خەسرەو وەهارەن...
کۆر بام جە دیدە فەسڵی وەهارەن
مەوسیمی جلووس گوڵ و گوڵزارەن
وادەی تەماشای سەیر و شکارەن
یە وەختی تەفریح قەلب و دەماغەن
فەسڵی ئارەزووی گوڵگەشت و باغەن
قەهقەهەی کەبکەن نە سەر کڵاوان
فەزای چەمەنەن، شاخەی شەتاوان
ئەووەڵی خەیمەی ئەلوانی گوڵەن
ئیبتیدای شۆڕش ناڵەی بوڵبوڵەن
سەحرا و باغ خەڵات ڕەنگاڕەنگ پۆشان
عەندەلیب بادەی عەشقی گوڵ نۆشان
غونچەگوڵی سورخ نە سەحنی چەمەن
وە خەندەی غوروور واز کەردەن دەهەن
دیدەی نەرگسان پڕ جە خومارەن
زینەت ئارای بەزم خانی وەهارەن
موسەلسەل گێسووی پڕ جەعدی سونبوڵ
لەرزانەن بە ناز پەرێ دامی دڵ
شەوبۆ کۆهساران کەردەن موعەتتەر
سەف پێکان نە باغ سوپای سیسەنبەر
هەر یەک وە ڕەنگێ، بەر ئامان وە بەر
خودسازی کەردەن پەی تەماشا و سەیر
بەنەفشە و ڕەعنا و زێبا و نەستەرەن
لالە و شەقایق چەنێو یاسەمەن
هەر یەک بەو نەکهەت فەرەح ئەفزاوە
بەو شێوەی ڕەونەق عالەم ئاراوە
ئیبتدای جولووس ڕەنگ و بۆشانەن
ئەمما پەشێوی دووریی تۆشانەن
چەتری چناران بەزمی چەمەنەن
خەیمەی بداخەن، جیلوەی سەمەنەن
نەهاڵی قامەت سەروان لەرزانەن
نموونەی باڵای باڵا بەرزانەن
زومڕەدگۆن کەردەن بەرگی درەختان
پەی کۆریی دیدەی قەڵاخی ڕەختان
ئەر چەمەن، وەر باغ، وەر سەحرا و دەشتەن
ماچی نموونەی ڕەوزەی بەهەشتەن
بوڵبوڵ بە ئاواز غەمزەدای دەڵەو
مەوانۆ وە عەشق وە دیدار گوڵەو
قومری وەش دەماغ فەسڵی سەروانەن
چنار فاخیتەش پەی نەوا خوانەن
بەی تەور و ئاین بەزمی وەهارەن
ویساڵی مورغان کەبک و هەزارەن
ئەمما بە گیانت -شای لاڵ کەمەرم-
جەی دەمدا بێ تۆ وێم زام خەتەرم
کۆر بام جە دیدە، شای فەرەیدوون فەڕ
ئیمساڵ کێ کەرۆ سەیری دەشت و دەر؟
کێ مەشغووڵ وە سەیر کۆه و سەحرا بۆ؟
کێ سەراپەردەی عەیشش وە پا بۆ؟
ناڵەی نەوای کێ مەیۆ نە باخان؟
کێ کەرۆ نە سەحن چەمەن چراخان؟
کێ نۆشۆ نە پای درەختی گوڵ مەی؟
کێ گۆش بدەرۆ بە ئاهەنگی نەی؟
پەی تەماشای باغ کێ بکەرۆ عەزم؟
نە خەسرەو ئاباد کێ بگێڕۆ بەزم
موتریب پەرێ کێ بنوازۆ سازان؟
کێ بدەرۆ فیکر بە ڕێزە ڕازان؟
گوڵانی بەهار کێ بکەرۆ بۆ؟
هانا وە بەختم، وەی وە یانەم ڕۆ؟
ناڵەی بەزمی کێ گۆش بکەرۆ کەڕ؟
کێ نیشۆ نە تۆی خەڵوەتی مەنزەر؟
کێ نە فیردەوسی سوپا و سانش بۆ؟
کێ زەمزەمەی عەیش نە دەورانش بۆ؟
کێ بەزم شادی نە کارێزش بۆ؟
کێ هەوای گوڵگەشت باوەڕێزش بۆ؟
ئومێد وە حەزرەت دانای بێچوون بۆ
پەرێ ناکامیت دنیا نگوون بۆ
بازاڕی زینەت بەهار بەتاڵ بۆ
عالەم بێ خەسرەو وە خەم چەپاڵ بۆ
ڕیشەی فیردوسی بەر بەیۆ جە ئاو
هەنی کەس سەیرش نەکەرۆ بە چاو
خەسرەو ئابادت، شای دەنگ دلێران
یا شا بە یەکسەر خاپوور بۆ وێران
ناوەرۆ سەمەر تاکە ئەشجارش
نەوینۆ وە چەم کەسێ ئاسارش
دمای جەوانیی خەسرەو پەروێز
یا شا سەوز نەبۆ سەحرای باوەڕێز
چون بەختم تار بۆ عالەم ڕۆژ و شەو
نەنیشۆ کەس شاد نە تۆی شەهر نەو
ئاویەر تەمام هەم کانی شەفا
سەیر و سەفاشان ببۆ وە جەفا
جە دمای خەسرەو، شای کەمەرلاڵان
جەی وەهار کەسێ بە وێنەی ساڵان
ئەر مەیل وە سەیری گوڵ و گوڵزار بۆ
هەر بەرگی گوڵێ نە دیدەش خار بۆ
خەسرەوم بێ تۆ خەڵوەت خراو بۆ
پاماڵی جەفای بەختی سیاو بۆ
تێشا نەنیشۆ کەسێ بە دڵشاد
ببۆ بە نەیکۆ گەردش بەرۆ باد
دمای ناکامیی خەسرەوی لاڵ پۆش
کەس بادە جە جام عەیش نەکەرۆ نۆش
فیدات بام، یە عەید تەجدیدی ساڵەن
غوڵام و کەنیز دەروون زووخاڵەن
هۆرێزە بەو فەڕ عالەم ئاراوە
بەزمی عەیدت بۆ بە دڵ گەشاوە
ناڵەی تۆپخانە، شللیکی نیزام
سەدای زەنبوورەک شای کەیخەسرەو فام
با بەرز بۆ نە عام چون ساڵانی پێش
بە کۆریی دوشمن برای بەد ئەندێش
مەستوورە کۆر بای، خەیاڵت خامەن
خەسرەوت دەستاخ وە بەندی دامەن
نە جای عەیش و نۆش سرووری عەیدەن
نەو قەبری تاریک پابەندی قەیدەن
نە دەسڕەسی سەیر نە شکارشەن
نە فرسەتی گەشت ڕووی وەهارشەن
دەستاخەن نەو قەبر تاریکی تەنگدا
تۆ پەی وێت بدەر هەر سەر وە سەنگدا
بە دڵەی پڕ سۆز ئەشک ئەفشانی کەر
زاری نە تەزویر دنیای فانی کەر
واچە: خەسرەوم هۆرێزە نە خاو
یە چە خاوێ بی؟ دیدەم بۆ لێڵاو
هەرچەند مەلاڵوون بێداریت نییەن
جە مەستیی ئەی جام هۆشیاریت نییەن
سەرێ هۆر دارە شای وەفاداران
فکرێ کەر وە بەخت ئی سیاچاران
بە تاجت قەسەم، زار و زەبوونەن
گیرۆدەی میحنەت سپیهر دوونەن
دایم زاری و شین واوەیلاشانەن
خەسرەو چون شیرین واوەیلاشانەن
ئەو دەستەی زەلیل سیاسەت کێشان
خەریکن چەنی بەدبەختی وێشان
خدێشان دایم نەوحە و ماتەمەن
شادی و عەیششان بەدەڵ وە غەمەن
چەنی ئاه و ئەشک گرد بین وە هامڕاز
کۆر بام، هەنی کێ مەکێشۆشان ناز؟
خوسووسەن خواهەر ستەمدیدەی تۆ
سوڵتانی عەزیز بەرگوزیدەی تۆ
بەو تەور - پەرێت شییەن - وە شەین
چون زەینەب جە داخ ناکامیی حسەین
دائم المدام ناڵە و زاریشەن
پەی دووریی خەسرەو بێ قەراریشەن
ماچۆ: خەسرەوم گۆش دەر وە شینم
بە بێکەسیی تۆ خاتر خەمینم
پەڵاسی میحنەت بێ تۆم نە دۆشەن
پەی تۆ دیدە و دڵ دیسان نە جۆشەن
بێ تۆ سەراپام سیا سەوادەن
بێ تۆ شادی و زەوق جە لام بەربادەن
فیدات بام، کەسم، هامڕازی ڕازم
ئیتر کێ چون تۆ بکێشۆ نازم؟
کێ وێنەی خەسرەو -شای فەرەیدوون خۆ
دڵداریم مەدۆ خاستەر جە بابۆ؟
پەی چی بە ناکام -سۆمای چاوانم
خامۆش کەردی شەمع یانەی باوانم؟
بەزەییت ناما وەی مەحزوونەدا؟
بەی خواهەرزادی دڵ پڕ نە هوونەدا؟
بەی تەورە نە سەبر خورد و خاوشەن
ناڵەی دیاریی بێ حساوشەن
منیچ ئی بەدبەخت سیا ستارە
غەمزەدەی مەحزوون زاری شووم چارە
بەو شا کە ئی نەرد بە بەختی تۆ شەند
نەهاڵی حەیات خەسرەویت هۆرکەند
دائم الاوقات شاهم، ڕۆڕۆمەن
غوسسەی ناکامیی شای خەسرەو خۆمەن
پەی نەوحەت ئەر لەیل، ئەگەر نەهارەن
تووتیی مەقالم هەر نە گوفتارەن
مەواچوو: خەسرەو، کەیخەسرەوم ڕۆ
ساحێبی تالار، قەسر و شکۆم ڕۆ
بەوری بێ ئەندێش کوردستانم ڕۆ
هوژەبری بێشەی ئەردەڵانم ڕۆ
گەوهەری سەدەف عەقڵ و هۆشم ڕۆ
خەسرەوی لاڵبەخش هەم لاڵپۆشم ڕۆ
نەهاڵی نەوڕەس نەوجەوانم ڕۆ
والیی واڵاجاه خەسرەو خانم ڕۆ
جەوانی ناکام نامورادم ڕۆ
با فەهم و شوعوور عەدل و دادم ڕۆ
چون ڕۆستەم ساحێب زۆر و زاتم ڕۆ
نەوشیروان تەور، جەم سیفاتم ڕۆ
سیاوەشی وێڵ کام نەیاوام ڕۆ
شێری بێ ئەندێش ڕۆژی داوام ڕۆ
مەوسووف بە سیفات پەسەندیدەم ڕۆ
جە جەوانی و عومر خەیر نەدیدەم ڕۆ
خەسرەو، تا قیام ڕەستاخێز مەبۆ
پەی جەوانیی تۆ هەر مەواچوون: ڕۆ
وێنەی دەردەدار، ئەر ڕۆ ئەر شەوەن
ناڵەی دەروونم پەرێ خەسرەوەن
مەواچوون: هەی داد بێدادم خەسرەو
ڕەنج وە باد وێنەی فەرهادم خەسرەو
سەرداری زی جاه عەزیزم خەسرەو
تەن خەستە چون شاه پەروێزم خەسرەو
شای بەهرامی گووڕ پڕ زۆرم خەسرەو
ئیسە گیری دام، نە گۆڕم خەسرەو
سالاری سوپای ئێرانم خەسرەو
شێری شێر ئەفگەن شێرانم خەسرەو
نەهەنگی دەریای کەماڵم خەسرەو
خورشیدی سپیهر جەلالم خەسرەو
ساحێبی کولاه فەرەنگیم خەسرەو
سرووری هەنگام دڵتەنگیم خەسرەو
میهری شەهەنشای زەمانەم خەسرەو
والیی بێ بەدەڵ یەگانەم خەسرەو
جەوانی تازە ڕەسیدەم خەسرەو
بیناییی بە ڕاست دوو دیدەم خەسرەو
چەنیی دەرد و غەم شەریکم خەسرەو
دەستاخی مەزار تاریکم خەسرەو
بێ موونیس و یار یاوەرم خەسرەو
زیندانیی یە قیر بێدارم خەسرەو
سا خۆم بە قوربان تاریکیی یانەت
ئەو ماوای دەیجوور چۆڵ و وێرانەت
جە زوبان لاڵ بام وێنەی نەقشی سەنگ
پەی چی جات گێرتەن تۆ نە قەوری تەنگ؟
مەر فەڵەک کەردەن دەستاخت بەی تەور
بیەن وە یارت سەنگی سیای قەور
نمەکەری یاد تۆ جە یارانت
خاتر پەشێوان مەینەتبارانت
یاخۆ خانی مەرگ زیندانیت کەردەن؟
یا وەفا و عەهد جە یادت بەردەن؟
یا مەیلی ئامان خەڵوەتت نییەن؟
یا جە غوسسەی وێت نە ویرت نییەن؟
بە گیانت خەسرەو، کام نەدیدەی دەور
دەستاخی زەنجیر گەردوونی پڕ جەور
پەی تۆ نە خەڵوەت، نە باغ، نە وڵات
نە تۆپ، نە نیزام، نە سان و سوپات
موتڵەقا هیچ کام بە وێنەی جاران
جە دمای سەردار، سەفا نەداران
دەستەی غوڵامان ساحێب ئیخلاست
سەداقەت کاران فەدەویی خاست
مەگێڵان وێڵ وێڵ بێ ئاغە و بێ یار
مات و سەرگەردان زەلیل و زگار
هەریەک وە دەردێ گرفتار بییەن
سەرڕشتەی کارش جە دەستش شییەن
مەناڵان نە سای چەرخی واژگوون
جە بێ ئاغەیی وە دڵەی پڕ هوون
شەو و ڕۆ زاری و شینەن کارشان
واوەیلایی سەخت پەی سەردارشان
جەی یاران سێ کەس وەفا کەردشان
جە هەم قەتاران سەبەق بەردشان:
«موستەوفی باشی» و «خەلیل سوڵتان»ت،
«میرزا بێگ» بەندەی ئیخلاس نیشانت
ئەلحەق گۆی وەفا جە مەیدان بەردەن
شەرتی بەندەگی بە جا ئاوەردەن
هەر یەک گیان و عومر کەردشان توفەیل
ئامان وە خدمەت دڵ جە ئیخلاس کەیل
دمای کۆچی خەیر خەسرەوی سانی
هۆرکەندشان دڵ جە دنیای فانی
هەر سێ وێشان کەرد قۆچی قوربانیت
ئامان بەو ماوا پەی جان فشانیت
ئافەرین لێشان نمەک شناس بین
جە سەیری دنیای پڕ مەکر هەراس بین
جە دمای خەسرەو، شای شکۆه و فەڕ
پەی خدمەتش کەس نەبەستەن کەمەر
ئەوانیچ ناکام بە دڵ تەنگەوە
سەر نیان وە سای سیاسەنگەوە
جە ماڵ و دەوڵەت وەشی دەست کێشان
شین بین وە موونیس خەسرەوی وێشان
کوڵاه فەرەنگی بێ ساحێب مەندەن
خەم ڕیشەی شادیش جە بێخ هۆرکەندەن
مەزارۆ پەی جەخت سیای وێش نە لار
نمەیۆش نە گۆش سەدای مۆسیقار
خەسرەویت بێ سەبر ئارام و خەوەن
پەشێویش جە داخ مەرگی خەسرەوەن
کیتابخانەت چۆڵ بێ زەوق و شەوقەن
بێدەماغیی ئەو جە گشت مافەوقەن
خەڵوەت و دەروون ئەر باڵاخانەن
جە دمای خەسرەو ماچی وێرانەن
لاڵ بام زەمزەمەی جارانت نییەن
بیسات و نیشات یارانت نییەن
سەدای کێشکچی سوبح و ئێوارت
خامۆشەن نە دەور قەسر و تەلارت
یا شا، کوردستان یەکسەر دمای تۆ
ڕیشەش بەر بەیۆ چون خاکی نەیکۆ
بوارۆش پێدا بەرقێ نەی وەهار
هەنی کەسێ لێش نەوینۆ ئاسار
وێنەی دەماوەند مەلوول بۆ جە تەم
کەس سەیر و سەفاش نەوینۆ وە چەم
باقی تا ئەو ڕۆ عومری بەر جام بۆ
شەرت بۆ پەی خەسرەو هەر واوەیلام بۆ
تا خالق گیرۆ دیوانی مەحشەر
شینی مەستوورە جە شیرین بەدتەر