ئاڵەکۆک

مەلا مەحموودی بایەزیدی add_a_photo
نەقل دکەن کو دبەری نھا، زەمانێ بۆری تایفەیەکا لەشکەرێ رۆمیان ھەبوویە، سوارێ لەوەند دگۆتن، ل حەموو وەلاتێد رۆمێ ئەو لەشکەرێد لەوەندان ھەبوون و قەوی لەشکەرەکێ سەربەست و بێ پەروا بوو و گەلەک زولم و تەعەددا ل گوندان و رەعیە و فەقیران دکرن و زاڤ جاران ئیتاعەتا پاشایێد وەلاتان نەدکرن، ھەر بڤی تەرزی ڕۆژ بڕۆژێ جەبر و زولما وان زێدە بوویی، توغیان و عسیان دکرن و بخوە سەری دچوونە وەلاتان و دبوونە میوان و دراڤ دستاندن و عباد الله د ئێشاندن، ئێدی ئەھلێ رۆمێ ژ وێ تایفا لەوەندان زێدە عاجز بوویی، ب دەفعات عەریزە داینە خوندکاری، کو ئەمان داد ئەڤان لەوەندان ئەم سووتینە، ئێدی خوندکار ئەو لەشکەرێد لەوەندان پێکڤە فەرمانلوو کری ب حەموو ئەترافێد وەلاتێد رۆمێ فەرمان بەلاڤ بووین، کو بەلێ ئەمرێ پادشاھییە، تایفا لەوەندان حەموو مەزن و بچووک فەرمانلونە، ئزن و دەستوورە ل کی دەرێ ئەو تایفا شەقی ھەین و پەیدا دبن بلانێ ئەوان بگرن و بکوژن و ھەرچی ھەسپ و ئەشیایێد وان ژی ھەین بلانێ ژ بۆی ئەھالی وسەکەنەیێد ولاتان بیتن، ئێدی لسەر ڤی ئەمرێ خوندکاری ل تایفا لەوەندان بوویە فەرمانا پادشاھی و ل عەرەبستانێ و ئەنادۆلی و مووسل و بەغدایێ دەست پێکرنە، ئەو تایفا لەوەندان تەرەف ب تەرەف دگرتن و د شەلاندن و دکوشتن، عەینی وەکو پاشی ل تایفا یەنکە چەریان واقیعە بوویی، ئیجارێ ژ کنارێ سێواس و تۆقات و ئاماسیەیێ، قەدەرێ دوو ھزار سوارێد لەوەندان بھەڤ کەتی و سەروکێ حەموویان ژی لەوەند باش ئاغاسی حافز ئاغا دگۆتن، ئەو ژی دگەل دوو ھزار سوارێد لەوەندانێ فەرمانلو ژ وەلاتێد سێواس و ھەم جیوارێد وێ خرابی کرن و مرۆڤ شەلاندن و ژ گوندان دراڤ دستاندن و د ئێورین، بڤی تەرزی کەسەکی قووەتا چوونا بەراییکێ و مقاوەمەتێ نەبوویی و ل کو ھەسپێد چی ھەبوویە دستاندن، ل کو دەرێ کوڕەکی ئەمرەد وڕند ھەبوویی دڕەڤاندن وتینان ژ بۆی خوە دکرنە کۆلە، خولاسە بڤی وەجھێ خرابی و عسیان، بەراخوە داینە تەرەفێ مووسل و بەغدایێ و ھاتن و لکی دەرێ ژی ل رێیان کو د ئێورین، دیسان كذالك ھەسپێد خەلقی و کورێد ئەمرەد ڕادکێشان و دبرن و دراڤ ژ گوندان عەواید دستاندن، بڤی تەرزی، بێ ترس ب کەیفا خوە، ھەر ڕۆژێ دوو سێ ساعەت دچوون و ل گوندان د ئێورین و جارنان ژی ئوتراغ دکرن، لەوڕانێ ئێدی ژ کەسەکی ترس و پەروا وان نەبوویی، ئەڤنەھاتینە و ژ دیاربەکرێ و دەشتا بشێریێ و دەشتا جزیرێ بڤی وەجھی بۆرینە و داخلی سینورێ وەلاتێ بەھدینان بوویی، قەزایەک بەھدینان ھەیە ئاکرە دبێژن، ئەکرادن و سێ سەد چارسەد مال دبن و میرەکێ وانێ خوە جھی ژی میر شەمدین ناڤ ھەبوویە، وەکو لەوەند ئاغاسی حافز ئاغا نێزوکی ھێشەتا ئاکرەیێ بووی، باش ئاغایێ لەوەندان، ب قەدەرێ پێنجەھ سوار ژ پێشڤە ژ بۆی قوناغچی تیێ ڤڕێکرنە نک میر شەمدین، کو ئەڤە دوو ھزار سوارێد لەوەندان دوو سێ ڕۆژان بکەی مێوان، پاشی ئەم دێ ببورین و بچینە کنارێ مووسلێ، وەکو باش ئاغایێ لەوەندان دگەل وان سواران ژ پێشڤە ھاتینە نێڤا ھێشەتا ئاکرەیێ و بووینە مێوانێ میر شەمدینی، ئێدی میر شەمدین مولاحەزە دکەتن ئەگەر ئەم ئەڤانە نەکەینە مێوان و بکەڤنە حسارێ و بدەنە بەر تفەنگان و ئاسێ ببن، دبیتن کو ئەڤنە دوو ھزار سوارن و ھندە جھ ھاتنە و فەرمانلو بووینە و ژ جانێد خوە بۆرینە پاشی ل مە غالب ببن، ئێ قەنج ئەوە، کو ئەم ئەڤنە ب ئەزمانێ شرین و لێب بێنە نێڤا ھێشەتێ، ئێدی پرس پرسیار نینن، ژ خوە ئەڤنە فەرمانلو نە ب تەرزەکی بەلکو ئەم ئەڤان لەوەندێد فەرمانلو بەرزە و تەلەف بکەن و ئەڤە مال و چەک و ئەشیایێد وانە ژی دمینتن ژ بۆی مە و سەرێد چەندەکان ژی و ژ ئاغا لەرێد وان ژێ دکەم و ڤرێد کەمە مووسلێ ژ بۆی وا لیێ وێ دەرێ و ئەڤە ژی گۆیا خزمەتەک ژبۆی ڕۆمێ دبینم، خولاسە چەند مرۆڤان ژ ئەختیارێد ئاکرەیێ گازی نک خوە دکەتن و ئەڤێ شێورێ بخەف دگەل وان ئەختیاران دکەتن، خەلقە ھن کورت و ھن درێژ دبێژن، ئاخری خانما میر شەمدین کو کچا پاشایێ عیمادیەیێ بوویی و ناڤی مەلکە خاتون بوو، ئەو ژی لوێ شێورێ بوویی، ھندەکان ژ ڕی سپی یێد ئاکرەیێ گۆتن کو بەلێ قەنجە ئەڤ شۆلە، لاکین ئەڤە لەوەند ئاغاسی حافز ئاغا، قەوی جا مێرەکێ مەشھورە و ھندە شەڕ و دەعوا دیتنە، دبتن کو بمە نەخاپتن و باوەری بمەنە ئینتن، پاشی شۆلا مە زایع ببتن و ئەم و لەوەند لھەڤدوو با بکەڤن، ئەڤنە دوو ھزار سوارن، ئێدی بنیاتا مە بدەرینن، ئێدی مەلکە خانم دبێژیتن، کو نە، شۆلا ھەوە ژ کوشتنا حافز ئاغای نەبتن، بلا حافز ئاغا ل کەلێ ببیتە مێوان، کوشتنا وی ل ئەستویێ من، ئەز دێ لێبەکێ لوی بکەم و بێ زەحمەت ئەوی بدەمە کوشتن، ھوون تەدبیرێ ل ئێدمایی بکەن، خولاسە ئەھلێ ئاکرەیێ مەزن و بچووک ل سەر ڤێ شێورێ ئیتیفاق کرینە و سوبەیێ جەواب داینەباش ئاغایێ لەوەندان، کو بەلێ سەرسەران و سەرچاوان بلانێ حافز ئاغا بێتن، مالا وییە ببتە مێوان، ئیجارێ چەند مرۆڤ ژ ئەھلێ ئاکرەیێ ژی دگەل باش ئاغا دچنە بەرایکا حافز ئاغای و خەلقێ ھێشەت ژی، ئەوان سوارێد لەوەندانێ دگەل حافز ئاغای ل مالێد خوە پارڤە دکەن و قوتاغان حازر دکەن، لاکین حافز ئاغا بخوە دگەل چەند ئەتباعەکان، دێ ل سەرێ کەلێ ل میر شەمدینی ببیتە مێوان، خولاسە وەکو حافز ئاغا و سوارێد لەوەندان نێزوکی ئاکرەیێ دبن، میر شەمدین و ئەعیانێد ھێشەتێ پێکڤە سوار دبن و دچنە بەراییا حافز ئاغای و سوارێد لەوەندان و دگەل یەکودوو مولاقی دبن و ژ سەد زێدە بھەڤڕا خوەش و بێشی دکەن و سورەتەن ژ ھاتنا ڤانە گۆیا خۆشنوود دبن، ئەڤنە ب ئیعزاز و ب قەدر و ھەر کەسەک ژ لەوەندان دچن و ل قۆناغێد د ئێورین و حافز ئاغا ژی تێتە سەرێ کەلێ و دبیتە میوانێ میر شەمدین و ژ حەرەمێ شەربەت و قاوە و کەیف پرسین و خوەش ھاتن ژ بۆی حافز ئاغای ڤڕێدکەتن و خانم جەوابێ ڤڕێدکەتن کو حافز سەرسەران ھاتنە، ئەڤە مالاوی یە و ئەو برایێ منە، ئێدی بلانێ ژ ڕۆمێ و فەرمانلو بووینێ ئەسلەن تو فکاران نەکەتن، ئەڤە وەلاتێ مە سینورە و کوردستانە، حسێبکە حوکمێ ڕۆمێ ئێدی لڤان کناران ناخەبتی، بلانێ راحەت ببتن، ئەڤ وەلاتە پێکڤە د ئۆغەرا وی دانە، وەکو مەلکە خانمێ بڤی تەرزی تەکلیف و دل منایی ژ بۆی حافز ئاغای ڤڕێکریە، ئەوی ژی ب تەمامی حسێب کری ژ مەلکە خانمێ و میر شەمدین، قەوی زێدە مەمنون و رازی بوویە، خولاسە حافز ئاغا و لەوەند وێ شەڤێ لوێ دەرێ بووینە مێوان و ھیسایی بووینە، سوبەیێ مەلکە خانم بخوە ھاتیە یالێ مێران سلاڤیا حافز ئاغای و یەکو دوو دیتن و دیسانێ ژ نووڤە مەلکە خانمێ زاڤ تەکلیف و نەوازش ل حافز ئاغای کرینە، کو ئەڤە مالاوەیە و تۆ عەینێ برایێ منی و ھندە ڕێ ھاتی و رحەت بوویی، چەند ڕۆژەکان ل ئێرە ساکن ببن، دا حەیوانێد ھەوە ژی ھیسای ببن، پاشی خودێ سەلامەتی بدەتن و ئەگەر تە دڤێتن کچەکا من ھەیە، ئەز دێ بدەمەتە، ل نک مە بمینە، خولاسە ئێ کەلام حافز ئاغای ژی بڤان خەبەرێد مەلکە خانمێ باوەری کر، سێ چار ڕۆژان ل ئاکرەیێ ساکن بووین، قەرار دایێ و جەواب ژ بۆی بولیک باشێد لەوەندان ڤڕێکری، تەنبیھ کرن، کو بەلێ ئەز و مەلکەخانم بووینە برا و خوھ، ئێدی مەلکە خانم سێ چار ڕۆژان دەستورا چوونێ نادەتن، بلانێ ئاغا لەر و نەفەرات ژی چەند ڕۆژان ھیسای ببن، ئەم دێ ب سەمتێ بەغدایێ و عەرەبێد چۆلی ڤە بچن، وەکو ئەڤ خەبەرا حافز ئاغای گەھایە لەوەندان، ئەوان قەوی ژ ڤێ شۆلێ حەز کرن، لەوڕانێ ئەڤە موددەیەک بوو ڕەحەت نەبووینە، فەرمانلو و ژ ڕۆمێ و ترسان و فکار دکرن، ئێدی گۆیا ژ ترسێ ئەمین بووین، دێ چەند ڕۆژەکان ل ئاکرەیێ سەلامەت ڕاحەت ببن، ئێدی قەرارا لەوەندان بوویە مایین، ئێ کو جلێد خوە ددەتە شوشتن، ئێ کوچەک و سیلاحێد خوە دبەن و ددەنە ئۆستان درستکرنێ و بخوە ژی ئەمین و ھەسیای ل قۆناغێد خوە ساکن بوویی، ڕۆژێ جارەکێ وەقتێ نیڤرۆ ژی تێنە سەرێ کەلێ دیوانا حافز ئاغای و ھەرکەسەک دیسانێ دچتە قۆناغا خوە، مەلکە خانمێ و میر شەمدین ب خەبەران و ئیکرامان حافز ئاغا و لەوەند داینە باوەریێ، لاکین ژ بن دەست ئەو ل تەدارەکێ بووین و مرۆڤ بخەف ڤڕێکرینە گوندێد نێزوکی ئاکرەیێ کو بلانێ فلان شەڤێ حەموو چەک و راتب گرێدای، نیڤا شەڤێ بێنە نێڤا ھێشەتا ئاکرەیێ و بخوە ژی تەنبیھی غولامێد خوە کرینە کو شەڤا چارێ ساعەت ل سێ یان ھوون حەموو پێکڤە بچەک و سیلاح بخەف لسەرێ کەلێ حازر و بدزی خەبەر ڤڕێکرینە ژ بۆی خەلقێ ھێشەتێ، کو بەلێ ئیشەڤە ئەم دێ شۆلا حافز ئاغای دگەل ئەتباعێد لسەر کەلێ تەمام بکەن، ھوون ژی دگەل لەشکەرێد کو ژ گوندان دێ بشەڤ بێتن، نیڤا شەڤێ بێ دەنگ یەکو یەکو بسەر قۆناغێد لەوەندان بگەڕن و بشەلین، ئیکو دەست ھەلدگرن بکوژن و ئێدی مایی حەبس بکەن، حەتتا سوبە دبتن، ئێدی میر شەمدین ئەڤ تەنبیھە ل ئاغا و خەلقێ ھێشەتێ کرینە، وەکو بوویە شەڤا چارێ، گۆیا سوبەیێ لەوەند ژی دێ بچن، شەڤا دوشەنبی سەعەت ل سێیان، مەلکەخانم گۆیا د سەکنە جلان دا تینتە نیڤا بوخچەیەکێ و ھەدییە ژ بۆی براکێ خوە حافز ئاغای تینتن و تێتە دیوانخانەیێ نک حافز ئاغای و دەمەکی ل ئۆدەیێ ڕووتنتن و حافز ئاغا قەدەرەکێ زێڕان ددەتە خوھا خوە مەلکە خانم و دگەل یەکو دوو خەبەر ددەن، میر شەمدین ژ ئۆدەیێ بدەردکەڤتن، گۆیا ژ بۆی دەستمێژێ و بخەف تەنبیھی غولامێد خوە دکەتن، کو وەکو ئەز دچمە ئۆدەیێ، ھوون دەرێ ئۆدەیا قاوەخانێ لسەر ئەتباعێد حافز ئاغای گرێ بدەن و ھوون پێکڤە وەرنە نێڤا دیوانخانەیێ، ئیجارێ سێ چار غولامێد میر شەمدین دگەل میر بووینە دیوانخانەیێ، کو حافز ئاغا دگەل مەلکە خانمێ یارانی دکەتن، غولامەک میر شەمدین گۆیا سوججادەیێ ھلدگریتن کو ژ بۆی میر شەمدین ڕاخستین کو لسەر نمێژێ بکەتن، سوججادەیێ ژ ژوورڤە داڤێتە سەر حافز ئاغای و دکەفتە سەر وی و غولامێد مایی ژی سێ چارەک ڕوو دننە سەر حافز ئاغای، ئێدی مەجالا حافز ئاغا لباتێ و رابوونێ نابتن، حافز ددەنە بەر خەنجەران و غولامێد ژ دەرڤە ژی ھجوم کرینە قاوەخانێ سەر ئەتباعێد حافز ئاغای، ئێدی ئەوان ژی ئیمکانا دەست ھلانینێ نەبوویی، پێکڤە شەلاندن و گرێدان و خەلقێ ھێشەتێ ژی بێ دەنگ یەکو یەکو قۆناغێد لەوەندان باسقون کری، ئێکو دەست ھلانی کوشتن، ئێدمایی حەموو شەلاندن و دەست گرێدان، ئێدی سوبەیێ میر شەمدین سەرێ حافز ئاغای و سەرێد مرۆڤێد کو ھاتبوونە کوشتن ژێ کرن و دگەل ھەسپنە وانێ بژارە و چی داینە چەند مرۆڤێد خوە و ڤڕێکرینە ژ بۆی والێی مووسلێ و ئەحوالێ حافز ئاغای وەکو بووی نڤیسی و ئەو لەوەندێد کو گرتبوون، ئەو ژی ئازاد کرنە، ھەر کەس ڕووس و تازی ب کنارەکی چووینە، ئەو قەدەر مال و سیلاح و ئەشیایێد وان لەوەندان ژ بۆی میر شەمدین و ئەھلێ ئاکرەیێ مایی، لاکین ئەڤ شۆلە ب جەسارەتە مەلکە خاتۆن بوێ مەشھورە کرنە، میر شەمدین ھندە تەدبیر و جەرگ نەبوویە ژ بۆی ڤێ جەسارەتێ، پاش فەوتا میر شەمدین، موددەیەکی میریتیا ئاکرەیێ بخوە سەرگەھایە دەستێ مەلکەخاتونێ و نھا ژی ژ وێ سیلسیلەیێ دیسانێ بەگزادە ل ئاکرەیێ ھەین، لاکین حکومەت گەھایە دەستێ ڕۆمێ، بیانی حاکم بووینە، چەرخا فەلەکێ ب کەسەکێ ڕانەدوماندییە.

پەراوێز edit