شاعیر: حەقیقی کتێب: کۆلکەزێڕینە سەرناو: هەڵۆ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٧٨ و ٧٩. - تەرجەمەی پیرەمێرد: خۆمان بە خۆمانی ئەکەین ڕۆژێکی هەڵۆیەک بە هەوای ڕاوە کەوێکی دەورووبەری دەڕوانی لە سەر دوندی گەوێکی دوای سووکە سرنجێ لە پەڕوباڵ و پەلی خۆی شانازی بە هێز و قەوەتی هۆز و گەلی خۆی رووی کردە چیای بەرز و لە هاڕەی پەڕوباڵی پۆلی پەلەوەر تێی‌کەوەت ئاهۆی کەڕولاڵی هەر مەوجی هەوا بوو لە شەقەی باڵی دەهاژان هەر لەو دەمەوە بەرزەفڕی‌ چۆ سەفی واژان لەو بەرزییە ڕا سێبەری شاباڵی لە عەرزی دیت و وتی: ئەوڕۆکە منم لەو پەڕی بەرزی باڵ‌ و پەڕی پەڕوازی مە تەعزیمی ڕەوایە موڵکی زەوی ئەوڕۆکە لە ژێر باڵی مە دایە جووڵەی پەڕی مێشوولە لە نێو پووش و پەڵاشا حاشار و بزر بوونی لە بەر چاوی مە حاشا موویەکی لە سەر بەحرێ ببینم بە قەوەی چاو پێشانی دەدەم سێبەری ئەو موویە لە بن ئاو کێ وەک منە لەو عالەمە پەروازی بڵێ کەس گەر قەقنەسە گەر بازە چ عەنقایە چ کەرکەس ناگا لە کەلێنێکەوە ئەنگێوە جەوانێ بۆ پۆلی کەوان، تیرێ حەوادا لە کەوانێ ئەو تیرە کە دەرچوو لە کەوان کردی کەوانە لایدا لە کەوان باڵی هەڵۆی کردە نیشانە وەختێکی کە دی تیری پەڕاوێژ بە پەڕی خۆی دەیگوت: هەموو کەس خۆیەتی هۆی خێر و شەڕی خۆی تاسا بوو لە تیژتێپەڕی تیرئاسن و دارێ چۆن گەییە من دەیگوت لە سەرووی خەتتی مەدارێ ئەو غەڕڕەیییەی پیرە هەڵۆ کردی بە باڵی تیرێک بوو لە بن باڵی درا، بوو بەوە باڵی سوڵتانی سەران سەربەرەژێر بۆوە نشێوێ کێت دیوە بە دەعیە و غەڕەیی ماڵی نەشێوێ دوێ تەختی لە سەر تەوقی سەری سەوزی چیا بوو ئەوڕۆ لەشی زاماری لە سەر خاکی سیا بوو از ماست که بر ماست روزی ز سر سنگ عقابی به هوا خاست از بهر طمع بال و پر خویش بياراست بر راستی بال نظر کرد و چنين گفت: امروز همه روی زمین زير پر ماست گر اوج بگیرم بپرم از نظـر شید می‌بينم اگر ذره‌ای اندر تک درياست گر بر سر خـاشاک يکی پشه بجنبد جنبيدن آن پشه عيان در نظر ماست بسيار منی کـرد و ز تقدير نترسيد بنگر که ازين چرخ جفاپيشه چه برخاست ناگـه ز کـمينگاه يکی سـخت‌کمانی تيری ز قضاوقدر انداخت بر او راست بـر بـال عـقاب آمـد آن تير جـگردوز وز ابر مر او را بە سوی خاک فرو کاست بر خـاک بيفتاد و بغلـتيد چو ماهی وانگاه پر خويش کشید از چپ و از راست گفتا: عجب‌است اين که ز چوب‌است و ز آهن اين تيزی و تندی و پريدنش کجا خاست زی تیر نگه‌کرد و پر خويش بر او ديد گفتا: ز که ناليم که از ماست که بر ماست 'حجت' تو منی را ز سر خویش به در کن بنگر بە عقابی کە منی کرد چه‌ها خواست «ابومعین ناصر بن خسرو قبادیانی بلخی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کورد زیندووە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - کۆلکەزێڕینە‌، عەبباس حەقیقی‌، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەرە ٧٣. قسەی حەوت‌ونیو قەڕنی ڕابردووە کە سەعدی کوتی کوردە هەر زیندووە شەوێکی نەخۆش بوو زەلامێکی کورد لەبەر ژانی گورچووی خەریک بوو دەمرد حەکیم هات و دیتی بە حاڵی دژی کوتی حەستەمە تا بەیانی بژی بە ئەمری خودا خۆی هەر ئەو ساتە مرد بەڵام پاشی چل ساڵی هەر مابوو کورد حەقیقی قسەی سەعدی وەک گەوهەرن بە خەڵکی بڵێ بێن و لێی داوەرن حکایت طبیب و کُرد شبی کُردی از دردِ پهلو نخُفت طبیبی در آن ناحیَت بود و گفت از این دست کو برگِ رَز می‌خورَد عجب دارم ار شب به پایان بَرَد که در سینه پیکانِ تیرِ تَتار بِه از ثِقلِ مأکولِ ناسازگار گر افتد به یک لقمه در روده پیچ همه عمرِ نادان برآید به هیچ قضا را طبیب اندر آن شب بمُرد چهل سال از این رفت و زنده‌ست کُرد «سعدی٬ بوستان٬ باب پنجم در رضا» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەهاری كوردەواری سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - بۆكان بەهاری ١٣٦٧ی هەتاوی - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٢٤تا٢٧. به‌ جورعه‌ و مورعه‌ كار پێک نایه‌ ساقی پڕ كه‌ مینایه‌ به‌ قه‌د كیوی ده‌ماوه‌ند و سه‌هه‌ندم خه‌م له‌ دڵ دایه‌ به‌هاره‌ و لێی ته‌وه‌للایه‌ گه‌شه‌ی باغ و نه‌شه‌ی بولبول به‌هاره‌ و كه‌س له‌ گوێی نایه‌ نه‌وا و ناڵه‌ی ده‌ف و نایه‌ به‌هاره‌ و بولبولی باغی ته‌بیعه‌ت مات و بێ ده‌نگه‌ به‌هاره‌ و نایه‌ قاسپه‌ی كه‌و، به‌هاره‌ و ده‌نگی نه‌ی نایه‌ به‌هاره‌ و كاتی زیندوو بوونه‌وه‌ و رازانه‌وه‌ی عه‌رزه‌ به‌ڵام چه‌لچه‌ل له‌ رووی حیكمه‌ت قه‌زا به‌ر عه‌كسی مانایه‌ به‌ بۆمی شیمیایی و مووشه‌ک و ئه‌بزاری وێرانگه‌ر وڵاتی نیشتمانی ئێمه‌ وێنه‌ی هێرۆشیمایه‌ دێهات و شاری خاپووره‌ و له‌ سه‌ر عه‌رزی سه‌ماویشی به‌ غه‌یری بۆنی بۆم و ده‌نگی بوومی شوومی لێ نایه‌ له‌ خوێن گه‌وزیوه‌كانی شاره‌كانی نیشتمان زۆرن به‌ڵام شاری هه‌ڵه‌بجه‌ی پێش قه‌ره‌وڵ و ده‌س به‌ ئاڵایه‌ به‌هاره‌ و وه‌ک گه‌ڵارێزانه‌ ته‌رمی نۆ نه‌مامانی نه‌مامانی هه‌تا ڕه‌سمی نه‌مامانی بكێشایه‌ له‌ بانگێدان و قوڕپێوان و قژهه‌ڵكه‌ندنه‌ له‌و لا گرین و خۆڕنین و شین و واوه‌یلایه‌ له‌م لایه‌ سه‌دان خونچه‌ی نه‌پشكووتوو، هه‌زاران نه‌رگیسی خه‌وتوو به‌ گیژه‌ی گێژه‌ڵووكه‌ی بای دژی ژین ته‌رت و توونایه‌ شه‌ڵاڵی خوێنی خۆیانن ده‌با قه‌ت شین نه‌بێ لاله‌ ڕه‌فیقی شین و گریانن چ موحتاجن به‌ شینایه‌ سه‌دان دایک ده‌بینی كۆرپه‌ ساواكه‌ی له‌ باوه‌شدا مه‌می دایه‌ی له‌ ده‌م دایه‌ و له‌ هیچانیش پشوو نایه‌ وڵاتیكی كه‌ كۆڕی كه‌یف و خۆشی بوو وه‌ها گۆڕا بووه‌ گۆڕی هه‌زاران كیژ و لاوی دڵ به‌ دنیایه‌ گڕی تێ بەربوو پارچەی ڕووی سپی و سووری بە ڕەش گۆڕی لە جێی بەزم و تەرەب شینگایە حوجرەی بووک و زاوایە گوڵی باغی ژیان په‌ڕپه‌ڕ بوو جه‌رگی لاله‌كان سووتا وشک بوو سونبوڵ و نه‌سرین، هه‌ڵاڵه‌ و سوێسنه‌ بۆی نایه‌ له‌ كێ بێستووته‌ فه‌سڵی گوڵ نه‌مامان شه‌خته‌ لێی دابن له‌ باغی كێ به‌هاران دیوته‌ سه‌روی نازی پێ رایه‌ ئه‌گه‌ر پێت خۆشه‌ حاڵی بی له‌ مانای زه‌لزه‌له‌ی ساعه‌ت بڕۆ شاری هه‌ڵه‌بجه‌ی زه‌لزه‌له‌ی خستۆته‌ دنیایه‌ چیا بۆ رۆڵه‌كانی شین ده‌كا و ڕووی خۆی ڕنی بۆیه‌ شیاری ڕوومه‌تی په‌یدایه‌ كاتی ڕۆشن و سایه‌ له‌ ئادارا هه‌ور ئه‌سرین ده‌بارێنی له‌ گوڵزاری گوڵ و نه‌سرینی نه‌یسان و ئه‌یاریش خۆی و ئه‌و خوایه‌ براكان! من عه‌زاداری عه‌زیزانم به‌ڵام چبكه‌م له‌ قه‌ڕنی بیسته‌ما ئێستاش به‌هاری كوردی هه‌ر وایه‌ به‌ ڕه‌نگی سوور و شین خه‌مڵیوه‌ باغی لێ ژیان یانی ده‌مێ سوور و ده‌مێكی شینه‌ ئه‌و قانوون و یاسایه‌ سپی قاتی نشین بۆ قوژبن و سووچی ده‌واری ڕه‌ش وه‌ته‌ن ئاواره‌ و بێ سووچ و تاوانن له‌ سه‌حرایه‌ به‌ یاسای كۆمه‌ڵی به‌ینه‌لمیله‌ل یاساغه‌ شه‌ڕ ئه‌مما له‌ خاكی نیشتمانی خۆی قڕانی كوردی فتوایه‌ هه‌بێ گه‌ر لاگری مافی به‌شه‌ڕ، سابیت ده‌بێ عونقا مه‌ڵێ شووڕا هه‌وایه‌ و كۆمه‌ڵی به‌ینه‌لمیله‌ل بایه‌ ئه‌گه‌ر قاچاغه‌ بۆمی شیمیایی بۆ پڕن ئێستا له‌ زامارانی سه‌ممی خه‌سته‌خانانی ئورووپایه‌ هه‌را له‌و هۆده‌یه‌ی بێهووده‌یه‌ كه‌س سوودی لێ نابا عه‌داڵه‌ت لای ئه‌وان بێ قه‌دره‌ ئیسمی بێ موسه‌ممایه‌ وه‌رن ئه‌ی به‌چكه‌ شیرانی سه‌لاحەددینی ئه‌ییووبی وه‌رن ئه‌ی میللـه‌تی خاوه‌ن شكۆ و ئازا و به‌رز پایه‌ وه‌رن ئه‌ی تۆره‌مه‌ی كاوه‌ی نه‌به‌ز، ئه‌ی بڕڕه‌كی لانێ به‌ گشتی راپه‌ڕن گشتوو ئه‌وه‌ی جوامێر و ئازایه‌ وه‌رن هێرش به‌رن مه‌ردانه‌ و كوردانه‌ ده‌ربێنن به‌ مه‌ڵغه‌ی ئاسنین به‌ردی بناغه‌ی به‌عسی به‌غدایه‌ مه‌گه‌ر لای ئه‌و جنایه‌تكاره‌ پووشه‌ میللـه‌تی كوردی به‌ وێنه‌ی جه‌نجه‌ڕی ده‌ی ئه‌نجنێ و ده‌یخاته‌ به‌ربایه‌ وه‌بیروودێ له‌ كۆڕی ئه‌لجه‌زیره‌ی چی به‌ سه‌ر هێنان وه‌كوو هه‌رزن بڵاو و سووكی كردن وه‌ک په‌ڕی كایه‌ دێهاتی لی ڕماندن، باغی سووتاند، ئاوی خنكاندن به‌ سووتان و ڕمان به‌رجه‌ به‌ خنكانوو ده‌كا كایه‌ ده‌بێ كێ بێ ڕه‌ز و كۆخی نه‌سووتابێ و نه‌رووخابێ چ كوردێ بوو ئه‌وه‌ی زیندان و ته‌بعیدی نه‌دیبایه‌ جنایه‌تكاری قه‌رن و خوێنمژه‌ سه‌ددامی ته‌كریتی به‌ فتوای شه‌رع و دین مه‌حكوومی قه‌هری حه‌ق ته‌عالایه‌ کند با مردمان با گاز خردل بازی آن خر دل بود نابخردی امید مردی زین فرومایه وه‌رن ئێوه‌ و خوداتان یه‌ک كه‌ون بۆ تۆڵه‌ ئه‌ستاندن حه‌قیقی غه‌یری هاوار و دوعا چیدی له‌ ده‌س نایه‌ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوانە گوڵ‌خونچە، گوڵم! وەک دەم و لێوی تۆ نا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ١٠٧. جوانە گوڵ‌خونچە، گوڵم! وەک دەم و لێوی تۆ نا بێ و هەناریش خڕوپڕ وەک مەمی سێوی تۆ نا گەرچی زۆر شیرنە هەنگوینی شەمەترووکە بەڵام بە مەزەی نۆبەرە ماچێک و جنێوی تۆ نا شۆڕشی موتتەفقین و گڕی فیتنەی نازیم، دیوە ئەمما بە بزەی فیتنە بزێوی تۆ نا من بەزیوی هەڕەشە و لاشەڕی دوو چاوی ڕەشم لە هەڕ و گیفی حەریفانی دزێوی تۆ نا نەوەسانی هەیە بازاڕی تەڵا ئەمما وەک دڵی من بۆ پەل و پووزی وەکوو زێوی تۆ نا دەفتەری سەبتی ئەوین میهر و وەفاشی تێدا ئۆگریم بەویە بەڵام بێجگە لە نێوی تۆ نا بۆ پەشێوی گوڵم ئەی ماوەیی ژینم بە فیدات؟ ! بۆ حەقیقی نەژیان سەهلە، پەشێوی تۆ نا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قەشێکم بیستووە چوو بۆ کلیسا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - بۆکان، چوارشەمە ١٣ی سەرماوەزی ١٣٧٠ کـ. هـ. - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٩٤و ٩٥. قەشێکم بیستووە چوو بۆ کلیسا بە خەڵکی ڕاگەیاند ئەحکامی عیسا وتی: کاتێ کەسێ زللێکی لێدای بە گژیا نەچیەوە نابێ بڵێی وای ئەگەر لای ڕاستە بوو چەپ بێنە پێشێ ئەگەر چەپ‌، ڕاستە با زەحمەت نەکێشێ هەڵستا پێ کچێکی ماهـ ڕوخسار دەمی لێک کردەوە ڕووی کردە عوززار وتی: ئەو نوکتە هەر بۆ زللـە وایە وەیا حوکمێکە بۆ ماچیش ڕەوایە؟ ! کشیشی را شنیدم در کلیسا سخن می‌گفت از احکام عیسی: کسی‌تان گر زند سیلی به رخسار میاشوبید بر وی هیچ، زنهار! اگر بر راست زد چپ پیش آرید! وگر چپ، راست نزدیکیش آرید زجا برخاست ماهی عنبرین موی گشود از یکدگر لعل سخن‌گوی که: بهر سیلی این حکم مبین است و یا در بوسه هم حکم این چنین است؟ ! «احمد اشتری» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گرانی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٩٣. گرانی گووی لە موستەزعەف دەرێنا دەزانی چۆن وەکوو کەنگر بە پیشکی بە جیقنەومیقنەوە و تووک و پەڕوباڵ سەدوحەفتا تمەن کیلۆی مریشکی لە گام پرسی ئەتۆ کیلۆت بە چەندە؟ لە سەوری ئاسمانی دا بە لووشکی لە نرخی زێڕ ئەدا ڕۆنی نەباتی برنجیش گەیوەتە نرخی زریشکی هەتاکوو جێژنە لێ‌نانێم پڵاوێ دەترسم بێتە قاتی نانی ویشکی پەیامی من بەرە بۆ قەندی کەللـە بڵێ دوعا کە بڕمێ ماڵی مشکی دە سیپەی چایی سەیلان دایە چایەک خوروو دێنێتە لەش وەک زوو بە ڕشکی بەهای گازۆڵی بۆگەن بۆتە خۆرە دەبینم خۆرەکەش بێ‌تینە تیشکی هەموو کون کون بوو بەرگم چەشنی جەرگم بە گرفەی شووی تەڕ و قرچە و پڕیشکی بە دینم پێکەنینت دێ بە دینم کە وێک هاتووم لە سەرما چەشنی ژیشکی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەبا کەرەم کە بڵێ بەو خەزاڵە ڕەعنایە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - کەماڵ ڕەحمانی: «دەبێ جێی ئەم شیعرە لە شەونم بێ کە داگری هەموو ئەو شیعرانەیە کە مامۆستا لە دیوانی حافز وەریگێڕاون» - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٤٥. سەبا کەرەم کە بڵێ بەو خەزاڵە ڕەعنایە کە عیشقی تۆ منی خستۆتە کێو و سەحرایە شەکرفرۆشە کە عومری درێژ بێ، بۆ ناکا مەحەببەتێ لەگەڵ ئەم تووتیەی شەکەرخایە دەمێ لەگەڵ مەی و مەعشووقە دای و سەرخۆشی وەبیر بهێنەوە یارانی دوورە مینایە گوڵم! یەقین غەڕەیی جوانییە کە ڕێ نادا بپرسی حاڵی دڵی عەندەلیبی شەیدایە بە خوڵقی جوان دەکرێ ڕاوی پۆڕی دڵداران بە داو و دانەوە نابێ، مەلێکی دانایە دەبێ لەبەرچی لە ڕێی ئاشنایی خۆ لادا ئەوەی کە چاوڕەش و باڵا نەمام و ڕەعنایە چ عەیبی دیم نەدی، عەیبێک نەبێ لە جوانی تۆ ئەویش نەبوونی وەفا لەو جەماڵی زیبایە سەیر نیە لە سەمایە بە هۆی وتەی حافز کە زوهرە بێتە سەمایە لەگەڵ مەسیحایە صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را که سر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را شکرفروش که عمرش دراز باد چرا تفقدی نکند طوطی شکرخا را غرور حسنت اجازت مگر نداد ای گل که پرسشی نکنی عندلیب شیدا را به خلق و لطف توان کرد صید اهل نظر به بند و دام نگیرند مرغ دانا را ندانم از چه سبب رنگ آشنایی نیست سهی قدان سیه چشم ماه سیما را چو با حبیب نشینی و باده پیمایی به یاد دار محبان بادپیما را جز این قدر نتوان گفت در جمال تو عیب که وضع مهر و وفا نیست روی زیبا را در آسمان نه عجب گر به گفتهٔ حافظ سرود زهره به رقص آورد مسیحا را «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوانتری لە تۆ نەدیوە قەت چاو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٩٦. جوانتری لە تۆ نەدیوە قەت چاو لە دایکی نەبووە کەس بەوێ شیاوی خەڵق کرای بەری لە کوللی عەیبێ دەڵێی بە کەیفی خۆت خەلق کراوی جمال چون تو را ندیده دیده نزاده مام چون تو برگزیده بری ز عیب آفریده گویی خدا به میل خویشت آفریده وأَحسنُ منكَ لم ترَ قطُّ عيني وَأجْمَلُ مِنْكَ لَمْ تَلِدِ النّسَاءُ خلقتَ مبرأً منْ كلّ عيبٍ كأنكَ قدْ خلقتَ كما تشاء ُ ١ «حسان بن ثابت انصاري» ١. ئەم شیعرە لە پەسنی پێغەمبەرە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەڵام لە حەقیقی بۆ ئیمامی سەبارەت: نووسین و ئامادەکردن: کەماڵ ڕەحمانی قاسید پەیامی دڵبەری دا، دڵ نەما خەمی بەهـ بە‌هـ‍ چ قاسیدێکی مەسیحادەمه، دەمی 'تاهیر' که نووری دیدەیی تۆو سەروەری منە بۆ چاوی من میسالی کله، خاکی مەقدەمی مەنزوومەکەی گەیاند و برینم کولایەوە ئاخر به فکری چاره بە، لای تۆیه مەرهەمی فەرمووته بۆ نەهاتی، نەهاتی منه مەگەر؟ قوربان زەمانه هات و نەهاته هەموو دەمی کوا دێتە‌جێ له زیندەگییا ئارەزوویی دڵ؟ چونکه هەزار ساڵه دەڵێن موددەتی کەمی حاشا له شایەتی که گەدا بم له دەرکی تۆ نایدەم به مڵک و ماڵی جیهان، عومری ئەدهەمی 'کامیل' دەمێ له یادی 'حەقیقی' هەتا هەیە ناچێته دەر، هەمیشه لە بەرچاو و سەر دەمی کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤، لاپەڕە ٤٣. (لاپەڕە ٣٩٨ ی چاپی جەعفەر؛ لە چاپی ئەنیسیدا نەهاتووە) وەڵامی نامەی حەقیقی لە ئیمامی ئەوا باکەی شەماڵ هێنای له خزمەت یارەکەم کاغەز بەخێر بێ ڕۆحی شیرینم، گوڵی بێ‌خارەکەم، کاغەز بە قوربانی وەفات بم چاوەکەم، مەمنوونی ئەلتافم که لێت پرسیم و ناردت بۆ دڵەی ئاوارەکەم کاغەز هەموو لەت‌لەت ببوو بەندی دڵم بێ‌لوتفەکەی یارم دەوای کرد ناردی بۆ 'کانی‌بەن'ێ دڵدارەکەم کاغەز لەبەر ڕۆژوو نییه، بێ‌هێزی تۆم و دەردەداری تۆ هەناوم هاته بەر، بوویه دەوای ئازارەکەم کاغەز له بۆکانێ که کانی گەورەکانه تۆش لەوێی بۆیە سەرم بەرز و بڵیند بوو هات لەجێی 'سەردار'ەکەم کاغەز 'حەقیقی' تۆش حەقیقەت سەربڵیند و بەرز و ماقووڵی! که کردته پەیکی ڕەحمەت بۆ دڵەی خەمبارەکەم کاغەز ئەگەر دووره 'ئیمامی' گوفتوگۆی بۆ ناکرێ جا چش نییه فەرقی نزیک و دوور لەجێی گوفتارەکەم کاغەز کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤، لاپەڕە ٤٤. کانی‌بەن، ١٣٣١ی هەتاوی (لاپەڕە ٣٩٩ ی چاپی جەعفەر؛ لە چاپی ئەنیسیدا نەهاتووە) ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ جەنابی سەید کامیل ئیمامی، ئاوات سەبارەت: نووسین و ئامادەکردن: کەماڵ ڕەحمانی دەمێکه دڵ له دووریت ئاگرینە خەمی هیجرت گڕێکی زۆر بەتینە دەمێکه دڵ به ئاواتت 'ئیمامی' خەفەتبار و برینداری ئەوینە ژیان، باوەڕ کە لای من ژانه بێ‌تۆ ژیانی وا بەژان کەی نێوی ژینە؟ ئەوا ڕۆژی تەمەنمان گەییه ئاسۆ دەمی پاڕانەوه و تۆبه و گرینە کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤، لاپەڕە ٥٤. (لاپەڕە ٤٠١ ی چاپی جەعفەر؛ لە چاپی ئەنیسیدا نەهاتووە) ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەڕوکێک و بزنوکێک سەبارەت: مامۆستا بەیتی مەڕۆکە و بزنۆکەی بە تەواوی دە دیوانەکەی‌دا کردوە بە شیعر. - عەبباس حەقیقی، کۆلکەزێڕینە، چاپی یەکەم ١٣٧٤ کـ. هـ، لاپەڕە ٩٢. - مامۆستا عەبباس حەقیقی، دیوانی حەقیقی، چاپی دووەم (١٣٦٧ کـ. هـ)، لاپەڕە ١٢٣و١٣٣. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی مەڕوکێک و بزنوکێکی پیر و لەڕ ڕۆیشتن بۆ شیو و دۆڵێکی لاپەڕ بووژانەوە هەر ڕۆژێ لە دۆلێکی دەتلانەوە هەر شەوێ لە مۆڵێکی شەوگار درێژ و مانگی سەرماوەز بوو بزن دەلەرزی و بە سەرما وەڕەز بوو ڕووی کردە مەڕ وتی زستان بەڕێوە هەر بینا ڕۆژێکی دایدا کڕێوە با هەوڵی هۆڵێکی بدەین لەو دۆڵە خانە ژوورانە کاتی سەرماوسۆڵە مەڕ وتی: خوریم خۆش بێ هۆڵم ناوێ تۆ ڕەق هەڵدەێی تاوێ نەچیە بەر تاوێ بزن بە هۆی شاخ و سم چەند ئێوارێ هۆڵێکی کۆڵی لە قەدی پەسارێ ئەو رۆژە هۆڵی ساز کرد و تێی‌خزی بۆ شەوێ را بەفر باری و پەز تەزی کورتەی مەڕۆکە و بزنۆکەی بە کوردی شەوێکی گورگێ تێی ڕۆهات و بردی پەندەکانی پیرەمێرد: نازانین بەیتی گورگ و مەڕ چییە دووگی خۆم خۆش بێ خانووم بۆ چییە ژین، ژمارە ٩١٨، لاپەڕە ٥٢٧. چاپی ساڵحی ٥٥٩. ++++++++++++++++++++++