمش، جه ياوان‏و جه كاڵا١٢

وەنەش فەرزەن بشۆ پی كاروانه
ئەگەر «بُوجَهل»ەنوو، وەر هۆ «بِلال»ا١٣

زەڕێومان سەرحيسابەن، خاك وه سەرمان
نه پۆشاك‏و نه واردەيما حەڵاڵا١٤

وەرينان ئەوليای دڵ پاك بێنێ
جه دڵ پاكان ويەردەی كارساڵا١٥

جه ڕۆو مێشەر وەبێ پەروامەشانێ
وەلای «جەننەت»، چەنی پەرواز باڵا١٦

جه «حلّ»و «سُندُس»و «اِستَبرَق»يشان
خەڵاتی خاس مەپۆشانێ وه باڵا١٧

پەی ئێمه موشكيڵەن، بارما گرانا
خەتاوو مەعسيەت، زوڵم‏و وەباڵا١٨

درازو دوور سەفەرمان ها نەوەردا
نه تۆشەی ڕا، نه پۆشاك‏و نه پاڵا١٩

جه پەنجا ئاستان ڕاگير مەنيشان
ئەوان چێمه مەپەرسانێ هەواڵا٢٠

جه هەر ياگێو جوابشا وەش نەدەيمێ
«تَوَقُّف»مان هەزارێ پەڕ به ساڵا٢١

جه ديوان‏و سەبای سا چێش بكەرمێ
نەبا دامان به دەستی چەپ قەباڵا٢٢

كەريما، «غافِر الذَّنب»ا، ڕەئووفا
ڕەحيما، بێ شەريكا، بێ زەواڵا٢٣

به لوتفی تۆ قەوی ئومێدمانەن
نەبيمێ قەهرو تۆ، دڵمان زوخاڵا٢٤

ئومێدمان هەن پەنامان دەی جه دۆزەخ
نەك ئێمه حۆرو جەننەتمان خەياڵا٢٥

ئيلاهی تۆبەی ئيخلاسمان قبوڵ كەی
قبوڵ تۆبان جه عوسيان چی بناڵا٢٦

يەقين «إِنّي لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ»
پەرێ بەخشاييمان شاهێد به حاڵا٢٧

شەفاعەت خوای گوناهكاران «موحەممەد» صلی‌‏اللەعليەو‏سلم
كه ساحێب عيززەت‏و جاەو جەلالا٢٨

مەگەر تۆبی تكا كار «يا مُحَمَّد» صلی‌‏اللەعليەو‏سلم
وەگەرنا ڕوستگاريمان مەحاڵا٢٩

خوداوەندا به فرياو «صەيدی» ياوی
جه وەختێونه كه مەنزڵ تيره چاڵا٣٠

١. زەڵاڵ: بەشێكه لەو خواردەمەنی‏يه كه بۆ ئادەميزاد پێويسته، لێرەدا
مانای «ڕەوانه» له گەڕوودا. واته: شەرابی عەشقی تۆ ساف‏و زەڵاڵه به ئاسانی ئەچێته ناو لەشەوه، به لەزەت‏و تاڵيشه.
٢. واته: تۆ بەبێ منەت ئەو شەرابه ئەدەی به كەسێك كه دڵنەوايی بكەی،
وه ئەو كەسەش موحتاجی داوا كردنی نيه، له تۆوه منەتی نيه، چونكه خۆت ئارەزووت كردووه بيدەيتێ. مەبەستی له شەرابی خوايی‏يه، چونكی «صەيدی» لەم هەڵبستەدا لەبەر خۆيەوه لەگەڵ خوادا قسه ئەكات.
٣. واته: مەستی ئەبەدی ئەبێ هەركەس بی‏خواتەوه، چونكه ساقی
شەرابەكه خواوەندی گەورەيه.
٤. واته: ئەوەی ئەيخواتەوه به زاهێر شێت‏و سەرخۆش دياره، كەچی له
دڵا خاوەن عەقڵو كەماڵه.
٥. واته: نه بيری هەيه بەلای موڵك‏و ماڵەوه، نه باكيشی له ژن‏و منداڵو
خێزان هەيه.
٦. واته: بەندەيەك نيه «مُتَكَبِّر»و خۆ به زل زان بێ، بەندەيەكی ڕيا كاريش
نيه، مەقسووديش هيچ ماڵو گەنجی دونيا نيه.
٧. واته: به تەنيا هەر ئەوه پيری دەست گيره، دەستی بگره پير تەنيا ئەوه
نيه عومری زۆر بێ.
٨. واته: درێغا لەم دونيايەدا ئەرزێكمان بۆ قيامەتمان دانەچاند،
شكارتەيەكمان نەكرد بۆ ئەو دونيامان.
٩. واته: ياران با دەس له دونيا بەردەين‏و پێی شاد نەبين، شادی دونيا
شاديێكی بەتاڵه.
١٠. چەنەش مەنمێ: تيا بمێنينەوه. مەنەيمان: مانمان. واته: ئەگەر 'سەد'
ساڵ به دڵخۆشی لەم دونيايه بژين، مانمان تا سەر مەحاڵه.
١١. واته: 'هەزار' جامی شەربەتی خۆش ئەگەر بنۆشين، له ئاخرا به
ژەهری مەرگ ئەمرين.
١٢. مەبڕۆ: ئەبڕێ. ناگا: كوتووپڕ. جه ياوان‏و جه كاڵا: له گەييوو كاڵ
مەبەستی پيرو جوانه. واته: «عيزرائيل» گيانمان ئەكێشێ، ناپرسێتەوه له پيرو له جوان.
١٣. واته: فەرزه لەسەری بڕوا بەم كاروانی مردنه، ئەگەر «ئەبوجەهل»ه،
ئەگەر «بيلال»ه. (مەبەستی: ئەگەر كافره يا موسوڵمانه مردن له ڕێی هەردوكيانه.
١٤. زەڕێو: تۆزێك. پۆشاك: جل‏و ليباس. واردەيمان: خواردنمان. واته: به
قەد زەڕڕەيێك شت بكەين لەسەرمان حيسابی ئەكەن، خاك بەسەرمان نه پۆشاك‏و جلمان وه نه خواردن‏و خواردنەوەمان حەڵاڵه.
١٥. وەرينان: پێشينان. ويەرده: ڕابوردوو. [ماناكەی لەگەڵ شيعری دواييدا دێت].
١٦. واته: پێشينان وەلی‏و دڵ پاك بوون، به ڕەوشتی باش تەمەنيان برده
سەر، له ڕۆژی مەحشەرا بێ پەروا ئەڕۆن بۆ بەهەشت لەگەڵ باڵدارەكانا. بۆ ئێمه ناڕەحەته بارمان گرانه
١٧. واته: له بەهەشتا خەڵاتی جوان لەبەر ئەكەن وەكو: خشڵو سوندوس‏و
ئيستەبرەق.
١٨. پەی ئێمه: بۆ ئێمه. [مەعسيەت، «مَعصِيَت»: وشەيەكی عەرەبی‏يه به
مانا «كردەوەی ناڕەوا»]. وەباڵ: گوناه. واته: بۆ ئێمه زۆر ناڕەحەته، بارمان قورس‏و گرانه، زوڵم‏و گوناەو تاوانمان زۆره.
١٩. واته: سەفەرێكی دوورو درێژمان وا له ڕێگادا، نه تۆشەمان هەيەو نه
جل‏و پۆشاك، نه كەوشمان هەيه بی‏كەينه پێمان له قيامەتا.
٢٠. ئاستان: دەرگاو شوێن. مەنيشان: دانيشتوون. چێمه: له ئێمه. واته: له
'پەنجا' شوێن ڕێمان پێ ئەگرن، له ئێمه سوئال‏و جواب ئەكەن له بابەت كردەوەی دينمانەوه.
٢١. جه هەر ياگێو: له هەر شوێنێ. وەش: باش. نەدەيمێ: نەدەينەوه. واته:
له هەر شوێنێ باش جوابيان نەدەينەوه 'هەزار' ساڵی تەواو ڕامان ئەگرن.
٢٢. واته: له ديوانی قيامەتا چی بكەين، ئەگەر نامەی ئەعماڵمان بنێنه
دەستی چەپمان، ئەوەی به دەستی چەپ نامەی ئەدرێتێ ئەوه ئەينێرنه «دۆزەخ». (مەبەستی له ئايەتی: «وَ أَمّا مَنْ أُوتِی كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِی لَمْ أُوتَ كِتابِيَة وَ لَمْ أَدْرِی ما حِسابِيَة» واته: ئەوەی كه نامەی ئەعماڵی ئەدرێته دەستی چەپی ئەڵێ: خۆزگا نامەی كردەوەكانم نەدرايێته دەست، وه نەم زانيايه حيساب‏و كيتابی نامەی ئەعماڵم چۆنه».
٢٣. «كَريم، رَئوف، رَحيم»: ئەمانه بەشێكن له ناوەكانی پەروەردگاری تەنيا.
«غافِر الذَّنب»: بەخشێنەری تاوان‏و گوانه. واته: ئەی خوای كەريم له گوانەو تاوان خۆش بوو، ئەی به رەحم‏و دڵسۆز، ئەی ڕەحيم‏و بێ شەريك‏و نەمر، ئەپاڕێمەوه لێت:
٢٤. واته: به لوتفی تۆ هيواو ئومێدمان زۆره، نەبين به ژێر باری قەهرو ڕقی
تۆوه، دڵمان بووه به كۆی زوخاڵ.
٢٥. واته: خوايا ئومٌيدمان وايه له ئاگری دۆزەخ بمان پارێزيت، ئێمه
مەبەستمان حۆری‏و بەهەشت نيه پێمان بدەی.
٢٦. واته: خوايا تۆبەی ڕاستی‏و ئيخلاسمان قبوڵ كەيت، ئەوانەی كه تۆ
لێيان خۆش ئەبيت، ئيتر بەدەس گوناەو تاوانەوه نەناڵێنن، چونكی پاش ئەوه كه خوا لێی خۆش بوو ئيتر بۆچی بناڵێنن.
٢٧. پەرێ: بۆ. بەخشاييمان: لێ خۆش بوونمان. واته: يەقين‏و ڕاست‏و بێ
شكه، خۆت فەرمووته: «إِنّي لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ» ئەم ئايەته بۆ لێ خۆش بوونمان شاهيدی حاڵمانه، يانێ تۆ بەزەييت پيامانا دێتەوەو عەفوومان ئەكەی. مانای ئايەتەكه ئەمەيه: «من خۆش ئەبم لەو كەسەی كه تۆبه ئەكاو پەشيمان ئەبێتەوه».
٢٨. شەفاعەت خوای: شەفاعەت كەری. گوناهكاران: تاوانباران. واته:
شەفاعەت كەری تاوانباران حەزرەتی «موحەممەد»ه صلی‏اللەعليەو‏سلم پێشەواو پێغەمبەرمانه، كه ئەويش ساحێب عيززەت‏و گەورەيه لەلای يەزدان.
٢٩. واته: مەگەر تۆ بی به تكا كارمان ئەی موحەممەد صلی‏‌اللەعليەو‏سلم، ئەگينا ڕزگاريمان له ڕۆژی قيامەتا مەحاڵه.
٣٠. به فريا: به هاواری. ياوی: بگەيت. جه وەختێونه: له كاتێكا. واته: خوايا
بگەی به فريای «صەيدی»يەوه له وەختێكا كه وا له قەبرا، جێگەكەی چاڵو تاريكه.
نووسین: کەماڵ ڕەحمانی

پەراوێز edit