١
ڕوژێکی هاوین لە قرچەی گەرما
ئاودێرێکی ڕووت تووتنی ئاو ئەدا
زەرد و بێ هێز و لاواز و نەخۆش
ماڵوێران، پەڕپووت، بەدەم لەرز و تا
لە چوار سەر خێزان خۆی و منداڵی
هەر ئەویان هەبوو هەڵسابوو گۆیا
سەپکەیێ بکا، گۆزە ئاو بێنێ
تووتن ئاو بدا، منداڵ بەخێو کا
بە لەرزە لەرز و هانکەی ماندوویی
هەوڵێکی ئەو لا و هەوڵێکی ئەم لا
منیش لەتاوی گەرما و ماندوویی ڕێ
بەتەمای چۆڕێک ئاوی سارد لام دا
سلام علیک هۆ کاکەی ئاودێر
علیک السلام پیادەی تەنیا
وتم: تینومە، ئاوی سارد ئەبێ
وتی: نازانم ماومانە یان نا!
بڕۆ ژێر کەپر، گەر لەنێو گۆزە،
ئاوی تێدا بوو، بیخۆوە، ئەمما
نەخۆشی لێنە، گەر تینوویان بێ
بە خێری باوکت، ئاویان پێ بدە
٢. کەپری ئاودێر
کەپرێکی دارگەز، ناڕێک دامەزراو
بە پووش و گەڵای چڕ و سەرگیراو
بۆ پارێزگاری خۆرەتاو و تۆز
بە چیخێکی شڕ سێ دەوری دراو
ناوماڵی ئاودێر هەرزاڵەیێ چووک
دوو پارچە بەڕی شڕ و هەڵزڕاو
جەڕەیێکی کۆن، سێ گۆزەی کەرخێو
چەند هامانی ڕەش، جامێکی قووپاو
سێڵێکی تەنک، خوانەیێ بچووک
لەو لاش مەنجەڵێک سەرنخوون کراو
دوو لێفی شڕی چڵکنی کون کون
سێ پیاڵەی چا و قۆریەکی شکاو
ئافرەتێک لەو لا، لاڵ و پاڵ کەوتوو
بێ هۆش لەبەر تا، لە برسا ژاکاو
منداڵێکی لەڕ، عومر شەش ساڵان
لەپەو ڕووکەوتوو، بێ مل، پەشۆکاو
منداڵێکی تر ساوا و بێ پەروا
بە دوو پارچە جل لەم لا داپۆشراو
وژەی بای گەرم و گژەی پۆلی مێش
تێکەڵ بوون لەگەڵ دەنگی «باوە! ئاو»
٣. دوو سوار
ئاوم کرد وەدەم منداڵی ساوا
ماندوویی و ئیشی خۆم لە یاد نەما
حاڵی ئەم ماڵەی هەژار و نەخۆش
ئەرکی سەرشانی ئاودێری تەنها
منیان هاویشتە گێژی سرنج دان
لە کاروباری تاریکی دنیا
ئەم هەموو ئەرکە و ئەم هەموو ڕەنجە
گۆیا لوقمەیەک نانی جۆ ئەخوا؟
من لەو خیاڵە و دوو بارگیر سوار
هاتن لە ژوور ڕا، بزووت و خێرا
بڕنەو لە بەردەم، دەمانچە لە قەد
سمێڵ قیت و قنج، چاو کشت و وریا
موهەییا لەبۆ شەڕ و جنیۆ دان
تووڕە، شەڕانی، بێ ئابرو و حەیا
هاتن دابەزین بێ سڵاو کردن
یەکێکیان وتی: ئەی کوانێ عەوڵا؟
وتم: ئەوا هات فەرموونە ئێرە
من لەو قسانە و عەوڵا لەژێرڕا
خێرا هاتەوە بە ڕوویەکی خۆش
وتی: بەخێر بێن... بەخێر بێی کوێخا
٤. چەند و چوون
لێفێکی شڕی کون کونی دڕاو
هێنای و ڕای خست دوور لە خۆرەتاو
وتی: دە فەرموون... دانیشن... ئنجا
یاخوا بەخێر بێن وەسەر بانی چاو
کێخواکە وتی: سەلامت نەبی
وە کوێرایی چاو... وە ملی شکاو
کوا تووتن... کوانێ ڕستەیی وشکت
کوانێ چوارداخت... هەی کەران باوگاو؟
توتنەوان وتی: بۆچی جوێن ئەدەی
نەهاتم بۆ دار، نەهاتم بۆ داو
ئێستاش چ حەققی جوێندانت هەیە
قسووری خۆتە! من چ بکەم؟ پیاو!
ئەی کێخوا وتی: چۆن پێم ئەوەڕێ
چۆن خۆی گیف ئەکات، لێم دێتە جواو
کەی هاتووی هەتیو بڵێی فڵان کەس
من داوم ئەوێت، هەی ئابڕوو تکاو
توتنەوان وتی: ڕۆژی شاییەکە
نەهاتمە لات و ناردمتە ئاسیاو
نەموت مام کوێخا داوم پێویستە
نەتوت نەماوە ناردوومە بۆ داو
٥. ماڵ وێرانی
لەو ڕۆژەوە تا هەتاکوو ئێستا
نە داوم دیت و نە ڕەحمەتی خوا
من داوم نەبێ، کرێ داو نەگرم
چارداغ لە کوێ بوو؟ لە کوێ بینم سا؟
ئینسافت هەبێ، سەیری حاڵم کە
ڕەوشتت چۆنە، چۆن منت هێنا
هەتا ئیقناعت کردم بە ئاودێر
خۆت کردە نۆکەر من بووم بە ئاغا
کە هاتم زگم کەوتە سەر زەوی
تووتنم چاند و ڕەنجی شانمدا
ئەڵێم دار بکڕە، ئەڵێم داو بێنە
ئەڵێم برسیمە، ئەڵێی پارە کوا؟
من بەبێ پارە و منداڵم برسی
لەکوێ قوڕ بێنم بیکەم بە سەرما
کێخواکە وتی: عەوڵا گوێ گرە
پیاو ئەمەتا شت لەیاد نەکا
ئیمە قەولمان نۆسەت دینار بوو
سەد و بیستت خوارد هەتاکوو ئێستا
ئێستاش بەرۆکم ئەگری بۆ پارە
پارەی چی، کورە؟ خوارداشت نەما!
٦. حەساو
توتنەوان وتی: بۆم بکەن حەساو
بزانم وا زوو چۆن پارەم تەواو
وا بووە دوو مانگ هیچتان نەداومێ
کوێخوا وتی: وەسەر بانی چاو!
ئا، مەلا سەعید، دەفتەرت دەر کە
سەیری کە عەوڵا چی هاتۆتە ناو؟
کابرای لەگەڵ ئەم، تومەز مەلا بوو
مەلایەکی گەنج تازە ڕیش تاشراو
هەرزە و دڵداری لە ڕوو ئەباری
سمێڵ باریکی چاو کل تێکراو
مەلا دەفتەری لە باغەڵ دەرکرد
دەفتەر چ دەفتەر پەڕپووت و گەچلاو
ئەرقامی زل زل خەتی خوار و خێچ
ئیملایی فارسی، بە کوردی نووسراو
نەمدی پەڕێکی بێ فێڵ نووسرابێ
نەمدی وشەیێک ساغ و نەڕنراو
مەلا دەفتەری سەروژێر دەکرد
عەوڵا مونتەزیر مل کەچ و داماو
کوێخوا سمێڵی مشتوماڵ دەکرد
منیش بیر لەسەر عەولای ماڵڕماو
٧. حەساو کردن
سەری هەڵبڕی پاش دەمێک مەلا
ئێمەش لەگەڵ ئەو، گوێ قوڵاغ ئنجا
وتی: مام عەوڵا ئەمە حسابت
پەنجا و شەش دینار لە دەستی کوێخوا
سیی دینار گاجووت، چواریش کەرەستە
بیست و پێنج دینار کەرستە و ئەشیا
دوو دینار جارێک سێ دیناری کەش
لە منت وەرگرت لە ماڵی ئاغا
جەمعی سەد و بیست دینارە تەمام
بە گوێرەی دەفتەر سەحیحە وەڵڵا
توتنەوان وتی : کوێخا ئاوڕەحمان
پەنجا و شەش دینار لە کوێندەر درا؟
کوێخوا کە وتی : گوایە درۆیە!
گوایە من بە تۆ ئەکەم ئیفتیرا!
ئاخر ئەمەتا چاکەی نالەبار!
لەعنەت لە باوکی خوار و خێچ بدا!
ئێستاش چ حەقت لای من نەماوە
خوار داشت وەرگرت گەلێکیش زیا
گەر پارەت دەوێ تووتن سەلەم کە
لەسەر بەشی خۆت هەرچەندی بکا!