تفەنگی ڕاوێ ئەستێنراوە یەکسەر
بە قەولی کاک هەژار، بێ ڕاوە ڕاوکەر
مەفەرموو ڕاو نەما لەو شارە تازە
کە سەیری ڕاوکەران ڕاوە بەرازە
ئیتر دەرچوو بڵێن باوی کوڕانە
نەخێر باو باوی (سۆنە) و (دوو کوڕانە)
قورینگ و (ڕەش بەشە) و (دوڕنا) و (هەڵەتانج)
نە ئاغایان لەکن پیاوە نە کرمانج
بەکەیفی خۆی لەسەر ئەو ئاوە ڕوونە
دەکا گاڵتە و قوماری (پێ بەقوونە)
سەری چۆن لێ دەشێوێ سی لە قۆپی
کە ڕاوکەر چونکە بێ ڕاو ماوە تۆپی
(بنە) ڕووخان و (سیپە) چۆل و هۆلن
بڵاون ڕاوکەر و باڵندە پۆلن
ڕفاندوویە (قەلەسابوونی) سابوون
کە هەستی کردووە لاگیریە قانوون
ئەوا (کەروێشکە)کەی سیخوار لەپشتە
قوڵەشینی بەهەست و گورج و گشتە
لە لانا کەوتووە و نایێتە بیری
کە جاران شۆرەتی بوو سەنگەسیری
دەکا سمکۆڵ و چاوی هەر لە کۆیە
کە نێری تێگەیی پارێز درۆیە
ئیتر کەس ڕووی نەماوە بچتە کێوی
بە شێر گاڵتە دەکا ئەوڕۆکە ڕێوی
لەسەر بەردی دەخوێنێ (کەو) بەدەستە
دەڵێ ڕاوکەر ئەگەر پیاوی دە هەستە
لە چاوان هەڵوەرین فرمێسکی گوڕگوڕ
کە دێ و دەڕوا بەدەستە (چرگ) و (کوڕکوڕ)
هەوێردە و (زڕڕەکەو) دێنە ڕەپستە
بەڵام چ بکەم چەکم پللار و مستە
لە سوور کێڵان دەنیشن پۆلەکۆتر
لە جاران زۆرتریش و سەربەخۆتر
(فەقێ ڕەحمانی) ئاواڵت چلۆنە؟
چلۆن بێ ڕاو دەژی کالیارە کۆنە؟
گەرم داهاتووە وەک پیرە لۆکی
لە سوێ ساچمەزەنی کۆنەڕەشۆکی
ئەوی زۆر تووڕە بێ (دەروێش کەریمە)
کە پیری ئێمەیە و پیاوی قەدیمە
گەلێکی دی هەرا و بەزم و تەق و تۆق
چرای ژینی نەبوو وەک ئێستە بێ شۆق
بزەی نایێتە سەر لێوی وەکو میر
ڕەبی بێ ڕاو نەبی قەت ڕاوکەری پیر
وەکو (ئەحمەد) گوتی ئەی پیری مەشهوور
مەخۆ خەم بۆ تفەنگی عەهدی تەیموور
ئەوەی چابوو لە شانی ئێوەدا بوو
بەڕەحمەت بێ دەنا بۆ بستە چابوو
دەبێ حاڵی چبێ (کاخدری) خۆمان
کوڕی کێوان و ڕۆڵەی بەند و چۆمان
مەگەر نۆکان بخوات و بچتە ڕاوێ
دەنا تازە دەوێرێ ساچمە باوێ
ڕەبی دوژمن بەحاڵی (بەهمەنی) بێ
لە داخا ڕەنگە لووتی داژەنیبێ
کەسێکی بچتە لای و کەڵپی بێشێ
وەها پەرتە خلێنەی بۆ دەکێشێ
جەنابی (ئەردەلان) شێواوە حاڵی
وەکو جیبی منە ساکی بەتاڵی
ڕەئیسە گەورەکەی کانوونی ڕاو بوو
ئەویشی چوو لە دەس دەستە شکاو بوو
(رهاکرد است او خوی پلنگی)
نەماوە پوز و فیز و زەبر و زەنگی
کە سایەی کەم کراوە ئەو لە سەرمان
لەسەر کێ لێ دەدا ئەو جارە فەرمان؟
گەلێکی گۆشتی کێوی خوارد بەمفتە
لە گۆشت کەڵ ساز بکا با ئێستە کفتە
یەقین (مەحموود) با نادا سمێڵی
سمێڵ بادانی پێ حەیفە بەدێڵی
کە ڕاوکەر بێ تفەنگ ئەڵبەتتە دێڵە
لە هەمووان دێڵتریش (مەحموود سمێڵە)
دەڵێن دوکتۆر خەوی نایە شەوانە
لە تاوی ڕاوی (مالۆس) و (یەکانە)
نییە هۆشی لە کەس وەربگرێ ویزیت
دەدا دەرمانی (تیفۆس) بۆ (بڕۆنشیت)
لەکن خانم یەقین نامێنی نازی
لە کووپەی ببڕێ قاورمەی بەرازی
بەشی ئێمەی نەدا لەو خەست و خۆڵە
مەسیحی گەورە ئەستاندوویە تۆڵە
(مەمی خان) چاکە هەر ماوە جەفەنگی
ئەوەش قازانج و سوودی بێ تفەنگی
بەڵام (میرزا حەسەن) کاری کراوە
تفەنگێکی کڕی و تەحویلی داوە
لە دەستی مفتی زادە کێ دەکا خێر
تفەنگی دایە، ڕاوی پێ نەکرد تێر
تفەنگی تازە هێنابوو حیجازی
بەڵام مەودای نەبوو بۆ تورکتازی
فەڕوفیکی ئەوە گرتی هەموومان
لە داخانی دەبوو بگرن هەموو مان
چلۆنە کەیفەکەت ڕەحمانی قازی
دەخۆی ئێستاش کەبابی جەرگی قازی
ئەوێستاش لێ دەنێی تۆ سەنگەسیران
دەنێری کاسە سفرە بۆ فەقیران
مەزەی وودکاتە هێشتا سینگی باڕی
نەوەڵڵا هێندە برسی بەرد دەهاڕی
ئەوەت چاکە لە قەسسابخانە دوور نی
وەکوو عەوڵای برات بۆ گۆشت زەروور نی
هەڵەم کرد لێم ببوورە تاکوو مابی
هەڵۆی و کاکە بۆ کۆللارە نابی
ئەتۆ پەڕکووری توند و تیژ و دڕ بووی
ئەتۆ سوڵتانی شاخ و کێو و چڕ بووی
زەمانە داخەکەم باڵی شکاندی
لەناو داڵ و قەل و کوندی خزاندی
حەیف ئەی شاهەڵۆ بۆ باڵ و چەنگت
حەیف سەد حەیف بۆ دەست و تفەنگت
حەیف ئەی نابیغەی ڕاوی موکریان
کە باڵندە لەترسانت دەگریان
دەبینم ئێستەکانە چەک کراوی
دەترسم چاوی تۆ کوێرکەن مراوی
ڕەفیقان چاکە ئێوە خەڵکی شارین
وەکوو من نین، بەشی زۆرتان ئیدارین
«بیحەمدیللا» هەتانە کار و بارێک
بەڕۆژ کار و بەشەو گاڵتە و قومارێک
ڕەفیقێک، خەمڕەوێنێک، ئاشنایەک
کتێبێک، تەختە نەردێک، سینەمایەک
بەلای ماڵی خەلیفەیدا گەڕانێک
لە خزمەت ئەرمەناکیش ئیستیکانێک
بەڵام من خەڵکی لادێم سەگ بەحاڵم
دژ و داماو، کەنەفت و دەس بەتاڵم
پەرێشان و کزم بێ کاروبارم
بە بێ ڕاویش بەجارێک کۆڵەوارم
کە زۆری بۆ دەهێنام دەرد و مەینەت
دەچوومە ڕاو و ئامێزی تەبیعەت
خودایە تازە چۆنی بگوزەرێنم
کە تەنیا تۆپەڕەش بوو خەمڕەوێنم
لە ژوورێ دادەنیشم هێندە، دەمرم
کە دەچمە دەشت و مەزرا سەکتە دەگرم
لە ناو داچێندراوی سەوز و شینم
هەزار جاش و کەر و گوێلک دەبینم
لە باغمدا هەیە سەد بزنە گڕوێ
بزن ئازاد کرابێ، ڕیشە دەڕوێ!
بەجوتیاری بڵێم چاکت نەکێڵا
دەزانم دەسبەجێ ڕۆبۆتە تێڵا
بەگاوانێ بڵێم زیانێ مەفەرموو
دەڵێ لاچۆ بڕۆ وەختی بەسەرچوو
بەشوانی گەر بڵێم مەیکە لە مێشە
دەڵێ دیارە دەمت ئێستاش لەپێشە
لە ناو دێدا کە دەچمە بەربەرۆچکە
دەدەن دەورم مناڵی سەر بەکۆچکە
ئەوەندە گوێ لەمست و توند و تۆڵن
ئەگەر زوو هەڵنەیەم چاوم دەکۆڵن
خەریک بووم ڕاگرم دوو گۆڵە تاجی
بەوان ڕاوێ بکەم بۆ ناعیلاجی
حیسابم کرد کە نیمە نانی خۆشم
بەبارانێ ڕزی ئەو ساڵ کڵۆشم
چەلان چابوو هەمان بوو تەختەدامە
بەڵام ئەو ساڵ لە دێ دامە حەرامە
ئەگەرچی زۆر لەمێژە دامە فێرم
بەڵام زەحمەت بەمام سۆفی بوێرم
چلۆن ئاغای بکەم ئێستا لە سۆفی
کە سۆفی تازە ئاغای هەڵگڵۆفی
بڵێم ئاغا دەڵێ سندان، دڵەدەرد
دەوێری ناوی ئاغا بێنی نامەرد!
لە مەڵبەندێ کە ئازادی نەبێ پیاو
بە ساچمەزەن بچێتە کێوی بۆ ڕاو
سەگی تێ ڕی چ نرخێکی هەیە ژین
ستەم تا کەی، مەگەر ئێمە بەشەر نین
بە قەولی کاک هەژار، بێ ڕاوە ڕاوکەر
مەفەرموو ڕاو نەما لەو شارە تازە
کە سەیری ڕاوکەران ڕاوە بەرازە
ئیتر دەرچوو بڵێن باوی کوڕانە
نەخێر باو باوی (سۆنە) و (دوو کوڕانە)
قورینگ و (ڕەش بەشە) و (دوڕنا) و (هەڵەتانج)
نە ئاغایان لەکن پیاوە نە کرمانج
بەکەیفی خۆی لەسەر ئەو ئاوە ڕوونە
دەکا گاڵتە و قوماری (پێ بەقوونە)
سەری چۆن لێ دەشێوێ سی لە قۆپی
کە ڕاوکەر چونکە بێ ڕاو ماوە تۆپی
(بنە) ڕووخان و (سیپە) چۆل و هۆلن
بڵاون ڕاوکەر و باڵندە پۆلن
ڕفاندوویە (قەلەسابوونی) سابوون
کە هەستی کردووە لاگیریە قانوون
ئەوا (کەروێشکە)کەی سیخوار لەپشتە
قوڵەشینی بەهەست و گورج و گشتە
لە لانا کەوتووە و نایێتە بیری
کە جاران شۆرەتی بوو سەنگەسیری
دەکا سمکۆڵ و چاوی هەر لە کۆیە
کە نێری تێگەیی پارێز درۆیە
ئیتر کەس ڕووی نەماوە بچتە کێوی
بە شێر گاڵتە دەکا ئەوڕۆکە ڕێوی
لەسەر بەردی دەخوێنێ (کەو) بەدەستە
دەڵێ ڕاوکەر ئەگەر پیاوی دە هەستە
لە چاوان هەڵوەرین فرمێسکی گوڕگوڕ
کە دێ و دەڕوا بەدەستە (چرگ) و (کوڕکوڕ)
هەوێردە و (زڕڕەکەو) دێنە ڕەپستە
بەڵام چ بکەم چەکم پللار و مستە
لە سوور کێڵان دەنیشن پۆلەکۆتر
لە جاران زۆرتریش و سەربەخۆتر
(فەقێ ڕەحمانی) ئاواڵت چلۆنە؟
چلۆن بێ ڕاو دەژی کالیارە کۆنە؟
گەرم داهاتووە وەک پیرە لۆکی
لە سوێ ساچمەزەنی کۆنەڕەشۆکی
ئەوی زۆر تووڕە بێ (دەروێش کەریمە)
کە پیری ئێمەیە و پیاوی قەدیمە
گەلێکی دی هەرا و بەزم و تەق و تۆق
چرای ژینی نەبوو وەک ئێستە بێ شۆق
بزەی نایێتە سەر لێوی وەکو میر
ڕەبی بێ ڕاو نەبی قەت ڕاوکەری پیر
وەکو (ئەحمەد) گوتی ئەی پیری مەشهوور
مەخۆ خەم بۆ تفەنگی عەهدی تەیموور
ئەوەی چابوو لە شانی ئێوەدا بوو
بەڕەحمەت بێ دەنا بۆ بستە چابوو
دەبێ حاڵی چبێ (کاخدری) خۆمان
کوڕی کێوان و ڕۆڵەی بەند و چۆمان
مەگەر نۆکان بخوات و بچتە ڕاوێ
دەنا تازە دەوێرێ ساچمە باوێ
ڕەبی دوژمن بەحاڵی (بەهمەنی) بێ
لە داخا ڕەنگە لووتی داژەنیبێ
کەسێکی بچتە لای و کەڵپی بێشێ
وەها پەرتە خلێنەی بۆ دەکێشێ
جەنابی (ئەردەلان) شێواوە حاڵی
وەکو جیبی منە ساکی بەتاڵی
ڕەئیسە گەورەکەی کانوونی ڕاو بوو
ئەویشی چوو لە دەس دەستە شکاو بوو
(رهاکرد است او خوی پلنگی)
نەماوە پوز و فیز و زەبر و زەنگی
کە سایەی کەم کراوە ئەو لە سەرمان
لەسەر کێ لێ دەدا ئەو جارە فەرمان؟
گەلێکی گۆشتی کێوی خوارد بەمفتە
لە گۆشت کەڵ ساز بکا با ئێستە کفتە
یەقین (مەحموود) با نادا سمێڵی
سمێڵ بادانی پێ حەیفە بەدێڵی
کە ڕاوکەر بێ تفەنگ ئەڵبەتتە دێڵە
لە هەمووان دێڵتریش (مەحموود سمێڵە)
دەڵێن دوکتۆر خەوی نایە شەوانە
لە تاوی ڕاوی (مالۆس) و (یەکانە)
نییە هۆشی لە کەس وەربگرێ ویزیت
دەدا دەرمانی (تیفۆس) بۆ (بڕۆنشیت)
لەکن خانم یەقین نامێنی نازی
لە کووپەی ببڕێ قاورمەی بەرازی
بەشی ئێمەی نەدا لەو خەست و خۆڵە
مەسیحی گەورە ئەستاندوویە تۆڵە
(مەمی خان) چاکە هەر ماوە جەفەنگی
ئەوەش قازانج و سوودی بێ تفەنگی
بەڵام (میرزا حەسەن) کاری کراوە
تفەنگێکی کڕی و تەحویلی داوە
لە دەستی مفتی زادە کێ دەکا خێر
تفەنگی دایە، ڕاوی پێ نەکرد تێر
تفەنگی تازە هێنابوو حیجازی
بەڵام مەودای نەبوو بۆ تورکتازی
فەڕوفیکی ئەوە گرتی هەموومان
لە داخانی دەبوو بگرن هەموو مان
چلۆنە کەیفەکەت ڕەحمانی قازی
دەخۆی ئێستاش کەبابی جەرگی قازی
ئەوێستاش لێ دەنێی تۆ سەنگەسیران
دەنێری کاسە سفرە بۆ فەقیران
مەزەی وودکاتە هێشتا سینگی باڕی
نەوەڵڵا هێندە برسی بەرد دەهاڕی
ئەوەت چاکە لە قەسسابخانە دوور نی
وەکوو عەوڵای برات بۆ گۆشت زەروور نی
هەڵەم کرد لێم ببوورە تاکوو مابی
هەڵۆی و کاکە بۆ کۆللارە نابی
ئەتۆ پەڕکووری توند و تیژ و دڕ بووی
ئەتۆ سوڵتانی شاخ و کێو و چڕ بووی
زەمانە داخەکەم باڵی شکاندی
لەناو داڵ و قەل و کوندی خزاندی
حەیف ئەی شاهەڵۆ بۆ باڵ و چەنگت
حەیف سەد حەیف بۆ دەست و تفەنگت
حەیف ئەی نابیغەی ڕاوی موکریان
کە باڵندە لەترسانت دەگریان
دەبینم ئێستەکانە چەک کراوی
دەترسم چاوی تۆ کوێرکەن مراوی
ڕەفیقان چاکە ئێوە خەڵکی شارین
وەکوو من نین، بەشی زۆرتان ئیدارین
«بیحەمدیللا» هەتانە کار و بارێک
بەڕۆژ کار و بەشەو گاڵتە و قومارێک
ڕەفیقێک، خەمڕەوێنێک، ئاشنایەک
کتێبێک، تەختە نەردێک، سینەمایەک
بەلای ماڵی خەلیفەیدا گەڕانێک
لە خزمەت ئەرمەناکیش ئیستیکانێک
بەڵام من خەڵکی لادێم سەگ بەحاڵم
دژ و داماو، کەنەفت و دەس بەتاڵم
پەرێشان و کزم بێ کاروبارم
بە بێ ڕاویش بەجارێک کۆڵەوارم
کە زۆری بۆ دەهێنام دەرد و مەینەت
دەچوومە ڕاو و ئامێزی تەبیعەت
خودایە تازە چۆنی بگوزەرێنم
کە تەنیا تۆپەڕەش بوو خەمڕەوێنم
لە ژوورێ دادەنیشم هێندە، دەمرم
کە دەچمە دەشت و مەزرا سەکتە دەگرم
لە ناو داچێندراوی سەوز و شینم
هەزار جاش و کەر و گوێلک دەبینم
لە باغمدا هەیە سەد بزنە گڕوێ
بزن ئازاد کرابێ، ڕیشە دەڕوێ!
بەجوتیاری بڵێم چاکت نەکێڵا
دەزانم دەسبەجێ ڕۆبۆتە تێڵا
بەگاوانێ بڵێم زیانێ مەفەرموو
دەڵێ لاچۆ بڕۆ وەختی بەسەرچوو
بەشوانی گەر بڵێم مەیکە لە مێشە
دەڵێ دیارە دەمت ئێستاش لەپێشە
لە ناو دێدا کە دەچمە بەربەرۆچکە
دەدەن دەورم مناڵی سەر بەکۆچکە
ئەوەندە گوێ لەمست و توند و تۆڵن
ئەگەر زوو هەڵنەیەم چاوم دەکۆڵن
خەریک بووم ڕاگرم دوو گۆڵە تاجی
بەوان ڕاوێ بکەم بۆ ناعیلاجی
حیسابم کرد کە نیمە نانی خۆشم
بەبارانێ ڕزی ئەو ساڵ کڵۆشم
چەلان چابوو هەمان بوو تەختەدامە
بەڵام ئەو ساڵ لە دێ دامە حەرامە
ئەگەرچی زۆر لەمێژە دامە فێرم
بەڵام زەحمەت بەمام سۆفی بوێرم
چلۆن ئاغای بکەم ئێستا لە سۆفی
کە سۆفی تازە ئاغای هەڵگڵۆفی
بڵێم ئاغا دەڵێ سندان، دڵەدەرد
دەوێری ناوی ئاغا بێنی نامەرد!
لە مەڵبەندێ کە ئازادی نەبێ پیاو
بە ساچمەزەن بچێتە کێوی بۆ ڕاو
سەگی تێ ڕی چ نرخێکی هەیە ژین
ستەم تا کەی، مەگەر ئێمە بەشەر نین