دڵەی شەيدای مەست، دڵەی شەيدای مەست
ئەر تۆ عاشقنی، شێتی شەيدای مەست١
شەرتی بەقاو بەين «قەيس»ی «لەيل» پەرەست
هەرتا زيندەنی تۆ مازەش جه دەست٢
ئەر تۆ گەرەكتەن يار ديدەن كەری
هۆر گێره شێوەی قەيسی «عامر»ی٣
شێوەت ئيحسان بۆ چەنی ڕەقيبت
تا ديدەن دڵدار بۆ وه نەسيبت٤
«مەجنوون» چەندێ بێ پەی «لەيلێ» وێڵ بێ
دێوانەو سەر سام، بيابان گێڵ بێ٥
مەگرەواوسەيلاو نه ديدەش مەوەشت
ڕوێو پەی تەقدير كەردش عەزمی گەشت٦
خاتر پوڕ جه داخ، دەروون جه خەم كەيل
هۆردارا بێشەرم، فەرياد پەرێ لەيل٧
لەيلش به ئاواز بەو تەور مەلاونا
سەدای زاری ئەو، سەنگ مەتاونا٨
بەو دەشتو دەردا سێر گێڵا خەيلێ
ئاخر شی وەلای هەوارگەی لەيلێ٩
ديش خێڵی لەيلێ نەو جا هۆر كەندەن
مەنزڵ وێرانەن كەس تێش نەمەندەن١٠
مەجنوون خۆ وێڵ بێ، بەتەر بی هەرده
هەڕ داش به سەردا، چوون ئازيز مەرده١١
ديوارێو دەس چن لەيلی نازار بێ
سايەش شيفای دەرد قەيسی بيمار بێ١٢
شی نه پای ديوار مەجنوونی دڵ ڕێش
تاسای ئەو كەرۆ، زامانش ساڕێش١٣
ديش سەگێ زەعيف، ڕێشی كوهەن ساڵ
ها نەپای ديوار، كەفتەن وه بێ حاڵ١٤
سەر تا پای تەنش چەنی زامان ڕێش
زوان كەردەن تێغ پەی زامانی وێش١٥
مەماڵۆ نه زام، زوان چوون نەشتەر
وه ڕووی زامی سەخت، مەشانۆ وەشتەر١٦
ئێنده مەشوو مۆر ها نه ڕووی زامش
بيەن چوون دەوار، سيا ئەندامش١٧
چەن وەختەن كەسێ نانێ نەدان پێش
سازان چەنی زۆخ ئيستخوانی وێش١٨
غەير جه قورسی «بەدر»، مانگی 'دوو' هەفته
هەرگيز چەم به شكڵ نانێ نەكەفته١٩
شی به نزيكش قەيس سارا گەرد
كێشا پەی حاڵش، ئاخی سيا سەرد٢٠
وات ئەی پاسەبان، سيای خەيمەی يار
ئێشكچی شەوگار نه دەوری ديوار٢١
چەرخەچی شەوان، ڕۆ نه دەرو دەشت
«بەبر»ی «شێر» شكار، پەرێ «ئاهوو» چەشت٢٢
پوڵنگان ئەوسا فكری تۆشان كەرد
حەساری كۆشان، پەرێ وێشان كەرد٢٣
نەعرەتەی دەنگت هەركۆ مەياوا
مەنزڵانی چۆڵ مەكەردش ئاوا٢٤
ئينه چه حاڵەن تۆ پەنەت ياوان
چمان ئەندامت به تێغ شكاوان٢٥
جه كۆچی لەيلێ، شای بەينەت داران
تۆنی جێ مەندەی كۆنه هەواران٢٦
خەيلێ پی دەستوور پەشێو بی پەرێش
ئەحواڵی لەيلێ خەبەر پەرسا لێش٢٧
ناگا تەماشای دەشتو سارا كەرد
ديش كه «صەياد»ی پەيدا بی جه هەرد٢٨
يەك ئاهووش كوشتەن، وستەن نه شاندا
مەويەرۆ به جەخت، نەو بياباندا٢٩
شی وەلای «صەياد» قەيسی جەفا كێش
تا چوون سائيلان، گۆشت بوازۆ لێش٣٠
واتش ئەی «صەياد» تۆ عەشقی پيرت
ببەخشه پێمان، ئارۆ نەچيرت٣١
«صەياد» چوون مەردان، مەردانەگی كەرد
لاشەی نەچيرش به مەجنوون سوپەرد٣٢
مەجنوون هۆر گێراو ئاما به شيتاب
گنا نه خەياڵ كارسازی كەباب٣٣
ئاهووی «صەياد»ش قيمه كەرد به تێغ
لاشەو جەرگو دڵ، پێكا وه ڕووی سێخ٣٤
به دڵەی پوڕ سۆز هيجران وەردەوه
به ئاهی دەروون، ئاير كەردەوه! ٣٥
كەبابێ كەردش به سەد سۆزو خەم
نمەكاوش كەرد به ئەسرينی چەم٣٦
ئاورد وەلای سەگ، به تەعجيلو دەو
واتش ئەی زەعيف، بێ خۆراكو خەو٣٧
يه تەعمەی كەباب قەيسی چۆڵ گەردەن
تۆ زامدارەنی، پەی تۆم ئاوەردەن٣٨
دەسا مەيل كەره، شيفای جەستەت بۆ
مەرهەم پەی زامان جەستەی خەستەت بۆ٣٩
چەندێ پی دەستوور كەباب كەرد پەرێش
تا كه زامانش يەك يەك بی ساڕێش٤٠
قووەتش جه قووت، كەباب بی تازه
تەی بی نه سارا، كەردش جانبازه٤١
ديسان جه نۆوه شی وەلای لەيلێ
وێش وست نه دامان خاك پای لەيلێ٤٢
شەو پاسەبانی يانەی لەيل مەكەرد
ڕۆ چەنی «شوان» مەگێڵا نه هەرد٤٣
جەو دما هەر وەخت قەيس بێش ئارەزوو
تا ديدەن كەرۆ لەيلی عەنبەر بۆ٤٤
سەگ پێش مەزانا، چوون ساحێب فامان
مەشی وه پێشواز، مەگرتش دامان٤٥
بەو تەور كه ئەغيار پەنەش نەزانا
مەجنوونش وەلای لەيل مەره سانا٤٦
مەجنوون به ديدار لەيلێ مەبی شاد
كۆگای خەرمانان، خەم مەداش وه باد٤٧
ئەر پێش مەزانا ڕەقيبی ڕا چەفت
ئاخر وەلای لەيل، كەی ڕاگەش مەكەفت٤٨
«صەيدی» داد جه دەس بەدخوويی ڕەقيب
نمازۆ ديدار يارش بۆ نەسيب٤٩
ئەر سەد ساڵ چەنيش بكەری خاسی
خاسيش هيچ نيەن، غەير جه ناڕاسی٥٠
سەگ پێشەش مەدەی وەفاش پی تەورەن
ڕەقيب گەنجش دەی، پيشەش هەر جەورەن٥١
ئەر تۆ عاشقنی، شێتی شەيدای مەست١
شەرتی بەقاو بەين «قەيس»ی «لەيل» پەرەست
هەرتا زيندەنی تۆ مازەش جه دەست٢
ئەر تۆ گەرەكتەن يار ديدەن كەری
هۆر گێره شێوەی قەيسی «عامر»ی٣
شێوەت ئيحسان بۆ چەنی ڕەقيبت
تا ديدەن دڵدار بۆ وه نەسيبت٤
«مەجنوون» چەندێ بێ پەی «لەيلێ» وێڵ بێ
دێوانەو سەر سام، بيابان گێڵ بێ٥
مەگرەواوسەيلاو نه ديدەش مەوەشت
ڕوێو پەی تەقدير كەردش عەزمی گەشت٦
خاتر پوڕ جه داخ، دەروون جه خەم كەيل
هۆردارا بێشەرم، فەرياد پەرێ لەيل٧
لەيلش به ئاواز بەو تەور مەلاونا
سەدای زاری ئەو، سەنگ مەتاونا٨
بەو دەشتو دەردا سێر گێڵا خەيلێ
ئاخر شی وەلای هەوارگەی لەيلێ٩
ديش خێڵی لەيلێ نەو جا هۆر كەندەن
مەنزڵ وێرانەن كەس تێش نەمەندەن١٠
مەجنوون خۆ وێڵ بێ، بەتەر بی هەرده
هەڕ داش به سەردا، چوون ئازيز مەرده١١
ديوارێو دەس چن لەيلی نازار بێ
سايەش شيفای دەرد قەيسی بيمار بێ١٢
شی نه پای ديوار مەجنوونی دڵ ڕێش
تاسای ئەو كەرۆ، زامانش ساڕێش١٣
ديش سەگێ زەعيف، ڕێشی كوهەن ساڵ
ها نەپای ديوار، كەفتەن وه بێ حاڵ١٤
سەر تا پای تەنش چەنی زامان ڕێش
زوان كەردەن تێغ پەی زامانی وێش١٥
مەماڵۆ نه زام، زوان چوون نەشتەر
وه ڕووی زامی سەخت، مەشانۆ وەشتەر١٦
ئێنده مەشوو مۆر ها نه ڕووی زامش
بيەن چوون دەوار، سيا ئەندامش١٧
چەن وەختەن كەسێ نانێ نەدان پێش
سازان چەنی زۆخ ئيستخوانی وێش١٨
غەير جه قورسی «بەدر»، مانگی 'دوو' هەفته
هەرگيز چەم به شكڵ نانێ نەكەفته١٩
شی به نزيكش قەيس سارا گەرد
كێشا پەی حاڵش، ئاخی سيا سەرد٢٠
وات ئەی پاسەبان، سيای خەيمەی يار
ئێشكچی شەوگار نه دەوری ديوار٢١
چەرخەچی شەوان، ڕۆ نه دەرو دەشت
«بەبر»ی «شێر» شكار، پەرێ «ئاهوو» چەشت٢٢
پوڵنگان ئەوسا فكری تۆشان كەرد
حەساری كۆشان، پەرێ وێشان كەرد٢٣
نەعرەتەی دەنگت هەركۆ مەياوا
مەنزڵانی چۆڵ مەكەردش ئاوا٢٤
ئينه چه حاڵەن تۆ پەنەت ياوان
چمان ئەندامت به تێغ شكاوان٢٥
جه كۆچی لەيلێ، شای بەينەت داران
تۆنی جێ مەندەی كۆنه هەواران٢٦
خەيلێ پی دەستوور پەشێو بی پەرێش
ئەحواڵی لەيلێ خەبەر پەرسا لێش٢٧
ناگا تەماشای دەشتو سارا كەرد
ديش كه «صەياد»ی پەيدا بی جه هەرد٢٨
يەك ئاهووش كوشتەن، وستەن نه شاندا
مەويەرۆ به جەخت، نەو بياباندا٢٩
شی وەلای «صەياد» قەيسی جەفا كێش
تا چوون سائيلان، گۆشت بوازۆ لێش٣٠
واتش ئەی «صەياد» تۆ عەشقی پيرت
ببەخشه پێمان، ئارۆ نەچيرت٣١
«صەياد» چوون مەردان، مەردانەگی كەرد
لاشەی نەچيرش به مەجنوون سوپەرد٣٢
مەجنوون هۆر گێراو ئاما به شيتاب
گنا نه خەياڵ كارسازی كەباب٣٣
ئاهووی «صەياد»ش قيمه كەرد به تێغ
لاشەو جەرگو دڵ، پێكا وه ڕووی سێخ٣٤
به دڵەی پوڕ سۆز هيجران وەردەوه
به ئاهی دەروون، ئاير كەردەوه! ٣٥
كەبابێ كەردش به سەد سۆزو خەم
نمەكاوش كەرد به ئەسرينی چەم٣٦
ئاورد وەلای سەگ، به تەعجيلو دەو
واتش ئەی زەعيف، بێ خۆراكو خەو٣٧
يه تەعمەی كەباب قەيسی چۆڵ گەردەن
تۆ زامدارەنی، پەی تۆم ئاوەردەن٣٨
دەسا مەيل كەره، شيفای جەستەت بۆ
مەرهەم پەی زامان جەستەی خەستەت بۆ٣٩
چەندێ پی دەستوور كەباب كەرد پەرێش
تا كه زامانش يەك يەك بی ساڕێش٤٠
قووەتش جه قووت، كەباب بی تازه
تەی بی نه سارا، كەردش جانبازه٤١
ديسان جه نۆوه شی وەلای لەيلێ
وێش وست نه دامان خاك پای لەيلێ٤٢
شەو پاسەبانی يانەی لەيل مەكەرد
ڕۆ چەنی «شوان» مەگێڵا نه هەرد٤٣
جەو دما هەر وەخت قەيس بێش ئارەزوو
تا ديدەن كەرۆ لەيلی عەنبەر بۆ٤٤
سەگ پێش مەزانا، چوون ساحێب فامان
مەشی وه پێشواز، مەگرتش دامان٤٥
بەو تەور كه ئەغيار پەنەش نەزانا
مەجنوونش وەلای لەيل مەره سانا٤٦
مەجنوون به ديدار لەيلێ مەبی شاد
كۆگای خەرمانان، خەم مەداش وه باد٤٧
ئەر پێش مەزانا ڕەقيبی ڕا چەفت
ئاخر وەلای لەيل، كەی ڕاگەش مەكەفت٤٨
«صەيدی» داد جه دەس بەدخوويی ڕەقيب
نمازۆ ديدار يارش بۆ نەسيب٤٩
ئەر سەد ساڵ چەنيش بكەری خاسی
خاسيش هيچ نيەن، غەير جه ناڕاسی٥٠
سەگ پێشەش مەدەی وەفاش پی تەورەن
ڕەقيب گەنجش دەی، پيشەش هەر جەورەن٥١
١. واته: ئەی دڵی شەيدای سەرخۆش، ئەگەر تۆ عاشقی ئەی شێتیشەيدای مەست گوێ گره، ببينه ئەم چيرۆكەی بۆت ئەگێڕمەوه...
٢. واته: ئەو شەرتو پەيمانەی كه «مەجنوون»ی «لەيل» پەرەست له
سەری بوو، تۆيش تا له ژيانا بيت له سەری به، وه له دەستی بەر مەده.
٣. واته: ئەگەر تۆ ئەتەوێ چاوت به يارەكەت بكەوێ، ئەم ڕێو شوێنه
بگره كه قەيسی عامری يانێ «مەجنوون» لەسەری ڕۆيشتوه، ئەويش ئەمەيه: ...
٤. واته: ڕەوشتت چاكه كردن بێ لەگەڵ ڕەقيبدا، تا بتوانی ديدەنی يار
بكەيت، وه چاو پێكەوتنی يار ببێ به نەسيبت. «صەيدی» لەم هەڵبەستەدا ئەيەوێ وەفای «سەگ» وه «ڕەقيب» دەرخات.
٥. واته: مه جنوون ماوەيەك بوو بۆ لەيلێ وێڵ بوو بوو وەكوو شێتو
دێوانه به سەر سامیيەوه به دەشتو بيابانا ئەگەڕا بۆ لەيل.
٦. مەگرەوا: ئەگريا. سەيلاو [لافاو. مەبەست]: فرمێسكه. ڕوێ: ڕۆژێك.
پەی: بۆ. واته: ئەگرياو فرمێسك به چاويا ئەهاته خوارەوه، ڕۆژێك خەياڵی كەوته سەر...
٧. واته: به خاترێكی پڕ له داخەوه، به دەروونێكی پڕ له خەمەوه به بێ
شەرم هاوارو بانگەوازو بانگەڕۆی بەرز بووەوه بۆ لەيلێ.
٨. واته: به جۆرێك لەيلی ئەلاواندەوه، بەرد بۆی ئەبوو به قەترەيەك ئاو.
٩. واته: بەو دەرو دەشتەدا زۆر گەڕا، تا گەيشته هەوارگەی لەيلێ.
١٠. ديش: چاوی پێكەوت. نەو جا: لەو شوێنا. هۆر كەندەن: هەڵكنراون.
واته: دی كه خێڵی لەيلێ لەو جێگەو شوێنەدا نەماون، باريان كردووەو شوێنەكەيان چۆڵو وێرانەيه، كەسی تيا نەماوه.
١١. بەتەر بی هەرده: خراپتر دەپریو تووڕه بوو. هەڕ: قوڕ. داش به سەردا:
دای به سەريا. واته: مەجنوون خراپتر وێڵو شێت بوو به هەردانەوه، دەسی كرد به قوڕ پێوانو به هەردوو دەست ئەیماڵی به سەری خۆيا، وەك يەكێ تازه ئازيزێكی مردبێ.
١٢. واته: ديوارێك به دەستی لەيلی نازدار دروست كرابوو، سێبەری ئەو
ديواره شيفای نەخۆشی قەيسی نەخۆش بوو.
١٣. شی: ڕۆيشت. سای: سێبەری. كەرۆ: بيكا. وێش: خۆی. واته:
مەجنوون چووه پاڵ ديوارەكه تا به سێبەری ئەو ديواره دەرمانی خۆی بكاتو زامەكانی خۆش بێتەوه.
١٤. ڕێش: زامدار. كوهەن ساڵ: پير. كەفتەن: كەوتووه. واته: سەگێكی پيری
زەعيفی دی لەپاڵ ديوارەكەدا به كەساسی كەوتووه.
١٥. واته: هەموو لەشی زامداره، به زمان خۆی ئەلێسێتەوه تا زامەكانی پاك
كاتەوه.
١٦. واته: زمانی وەكوو نەشتەر به زامەكانا دێنێ تا دای تاشێت، به ڕوویزامەكانيا خۆش خۆش زمان دێنێ.
١٧. مەشو مۆر: مێشو مەگەس. [مێشو مێرووله]. بيەن: بووه. چون: وەكو.
سيا: ڕەش. واته: ئەوەنده مێشو مەگەس له زامەكانی كۆ بووەتەوه، لەشی ئەو سەگه وەكوو دەواری ڕەشی لێ هاتووه.
١٨. واته: چەند وەخته كەسێك نانێكی نەداوەتێ، ساچانوويەتی به كيمو
زۆخی ئێسقانی خۆی.
١٩. بەدر، [«بَدر»: وشەيەكی عەرەبیيه به مانا مانگی ]شەوی چوارده.
واته: جگه له خڕی مانگی چوارده شەو هيچ كات چاوی به شكڵی نان نەكەوتووه.
٢٠. واته: چووه لايەوه مەجنوونی بيابان گەڕ، بۆ حاڵی ئەو سەگه زۆر ئاخی
ڕەشو ساردی هەڵكێشا.
٢١. وات: وتی. واته: وتی ئەی پاسەبانی دەواری لەيل، ئەی ئێشكچی
ڕەشماڵی لەيل به شەوا، به دەوری ئەم ديوارەدا.
٢٢. بەبر: پڵنگ. واته: ئەی چەرخەچی شەوان، به ڕۆژيش له دەشتو
دەرا، ئەی پڵنگی شێر شكێن، ئەی خۆراك خۆری گۆشتی ئاسكو ئاهوو.
٢٣. واته: پڵنگەكان ئەوسا كه بيريان له تۆ ئەكردەوه، له ترسانا شاخو كێويان
ئەكرد به قەڵاو حەساری خۆيانو ڕوويان ئەكرده شوێنه سەختەكان.
٢٤. واته: نەعرەتەی دەنگت به هەر شوێنێ ئەگەيشت، ماڵو مەنزڵی
چۆڵی ئاوەدان ئەكردەوه.
٢٥. ئينه: ئەمه. تۆ پەنەت ئامان: تۆ پێت گەيشتوه. چمان: وەكو. واته: ئەمه
چ حاڵێكه تووشی تۆ بووه، ئەڵێی لەشت به تێغ جنراوه.
٢٦. واته: له كۆچی لەيلی وەفا دار، تۆی كه بەجێ ماوی لەم كۆنه
هەوارانەدا؟ ! .
٢٧. واته: ماوەيێك بەم جۆره بۆ ئەو سەگه پەشێو بوو، هەواڵی لەيلێی لێ
پرسی.
٢٨. ناگا: كوتووپڕ. سەياد، [«صيّاد»: وشەيەكی عەرەبیيه بەمانا: ڕاوچی.
ماناكەی لەگەڵ هۆنراوەی دواييدا دێت].
٢٩. ئاهوو: ئاسك. كوشتەن: كوشتوويەتی. وستەن: خستوويەتی.
مەويەرۆ: تێ ئەپەڕێ. به جەخت: به خێرايی. واته: له كوتووپڕا تەماشای ئەو دەشته تەختەيه كرد، ئەبينێ وا ڕاوچیيێك لەو كێوو هەردانەوه پەيدا بوو. ئاسكێكی كوشتووەو خستوويەتی بەسەر شانيا، وه به خێرايی تێ ئەپەڕێ بەو دەشتو بيابانەدا.
٣٠. [شی: چوو. سائيلان، «سائِل»: وشەيەكی عەرەبیيه بەمانا: داواكەر،
يان سواڵكەر]. واته: مەجنوونی جەفا كێش چوو بۆلای ڕواچیيەكه، تا وەكوو سواڵكەران شتێكی بداتێ.
٣١. ئارۆ: ئەمڕۆ. واته: وتی ئەی ڕواچی سوێندت ئەدەم به عەشقی پيرو
گەورەت، نەچيری ئەمڕۆت بده به من.
٣٢. مەردان: پياوانی چاكو هەڵكەوتوو. مەردانەگی: پياوەتی. كەرد: كردی.
واته: ڕاوچیيه، مەردەكه به پياوانەو مەردايەتی لەگەڵيا جوڵايەوەو نەچيرەكەی دايه.
٣٣. هۆر گێرا: هەڵی گرت. ئاما: هات. به شيتاب: به خێرايی. گنا: كەوت.
واته: مەجنوون خێرا ئاسكەكەی هەڵگرتو به پەله هات كەوته فكری ئەوه كەباب بكات بۆ سەگەكه.
٣٤. واته: ئاسكی ڕاوچیيەكەی پارچه پارچه كرد، لاكو جەرگو دڵەكەی
كرد به سێخا.
٣٥. ئاير: ئاگر. كەردەوه: كرديەوه. لەگەڵ شيعری دواييدا ماناكەيان پێكەوه دێ.
٣٦. نمەك: خوێ. ئەسرين: فرمێسك. واته: به دڵێكی پڕ سۆزی ئاگرينەوه،
كه له داخی دووری يارەوه تووشی بووه، به ئاهی دەروونی ئاگری كردەوه! . به 'سەد' سۆزو خەمەوه كەبابێكی كرد، به فرمێسكی چاوی خۆی ئاوو خوێی ئەو كەبابەی كرد.
٣٧. ئاورد: هێنای. وەلای: بۆلای. واتش: وتی. ئەم هۆنراوەو 'دوو'
هۆنراوەی دوايی ماناكەيان پێكەوه دێت.
٣٨. پەی: بۆ. [ماناكەی لەگەڵ شيعری پێشوو دواييدا پێكەوه دێت].
٣٩. واته: به پەله كەبابەكەی هێنا بۆ سەگەكەو وتی: ها ئەی لەڕی لاوازی
بێ خۆراكو خەو. ئەمه كەبابی مەجنوونی وێڵ بووی چۆڵ گەرده، تۆ زامداريت وا بۆ تۆم هێناوه، دەسا بيخۆ، شيفای گيانت بێ، مەڵهەم بێ بۆ زامانی جەستەی خەستەی لەشت.
٤٠. چەندێ: ماوەيێك. پی دەستوور: بەم جۆره. پەرێش: بۆی. واته: تا
ماوەيێك بەم جۆره كەبابی بۆ كرد تا هەموو زامەكانی ساڕێژ بوونو خۆش بووەوه.
٤١. واته: هێزی به خواردنی كەبابەكه تازه بووەوه، گوم بووو بەو ساراو
دەشتەدا كەوته قەڵەمبازیو هەڵقونينو ڕاكردن.
٤٢. ديسان: دوباره. واته: دووباره ئەو ڕۆيشتەوه بۆلای لەيلێو خۆی
خسته خاكو پێی لەيلێ.
٤٣. پاسەبانی: ئێشكچيەتی. يانه: ماڵ. مەكەرد: ئەی كرد. مەگێڵا: ئەگەڕا.
واته: به شەوان ئاگاداری ماڵی لەيلێی ئەكردو به ڕۆژيشا لەگەڵ شوانا ئەگەڕا به هەردانا.
٤٤. جەو دما: لەوەو دوا بێش: بووی. كەرۆ: بكات. لەگەڵ 'دوو' شيعری
دواييدا ماناكەيان پێكەوه دێ.
٤٥. مەشی: ئەچوو.
٤٦. واته: لەپاش ئەوه هەروەخت مەجنوون بيويستايه ديدەنی لەيلی بۆنخۆش بكات، سەگەكه پێی ئەزانیو وەكوو يەكێكی به فامو هۆش ئەچوو به
پێشوازیيەوەو داوێنی ئەگرت، بەو جۆره كه بێگانه پێی نەزانێ مەجنوونی ئەبرد بۆلای لەيلێ.
٤٧. به ديدار: به چاو پێ كەوتن. مەبی شاد: شاد ئەبوو. مەداش: ئەيدا.
واته: مەجنوون به چاو پێكەوتنی لەيلێ شاد ئەبووەوه، خەرمانی خەمو پەژارەی خۆی ئەكرد به با، بەر بای ئەخستو خەمی نەئەما.
٤٨. مەزانا: ئەی زانی. ڕا: ڕێگه. چەفت: خوار. مەكەفت: ئەكەوت. واته:
ئەگەر پێی ئەزانی ڕەقيبی كەچ ڕەفتار، كەی مەجنوون ئەيتوانی ڕێی بكەوێته لای لەيلێو به ديداری شاد بێتەوه.
٤٩. نمازۆ: ناهێڵێ. ديدار: چاو پێكەوتن. صەيدی! داد له دەستی بەدخوويی
ڕەقيب، هەر ئەوه ناهێڵێ كه «صەيدی» چاو پێكەوتنی ياری ببێ به نەسيب.
٥٠. بكەری: بكەی. خاسی: چاكه. نيەن: نيەتی. جه: له. واته: ئەگەر 'سەد'
ساڵ چاكه لەگەڵ ڕەقيبا بكەی، هيچ چاكەی لێ ناوەشێتەوه جگه له ناڕاستی نەبێ.
٥١. پێشه: ئێسقان. مەدەی: ئەيدەيتێ. واته: سەگ ئێسقانی ئەدەيتێ وەفای
بەو جۆرەيه، ڕەقيب ئەگەر خەزێنەيشی پێ بدەی پيشەی هەر جەورو ئازار دانه.
٢. واته: ئەو شەرتو پەيمانەی كه «مەجنوون»ی «لەيل» پەرەست له
سەری بوو، تۆيش تا له ژيانا بيت له سەری به، وه له دەستی بەر مەده.
٣. واته: ئەگەر تۆ ئەتەوێ چاوت به يارەكەت بكەوێ، ئەم ڕێو شوێنه
بگره كه قەيسی عامری يانێ «مەجنوون» لەسەری ڕۆيشتوه، ئەويش ئەمەيه: ...
٤. واته: ڕەوشتت چاكه كردن بێ لەگەڵ ڕەقيبدا، تا بتوانی ديدەنی يار
بكەيت، وه چاو پێكەوتنی يار ببێ به نەسيبت. «صەيدی» لەم هەڵبەستەدا ئەيەوێ وەفای «سەگ» وه «ڕەقيب» دەرخات.
٥. واته: مه جنوون ماوەيەك بوو بۆ لەيلێ وێڵ بوو بوو وەكوو شێتو
دێوانه به سەر سامیيەوه به دەشتو بيابانا ئەگەڕا بۆ لەيل.
٦. مەگرەوا: ئەگريا. سەيلاو [لافاو. مەبەست]: فرمێسكه. ڕوێ: ڕۆژێك.
پەی: بۆ. واته: ئەگرياو فرمێسك به چاويا ئەهاته خوارەوه، ڕۆژێك خەياڵی كەوته سەر...
٧. واته: به خاترێكی پڕ له داخەوه، به دەروونێكی پڕ له خەمەوه به بێ
شەرم هاوارو بانگەوازو بانگەڕۆی بەرز بووەوه بۆ لەيلێ.
٨. واته: به جۆرێك لەيلی ئەلاواندەوه، بەرد بۆی ئەبوو به قەترەيەك ئاو.
٩. واته: بەو دەرو دەشتەدا زۆر گەڕا، تا گەيشته هەوارگەی لەيلێ.
١٠. ديش: چاوی پێكەوت. نەو جا: لەو شوێنا. هۆر كەندەن: هەڵكنراون.
واته: دی كه خێڵی لەيلێ لەو جێگەو شوێنەدا نەماون، باريان كردووەو شوێنەكەيان چۆڵو وێرانەيه، كەسی تيا نەماوه.
١١. بەتەر بی هەرده: خراپتر دەپریو تووڕه بوو. هەڕ: قوڕ. داش به سەردا:
دای به سەريا. واته: مەجنوون خراپتر وێڵو شێت بوو به هەردانەوه، دەسی كرد به قوڕ پێوانو به هەردوو دەست ئەیماڵی به سەری خۆيا، وەك يەكێ تازه ئازيزێكی مردبێ.
١٢. واته: ديوارێك به دەستی لەيلی نازدار دروست كرابوو، سێبەری ئەو
ديواره شيفای نەخۆشی قەيسی نەخۆش بوو.
١٣. شی: ڕۆيشت. سای: سێبەری. كەرۆ: بيكا. وێش: خۆی. واته:
مەجنوون چووه پاڵ ديوارەكه تا به سێبەری ئەو ديواره دەرمانی خۆی بكاتو زامەكانی خۆش بێتەوه.
١٤. ڕێش: زامدار. كوهەن ساڵ: پير. كەفتەن: كەوتووه. واته: سەگێكی پيری
زەعيفی دی لەپاڵ ديوارەكەدا به كەساسی كەوتووه.
١٥. واته: هەموو لەشی زامداره، به زمان خۆی ئەلێسێتەوه تا زامەكانی پاك
كاتەوه.
١٦. واته: زمانی وەكوو نەشتەر به زامەكانا دێنێ تا دای تاشێت، به ڕوویزامەكانيا خۆش خۆش زمان دێنێ.
١٧. مەشو مۆر: مێشو مەگەس. [مێشو مێرووله]. بيەن: بووه. چون: وەكو.
سيا: ڕەش. واته: ئەوەنده مێشو مەگەس له زامەكانی كۆ بووەتەوه، لەشی ئەو سەگه وەكوو دەواری ڕەشی لێ هاتووه.
١٨. واته: چەند وەخته كەسێك نانێكی نەداوەتێ، ساچانوويەتی به كيمو
زۆخی ئێسقانی خۆی.
١٩. بەدر، [«بَدر»: وشەيەكی عەرەبیيه به مانا مانگی ]شەوی چوارده.
واته: جگه له خڕی مانگی چوارده شەو هيچ كات چاوی به شكڵی نان نەكەوتووه.
٢٠. واته: چووه لايەوه مەجنوونی بيابان گەڕ، بۆ حاڵی ئەو سەگه زۆر ئاخی
ڕەشو ساردی هەڵكێشا.
٢١. وات: وتی. واته: وتی ئەی پاسەبانی دەواری لەيل، ئەی ئێشكچی
ڕەشماڵی لەيل به شەوا، به دەوری ئەم ديوارەدا.
٢٢. بەبر: پڵنگ. واته: ئەی چەرخەچی شەوان، به ڕۆژيش له دەشتو
دەرا، ئەی پڵنگی شێر شكێن، ئەی خۆراك خۆری گۆشتی ئاسكو ئاهوو.
٢٣. واته: پڵنگەكان ئەوسا كه بيريان له تۆ ئەكردەوه، له ترسانا شاخو كێويان
ئەكرد به قەڵاو حەساری خۆيانو ڕوويان ئەكرده شوێنه سەختەكان.
٢٤. واته: نەعرەتەی دەنگت به هەر شوێنێ ئەگەيشت، ماڵو مەنزڵی
چۆڵی ئاوەدان ئەكردەوه.
٢٥. ئينه: ئەمه. تۆ پەنەت ئامان: تۆ پێت گەيشتوه. چمان: وەكو. واته: ئەمه
چ حاڵێكه تووشی تۆ بووه، ئەڵێی لەشت به تێغ جنراوه.
٢٦. واته: له كۆچی لەيلی وەفا دار، تۆی كه بەجێ ماوی لەم كۆنه
هەوارانەدا؟ ! .
٢٧. واته: ماوەيێك بەم جۆره بۆ ئەو سەگه پەشێو بوو، هەواڵی لەيلێی لێ
پرسی.
٢٨. ناگا: كوتووپڕ. سەياد، [«صيّاد»: وشەيەكی عەرەبیيه بەمانا: ڕاوچی.
ماناكەی لەگەڵ هۆنراوەی دواييدا دێت].
٢٩. ئاهوو: ئاسك. كوشتەن: كوشتوويەتی. وستەن: خستوويەتی.
مەويەرۆ: تێ ئەپەڕێ. به جەخت: به خێرايی. واته: له كوتووپڕا تەماشای ئەو دەشته تەختەيه كرد، ئەبينێ وا ڕاوچیيێك لەو كێوو هەردانەوه پەيدا بوو. ئاسكێكی كوشتووەو خستوويەتی بەسەر شانيا، وه به خێرايی تێ ئەپەڕێ بەو دەشتو بيابانەدا.
٣٠. [شی: چوو. سائيلان، «سائِل»: وشەيەكی عەرەبیيه بەمانا: داواكەر،
يان سواڵكەر]. واته: مەجنوونی جەفا كێش چوو بۆلای ڕواچیيەكه، تا وەكوو سواڵكەران شتێكی بداتێ.
٣١. ئارۆ: ئەمڕۆ. واته: وتی ئەی ڕواچی سوێندت ئەدەم به عەشقی پيرو
گەورەت، نەچيری ئەمڕۆت بده به من.
٣٢. مەردان: پياوانی چاكو هەڵكەوتوو. مەردانەگی: پياوەتی. كەرد: كردی.
واته: ڕاوچیيه، مەردەكه به پياوانەو مەردايەتی لەگەڵيا جوڵايەوەو نەچيرەكەی دايه.
٣٣. هۆر گێرا: هەڵی گرت. ئاما: هات. به شيتاب: به خێرايی. گنا: كەوت.
واته: مەجنوون خێرا ئاسكەكەی هەڵگرتو به پەله هات كەوته فكری ئەوه كەباب بكات بۆ سەگەكه.
٣٤. واته: ئاسكی ڕاوچیيەكەی پارچه پارچه كرد، لاكو جەرگو دڵەكەی
كرد به سێخا.
٣٥. ئاير: ئاگر. كەردەوه: كرديەوه. لەگەڵ شيعری دواييدا ماناكەيان پێكەوه دێ.
٣٦. نمەك: خوێ. ئەسرين: فرمێسك. واته: به دڵێكی پڕ سۆزی ئاگرينەوه،
كه له داخی دووری يارەوه تووشی بووه، به ئاهی دەروونی ئاگری كردەوه! . به 'سەد' سۆزو خەمەوه كەبابێكی كرد، به فرمێسكی چاوی خۆی ئاوو خوێی ئەو كەبابەی كرد.
٣٧. ئاورد: هێنای. وەلای: بۆلای. واتش: وتی. ئەم هۆنراوەو 'دوو'
هۆنراوەی دوايی ماناكەيان پێكەوه دێت.
٣٨. پەی: بۆ. [ماناكەی لەگەڵ شيعری پێشوو دواييدا پێكەوه دێت].
٣٩. واته: به پەله كەبابەكەی هێنا بۆ سەگەكەو وتی: ها ئەی لەڕی لاوازی
بێ خۆراكو خەو. ئەمه كەبابی مەجنوونی وێڵ بووی چۆڵ گەرده، تۆ زامداريت وا بۆ تۆم هێناوه، دەسا بيخۆ، شيفای گيانت بێ، مەڵهەم بێ بۆ زامانی جەستەی خەستەی لەشت.
٤٠. چەندێ: ماوەيێك. پی دەستوور: بەم جۆره. پەرێش: بۆی. واته: تا
ماوەيێك بەم جۆره كەبابی بۆ كرد تا هەموو زامەكانی ساڕێژ بوونو خۆش بووەوه.
٤١. واته: هێزی به خواردنی كەبابەكه تازه بووەوه، گوم بووو بەو ساراو
دەشتەدا كەوته قەڵەمبازیو هەڵقونينو ڕاكردن.
٤٢. ديسان: دوباره. واته: دووباره ئەو ڕۆيشتەوه بۆلای لەيلێو خۆی
خسته خاكو پێی لەيلێ.
٤٣. پاسەبانی: ئێشكچيەتی. يانه: ماڵ. مەكەرد: ئەی كرد. مەگێڵا: ئەگەڕا.
واته: به شەوان ئاگاداری ماڵی لەيلێی ئەكردو به ڕۆژيشا لەگەڵ شوانا ئەگەڕا به هەردانا.
٤٤. جەو دما: لەوەو دوا بێش: بووی. كەرۆ: بكات. لەگەڵ 'دوو' شيعری
دواييدا ماناكەيان پێكەوه دێ.
٤٥. مەشی: ئەچوو.
٤٦. واته: لەپاش ئەوه هەروەخت مەجنوون بيويستايه ديدەنی لەيلی بۆنخۆش بكات، سەگەكه پێی ئەزانیو وەكوو يەكێكی به فامو هۆش ئەچوو به
پێشوازیيەوەو داوێنی ئەگرت، بەو جۆره كه بێگانه پێی نەزانێ مەجنوونی ئەبرد بۆلای لەيلێ.
٤٧. به ديدار: به چاو پێ كەوتن. مەبی شاد: شاد ئەبوو. مەداش: ئەيدا.
واته: مەجنوون به چاو پێكەوتنی لەيلێ شاد ئەبووەوه، خەرمانی خەمو پەژارەی خۆی ئەكرد به با، بەر بای ئەخستو خەمی نەئەما.
٤٨. مەزانا: ئەی زانی. ڕا: ڕێگه. چەفت: خوار. مەكەفت: ئەكەوت. واته:
ئەگەر پێی ئەزانی ڕەقيبی كەچ ڕەفتار، كەی مەجنوون ئەيتوانی ڕێی بكەوێته لای لەيلێو به ديداری شاد بێتەوه.
٤٩. نمازۆ: ناهێڵێ. ديدار: چاو پێكەوتن. صەيدی! داد له دەستی بەدخوويی
ڕەقيب، هەر ئەوه ناهێڵێ كه «صەيدی» چاو پێكەوتنی ياری ببێ به نەسيب.
٥٠. بكەری: بكەی. خاسی: چاكه. نيەن: نيەتی. جه: له. واته: ئەگەر 'سەد'
ساڵ چاكه لەگەڵ ڕەقيبا بكەی، هيچ چاكەی لێ ناوەشێتەوه جگه له ناڕاستی نەبێ.
٥١. پێشه: ئێسقان. مەدەی: ئەيدەيتێ. واته: سەگ ئێسقانی ئەدەيتێ وەفای
بەو جۆرەيه، ڕەقيب ئەگەر خەزێنەيشی پێ بدەی پيشەی هەر جەورو ئازار دانه.