شاعیر: میرزای لوڕستانی کتێب: مەمو ئالانی سەرناو: چەند زانیارییەک لەسەر خانی، مەم و زین، میرزا و کتێبی مەمی ئالان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ئەحمەدی خانی، ناوی ئەحمەد کوڕی ئەلیاس کوڕی ڕۆستەم، لە ساڵی ١٠٦١ی کۆچی مانگی بەرانبەر بە ١٦٥٠ یان ١٦٥١ی زایینی لە هەکاری لە کوردستانی تورکیا لەدایک بووە. نازناوی شیعری لە ھۆزی خانیان وەرگرتووە، بەشێکی ئەم ھۆزە لە دەوروبەری ناوچەی بۆتان بوون، بەڵام بنەماڵەی شاعیر باریان کردووە بۆ شاری بایەزید. ساڵی ١١١٩ی کۆچی هەر لە بایەزید کۆچی دوایی کردوە و لەوێ ئەسپەردە کراوە. 'مەم و زین' شاکاری گەورەی ئەحمەدی خانی کە نزیک بە دوو هەزار و حەوسەد بەیتە و بە بڕوای ڕۆژهەڵاتناسان لە ئاستێکی زۆر بەرزی ئەدەبی دایە، ئەو گەوهەرە درەوشاوەیە لە باری حیماسی و خواناسی و فێرکارییەوە لە چوارچێوەی بەسەرهاتێکی دڵداریدا دەدرەوشێتەوە. ' خودی چیرۆکی مەم و زین پاشماوەی ئایین و ئوستوورەیەکی کۆنی ناوچەی ڕۆژهەڵاتە و ئەگەرچی وەکوو چیرۆکێکی دڵداری خۆ دەنوێنێ بەڵام هەبوونی چەند تایبەتمەندی سەرەکی دەرخەری ئەو ڕاستییەیە کە ئەم چیرۆکە پاڵی داوەتەوە مێژوویەکی چەندهەزار ساڵەوە. ئوستوورە یەکێک لە بەڵگەکانی شوناسی هەر نەتەوەیەکە و هەبوونی گێڕانەوەیەکی کوردی لە ئایینێکی وەها کۆن سەلمێنەری مێژوی شارستانیەت لە کوردستاندایە. مەمی ئالان بە هەورامی کە میرزای لوڕستانی لە ساڵی ١٢٦٦ کۆچی مانگی وەریگێڕاوە، ٩٧٥ بەیتە کە بە بەراوەرد لەگەڵ هی خانی ١٧٢٥ بەیتی کەمترە. دیارە میرزا داستانەکەی، ئەویش بە کورتی، زیاتر لەلا گرینگ بووە. لەمەڕ میرزا هیچ زانیارییەکم دەس نەکەوت. لەمەڕ کتێبەکەشی هەر ئەوەندە دەزانین نوسخە خەتییەکەی لە کتێبخانەی بڕلین پاڕێزراوە و ئەو ساڵانەی دواییش هێنراوەتە سەر ڕێنووسی نوێی کوردی و ساڵی ٢٠١٨ی زایینی لە ئاڵمان لە ٢٨٦ لاپەڕەدا چاپ کراوە، بڵاوکەرەوەی (گووتە و حافز) بڵاویان کردۆتەوە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە نام بێچوون بەنای لامەكان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی بسم اللە الرحمن الرحیم ١ بە نام بېچوون بەنای لامەكان نگەدارەندەی زەمین و زەمان ٢ واحد و ئەحەد فەرد و فریاد ڕەس ڕاحم و ڕەحیم پەی بېكەسان كەس ٣ پادشای قەییۊم واحد و موتڵەق نگەدارەندەی چەرخ موعەلەق ٤ ڕزق دەھەندەی وەحشی و موور و مار پادشای بۍ عەیب واحدولقەھار ٥ بە غەیرەز ئەو شا كەس نېیەن شاھان شاهـ ھەر ئەو شاھەن نە ھەر دوو جەھان ٦ زاهر و باتن لامەکان ماوان سونعش بۍ شېوەن زاتش فراوان ٧ ئەر وەسف زاتش مەکەروو ئېزهار تەمام نمەبۊ نە شەرح نە تۊمار ٨ ئومېدم ئیدەن پادشای ئەعزەم بە ئەلتاف وېت بداریم و چەم ٩ دەور ڕەستاخېز ئاخرزەمان بۊ مەخلووقات تەمام ناڵه‌ ئەمان بۊ ١٠ ببەخشیم بە ناز مستەفای مورسەل نیازم ئیدەن بەنای لەم یەزەل ١١ گەر چ کەرده‌ نان ستەمان بەر خوېش بوویەر جە کردار ئی بەندەی دڵرېش ١٢ چوون ئەندېشەم هەن جە دەریای جوودت دۊڵبەندەن بە ئان نەقش عهوودت ١٣ بە مەحز لوتفت ئومېدەوارم وېت فەرموودەنی ئامۊرزەگارم ١٤ غەرق جە قەباحات موتەهەم جە زەنب (ٲغْفِرلی ٲغْفِر یا غافِرُالزَنب) ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گۊش دەر و دەستان دەور زەمانە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ١٥ ئەوسا دۊمای مەدح یەکتای یەگانە گۊش دەر و دەستان دەور زەمانە ١٦ بەتاڵ نمەبۊ نوېشتەی تەقدیر تەقدیر علاجش نېیەن بە تەگبیر ١٧ بە ئەمر بېچوون بەنای بانی سەر پەرواز نە ئاشیان کەرد دوو کەبووتەر ١٨ چەند نە ڕووی سەما پەروازشان کەرد چەندێ کۊهساران، دجلەشان پەی کەرد ١٩ ئاخر سەرئه‌نجام نە ئەیوان مەم هەر دوو نە پاسار نشتن خاترجەم ٢٠ دیشان کە شای مەم نشتەن و دەماغ شوڵەی جەمینش چوون شوڵەی چراغ ٢١ باڵاش چوون عەرعەر ساوای زەڕستوون گۊناش مەدرۊشیۊ وېنەی لاڵەی کۊن ٢٢ وستەن چەند فەرشان کار خۆراسان موتەکا و باڵشت نە هەزار ڕەنگان ٢٣ ئەساسێ بەی تەور ڕازان ڕېزیان فەرشان و هەشت جە لاش بېـزیان ٢٤ غوڵامان جە لاش دەست و بان دەست ئېقامەت کەردەن جە باڵا و پەست ٢٥ پەڕەندان بەی تەور چوون دیشان و چەم ئەساسێ بەی تەور نادرەی ڕووی مەم ٢٦ یەکێشان دەردەم ئاما و گوفتار بدیە چېشش کەرد چەرخ کەچ ڕەفتار ٢٧ واتش ئەی یاوەر ڕووی چەرخ ئەخزەر وېنەی ئی جەوان په‌ڕ حوسن و دۊڵبەر ٢٨ نەدیەنم و چەم نە ڕووی ڕۊزگار قەسەم و بېچوون دارای جەهاندار ٢٩ بنازوون بە سونع قادرێ وەههاب بەی تەور سازنان جە یەک قەترە ئاب ٣٠ وان یەکی هەنی ئاما بە جواب واتش ئەی یاوەر با چوون پەی سەواب ٣١ نە جزیر و بۆت خاتووزین نامێ ته‌ڕک و زەرایف شیرین کەلامێ ٣٢ باڵا تووڵ نەی، زەڕستوون خامێ دوو چەشمان سېیە سېیاهـ بادامێ ٣٣ پەریزادەیێ، پەری مەقامێ زۊڵەیخاوارێ نە گولئەندامێ ٣٤ شیرین خۊسرەو هۊمەیلا کامێ لەیلا سفەتێ عەمبەرین جامێ ٣٥ باش نازداران پڕ هۊش فامێ قەمەرتەلعەتێ ماهی تەمامێ ٣٦ مەریەمە ئاسا بوڵەند ئەندامێ شەکەرین ڕازێ تاوس خەرامێ ٣٧ دۊخت میر ئاودەل نە پەردەی عېسمەت باش نازداران تەتاران و بەت ٣٨ هامشیرەی ئەمیر زەیندین موانان عەجەب مەردېوەن نە دەور جەهان ٣٩ شاهان جە سەوداش ڕەها دان عەنان جە مەشق مەجنوون جنوون موانان ٤٠ جۊفت ئه‌ی پسەر زینەن بە ئه‌وساف وەرنە نایابەن جە قاف تا بە قاف ٤١ ئاما بە گۊفتار ئەوەڵ کەبووتەر وات بە کەبووتەر دووەم ئەی یاوەر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۊ تا بەرداریش بدەو ئەی جەوان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٤٢ بۊ تا بەرداریش بدەو ئه‌ی جەوان ببەریش وە لای خاتوون زەمان ٤٣ جوابش داوە واتش ئەی عەزیز مەر نەشنەفته‌نی جە ئەهل تەمیز ٤٤ جە ئەوەل زەمان نەی چەرخ کەچ-زەن زەن ئامان پەی مەرد، مەرد نامان پەی زەن ٤٥ قۊنات شەندشان هەر دوو بە فڕین یاوان بە ئۊتاق ماوای خاتوو زین ٤٦ دیشان ها نە وەرم دوو دیدەی مەستش نە، نە، دوو نەرگس خۊمار پەیوەستش ٤٧ بۊی عەتر و بخوور مەیۊ نە ماواش حوبابی وارەن دوو لیمۊی ساواش ٤٨ ئەر زەڕێ نەو بۊی مەقام خاتوون بەیۊ وە دەماغ مەدهووشان دوون ٤٩ قەسەم بە داوەر سازەندەی سەما نە گۊڕ و مەزار گشت مەبان ئەحیا ٥٠ بەرئامان بوار ئەو هەر دوو لەتیف واناشان ئەوەل بِسْمِ اللە شەریف ٥١ بە ناز و ئېعزاز بەرداشتن خاتوون شەقە دان نە بال و چەرخ گەردوون ٥٢ بە ئەندەک وەقتێ یاونان بەو جا هام جوفتشان کەرد زۊهرە چەنی ماهـ ٥٣ ئېم جار بشنەوە تۊ جە زین خەبەر جە خواب مەستی سەر ئاوەرد وە بەر ٥٤ وېش دی نە ئاغووش جەوانێ زەریف جەوانێ شیرین نازک و لەتیف ٥٥ سەراسیمە بېیە خاتوون جە ئی کار عەجایب بماند نەی کار و بازار ٥٦ ئاواز دا وە مەم خاتوون دڵبەر واتش ئەی جەوان جە حاڵ بۍ خەبەر ٥٧ مەر حەدت چېشەن داری سەر جە چەند ئامای بەی ئۊتاق هیچ نامای نە وەند ٥٨ ئەر ئەمیر دانۊ قەسەم بە دادار ئەعزای سالمت مەرېزۊ بە دار ٥٩ مەم چوون بېدار بی نەو نەغمەی داوود نە دەماغش دا بەر ئاما چوون دوود ٦٠ دیش یەک پەریتەن چوون منای بېگەرد نېشتەن نە پەهلووش تاک و تەنیا و فەرد ٦١ مەم هەم عەجەب ماند جە کار گەردوون نە گەردش چەرخ کار کون فەیەکوون ٦٢ واتش ئەی نازدار بینایی چه‌مان فریشتەی شەریف نادرەی دەوران ٦٣ مایەی حەیاتم رووح ڕەوانم قووەت زەمیر جەسەد و جانم ٦٤ هەنی هەی کەعبەی قیبلەگای دینم گوشادی خاتر خار خەمینم ٦٥ من نە جاگەی وېم نەشیه‌نم وە بەر خاس نگاهـ بکەر باوەر وە مە نزەر ٦٦ واتش نیشانەی ئۊتاقت چېشەن په‌نه‌م واچە ڕاست دل وە ئەندېشەن ٦٧ وات ئۊتاق من دایم پڕ سازەن پڕ جە باڵەبان، شاهین و بازەن ٦٨ تەوېلە خانان په‌ڕن جە ئەسپان نەجدی و مه‌نجۊلۍ پۊڵەنگی پۊشان ٦٩ تازی مەرکەبان ڕاوی، شکاری ڕازیان وە ڕەخت ڕېزەی مرواری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەقف ئەیوانم یاوان بە گەردوون سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٧٠ سەقف ئەیوانم یاوان بە گەردوون گرەو بەردەنان نە چەرخ گەردوون ٧١ نمەز نیشانەی یاگەی تۊ چېشەن ئاواز بکەر بوێن ئەر کەسێ تېشەن ٧٢ واتش نشانەی یاگەی من ئېدەن ڕووی شانشینش نە بەڕ و بېدەن ٧٣ چەند پەردەی عېسمەت زەربافت ئاڵا تەمام ساچاغدار عەجایب کاڵا ٧٤ کېشیان وە ڕووش پەی ڕەسم عزەت په‌ڕ جە کەنیزان گشت ساحب حورمەت ٧٥ نە پېشوازشەن باغێ چوون ئېرەم خلافش نېیەن بۍ زیاد و کەم ٧٦ سەروان سەرکېشان تەمام بە عیووق شاخش سەرئاوېز چوون زوڵف مەعشووق ٧٧ سەراوش وېنەی کەوسەر مەمانۊ نە دەورش دۊڕاج قۊمری مەوانۊ ٧٨ درەخت بېدان چناران ئاڵا مەنمانان بە عەرش زەڕستوون هالا ٧٩ بوڵبوڵ مەوانۊ نە هەزار دەستان گۊڵان جەم بەستەن نە سەحن بوستان ٨٠ سەد هەزار مۊرغان نەو باغ بەرین تەمام هان نە زکر جەهان‌-ئافەرین ٨١ شاخ درەختان ئەنجیر و ئەنار ئەرمۊت و شېلاف مېوەی خۊشگەوار ٨٢ هەر کەسێ بەو باغ بکەرۊ گوزەر ڕەوزەی ڕزوانش مەشۊ نە خاتر ٨٣ واتش ئاواز بکەر کەنیزان وېت ئەگەر ئېد ڕاستەن جواب بدان پېت ٨٤ خاتوون چوون جە مەم شنەفت ئی سوخەن شەکەرفەشان کەرد جە دۊڕاج دەهەن ٨٥ هەرچەند ئاواز کەرد کەنیزان وېش کەس ناما وەدەنگ هیچ نەیاوا پېش ٨٦ عەجەب مەند خاتوون سەرسام بی جە سام عەرزکەرد و خدمەت ئەمیری ئەنام ٨٧ واتش ئاواز بکەر غۊڵامان وېت بوینوون چ کەس جواب مەدان پېت ٨٨ بەنگینەی دلېر فەرمان به‌ردار بی تا سۊب پاسەبان هەم عەسەسوار بی ٨٩ ئاواز کەرد بەنگین شای وەفاداران فەوق نیکنامان نیکنامی یاران ٩٠ جواب دا دەردەم بەنگین پڕ زات بەڵۍ چېش ماچی سەرم ها نە ڕات ٩١ ئەمیر وات ئەحسەنت یار وەفادار پەسەندەی شاهان نیکووی نکووکار ٩٢ ئەمرێ وه‌م نېیەن نە جات ساکن بەر بدارە وە چەم ستارەی سەحەر ٩٣ موقەیەد ببەر تەمام با خەبەر نەک جە فاسدان بوینم زەرەر ٩٤ جەواب دا بەنگین وېنەی شەکەرگوڵ جان فەداته‌نمی بە گیان و بە دڵ ٩٥ هەر تا تەن جە تەخت جان گرتەن قەرار فەرمان به‌ردارم جە لەیل و نەهار ٩٦ ئەم جار بشنەوە جە خاتوون و مەم دەست کردن باڵین دەم وە بان دەم ٩٧ تېغی زەهرئاڵوود جە نافە بوار قەرار دا ئەمیر پەی دەفع بەدکار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەردەم هەر ساعەت ڕازان مەکەردن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٩٨ هەردەم هەر ساعەت ڕازان مەکەردن جە گۊشەی لەبان شەربەت مەوەردن ٩٩ ئاخەرەلئەنجام خاتوو زین بوېش عەرزکەرد و خدمەت ئەمیر دڵرېش ١٠٠ بوېم مەزانوون چەرخ پڕ ستەم ئاخر مەکەرۊ هەر دوومان جە هەم ١٠١ ئېد خاسەن نگین ڕەدبەدەل کەریم نەبا جە ناگاه‌ جە یەک بویەریم ١٠٢ هەر دوو نگینان ڕەدبەدەل کەردن نە جامەی ڕاحەت سەر وە خواب بەردن ١٠٣ بدیه‌ وای چەرخ، جەور ستەمکار چە قەهرێ دارۊ جە یاران یار ١٠٤ قیامەت ئەوسا مەبۊ ئاشکار عاشق بۍ مەعشووق بگیرۊ قەرار ١٠٥ ئه‌ی دونیای فانی هەر پاسە کەردەن مایەش ڕەنج و غەم فەراق و دەردەن ١٠٦ بە ئەمر قودرەت بەنای بان سەر پەیدا بین دەردەم ئەو دوو کەبووتەر ١٠٧ هۊرداشتن خاتوون هەم وە بۍ ئەندېش بردن وە ئۊتاق جاگە و ماوای وېش ١٠٨ پاسه‌شان واتن بوزرگان دین ڕازشان مەندن نە ڕووی سەرزەمین ١٠٩ هەر کەسێ دوو کەس بکەرۊ جە هەم بېشک یاگەشن ماوای جەهەننەم ١١٠ ئەر کەسێ کەسێ و یەک شاد کەرۊ جەنەتولماوا پەی وېش مەبەرۊ ١١١ مەبۊ وە هەمراز حووران جەنان سەر ئازاد مەبۊ بە ئەمر سوبحان ١١٢ بشنەو جە خاتوون وەقتێ سوب سەحەر جە خواب مەستی سەر ئاوەرد وە بەر ١١٣ هەرچەند نېگە کەرد کەس نەدی وە چەم دل دا وە تۊڕ دام نە خمخانەی خەم ١١٤ نېگە کەرد نگین شناسا جە دەست ئاه سەرد کېشا پەیاپەی پەیوەست ١١٥ واتش خودایا گونه‌کار نیم عاسی شەرمه‌سار دوور جە یار نیم ١١٦ ببەخشی بە حال جەستەی گرانم تەن سفتەی زۊخال هەم ناتەوانم ١١٧ ئیم شەو چ شەو بۍ من کەرد گرفتار سۊپەند ئاساییم وست نە کوورەی نار ١١٨ درېغا درېغ ئېم شەو مەمردم دامان کەفەن وە خاک مەبردم ١١٩ نەوا بەی دەستوور مەحرووم و مەهجوور دوور جە یاوەر بووم یاوەر دوور جە دوور ١٢٠ ئومېدم ئیدەن حەیی ڕەبانی فەرد و فریادرەس حەق سوبحانی ١٢١ یا باری هەنی شاد بوون و ئەمیر بەرداری نە پام ئی بەند و زەنجیر ١٢٢ یا ڕۊحم بستان جە تەن بېقەرار بېزارم جە گیان مەدەرەم ئازار ١٢٣ بېخود بۍ دەردم، مەدهووش بۍ جە خاک نەرگسان و ئەسر خوونی کەرد نمناک ١٢٤ بەی دەستوور خاتوون گرفتار غەم ئەم جار بواچین ئەخبارات مەم ١٢٥ سوپای خاوەری چوون سەردا ئەسەر داش نە قەلب لەیل شکەست دا لەشکەر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دۆهۆڵ ژەندەکان جە قاپی شاهی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ١٢٦ دۊهۊڵ-ژەندەکان جە قاپی شاهی ژەندشان نۊبەت شاهی موباهی ١٢٧ کەبکان کۊسار قەهقەشان جەمکەرد پەروانان جە خەوف سوپای سەیل ڕەمکەرد ١٢٨ هۊشیار بین جە خاو مۊرغان و ماهی خورووس بەناکەرد عه‌لی‌ئه‌ڵلاهی ١٢٩ بېدار بی جە خاو ئەمیری دڵجۊ ئەندووهـ‌ بارش بۍ، کۊ بە کۊ کۊ کۊ ١٣٠ ئاوازکەرد بەنگین ئەو و نیم نەفەس بە وېنەی مورغێ نە دام و قەفەس ١٣١ ئافتاب و لەگان حازرکەرد جە لام ئەدا کەروون فەرز حەیۍ لایەنام ١٣٢ بەنگین چوون ئەژنی ئاواز ئەمیر بەرئاما نە خواب چوون شېران شېر ١٣٣ ئافتاب و لەگان بەرداشت ئاوەرد یاوا بە خدمەت ئەو شېری نەبەرد ١٣٤ وستش جانماز نە ڕووی قېبلەگاهـ گرت وە دەست ئافتاب ساختەی تەڵڵا ١٣٥ قەرار دا لەگان ئەو نە ڕووی زەمین تا ئەمیر ئابدەست بگیرۊ یەقین ١٣٦ ئېحرام زەڕدۊزش ئالوودەی زەڕ پەیوەست نە زانووی میر خاتر تەڕ ١٣٧ فەوق بېسمېللاهـ‌ ئاوەرد بە زبان ئابش ڕېزنا بەنگینە هەمان ١٣٨ فیرۊزەی نگین ئەنگوشت دی ئەحمەر سۊمەدا ونەش ئەخزەری ئەخزەر ١٣٩ ئەمیر وات بەنگین پەڕ مېهر و تەمکین پەی چېش سورخ بېیەن فیرۊزەی نگین ١٤٠ داش نە ڕووی شۊعاع نەزەرکەرد مەنزوور دەردەم شۊناساش حەککاکان دەستوور ١٤١ سەجعەی نگینش کنیا بی بزین خاتوون دنیا فېردەوس بەرین ١٤٢ موزەییەن بە زین بەرکەندەن ئۊستاد مەم چوون دیش وە چەم دەستکەرد وە فریاد ١٤٣ ئاهێ جە نەهاد بەرئاوەرد وە بەر مەدهۊش بی مەدهۊش چوون زامان خەتەر ١٤٤ بەنگینە چوون دیش بەی تەور ماجەرا ئەمیر سەرنگوون نە خاک سیا[١] ١٤٥ واتش مەزانوون یە کار دېوەن ئەمیر بەی دەستوور حالش پەشېوەن ١٤٦ دەستکەرد وە خواندن ئایات شەریف ئاوەرد بە زبان جېسمان لەتیف ١٤٧ دۊعای بۍ پایان ئایات کۊبار هەم زاتولشەفا چەنی هەفت حەسار ١٤٨ پەیاپەی مەوەند دەم مەکەرد نە ڕووش ئەمیر دەم بە دەم جە هۊش مەشی هۊش ١٤٩ هەرچەند سەعیکەرد پېش ناما شەفا شەخسێ ڕەوانەکەرد تا دەرگای شا ١٥٠ جە مقەدەمات هەر چی دی وە چەم عەرزکەرد وە خدمەت پادشای ئەعزەم ١٥١ پادشا شنەفت بەبۍ پا و سەر بە تاو و تەعجیل بەرئاما بەر ١٥٢ هەرچەند ئەمیران خاسەی شەهریار سەنجەق-نشینان گوزیدەی نامدار ١٥٣ زەنان کوودەکان قەومان و خوېشان ڕەعایا و مسکین چەنی دەروېشان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەفاسەف جەمبین پەریێ تەماشا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ١٥٤ سەفاسەف جەمبین پەریێ تەماشا زلزلە و زاری یاوا بە سەما ١٥٥ بزورگان تەمام چەنی غوڵامان دەستکەردن وە شین ئەمان ئەی ئەمان ١٥٦ پادشا تاجەش هەوا دا نە سەر وېش کېشا نە گل چەنی خاکستەر ١٥٧ مەوات ئەی فەرزەند نوور چەمانم قووەتی زانوو و تېغ زووانم ١٥٨ ئه‌سپەری عەدوو هەم دوشمەنانم نېشات ئەفرۊزی دەور جەهانم ١٥٩ هەرچەند ئەساسم نە ڕووی دونیاوە نە بۊنەی تۊوەن مدران بە پاوە ١٦٠ یە چه‌ خەیرت بۍ نوور دیدەی دین چه‌ فاسېد چەشمێ وەنەت بی قەرین ١٦١ نەوجوان بەنگین وېش کەرد قەڵاخی قەڵاخ چە قەڵاخ سیاهـ قەڵاخی ١٦٢ تېغی زەهراڵوود گرتەبۍ بدەست ئېدعاش ئېد بۍ وېش بکەرۊ قەست ١٦٣ چەند جە هامسەران گرتشان بەنگین سەندن جە دەستش ئەڵماس ڕەنگین ١٦٤ نمەز چېش واچوو نمەبۊ تەمام شەرح ماتەمی ئەمیری ئەنام ١٦٥ سێ شەب و سێ ڕووز زاری بۍ نە كۊش بەعدەز ڕۊی سێهەم میر ئاما بە هۊش ١٦٦ چوون ئاما بە هۊش ئەمیری ئەنام شا بەردش سجدەی حەیۍ لایەنام ١٦٧ چەند جە حەیوانات بزینە و ئەغنام کەردن تەسەدۊق ئەمیری ئەنام ١٦٨ بەندیان جە بەند گردین بین ڕەها کەردشان دۊعا پەرێ پوور شا ١٦٩ چەند هەزار موحتاج دەریووزان دەر مونعېم بین تەمام جە گەنج و گەوهەر ١٧٠ شوکرانە گۊیان تەمام بزورگان ساکن بین مەردم جە شۊر و فوغان ١٧١ بەڵۍ شای ئەمیر سەرسام سام بۍ سەد جا موبتەڵا و گیر وە دام بۍ ١٧٢ نە ئارامش بۍ نە سەبر و نە خواب نە بەد مەزانا نە خەیر و سەواب ١٧٣ دایم نە سۊدای خواب دووشین بۍ جە جورعەی مەستی مودام نووشین بۍ ١٧٤ ڕاستشان واتەن یاران دوڵدار گرفتار عەشق هیچ نەدارۊ چار ١٧٥ هەر کەس گرفتار عەشق یاره‌نان دل پوڕ پەژاره‌ و ئەندووه بارنان ١٧٦ هەر کەس نە جایێ دڵ گرفتارەن ڕەنگ زەرد و زەعېف هەر لېو و بارەن ١٧٧ تەڵەبکەرد پاشا ئەعیانان تەمام جە خۊرد و بزۊرگ جە ئەهل سەلام ١٧٨ دەعوەت کەردشان پەی ئەکل تەعام جۊق جۊق و سەف سەف تەرتیب دا و کام ١٧٩ چەند هەزار خوانان نەعمەت ئەلوان پوڕ جە مشک بید مورغان بریان ١٨٠ واردشان تەمام جە سەر تا و پا دوعاشان وانا ئەعلا تا ئەدنا ١٨١ مەردومان لوان ئەعیانان جا مەند واردشان قەهوە و شەکەراب قەند ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پادشا ڕووکەرد نە ئەعیان و ئەمیر سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ١٨٢ پادشا ڕووکەرد نە ئەعیان و ئەمیر نمەز چېش کەروون بکەران تەدبیر ١٨٣ یە چە حاڵېوەن یاوان و ئەمیر عېلاجش چېشەن واچن بۍ تەقسیر ١٨٤ بزورگان ئامان یەکسەر بە گوفتار ئاخرئەلئەنجام ئامان بە ئەخبار ١٨٥ یەکێ وات ئەڵبەت یە کار دۑوەن دېوان هەمیشە کارشان ڕېوەن ١٨٦ یەکێ وات جنوون ئەسەر دان نە ڕاش یەکێ وات سەودان نەمەکەرۊ فاش ١٨٧ یەکێ وات سەفراش ئەغڵەبە کەردەن جەو بۊنە جە خواب خورده‌ن ویەردەن ١٨٨ هەر کەس بە ڕەنگێ ئامان نە گفتار مەتبووع تەبعش نەبۍ شەهریار ١٨٩ وات ئەی حەکیمان نادرەی ساڵان جەی کارە پېم دەن یەکسەر ئەحواڵان ١٩٠ حەکیمان ئامان یەکسەر بە گوفتار عەرزکەردن وە شاهـ کای واڵا تەبار ١٩١ سوپای عەشق نهان جە سەر جەم کەردەن جەو بۊنە ڕاحەت ئارامش بەردەن ١٩٢ هەر عېشقەن خۆراک، خواب حەرام کەرۊ عېشقەن یانەی فام و تاراج دەرۊ ١٩٣ پاشا با وەزیر ئەمیران پېش شی ولای فه‌رزەند نوور دیدەی وېش ١٩٤ واتش ئەی فەرزەند نوور چەمانم مایەی حەیاتم ڕۊح ڕەوانم ١٩٥ یە چە سەودانان یاوانت وە سەر په‌نه‌م واچە ڕاست خەبەر سەرانسەر ١٩٦ گرەوا ئەمیر پەی یار مۆنس نەوحەش بوڵەند کەرد نە جەمع مەجلس ١٩٧ واتش ئەی پدەر تاج سەر من غارەت شی وە بەخت بەدئەختەر من ١٩٨ دەردم کارېوەن نەدارۊ دەرمان ئەر دەوام کەرۊ سەد هەزار لوقمان ١٩٩ ئاما بە گوفتار وات ئەی نوور چەشم گرەوا بە زار بە دیدەی پڕ نەم ٢٠٠ بەشق خوداوەند واچە پېم تەمام کۍ سەندن بەی تەور وەنەت عەقڵ و فام ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوابدا ئەمیر کەی شاهـ سەرمەد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٢٠١ جوابدا ئەمیر کەی شاهـ سەرمەد نمەتاو واچوو مەسۊچۊ جەسەد ٢٠٢ ئەر باروو نامش ئارۊ بزوبان بېشک مەسۊزۊ ڕېزەی ئېستوخوان ٢٠٣ چوونکه‌ بەی دەستوور حاجەت مەکەی لېم قەڵەم دەواتێ باوەران پەرېم ٢٠٤ ئاوەردن کاغەز قەڵەم و دەوات تەحریرکەرد دەردەم شەرح واقعات ٢٠٥ داش و دەست شاهـ وانا سەرانسەر ئاهر وست نە جەرگ پادشا و لەشکەر ٢٠٦ پادشا چوون حاڵ دەروونش زانا ڕووکەرد وە قاپی قەیۊم دانا ٢٠٧ دۊعاکەرد یا ڕەب ئی سەودای باتڵ باندەک وەقتێ بەرداریش نە دڵ ٢٠٨ باز وات ئەی فەرزەند نوور چەمانم نادرەی دەوران نە ڕووی جەهانم ٢٠٩ بە قەوڵ مەردوود شەیتان ئه‌لڕەجیم دڵ و دەروونت په‌ڕکەردەن جە بیم ٢١٠ لەعنەت بکەر لېش مەکەر ئه‌ی خەیاڵ خەیاڵ فاسد جە دڵ کەر بەتاڵ ٢١١ یە فکر خامەن ئارەزووت کەردەن سەرئەنجام نېیەن تا وە ڕۆی مەردەن ٢١٢ تەخت و تاج وېت بەرمەدەر جە دەست وە چنگ دوشمەن نە خاک مەبی پەست ٢١٣ نە ئەرباب تۊن ئی هەرزەکاری ئی سەودای بېسوود ڕای نادیاری ٢١٤ ئەر ڕاست مواچی عېشقت ها نە سەر کەیلەن جە گوڵزار پەی تۊ دەشت و دەر ٢١٥ نە هەر شەبۊستان شاهی مەوازی پەرېت باوەروون یەکێ دڵوازی ٢١٦ هەر جە خاک ڕووم، عەرەب تا عەجەم پەردەنشینان بزورگان جەم ٢١٧ مەیلت وە هەر کەس جاگیر مەبۊ جا وە ماڵ دونیا و زۊر سوپاهـ ٢١٨ وە ئەندەک زەمان باوەروون پەرېت ساکن بەر ئەنبار، تۊ نە جاگەی وېت ٢١٩ ئەمیر چوون ئەژنی سوخەنان تەمام زاریش بوڵەند کەرد نە ڕووی خاس و عام ٢٢٠ واتش ئەی پدەر تاج سەروەران با خەبەر جە سڕ دەوران جەهان ٢٢١ دڵ پەی دڵبەرێ ئارام گېرۊ بوەسڵ غەیرێ کەی کام گېرۊ ٢٢٢ ئەگەر سەد هەزار مەحبووب باوەران نە ڕەوزەی ئېرەم مەشاتەش کەران ٢٢٣ غەیر جە خاتوو زین زوڵفان چوون زەنجیر مەیل نېیەن وە دوخت پادشا و وەزیر ٢٢٤ خامۊش بەر هەنی جەی حەرف و کەلام ئېده‌عام ئېدەن باقی وەسەلام ٢٢٥ پادشا زانا هیچ نەدارۊ چار فارغ بی جە قەوڵ ڕازان و گوفتار ٢٢٦ زویر و مەلاڵ غەمگین دڵرېش لوا وە ئوتاق ساکن بی پەی وېش ٢٢٧ ئەوشۆ وە سەر بەرد و سەد نەدامەت ئەسەر داوەنەش هەزار قیامەت ٢٢٨ سوب سەحەر بە وەقت شۊڵەی شەوق نوور یاران تەڵەب کەرد دیسان بە زەروور ٢٢٩ ئاما وە گوفتار ڕوو کەرد نە سوپا دەرمانش چېشەن بکەران دەوا ٢٣٠ عېلاجێ کەران پەی ڕەزای خودا بەر بشۊش نە دڵ ئی شۊر و غەوغا ٢٣١ ئامان وە سوخەن بوزورگان کار ئەر بە قەوڵمان تۊ مەکەری کار؟ ٢٣٢ تەدبیرش ئېدەن ئېد مەیۊ وە کار وەرنە غەیرە زین هیچ نەدارۊ چار ٢٣٣ چەند جە ئەمیران خاسەی شەهریار تەعیینکەر چەنی دە هەزار سوار ٢٣٤ ڕاهی بۊ ڕەوان ئەو وە بېقەرار پەنج قۊناغ بشان چەنیش بۍ مەدار ٢٣٥ نە هەر مەنزڵێ دوو هەزار سوار بگېڵانەوە مەخفی نەو دیار ٢٣٦ تا پەنجەم قۊناغ وېش مەمانۊ وېش وېش هەم مەگڵېڵۊ زویر و دڵرېش ٢٣٧ نادم مەمانۊ جە کەردەی ئی کار دەست بەرمەدارۊ جەی کار و بازار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کەردشان و هەم ئی عەهد و پەیمان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٢٣٨ کەردشان و هەم ئی عەهد و پەیمان تەمام شین ولای ئەمیر زەمان ٢٣٩ شا بوات په‌نه‌ش فەرزەند ئازاد مەبەرە غەمگین خاتر بکەر شاد ٢٤٠ سەحەر زوو بە ئەمر بەنای لایەنام چەند جه‌ سەرهەنگان عالیجا مەقام ٢٤١ چەنی دە هەزار سوارەی نامدار راهی بان چەنت (چه‌نیت) بشان بەو دیار ٢٤٢ چەند سەندۆق پڕ جە لەعل و مروار چەند پارچەی عەجیب جە مەتای بۆڵغار ٢٤٣ چەند ئەسپان خاس تازی زەڕنگار چەندێ جە ئەجناس حەرب جەوهەردار ٢٤٤ چەنێ چەند پێشکەش ساف دڵپەسەند ببەر پەی ئەمیر مەرد هۆنەرمەند ٢٤٥ ئەوەڵ بە مۆبەت بە مێهرەبانی دووەم و لەشکەر و جەنگەرانی ٢٤٦ بە هەر نەوع کارت مەبۆ میەسەر سەرئه‌نجامش دە زوو بەرگەرد و بەر ٢٤٧ ئەمیر چوون شنەفت جە شاهـ ئی خەبەر زەڕێ هۆش فام بەرئاماش و بەر ٢٤٨ سوپاه‌ حەبەش شۆرئەنگێز نا و فەوق کافوور عەمبەر١ رێز نا ٢٤٩ هندی و حەبەشی پۆشان سیا و دێز شکەست دان کافوور واتن دەست مەرێز ٢٥٠ عەمبەر٢ رێزیان ئه‌و تاقان و دەر شین و خواب خۆش عالەم سەرانسەر ٢٥١ سۆپا ئەبیەزی و ئەندەک زەمان بەرئاما و بەر چوون شێر ژیان ٢٥٢ بە سەد تەمتەراق پەڕەی عەلەم شەند قەساس دووشین جە شای حەبەش سەند ٢٥٣ ڕۆشنی خێزا نە ڕووی سەربەسات بێدار بین جە خاو حەیات و مەمات ٢٥٤ چاووشان جاڕدان یانە بە یانە سواران جەم بین نە هەر تەرانە ٢٥٥ عەلەمدار ئاما و پاش کەرد عەلەم دە هەزار سوار داشان نە قەڵـەم ٢٥٦ دان نە کۆس حەرب کەڕەنا ژەنیا لەشکەر جە شەهر یەمەنشار کنیا ٢٥٧ تەمام پێشکەشان ڕاهی بین ڕاهی نەعرەی ئەسپان نشت نە گاوماهی ٢٥٨ گەرد پای ستوور پۊشا سەرزەمین خورشید تاریک بی سەما ماتەمین ٢٥٩ ئەو ڕۊ فەترەدان تا وەقت ئێوار ئێوار نە جایێ گرتشان قەرار ٢٦٠ پاسێ جە شەو شی دە هەزار سوار هەزیمەت کەردن بە قەتر و بە غار ٢٦١ نە هیچ دېیارێ نەگرتن قەرار وەقت سوب سەحەر داخل بین وە شار ٢٦٢ تا مەنزل و جای پەنجەمین بەردن هەر شۆ دە هەزار هەزیمەت کەردن ٢٦٣ خولاسە بە غەیر جە میر و بەنگین سوارێ نەمەند نە ڕووی خانەی زین ٢٦٤ بەنگین وات وە مەم میر عالی جاهـ سوار و سوپا تەمام بین تەباهـ ٢٦٥ ئەڵبەت ئی دەغەڵ جە بابۊت بېیەن وەر نە جە سوپا ئی دەغەڵ نېیەن ١. دلۍ دەینۋیسەکەیەنە پېسەو (غەمبەر)ی ئامان ٢. دلۍ دەینۋیسەکەیەنە پېسەو (غەمبەر)ی ئامان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۊ تا بەرگەردیم سوودێ پېت نېیەن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٢٦٦ بۊ تا بەرگەردیم سوودێ پېت نېیەن هایم پەی مەقسەد بېجا کۍ شېیەن ٢٦٧ دوو نەفەر سوار چېش مەیۊ جە دەست مەره‌و پەی ئی کار ماوەری شکەست ٢٦٨ ئاما بجواب ئەمیری ئەنام واتِش بەنگینەی ساحب عەقڵ و فام ٢٦٩ غەیرەتت ئېدەن جە دەھر دونیا بەی تەور مەواچی حەرفان بېجا ٢٧٠ قەسەم بە داوەر دارای جەھاندار بە خەمم و بە پېچ ئەبرووان یار ٢٧١ مەر وەقتێ گېڵوون ئە من جەی مەكان تەنم بۍ سەر بۊ نەماندە بۊم گېیان ٢٧٢ ئەر تۊش وە لوان زەروورەن كارت ھۊرگېل ئەو دما خودا بۊ یارت ٢٧٣ بەنگین چوون شنەفت گرېوا بە زار ڕېزا بە چەمدا ئەسرینان ھەزار ٢٧٤ واتش ئەی ئەمیر ڕۊحم بۊ فدات ھەر جا مەیل تۊن سەرم ھا نە ڕات ٢٧٥ ھەر تا جەسەدم نە ڕووی بەساتەن سەرم خاک سۊم جەھان پەیماتەن ٢٧٦ ئېستدعام ئېدەن جە دەرگای داوەر ببەخشی گونای كەمینەی كەمتەر ٢٧٧ سوار بین و ئەسپ عنان سۊست كەردن چەندێ بەحر و بەڕ بېدۍ تەیكەردن ٢٧٨ ئێوارە وەقتێ یاوان وە جایێ وە چەشمەی شیرین سەبزە گیایێ ٢٧٩ گوشنەگی لێشان تەمام دا ئەسەر گېڵان پەی شكار نە ئەو دەشت و دەر ٢٨٠ ناگاهـ ئاھوویێ ئاما نە گوزەر ئەمیر جەولان كەرد پەی ئاھووی دۊڵبەر ٢٨١ حەربێ داوەنەش خەڵتان بی نە خاک سەرش جیاكەرد بە ئەمر بېباک ٢٨٢ ئاوەردن دەردەم كەردن وە كەباب واردشان كەباب بە بۍ نان و ئاب ٢٨٣ تا سپێدەدەم گرتشان ئارام سەحەر زوو وە ئەمر بەنای لایەنام ٢٨٤ سواربین دەردەم ڕاناشان ستوور شەب تا ڕۊ مەشین ھەر دوو بەی دەستوور ٢٨٥ مەنزڵ و مەنزڵ قەتع مەراحل ئەسپش مەڕانا ئەو شاهـ عادڵ ٢٨٦ مەڕانان وە تاب مدران بە زەروور ئەمیر دیش وە چەم جوفتارێ جە دوور ٢٨٧ سدای ھۆ بە ھۆی بەربەرش مەیۊ ئاوازەی دەنگش مەشۊ كۊه‌ بە كۊ ٢٨٨ ئەمیر وات بەنگین وادەی سەڵاتەن نەمەز ئانە جوفت كامین وەڵاتەن ٢٨٩ بشۊ بزانە ئەحواڵ و خەبەر باوەرە پەرېم خەبەر سەرانسەر ٢٩٠ جەولان دا وە ئەسپ بەنگین بېقەرار تا یاوا وە لای ئەو مەرد جوفتار ٢٩١ سڵام كەرد وەنەش عەلەیک دا جواب ماندە نەبیش كەرد پەی خەیر و سەواب ٢٩٢ پورسا ئەی فەللاح دەور جەھانی كەنەندەی مەغار غار نەھانی ٢٩٣ ئانە جوفت كۊن بواچە خەبەر پەی كۍ مەكاڵی تۊ ئی دەشت و دەر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوفتیار واتش مودەعای کۆته‌ن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٢٩٤ جوفتیار واتش مودەعای کۆته‌ن ئی جوفتە جوفت جزیر و بۆته‌ن ٢٩٥ خاسەی خاتوو زین ھەمشیرەی ئەمیر باش نازداران شۊخ بۍ نەزیر ٢٩٦ واتش ڕاست واچە بە عەشق داوەر جە ڕووی ڕاستی ئېختلات مەكەر ٢٩٧ قەسەم ئەو یادكەرد جوفتیار فەقیر یارای ئېختلات نەداروون ئەمیر ٢٩٨ دەردەم گېڵاوە بەنگین بازنە ڕاهـ ئاما بە خدمەت ئەمیر ھېجاهـ ٢٩٩ واتش مزگانی ئەی شاهـ عادڵ مراد خەیرت جە سەر بی حاسڵ ٣٠٠ جوفـت بۆتنان بزانە یەقین بمەرد جوفتیار ھەزار ئافەرین ٣٠١ ئەمیر ئېد ئەژنی خەیلێ بی وەشحاڵ شوكرش كەرد بە زات بەنای بۍ زەواڵ ٣٠٢ سوار بی دەردەم ئەمیر نامدار ڕووكەرد ئەو جانب جوفتیار ھەژار ٣٠٣ دووبارە ئەمیر پورسا ئەخبارات وات جوفت زینەن ئەی شیر پوڕ زات ٣٠٤ ئەمیر وات بەنگین شۊخ دوڵاوەر بەرئاوەر نە جیب دوو سێ چەنگە زەڕ ٣٠٥ بكەر وە نسار مەرد ڕیش سفید چوونكە بەی تەورە دادمان نەوید ٣٠٦ بەرئاوەرد سێ چنگ جە زەڕ و جە سیم كەردش ئەو نسار جوفتیار قەدیم ٣٠٧ جوفتیار چوون دیش دوعای خێر وانا حەمد خوداوەند مەجید كېیانا ٣٠٨ ئەمیر وات ئەی پیر دوورینەی دەوران حەرفێ مواچوون ڕاست واچە عەیان ٣٠٩ ئەرمن داخڵ بوون و شەھر بۆتان جە كامین یانە ببۊ نان مېھمان ٣١٠ ئاما بـجواب ئەو پـیر كامڵ واتش ئەی جەوان فەرزانە و عاقڵ ٣١١ ئەر خواھش داری كارت بۊ مەیسەر جە خانەی بەكر پا فروود ئاوەر ٣١٢ مەرد ھۊشیار ساحب زوبانەن ھەر كاروبارێ جە لاش ئاسانەن ٣١٣ ئەر پوشت و قووەت ماچی تاجدینەن داماد ئەحباب ئەمیر زیندینەن ٣١٤ ئەمیر چوون جە پیر شنەفت ئی خەبەر چەنی بەنگینە ڕاكەش گرت نە وەر ٣١٥ فەرسەخێ ئەسپان ڕانان و زەروور شەھر بۆتـیان دیاردا جە دوور ٣١٦ ئەمیر دیادیش شەماڵەی شەبگیر مەدۊ نە دەماغ گا گا بۊی عەبیر ٣١٧ ڕایحەی وه‌ش بۊی بیلاد یارش ساوا نە دەماغ بەرشی ئازارش ٣١٨ مەلەک ڕەیحان نام مەكار و عەیار شوستوشوش مەكەرد جە پائین شار ٣١٩ دوخت بەكر بۍ خەیلێ جادووكار جه‌وش مەڕانا ئەو نە ڕووی دیوار ٣٢٠ دیش كە دوو سوار چوون بەدر مونیر پوڕ حوسن و جەماڵ تەمام بۍ نەزیر ٣٢١ چوون دیشان وە چەم جه‌ وېش بی تەباهـ سەری ڕاشان گرت قەڵاشی دونیا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: په‌رسا جە ئیشان عەزم كۊ دارید سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٣٢٢ په‌رسا جە ئیشان عەزم كۊ دارید ڕه‌زاتان وە كۊن ڕە وە كۊ دارید ٣٢٣ دیارەن بوزورگ عەزیم ئه‌لشانید پەنەم بواچان ئەگەر مېھمانید ٣٢٤ ئاما بجواب بەنگینە دەرحاڵ واتش ئەی خاتوون ساحب زوڵف و خاڵ ٣٢٥ مەھامی داروون جە شەھر جزیر ئەمن غوڵامم ئی جەوان ئەمیر ٣٢٦ ئەگەر نەسیب بۊ ھەر دوو مېھمانیم مېھمان بەكر مەلەك ڕېحانیم ٣٢٧ مەلەك چوون شنەفت بەرشی جە ھۊش وات منم رېحان وه‌ش ئامانان(ئامان) وه‌ش ٣٢٨ بشان بیانە پېیا بان جە زین ئەڵبەت میاوون په‌‌یتان من قەرین ٣٢٩ كەنیزێ دەردەم پەی رەنمایی كیاست چەنیشان پەی عوزرخواھی ٣٣٠ یاوان وە قۊناغ بەكر بۍ مەدار جە یانە نەبۍ بەكر مردار ٣٣١ مودەتێ مدران ھەر دوو بە سوار كەس نەدین وە چەم ئەو ھەر دوو نامدار ٣٣٢ پېچاشان عەنان ھەر دوو ھەمقەرین تا شین وە خانەی قەرە تاجەدین ٣٣٣ پا فروود ئاوەرد بەرئامان جە زین غوڵامان بەدەو ئامان نە كەمین ٣٣٤ ئەسپشان بەردن وە یەختەخانە ئامان وە پېشواز خوېش و بېگانە ٣٣٥ كەردشان مۊبەت عزەت نمانان بە ڕه‌سم و ئاداب شاھان جەھان ٣٣٦ خېرئامایش كەرد تاجدین دوڵدار فەڕتان ئاوەرد بە خێر ھەزار بار ٣٣٧ وەقت شام ئاما تەعام ئاوەردن بە سەد ئېلتزاز نۊش جان كەردن ٣٣٨ یەكدەم جە ئیشان نەكەریم گوفتار جە ئامای ڕېحان سوخەن كەین ئېزھار ٣٣٩ یاوا بخانە مەلەك بە دەوان نشانێ نەدی نەو ھەر دوو جەوان ٣٤٠ یەك دایانش بۍ عەجووزەی دەوران فیتنەی شەڕئەنگېز نە ھەر دوو جەھان ٣٤١ پورسا ئەخبارات بەنگینە و ئەمیر بته‌عجیل و تاب جە ئەو زاڵ پیر ٣٤٢ واتش ئەی فەرزەند حوور ڕزوانی ئامان سواران یوسف سانی ٣٤٣ ھەر دوو ساعەتێ مدران بە سوار دەییارێ نەبی پېشان دۊ ئەخبار ٣٤٤ جە یانە نەبۍ بەكر ئاغای پدەر ھەر دووشان دەردەم بەربشین وە به‌ر ٣٤٥ جە سەرای تاجدین پېیا بین جە زین مېھمان بە ئەون دوو مەرد پڕ كین ٣٤٦ مەلەك چوون ئەژنی دەستكەرد وە فریاد فەریاد بۍ شۆ واوەیلای بېداد ٣٤٧ خەیلێ ئەو وە بەخت بەكر نەفرین كەرد پەیاپەی كېشا دەم دەم ئاه‌ سەرد ٣٤٨ فائدەش نەبی خامۊش بی پەی وېش ساكن بی نە جەور زوېر و دڵڕېش ٣٤٩ ئین بار بشنەوە ئەمیری نامدار جە سەرای تاجدین چوون گرتش قەرار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سێ شەبانە و ڕووز مەجلس بۍ نە كار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٣٥٠ سێ شەبانە و ڕووز مەجلس بۍ نە كار ژەندن پەرېشان ساز و مووسیقار ٣٥١ تاجەئه‌لدین سێ شەو نەشی بە دیوان ھەم عەفو چە كۊ-ی مەرد پەھلەوان ٣٥٢ شەخسێ كېیانا ئەمیر بە دەوان سێ شەوەن تاجدین ناما ن بە دیوان ٣٥٣ مانېعش چېشەن چېشش دان ئەسەر بكېیانۊ جواب جە خەیر و جە شەڕ ٣٥٤ جوابدا تاجدین واچە وە ئەمیر مېھمانم ئامان با نەبۊ دڵگیر ٣٥٥ ئاما ئەو دما فرستادەی ڕاە عەرزكەرد وە جەناب ئەمیر ھېجا ٣٥٦ میر زیندین جە نۊ كېیانا پېغام وېش و مېھمانش بېیان وەقت شام ٣٥٧ چوون یاوا بە گۊش ڕېحان ئی خەبەر دل و دەروونش پېش ئاما وە دەر ٣٥٨ شی وە لای دایە عەجووزەی دەوران واتش ئەی دایە فكرێ كەر پېمان ٣٥٩ ئېم شۆ میر زیندین تاجدین و مېھمان دەعوەت كەردەنان پەرێ وەردەی نان ٣٦٠ تاقی مەزانوون ئەمیری گوزین مەدەرۊ پەنەش ئېم شەو خاتوو زین ٣٦١ پەی من دوود و داغ مەمانۊ وە جا ئەگەر عومرم بۊ نەی زێد و ماوا ٣٦٢ بۊ تا ئە من و تۊ پەیوەندێ كەریم كارێ و تەدبیر پەسەندێ كەریم ٣٦٣ وات دایە فەرزەند یە چە فۊغانەن بە دەستم ئی كار خەیلێ ئاسانەن ٣٦٤ دام و تەزویرێ بكەرۊن ئەو پا ھەر دووشان جە ھەم بكەروون جودا ٣٦٥ دەردەم ھۊرېزا ئەو زال وەرین لوا وە یانەی قەرە تاج ئه‌لدین ٣٦٦ نگه‌که‌رد جە دوور قه‌ره‌ تاج ئه‌لدین چه‌نی مەم وە پا ئیستادەن قەرین ٣٦٧ لادۍ شی وەلاش دەروون په‌ڕ جە غەم عەرزكەردش وە مەم ڕازان دژەم ٣٦٨ واتش ئەی فەرزەند نوور دیدەی دین ئەر شیت بە دیوان ئەمیر زینەدین ٣٦٩ بە وېم مەزانوون تاقی خواھەره‌ش مەدەرۊ پەنەت مەشۊ نە وەرش ٣٧٠ خواھەرێ دارۊ نە مەتبەخ كەفتەن گڕس و گەندیدە ھەم لار و چه‌فته‌ن ٣٧١ بەناشه‌ن بە مەكر بە فەن و فنوون جوانێ چوون تۊ كەرۊ سەرنگوون ٣٧٢ جە ڕاگەی سەواب من واتم پەرېت باقی ئېختیار بە وېتەن بە وېت ٣٧٣ ئەمیر چوون شنەفت قەوڵ زاڵ پیر دڵ پەرێ دڵدار بەندكەرد بە زەنجیر ٣٧٤ وەقت شام یاوا وارد بین وە ھەم یاوان ئەو سەرای ئەمیران جەم ٣٧٥ بە ڕەسم و ئاداب شەرت ئەدەب كەرد مەشرووت زیندین میر بە جا ئاوەرد ٣٧٦ زیندین ھەم بوسا ھەر دوو گۊنای مەم نېشاند جە پەھلووش نېشتن چەنی ھەم ٣٧٧ واتش وەش ئامای ھەزار بار وە خەیر قودوومت ئاوەرد بەی مەكان و دەیر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەمیر ھەم جە نۊ تەوازعش كەرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٣٧٨ ئەمیر ھەم جە نۊ تەوازعش كەرد مۊبەت مۊبەتان جە ڕای حەد ویەرد ٣٧٩ وەقت شام ئاما ئاوەردن تەعام مورغان بریان ئەنواع تەعام ٣٨٠ بەر و پەشت خوان تەمام زەڕئاڵوود ئەخزەری و ئەحمەر ئەسپەری و كەبوود ٣٨١ تەعام په‌ڕ ئاڵەت فلفل و بازباز نېیاشان نە خوان چەنی پېشئەنداز ٣٨٢ بوزورگان یەكسەر واردشان تەعام جە نوقڵ و نەبات جە مەغز بادام ٣٨٣ ھۊرداشتن سفرە دۊعاشان وانا نېشتن بە شادی ئەعلا تا ئەدنا ٣٨٤ جە قەھوە و قەلیان ھەر چ بۍ تەمام واردن بوزورگان جە خاس و عەوام ٣٨٥ موترېبان ئامان ژەندن ساز و ڕوود سۊچناشان وە شاد چەند مېجمەرەی عوود ٣٨٦ عەیشێ كەرد ئەو شه‌و پەرێ مەم ئەمیر نمەیۊ شەرحش نە وەسف و تەحریر ٣٨٧ چەند ڕۊ بەی دەستوور عەشرەت بی نە كار دلېران سەرمەست سەراسیمەوار ٣٨٨ ھەر شه‌و بەی دەستوور عەشرەت نە كار بۍ تلووع قەمەر وادەی شكار بۍ ٣٨٩ شكار مەكەردن تا وەقت ئێوار جە كەبك و خەرگووش ماوەردن ھەزار ٣٩٠ بەڵۍ مەم جە فەن شكار دانا بۍ ھەم چابووك و چوست چوون ئەژدەھا بۍ ٣٩١ ھەر سەیدێ نە جا مەخېزا وە بەر جە دەست شای مەم نمەشی وە دەر ٣٩٢ ئەمیر جەو دەم دا ڕووكەرد وە تاجدین عەجەب جەوانێ ئی مەرد پاكدین ٣٩٣ مەسڵه‌حەت ئېدەن ببۊ وە سەرڕاو لایق بە ئەوه‌ن سەرڕاوی سەرڕاو ٣٩٤ ئەمیر زینەدین خەلعەت دا دەردەم كەردش وە سەرڕاو خاتر كەردن جەم ٣٩٥ بەڵۍ بەكر ئاغا جە قار تاجدین دڵ په‌ڕ عەداوەت په‌ڕ جە قار و قین ٣٩٦ دایم خەریك بۍ مەرد نابكار بەكر و ئەمیر بنمانۊ ئەزرار ٣٩٧ فرسەت مەدۊزا شەوان تا وە ڕۊ فېتنە پەی ئەمیر ئەبەرپا كەرۊ ٣٩٨ ھەر ڕۊ مەم چەنی ئەمیر پوڕ فام سەترەنجش مەكەرد دائمه‌لمۆدام ٣٩٩ ئېم جار بشنەوە شەممێ جە خاتوون پەی دیدەنی مەم دەستكەرد وە ئەفسوون ٤٠٠ ھەر چاشتێ وە ڕووی مەجلېس مەبەردن په‌ڕ جە سەنگ و ڕیگ ھیچ نمەوەردن ٤٠١ ڕۊیێ میر زیندین واتش ئه‌ی خواھەر ئانە چ نانەن مەكېیانی بووەر ٤٠٢ په‌ڕ جه‌ سەنگ و ڕیگ وەردەنیش نېیەن ئەمیرێ چوون مەم مېھمانم بېیەن ٤٠٣ جەواب دا خاتوون بە شەرت و ئەدەب گوناھېم نېیەن ئەی عالی نەسەب ٤٠٤ كەنیزان تەعام ماوەران بە كار ئەڵبەت خه‌لەلێ لېش مەبۊ ئېزھار ٤٠٥ نەمەشوون وە ئاب من جە خەوف میر پەوسە تەعامان بېیەن ناگوزیر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەئزوون دا ئەمیر خاتوون دڵبەر سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٤٠٦ مەئزوون دا ئەمیر خاتوون دڵبەر مېن بەعد ڕەھا بەر نە ڕووی دەشت و دەر ٤٠٧ ھەر تەعامێ ھەن وېت درۊست بكەر قەبووڵ نەداروون خەلەل دۊ ئەسەر ٤٠٨ خاتوون وات بەڵۍ میر تەمیزم جە كەنیزەكان كەمتەر كەنیزم ٤٠٩ بشنەو داستان عەجایب دڵگیر نېشتە بۍ ئەمیر ماتەم و زویر ٤١٠ ڕووكەرد وە عەفۊ، چەكۊی بەرادەر ئېم ڕۊ كۊی غەمان وە نەم دان ئەسەر ٤١١ ئەو تەخت و نەردە باوەر بە دڵواز بشانیم نەردێ نەی چەرخ كەچباز ٤١٢ ئاوەردن نېشتن ھەر سێ بە ڕازی نیاشان بەنای كار نەردبازی ٤١٣ چەند ئۊین جە بەین ھەر سێشان ویەرد جە ناگاه‌ بە ئەمر تاك تەنیای فەرد ٤١٤ خاتوون شیرین جەمین بۊ گوڵاب ئاما چوون خورشید بەسەر چەشمەی ئاب ٤١٥ سەر تا پا لېباس ئاڵای زەڕوەرەق خورشید جە نوورش ھۊرگېرتەن ڕەونەق ٤١٦ نازك و نازدار پەریزادەیێ جە نەسڵ پەری پاك ئوفتادەیێ ٤١٧ باڵا بوڵەندێ عەرعەر ئەندامێ قەمەر ڕوخسارێ، ماھی تەمامێ ٤١٨ دوو چەشمان سېیا عەمبەرین موویێ لوول وەردە حەیان ئەفعی گیسوویێ ٤١٩ ئافەت دەوران كەمان ئەبروویێ وەیكەری وەیباز وەی وە ھەر سوویێ ٤٢٠ خوونخوار و بېڕەحم خودا نەترسێ مەغروور و مەدھۊش ئەحواڵ نەپرسێ ٤٢١ مەكەر پەی قېتاڵ وەرینان مەستێ تیر غەمزە و ناز دایم نە شەستێ ٤٢٢ سەر تا پا بە نوور قودرەت سرووشته‌ن باڵا وېنەی حوور باغ وەھەشته‌ن ٤٢٣ شەوقش وېنەی ماه‌ دوو ھەفتەمینەن ڕەویڵەی ڕه‌مكېش نازداری چینەن ٤٢٤ كورپە حەیی تاران سېیاه‌ سه‌عبانی كەردن سەراوېز تەخت پېشانی ٤٢٥ جا گرتەن نە پای عەرەقچینەوە جەواھر نشان بەھای چینەوە ٤٢٦ پەی بېداری زوڵف سېیای چین چینش پەی پەی مەبۊسان لەعل ماچینش ٤٢٧ ئەبرۊ چوون كەمان گۊرگیر بەھرام یان بەدر ھلال یەك شەوەی تەمام ٤٢٨ نەققاش قودرەت دوو عەین كەردەن مەشق بېیەن وە سەرمەشق عاشقان عەشق ٤٢٩ ئاھووی تەتارانی خۊش چەریدە وەلەدەی جەیران سا پەروەریدە ٤٣٠ دەم دوڕج یاقووت كەیلەن جە گەوھەر پەروەردەن بە ناز چوون شەھد و شەكەر ٤٣١ دوو دەستەی كەڵاف مېقرازی كەردن وە بان گۊناش چین چین چین وەردن ٤٣٢ بەو تەور ناكەسه‌ن وەقت عېبادەت لەعل بەدەخشان مەدۊ بغارەت ٤٣٣ شوعای زنەقدان مەدەرەوشۊ جە دوور ماچی كۊی بلوور، یا خۊ دەریای نوور ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گەردەن سوراحی چوون مېنای بێگەرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٤٣٤ گەردەن سوراحی چوون مېنای بێگەرد دیارەن وە بان چاڵ تینی زەرد ٤٣٥ په‌ڕ جە ماوی خاڵ فیرۊزەی خاڵان دۊڕەن مەرجانەن دەھان ڕۊمان ٤٣٦ مەمان شەكەرسێب یا لیمۊی كاڵەن یا خۊ شەممامەی زەرد بېخاڵەن ٤٣٧ وەی وەی جە حەیان خەم وەردەن وە ھەم بېیه‌ن وە سه‌یوان سینە و خاڵ و مەم ٤٣٨ باڵا چوون نەوتووڵ نەمام عەرعەر نایابەن جە لاش سەوڵ سنەوبەر ٤٣٩ بەی تەركیب ئەندام شۊخ شەنگەوە بەی سەرمەستی ناز مەدھۊش ڕەنگەوە ٤٤٠ ئاما وە سەر ئاب خاو خاو خەرامان چوون وەحشی بېباك ئەو ماه‌ تابان ٤٤١ ئەمیر چوون چەمش گنا بە ئەو نوور وات سەللێ عەلا جەی ئازادە حوور ٤٤٢ یەكێ بۊ بەی تەور مەحبووب و دوڵبەر كۍ بۊ چوون خورشید شەوقش دا ئەسەر ٤٤٣ جواب دان دەردەم ھەر دوو بەرادەر واتن نوور چەم غەمزەدەی غەموەر ٤٤٤ یا كېسرەت غەم فامت كەمكەردن یا جورعەی نە جام سەرمەستیت وەردن ٤٤٥ یا یانەی دەروون وېت كەردەن وېران نەشناسی مەگەر دوخت ئەمیران ٤٤٦ ھۊشت جەم كەرە ئەر زەڕەێ پېتەن مەعلووم بۊ جە لات كە یار وېتەن ٤٤٧ ئەمیر چوون ئەژنی ئی گوفتار و ڕاز چوون وەحشی مۆرغێ ئاما نە پەرواز ٤٤٨ وات بەرادەران ڕازم مەكەن فاش ئەر ڕەزا دارۊن من مەشوو وەڕاش ٤٤٩ سەر وە خاك پای سایه‌ش مەوەروون ئېستدعایم ھەن عەرزش مەكەروون ٤٥٠ ئاما بە جواب عەفۆی بەرادەر واتش نوور چەم ئەی یار یاوەر ٤٥١ چارسوو مەقامەن ھەر سوویێ گوزەر پەڕ جە غەممازان ئه‌ی ڕووی دەشت و دەر ٤٥٢ نەك بشی وەڕاش غەممازان كار جە لای میر زیندین بكەران ئېزھار ٤٥٣ سادقی وە خدمەت پېت مەبۊ تەباه‌ مەشۊ نە ڕاگەش ساكن بەر نە جا ٤٥٤ ئەمیر وات دونیا یەك فرووكەشەن دڵوازی چەنی ئەمیران وەشەن ٤٥٥ چەكۆ وات عەفۆ چ كارت پېشەن با بشۊ نە ڕاش كە یار وېشەن ٤٥٦ وېنەی ڕاویان مەكەری تەدبیر كارت پېش نەبۊ با نەبۊ دڵگیر ٤٥٧ وات ئەی بەرادەر كە یار وېتەن بشۊ بواچه‌ ھەر سوخەن پېتەن ٤٥٨ ھەر نیازت ھەن بواچە پەرېش خۊفت ھیچ نەبۊ مەكەرە ئەندېش ٤٥٩ ھۊرېزا وە پا ئەمیر نامدار ڕووكەرد وە جانب خاتوون نازدار ٤٦٠ یاوا وە خدمەت سەوڵ نازپەروەر سڵام داوەنەش چوون شەھد و شەكەر ٤٦١ عەلەیك دا جواب خاتوون وە حېجاب ماندە نەبیش كەرد پەی خەیر و سەواب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوو سێ دەقیقە مدرا نه‌ دېیار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٤٦٢ دوو سێ دەقیقە مدرا نه‌ دېیار مەنزوورش مەكەرد به‌و پەری ڕوخسار ٤٦٣ ئاخر سەرەنجام خاتوونی نازدار واتش وە ئەمیر غەمزەدەی غەمبار ٤٦٤ ئەر عەزمت وزوون باوەڕ و ئەنجام ئەر ئاب مەنۊشی بنۊشە وە جام ٤٦٥ دېرەن وەقت دېر ڕاھی بەر نە ڕات تا من بشۊروون ئی قاب و حاجات ٤٦٦ ئاما بە جواب ئەمیر دوڵجوو تەشنه‌م نېیەنان سەنده‌نم وزوو ٤٦٧ ئەمما عەرزەیێ داروون ئەر دانی پەنەت بواچوون نە ڕای نېھانی ٤٦٨ خاتوون وات وە مەم مەر ھۊشت نېیەن عەجەب ھەی عەجەب من كەی تۊم دېیەن ٤٦٩ ئاما بە جواب ئەمیر دوڵڕېش ڕاستشان واتەن عاقڵان پېش ٤٧٠ ڕازشان مەقبووڵ ئەو نیكووكاران زەن و ئەسپ و شېر وەفا نەداران ٤٧١ باز ئاما وە ڕاز خاتوون وە زەروور من كەی تۊم دېیەن ماچی بەی دەستوور ٤٧٢ ئاما وە سوخەن میری خۆش كەلام واتش وە خاتوون ئەی ماهۍ تەمام ٤٧٣ ئەو ڕۊم شناسای ئەی نازك بەدەن نە جزیر ئامای وە شەھر یەمەن ٤٧٤ بە حوكم ئیزەد لامەكان فەرد نە ئاغووش منت قەراردادە كەرد ٤٧٥ بە خواب ڕاحەت سەر وە ھەم به‌ردیم سەری ئېتاعەت وە ھەم سپوردیم ٤٧٦ ھەر دوو نشانان بە یەك سپوردیم ھەردوو جە ناگاه‌ جە ھەم وېیەردیم ٤٧٧ منت وست نە دام ھەم نە كوورەی نار ئېستە مواچی نەداروون ئەخبار ٤٧٨ خاتوون چوون ئەژنی ئی قەوڵ و گۊفتار ڕېزا بە چەم دا ئەسرینان ھەزار ٤٧٩ وات بە فەدات بۊ گېیانی شیرینم دات بە ئاو دا ڕەنجی وەرینم ٤٨٠ نەزانام تۊنی نوور دیدە و گېیان من جە گوفتەی وېم ھا بیم پەشیمان ٤٨١ ئومید ھەن جە لای زیشەوكەت و شان مەعزوور بداریم جەی حەرف نادان ٤٨٢ ئاما بە جواب ئەمیر نازدار حەرف مەعزووریت با بۊ بەركەنار ٤٨٣ نە جایێ خەڵوەت بنیشین وە ھەم ئاشكار كەرین گردین دەرد و غەم ٤٨٤ ئاما وە گوفتار شای پەری ئەندام عەرزكەرد وە خدمەت ئەمیری ئەنام ٤٨٥ بەغەیر جە ئۊتاق وېم جاگەیێ كۊ ھەر وەقتێ بە خێر تەشریفت مەیۊ ٤٨٦ قەدەم ڕەنجان كەر گېیانم بۊ فەدات وېنەی كەنیزان سەرم ھا نە ڕات ٤٨٧ زەڕینە بازن كېشا نە ڕووی دەست داش وە دەست مەم نە بەغەل پەیوەست ٤٨٨ ھەر دوو جە مەنزوور سېر بی دیده‌شان گرتشان جە ھەم نشان پەی نشان ٤٨٩ جودا بین جە ھەم زوھرە و موشتەری بە ئەمر فەرمان حەیێ داوەری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەمیر لېش بڕیا ئارام و قەرار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٤٩٠ ئەمیر لېش بڕیا ئارام و قەرار سپورد ئەرواحش نە پەی ھېجر یار ٤٩١ سوپاه‌ حەبەش وست نە دوشش بار ئەندوش بۆڵەند بی چوون بەرزی كۊسار ٤٩٢ خواب و خوراكش نە دڵ كەرد برین فكر و خەیاڵش سەودای خاتوو زین ٤٩٣ زەوق و شادیش بی ئەو شه‌و ماتەم قەڵا قەڵاش كەرد سوڵتانان غەم ٤٩٤ خورووس بەرئاوەرد سەوت سوب سەحەر موئەزېن واناش ئەڵلاھو ئەكبەر ٤٩٥ ڕەوشن بی وە نوور سەحرا و دەشت و دەر ئەوقات نمازان بەر ئامان وە بەر ٤٩٦ ئەمیر ھۊرېزا دڵ جە غەم پەروەر ئەدا كەردش فەرز حەیێ تەوانگەر ٤٩٧ ئاتەش دەروون وەنەش دا ئەسەر ھۊرېزا جە تاب تا ئاما بوەر ٤٩٨ ئەو جا كە واعد پېش دابۍ نشان شی بە ئەو دیار و ئەندەك زەمان ٤٩٩ خاتوون كەنیزێ دەردەم كەرد ڕەوان بشۊ بوینە ئەر كەسێ مدران ٥٠٠ بەتاو و تەعجیل جواب باوەر پېم تا كە دیدارش بوینوون بە وېم ٥٠١ كەنیزەك ئاما بۍ سەبر و ئارام یاوا بەو جایێ مەواعېد مەقام ٥٠٢ دیش كە جوانێ مدران نە ئەو جا وېنەی یوسفەن بە حوسن و سیما ٥٠٣ وە بێڕۊح مدران بە بېدەنگ و دوون چمان وەندە بېن نە چاره‌ش ئەفسوون ٥٠٤ چەشم ئېنتېزار خاتوون گرت نە دەر تا كە كەی مەدۊ كەنیزەك ئەسەر ٥٠٥ ساعەتێ وېیەرد بېزار بی جە گېیان نە جواب ئەز ئوو یافت نە نام و نشان ٥٠٦ یەكێ ھەنیش كەرد نە عەقەب ڕەوان ئەویش نادم بی بۍ نام و نشان ٥٠٧ عەجەب مەند خاتوون جە نامای ئیشان ئاما وە بیروون خاتر پەرېشان ٥٠٨ دیش كە شای ئەمیر مدران چوون لەولاك كەنیزان ھەر دوو مەدھۊشەن جە خاك ٥٠٩ ڕوو كەرد وە ئەمیر خاتوون زەمان وەش ئامای وە بان بینایی چەمان ٥١٠ دېیەنم خاوێ ئەی سالار جەم مەر جه‌ مەحشەر بیاوین وە ھەم ٥١١ دەر جەواب ئاما ئەمیر دەوران باش نازداران خاتوون زەمان ٥١٢ ھەر سەرنویشتێ جە زات سوبحان بنویسۊ مەبۊ بوینوون عەیان ٥١٣ بەڵۍ ئېستېدعام ئېدەن ئەر دانی نەك ھەم جودا بوین نەی دونیای فانی ٥١٤ خەڵوەت من و تۊ جە سەرای زینەدین لادێ و ھامدەم وە هه‌م بنیشیم ٥١٥ ئەنگوشت قەبووڵ نېیا وە دیدە كەی ئارام جان ڕۊح ڕەمیدە ٥١٦ ھەر وەقت فرسەت بۊ منەت باره‌نان فېشتەر من جە تۊ جویای یاره‌نان ٥١٧ واتش ئەی نازدار ئەی كەمان ئەبرۊ وادەمان ھەر دوو سەرای زیندین بۊ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ھۊرگېڵا لوا ئەمیر نامدار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٥١٨ ھۊرگېڵا لوا ئەمیر نامدار شی بە جاگەی وېش خاتوون نازدار ٥١٩ دۊعاش كەرد ئەمیر بە ئەندووهی دڵ یا ڕەب ڕەحمەتێ جه‌ سەر كەی نازڵ ٥٢٠ بەڵۍ پەی دەفع جوود غوبار بۊ دەماغ شكار ئەمیر ئېزھار بۊ ٥٢١ بە ئەمر فەرمان لامەكان فەرد مەقروون جە ھەدەف ئېجابەت وېیەرد ٥٢٢ ئەو شه‌و بارانێ نزوول كەرد جەبار موزەیەن كەردش دەشت و كۊھسار ٥٢٣ سەحەر ئەمیر وات بېیاران یار جاڕدەن وە شار دا مەشوون وە شكار ٥٢٤ چاوشان جاڕدان یانە بە یانە جە ئەھل جزیر خوېش و بېگانە ٥٢٥ حازر بان تەمام جە ئەھل شكار ھیچ كەس جە یانە نەگېرۊ قەرار ٥٢٦ دان نە تەپڵی باز كۊچەها بەندن كڵاوە جە فەرق شاھېنان سەندن ٥٢٧ مەم كە سەرڕاو بی نەیاما بە وەر میر پورسا جە مەم چېش ئاما بەسەر ٥٢٨ تاج ئه‌لدین واتش میر بۍ نەزیر مەم ئازاردارەن عاجز و زویر ٥٢٩ نمەتاوۍ به‌یۊ ئېم ڕۊ وە شكار ماتەمەن دڵگیر، زایف و زگار ٥٣٠ ئەمیر چوون شنەفت وات ئاوازكەران بېیان ئەو دما تەمام نۊكەران ٥٣١ نمەشوون بۍ مەم ئېم ڕۊ وە شكار بگېڵان ئەو پەس پېیادە و سوار ٥٣٢ ئاما وە گوفتار تاج ئەلدین جە نۊ واتش دەوڵەتت یار بۊ ڕۊ بە ڕۊ ٥٣٣ واپەس نەگەردان سواران ڕاو جە تەنخوای ئەمیر بەنگین بۊ سەرڕاو ٥٣٤ ھەر وەقت كە ئەمیر شفا یاوا پېش ئەڵبەت بە شكار میاوۊ پەی وېش ٥٣٥ قەبووڵكەرد گوفتار تاج ئەلدین ھەمان لەشكەر تەمامی ڕەوان بی ڕەوان ٥٣٦ ئین بار جەودەم دا خاتوون گوزین ئاما وە بیروون چوون ماھه‌ و پەروین ٥٣٧ یاوا بە خدمەت ئەمیر دۆڵبەر نېشتن چەنی ھەم چوون شەھد و شەكەر ٥٣٨ شین نە ڕووی دۊشەك لەحاف زەڕین كەردشان ڕازان وېیەردەی وەرین ٥٣٩ پەرېشان كەردن سونبۊڵ چەنی گوڵ بوڵبوڵ مېنقار ژەند نە ڕووی پەڕەی گوڵ ٥٤٠ چەھچەھە و ھەزار دەم وە پەڕەی گوڵ عەندەلیب ماچۊ مراد بی حاسڵ ٥٤١ عەیشێ سازنان دوو عاشق زار قەند چەنی شەكەر و لەب كەردن بار ٥٤٢ ئەر كەسێ مەشی نەو ڕاهـ ڕاهگوزار نەبات چەنی قەند مەبیش و نسار ٥٤٣ تېغی زەھراڵوود جە نافە بوار قرار دا نە بەین دوو یار دوو دوڵدار ٥٤٤ نمەز چېش واچوون سەرئەنجام كار ھەر دوو شین نە خواب ڕاحەت بۍ قەرار ٥٤٥ لەب وە بان لەب وە ھەم پەیوەستن نەم نە سەرچەشمەی حەیوان بەستن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حالا جه‌ ئیشان نەكەرین گوفتار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٥٤٦ حالا جه‌ ئیشان نەكەرین گوفتار بدەریم ئەخبار ئەمیری سالار ٥٤٧ چوون شین بەو مەكان شكاری یاران وەڵا بین نە دەشت تەمام سواران ٥٤٨ عاجز بی ئەمیر ئەو ڕۊ جە شكار واتش وە بەكر ئەمیر نامدار ٥٤٩ لەزەتێ نەدیم ئېم ڕۊ جەی شكار غەیرەز عاجزی و ئەندووھی زگار ٥٥٠ بۍ ئەمیر مەم حەرامەن ئەی ڕاو ئازارشان وەرد سواران داو ٥٥١ ئاما بە جواب بەكر بېقەرار عەرزكەرد وە خدمەت ئەمیری نامدار ٥٥٢ ئامام وەقت سوبح بە دەروون ئەخبار مەم ئازار دارەن مەشۊ وە شكار ٥٥٣ جەو درەنگ دا بەند بی زووانم چەنی تۊ نەبی دەنگ و دووانم ٥٥٤ وەرنە شەھزادەی بە وېنەی ئەمیر ئازاردار كېنۊ غەریب و زویر ٥٥٥ ئەو چە مناسب بەر شی وە شكار جە لای بوزورگان ئېد مەنمانۊ عار ٥٥٦ ئەمیر چوون شنەفت ئافەرین وانا واتش چاوەشان بكەران ھانا ٥٥٧ سواران جەم بان بەتاڵەن شكار بپېچان عەنان تا مەشین وە شار ٥٥٨ تاجەدین ئاوازكەرد وە بەنگینە ئەی یار دوڵدار كارێ بوینە ٥٥٩ بە وېم مەزانوون مەم چەنی یاوەر نە سەرای ئەمیر نیشتەن بۍ خەبەر ٥٦٠ ھیچ فامش نېیەن جە سەودای دڵدار خەبەردارش كەر وەر جە كار و زار ٥٦١ بەنگین چوون ئەژنی بەرئاما وە تاو جودا بی جە قەلب سواران داو ٥٦٢ خەیلێ تەئخیر كەرد بە ئەمر قەدیر داخڵ بی بەنگین واسڵ بی ئەمیر ٥٦٣ ئاما وە سەرا بەنگین وە شتاب دیش كە سەرمەستن ھەر دووشان نە خواب ٥٦٤ واتش ئەی ئەمیر خوفتەی بۍ خەبەر بەرخواه‌ كە ئافاق ئاھر گرت نە وەر ٥٦٥ ئەمیر زینەدین یاوا بە حەسار پېیا بی جە زین ئاما بۍ قەرار ٥٦٦ شین وە یەختەخان تەمام سەمەندان ژەندن ئۊتراغان باز و باڵەبان ٥٦٧ شاھین و سەقەر كەردن كلاوە ھا وەقتەن ئەمیر به‌یۊ جە لاوە ٥٦٨ زار زار گرېوا بەنگین بە زەبوون ئەسرینێ ئاما ڕاست وە ڕووی خاتوون ٥٦٩ جە تاب گەرمی ئەسرینی بەنگین خاتوون بېدار بی جە خاو شیرین ٥٧٠ ئاوازكەرد وە مەم خاتوون بۍ سامان ھۊرېزە بدیە چېش پېمان ئامان ٥٧١ چاوش ئەمیر نیشتەن جە لامان نامووسمان شی تا ئاخر زەمان ٥٧٢ مەم چوون گوشاد كەرد نەرگس شەھلا دیش كە بەنگینەن ئیستادەن وە پا ٥٧٣ فەڕۊخ ئەمیر جە ئامای ئەو یار ئاخر سەرئەنجام ئاما نه‌ گوفتار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وات نېیەن چاوش ئەمیر، ئەی نازدار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٥٧٤ وات نېیەن چاوش ئەمیر، ئەی نازدار بەنگین غوڵامەن یار وەفادار ٥٧٥ واتش ئەی ئەمیر نېیەن جای گوزەر خاتوو زین جە پەشت وېت پەنھان بكەر ٥٧٦ ھەر وەقت میر ئاما مەخېزه‌ وە پا ئازار دارنی نەداری گوناه‌ ٥٧٧ وست نە ڕووی قەفا خاتوون زوڵف دېز پۊشا وە باڵا كورك قاقم بېز ٥٧٨ ناگاه‌ چاوشان ئامان بە ئه‌یوان دوورباش دوورباشیش یاوا بە كەیوان ٥٧٩ پیادە بی جە ئەسپ ئەمیر دەر زەمان پا نېیا وە فەرش ئۊدەی دیوەخان ٥٨٠ سەڵام كەرد وە مەم عەلەیك دا جواب نەخېزا وە پا خەیلێ كەرد عەتاب ٥٨١ پورسا جە ئازار ئەمیری ھەیجا چاغی دورۊستی؟ ئەلحەمدولللاه‌ ٥٨٢ ئاما وە گوفتار شاه‌ نیكبەخت واتش بە شادی بمانی وه‌ تەخت ٥٨٣ خەیلێ ناساغم سەختەن ئازارم جە سەختی ئازار نېیەن قەرارم ٥٨٤ دۊعا كەرد ئەمیر بە سەدق و وەفا ئومېد ھەن خودا پېت دەرۊ شەفا ٥٨٥ مەم واتش چراغ شاھیت گڕان بۊ تېغت جە فەرق دۊشمەن بڕان بۊ ٥٨٦ ئیكە چوون دەعوات ئەمیر بی تەمام ئین بار تاج ئەلدین ئاما نە كەلام ٥٨٧ بە ئیشارە و ڕەمز ئاما نە گوفتار ئیشارەتش كەرد وە مەم نە ھانوار ٥٨٨ میر سڵامش كەرد نەخېزای وە پا بېنامووسیت كەرد وە ھەر دوو دونیا ٥٨٩ وە خوبی زوبان عەرزكەرد وە تاجدین خەبەردارش كەرد وە حاڵات زین ٥٩٠ چوون دانا تاجدین واقف بی نە كار خاتوون نیشانداش دوو گیسووی نازدار ٥٩١ ئیشارەتش كەرد وە عەفۆ و چەكۆ بشۊ وە خانە بە دەوان و دۊ ٥٩٢ واچە وە ئەستی تفڵ گەھوارە باوەرۊ وە بەر وە بۍ مەدارە ٥٩٣ ئاتش بدەرۊ سەرا و دیوەخان خاتوون جە قەفای مەمەن جە دیوان ٥٩٤ بە بەنگینە وات بەدیە نە دیار ھەر وەقت زاھېر بی وەنەت نوور نار ٥٩٥ ھانا باوەرە پەی میر گوزین واچە سۊچېیا خانەی تاجەدین ٥٩٦ ئین بار بشنەوە جە عەفۆ و چەكۆ یاوان وە خانە شېران شكۆ ٥٩٧ وارد بین وە جا ھەر دوو بە ڕاستی مودەعا واتن وە خاتوون ئەستی ٥٩٨ بدیە چېشش كەرد خاتوون دڵبەر نەو دەم گەھوارەش بەرئاورد وە بەر ٥٩٩ نە چەھار جانب خانە سەرانسەر ئاھر دا ئاھر سەقف و بان و دەر ٦٠٠ شەرارەی ئاھر بەو تەور كەرد ئەسەر گوڕەی نار یاوا وە چەرخ ئەخزەر ٦٠١ وەنەش مەعلووم بی بەنگین گوڕەی نار ھاناش كەرد ھانا ئەو وە بۍ قەرار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: واتش ئەی میران سپاھان سالار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٦٠٢ واتش ئەی میران سپاھان سالار سەرانسەر جەھان گرته‌ن گوڕەی نار ٦٠٣ ئەگەر میر بوېش نەشۊ بۍ مەدار خانەی تاج ئەلدین سۊچۊ چەنی شار ٦٠٤ ئەمیر ئېد شنەفت ھۊرېزا وە پا تەمام ئېحزارات ڕاھی بین نە ڕاه‌ ٦٠٥ دیشان گوڕەی نار یاوان بە گەردوون ڕووی سەحراش كەردەن وە زوڵمات توون ٦٠٦ جارچی جاڕش دا بېڵداران تەمام مەردومان یاوان وە سەقف سەربام ٦٠٧ موئەزېن واناش ئەڵلاھ و ئەكبەر بەرز بی گوڕەی نار چوون نارولسەقەر ٦٠٨ چەند ھەزار گۊزە و جلدان پەڕ ئاب ڕېزنان نە ڕووی شەرارەی پەڕتاب ٦٠٩ تا كە درەنگێ كۊشش بی نە كار ئاخر سەرئەنجام كوشیا كوورەی نار ٦١٠ بەڵۍ نە ئەوتاق تاج ئەلدین نە جا ئەسبابێ نەمەند تەمام سۊچېیا ٦١١ نە ڕەخت نە ئەشیا نە ئەز حبووبات تەمام بی وەگەرد نە ڕووی سەر بېسات ٦١٢ ئەمیر بە فەرماش وە گشت سەروەران ئەعلا تا ئەدنا كارسازی كەران ٦١٣ خانەی تاج ئەلدین یەكسەر بی وە دوود مەبۊ بكەریش جوملە بارووبوود ٦١٤ جە فەرمای ئەمیر ھەر كەس جە لایێ ماڵدار و بېمال ھەر تا گەدایێ ٦١٥ كەردن بارووبوود قەرە تاج ئەلدین كۊ كۊ زەڕ و سیم كۊ بی نە زەمین ٦١٦ دوو سێ چەندانە ماڵشان جەمكەرد ئېلتفات میر جە حەساب وېیەرد ٦١٧ گۊش بدەر وە مەم چەنی خاتوو زین جە سەرای ئەمیر جە یەك جودا بین ٦١٨ دەسماڵێ جە زین بە جا مەند نەو جا بەكر پەنھان بۍ نە ئەو قەھا ٦١٩ دەردەم حازر بی ھۊرشگېرت دەسماڵ وات مەده‌ۊش وە دەست میر بەرز ئېقباڵ ٦٢٠ ئېحزار مەجلېس گرد بی پەرېشان ھەر كەسێ لوان وە جاگەی وېشان ٦٢١ ئەمیر ھەم ئاما نە جا گرت قەرار تەڵەبكەرد بەكر مەردوود مردار ٦٢٢ ڕووكەرد وە بەكر ئانە یانی چېش ئەعلا تا ئەدنا مسكین و دەروېش ٦٢٣ ئاما وە ھانای یانەی تاج ئەلدین تۊ نامای بەو جا ڕاست واچە یەقین ٦٢٤ قەیدێ نەدارۊ نامات بەركەنار دارا و نەدارا موفلس و ماڵدار ٦٢٥ ھەر كەس وە پای وېش كېشا غەرامەت نە غەرامەت دای نە كېشای زەحمەت ٦٢٦ ڕووكەرد وە ئەمیر ئەمیران پېش ئاما وە گوفتار ئەو مەرد بەدكېش ٦٢٧ كەسێ خانەی وېش بسۆچنۊ بە وېش من پەی چېش مەدۊن غەرامەت پەرېش ٦٢٨ ئەمیر جە ڕازان بەكر بی سەرسام واتش ڕاست واچە حاڵی بوون تەمام ٦٢٩ بەكر عەرزشكەرد تەمەناو واچۊ ئی سوخەن جە لای شاھێ وېنەی تۊ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: واتش بواچە بەڵۍ موختەسەر سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٦٣٠ واتش بواچە بەڵۍ موختەسەر نە ڕووی ڕاستی بەبۍ دەردیسەر ٦٣١ ئاما وە گوفتار بەكر بېقەرار وات ئەو ڕۊ ئەمیر بەرشی وە شكار ٦٣٢ بەھانەش سازا مەم گرتش ئارام ناما وه‌ شكار ئەمیری ئەنام ٦٣٣ وېش وست وە ئازار زویر و ماتەم پەی ئېد كەرد چەنی زین یاوۊن وە ھەم ٦٣٤ ئەو ڕۊ شای ئەمیر ئاما جە شكار زین جە پۊشت مەم گرتە بۍ قەرار ٦٣٥ جەو بۊنە جە ئامات نەخېزا وە پا ھەر دوو حازر بین نە دیوان شاه‌ ٦٣٦ وە ئەفسوونگەری ھەر دووشان یەقین حاڵی كەردشان قەرە تاج‌ئەلدین ٦٣٧ جەو پەی ئاتەش دا یانه‌و دیواخان تا نەجات یابان نە جاگەی دیوان ٦٣٨ ئەر بە حەرف من نەداری بەقا یە دەسماڵ زین مەندەبۍ بە جا ٦٣٩ ئەمیر جە بەكر شنەفت ئی خەبەر دۊشنام دا وەنەش وات ئەی بەدگوھەر ٦٤٠ نایاب بەر نە چەم ڕوو سیای بەدگۊ مەم جە كۊ بېیەن خاتوو زین جە كۊ ٦٤١ ڕۊیێ سەد دەسمال خاتوون عەزیز مەدۊ وە خەڵقان و ئەھل كەنیز ٦٤٢ ئەر جاری ھەنی با چی ئەی گوفتار قەسەم وە بېچوون دارای جەھاندار ٦٤٣ سەزایێت مەدۊن وە سەزای زەحمەت بواچانەوە تا ڕۊی قیامەت ٦٤٤ بە قار خېزیا بەكری بەدكار شی وات وە تفڵان پەی فاشی ئی كار ٦٤٥ مەده‌ون پەنەتان چەند خورمای شیرین واچە مەم دیمان چەنی خاتوو زین ٦٤٦ نە ھەر جا تفڵێ كە مەدا دیار میاوا وە لاش بەكری بېقەرار ٦٤٧ خورما مەدا پېش تەعلیمش مەكەرد تا گردین تفڵان جزیر تەمام كەرد ٦٤٨ ڕۊیێ سوار بی ئەمیر پەی شكار دیش تفڵان ماچان نە كووچە و بازار ٦٤٩ نە سەرای دیوان ئەمیران جەم مەم و زینمان دېیەنان وە ھەم ٦٥٠ ئەمیر ئېد شنەفت بەر پېچا عەنان نە ڕەفت ئەو شكار ئاما وە دیوان ٦٥١ تەڵەبكەرد بەكر واتش ئەی مەردوود ئی كارە جە حەرف تۊ بېیەن مەوجوود ٦٥٢ ئەنجامش یاوان بە خەراب ئی كار فكرێ لېش كەرە بكەرەش تەیار ٦٥٣ ھەم مەبۊ مەعلووم بداری یەقین گوفتاران وېت واتەی خاتوو زین ٦٥٤ عەرزكەرد وە خدمەت ئەمیری ئەنام تەدبیرش ئېدەن بزانە تەمام ٦٥٥ دەعوەت بكەرە یاران چەنی مەم بەعدەز نان وەردەن نەرد باوەر وە جەم ٦٥٦ نە وەقت ئۆیین گەرمەی نەردبازی مەبۊ تەسویرێ نە دڵ بسازی ٦٥٧ دوو سێ فەرد واچە وە مەم و یارش نە ڕووی ئېستېھزا بدۊ ئازارش ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جەو دەم بشنەو ئېستېھزای دوڵبەر سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٦٥٨ جەو دەم بشنەو ئېستېھزای دوڵبەر ئاگەدار نېیەن جە خەیر و جە شەڕ ٦٥٩ ئەڵبەت حەرفێ بەد مەیۊش بە زبان بە نام خاتوون ئەو نە ڕووی دیوان ٦٦٠ ھەر وەقت مەعلووم بی جە میر و ئەعیان حەرامزادەنان جە قاپیی شاھان ٦٦١ جەو دەم بفەرما داش نە ڕووی تېغ لادێ جە كوشتش مەكەرە دەرېغ ٦٦٢ حەرفێ نەدارۊن پادشا و گەدا ڕازشان نېیەن جە حەرف بەدڕاه‌ ٦٦٣ ئەمیر چوون شنەفت دەعوەتكەرد یاران بە ئەمر قودرەت یاوان بە دیوان ٦٦٤ وەقت شام ئاما سوفرە ئاوەردن شەھد و مەتعوومات تەناولكەردن ٦٦٥ نە وەقت ئامای قەلیان و قاوە میر زینەدین دەمێ، دېیا وە لاوە ٦٦٦ فەرموود تەختە و نەرد باوەران وە جەم ئارەزووم نەردەن ئارۊ چەنی مەم ٦٦٧ ئاوەردن تەختە نېیان وه‌ زەمین داشان قەرار دان نە خانەی ڕەنگین ٦٦٨ دوو سێ مەراتب شانان داش نەرد ئەمیر وات وە مەم بواچە یەک فەرد ٦٦٩ وات نمەزانوون چېش واچوو ئەمیر بوېیەر جە گونام بۍ عوزر و تەقسیر ٦٧٠ ئەمیر وات ئېم ڕۊ دینان یار مەم وېنەی عەجووزان باڵاش بېیەن خەم ٦٧١ گۊشش وېنەی مووش سووراخ دیوار كەریه‌ ئه‌لمەنزەر غەلیز و مردار ٦٧٢ جەو دەم خاتوو زین مەگېلا شەراب مەم چوون خاتوون دی جەرگش بی كەباب ٦٧٣ ڕووكەرد وە ئەمیر بە سەد قار و قین واتش ئەی ئەمیر نادرەی گوزین ٦٧٤ یارم خاتوو زین دوخت ئەمیران ئەمیر ئاودەل گوزیدەی شېران ٦٧٥ ھامشیرەی ئەمیر زیندین موانان حەسرەتمەندشەن شاھان جەھان ٦٧٦ تاج‌ئەلدین ئەژنی ڕووكەرد وە ئەمیر واتش مەواچە حەرف ناگوزیر ٦٧٧ یە چېش مەواچی مەر ھۊشت نېیەن ھۊش و فكر و فام جە لات بەرشېیەن ٦٧٨ ئاما بە زوبان ئەمیری ئەنام زوانم غەڵەت ئاوەرد ئی كەلام ٦٧٩ ئامام بواچوون وە مەلەک ڕڕېحان یا خاتوون ئەستی نە شای پەریان ٦٨٠ لەنگ بی زوبانم مەندم بۍ زوبان ئاوەردم ئېسم خاتوونی زەمان ٦٨١ ئەمیر چوون شنەفت فەرما بېقەرار دەر سات جە دیوان بكۊشیش بزار ٦٨٢ تاج‌ئەلدین خېزا دەست دا وە خەنجەر قەسەم بۊ بە زات پادشای ئەكبەر ٦٨٣ ھەر كەس بەرخېزۊ جە قەسر جامڕېز خەڵاسیش نېیەن جە ئەڵماس تېز ٦٨٤ عەفۆ بەرئاما توندی كەرد نە كار گېرتە بۍ بە دەست تېغ زەھر ئابدار ٦٨٥ ھەر كەس ئارەزووی كوشتەی مەمێ جوربتدا و بە عه‌له‌یهی ئه‌سه‌لام كەرۊ بیلاه‌ بە دەستم سزا ماوەرۊ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چەكۆ بە غوڕان ئاما جە دیوان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٦٨٦ چەكۆ بە غوڕان ئاما جە دیوان گرتە بۍ وە دەست تېغ بۍ ئەمان ٦٨٧ ھەر كەسێ عەزمش كوشتەی ئەمیرەن بەی تېغ ئەڵماس لاشەش ئەسیرەن ٦٨٨ بەنگینە دەردەم ئاھر گڕا لېش دەستش دا وە تېغ بۍ خەوف و ئەندېش ٦٨٩ ڕووكەرد وە ئەمیر یار وەفادار قەسەم وە بېچوون پادشای موختار ٦٩٠ ھەر كەس نە جاگەش بەرخېزۊ وە قار مەپېكوون وە تېغ شە و شەھریار ٦٩١ دەردەم ھۊرگرتن ئەمیر بېقەرار تا شین وە یانە نەگرتن قەرار ٦٩٢ ئەو شه‌و میر زیندین ھیچ نەكەرد خواب جە خەوف یاران شیران پەڕتاب ٦٩٣ سەحەر زوو بەكر تەڵەبكەرد ئەمیر بدیە چېشت كەرد مەردوود بۍ پیر ٦٩٤ تەدبیر بكەرە تا چوون مەبۊ چوون وەرنە وە تېغێ مەڕېزنووت ھوون ٦٩٥ جە نۊ سازنا فنوون بۍ مەدار ڕووكەرد وە ئەمیر وات ئەی شەھریار ٦٩٦ تەدبیرش ئېدەن ئاوازكەر یاران بدەرە وە مەم خاتوون سەر زوبان ٦٩٧ جه‌ڵه‌با‌نه‌ و پووش با دەرماڵانە بدەرۊ تاجدین پەرێ بەھانە ٦٩٨ ھەر وەقت ڕەوان بی تاجەدین ڕاھی بكەرە وە مەم ھەرچ وېت خواھی ٦٩٩ قەبووڵكەرد تەدبیر بەكر چوون ئەمیر تەڵەبكەرد ئامان یاران دوڵگیر ٧٠٠ وات وە تاج‌ئەلدین خاترت بۊ جەم خاتوو زین بەخشام یەكبارە وە مەم ٧٠١ تاج‌ئەلدین ئەژنی جە ئەمیر كەلام دامانش بوسا بە سەد ئېحترام ٧٠٢ ڕووكەرد وە تاجدین ئەمیر نامدار فەردا ڕاھی بەر مەگیره‌ قەرار ٧٠٣ قانوون ئیلات با دەرماڵانە ھا بەخشام وە تۊ پەی وېت بستانە ٧٠٤ چوون مەم مېھمانەن بمانۊ نەی جا حازر بۊ جە لام جە گاهـ و بېگاهـ ٧٠٥ تا بە خەیریەت بازگەشت مەبوون ئەسباب شادی درۊست مەكەروون ٧٠٦ جە نۊ تاج‌ئەلدین ھۊرېزا وە پا جە ڕووی بەندەگی بوسا دەست شاهـ ٧٠٧ موبارەكبادی خېزا جە مەجلېس خاترجەم كەردن یاران مونېس ٧٠٨ ساكېن بین ئەو شه‌و بە خاتر گوشاد غەم و خەیاڵان تەمام دان وە باد ٧٠٩ نەو دەم كە تولووع ڕۊ بی ئاشكار تاج‌ئەلدین وه‌ ئەسپ تازی بی سوار ٧١٠ عەفۆ با چەكۆ شېران شكار بەردش چەنی وېش بەنگین نامدار ٧١١ ھېمەتخواییش كەرد جە شاهـ ئەمیر وات خانەی وېتەن بۍ عوزر و تەقسیر ٧١٢ ھەر چ وېت خواھی فاعېل بە موختار ھەر چ عەزمتەن باوەرە نە كار ٧١٣ مەم وات ئېحتیاج بەی حەرف نەداروو گردتان بە زات خودا مەسپاروو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕەوان بین دەردەم پەی عەزم بیروون سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٧١٤ ڕەوان بین دەردەم پەی عەزم بیروون بڎیە چېشش كەرد چەرخ پەڕ فنوون ٧١٥ چەند ڕووزێ گوزەشت نە مابەین كار جە نۊ سازنان سەحاری و بەدكار ٧١٦ زیندین زیافەت درۊستكەرد پەی میر دەعوەت كەرد ئەو ڕۊ میر بۍ نەزیر ٧١٧ لوا وە خدمەت ئەمیر چوون شای مەم نېشتن بەرابەر ھەر دووشان وە ھەم ٧١٨ وەقت شام ئاما سفرە ئاوەردن ئەلوان تەعامان نۊش جان كەردن ٧١٩ قەلیان (و) قاوە ئاما نە دیوان عەزم نەردبازی ئاما نە مەیدان ٧٢٠ نەردشان ئاوەرد ئامان بە دڵواز مەم چەنی زیندین ئۆیین كەردن ساز ٧٢١ مەم وات وە ئەمیر دڵواز بۊ وه‌ ھەم زیندین وات به‌ڵۍ بۊ وه‌ بان چه‌م ٧٢٢ دوو سێ مەرتەبە كەردشان ئۆیین میر ئەغڵەبه‌ش كەرد جە ئەمیر زیندین ٧٢٣ بەكر جەو دەم دا فكرێ كەرد نە كار شی وە ئەندەروون نەكەردش مەدار ٧٢٤ وات بە خاتوو زین نە ڕووی بەھانە میر فەرمان بەیۊ وە دیوانخانە ٧٢٥ نە ڕووی پەنجەرە مەنزوور بدەرۊ چەنی مەم دڵواز سەترەنج مەكەرۊ ٧٢٦ دەردەم بەرئاما خاتوون وېنەی ماهـ نە ڕووی پەنجەرە مەكەردش نگاهـ ٧٢٧ ئەو ڕۊ شای ئەمیر خەیلێ بی غالب شاه‌ وە یەک ئۆیین ھیچ نەبی تاڵب ٧٢٨ جە ئامای خاتوون واقف نەبی مەم جە قەفاشۊوە مەنزوور دابۍ چەم ٧٢٩ ڕووكەرد وە بەكر چېش ئامان بە وېم ئیم ڕۊ ھیچ نەردێ نەمەیۊ پەرێم ٧٣٠ ئاما بە جواب بەكر سەرئەنجام وات تەبدیل كەران ھەر دووتان مه‌قام ٧٣١ ئېقامەتش كەرد میر زیندین دەردەم میر وە جای ئەمیر، ئەمیر وە جای مەم ٧٣٢ نېشتن ھەر دووشان بەرابەر نە جا ئەمیر بوڵەند كەرد دوو چەشم شەھلا ٧٣٣ دیش وە چەم خاتوون نە ڕووی پەنجەرە ئەرواحش لوا جە تەن یەكسەرە ٧٣٤ چەشمش موعەلەق دەروونش پەڕ ڕەنج نمەدیش وە چەم خانان شەترەنج ٧٣٥ نمەزاناش داش فەرز وە كۊل كامەن ڕۊخ (و) شاھ جە كام جاشان مه‌قامەن ٧٣٦ داشان شەترەنج مەشانا یەكسەر ئەما جە دەروون ھیچ نەبېش خەبەر ٧٣٧ چەند ئۆیین جە بەین ھەر دووشان وېیەرد ئاخر ئەلئەنجام زیندین گرەو بەرد ٧٣٨ ڕوو كەردش وە مەم ئەمیر وە ڕازی واتش نەسەندم داو دەستبازی ٧٣٩ ئاما بە جواب ئەمیر غەمبار حاشاییم نېیەن جە لوای ئی كار ٧٤٠ ھەر ئېدعات ھەن بوازە وە كام ئېختیارداری باقی وەلسەللام ٧٤١ فەرما وە خاتوون بۊ وە ئەندەروون دوو دەستش ببەند بەبۍ چەند و چوون ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حجاب كەرد خاتوون دەست نە جاگەی وېش سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٧٤٢ حجاب كەرد خاتوون دەست نە جاگەی وېش غوڕا به‌ غوڕان ئه‌میران پېش ٧٤٣ ڕەوانكەرد خاتوون ئەسر مرواری پەرێ مەم كەردش خەیلێ زگاری ٧٤٤ شی وە ئەندەروون بەستش دەست مەم وات شه‌ڵلا بۍ تۊ عومرم بېیا كەم ٧٤٥ حوكم حاكمەن ھیچ نەداروو چار چېش كەروو جە دەست جەفای ڕوزگار ٧٤٦ سپورد وە یاران ئەمیر زیندان بەردن وە زیندان خاتر پەرېشان ٧٤٧ سەر تا پاش پېچان بەرووق زنجیر وستن بە زیندان زگار و زویر ٧٤٨ وېنەی خامووشان قرار گرت نە جا ئېستېدعا كەردش بە دەرگای خودا ٧٤٩ ڕوو كەرد نە باڵا وات ئەی خوداوەند نەجات دەر جە بەند بەندېیان بەند ٧٥٠ فەریاد ڕەسیدەی گشت بېچارەگان ڕەها کونه‌نده‌ی یاران جە زیندان ٧٥١ ئەر زەڕێ لوتفت هه‌م هه‌ندەن ئەسەر بە زوودی نەی قەید نەجاتم بدەر ٧٥٢ ئاواتەوازم بە دین دوڵبەر ئەر بدېیام ھەنی ڕوخسار یاوەر ٧٥٣ بېزار بیم بېزار جەی زیندەگانی دوعام قەبووڵ كەر فەرد وە سوبحانی ٧٥٤ بە سۊز دەروون دوعاش كەرد ئەمیر دوعاش قەبووڵكەرد حەیێ بۍ نەزیر ٧٥٥ ئین بار جە شای مەم نەكەرین گوفتار تەجدید بە دەروون دەستانی ئەخبار ٧٥٦ ئەمیر چوون وستش نە ڕووی زیندان مەم نېشت و خاتر شاد دلشاد بی جە غەم ٧٥٧ شەو ئاما خاتوون دەستكەرد بە زاری زاری چە زاری، زاری زگاری ٧٥٨ ڕووكەرد نە دەرگای حەیی جەبباری واتش خودایا تۊی سەبەبكاری ٧٥٩ یا ئېم شەو دەردم بكەری كاری یا مەم جەی زیندان نەجات بداری ٧٦٠ چوونكە دوعاش كەرد بە ئەندووههی دڵ دوعاش بە ھەدەف یاوا موقابڵ ٧٦١ درۊستكەرد بەعزێ جە تەعام نان نېعمەت ئەلوان مورغان بریان ٧٦٢ داش وە یەک كەنیز نە ڕای نەھانی كېیاستش پەرێ یار زیندانی ٧٦٣ تا كە مودەتێ كېیاست وە زیندان جە كەبک و جە قاز، مورغان بریان ٧٦٤ ڕۊیێ بەكر ئاغا نە ڕاگەی نەھان ھۊرېزا لوا ڕووكەرد وە زیندان ٧٦٥ دیادیش كە مەم نېشتن و مەسروور شۊڵەی ڕوخسارش گڕانتەر جە نوور ٧٦٦ ئەمیر زیندان تەڵەبكەرد وە بەر په‌رسا ئەخبارات وەردەنیش یەكسەر ٧٦٧ ئاما بە جواب ئەمیر زیندان جە لای خاتوو زین پەرێش مەیۊ نان ٧٦٨ ڕووكەرد وە ئەمیر زیندان نەو زەمان وات ئەی نابكار مەردوودی نادان ٧٦٩ ئەر ئەمیر دانۊ بەی كار و كەردار ئەعزای سالېمت مەریزۊ بە دار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: كۍ دېیەن جەی وەر قەدیم ڕۊزگار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٧٧٠ كۍ دېیەن جەی وەر قەدیم ڕۊزگار بەندی ببەندۊ بە وېنەی پەروار ٧٧١ حاڵا جە تەقسیر گونات وېیەردم جە مەودای ئەڵماس خەڵاست كەردم ٧٧٢ بەڵۍ ئاگات بۊ جەی دماش وەنە بە غەیرەز دوو نان مەدەرەش پەنە ٧٧٣ نېعەم وات ئەمیر زیندان بېقەرار ڕەوان بی لوا بەكر بېمەدار ٧٧٤ مونقەتېع كەردن خۆراک خاتوون مەم مودەتێ مەند زەبوون بی زەبوون ٧٧٥ ئین بار بە ئەمرێ بەنای بېھتەرین بواچوون فەردێ جە قەرەتاجدین ٧٧٦ ڕۊیێ نېشتە بۍ میر زینەدین كار ئاوەردش نە دڵ ئارەزووی شكار ٧٧٧ فەرما تا ئەسپش ئاوەردن دەردەم ڕەوان بی ئەمیر چەنی خاس و جەم ٧٧٨ سە ڕۊ جە شكار ناما میر زیندین نگاه‌ كەر وە ئەمر بەنای بېھتەرین ٧٧٩ خاتوون نە ڕووی كۆشک نېشتە بۍ غەمین ناگاهـ پەیدا بی گەردێ جە زەمین ٧٨٠ دیار دا عەفۆ و چەكۆ با بەنگین ئەسپان مەتازان نە ڕووی سەرزەمین ٧٨١ زین كە واقېف بی جە ئامای یاران ئاوازكەرد یاران چاپووک سواران ٧٨٢ پەی چېش مەتازید ئەسپان نە ڕووی دوون ئەمیر نە زیندان زەبوونەن زەبوون ٧٨٣ نامووستان كەم مەردان سەروەر ھەنی پەی مەردی نەوینان كەمەر ٧٨٤ یە چەندێ وەقتەن چەم نە ڕاتەنان ڕوۊحش نە قەیران یەوم ئه‌لماتەنان ٧٨٥ دەریغا دەریغ پەی زەلیلی مەم حەسرەت وا حەسرەت جەی زوڵم و ستەم ٧٨٦ بېداد ھەی بېداد جە ئی بېرایی ھانا سەد ھانا جەی بېخدایی ٧٨٧ ئاخم پەرێ تۊ بۍ قەوم و بۍ فەرد داخم پەرێ تۊ دڵ مینای بېگەرد ٧٨٨ شەداد ئەی كارە وە كەس نەكەردەن بۍ گوناه‌ شایێ یاوۊ وه‌ مه‌رده‌ن ٧٨٩ یاران چوون ئەژنین تەمام خیرە بین فروود جە ئەسپان نامان وە زەمین ٧٩٠ دەست كېشان وە تېغ ھەر یەک جە لایێ ھەر یەک بە مەساف چوون ئەژدەھایێ ٧٩١ ئامان وە قاپی ئەمیر بۍ مەدار واتشان ئەمیر شېیەن وە شكار ٧٩٢ پېچان عەنانان سواران داو شین وه‌ ڕووی بیروون بە تەعجیل و تاو ٧٩٣ مەگېلان نە ڕووی سەحرا و شتاو ناگاهـ میر زینەدین دیار دا جە ڕاو ٧٩٤ ئەمیر چوون چەمش گنا وە یاران لەرزا وېنەی بید چوون بېقەراران ٧٩٥ ڕووكەرد وە بەكر چېشتەن تەدبیر ئەم جار بە دەست یاران مەدین گیر ٧٩٦ ئاما وە ڕازان بەكر جەو دوما چارەش ھەر ئېدەن ئېدەنان سەلڵا ٧٩٧ بە پای پیادە سەر لوخت و عوریان ببەندە شەمشېر چوون گەردەنكەشان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شۊ نە ڕاگە شان بگېرشان عه‌نان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٧٩٨ شۊ نە ڕاگە شان بگېرشان عه‌نان ئەڵبەت كە ئېد دین مەبان پەشیمان ٧٩٩ بەو دەستوور بەكر مەشوەرەت كەردش ئەمیر زینەدین بە جا ئاوەردش ٨٠٠ ئاما وە گوفتار ئەمیری ئەنام واتش بوېیه‌ران جە عوزر و گونام ٨٠١ وە دڵوازی نەرد كەردین چەنی مەم ئامام نەو دەم دا وە زوبان قەسەم ٨٠٢ مەبۊ وە خاتوون بگیروش نە جا ھەم بیروون بارۊش ئەو نە قەعر چاهـ ٨٠٣ مەئزوون بان بشان باوەرەش وەبەر نیكاح كەم وەنەش سەوڵ نازپەروەر ٨٠٤ یاران چوون ئەژنین جە ئەسپ پیابین بوسان دەست و پای ئەمیر وە یەقین ٨٠٥ جە نۊ سوار بی ئەمیر دەر زەمان گردین بەرابەر ڕوو وە شار نېیان ٨٠٦ جەو دەم بفەرموود میرانە دەستوور بشۊ وە زیندان خاتوون وە زەروور ٨٠٧ باوەرۊ وه‌ بەر ئەمیر غەمخوار زوو بە زوو بشۊ نەگېرۊ قەرار ٨٠٨ گۊشدەر وە خاتوون نادرەی سالان وېش ئارایش دا بشۊ وە زېندان ٨٠٩ بەكر ھەم وە تاب شی نە خان و مان واتش نوور چەم ئەی مەلەک ڕېحان ٨١٠ میر ئەمرشكەردەن مەم باران وە بەر مەشۊ وە زېندان خاتوون دوڵبەر ٨١١ ئەر بشۊ وە سەر زیندان خاتوو زین مەم ڕۊحش پەرواز مەبۊ چوون پەروین ٨١٢ چوون بېراییم كەرد من جە ڕاگەی مەم بشۊ وە باڵاش تۊ وە خاتر جەم ٨١٣ باوەرەش وە بەر نەو چاهـ پڕ غەم با نەبۊ تەسلیم وە زاری و ستەم ٨١٤ جەو پەی ھۊرېزا مەلەک بی ڕەوان ھەمان ڕوو ئاوەرد ئه‌و بە سووی زیندان ٨١٥ خاتوون ھەم نەو دەم ئاما دەر زەمان دېیا كە مدران ئەو مەلەک ڕېحان ٨١٦ واتش ئەی دوختەر بۍ دین و ئیمان چە كارت ھەندەن جە ئامای زیندان ٨١٧ وات وە كەنیزان ئی جادووی زەمان بە تاو و تەعجیل پەرېم بگېران ٨١٨ مەلەک چوون شنەفت حەوللیاتی سەر پەراكەندە كەرد نە ڕووی دەشت و دەر ٨١٩ تا كەنیز وە كۊی حەوللی(؟ ) بین قەرار مەلەک گورېزا فەراوان فەرار ٨٢٠ خاتوون چوون ئاما وە سەیری زیندان ئاوازكەرد وە مەم بینایی چەمان ٨٢١ جە غەم بوېرە وادەی نەشاتەن ڕۊشنی زوڵمات ڕووی سەر بەساتەن ٨٢٢ ئاوازدا ئەمیر وە نیمە ئاواز واتش ئەی عەزیز شۊخ سەرفەراز ٨٢٣ تەسدیعت كېشان چوونكە ئامانی بەڵۍ قابزی ڕۊحم مەستانی ٨٢٤ ئەمیر جەو بۊنەت فرستاده‌نان تاكە ئەرواحم بستانی ڕەوان ٨٢٥ دوو تا گېسووی ڕېحان پەل دېز نە قەعر ئەو چا كەردش سەراوېز ٨٢٦ حەلقەش حەلقاوېز وست نە حەلقەی لوول تارش باریكتەر جە تار مەفتوول ٨٢٧ ھۊركېشا وە بەر ئەو شەكەرین ڕاز چوون ڕووی خاتوون دی ڕۊحش كەرد پەرواز ٨٢٨ بېزار بی جە عەیش جە زیندەگانی گېیان كەرد وە فیدای حوور ڕەزوانی ٨٢٩ جوانیش جا ئاشت پەرێ خاتوو زین ڕۊحش ئارام گرت نە ڕەوزەی بەرین ٨٣٠ ئەگەر ھەزار ساڵ بمانی وە كام عاقبەت مەرگەن نەدارۊ ئەنجام ٨٣١ ئی دونیای فانی ھەر پاسە كەردەن كەسێ جە سایەش وایە نەبەردەن ٨٣٢ بشنەو جە خاتوون نازدار دوڵدار پارە پارە كەرد خاڵان جە ڕوخسار ٨٣٣ بە پەنجەی بلوور سەدەفی كردار كەردش وە بەیداق زوڵفان شامار ٨٣٤ یەقەی قەناوېز پارەكەرد جە بیم قورمز كەرد بەیان لەوح سادەی سیم ٨٣٥ باڵ توڕەی دېز گشت دا وە تاراج سەیل ھوون ئاما پۊشا تەختەی عاج ٨٣٦ بۊ نېیا وە بۊی شای عالی ئەعزەم واتش سەد شه‌ڵلا عومرم بېیا كەم ٨٣٧ ھەر كەسێ تۊش وست نەی چاهـ زیندان جەرگش پارە بۊ وە تېغ بوڕان ٨٣٨ ھەر تا زیندە بۊ ئاھش وەش نەبۊ كامەرانی زەوق دونیای پېش نەبۊ ٨٣٩ بەختش نگوون بۊ سەرئاوېز جە غەم غەرق غەزەب بۊ یاوەر چەنی غەم ٨٤٠ جە نۊ بوڵەند كەرد زایېڵەی زگار واتش ھەمسەران بېیان ئەو دیار ٨٤١ بدېیان وە گەردېش چەرخ ستەمكار چ زوڵمێ پېم كەرد زاڵم غەدار ٨٤٢ ئی ستەمكاری وە كەس نەشېیەن كۍ چوون من دڵدار جوانەمەرگ دېیەن ٨٤٣ وە فدای جوانیت شازادەی شاھان پەرێ خاڵی من تەی كەردی ڕاھان ٨٤٤ كېشات ئەزیەت بۍ سامان و سوود سوودت شی وە باد مایەت بی نابوود ٨٤٥ دمای مەرگ تۊ دڵ وە كۍ دەروو چە گوونە بەی دەھر دڵ وەش بكەروو ٨٤٦ شەرتم ئەو شەرتەن كام نەدیدەی دەور غەریب شاران وە جەور كوشتەی جەور ٨٤٧ بشوون ئەو مېیان دەیریان دەیر حەرام بۊ جە من زەوق شادی و سەیر ٨٤٨ ئەر شا بزانۊ جە یەمەنی شار نیلی بكەرۊ تاج چەنی تۊمار ٨٤٩ فەترە مەدەرۊ مەیۊ بېقەرار ھوونت مەستانۊ جە ئەعدایان كار ٨٥٠ بشنەو جە بەنگین یار وەفاكېش یاوا وە نەزد ئەو ئەمیری دلڕېش ٨٥١ وېش كېشا وە بووڵ جە پا تا وە سەر ئاوازش وېیەرد نە چەرخ ئەخزەر ٨٥٢ ئەوەند دانە وېش بە تېغ و تەبەر دەردەم ھوون جە فەوق زامش دا ئەسەر ٨٥٣ سەرنگوون گنا وېنەی بېھۊشان بی وە ھام نۊشین ئەھل خامۊشان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ھۊرگېرتن لاشەی ئەمیر ئەمیران سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٨٥٤ ھۊرگېرتن لاشەی ئەمیر ئەمیران بەردن پەرێ شار كارسازیش كەران ٨٥٥ ئەساس شۊڕش موھەیاكەردن بە ڕەسم شاھان تەمام ئاوەردن ٨٥٦ شوستن لاشەی پاک كافوور ئەندازش عەترئامېز كەردن جاگە و جەنازش ٨٥٧ نېیان ئەو كەفەن لاشەش دەر زەمان وەندشان چەندێ ئایات قورئان ٨٥٨ ھوون سیاوەحش جە نۊ جۊشاوە ستوون ئەیوان كەیوان كېشاوە ٨٥٩ ناگاهـ پەیدا بی چەندێ جە سوار پېشان بۍ چەند ڕەخت چەند تاج و تۊمار ٨٦٠ سەقر و باڵەبان، باز و شاھینان زەڕین قه‌ڵلادە باز و باڵەبان ٨٦١ پیا بین جە زین تەمامی دەردەم پورسان ئه‌خبارات وه‌رینان مه‌م ٨٦٢ بەنگین نگەكەرد چوون نە ڕاگەی دوور دەردەم شناساش حەكاكان دەستوور ٨٦٣ جە نۊ زایەڵەی فوغان و زاری خېزیا جە بەین مەردان كاری ٨٦٤ تەمام ئەھل شار ئامان وە دامان كەردشان شیوەن و زاری فەراوان ٨٦٥ ئەسر شینگېڕاِن زەمین كەرد قرمز خوونابە خېزا جە ھەر بووم و مه‌رز ٨٦٦ ئەر بەیانكەروو فېشتەر ئەخبارات ئاھېر مەگېرۊ تەمام سەر بەسات ٨٦٧ ھۊرگېرتن تابووت شازادەی غەریب ئەو جا ئاب و گڵ كەردە بېش نەسیب ٨٦٨ بە ڕەسم و ئاداب بە ڕەویەی وېشان سوپه‌ردن وە خاک خاتر پەرېشان ٨٦٩ یاران ھۊرگېڵان ئامان ئەو دۊما باز ھەم لاشەی مەم بە جا مەند نە جا ٨٧٠ بشنەو جە بەنگین یاوەران ئین بار بدیە چېشش كەرد یاری وەفادار ٨٧١ سواران نیلی ئەسپان ھەم نیلی قۊشان قەڵاخی تەولەھا فیلی ٨٧٢ بەیداقێ جە نیل نیلی كەرد وە پا گرەو به‌ردەبێ جە نیلی سەما ٨٧٣ نیل جە ھندستان ئاما وە قیمەت ئەوەند نیلی كەرد بەیداقان بەت ٨٧٤ پایەی قورتاسان جۍ وە تی زەڕدۊز سیاو كەبوود گرد ماتەمی ئەفرۊز ٨٧٥ ھېمەت خواھېش كەرد ئەعلا تا ئەدنا تەپڵ شیوەن ژەند ڕاھی بی نە ڕاهـ ٨٧٦ ئەم جار بشنەوه‌ عەجەب داستان جە ڕووی ڕاستی بكەروو بەیان ٨٧٧ یەک شەو ھەوای تار داج دەیجوور بۍ ماهـ و ستارە ھەر دوو بۍ نوور بۍ ٨٧٨ سەیلات باران مەڕېزا بە وار وېنەی سەیل ئەشک عاشقان زار ٨٧٩ میر زیندین ئاما وېش گېرت نه‌ پېوار دېیا وه‌ جانېب خاتوونی نازدار ٨٨٠ نە پای سوپای سەیل مدران بېقەرار دەم دەم مەگرەوۊ پەرێ مەم زگار ٨٨١ ناڵەش بەر مەشۊ وە ماهـ و سەیار گڕەی دەروونش گڕانته‌ر جە نار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چوون دیش بەی دەستوور ئەمیر نازدار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٨٨٢ چوون دیش بەی دەستوور ئەمیر نازدار نادېم بی جە وېش جە كەردەی ئی كار ٨٨٣ بە تاقی زاناش نېیەن مەجازی حەقیقی عېشقەن جە كارسازی ٨٨٤ پەشیمانیش بەرد جە دڵ بەرشی دوود بەعدەز واقېعات پەشیمانی چ سوود ٨٨٥ مدرا زەمانێ بۍ دەنگ و دووان تا كە خاتوو زین ئاما بە ئەیوان ٨٨٦ بەعدەز ساعەتێ میر زینەدین بە وېش بشی وە جانب خاتوونی دڵرېش ٨٨٧ ڕووكەرد وە خاتوون نوور دیدەی دین په‌وسە بۍ قودرەت ڕەب ئه‌لعالەمین ٨٨٨ مەئیۊس مەنیشە دل مەكەر غەمگین پەوسە بۍ قودرەت ڕەب ئه‌لعالەمین ٨٨٩ ئاما وە جواب خاتوون نە ڕووی قین تۊ سەڵامەت بی نە ئەی دەھر كین ٨٩٠ ئەمما ئستېدعام ئیدەن كە فەردا بدەریم مەعزوور بداریم ڕەوا ٨٩١ سەركەشی گڵكۊی ئەمیر بكەروون ڕەسم تەعزېیەش بە جا باوەروون ٨٩٢ ڕوخسەت دا ئەمیر خاتوون دەر زەمان بوېش ھۊرېزا ڕەوان بی ڕەوان ٨٩٣ سەحەر ھۊرېزا جەمین وېنەی بەت كېشا وە سەر دا به‌رقەی ئاخرەت ٨٩٤ چەنی كەنیزان ڕاھی بین وە ھەم تا یاوان وە جا مەزارگەیی مەم ٨٩٥ ھېمای دوور بۍ دوور كە بانگش ھۊردا خاک مەزارش گشت كەرد وە سەردا ٨٩٦ خەیلێ گرەوا بە شین و زاری خەیلێ ئاوازكەرد مەم وە زگاری ٨٩٧ نەدی ڕەنگ و ڕووش نەبۍ نەدایێ غەیرەز سەنگ و خاک نەشنەفت سەدایێ ٨٩٨ ناڵا بە دەرگای قادر بېچوون بە سۊز دەروون ناڵا بە گەردوون ٨٩٩ یا ڕەب باجەتی پەیغەمبەرانت بە ئایەی كەریم ڕای ڕەھبەرانت ٩٠٠ بە ھەر چەند خاسان نە ڕووی جەھانت بە ئایەی شه‌ریف نە ڕووی قورئانت ٩٠١ دەر لەحزە نەی جا ڕۊحم بستانی خەلاس بۊن نە جەور ئەی دونیای فانی ٩٠٢ بە ئەمر قودرەت لامەكان ماوا مەقروون وە ھەدەف ئېجابەت یاوا ٩٠٣ ڕۊحش نە پەڕەی سینە كەرد پەرواز نە ڕەوزەی ئېرەم جا گرت وە دڵواز ٩٠٤ سوپای مەوت ئاما ڕەونەق ڕووش بەرد ئەعزاش كەرد وە یەخ یەخبەندان سەرد ٩٠٥ بە قار كۊچش كەرد نە جەور فەڵەک بی وە ھامنشین حووران و مەلەک ٩٠٦ ڕۊحش كەرد بە فدای جوانێ شیرین لوا نە دونیا و فارغ بی یەقین ٩٠٧ فەڵەک جەورت كەرد جەور بۍ سامان سوپه‌ردی وە خاک نۊبەر نەمامان ٩٠٨ چەند ھەزار غەدرت كەردەن جە یاران ھەنی وەسەن جەوریانەت بۊ وېران ٩٠٩ كەنیزان زانان وە مەوت دوڵبەر كەردشان بەو ڕووز نه‌یاگەی مەحشەر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گرېوان بە سۊز و زاری بېقەرار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٩١٠ گرېوان بە سۊز و زاری بېقەرار جە ناگاهـ ئەمیر ئاما جە شكار ٩١١ پورسا ئەخبارات ئەی زایەڵەی شین واتشان تۊ وەش مەوت بی خاتوو زین ٩١٢ ئەمیر چوون شنەفت حەیران بی جە كار ڕېزا بە چەمدا ئەسرینان ھەزار ٩١٣ نە ڕووی خانەی زین ئاما بە دامان چەنی بوزۊرگان میران سوپاھان ٩١٤ ھۊرگېرتن پایەی تابووت خاتوون ئاوەردن بە شار بە دیدەی پەڕ خوون ٩١٥ خولاسە شوستن ئەو نازك بەدەن لاشەی شیرینش نېیان نە كەفەن ٩١٦ بەردن وە مەقبەر میران سالار مەدفوونش كەردن جە پەھلوویۍ یار ٩١٧ ھۊرېزان بەیانێ مەخلووقات شار سەدایێ ئاما نەو ھەر دوو مەزار ٩١٨ بەكر جەو دەمدا ئاما وە گوفتار جودا وە بۍ یەک نېشان قەرار ٩١٩ ئەمیر چوون شنەفت خرۊشا بە قار فەرما بدەران ھەر دوو ڕووی مەزار ٩٢٠ بېڵداران دەردەم داشان مەزاران نگە كەردشان میران سالاران ٩٢١ ھەر كەس نە جای وېش شین نە جامەی خواب تەبەق تەبەق نوور مەخېزۊ وە تاب ٩٢٢ چوونكە دی بەی تەور غەزەب كەرد ئەمیر ڕووكەرد وە بەكر مەردوود بۍ پیر ٩٢٣ ھەر دووشان جە دەھر دونیا بەرشېیەن ھېمای جە بەدی كۊتاھیت نېیەن ٩٢٤ دەست پېكا وە تېغ ئەمیر بۍ درېغ پېكا وە موھره‌ش تا یاوا وە مېغ ٩٢٥ ڕۊح پەلیدش شی وە جەھەننەم ئەو خاس فاسدێ جە دونیا بی كەم ٩٢٦ موقەڕەېبانش خەبەردار كەردن لاشەی ناپاكش وە خاک سوپه‌ردن ٩٢٧ قەترەیێ جە ھوون جېسم بەد مەزھەب كەفت نه‌ بەین قەبر دوو عالی‌ نەسەب ٩٢٨ جەو دەم ئەسەر دا خارێ نەودیار بېیەن وە ڕەقیب ئەو ھەر دوو مەزار ٩٢٩ ئیسە مەشھوورەن نە سای چەرخ كین تەواتر ماچان خاری مەم و زین ٩٣٠ یاران ھۊرگېلان ئامان ئەو دۊما مەردم ساكن بی جە شۊر و غەوغا ٩٣١ ئین بار بشنەوان یاوەران یار چوون لوا بەنگین یار وەفادار ٩٣٢ مەند وە یەک قۊناغ بېیاوۊ وە شار شی نە واقېعە شەھی شەھریار ٩٣٣ شاهـ چوون دیش نە خواب بەنگینە و زار بېدار بی جە خواب بۍ سەبر و قەرار ٩٣٤ ئاوازكەرد یاران میران سالار عەجەب خاوێ دیم نەی ھەنگام كار ٩٣٥ سالاران ئامان تەمام نە گوفتار واتشان خەیر بۊ خەیرییەت ئاسار ٩٣٦ ناگاهـ جە تەقدیر پادشای جەبار گەردێ نە سەحرا دېیاردا دېیار ٩٣٧ وە دووربین دېیا شا نە ڕووی تەلار واتش بەنگینەن مەیۊ بېمه‌دار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەلحاسل یاوان وە قەراغ شار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - هێنانە سەر ڕێنووسی هۆرامی: ئاکۆ مارانی ٩٣٨ وەلحاسل یاوان وە قەراغ شار ژەندن تەپڵ شین بە زاری و زگار ٩٣٩ مەردمان شار ئامان وە دېیار قەڵاخیپۊش دین تەمامی سوار ٩٤٠ بەیان كەرد بەنگین وە گردین ئېحزار شیوەن كەفت جە نام سېغار و كوبار ٩٤١ پادشا بېھووش گنا سەرنگوون غەڵتان بی تەمام نە ڕووی خاک خوون ٩٤٢ جە یانەی پاشا زایەڵە بی بەرز مەردمان خېزان تەمام نە ڕووی ئەرز ٩٤٣ وەكېڵان جورعەی ماتەم كەردن نۊش چاووشان دوورباش كەردن فەرامۊش ٩٤٤ دە شەبان و ڕووز شیوەن بی نە كار ئارامشان نەبۍ شه‌هـ و شەھریار ٩٤٥ فەرما چاووشان جاڕ كېشۊ یەكسەر سوپا حازر بان نە بیروون دەر ٩٤٦ فەردا جەو دەمدا كە مەدۊ ئەكبەر مەشوون پەی قەساس فەرزەند دوڵبەر ٩٤٧ ئەو ڕۊ تەدارۊک كەردشان لەشكەر سەحەر بە دەوان بەرئامان وە بەر ٩٤٨ نیلی بەیداقان نیلی كەرد وە پا ڕەوان بی دەردەم تەمامی سوپا ٩٤٩ وادی بە وادی قەتع مەنازېل یاوان وە جزیر سوپایم موقابېل ٩٥٠ دەورەی شەھر بۊتكەردن حەسارێ ناما وە بیروون ئەسڵەن دېیارێ ٩٥١ بەرزیا جە شار سەدای ئەلئەمان جە سام ھەیبەت سوپای با سامان ٩٥٢ تەمام ئەھل شار حەساری كەردن نە خەمخانەی خەم ھەر یەک سەر بەردن ٩٥٣ تا سوبح سادېق كەس نەشی نە خاو جە تەرس جە ھەمم سواران داو ٩٥٤ وەقتێ ڕۊشن بی نوور ئافتاب ھۊرېزان وە پا بە ئەمر وەھھاب ٩٥٥ سوار بین وە زین چابووک سواران شین وە ئەندەروون ڕاھی بین ڕەوان ٩٥٦ دریا دەورەشان گېرتن ئەو مېیان ڕووكەردن وە شار گشت سوپاھیان ٩٥٧ زەلزەلەی په‌ڕ شۊر ڕۊی ئاخرزەمان زاھېر بی نە بەین گرد شار و ئەعیان ٩٥٨ غارەت بی ئەبواب ئەمیر و عەیان گرتن وە دەستگیر جوملە دەر زەمان ٩٥٩ تایفەی ئەمیر نەژاد بەكر نە كووچە بازار گرتشان دەستگر ٩٦٠ تېغ قەتڵ و عام نا جە دلېشان دیارێ نەمەند جە نوتفەی ئیشان ٩٦١ ھەر چە ئەعدا بۍ كوشیا سەرانسەر واحدێ نەمەند دېیار ئه‌لبەشەر ٩٦٢ تەڵەبكەرد تاجدین شاهـ په‌ڕ ھۊنەر عەفۆ با چەكۆ شېرانی سەروەر ٩٦٣ تەمام خەلعەت كەرد شای فەریدوون فەڕ مونعېم بین تەمام جە ئەسباب و زەڕ ٩٦٤ تەڵەبكەرد ئەعیان ڕەعایا و دەروېش ڕووكەرد نە ئېحزار پادشا بە وېش ٩٦٥ بدان و ئاگا موخبر بان جە كار بە خاتر جەمعی بگېڕان قەرار ٩٦٦ فەرمانبه‌ردار بان جە لەیل و نەھار تاج دین و ئەمیر ھا دادم قەرار ٩٦٧ ھەر كەس موخالف ئەمرش بكەرۊ بایەد كە سەزای جەھەننەم وەرۊ ٩٦٨ فەرمانبەردار بان جە بۊڕنا و پیر تاج ئەلددین قەبووڵكەردن وە ئەمیر ٩٦٩ سەر ئېتاعەت وە ڕە ئاوه‌رده‌ن سەر و جان نە حوكم تاجدین سپوردن ٩٧٠ بە ڕەسم و ئاداب و ڕەویەی شاھان داب زەبت و ڕەبت وەنەش كەرد عەیان ٩٧١ موسكین نەواز بەر تەمامی عادېل فېكر عادڵی نەكەری باتېڵ ٩٧٢ مەوعید یەک ماهـ پاشا گرت قەرار ھۊرېزا ئاما بە ماوا و دېیار ٩٧٣ یا ڕەب بەعېزەت ببەخشی میرزا جە یەومولمەحشەر جە وەقت جەزا ٩٧٤ گونە باره‌نان ببەخشی گونام بە تاھا و یاسین بە سوورەی كەلام ٩٧٥ ھەزاران دروود ھەزاران سڵام زما به‌ر موحه‌مه‌د عه‌له‌یهی سه‌لام از جھت فرزندی ارجمندی نور چشم فقە معروف پسر عزیزالجود (عزیزالوجود) كاكە امین پسر خالوی لرم خضرآغا بە اتمام رسید كە بە خیریت آن را ابتدا و باتمام برساند. ختم در سنە ھزار و دو صد شصت و شش(١٢٦٦) ھجری است در شھر صفر. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پوختەی چیرۆکی مەم و زین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی زینەدین، میری بۆتان، دوو خوشکی ھەیە بە ناوەکانی «زین» و «ستی» (Sitî) کە لە جوانیدا بەناوبانگن. «تاجدین» یەکێک لە پیاوانی ژێردەستی میرە کە زۆر لەلای خۆشەویستە. تاجدین برادەرێکی ھەیە کە لە برا نزیکترە لێی و ناوی «مەم»ە. ئێوارەیەکی نەورۆز کە ھەموو خەڵکی گوندەکە لە دەرن و خەریکی جەژن و گۆبەندن، مەم و تاجدین جلی کچانە لەبەر دەکەن. تاژدین و مەم ئەو دوو شێر دڕانە پۆشیان شمەک و جلی کچانە ھەوری لە ملان بە ئۆیە دەسماڵ تافتە کوڵەجە کراس و لێو ئاڵ کاکۆڵ بوو ببوو بە بسک و پەرچەم ھەر دوو کچی قۆز ئەگەر ببا مەم! ھەر بۆیە بوو کەس ئەوان نەناسێ باش گوێ دەنە بەزم و دەنگ و باسێ 'هەژار' زین و ستیش جلی کوڕان لە بەردەکەن و... بێوێنە دو کوڕ، دوو تازە لاون سێبەنگی برۆن و مەستەچاون یەک ڕەنگ و شمەک گەلێ تەیارن بێگانە و ڕەنگ نەناس دیارن باڵا کەڵەگەت نیان و نەرمن تا چاو دەیەوێ بە ناز و شەرمن ھەر لەو جێ کە چاو کەوت بە چاوان یەکجێ فڕی ھۆش و دڵ لە تاوان فرمێسک ئەڕژان لە چاوی تاژدین مەم بوو بە بەفر لە تاوی ھاوین 'هەژار' ... . بوو ڕانی ستێ سەرینی تاژدین جێی گرت سەری مەم لە باوەشی زین لێویان دەخشاند بە کوڵم و خاڵا چاوتێر نەدەبوون لە بەژن و باڵا 'هەژار' تاجدین و مەم دەیانەوێ پێکەوە بڕۆنە داوای ستی و زین، بەڵام پێیان دەڵێن کە بەیەک جار دوو کچی ماڵێ بە شوو نادرێن. مەم و تاجدین بڕیار دەدەن کە سەرەتا تاجدین بڕواتە خوازبێنی و پاشان مەم. میری بۆتان لە خوازبێنیی تاجدین خۆشحاڵ دەبێ و ستی و تاجدین زەماوەند دەکەن. دوای دەمێک ڕۆژێک میر دەچێ بۆ ڕاو و بە ھەموو خەڵکی گوندەکە دەڵێ لەگەڵیدا بێنە دەرەوە. مەم و زینیش کە ماوەیەکە لە یەک دوور کەوتوون و لە عیشقی یەکدا دەسووتن، لە باخی میردا یەکتر دەبینن. ئێوارە کە میر و ڕاوکەران دێنەوە، بەسەریاندا دێن، کە بە ھێژایی تاجدینەوە، میر ئاگادار نابێ. بەڵام پاش ماوەیەک «بەکۆ» (بەکر) وەزیری زاڵم و دڵپیسی میر، ڕازەکە لای میر ئاشکرا دەکات. میر بەستی بە دەستی خۆی دەسی مەم تاژدین بەری چاوی گرت تەمی خەم خونکار، مەمی دایە دەستی دژدار زیندان بووە جێگە بۆ مەمی ژار ئەو شارە ھەمووی، جوان ھەتا پیر بۆ گرتنی مەم پەشێو و دڵگیر 'هەژار' ماوەیەک مەم لە گرتووخانە دەبێ. تاجدین و براکانی بۆ شفاعەت دەچن بۆ لای میر. میر دەڵێت: گەنجینەم و ھەژدیھامە تاژدین تاریکە شەوم، چرامە تاژدین خۆی دانێ وەکوو برابەشی من زین و مەمی ویستووە، پێشکەشی بن 'هەژار' بەڵام پێش ئەوەی ھەواڵی بەخشینی میر بگات بە مەم، بەکۆ ژارئاوی پێدەدات. کاتێک زین ھەواڵەکە دێنێت بۆ مەم، مەم گیانی تیا نەماوە. ئەی مەم وتی: بۆت گەلێ بەتاسەم گیان بێنەوە بەر بە بای ھەناسەم بۆی ژیاوە مەمۆ بە گفتی زینێ بووژایەوە بەش بڕاو لە ژینێ ھەر چاوی کەوت بە مەستی چاوی تین ھاتەوە بەر دڵ و ھەناوی 'هەژار' مەم ئەوەندە نامێنێت و لە ئامێزی زیندا دەمرێ. شینی زین بۆ مەم هەی ڕۆ ئەمڕۆ ڕووی، شین و ڕۆڕۆمە کە مەم ڕۆیی ڕووی، پەژارەی خۆمە ئەم زوڵفە لوولەم، بۆ مەم شانە کرد دەک فەلەک کوێر بێ، بۆنێکی نەکرد ئەم خاڵ و میلە، من بۆ مەمم ڕشت پەیمانم وایە، بۆی بەرمە بەهەشت لێوم دانابوو، بۆ گفتوگۆی مەم عەهدە تا مردن، واتەی پێ نەکەم توخوا مەم، منت لە کوێ پەیدا کرد؟ گوناهم چی بوو، منت شەیدا کرد؟ هەر کەس هاوسەرێ، بۆ ژیان ئەگرێ منت بۆیە ویست، لەبەرت مرێ هەی خەجاڵەت بی چەرخی پڕ ستەم هیچ شەرمت نەکرد لە نەوجوانی مەم مەم لەژێر خاکا، بەمیوانت بم بە برامەوە بەقوربانت بم ناچارم بێ تۆ، ژیانم نابێ وا بڕیمەوە، هەر ئەبێ وابێ لەناو دوخمەدا، دوو جێگا ئەبێ زاوا و بووکێنی، لە خاکا ئەبێ ئای مەم، دەستی مەم، نەگەیشتە تۆ وا نووکی خەنجەر، بوو بە سزای تۆ خەنجەر بۆ دڵە، گەر ڕاستت ئەوێ ئاخ مەمی تیایە، نەک بەری کەوێ ئەی سینە بگرە، خەنجەر بۆ تۆیە هەرچی زۆر جوان بێ، هەر ڕەنجەڕۆیە بە بەرگی خوێنی، شایی ڕەنگەوە بە سۆز و ناڵەی، خۆش ئاهەنگەوە با دەست لەمل کەین، مەم یەکجارییە نە ڕای بێگانە، نە بەدکارییە ئاخ بۆ دەنگخۆشێ، لە ژوور سەرینمان بە بەیتی کوردی، بدا تەڵقینمان بڵێ ئاخ دڵی، دڵخواز مەشکێنن بە زۆرەملی، کچان مەمرێنن! پیرەمێردی نەمر، دیوانی پیرەمێرد، بەرگی دووەم، پێداچوونەوەی: ئومێد ئاشنا، لاپەڕە ٢٥٧و٢٥٨. زین بەزەیی بە بەکۆدا دێ و ئازادی دەکات. زین لە شینی مەمدا خۆی دەکوژێ و تاجدینیش بەکۆ دەکوژێ. مەم و زین لەپاڵ یەکدا و بەکۆش لە خواری ئەواندا دەنێژن. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شیکردنەوەی بنەما ئوستورەییەکانی چیرۆکی مەم و زین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی هەر وەک مامۆستا هێمن دەڵێ: مەم و زین بە ناوبانگترین چیرۆکی کوردیە. چیرۆکێک کە چەندین گێڕانەوەی هەیەو بڕێ جیاوازی لە نێوان توخمەکانی گێڕانەوەیدا هەیە، بەڵام ناوەڕۆکی رەسەنی چیرۆکەکە ئوستوورەیەکی کۆنی ناوچەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاستە کە لە شوێنی خۆیدا بە تەواوی باسی لە سەر دەکەین. ئەم چیرۆکە وەکوو هەمووی چیرۆکە کوردیەکانو بە گشتی وەکوو هەموو چیرۆکە کۆنەکانی دنیا لە سەرەتاوە بە شێوەی زارەکی و لە زمانی شایەرەکانەوە (کە بە بەیت‌بێژ دەناسرێن) گوتراوە، هەر بۆیە جیاوازی گێڕانەوەو هەروەها تێکەڵ بوونی توخمەکانی گیڕانەوە، لە ئەدەبی زارەکیو ئەم بەیتەشدا شتێکی ئاساییو حاشاهەڵنەگرە. هەر شایەرێک بە پێی پێخۆش بوونو بۆچوونی خۆی هێندێک شتی بەسەر چیرۆکەکەدا زیادکردوەو یان گۆڕیویەتی، ئەم دەستێوەردانە تا ئەوکاتەی کە چیرۆکەکان تۆمار نەکرا بوون زۆر زەق تر بوو، بەڵام دوای تۆمار کردنی بەیتەکان کە هاوکات بوو لە گەل لاواز بوونی بەرچاوی ئەدەبی زارەکی ئەو گۆڕانکاریانە کەم بوون یان بە تەواوی نەمان. لە بارەی مەم و زینەوە ئەوەی لە بەردەستدایە گێڕانەوەی بەناوبانگی خانییە کە بە راستی شاکارێکی ئەدەبیەو مەموزینی لە بەیتێکی سادە تا رادەی حماسە کێشاوەتەوە سەرەوە. دووهەم گێڕانەوەی پیرەمێردە کە بە وتەی مامۆستا هێمن ئیبداعێکی خویەتی و زیاتر لە ئەدەبی رۆژئاوای یو درامەکانی شکسپیر دەچێ. سێهەمیش گێڕانەوەی رەحمان بەکری شایەر کە ئوسکارمان تۆماری کردوەو وادیارە شێوەی باو لە ناو بەیت بێژانی کوردستانی ئیراندا هەر ئەم گێڕانەوەی رەحمان بەکر بووە (چونکو بە وتەی ئوسکارمان جیاوازی نێوان گێڕانەوەی شایەرەکان بە گشتی زۆر کەم بووە. ) ئەوەی ئێمە لێرەدا پشتی پێدەبەستین دوو گێڕانەوەی خانی و رەحمان بەکرە، بە تەواویو بە دڵنیایی ناتوانین بڵێین کام لەم دوو گێڕانەوە رەسەنترە. گێڕانەوەی خانی لەبەر ئەوەی کە تێکەڵی وردەکاری سۆفیانەو بۆچوونی عیرفانی بووە، لە چوارچێوە ئوستوورەیی و فولکلوری چیرۆکەکە دەترازێت و گێڕانەوەکەی رەحمان بەکریش بە بۆنەی تێکەڵ کردنی چەندین ئوستوورەو دەقی ئایینی جیاواز لە ناو ئوستوورەیەکی تایبەتدا، رەنگە خوێنەری شارەزا تووشی سەرلێشێواوی بکات و ناوەڕۆکی ئوستوورەیی چیرۆکەکەی لێ ون بێ. بۆیە لە هەر دووی ئەم گێڕانەوەگەلە کەڵک وەردەگرین بۆ وەدەرخستنی پاژە پرش و بەڵاوە ئوستوورەیەکانی ئەم چیرۆکە کە بە ئوستوورەی خودای کوژراو (شەهید) دەناسرێت. ئوستوورەی خودای کوژراو لە دنیای ئوستوورەناسیدا زۆرجار هەیە کە لە نێوان ئوستوورەی چەندین نەتەوەی جیاوازدا توخمگەلی ئوستوورەیی هاوبەش دەکەوێتە بەرچاو، تەنانەت جار هەیە کە ئوستوورەی نەتەوەیەک دەقاەدەق لە ناو نەتەوەیەکی بەڕواڵەت دوور لە نەتەوەی پێشوو دەبیندرێ و تەنیا ناوەکان دەگۆڕدرێن کە بەم ئوستوورەگەلە دەڵێن ئوستوورەگەکی هاوتەریب. لە رێگای ئوستوورە هاوتەریبەکانەوە زانیاری زۆر لە بارەی پێوەندی نێوان نەتەوەکان و هەروەها مێژووی هاوبەشی ئەوان یان شێوەی ژیانی ئەو نەتەوانە دەکەوێتە دەستی توێژەرو رەنگە بازنە ون بووەکانی مێژووی نەتەوەیەک بە هۆی ناسینی ئوستوورەکانی وەدەر کەوێت. یەکێک لە ئوستوورە هاوبەش و هەرەناسراوەکانی ناوچەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست ئوستوورەی خودای شەهیدبووە، ئوستوورەیەک کە پێوەندی راستەوخۆی لەگەڵ شێوەی ژیانی خەڵکی ناوچەکەوە هەیەو گرینگترین ئوستوورەی ژیانی وەرزێریە. ئەم ئوستوورە لەگەڵ کشتوکاڵ و چاندن و دروێنەی بەروبووەوە پێوەندی هەیە. ناوەڕۆکی ئوستوورەکە باس لە پاڵەوانێک دەکات کە تایبەتمەندی هەرە بەرچاوی داوێن پاکییە. ئەم پاڵەوانە کە بۆتە دڵداری ژنێکی خاوەن دەسەڵات، بۆ ماوەیەک دەکەوێتە زیندان یان بیر یان دۆزەخ (کە جۆرێک لە مردنە)و خەڵک رێورەسمێک بە بۆنەی مردن یان بە زیندان کەوتنی پاڵەوانەکە بەڕێوە دەبەن. لەم داستانەدا پاڵەوانەکە نوێنەری تووی گیایە، واتە خودایەکی گیایییە کە وەرزێر لە ژێر خاکی دەکات و هیوادارە شین ببێت و سەردەرێنێت. لە بۆچوونی ئینسانی ئوستوورەییدا پێوەندی هۆیی و بەرهۆیی هێشتا مانای نییەو ئەو هێشتا بەو قەناعەتە نەگەییشتوە کە سەرهەڵهێنان و روانی گیا چەندین مانگ پاش چاندنی شتێکی سروشتی و ئاساییە، رووداوی لە دایک بوونی منداڵیش هەر بەو شێوەیە. سەرەتا دڵەڕاوکەی ئەوە کە ئایا ئەو شتەی کە چاوەڕوانیەتی روو دەدات یان نا، ئەبێتە هۆی خولقاندنی ئایین و داب‌ونەریتی تایبەتی (کە زۆربەی جار لە گەڵ رێورەسمی قوربانی بۆ خودایان بەرێوە دەچێ) پاشان ئەو داب‌ونەریتە دەبێتە بەشێکی نەگۆڕی ئەو دیاردە سرووشتییە، واتە لەبەرچاوی ئەو دەبێت بە عیللەتی ئەو رووداوە سروشتییە (بۆ نموونە سەر هەلێنانی تۆم لە خاک). ئینسانی ئەساتیری ئایینەکان و داب‌ونەریتی زۆر بە لاوە گرینگەو وادەزانێ جێبەجێ نەکردنی ئەوانە دەبێتە هۆی تۆران و رق هەستانی ئیزەدی ئەو رەسم و ئایینەو تۆڵە کردنەوەی ئەو. بۆ نموونە پێداهەڵنەوتنی ئیزەدی ئاو دەبێتە هۆی تۆرانی ئەوو پشتهەڵکردنی لە خەڵک و زاڵ بوونی دێوی وشکساڵی بۆیە هەموو هەوڵی خۆی دەدات کە ئەو خوداگەلەی کە پێوەندی راستەوخۆیان بە ژیانەوە هەیە هەمیشە بە باشی ستایش و پەرەستن بکات. خودای گیاییش یەکێک لەو خوداگەلەیە کە ناوەندو کۆڵەکەی ژیانی وەرزێرییە. کۆن‌ترین بیچمی ئەم ئوستووەیە ئوستوورەیەکی مێزۆپۆتامیاییە، لەم ئوستوورەیەدا اینانا ژن -خودایەکە کە عاشق بە کوڕە شوانێک دەبێت بە ناوی دومووزی، دومووزی مل بەو خۆشەویستییە نادات و اینانا بە تۆڵەی ئەو نافەرمانییە کارێک دەکات دوموزی بکەوێتە دنیای ژێر زەوی یان دۆزەخ. لە ئەساتیری بابلی دا اینانا دەگۆڕدرێتە ئیشتارو دومووزیش دەبێتە تەمووز، بەڵام داستانی خۆشەویستیی بێ ئاکامی ژن-خوداو تۆڵەکردنی لە جێی خۆی ماوەتەوە، ئەم مووتیڤە دەڕواتە کەنعان و شارستانیەتی ئۆگاریتو لەوێوە وەکوو چیرۆکی پێغەمبەرێکی پاکداوێن بە ناو یۆسف واردی دەقە پیرۆزەکان (واتە تەورات و ئینجیل و قورعان) دەبێتو کە دێتە ئێران ناوی چیرۆکی سیاوەشی لە سەر دادەنرێت. کوردیش وەکوو نەتەوەیەکی ئەم بیاڤە فەرهەنگیە خاوەن گێڕانەوەیێکی خۆجێییە لەم ئوستوورەیە کە لە چوارچێوەی چیرۆکی مەموزین دەیناسین. جیاوازی بەرچاوی چیرۆکی سیاوەش و مەم لە گەڵ ئەوانی دیکە، گۆڕانی پیشەی خودای کوژراوە. لە چیرۆکە کۆنترەکاندا ئەم خودایە هەمیشە شوانە، کە ئەمەش دەتوانێ بۆ خۆی هۆکارێکی هەبێ بەو مانایە کە ئەم چیرۆکە لە لایەنێکەوە باس لە گۆڕانی شێوەی ژیانی ئینسان لە شوانی و ئاژەڵداری بۆ وەرزێری دەکات (شوان دەکوژرێ و دەبێتە قوربانی گیاو وەرزێری). لە داستانی مەم‌وزیندا ئەو بەشە گۆڕاوە بەڵام هەر لەو مووتیڤە دەیان چیرۆکی سەربەخۆو جوراوجۆر سەری هەڵێناوە تا رادەیەک کە ماجرای خۆشەویستی نێوان شوان و کچە ئەمیر یان کچەخان بووە بە ناوەڕۆکی بەشێکی زۆر لە بەیت و چیرۆکە کوردیەکان و بۆ هەموان ناسراوو ئاشنایە. لە هەر کام لەم چیرۆکانەدا، بنەما ئوستوورەیەکە بە هەندێک لەقوچڵ و وردە گیڕانەوەی جۆراوجۆر داپۆشراوە. بەڵام هەبوونی چەند خاڵ خۆێنەر بەرەو ناوەڕۆکی ئیزەدی شەهیدکراو رێنوێنی دەکات. لە چیرۆکی مەم‌وزینیشدا ئەو خاڵگە لە بەم شێوە دەکەونە بەرچاو: ١- خۆشەویستی زین بۆ مەم: ئەگەرچی لەم چیرۆکەدا باس لە خۆشەویستی دوولایەنەی مەم‌وزینە بەڵام لە هەردوو گێڕانەوەکانی سەرچاوە بۆ ئێمەدا خوازیاری زین زەقتر و بەرچاوترە، لە مەموزینی خانیدا پاش یەکەم دیداری مەم و زین(بە جلی گۆڕدراوو لە جێژنی نەورۆزدا) ئەو کەسەی هەوڵدەدات بۆ ناسینی ئەوی دیکە، زینە. زین دایەی خۆی دادەسپێرێ کە لەبارەی ئەو کەسەی کە بینیویەتی (واتە مەم) لە فاڵگیر پرس‌وجۆ بکات و پاش ناسینیشی دیسان دایە بۆ لای ئەو دەنێرێ و بە مەم رادەگەیەنێ کە خۆشی ئەوێت. لەوە دیارە خۆشەویستی لە لایەن زینەوە دەست پێدەکات. تەنانەت لە سەرچاوەی دیکەشماندا (واتە مەم‌وزینی تۆمارکراوی ئوسکارمان) لە بەشێک لە چیرۆکەکەدا مەم بە ئاشکرایی زین رەت دەکاتەوە و سێ‌جار بە دوای یەکدا دەڵێ کە زینی ناوێ. ئەگەرچی چیرۆکخوان هۆکاری ئەو هەڵویستەی مەم کارتێکدەری بەکر دەزانێ و دەڵێ بەکر بە گوێی مەمی گەیاندوە کە زین نەخۆشی پیسی گرتوە، بۆیە کاتێ میر زێنەدین (برای زین) سێ جار زین بە مەم دەدات ئەو هەو سێ جارەکە رەتی دەکاتەوەو ئەڵێ نامەوێ. بەڵام دیارە ئەمە دەستێوەردانی شایەرەکانەو قووڵپێکهاتەی ئەم رەدکردنەوانەو هەروەها پێشدەستی و هەستی بەتینی زین، بەرەو هەمان ژن- خودای عاشق و ئیزەدی پاداوێن رێنوێنیمان دەکات. ٢- لە زیندان کەوتنی مەم: لە هەردوو سەرچاوەکەی ئێمەدا هۆی زیندانی بوونی مەم ئاڵۆزکاری و ئاژاوەگێڕی بەکر دەناسرێ. بەڵام لە گێڕانەوەی رەحمان بەکردا رەدکردنی زین لە لایەن مەمەوە دەبێتە بەردی بناغەی کێشەی میر و مەم و لە ئاکامدا بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ دەبێتە هۆی زیندانی بوونی مەم. کە ئەمەش لە تۆڵە کردنی ژن -خودادەچێ ٣- مردنی مەم وشینگێڕی بۆ ئەو: لە گێڕانەوەی خانیدا بە روونی باس لە رێورەسمێکی گەورە بە بۆنەی مەرگی مەم دەکرێ و هەروەها بەڕێوە بردنی شایی بۆ مەم‌وزین پاش مردنیان. رێورەسمی ماتەم و شینگێڕان بۆ ئیزەدی گیایی بەشی ئایینی ئوستوورەکەیە. هەر بەوجۆرە کە لە سەرەتا باس کرا، ئوستوورەو ئایین پێوەندیەکی زۆر نزدیکیان پێکەوە هەیەو بەردەوام یەکتر شارژ یان بەهێز دەکەنەوە. بەڵام ئایین بە هۆی پراکتیک بوونی بەرچاوترەو لە رێگای ئایینەکانەوە دەتوانین پاژە پرش و بڵاوەکانی ئوستوورەیەک کۆکەینەوەو پێکەوە پێوەندیان بدەین. نموونەی هەرە بەرچاوی شینگێڕی بۆ ئیزەدی گیایی، شینی سیاوەشە کە لە ئێرانی پێش لە ئیسلامدا بەڕێوە دەچووو لە هێندێ شوێن وەکوو شیراز تەنانەت تا سەدەی بیستەمیش مابوو. ئەو ئایینە ئەوەندە بەقوەت بوو کە پاش زاڵ بوونی ئیسلامیش توانی خۆی رابگرێت و لە ریگَای گۆڕانی ناوی پاڵەوانەکانەوە بە ژیانی خۆی درێژە بدات. شینی سیاوەش بە زۆربەی تایبەتمەندیەکانیەوەو زۆرینەی سەمبولەکانیەوە لە ژێر ناوی عاشوورای حوسێنیدا دیسان بە قوەتەکەی پێشوویەوە سەری هەڵێناو ئێستاکەش هەر ساڵ لە ناو شیعەکانی ئێراندا بە تینێکی تایبەتەوە بەرێوە دەچێ. سرنجدان و لێ‌وردبوونەوە لە سەر ئاڵاو بەیاخەکانی رۆژی عاشوورا کە پڕن لە نیشانەکانی رێَورەسمێکی وەرزێری (وەکوو درەختی سەرووو گیاو باڵندە و هتد) سەلمێنەری ئەو راستیەیە کە عاشوورای حوسێنی درێژەدراوی شینی سیاوەشەو یەکبونی و یەکسانی ئەم دوو ئایینە دەخاتە بەرچاو. شینی سیاوەش و شینی مەم، دوو رێورەسمی هاوتەریب و دوو گێڕانەوەی یەک ئایینن کە ئەگەری زۆر هەیە کە لە هەموو بەشەکانی ئێراندا بەڕێوە چووبێ. ٤- شین بوونی گیا یان گوڵێک لە سەر مەزاری مەم‌وزین: لە هەردوو گێڕانەوەکانی خانی و ئوسکارماندا باسیی شین بوون و سەرهەڵدانی گیا یان گوڵێک لە سەر مەزار واتە لە خاکی مەم‌وزین هاتوە. هاوشێوەو هاوواتای ئەم رووداوە لە چیرۆکی سیاوەشیشدا هەیە. شین بوونی گیای سیاوەشان لە خوێنی سیاوەش و شین بوونی گوڵ لە سەر مەزاری مەم، ئەو دواهەمین ئامانجە نیشان دەدات کە ئوستوورەکە بەدوایەتی. هەر بەو جۆرە کە باسمان کرد ئوستوورەو بەتایبەت ئایینە پێوەندیدارەکان بە ئەوانەوە تێکوشان و پەلەقاژەی ئینسانی ئەو سەردەمەیە بۆ رازی کردنو پێخۆشبوونی ئەو خوداگەلە کە هەرکامیان بەڕێوەبەری بەشێکی سروشت بوون بۆ ئەوەی کە بتوانێ لە سروشت بۆ دابین کردنی پێداویستیەکانی خۆی کەڵک ورەگرێت و هیچ کێشەو کارەساتێکی سروشتی ژیان و کاروبارو شێوەی ژیانەوەی نەخاتە مەترسیەوە. ئوستوورەی ئیزەدی شەهیدکراو، ئوستوورەی ژیانی وەرزێریەو ئاواتو ئامانجی هەمیشەی وەرزێر هاوڕێ بوونی زەوی و وەرزەکان لە گەڵ ئەوو باش بوونی بەروبووەکەیەتی. بۆیە رێوڕەسمێک لە ژێر سێبەری ئوستوورەیەکدا بەڕێوەدەبا، بۆ ئەوەی ژن-خودای زەوی لێ خۆش بێت و کشتوکاڵێکی بە بەهرەی بداتێ. واتە دواهەمین بەشی چیرۆکەکە ئەو چاوەڕوانیەو ئەو ئومیدە نیشان دەدات کە ئینسان بە هۆی ئەوەوە ئوستوورەکەی خولقاندوە. ئەو گوڵەی کە لە سەر مەزاری مەم‌وزین شین بووە هۆکاری رەسەنی پێکهاتنی چیرۆکی مەم‌وزینە. جیاوازی سەرەکی چیرۆکی مەم‌وزین لە گەڵ چیرۆکە هاوتەریبەکانی خۆی لە ناوچەدا، گۆڕانی ئاکسیۆنی ژن -خودا (زین)ە، لە هەموو چیرۆکە هاوشێوەکاندا ژنی چیرۆکەکە ژنێکی هەوەسبازە کە هەندێک جار واشتاکەی خۆی دەکوژێ. بەڵام زین ئەو ئاکسیۆنەی نییەو وەکوو یارێکی وەفادار لەگەل مەمدا دەمێنێتەوەو لە سوێی یارەکەیدا دەمرێت. ئەوەی کە لە چ زەمەنێکەوە چیرۆکی مەم‌وزین رێگای خۆی گۆڕیوەو لە هاوتاکانی خۆی لەو بابەتەوە دوور کەوتۆتەوە بە روونی دیار نییە. بەڵام ئەوەندە دەزانین کە ئەم گۆڕانەش تەنیا بە سەر مەم و زیندا نەهاتوەو هاوتایەکی دیکەی هەر لە نێو ئەساتیری ئێرانیدا هەیە، رادەی دوور کەوتنی ئەو چیرۆکە لە ئوستوورەی ژێدەر زۆر زیاترە، بەڵام نێوەرۆکی چیرۆکەکە هەمان ئوستوورەیە، ئەوەش چیرۆکی بیژەن و مەنیژەیە، زیندانی کردنی بیژەن لە نێو بیرێکدا، هەمان زیندانی بوونی ئیزەدی گیاهییە بەڵام لێرەشدا مەنیژە ئەو ژن -خودای هەوەسبازو دڵ رەقە نییە، بەڵکوو رۆڵی دڵداری بیژەن دەگێڕێ. ئەو چیرۆکبێژگەلە کە بە مرووری زەمان سیمای زین و مەنیژەیان گۆڕیوە ئەگەرچی ئوستوورەکەیان لە فورمی رەسەن دوور کردۆتەوە بەڵام باری دراماتیک و هەستیاری چیرۆکەکەیان زۆر بردۆتە سەرو بەو شێوە توانیویانە لە رێگای گۆڕینی داستانی دەسەڵاتی خودایان بە چیرۆکی دڵداری دوو ئینسان مانەوەی ریوایەتەکە گەرەنتی بکەن و هەست و هاودەردی خەڵکەکە بکەن بە پارێزەری کیانی بەشێک لە فەرهەنگ و داب و نەریتی خۆیان. رەنگە ئەگەر بیچمی راستەقینەی زین وەدەر کەوتبا ئەم چیرۆکە ئەوەندە لە سەر زارو نێو دڵی خەڵکی کورد نەماباو بە هۆی ئەوەی کە نەتەوەی کورد زۆر بە دێری دەستی بە تۆمار کردنی ئەدەبی زارەکی خۆی کرد، بە تەواوی لە ناو چووبایە. چوونکە لە دەورانی رەواجی ئەدەبی زارەکی ئەوەی ژیانی دەقەکان دەپارێزێ مێشکی شایەرو دڵی گوێگرەکەیە. گوێگری بەیت ئەگەر بەیتەکەی بە دڵ نبێت و بە بیستنی هەستی نەجووڵێت و نەتوانێ لە گەڵ ئەکتەرەکان و رەوتی داستانەکەدا پێوەندیەکی دەروونی و قووڵ پێک بێنێ، ئەو چیرۆکە خودبەخود لە مێشکی شایەرەکانیش کۆچ دەکات، شایەر بۆ حەز پێکردن و رەزامەندی گوێگرەکانی بەیت دەڵێ بۆیە لە رەوتی زەماندا بەشگەلێ لە چیرۆکەکان گۆڕدراون و گۆڕانی سیمای زینیش لە ژن-خودایەکی هەوەسبازو خۆپەسەند بە دڵداری وەفادارو غەدرلێکراوی مەم لەم چەشنەیە. توخمە ئوستوورەیەکانی مەم‌وزین: ئەگەرچی ناوەڕۆکی چیرۆکی مەم‌وزین ئوستوورەی خودای گیاهییە، بەڵام هەندێک گێڕانەوەی لاوەکی کە وەکوو لق و چڵ و گەڵای ئەو چیرۆکە، ماجەراکە بەربڵاو دەکەن و رواڵەتی داستانی پێدەدەن، لەم بەیتەدا هاتوە کە زۆرجار دەربڕی داب‌ونەریت و فەرهەنگی کۆنی خەڵکی ناوچەکەن و جاریش بڕگەگەلێ لە ئوستوورەیەکی جیاوازو سەربەخۆن کە خزاونەتە ناو گێڕانەوەکە، ئەم تایبەتمەندیە لە زۆربەی هەرەزۆری بەیتەکاندا زەق و بەرچاوە کە لە شوێنی خۆیدا باسیان لە سەر دەکەین بەڵام بۆ لێکدانەوەی ئەو بەشگەلەی مەم‌وزین کە لە باری توخمە فەرهەنگی و ئوستوورەییەکانەوە شایانی ئاماژە پێکردنن، دەست دەکەین بە خوێندنەوەی هاوکاتی هەردوو گێڕانەوەی خانی و رەحمان بەکر: لە سەرەتای مەم‌وزینی رەحمان بەکردا (تۆمارکراوی ئوسکار مان) لە گەڵ کەش‌وهەوایەکی ئەفسانەیی و هەزارویەک شەوی رووبەروو دەبین: پاشایەک کوڕی نابێت و بە دوای رازونیاز لە گەڵ خوداو پاڕانەوەی زۆر، بە هۆی سێوێکی بەهەشتی دەبێتە خاوەن کوڕێک و ناوی دەنێتە مەم. دەقی بەیتەکە لە بارەی چۆنیەتی لە دایک بوونی مەم (کە سەرەتای چیرۆکەکەیشە) ئاوا دەست پێدەکات: ئیبراهیم پاشای یەمەن هیچ کوڕی نەبوو، دەگەڵ وەزیری خۆی هەڵستان رۆین بۆ ماڵە خوڵا، دوازدە مەنزڵان رۆین، خوڵا رەحمی بەوان کرد. وەیسەلقەرەنی ماهیدەشتی ناردیە کن ئەوان، دوو سێوی پێدا نارد… ئەوانە بۆ کوڕی هاتوون بچنە ماڵە خۆیان شەو جومعەی دەسنوێژێ هەڵگرن، ئەو سێوەی لەتی بکەن، لەتێکی بۆ خۆی بخوا لەتێکی ژنی… بەڵام لە گوتنەوەکەی خانی دا نە باسی سێوی بەهەشت دەکرێت و نە مەمیش شازادەیە، بەڵکو کوڕی نووسەری میرە. شێوەی لە دایک بوونی مەم و سێوی بەهەشتی و هتد وەبیر هێنەری ئەفسانەیەکی ئیسلامییە کە لەودا پێغەمبەر بە هۆی خواردنی سێوی بەهەشتی دروست دەبێ. موتیڤی سێوی بەهەشت زۆر کۆنەو ئاماژە بە ئەستوورەی تەوراتی دەکات و خواردنی میوەی قەدەغە لە لایەن ئادەم و حەوا کە خوازەیەکە بۆ پێوەندی جنسی ژنومێرد، ئادەم‌وحەوا میوەی قەدەغەکراو (سێو) دەخۆن و بەدوای ئەوەدا لە رەگەزی خۆیان بە ئاگا دێن، کەوابوو یەکەم منداڵی ئەوان بە شێوەی ناڕاستەوخۆ لە خواردنی سێوی بەهەشت خولقاوە. ئەم جۆرە لەدایک بوونە بەوە رێنوینیمان دەکات کە لەگەڵ چیرۆکی رووبەڕووین کە باسی خولقانی سەرەتایی دەکات و تێکدەری زەمانی مێژووییەو ئەیهەوێ رەوتی ژیانی ئینسانی لە سەرەتاوە تا گەییشتن بەو بەشە کە مەبەستی ئەسڵی ئوستوورەکەیە باس بکات. لە واقێعدا ئەم گەڕانەوە تا سەردەمی خولقانی سەرەتایی و یەکەمین داب و نەریتە کۆمەڵایەتییەکان تایبەتمەندی بەشێکی زۆر لە ئوستوورەکانە. ئوستوورە بە پێچەوانەی رۆمان یان داستانی ئەمڕۆ، کامێرای خۆی ناخاتە سەر بەشێکی دیاری کراو لە زەمان و شوێن. زەمانی ئوستوورەیی زەمانێکی تۆکمەو لێکدانەبڕاوە گشتییەتێکە کە بەش بەش ناکرێتەوەو. شوێنیش قەت بە روونی باسی لێ ناکرێ، تەنیا ناوێکی لە سەرە ئەوەش بۆ ئەوەیە کە خەڵکی ناوچەکە (کە خولقێنەری راستەقینەی ئوستوورەکانن) ئەیانهەوێ بەستراوەیی ئوستوورەکە بە خۆیان بخەنە بەرچاو کە ئەوەش دەبێتە هۆی پێوەندی هەستیارانە لە گەڵ ئەکتەرەکان، هۆکاری مانەوەی چیرۆکەکان لە ئەدەبی زارەکیدان. لە بەیتی مەم‌وزیندا، شێوەی لە دایک بوونی مەم باسی چۆنییەتی خولقانی یەکەم مرۆڤ دەکات و پاش ئەوەش دەچێتە سەر بەشێکی دیکە لە داب‌ونەریتی هەرە کۆنی ئینسان و بەو شێوە رەوتی ژیانی مرۆیی وێنا دەکات. مەم لە سەرەتاوە نۆکەرێکی هەیە بە ناوی بەنگینە (کوڕی وەزیری پاشا، کە ئەڵبەتە لە مەم‌وزینی خانیدا باسی لێ ناکرێ و ئەو کەسەی کە رۆڵی هاوڕێی مەم دەگێڕێ قەرەتاژدینە ) مەمو بەنگینە دوای لە دایک بوون بەسەرهاتێکی سەیروسەمەریان هەیە. بەیتەکە دەڵێ: … بە دایانیان دان، دوو ساڵ لە کن دایانێ بوون لە پاشان بە لەلەیان دان، سێ ساڵ لە کن لەلەی بوون لە پاشان سواریان کردن دووساڵان سوار بوون ئەوجار هێنایانن بردیاننە مەدرەسەی لە خزمەت مامۆستا دانیشتن، حەوساڵان دەژێرخانێدا بوون رۆژو شەویان لێ قەدەغە کردن… ئەم بەشە جگە لەوەی کە بە هۆی ئاماژە بە بەشێکی ئایینی میترایی گرینگی تایبەتی هەیە، دەتوانێ سیماکێشی درێژەی رەوتی ژیانی ئینسانی بێت. سوار بوون ئاماژەی ناڕاستەوخۆ بۆ دەستەمۆکردنی ئەسپ (کە رۆڵێکی گرینگ و بەرچاوی لە ژیانی مرۆڤدا گێڕاوە)، لە ژێرخان بوونیش ئاماژە بە سەردەمی ئەشکەوت نشینی و لە هەمان کاتیشدا دەتوانێ ئاماژە بێت بە نەریتێکی کۆن بۆ تەربیەت و پەروەردەی مێرمنداڵان کە ئەوانیان لە خەڵک دوور دەخستەوەو لە هەل‌ومەرجی سەخت و بە ئەستەم و تەنانەت زۆرجار لە ژێر ئەشکەنجەو ئازاری جەستەیی پەروەردە دەکران و پاشان دەگەڕانەوە بۆ نێو کۆمەڵگا. حەوت ساڵ قەدەغەکردنی رۆژ، وەبیر هێنەری ئەو یاسا سەختە کۆمەڵایەتییانەیە. پێوەندی ئەم قەدەغە لە گەڵ رۆژو هەروەها لە ژێرخان زیندانی کردنی کوڕەکان بەرەو ئایینی میترایی رێنوێنیمان دەکات، لە ئایینی میتراییدا رێوڕەسمەکان لە ئەشکەوت بەڕیوە دەچوو. «ئەم ئەشکەوتگەلە نوێنەری تاقی ئاسمان بوون… بەڵام لەو شوێنگەلەدا کە ئەشکەوت نەبوو پەرستگەکانیان بە لاسایی کردنەوە لە ئەشکەوت، لە ژێر زەوی دروست دەکردو پلەکانێکی درێژ پرستگەکەی دەگەیاندە سەر عەرز، ئەم پرستگەگەلە هیچ پەنجەرەو شتی وایان نەبوو. لە گۆڕەپانی پرستگەکەدا ئاگردانو ئاودان و شتانی دیکە هەبوو.» دوکتور بەهار هەر لەم دەقەدا (واتە لە ئوستوورەوە تا مێژوو) ئاماژە بەوە دەکات کە تەنیا ئەو پیاوانەی کە گەییشتوونەتە تەمەنی گەورەساڵی دەتوانن لە رێوڕەسمی میتراییدا بەشداری بکەن و مێرمنداڵان بۆ ئەو مەبەستە واتە بەشداری لە ریورەسمی میترایی، بە شێوەی شەڕڤان (بە لاسایی کردنەوەی میترای شەڕڤان) پەروەردە دەکرێن. بە هۆی ئەم بەڵگەگەلە دەتوانین بڵێن ئەو شێوەی تەربیەتە کە بۆ مەم و بەنگینە باس کراوە ئاسەواری ئایینی میترایی پێوە دیارەو ئەم گومانە بە ئاوردانەوە بە درێژەی بەیتەکە بە هێزتر دەبێ، مەمو بەنگینە بە شێوەیەکی بە هەڵکەوت پەنجەرەیەک بەرەو دەرەوەی ژێرخانیان بۆ دەر دەکەوێت: تیشکی رۆژ هاتە ژوورێ، ئەستەغفروللا گوتیان ئەوە خوڵایە مامۆستای وان لە وێ نەبوو هەر ئامێزیان لە تیشکی وەدەر هێنا بۆیان نەدەگیرا… گوتیان ئەوە خوڵایە هاتۆتە نێو مە… مامۆستا هێمن تەنیا باسی ئەوە دەکات کە ئەم بەشە، تەورات و حیکایەتی ئیبراهیمی پێغەمبەرمان وەبیر دێنێتەوە. بەڵام ئەو حیکایەتەی تەوراتیش خۆی بەستراو بە ئایینی بەربڵاوی پەرەستنی میتراو خۆرخودایە کە لە هەر وڵات و شارستانیەتێکدا ناوێکی جیاوازی لە سەرەو لە رێگەی ریوایەتە ئوستوورەیەکانەوە چۆتە نێو دەقە پیرۆزەکانی تەورات و قورعانیش لە درێژەی بەیتەکەدا باسی هاتنە دەرەوەی مەم و بەنگینە دەکرێ و مشتومڕی مەم لە گەڵ بابی لە سەر ئەوەی کە حەوت رۆژی دیکە بمێنێتەوە یان حەوت مانگ. دیارە حەوت خۆی ژمارەیەکی پیرۆزەو قۆناغەکانی هەنتەش لە ئایینی میتراش حەوت قۆناغەو لە زۆربەی چیرۆکە کۆنەکانی دنیادا چەند ژمارەی پیرۆز هەیە وەکوو سێ، چوار، دوازدەو چل و لە مانەدا حەوت لە هەمووی زەقترە. هەرکام لەم ژمارەگەلە بۆ ئینسان مانایەکی هەبووەو بەو بۆنەوە جلی پیرۆزیی لە بەر کردوون. بەیتەکە دوای هاتنە دەرەوەی مەم و بەنگینە باسی یەکەم دیداری مەم‌وزین دەکات. لە بەیتە تۆمار کراوەکەی ئۆسکارماندا ئەو یەکەم دیدارە زۆر خەیاڵاوی و ئەفسانەییەو چیرۆکەکانی هەزارو یکشەوو دکامرۆنی بووکاچیۆو داستانەکانی جندۆکەو دێوو پەریمان وەبیردێنێتەوە واتە رواڵەتی رۆمانسەکانی سەدەی شازدەو حەڤدەی هەیە کە لە ئێران دا عەییارنامەکان بەو شێوازە بوون. زمانی بەیت بێژ لەم بەشەدا دەبێتە زمانێکی مەوزوون و لێرە بەدواوە بە وردی هەموو وردەکاریەکانی ماجەراکە باس دەکات: شەوێک سێ پەری دێنە سەر کۆشکی مەم و دوای هێندێ قسە لە سەر جوانی مەم‌وزین، هەر لە شەودا زین لە جزیرە دەگوازنەوە بۆ کۆشکی مەم. شایەر ئەگەرچی ئەم گواستنەوە زۆر درێژە پێدەدات بەڵام زمانێکی شیرین و گێڕانەوەیەکی جوانی هەیە کە گوێگر دەباتە دنیای خەیاڵ و ئیزنی ئەوەی دەدات تا هەموو وردەکاریەکانی وتووێژی پەرییەکان و دیداری مەم‌وزین وەبەرچاو بێنێت. لێرەدا بەشێکی کورتی داستانی ئەو شەوە بۆ ئاشنا بوونی خوێنەر لە گەڵ زمانو دەربرَینی ناسکو خەیاڵاوی شایەر دەگێڕینەوە: خالق هەر ئەتۆی لە سەرە سێ پەری لە ئاسمانی حەوتەمین بەستوویانە لەنگەرە لە سەر کۆشکی کاکە مەمی هەڵدەنیشن ئەوبەر ئەوبەرە خوشکی گەورە دەڵێ بە خوشکی چکۆلە خوڵاکەی خوشکی رومەتی کاکە مەمی زەریفە یان چراو فەنەرە؟ خوشکی نێوەنجی وای گوتیە هەر لە عەرشی تا کورسییە هەر لە گای هەتا ماسیییە هەموو دنیام پشکنییە هیچکەسم نەدیوە لە گوێن جوانی کاکە مەمییە… ئەم بەشەی بەیتەکە بە هەموو جوانییە زمانییەکانیەوە لە ئەسڵی گێڕانەوە ئوستوورەیەکە دوور کەوتووەو تەنیا ماجەرایەکی خەیاڵاوی بەیان دەکات. بەڵام مەم‌وزینی خانی لەم بابەتەوە جیاوازەو لەوە دەچێ بە رێگای رەسەنی گێڕانەوەکەدا چووبێ، چون ئەو رەوتەی کە باسمان کرد (واتە گێڕانەوەی ژیانی ئینسان لە سەرەتاوە تا گەیاندنی بەو شوێنەکە مەبەستی ئوستوورەکەیە) لە گوتنەوەکەی خانیدا نەپچڕاوەو چۆنییەتی یەکەم دیداری مەم‌وزین پێوەندی سەدی سەدی لە گەڵ رەوتی ئوستوورەیی پاش و پێشی خۆی هەیە. خانی مەم‌وزینی لە جێژنی نەورۆزدا تووشی یەکتر کردوە. ماجەراکە بە گشتی وایە کە مەم و تاژدین بە جلی کچان دەڕۆن بۆ جێژنی نەوروز، لەوێ چاویان بە دوو کوڕە لاوی جوان و چالاک دەکەوێ کە خەریکی زۆران و شەڕن و کەس نایانبەزێنێ. مەم و تاژدین وەدوویان دەکەون و بۆیان دەردەکەوێ کە ئەوانە کوڕ نەبوون بەڵکوو دوو کچی جوان بوون و هەر لەوێ عاشقیان دەبن، کچەکان ئەنگوستیلەی خۆیان لە گەڵ کوڕەکان دەگۆڕنەوەو دەگەڕێنەوە بۆ کۆشکی خۆیان. جێژنی نەورۆز کە جێژنێکی بەهارییە بۆخۆی پێوەندی رەسەنی لەگەڵ خودای کوژراودا هەیە. رێوڕەسمی شینگێڕان بۆ خودای کوژراو لە سەرەتای بەهاردا ئەو کاتەی کە خەڵک چاوەڕوانی شین بوونی خاکن بەرێوە چووەو جادوویەکی لاسایی کەرانە بووە بۆ هاندانو هەڵخڕاندنی ئیزەدی زەویو بەوجۆرە مەجبوور کردنی بەوە کە گیای لێوە شین ببێت و پیت و بەرەکەت بدات بە ژیای وەرزێری. لە دنیای ئوستورەییدا هەموو جێژنەکان پشت‌‏ئەستوور بە گێڕانەوەیەکی ئەساتیری لە شێوەی ژیان و تایبەتمەندیەکانی ژیانی ئینسانن، واتە جێژنەکان هەموو مەعنای تایبەتیان هەبووەو هیچ جێژنێک بێ پاڵپشتی مانایی و ئایینی نەبووە. جێژن دەرخەری باوەڕە ئەساتیرییەکانی ئینسان و پێوەندیەکانی ئەو لەگەڵ خودایانی بەڕێوەبەری دنیاو هەروەها زمانی دوانی ئینسان لە گەڵ سرووشتدایە، بەو زمانە داخوازییەکانی خۆی بەرانبەر بە سروشت دەخاتە بەرباس و لە هەمان کاتدا ئەمەگناسی خۆی بە یاسا سروشتی و کۆمەڵایەتییەکان نیشان دەدات و ریز بۆ تەکووزەکان دادەنێت. دەرچوون لە تەکۆزی باوو ئاساییو تێکدانی زۆربەی یاساکان کە تایبەتمەندی بەرچاوی زۆربەی جێژنەکانە لەراستیدا گەڕانەوە بە هەل‌ومەرجی ئاژاوەی پێشرۆژییە بە مەبەستی وەدیهێنانی پێویستی تەکۆزو دیسانەوە گەڕانەوە بە تەکۆزو یاساو پاراستنی جیدی تری. (ئەو تایبەتمەندیە لە نەورۆزدا لە بەڕێوە بردنی رەسمی میری نەورۆزی دەکەوێتە بەرچاو) تایبەتمەندیییکی دیکەی زۆربەی جێژنەکان هەڵپسێرانە کە لە دوو بواری زەمان و شوناس‏دا خۆی دەنوێنێ هەڵپسێرانی زەمانی لە رێگای سەماو هەڵپەرکێ و بێخودبون و هەڵپسێرانی شوناسی لە رێگای گۆڕینی جل‌وبەرگ و شاردنەوەی شوناس و کەسایەتی راستەقینەی نەفەرەکانەوە دەستەبەر دەبێ. ئەم گۆڕینە گۆڕینێکی جیاوازو تایبەتە، جار هەیە جلی گیانلەبەرە جۆراوجۆرەکان لە بەر دەکرێ و دەمامکی جانەوەرەکان لە سەر دەکرێ، جاریش هەیە جێگای ژن و پیاو دەگۆڕدرێ واتە ژنان جلی پیاوان لە بەر دەکەن و پیاوانیش جلی ژنان ئەم جێگۆڕکێ دەبێتە هۆی نەناسراوی و جۆرێک لە هەڵپسێرانی شوناسی دەخولقینێ. لە چیرۆکی مەم‌وزینیش‏دا ئەم تایبەتمەندیە هەیە، مەم بە جلی کچان و زین لە بەرگی کوڕان‏دا بۆ یەکەم جار یەکدی دەبینن. دوای ئەم ناسینەش ماجرای دڵداری مەم‌وزین دەست پێدەکات و پاشان ڕۆڵگێڕانی ئەکتەری شەڕ خولقێن یان دژەپاڵەوانی چیرۆکەکە واتە بەکر کە راوێژکاری ئەمیرەو بە هۆی کارتێکدانی ئەو، دوو دڵدار لە یەکتر دوور دەکەونەوە. بوونی دژەپاڵەوان ئەگەرچی بۆ گەیاندنی چیرۆک بە لوتکەی کاریگەری هەستیارانە گرینگەو هیچ چیرۆکێکی سەر کەوتوو نییە کە دژەپاڵەوانی تیا نەبێ. بەڵام لە باری ئوستوورەییەوە بە ئاوڕدانەوە لە ئەسڵی ئوستوورەکە بۆمان دەردەکەوێ کە دژەپاڵەوان بوونی نییەو دواتر بۆ پاساو دانەوەی دابڕانی مەم‌وزین هاتۆتە ناو چیرۆکەکە. کاتێ لە روانگەی ئوستوورەییەوە چاو لە چیرۆکەکە بکەین و بزانین ئەم چیرۆکە گێڕانەوەیەکی کوردی لە ئوستوورە ئیشتارو تەمووزە، رەت کردنی خواستی زین لە لایەن مەمەوە نەتەنیا شتێکی سەیرو سەمەر نییە بەڵکوو دەرخەری دەقاودەقی دوو گێڕانەوەکەیە. هەر ئەو جورە کە پێشتریش باسمان کرد لەم بەشەی چیرۆکەکەدا میرزینەدینی برای زین سێ‏‌جار زین پێشکەش دەکاتە مەم و ئەو هەر سێ‏‌جارەکە دەڵێ نامەوێ ئەم رووداوە لە دەرەوەی بەستێنی ئوستوورەییەوە شتێکی نەگونجاوە بۆ چیرۆکێکی دڵداری. بۆیە ئەکتەرێک بە ناوی بەکر وەکوو دژەپاڵەوانی چیرۆک ئەم کردەوەی مەم پاساودەداتەوە، بەوشێوە کە ژنانێکی بەکرێگیراو رادەسپێری کە بە مەم بڵێن زین نەخۆشینی پیسی هەیەو لەو رێگایەوە رای مەم بەرانبەر بە زین دەگۆڕێ. دوای ئەمەش تۆڵە کردنی برای زین روودەدات کە لە واقێعدا هەمان تۆڵەکردنی ژن-خودایە، مەم زیندانی دەکریو بەرەو لووتکە چوونی چیرۆکەکە لێرەوە دەستپێدەکات. گرفتار بوونی مەم لە گرتووخانەو شینو ناڵەی زین لە دووری ئەو بە راستی جوانترین و کاریگەرترین بەشی مەم‌وزینە (بە تایبەت لە گێڕانەوەکەی خانی‏دا) زمانی ناسکی خانی لەم بەشەدا سۆزو تاوێکی بێ‏وێنەی هەیە. بۆ ئەوەی خوێنەریش چێژێک لەو دەقە ببات بەشێکی کورتی لێرەدا دەخەینە بەرچاو، زین بەم زمانەوە گلەیی لە گردوونو چارەڕەشی خۆی دەکات: ئەو زینی بە دوایی دڵ گرفتار ئارامی لە لا نەما بە یەک جار بێ هێزو توان و دەستەو ئەژنۆ هەر مەم مەمی بوو بە دادو رۆڕۆ دەتوایەوە بۆی دڵی رەقی بەرد لاواز ببوو ببوە موویەکی زەرد گەر لێی نەدەبووەوە هیچ دەرووی روون هاواری دەکرد چەرخی گەردوون چم کردوە بۆچی بوویە دوژمن تۆڵەی چ دەسێنی دێیتە گژ من مەم ببوە بەشم ئەوەند بە قینی هێشتا بە منت روا نەبینی تۆ تاقە مەمێک بە زۆر بزانی لێم بدزی برادەری دەزانی؟ ! بۆ توشی کچێکی وەک منت کرد سووچم چ بوو پاشی بۆ ونت کرد دوو دڵ کە بە ئاگرت پڕووکان چیت پێ گەیی تۆ جگە لە تووکان لای هەرکەسێ بەزم و پێکەنینە هەر لای من و مەم شەپۆڕو شینە… ئەم بەشەی چیرۆکی مەم‌وزین بەراستی زۆر جوانە بەڵام لێرەدا باسی ئێمە شتێکی‏ دیکەیەو خوێندنەوەو چێژ بردن لە دەقە بەرزەکەی خانی دێڵینەوە بۆ خوێنەر. مەم لە گرتووخانە دەمرێت و زینیش کە بەرگەی خەمی مەرگی مەم ناگرێت لە داخی مەرگی دڵدارەکەی دەمرێت و پێش لە مردن لە برای خۆی داوا دەکات کە وەکوو بووک و زاوا جێژن و ئاهەنگیان بۆ ساز بکات و چۆن بۆ خاتوو ئەستێی خوشکی کردوویە بۆ مەم‌وزینیش شارو دێ بڕازێنێتەوە. لێرەدا ئوستوورەکە دەگاتە ئاکامی نیهایی خۆی واتە بەڕیوەبردنی رێورەسمێک بۆ خودای روەکی و رێزنان لە ژیانی وەرزێری بە مەبەستی کاریگەری زیاتر لە سەر سروشت بۆ پیت و بەرەکەت بەخشین بە خەلەو خەرمان. هەر ئەوجۆرە کە پێشتریش باسمان کرد ئوستوورەو ئاییین پێوەندی راستەوخۆیان هەیەو هەر ئوستوورەیەک بەسراوەی ئایین و رێوڕەسمێکی فەرهەنگی-کۆمەڵایەتی تایبەتەو لە واقێع‏دا بە ئایینەکان مانا دەبەخشێو لە رێگای گێڕانەوەی هۆکاری خولقان‏و وەبیرهێنانی گرینگی ئایینەکان سنوورەکانیان دەپارێزی. ئایینی ئیزەدی کوژراو کە لە بەهاردا بەرێوەدەچێ سەرەتا بە شین‏گێڕان بۆ ئیزەدی نێژراو دەست‏پێدەکات و پاشان شادی و سەما بۆ روانی دوبارەی ئەم ئیزەدە لە خاک. شایی و ئاهەنگێک کە زین داوای دەکات هەمان جێژن و شادییە ئایینییەکەیە، واتە لە رەوتی گۆڕانی ئوستوورە بە چیرۆکێکی هەستیارانەی دڵداری، شایی و ئاهەنگە ئایینیەکە رواڵەتێکی سۆزمەندانەو دراماتیک بەخۆ دەگرێ. لە دواهەمین بەشی چیرۆکەکەش‏دا چقڵی مەموزینان لە سەر مەزاری ئەو دوو دڵدارە دەڕوێت و رۆڵی مەم وەکوو ئیزەدێکی روەکی دەسەلمێنێ. شایانی ئاماژەیە کە مەرگی زین لەم بەشەدا رووداوێکی رەسەن نییەو دواتر چۆتە ناو ئوستوورەکە. واتە رۆڵی ژن-خودا لەم ئوستوورەیەدا زیاتر رۆڵێکی ستمکارانەو هەوەسبازانەیەو ئەگەرچی (بە لە زیندان کردنی ئیزەد کە خوازەیەکە بۆ چاندنی تۆم) کاریگەری ناڕاستەوخۆی لە پیتاندنی زەوی‏دا هەیە بەڵام بەرەکت بەخشی ئەکسیۆنی راستەوخۆی ئیزەدی کوژراوە. ئاکام گیری: چیرۆکی مەم و زین پاشماوەی ئایین و ئوستوورەیەکی کۆنی ناوچەی روژهەڵاتە و ئەگەرچی وەکوو چیرۆکێکی دڵداری خۆ دەنوێنێ بەڵام هەبوونی چەند تایبەتمەندی سەرەکی کە لەم بابەتەدا باسکرا دەرخەری ئەو راستیەیە کە ئەم چیرۆکە پاڵی داوەتەوە مێژوویەکی چەندهەزار ساڵەوە. ئوستوورە یەکێک لە بەڵگەکانی شوناسی هەر نەتەوەیەکەو هەبوونی گێڕانەوەیەکی کوردی لە ئایینێکی وەها کۆن سەلمێنەری مێژوی شارستانیەت لە کوردستاندایە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مقدمه علی آشوری بر منظومه مم و زین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی کتاب مەمی ئالان بە هۆرامی یک منظومه بسیار کهنسال کردی بنام مم وزین است که توسط احمد خانی شاعر حماسه‌سرای کرد به گویش کرمانجی سروه شده و بعدها توسط میرزا خەڵکو لۆڕستانی به کردی 'اورامی' بازگردانده شده است. کتاب حاضر ازروی نسخه‌ی خطی موجود در کتابخانه برلین، همراه با توضیحاتی درباره‌ی آن می باشد که همراه بارسم الخط جدید کردی 'اورامی'، توسط صدیق بابایی باز نویسی شده است. برای آشنایی بیشترخوانندگان بااین منظومه‌ی کهنسال کردی و اهمیت آن، مقدمه کوتاه علی آشوری، مدرس زبان و فلسفه دانشگاه ساندیه‌گوی آمریکا، که برای این منظومه نوشته است را، در اینجا می‌آوریم: ادبيات کهن کردی ادبياتی آينی و شفاهی بوده است که به صورت سينه به سينه از طريق نسلها به هم منتقل شده است اين ادبيات از دير باز همراه موسيقی خوانده می‌شد که بيت‌خوان ها (دنگ‌بيژها) در ماندگاری شان نقش بسزای داشته‌اند و دارند. چريکه و يا منظومه‌ی مم وز ين (شاهکار شاعر بزرگ احمد خانی ) از آن دسته متونی است كه در ويژگی های شعری زبان کردی به زعم پژوهشگران غربی و غير غربی همپايه‌ی شاهنامه در زبان فارسی و ايلياد و اديسه همر بشمار می‌آيد. (مارگات رودينكو، ارنست رنان). اين منظومه نه فقط در بسط و گسترش و زبان کردی، (گويش کرمانجي) بلکه در حفظ و تدوين اسطورهای کردی نقش گرانسنگی را داراست که در پرتو قصه‌ای عاشقانه به رمزها و نشانه‌های کهن اين فرهنگ پرداخته آن هم در بافت شگفت‌انگيزی از بستر شعر غير عروضی کوردی. در سراسر منظومه ما عناصر اصلی مهر پرستی... و شيوه‌های راز ورزانه در آيين کهن که در راز آميز کردن اعداد سه و دوازده و هفت (اعداد مقدس آيين ههم چون تثليث در مسيحيت و... ) و نيز جهان شناسی مهر پرستی و اديان گوناگون و آيين‌های پيشا مهری آشنا می‌شويم. منظومه سرشار از نمادهای مام خدايان و ايزد گياهان را که همگی در خيالی حسرت برانگيز حماسی، عرفانی، عاشقانه در هم آميخته‌اند، و اين درآميختگی‌ها بيانگر درهم‌آميزی فرهنگ‌ها و آيين‌های متفاوتی است که فرهنگ کهن کورد از آنها تاثير گرفته و با جهان زبانی خود آنها را آراسته است. با دقت به نام ها و شخصيت های یک منظومه می‌توان در رمز گشای متن به دستاورد های تازه از فضای اسطوره‌ای مردم کهن دست يافت و تأويل و تعريف تازه‌ای ازاین مردم کهنسال دست داد. برای نمونه به تبار واژه‌ی'مم و يا زين' و يا شخصيت های ديگر منظومه 'تاژين و ستی' و نيز جای پای نقش جامعه‌ی مادر محوری که منظومه از آن برخورد داراست را يافت و دريافت منظومه از شاهکارهای ادبيات غنايی حماسی انسان است که در ساحت ويژه ادبيات کردی رنگ و زنگی ديگر به تبين هستی می‌دهد اين منظومه به گويش های ديگر کردی ترجمه شده است و از جمله به هورامی که در دست است با نام قديمی‌اش 'ممی الان' ناميده می‌شده است، چاپ و منتشر می‌شود. به‌هر روی اين منظومه و خاستگاه آن از دل سرزمين ماد بر آمده و همان‌طور که اشاره شد سينه به سينه و شفاهی به وسيله بيت خوان‌ها (دنگ بيژ ها) خوانده و گفته شده و طبعا در هر دوره تاريخی با توجه به آيين حاکم به زمانه مورد تغييراتی نيز قرار گرفته است و نشانه هاو نمادهای آيين های همچون دوران مادر محوری و مهر پرستی و زردشتی گری، مانوی و اسلام و عرفان و غيره را می‌توان در آن شناسايی کرد. به گمان من آن‌چه مسلم است، آن است که اين منظومه عاشقانه استوار بر تبين هستی شناسی و جهان شناسی اسطوره‌ای کردها (مادها)ست که مايه و پشتوانه‌ی شگرف از توانايی‌های فرهنگ - زبانی مردم کرد در فهم روزگار را بر می‌تابد که در دست احمد خانی به شاهکاری حماسی غنايی مبدل گشته است. عنوان کتاب: مەمی ئالان بە هۆرامی نام نویسنده: میرزا خەڵکو لۆڕستانی ١٢٦٦ هیجری قەمەری تعداد صفحات: ٢٨٦ ناشر: گوته و حافظ محل انتشار: آلمان ٢٠١٨ قیمت کتاب: ١٤.٩٠ شابک: ٩٧٨٣٩٤٠٧٦٢٥٣٥ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سوارە و مەم و زین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی بەیتی«مەم و زین» لەگەڵ ئەوەشا کە بەچەند ڕەوایەتی جۆربەجۆر گوتراوە بەشێکی زۆری لە ئەفسانە و ئوستوورە تێکەڵ کراوە، لە لایەک «مەم»ی «ئالان»ە و لە لایەکی تر «مەم» کوڕی میرە تەنانەت ناوی «حەڵەب» و «برایم پاشا»ش کە ڕوون نییە چۆن ھاتوونەتەوە ناو بەیتێکی کوردییەوە، لە بەیتەکەی دابڕاوە. بەڵێ پاش ئەو ھەموو گۆڕانە و لەگەڵ ئەم گشت گێڕانەوە لە یەک دوورانەش کاتێ «ئەحمەدی خانی» نەمر بەیتەکە کردووە بەشێوەی عەرووزی، لە شیرەی گیان و زەوقی خۆی زۆر مەبەستی خواناسانە و فەلسەفی ھەڵڕشتۆتە ناو بەیتەکەوە؛ بەڵام ئاکامی کارەکەی «خانی» بەھۆی پێنووسی جادووکار و بیری شاعیرانەی خۆی و ناوەڕۆکی تێر و تەیاری بەیتەکەوە، بۆتە شاکارێک کە وێژەناسێکی گەورەی شووڕەوی لە بەرزییا ئەیخاتە پاڵ «شانامەی فیردەوسی»یەوە و بە یەکێک لە سێ شوێنەواری گەورەی خۆرھەڵاتی ناو ئەبا. سوارە ئیلخانی‌زادە، تاپۆبوومەلێڵ ++++++++++++++++++++++