چوون كۆی «عەوداڵان»، چوون كۆی «عەوداڵان»
كۆن؟ كۆيێ دڵگير، چوون كۆی عەوداڵان؟ !!١
«كابه»ی مەقسوودەن، پەرێ نەوهاڵان
پەی وايەی موراد وەنەش مەلاڵان٢
كۆی بەرزی بوڵەند، چمان كۆی «قاف»ەن
به بەرزی بەرزەن، به سافی سافەن٣
سەر كێشان نه ئەوج چەرخی چەهبەری
بۆش نيان نەبۆی «زوهره»و «موشتەری»٤
جای شەو بيداران، سەحەر لاڵانەن
تەكيەگای خاسان، «هەفت ئەوداڵانەن»٥
هەر هەفت عەوداڵان، قوتبی ڕووی زەمين
چوون «اَصحابُ الكَهف» دايم «غار» نشين٦
مەسكەنشا گرتەن بەو بوڵەند كۆوه
«يا مَن هُو» شانەن هەر ڕۆ جه نۆوه٧
تا دونيا وه پشت ماهيش قەرار بۆ
ڕوتبەشان بوڵەند، هيممەتشان يار بۆ٨
هانه پای ئەو كۆ ڕەندان، چوون پەری
گشت ئامادەی حوسن شۆخیو دوڵبەری٩
نەك جه خەم نيشۆ نه دڵشان خارێ
كەردەنشان دەستوور، هەر هەفتێو جارێ١٠
وەختی شاخەی «سوبح»، ئەو گرۆی ڕەندان
كۆی كڵاف نه دۆش موشكين كەمەندان١١
مەخێزان به عەزم بارگەی «عەوداڵان»
مەدان جه نەووه، تەرتيبی خاڵان١٢
چوون «ئاهوی خوتەن»، ڕەوێڵەی تەتار
پۆل پۆل نازداران مەبينان قەتار١٣
به ڕەفتو هەموار، به ڕێزه ڕێزان
مەشان بەو كۆوه، به موراد وازان١٤
وەختێو پا مەنيان وه باڵای كەمەر
نه خاكی پاشان گوڵان مەنيان سەر١٥
ئەشەدبۆی «طفيل» سەر نه ڕاشانەن
«چنوور» ئامێتەی خاك پاشانەن١٦
«ياللّە» قاپی خەير تۆ كەری گوشاد
ياوان به «مەقسوود»، بدەيشان موراد١٧
يا «هەفت عەوداڵان»، كۆی بەرزو بوڵەند
ديدەی بەد، پێشان نەياونۆ گەزەند١٨
عەوداڵانی بەرز، بەرز بۆ پايەشان
هيممەت يار كەره، حه ق دۆ وايەشان١٩
دايم بەی دەستوور خاتر شاد كەران
بەڵكم وەختی سەير، ئێمەيچ ياد كەران٢٠
«صەيدی» تاسەی سەخت، دووری يارشەن
نه ئارام، نه سەبر، نه قەرارشەن٢١
يا عەوداڵ «صەيدی» هاوار وه تۆشەن
ديدەش به ديدار يار، كەری ڕەوشەن٢٢
كۆن؟ كۆيێ دڵگير، چوون كۆی عەوداڵان؟ !!١
«كابه»ی مەقسوودەن، پەرێ نەوهاڵان
پەی وايەی موراد وەنەش مەلاڵان٢
كۆی بەرزی بوڵەند، چمان كۆی «قاف»ەن
به بەرزی بەرزەن، به سافی سافەن٣
سەر كێشان نه ئەوج چەرخی چەهبەری
بۆش نيان نەبۆی «زوهره»و «موشتەری»٤
جای شەو بيداران، سەحەر لاڵانەن
تەكيەگای خاسان، «هەفت ئەوداڵانەن»٥
هەر هەفت عەوداڵان، قوتبی ڕووی زەمين
چوون «اَصحابُ الكَهف» دايم «غار» نشين٦
مەسكەنشا گرتەن بەو بوڵەند كۆوه
«يا مَن هُو» شانەن هەر ڕۆ جه نۆوه٧
تا دونيا وه پشت ماهيش قەرار بۆ
ڕوتبەشان بوڵەند، هيممەتشان يار بۆ٨
هانه پای ئەو كۆ ڕەندان، چوون پەری
گشت ئامادەی حوسن شۆخیو دوڵبەری٩
نەك جه خەم نيشۆ نه دڵشان خارێ
كەردەنشان دەستوور، هەر هەفتێو جارێ١٠
وەختی شاخەی «سوبح»، ئەو گرۆی ڕەندان
كۆی كڵاف نه دۆش موشكين كەمەندان١١
مەخێزان به عەزم بارگەی «عەوداڵان»
مەدان جه نەووه، تەرتيبی خاڵان١٢
چوون «ئاهوی خوتەن»، ڕەوێڵەی تەتار
پۆل پۆل نازداران مەبينان قەتار١٣
به ڕەفتو هەموار، به ڕێزه ڕێزان
مەشان بەو كۆوه، به موراد وازان١٤
وەختێو پا مەنيان وه باڵای كەمەر
نه خاكی پاشان گوڵان مەنيان سەر١٥
ئەشەدبۆی «طفيل» سەر نه ڕاشانەن
«چنوور» ئامێتەی خاك پاشانەن١٦
«ياللّە» قاپی خەير تۆ كەری گوشاد
ياوان به «مەقسوود»، بدەيشان موراد١٧
يا «هەفت عەوداڵان»، كۆی بەرزو بوڵەند
ديدەی بەد، پێشان نەياونۆ گەزەند١٨
عەوداڵانی بەرز، بەرز بۆ پايەشان
هيممەت يار كەره، حه ق دۆ وايەشان١٩
دايم بەی دەستوور خاتر شاد كەران
بەڵكم وەختی سەير، ئێمەيچ ياد كەران٢٠
«صەيدی» تاسەی سەخت، دووری يارشەن
نه ئارام، نه سەبر، نه قەرارشەن٢١
يا عەوداڵ «صەيدی» هاوار وه تۆشەن
ديدەش به ديدار يار، كەری ڕەوشەن٢٢
١. چون: وەكو. كۆی عەوداڵان: شاخی عەبداڵان. كۆن: كوا. واته: وەك
شاخی عەبداڵان كوا شاخێكیتری دڵگيرو خۆش هەوا. «عەوداڵان» ناوی شاخێكی بەرزه نزيكه له هەورامانی تەختەوه، ئەشكەوتێكی تيايه گۆڕی 'حەوت' «عەوداڵی خوا پەرستو پياو چاكی» تيايه. شاخێكی دڵگيرو بەرزو جوانو خۆشه.
٢. كابەی مەقسوودەن: «كەعبه»ی نيازه. پەرێ: بۆ. نەوهاڵان: جوانان.
وايەی: وەعدەی. وەنەش مەلاڵان: لێی ئەپاڕێنەوه. واته: جوانان ئەچنه سەر «عەوداڵان»، كه كەعبەی نيازی جوانانه، لێی ئەپاڕنەوەو دۆعای نيازيان گيرا ئەبێت. لێرەدا «صەيدی» شاخی عەوداڵانی بەرابەری كردووه به ماڵی خوداوه، وەكوو چۆن ماڵی خوا بۆ جێگەی ڕازو نيازو دۆعايه، و نزايش زوو گيرا ئەبێ، شاخی عەوداڵانيش بەبۆن ئەو پياو چاكانەوه قيبلەگای جوانانەو جێی ڕازو نيازو دۆعايه.
٣. چمان: وەك. بوڵەند: بەرز. كۆی: شاخی. واته: شاخێكی بەرزه وەك
كێوی «قاف»، لەگەڵ ئەوەشا خۆشو به سەفايه.
٤. چەرخی چەهبەری: بەرزی ئاسمان. بۆش نيان: نزيك بووەتەوه له
ئاسمان. واته: له بەرزيدا سەری كێشاوه بۆ ئاسمانو خۆی نزيك خستوەتەوه له «زوهره»و «موشتەری»، كه ناوی 'دوو' ئەستێرەن له ئاسمانا.
٥. جای: جێگه. خاسان: چاكان. لاڵانەن: لاڵاو پاڕانەوه له خوا. واته:
عەوداڵان جێگای ئەوانەيه كه به شەو نانوونو خەريكی عيبادەتن، وه بەيانيان له خوا ئەپاڕێنەوه. شاخی عەوداڵان مەنزڵی 'حەوت' عەوداڵانه.
٦. واته: ئەو 'حەوت' پياو چاكانه كه به عەبداڵان ناوبانگيان دەركردووه
«قوتب»ی سەر ئەرزن، وه وەكوو 'حەوت' نەمره پياو چاكەكانی ناو ئەشكەوتەكه اصحاب الكهف به دايمی وان لەم ئەشكەوتەدا.
٧. مەسكەنشا گرتەن: شوێنيان گرتوه. «يا مَن هُو»: زيكری خوايه. واته: بەو شاخه بەرزەوەن، وه هەر «يا مَن هُو، يا مَن هُو»يانه هەموو ڕۆژێك.
٨. واته: تا دونيا بەسەر پشتی ماسیيەوه بێت! ، خوايا پايەو هيممەتيان
بەرزكاو يارمەتی دەری خەڵقی بن.
«تێبينی»: جاران وايان زانيوه كه دونيا بەسەر پشتی ماسیيەوەيه، وه ماسيش بەسەر بەحرەوەيه.
٩. هانه پای: واله پاڵی. ئەو كۆ: ئەو شاخه. حوسن، [«حُسن» وشەيەكی
عەرەبیيه به مانا: جوانی]. واته: لەپاڵ ئەو شاخەدا كچو ژنی جوانی وەك پەری كۆبوونەتەوەو هەموو خۆيان ڕازاندووەتەوه، هەموويان شۆخو دڵ ڕفێنن.
١٠. واته: بۆ ئەوەی كه دڵيان خەمبار نەبێتو دڕكی ژيانو زەحمەت
ئازاريان نەدات، كردوويانه به عادەت هەر «حەوتوويەك» جارێ دێن بۆ «عەوداڵان.
١١. شاخەی «صُبح»: بەيانی زوو. ئەو گرۆی ڕەندان: ئەو تاقمه جوانانه.
كڵافه نه دۆش: كەمەندی سەر شانيان. كه ڕەوشتی «سۆفی»يەكانه كەمەند هەڵئەخەن لەكاتی خوا پەرستيا. مانای ئەم هۆنراوەيه لەگەڵ شيعری دوايیيا دێت.
١٢. واته: ئەو جوانانه بەيانی زوو خۆيان ئەڕازێننەوەو خۆيان خۆش ئەكەن
دێن بۆ «عەوداڵان» به كەمەندی مليانەوه، يا به ملەوانو مێخەكبەندی مليانەوه كه له كەمەند ئەچێت.
١٣. ئاهووی خوتەن: ئاسكی خوتەن. كه «خوتەن» وڵاتێكه له «توركستان». واته: ئەم جوانانه وەكوو ئاسكی خوتەن به گورجو گۆڵی قەتاره ئەبەستنو
پۆل پۆل ڕوو ئەكەنه «عەوداڵان».
١٤. واته: به ڕێگا ڕۆيشتنا ورده ورده سەر ئەكەونه سەر ئەو شاخه، بۆ دۆعا
كردنو پاڕانەوه كه نيازيان گيرا بێت.
١٥. پا مەنيان: پێ ئەنێن. كەمەر: شاخ. پاشان: پێيان. واته: كاتێ كه ئەو
جوانانه بەسەر شاخەكەدا سەر ئەكەون «گوڵ»و «گوڵاڵه» سەری خۆيان دائەنەوێننو پێشوازیيان لێ ئەكەن بۆ پێ پيا نانيان.
١٦. ئەشەدبۆ: گيای بۆن خۆشه. «طفيل»: شوێن كەوتوو. واته: گيای زۆر
بۆن خۆش به دايم شوێن كەوتوی ڕێگايانه، چنووريش كه گيايێكی بۆن خۆشی كوێستانو شاخەكانه تێكەڵاوی خاكی بەرپێيانه.
١٧. قاپی خەير: درگای خێر. كەری گوشاد: بیكەيتەوه. ياوان: بگەن. واته:
خوايا تۆ دەرگای خێريان لێ بكەيتەوه، به مەرامی خۆيان بگەنو ئاواته خوازيان بێته دی.
١٨. ديدەی بەد: چاوی پيس. نەياونۆ: پێيان نەگەيێنێ. گەزەند: چز، يا ئێشی
ناخۆش. واته: ئەی 'حەوت 'عەوداڵان، كه لەم شاخه بەرزەدا جێگير بوون، هاوارتان لێ ئەكەم: چاوی پيسو ناحەز زيانو ناخۆشیو زەرەر بەم جوانانه نەگەيێنی.
١٩. واته: ئەی عەوداڵانی پايه بەرز، كه لەم شوێنه بەرزەدا جێگير بوون،
پايەی ئەمانه كه هاتوونه سەرتان بەرز بێت، وه لای خواوه دۆعايان بۆ بكەن مەراميان حاسڵ بێت، وه به ئاوات بگەن.
٢٠. واته: دايم بەم جۆره خەمو پەژارەيی لابەنو بێن بۆ شاخی عەوداڵان تا
دڵشاد بن، بەڵكو لەكاتی سەير كردنا بيرو يادی ئێمەش بكەنەوه.
٢١. واته: «صەيدی» زۆر ئارەزووی سەختی دووری ياريەتی، نه ئارام، نه
سەبر، نه قەراريەتی، وه هەمووی ئەمانای لێ هەڵگيراوه.
٢٢. يا عەوداڵ: ئەی عەوداڵان. هاوار وه تۆشەن: هاوار له تۆ ئەكات. واته:
ئەی عەوداڵان «صەيدی» له تۆ ئەپاڕێتەوەو هاوارت لێ ئەكات: كه چاوی به چاوی ياری ڕووناك كەيتەوه، وه چاوی به خۆشەويستەكەی بكەوێتو دڵی بگەشێتەوه.
شاخی عەبداڵان كوا شاخێكیتری دڵگيرو خۆش هەوا. «عەوداڵان» ناوی شاخێكی بەرزه نزيكه له هەورامانی تەختەوه، ئەشكەوتێكی تيايه گۆڕی 'حەوت' «عەوداڵی خوا پەرستو پياو چاكی» تيايه. شاخێكی دڵگيرو بەرزو جوانو خۆشه.
٢. كابەی مەقسوودەن: «كەعبه»ی نيازه. پەرێ: بۆ. نەوهاڵان: جوانان.
وايەی: وەعدەی. وەنەش مەلاڵان: لێی ئەپاڕێنەوه. واته: جوانان ئەچنه سەر «عەوداڵان»، كه كەعبەی نيازی جوانانه، لێی ئەپاڕنەوەو دۆعای نيازيان گيرا ئەبێت. لێرەدا «صەيدی» شاخی عەوداڵانی بەرابەری كردووه به ماڵی خوداوه، وەكوو چۆن ماڵی خوا بۆ جێگەی ڕازو نيازو دۆعايه، و نزايش زوو گيرا ئەبێ، شاخی عەوداڵانيش بەبۆن ئەو پياو چاكانەوه قيبلەگای جوانانەو جێی ڕازو نيازو دۆعايه.
٣. چمان: وەك. بوڵەند: بەرز. كۆی: شاخی. واته: شاخێكی بەرزه وەك
كێوی «قاف»، لەگەڵ ئەوەشا خۆشو به سەفايه.
٤. چەرخی چەهبەری: بەرزی ئاسمان. بۆش نيان: نزيك بووەتەوه له
ئاسمان. واته: له بەرزيدا سەری كێشاوه بۆ ئاسمانو خۆی نزيك خستوەتەوه له «زوهره»و «موشتەری»، كه ناوی 'دوو' ئەستێرەن له ئاسمانا.
٥. جای: جێگه. خاسان: چاكان. لاڵانەن: لاڵاو پاڕانەوه له خوا. واته:
عەوداڵان جێگای ئەوانەيه كه به شەو نانوونو خەريكی عيبادەتن، وه بەيانيان له خوا ئەپاڕێنەوه. شاخی عەوداڵان مەنزڵی 'حەوت' عەوداڵانه.
٦. واته: ئەو 'حەوت' پياو چاكانه كه به عەبداڵان ناوبانگيان دەركردووه
«قوتب»ی سەر ئەرزن، وه وەكوو 'حەوت' نەمره پياو چاكەكانی ناو ئەشكەوتەكه اصحاب الكهف به دايمی وان لەم ئەشكەوتەدا.
٧. مەسكەنشا گرتەن: شوێنيان گرتوه. «يا مَن هُو»: زيكری خوايه. واته: بەو شاخه بەرزەوەن، وه هەر «يا مَن هُو، يا مَن هُو»يانه هەموو ڕۆژێك.
٨. واته: تا دونيا بەسەر پشتی ماسیيەوه بێت! ، خوايا پايەو هيممەتيان
بەرزكاو يارمەتی دەری خەڵقی بن.
«تێبينی»: جاران وايان زانيوه كه دونيا بەسەر پشتی ماسیيەوەيه، وه ماسيش بەسەر بەحرەوەيه.
٩. هانه پای: واله پاڵی. ئەو كۆ: ئەو شاخه. حوسن، [«حُسن» وشەيەكی
عەرەبیيه به مانا: جوانی]. واته: لەپاڵ ئەو شاخەدا كچو ژنی جوانی وەك پەری كۆبوونەتەوەو هەموو خۆيان ڕازاندووەتەوه، هەموويان شۆخو دڵ ڕفێنن.
١٠. واته: بۆ ئەوەی كه دڵيان خەمبار نەبێتو دڕكی ژيانو زەحمەت
ئازاريان نەدات، كردوويانه به عادەت هەر «حەوتوويەك» جارێ دێن بۆ «عەوداڵان.
١١. شاخەی «صُبح»: بەيانی زوو. ئەو گرۆی ڕەندان: ئەو تاقمه جوانانه.
كڵافه نه دۆش: كەمەندی سەر شانيان. كه ڕەوشتی «سۆفی»يەكانه كەمەند هەڵئەخەن لەكاتی خوا پەرستيا. مانای ئەم هۆنراوەيه لەگەڵ شيعری دوايیيا دێت.
١٢. واته: ئەو جوانانه بەيانی زوو خۆيان ئەڕازێننەوەو خۆيان خۆش ئەكەن
دێن بۆ «عەوداڵان» به كەمەندی مليانەوه، يا به ملەوانو مێخەكبەندی مليانەوه كه له كەمەند ئەچێت.
١٣. ئاهووی خوتەن: ئاسكی خوتەن. كه «خوتەن» وڵاتێكه له «توركستان». واته: ئەم جوانانه وەكوو ئاسكی خوتەن به گورجو گۆڵی قەتاره ئەبەستنو
پۆل پۆل ڕوو ئەكەنه «عەوداڵان».
١٤. واته: به ڕێگا ڕۆيشتنا ورده ورده سەر ئەكەونه سەر ئەو شاخه، بۆ دۆعا
كردنو پاڕانەوه كه نيازيان گيرا بێت.
١٥. پا مەنيان: پێ ئەنێن. كەمەر: شاخ. پاشان: پێيان. واته: كاتێ كه ئەو
جوانانه بەسەر شاخەكەدا سەر ئەكەون «گوڵ»و «گوڵاڵه» سەری خۆيان دائەنەوێننو پێشوازیيان لێ ئەكەن بۆ پێ پيا نانيان.
١٦. ئەشەدبۆ: گيای بۆن خۆشه. «طفيل»: شوێن كەوتوو. واته: گيای زۆر
بۆن خۆش به دايم شوێن كەوتوی ڕێگايانه، چنووريش كه گيايێكی بۆن خۆشی كوێستانو شاخەكانه تێكەڵاوی خاكی بەرپێيانه.
١٧. قاپی خەير: درگای خێر. كەری گوشاد: بیكەيتەوه. ياوان: بگەن. واته:
خوايا تۆ دەرگای خێريان لێ بكەيتەوه، به مەرامی خۆيان بگەنو ئاواته خوازيان بێته دی.
١٨. ديدەی بەد: چاوی پيس. نەياونۆ: پێيان نەگەيێنێ. گەزەند: چز، يا ئێشی
ناخۆش. واته: ئەی 'حەوت 'عەوداڵان، كه لەم شاخه بەرزەدا جێگير بوون، هاوارتان لێ ئەكەم: چاوی پيسو ناحەز زيانو ناخۆشیو زەرەر بەم جوانانه نەگەيێنی.
١٩. واته: ئەی عەوداڵانی پايه بەرز، كه لەم شوێنه بەرزەدا جێگير بوون،
پايەی ئەمانه كه هاتوونه سەرتان بەرز بێت، وه لای خواوه دۆعايان بۆ بكەن مەراميان حاسڵ بێت، وه به ئاوات بگەن.
٢٠. واته: دايم بەم جۆره خەمو پەژارەيی لابەنو بێن بۆ شاخی عەوداڵان تا
دڵشاد بن، بەڵكو لەكاتی سەير كردنا بيرو يادی ئێمەش بكەنەوه.
٢١. واته: «صەيدی» زۆر ئارەزووی سەختی دووری ياريەتی، نه ئارام، نه
سەبر، نه قەراريەتی، وه هەمووی ئەمانای لێ هەڵگيراوه.
٢٢. يا عەوداڵ: ئەی عەوداڵان. هاوار وه تۆشەن: هاوار له تۆ ئەكات. واته:
ئەی عەوداڵان «صەيدی» له تۆ ئەپاڕێتەوەو هاوارت لێ ئەكات: كه چاوی به چاوی ياری ڕووناك كەيتەوه، وه چاوی به خۆشەويستەكەی بكەوێتو دڵی بگەشێتەوه.