شاعیر: شێرکۆ بێکەس کتێب: تریفەی ھەڵبەست سەرناو: ئێوارەی غەمگین خۆرنشینی ئاسۆی بەهار لە خوێناوی ئاوابوونا وردە وردە ئەچێتە خوار کڵپەی دوایی لە دەروونا ئەسوتێنێ بۆ شەوی تار. *** ئەڵی: بوونی ئەم دنیایە وەکوو تیشکم ئەتوێتەوە کام شەوقی جوانیی ڕووی دنیایە وەک هەناسەم ئەبڕێتەوە. *** کام بەهار زۆر شەنگ و شۆخە کام ئاواتی دڵ قەشەنگە کام دنیا پڕ لەخۆشییە دوور لە ڕەنگی ڕەش پۆشییە ئەبڕێتەوە، ئاوا ئەبێ ڕۆژی لەناو شەوا ئەبێ *** ئێوارەیە دنیای جوانی وەکو ساوایەکی دڵ پاک بزەی مژدەی سەر لێوانی ئارامە بۆ گیانی ڕووناک. *** منیش تەنیام لە قەدپاڵێ سەرنجم ونی ئاسۆیە دڵی پڕم.. وەک مناڵێ خەیاڵی وا لەشوێن تۆیە. *** دەروون بە ئاخی ناکامی پەستە وەک سەیوانی ماتەم. سروشت باوەشی ئارامی گرتۆتەوە بۆ ئەم کاتەم. *** ئەرخەوانی گیانی پەستم دڵنیایی دڵم ئەکا لەنێرگزی بیر و هەستم هۆنراوە بۆ تۆ ڕێک ئەخا. *** هەزاران یادی ڕابردوو لەناو بیرما یەن و ئەچن وەک ئەستێرەی ڕێ ون کردوو لەهەوری خەمما ون ئەبن. *** دە ئەی ئێوارەی خۆرنشین! مەڵبەندی تاسەی تەنیایی ئەی جێنزرگەی ماتەمین لە خۆر بکە ماڵ ئاوایی! *** منیش وەک تۆ لە ئاسمانی نائومێدیی دڵا وێڵم وەک تۆ بەهاری ژیانی تەمەن کورتیی جێ ئەهێڵم. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەشکەوتەکەی سەردێمان پار ئەم وەختە ئەشکەوتەکەی «سەردێمان» گرتبووینییە.. باوەشی گەرمی هیوا هەریەکەمان وەکو مۆمێ بۆ ژیان ئەتواینەوە لەناو تاریکیی شەوا. *** چەن دڵێک بووین لە شینایی ئاسمانا وەک ئەستێرە بۆ یەک ئەجریواینەوە بەدوای گوڵی ئازادیی نیشتمانا وەک پەپوولەی هیلاک ئەسووڕاینەوە. *** سک هەڵگوشین، گەرووی وشکی تینوێتی قاچی پڕ خوێن، ڕەنگی زەرد، لێوی بەبار ورەی بە گیان بەر نەئەدا، لاوێتیی.. ئەیوت: زستان ئەبێ چۆک دا بۆ بەهار. *** هەوری ڕەشی بێگانەی سەر کێوی ژین کردی بە تۆف ڕژایە سەر زەویی سوور بەڵام کڵپەی ئاگری بیر ڕاپەڕین.. نەورۆزی کرد بە مژدەی ئێمە لە دوور. *** -مامە ڕووتەی پیرەمێردی سەرسپی مێخی هێزی لە دڵمانا ئەچەقان تەنها ئەو بوو نەهێنیی ئێمەی ئەدی هەر ئەویش بوو تا سەر بسووتێ بۆمان. *** لەگەڵ خۆرا بەیانیان هەڵئەهاتین ملی ڕێگەی هەورازی ژینمان ئەگرت جێ پێی شەهید تا سەر لووتکەی ئەبردین لەوێش گیانیان دەستیان لە ملمان ئەکرد. *** دەستمان لەناو دەستی تۆڵەی جووتیارا پشتمان بە پشت کێوەکانی بەرزەوە تۆوی دڵمان لەگەڵ برسی و هەژارا ئەکردە ناو بنج و بێخی ئەرزەوە. *** پار ئەم وەختە ئەشکەوتەکەی «سەردێمان» ئاگردانی پڕ لە پشکۆی دەروون بوو پایزی زەرد بە خۆری باوەڕی گیان لەبەر چاومان بەهاری ڕۆژی ڕوون بوو *** چاوی هەڵگورد لە پارێزی ئێشکا بوو بۆ ئەوانەی جەرگی شەویان شەق ئەکرد کوردایەتی ڕێگەی لەناو مێشکا بوو زامی سەر سنگ گوڵی ئاڵی شەبەق بوو. *** ئەشکەوتەکەی «سەردێمان»ی هاوڕێ ڕەگی عومری لەم دنیایە قووڵترە درەختی ئەو بەری خوێناوی ئەگرێ دەروونی ئەو، بورکانێکی ئاگرە. *** نەوەی کوردم لە سەنگەری ژینا دەستە و یێخە لەگەڵ مردن شەڕ ئەکا هەڵۆی تۆڵەی لەناو چەقی مەیدانا مۆری بەڵێن بەخوێنی جەرگ تەڕ ئەکا *** ئێستاش ئەوا ئەشکەوتەکە خامۆشە جاڵجاڵۆکەی یادگاری ماڵ ئەکا ساوای خەوی، پار ئەم وەختەی لە کۆشە چاوەڕوانی بەهاری نوێی ساڵ ئەکا *** ئەی ئەشکەوتی دەنگەوەرەی دەنگی کورد ئێمە لەسەر بەڵێنی پار مابووین پەڕەی گوڵمان بە ڕەنگی ڕوو سوور نەکرد دڵ وەک ساماڵ، ڕووسپیش وەک هەتاوین. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو سەبارەت: ١٩٥٩ سلێمانی دیسان خەیاڵی دووی پەریی نیگار ماخۆلانێتی جێ بە خۆی ناگرێ دڵی نەسرەوتی هەمیشە لای یار گلاراوێتی دابین ناکرێ وەختە تەق بکا.. ئارەزووی بزێو بۆ ماچی خونچەی تەڕی سووری لێو. دەمێکە دڵەی لاسار و وڕکن ئارام و ئۆقرەی لێ هەڵگیراوە ئا لەو ڕۆژەوە کە سەرنجی من لە بەژن و باڵای ئەو حەپەساوە *** لە گۆنای گەشی ئاڵ و قوڵپنی لە چاوی ڕەشی کەمێ شەرمنی لە دەست و پەنجەی ڕێک و خرپنی لە لار ولەنجەی لەشی جرپنی! لە پاو و پووزی سپی و گۆشتنی لە ناز و نووزی زوو پێگەیشتنی. کە هەر یەکەیان وەک پیانۆ، کەمان جۆرێ ئاوازەن بۆ شیعری تازە بۆ ئەو دیوانەی کە بووکی نیاز ئیلهامی خۆزگەی دەستەی دڵخوازە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باوکی شەهیدم ١ بابە! تاسەی بینینەوە، بۆ تۆ پەرۆش بوو ئارامی دڵ، لەناو یادا، ون و خامۆش بوو چاوەڕوانی، زیاتر، خەمی تۆی بۆ ئەهێنام بزەی خۆشی، لێم تۆرابوو، نەئەهاتە لام پەپوولەی خەم، لەسەر پەڕەی، دڵی ژاکاوم قەتیس مابوو، وەک فرمێسکی، بێدەنگی چاوم لەو ڕۆژەوە، کە تۆ چەکت، کردبۆوە شانت چەکی تۆڵەی، ڕێی سەربەرزی، بۆ نیشتمانت لەو ڕۆژەوە، ئیتر منیش، بڕام لە گەشە ئەو گەشەیەی، کە باوکێتیی، وا لەباوەشە! بەڵام بابە، ئەمزانی بۆچ، وێڵی کێوانی لەبەر چییە؟ کە ئاوارەی خۆشیی ژیانی! ئێستەش بیرمە، ئەو شەوانەی، کە دائەنیشتین هەتا درەنگ، وەنەوز چاوی بەخەو ئەگرتین! پێت ئەوتین: من خوڵقاوم بۆ نیشتمانم شانازییە لەو ڕێیەدا بەختی کەم گیانم ئێستەش بیرمە کە ڕووی دەمت لەدایکم کرد کە پێت ئەووت: من مناڵم گۆش ئەکەم بۆ کورد! هەر ئەوساکە، من ئەمزانی، کە وا نیشتمان لەناو گیانتا، لەناو بیرتا، ئەژی تا نەمان بابە کاتێ، ڕۆشتیت ماڵئاواییت کرد لێمان هەرگیز یادی، ئا ئەو شەوە، ناچێ لە بیرمان هەمومان بووین، وردیلەکان، بە سەرنجی چاو ڕووی پرسیاری، بێ قسەیان، لە دڵا جێماو نەئەفامین، کە تۆی باوکیان، لەسەر ڕۆشتنی بۆ ئەو شوێنەی، کە ئامادەی، خۆ تیا کوشتنی. ئێستەش بیرمە، دەستت هێنا، بەسەر سەرمانا بەتاسەوە، ماچی دواییت، کرد لەگەڵمانا ئینجا وتت: کۆرپەلەکان، ڕۆڵەکانی من گەرچی پەستم، جێتان دێڵم، بەڵام وا دوژمن هاتۆتە سەر، جێ نزرگەی، نیشتیمانەکەم بێ شەرمییە، بۆی نەجەنگم، لە ترسا ڕاکەم! ٢ ئەی بابە گیان، پاش ڕۆشتنت، تاسەی بیرکردن هەموومانی، هێنایە سەر بۆ لای تۆی بردن: بەڵام ترس، لە داگیرکەر، لە دەوری شارا ئەو ئاواتەی کپ کردەوە لە گیانی تارا. جار جار نامەت، تاریکاریی، لا ئەدا لەدڵ خەمی دەروون، ئەتوایەوە، بۆ بەهاری گوڵ. شنەی وشەی، نامەکانت، فێنکایی هیوای: ئەدا بە گیان، لەو دوورەوە، کە سەربەست ئەدوای. نامەت بڕا.. دیسانەوە، پایزی پڕ خەم ڕووی کردەوە، ژیانەکەی، خێزانی ماتەم بەبێ ئارام، کەوتینەوە، دەریای دڵتەنگی هەزار پرسیار، لەشوێن ئەنجام، بۆ تۆ ئەجەنگی هەواڵەکان، پەڕە ژاکاو، سیس و وەریبوون مەلی خۆزگەی، نەوبەهاریان، لەسەر تەریبوون! لەدواجارا، بەئەنجامی، هەواڵ گەیشتین ئەو هەواڵەی، فرمێسکی زۆر شەوی پێ ڕشتین! بابە! تاسە و سۆزی گەرم و گوڕی جارانت: ئەوەی مابێ یادگارە وەک نامەکانت. سەرنجی یاد، لە ڕابوردوو، مایەی ژیانمە بیرەوەریی، تروسکایی، ئێستەی گیانمە! خەیاڵی تۆ، هەتاکوو بێ، زۆرتر ئەمدوێنێ بەو داخەوە، بەو یادەوە، شەوان ئەمنوێنێ. ئەی بابە گیان، هەرچەند ژیان، وەها ناخۆش بێ کە شەو و ڕۆژ، ئەم ئازارەی، ئێمەی لەکۆش بێ بەڵام مادام، مردنەکەت، جێی شانازییە بۆ ئەم خاکە، بۆ نیشتمان، بۆ سەربەرزییە! مادام خوێنت، ڕژانە سەر سەنگەری نامووس بووی بە مۆمێ، کە بسوتێی، بۆ ڕێی چارەنوس بۆ ئەو ڕێیەی، کە کاروانی، شەبەقی ئاوات مژدەی ڕۆژی سەرفرازیی بەم کوردە بدات! مادام مردی بۆ ئەوەی گەل بژی و سەربەست بێ نیشتمانت سەربەخۆ بێ، نەوەک ژێردەست بێ شانازیمە تۆ باوکمی شەهیدی کوردی بۆ باوەڕی کوردایەتی بەمەردی مردی! ٣ هەرچەند ژیان، وا شەوەزەنگ، تاریک و ڕەش بێ لە پرشنگی، خۆری ڕووناک وەها بێبەش بێ هەرچەند خەوی نەسرەوتنم دوور و درێژ بێ هەورازی خەم زۆر لە ئێستەم سەختتر و لێژ بێ بەڵام مادام، لاوی مەردی، ئەم نیشتمانە قاڵ بووی بیری شۆڕشگێڕیی تفەنگ لە شانە ڕاپەڕیوە، یەکگرتووە، گیان لەسەر دەستە جەنگاوەرە، دڵ نەترسە، خاوەنی هەستە مادام خوێنی لا هەرزانە بۆ ڕێی سەربەستی سەر شۆڕ ناکا بۆ ژیانی دیلی و ژێردەستی هەرگیز نامرێ، هەر ئەگاتە، ڕۆژی ئازادی دەستی هیوای، ئەکاتە مل، بەهاری شادی ئەی بابە گیان، من دڵنیام، لەوەی سبەینێ کە ئەم کوردە، تۆڵەی زۆری وەک تۆ ئەسێنێ من دڵنیام شەوەزەنگی ئەمشەو نامێنێ تیشکی خۆری ڕۆژی ڕووناک چاو هەڵئەهێنێ من دڵنیام، کۆت و زنجیر، هەر ئەپچڕێنین قەڵای ڕەشی ئەژدەهاکی، هەر ئەڕوخێنین. من دڵنیام وردیلەکان ڕەش و ڕووتی کورد ئەوەی زۆردار لەباوەشی دایک و باوکی کرد سبەی پۆشتەن وەک فریشتەی شادی سپی و جوان تێر و تەسەل گۆرانیی خۆش ئەڵێن بۆ ژیان من دڵنیام کە هەر ئەبێ شەومان بەسەر چێ گەل دوژمنی داگیرکەری بخاتە ژێر پێ ئەوسا بابە، ڕووسووری هەر بۆ شەهیدانە بۆ کاروانی سەربەخۆیی ڕێی تێکۆشانە بابە جێگەت تۆ ناو دڵە، نەک گۆڕی تەنگە ناوت نەخشی، تۆمارێکە، کە بە خوێن ڕەنگە تۆ هاوڕێی ئەو گیانانەی کە هەرگیز نامرن هەزاران ساڵ بێت و بڕوا، گەردی کۆن ناگرن تۆ هەڵگری ئەو مەشخەڵەی کە مەردایەتی هەڵی گیرسان بۆ باوەڕی ڕێی کوردایەتی تۆ نەبەردی، تۆ ئەو کەسەی کە داگیرکەران هاتنە سەرت بەتۆپ و تانک بە بۆمباباران بەجێت نەهێشت سەنگەرەکەت هەڵیان نەکەنیت لەگەڵ مردن دەستە و یێخە مەردانە جەنگیت دەسا بابە پێڵووی چاوی نووستنت لێک نێ نەتەوەکەت ڕووسوورانە ناوت ئەهێنێ پشت لەدوای پشت بە ڕۆشناییی باوەڕی ئێوە نەوەی تازە بەو گیانەوە ئەچێ بەڕێوە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بووکی ناکام سەبارەت: کسپەی یادێکە بۆ جوانەمەرگ «ڕوناک زوهدی» تا دوێنێ بوو تۆش نێرگزی، چەپکی بەهار بووی لەباوەشی نەورۆزا وەک گوڵاڵە دیاربووی بەسەر ژینا شنەت ئەهات، تەڕ و پاراوبووی لەئاسۆدا وەک گزنگی چاوی هەتاو بووی تا دوێنێ بوو، زەردەخەی لێوی ژیان بووی وەک تریفەی مانگەشەوی ئارامی گیان بووی تا دوێنێ بوو، تۆ ڕووناک بووی ئەدرەوشایتەوە وەک ئەستێرە ورشەت ئەهات ئەجریوایتەوە لەساماڵی گەنجێتیتا، شەوقی بەیان بووی لەگەڵ بەختی بووکێنیا دەس لەملان بووی تا دوێنێ بوو، ئەی جوانی شۆخ، ئەی بووکی ناکام لەکەژاوەی خەوی خۆشا، گرتبووت ئارام بەسەر فەرشی ناو چیمەنی نازا ئەگەڕای لەگوڵزاری جوانێتییا شاگوڵ ئەبینرای بەڵام هەیهات! لەچاو گووم بووی، لەگەشە کەوتی بەژاکاوی، بووکی ناکام لەخاکا زەوتی لەپێش تۆشا زۆر هیوای گەش بێ سەر و شوێن بوو گەلێ خونچەی نەپشکووتوو خڵتانی خوێن بوو بەدوای تۆشا، کاروانی کۆچ، ئێمەش هەڵ ئەگرێ قاپی ژینمان، بەکلیلی مردن دائەخرێ ئەوەی ئەمڕۆ پێی ناز ئەنێ بەسەر زەمینا سبەی لەناو زەمینایە وا لە ڕزینا ئیتر فرمێسک چەند بڕێژرێ، چەند هاوار بکرێ بەپێڵوی چاو خاکی گوڵکۆت لەسەر بماڵرێ جارێکی تر کێ ئەتبینێ وەک ڕۆژانی زوو بشنێیتەوە، بۆ ژیانی حەزوو ئارەزوو جارجار نەبێ لەخەیاڵا یادگاری تۆ دێت و ئەڕوا بۆ خەزانی نەوبەهاری تۆ هەر ئەوەندەش لەدەست من دێ لەچاوی شیعرم هۆن هۆن فرمێسک هەڵڕێژم و هەرگیز نەیسڕم. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بڕوام ڕێگای بیرم، بەناو هەزار، داوی باریکا ئەڕوا، بەرەو، خۆری ئاسۆی، ئامانجی ڕوونم چاوی تیژی، کوردایەتیم، لەرێی تاریکا چراوگی ڕۆژ، ئەداتە دەست، دەستی دەرچوونم. *** هێزی ئەژنۆی، شل نەبوونی، تێکۆشانەکەم هەوراز لەدوای، هەورازی سەخت، ئەشکێنێ ئەبڕێ بەرەو لووتکەی، هیوای گەورەی، نیشتمانەکەم لەناو گەل دا، یەکەم ڕیزی، سەرکەوتن ئەگرێ. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بیرتە؟ بیرتە! ورد ورد، بەگوێ چەمی، کەف چڕێندا ئەڕۆشتین وردە شەپۆل، بەئەسپایی، قاچی ڕووتی ئەشتین؟ لەبەر هاژە و، خوڕەی ئاوی، گوێ کپ کەری قەڵبەزە لە ڕازی دڵ، لە قسەی یەک، زۆرجار نەئەگەیشتین؟ *** بیرتە بەدوای، پەپوولەدا، ڕامان ئەکرد دوو بەدوو تا یەکێکمان، لێ ئەگرتن، هەناسەمان سوار ئەبوو؟ وەکوو منداڵ، ئاوپرژێنی، لەشی یەکترمان ئەکرد بە تەڕبوونمان، پێئەکەنین، قەت تاقەتمان نەئەچوو؟ *** ئەی لەبیرتە، بۆ دزینی، بەرسیلەی مزر و هەنار دزە دزەی، ڕۆشتنمان بوو، بۆ پەنا داری حەشار؟ من خەریکی، کردنەوە بووم، کاتێ زانیم خاوەن ڕەز بەدارەوە دوامان کەوت و، هەڵی بڕین سەرو خوار؟ *** ئەی لەبیرتە، لە ڕێبازا، کە هەڵنووتیت و کەوتی دەسم دایتێ، چاوت داگرت! ، بەباوەش هەڵم گرتی؟ نشێوێ بوو، کەس دیار نەبوو، خێرا فرسەتەم هێنا لەناو دەمت، هەتا توانیم، ماچێکی گەرمم کردی؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێ تۆ وەک چۆن ئاسمان، بێ ئەستێرە، یان بەهار بێ گوڵ ئەم کوێر ئەبێ و ئەو جوانەمەرگ، ئەچێتە ژێر گڵ! بێ چاوی تۆش، چاوی شیعرم، کوێرە و ڕێ نەبین بێ لێوی تۆ، ئازیزەکەم، بەهار و گوڵ.. چین! . ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەینێکە بەینێکە خولیای حەز و ئارەزووم سەرگەرمی کۆڕی بەزم و ئاهەنگە نەشئەی ئارامی دەروونی تینووم وەکوو تریفەی سەر گۆمی مەنگە. *** بەینێکە تیشکی ئاسۆیە گیانم ئەگرێتە باوەش زۆر لەسەرخۆیە وەکوو منداڵیی خەوی جارانم هەمو ساتێکی پڕ لەئۆخەیە. *** دڵەی خامۆش و تاریکی دوێنێم ڕووناکە ئەمڕۆ وەکو بەهارە هەنگاو بۆ بەرزی سەر لوتکە ئەنێم ناژی لەدڵما ناوی پەژارە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تاسەی هیوام ئەی دەروونی ناو گێژاوی دەریای دڵ تەنگی ئەی کسپەکەی، خەم خۆرەوەی، دنیای بێدەنگی ئەی ئاوارەی، گۆشەگیری، گۆشەی کۆنی خەم ئەی تارمایی، بێتروسکەی تاساوی ماتەم تاکەی هەروا لەبەر دەرگای ماڵی مەینەتا دەستە وئەژنۆ دائەنیشی، لەگەڵ خەفەتا؟ تاکەی تەمەن ئەبەیتە ناو، وەرزی وشکەوە تاکەی هیوام ئەخەیتە ناو، داوی شکەوە؟ تاکەی لەشوێن کەلاوەکەی پەپووی ناسۆریی جێنیشتەبی، تاکەی بەرگی، پایز ناگۆڕی؟ دە پێم بڵێ، ئەی دەم بەقفڵی ژەنگ داخراو ئەی دڵ تینوو، شنەی زەردەخەنە لێ تۆراو! دە پێم بڵێ بۆچ لەئاستی، پرسیاری ڕوونا گرژ ئەکەی ڕوو، لەژێر هەوری، پەستی زەبوونا؟ دە پێم بڵێ، بۆ چ هەر ئەبێ، ڕووخساری ژیان لەچوارچێوەی، تەنگو وتارا، پێم بدەی نیشان؟ بۆچ هەر ئەبێ، دەستی لەرزۆک، بۆ چەنەی ماتی سەرنجی وێڵ، بگرمە ڕێی، ڕەش و نەهاتیی؟ بۆچ هەر ئەبێ، لەچاوی خەم، فرمێسک هەڵڕێژم ئەم تەمەنەم وا بەکاڵی بۆ تۆ بنێژم؟ هەتا شل بوو ئەژنۆی مەراق ڕۆیشتی و گەڕای کام قوژبنی، ژیان تاریک بوو تیایا خزای کام ئاوازە، ناکام و پەست بوو گوێت بۆ ڕاگرت کام هەواڵ کە پەڕەی ژاکاو بوو ڕێگەت پێگرت کام دڵ کە قاڵی ئەندێشە بوو پەنات بۆ برد چەند پایزی، کوێرەوەریت، بینی و بەڕێ کرد چەند دراوسێی کۆن و تازەی هاودەردت ناسی چەند ڕۆژگارت بە تەنافی شەوا هەڵواسی چەند گوڵاڵەی نەوبەهاری ئاواتت وەران چەندە بزەی دڵنیایت لە ژیان تەران چەند ئاهەنگت، هەروا گۆڕێوە بۆ تەنیایی چەند هەڵوێستی شادمانیت دا بە خۆڕایی دەپێم بڵێ ئەی دەرونی خەڵوەتی ناکام چاو بەستراوی ڕێگە وون بوو واق وڕی سەرسام ئەی لەپاشا کوا بەرهەمی تەمەن کوا ئەنجام کوا گەنجێتی؟ کوانێ گەشەی شادی بۆ هیوام کوانێ بەری تۆوی ساڵی چێنراوی ڕۆشتوم؟ کوا تریفەی مانگی عومری ئێستاکە ون بووم! کوا ڕۆژانی هەرزەکاریی گوڕی جارانم؟ کوا خوێن گەرمیی و تین و جۆشی دەمارەکانم؟ کوا پاشە ڕۆژ بە پرشنگی ئاوات ڕوناک بوو؟ دەپێم بڵێ ئەو سەردەمە بوونی تۆ چی بوو؟ غەیرەز بەوەی بە پاچی خەم گردی ژیانم هەڵکەنی تیا گۆڕستانی مردووی ڕۆژانم دەبا ئیتر ئەی دەرونی پیرەمێردی خەم ڕوو وەرگێڕی بۆ بەهاری لاوێتی تاسەم دەبا ئیتر ئەو چەند ڕۆژەی ماوە لە تەمەن بەشەرابی بەختیاری خۆیان سەرخۆش کەن! دەبا ئیتر بیبڕیتەوە ناڵەی ناسۆریی ئەم زستانەم بە نەورۆزی تازە بگۆڕی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تەنیا تەنیا هەر چرای دەس کوردایەتی شەوی خاکەکەم ڕوون ئەکاتەوە. بەتەنیا بازووی ڕێی مەردایەتی تەوقی گەردنم -لێک ئەکاتەوە-. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تەنیایی شیرینەکەم! ژووری تەنیام ئەمشەو بۆ غەریبیم ئەگری چرپای خەم لێنیشتوی جێگام خامۆشیی وا لەچوار دەوری. *** چاوەڕوانیی کورسی چۆڵم تۆوی بێزاری ئەچێنێ گڵۆپی کزی ناو هۆڵم فرمێسک بەبێدەنگ ئەڕژێنێ! *** پەنجەرەکان، خۆڵی ڕۆژان: لەسەر شووشەی چاویان بارە شیرینەکەم ئەمشەو ژیان وەک ماڵەکەم چۆڵ و تارە. *** وێنەی پارم لێوی گاڵتە: لەئێستام هەڵئەقورتێنێ گڕی خەیاڵ بۆ ئەو کاتە جەرگی ئەمشەو ئەسووتێنێ. *** شیرینەکەم.. ژووری تەنیام ئەمشەو بۆ غەریبیم ئەگری چرپای خەم لێنیشتوی جێگام تەنیایی وا لەچوار دەوری. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوو وێنە بەیانیی دییم، وەکوو بەهار، سەرلقی ئاڵ بوو بۆ نەورۆزی، مژدەی ژیان، نێرگزی ساڵ بوو گەشەی گیانی، لەباوەشی، دایکی شادییا وەک جریوەی، دەم ئەستێرەی، خۆشی ساماڵ بوو! *** بەیانی دییم، بزەی لێوی، وەکوو مانگەشەو سەر ڕومەتی، گۆمی شینی، هیوای ماچ ئەکرد جوانی سروشت، دنیا هەمووی، بۆ شۆخێتیی ئەو لەبەر پێیا، دامابوون و، سوجدەیان ئەبرد! *** ئێوارەش دییم، وەکوو پایز، کز و زەبوون بوو لەشی جوانی، خۆراکی دڕک، بۆ زەبری بەرد بوو بزەی لێو و، گەشەی گیان و، ئاواتی دەروون نمێ فرمێسک، ئاخێکی قووڵ، ڕەنگێکی زەرد بوو! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زەردەخەنە لە فرمێسکا ١ گیانە بیستم، کەپرسیبوت چۆنە ئێستا لەگەڵ ژینا؟ لەگەڵ دانانی هەڵبەستا؟ وەک خۆی ماوە، شێوە و ڕەنگی، یان گۆڕاوە؟ دەنگی وەک ئەوسا زوڵاڵە یان خنکاوە؟ *** وەکو جاران قسەکانی هەر زیندووە؟ یان ساردو سڕ وەک دەم و دەسی مردووە؟ بەتەرازووی عەقڵی دوێنێ خەڵک سەنگ ئەکا؟ بە شوێن هەتاو، یاخود سێبەرا، ڕا ئەکا؟ *** وەکو جاران، زۆر گەورە ناو، وا ئەناسێ؟ یان ئەو بەرگەی، بیری کۆنی، خۆی.. گۆڕیوە؟ بە واتەیان، تەناف بۆ مل، هەڵئەواسێ؟ یان زۆر ملی، لەو تەنافە، …. دابڕیوە؟ *** توخوا ئێستەش وەکوو جاران دڵی تەڕە؟ یان گوڵاڵەی بەهارەکەی هەڵوەریوە؟ وەکوو جاران، پێش برسێتیی، لەسەر، سەرە؟ یان لەژەنگی ناو کۆمەڵا، دڵ ڕزیوە؟ *** وەکوو ئەوسا کە ئەمناسیی.. گیانی گەشە؟ یان دەماری، هەستی سڕەو، بەنجی خەوە؟ نانی ژینی، نانی سپی، یاخود ڕەشە؟ ڕەنجی شانی بۆ ڕووناکیی یان بۆ شەوە؟ *** ئەڵێن پشتی، جیڕی دوێنێی، ئەمڕۆ لەژێر باری قورسی، نەبونیدا، کۆماوەیە؟ ئەڵێن دۆستی، زۆری دوێنیی، بۆ چاو بگێڕ تاک و تەراش لەچاوی ئەو شاراوەیە *** ئەڵێن ئەمڕۆ، بەدارشەقی، ڕێی بێکەسیی لاشەی سستی وەکوو پەڕۆی هەڵگرتووە توخوا ڕاستە مۆمی دڵ و داری دەسی لەتاریکی شەوی عومریا ون کردووە؟ ٢ وەرامەکان، لەقەفەزی، سینەی یادا وەک بولبولی، هیلاکی خەو، کز هەڵنیشتون پرسیارەکان لەتینوێتی، سەر ڕێگادا زۆریان لەناوچوون و خنکان، زۆریان مردوون. *** گیانە هەرچەند، شیعرم لەناو، تەمی خەما پەل ئەکوتی، ڕێگەی وونە، بەڵام بۆ تۆ بەرەو ساماڵ، ڕێگە ئەبڕێ، تەم لائەدا دەمی وەرام، گەر «گۆ»یش نەکا، بۆت دێتە گۆ. *** گیانە ڕاستە ئەم چەند ساڵە دەستی ئازار دەقی پەڕەی لاوێتیمی ژاکاندووە چاوی تیری پڕ لەشەوقی پار و پێرار ئەمڕۆ کزە و جوانیی لەخۆی تۆراندووە! *** ڕاستە پەنجەی، ناسۆر لەسەر کێلی بەختم هەڵبەستێکی چارەنووسی وشکی نووسیی ڕاستە ڕێگای، بیست و حەوتی، عومری سەختم بەهارێکی، بەختیاری، تا سەر نەدی *** بەڵام گیانە، دەنگی ئەمڕۆم، زیاد لەدوێنێ زوڵاڵ ترە و، بەناو ژیانا، باڵ ئەگرێ قسەی زیندووم، تا دڵی مردوش ئەدوێنێ شنەی وشەی تا فرمێسکی ناو چاو ئەسڕێ. *** ڕێ وون ئەکەم، خۆم ون ئەکەم، بەڵام گیانە هەرگیز خۆری سەرفرازیی کورد وون ناکەم ژیان لای من، بەرەو هیوا، کۆڵ نەدانە گەر وا نەبێ، بەدڵ خواستی، مردن ئەکەم. *** گیانە دوێنێ کە ئەتناسیم وەک مناڵ بووم گرێی دەستم، ئەخستە ناو، دان و ناو دەم ئەو سەردەمە، ساوای بیری، گڕ و گاڵ بووم نەم ئەزانی، ئەڵقەی فرسەت، چۆن لەدەس کەم. *** ئەو سەردەمە، ناڵەی برسیم، ئەهاتە گوێ چاوم ئەکەوت بەفرمێسکی چاوی ئازار پەلی کوێرم ئەگرت ئەمبرد هەتا سەر ڕێ ئەشمنوسی بمرێ زستان بژی بەهار! *** بەڵام گیانە، ئەوسا منیش، پۆشتە وەک تۆ لەسەر تێریی، باسی برسێتیم بۆت ئەکرد قسەی جوانم ئەخستە گیرفانی درۆ لەژێرەوەش ئاڵای ڕیام پێ هەڵئەکرد. *** ڕاستە ئەوسا ژیان وەکوو دڵی ساوا ئاسمانەکەی، بێگەردبوو، پاک بوو ساماڵ بوو بەڵام گیانە، ڕێگای مێشکمان لەچاوا بۆ ڕێبواری، بەنگ کێشی خەو و خەیاڵ بوو. *** باوەشی ناز هیوای دڵی ڕائەژەنیم تاریکەشەو کێوێکی ترسی بەسام بوو لەکام تەقە، زۆر بچووکە، ڕائەچەنیم دڵ ناسک و بیر کاڵ و کرچ و نەفام بوو. *** ئەسپی خەیاڵ لەژێر لێفەی گەرمی شەوا بۆکام دنیا ئێجگار دوورە ئەو ئەیبردم حەزی دەروون، چی بویستایە بۆی ئەلوا لەگەڵ تۆشا، دەسی پێ لەمل ئەکردم. *** بەڵام ئەمڕۆ ئەو ئازارەی من ئەیچێژم ئازارێکە، بەختیاریی، تیا ئەبینم ئەو چاوانەی، کە فرمێسکی، پێ ئەڕێژم چاوێکە تۆوی پیاوەتی تیا ئەچێنم. *** لەژیانی تفتی ئەمڕۆی کزر و دێما سبەینێی تەڕ و پاراوی کورد ئەبینم لەهەورازی، سەخت و ئارەقی سەر ڕێما دوائەنجامی سەرفرازی مەرد ئەبینم. *** لەهەر ئاخێکی ناو سنگی پڕ لەسوێما! هەزار کسپەی جەرگی کۆرپەی کورد ئەبیسم لەناو هەموو هەنسکێکی قوڕگی خۆما دەنگی قرچەی، دڵی دار و بەرد ئەبیسم. *** ئەو زەوییەی ئەمڕۆ وشکە و گاسنی خەم ناخی دەروونی، بەدانی، ڕق ئەکێڵێ ئەو کۆترەی ئەمڕۆ لەبەر باران و تەم بێچوی هێلانەی ئارامی جێ ئەهێڵێ. *** سبەی زەوی، لەهەر بستێکیا کانییەک وەکوو چاوی، قرژاڵی ڕوون.. هەڵ ئەقوڵێ هەر کۆترەی بەخوێندنی گۆرانییەک بەستەی ژیانی ئازادی بۆ گەل ئەڵێ. *** بەڵێ گیانە لەتاریکی شەوی ڕەش دا چاوم خۆری ناو شەبەقی ژین ئەبینێ لەگریانی ناو ئازاری زامی لەش دا ئومێد، دیاریی، پێکەنینم، بۆ ئەهێنێ *** لەپایزی لێوی وشکا لەخەزانا زەردەخەنەی بەهاری دڵ ئەبینم من لەباوەشی بەفر و زوقما، لەزستانا چەپکە نێرگز، یاخود نەورۆز، ئەبینم من. *** لەناو هەر قەترە خوێنێکی لێ ڕژاوما گوڵی باخچەی ئازادییەک ئەبینم من لەهەر گوڵە گەنمێکی لێ سووتاوما سبەی خەرمانی شادییەک ئەبینم من. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سێ هەڵبەستی تینوو ١ شەوگار تاڵە، دەروون پەستە ئەستێرەکان.. کز و زەردن خەم لای ژیان خۆشەویستە شیعرم کەوتە ئەشک ڕشتن. *** پایز لە گیانا میوانە بەهار گەڵای سەوزی وەریی داری یادم ئەرخەوانە بۆیە ئەمشەو بەکوڵ ئەگریی. *** ئەستێرەیەک سووک چرپانی بە گوێی دڵی کاس و وڕدا وتی: چیتە پەرێشانی؟ وا گیان ئەکەی بەناو گڕدا؟ *** بە نوزەیەک وەرامەکەی پچڕ.. پچڕ. هاتە دەرێ وتی: دیار نییە نامەکەی دەنگی خۆشی، ناگاتە گوێ. ٢ وتیان: نێرگز بەم چلەیە؟ وتم: نامەی یارم پێیە وتیان: شەماڵ بەم قرچەیە؟ وتم: بزەی ئەو کچەیە. وتیان: خونچە بەم خەزانە؟ وتم: سەرچاوە هەر گیانە. لێیان پرسیم: ئەندازەی دڵ بۆ ئەو چەندە خۆشەویستی؟ وتم: ئایا پەپوولە و گوڵ قەت ئەمەیان لەیەک پرسی؟ ! *** لێیان پرسیم: شیعرەکانی باخی ئەمساڵت ڕەنگینە. وتم: چونکە چاوەکانی مانگەشەوی بەر نووسینە. ٣ هەمووی تەنها وشەیەکە ئەژی لەناو ناخی گیانا بەڵام شنەی گەشەیەکە باوەش ئەکا بەژیانا. *** پیتەکانی شەشی وردن شەپۆلن بۆ شیعری تازەم یان شەش تەلی خۆشی کردن بۆ مۆسیقای پڕ ئاوازەم. *** شەش جگەرگۆشەی ئازیزن شەش مناڵی ئێسک سووکن لەناو باخچەیەکا ڕیزن لەسەر زمان خۆش و سووکن. لەگەڵیانا ئەژیم، ئەڕۆم پێ ئەکەنن، خەم ئەخۆن بۆم! بەبێ ئەوان، نووسین لاڵە پەخشان، چێژی تفت و تاڵە بەبێ ئەوان، ئەم دیوانەم بەرهەمێکی کرچ و کاڵە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شیعرەکانم پەپوولەی، هەستی ناسکی، باڵ نەخشینی شیعرەکانم لەسەر لێوی، هیوای گەشی، ئەم ژینە ئەنیشێتەوە دەزووی تیشکی، وردی پەنجەی، ئەفسووناویی بیرەکانم تریفەی مانگ، لەژێر هەوری، گوومانا ئەبینێتەوە. *** کیژی سۆزی، وشەکانم، لەناو چیمەنی ئاواتا بەدەم بەستەی ئاهەنگەوە، گیان شاد ئەکەن، هەڵئەپەڕن سواری بڕوای، قسەکانم، لەناو مەیدانی خەباتا ڕێی دەربازبوون، لەناپاکان، لەدوژمنانی گەل ئەگرن. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەقامی کچان چاوی برسیم، لەشەقامی بەغدای کچانا هەموو ڕۆژێ ڕێبوارێکە وا لەسووتانا هەتا ئەژنۆ شل ئەبێت و تا هیلاک ئەبم منی تەنیا، منی بێ کچ، هەر دێم و دەچم. شەقام هەمووی، ئەم بەر و ئەوبەر، لەسەر تا خواری بەردەم کۆگای، ناو پێشانگای، وردە بازاڕی هەر کچانە و، هەر جوانییە و هەر بۆنی خۆشە هەر لەزەتی چاو و گیانە و بەتەمەن نۆشە چاوی برسیی، هار و هاجی، تەماشا کردن گلاراوی تێئەکەوێ، بۆ پڕ پیاکردن. هەتا ئەژنۆ شل ئەبێت و تا هیلاک ئەبم منی تەنیا، منی بێ کچ، هەر دێم و دەچم. تاوێ ویقار لەرۆشتنی وردا ئەنوێنم تاوێ شەرم و تاوێ سەر لەخۆم ئەشێوێنم تاوێکی تر بەتەماشای بیانووی موغازە ڕائەوەستم ڕوو لەو کچەی کە ڕاستیی نیازە هەر هەنگاوێ هەر ئاوڕێ مایەی خەفەتێ هەر بینینی شۆخێکی جوان بۆ من عەزرەتێ هەر بۆنێکی عەتری قژی، هەر چرپەی دەنگێ هەر نازێکی کچی چواردە و، زڕەی بازنگێ هەر ترپەی پێ گوێ لێ بوونێ، هەر پێکەنینێ هەر سەرنجێ لەسواربوون و لەدابەزینێ هەر چوونە سەر پێپلیکەیەک بۆ قاتێکی تر هەر قاچ لەسەر قاچ دانانێ، هەر پوزێکی پڕ هەر بینیی کراسێکی ژوور ئەژنۆی ناسک هەر ڕانێکی گۆشتنی ناو تەنوورەی تەسک هەر مەمکێکی گرد و قووتی بەکیسە سەغڵەت هەر پشتێکی نیوە ڕووتی شۆخی کەڵەگەت. هەر گۆی مەمکێ کە ماچ ئەکا شیفۆنێکی کاڵ یان جاروبار لەرەی دێت و ئەبینرێ بەحاڵ هەر بینینی دەست بردنێ بۆ قژ ڕێک خستن یان نازێکی تووڕەبوونی لێو هەڵقورتاندن هەر بینینی ڕەوتێکی گورج، لەشێکی جرپن هەر بینینی پێستێکی ئاڵ، کوڵمێکی خرپن هەر بینینی پشتی ڕانێ، کەوا شنەی با لەرێکەوتا کراسەکەی لەسەر لا ئەبا. یان بینینی درزی مەمکێ، کەوا بەئەنقەست تۆزێ زیاتر دەرخراوە و دایناپۆشێ دەست بینینی هەر بەر سکێکی لەجلا چەسپاو یان لاسکی کیسەی مەمکی لەشان داخزاو! یان ئەو شلکەی ڕانە نەرمەی، سەرنجی خێرا بەدیی ئەکا لەناو «تاکسی» و جێی سەرەو ژێرا یان ئەو چرچەی کە دامێنی دوای کورتی کراس تێی ئەکەوێ و زیاد هەڵ ئەچێ لەشوێن دەسی قارس یان ئەو قژەی بەتەرتیبی تازە داهێنراو ڕۆژێ خاوە و ڕۆژێ لوول و جار جار پەشۆکاو یان ئەو گوڵەی لەمابێنی درزی مەمک دا، دانراوە و، چاو، چاوشارکێی لەگەڵدا ئەکا یان پشتێنی بەکەمەری باریک، تۆزێ شل یان قەراغی ژێر کراسی درێژتر لەجل یان بینینی ئەو برژانگەی لەپاش چاوڕشتن لەناو ڕیزا یەک یەک دیارن لەچاو ڕەشترن. یان بینینی ملوانکەیەک کە مورووی دوایی شۆڕە و ماچی مەمک ئەکا زۆر بەئەسپایی. یان بینینی جوانی بەردەم ئاوێنەی کۆگا کە بۆ تاوێ سەرنج ئەدا و لەخۆی تێناگا. یان بینینی ئەو نازدارەی لەپڕ ئەوەستێ، تا گۆرەوی شلی.. هەڵکا و لە ڕان بیبەستێ. بینینی هەر زنجیرێکی خوارووی لای کەمەر کەوا لەبەر، پەلە، نیوەی نەبراوەتە سەر دەری ئەخا ئەو ئەتەکەی کە ئۆقرەی لاویی ئەخاتە ناو خەیاڵێکی پەرژین ئاگراویی یان بینینی ئەو لا مەمکەی کە چۆڵیی بن باڵ دەری ئەخا بۆ سەرنجی هەوەسی خەیاڵ. یان بینینی ئەو ئەڵقەیەی شۆخی ئێسک سووک دەری ئەخا.. تا بزانیت ئەو بووە بەبووک. یان بینیی تیلەی چاوێ بەپارێز ڕوانین یان بینینی لێوێکی قوت.. تەڕ بۆ هەڵمژین. یان بینینی دوگمەیەکی سەر سنگ ترازاو کە لێ بوردن داوا ئەکا لەمەمکی تۆراو. یان بینینی موستیلەیەک یاقووتەکەی سوور لەپەنجەدا پرشنگ ئەدا بۆ لاوێکی دوور. یان بینینی ئەو ڕەفتەیەی لەرەنگی جلە قژ ئەبەستێ و گوڵی گرێی تا شان و ملە. بەتەلەفون.. قسەی بێدەنگ.. قاقای ئەو جوانە کە نایبیسی لەبەر شووشەی کۆگای جامخانە یان بینینی تێکەڵ بوونی پل و پێی ڕۆیشتن لەوکاتەدا کە خێرایە بۆ زوو گەیشتن. یان گوارەیەک تۆزێ شۆڕە و، کە لەئاوڕدا خۆی هەڵئەسوێ لەلاجانگ و سەر لەکوڵم ئەدا. ئەمانە گشت هەموو وەکوو ئاگر و پووشوو گڕی لاویی بەر ئەدەنە ئارەزووی تینوو لەتەوقی سەر هەتاوەکو کەڵەموستی پێ هەر موچڕک و تەزووی حەزە تیا یەت و ئەچێ. هەتا ئەژنۆ شل ئەبێت و تا هیلاک ئەبم منی تەنیا، منی بێ کچ، هەر دێم و دەچم چاوی برسیم لە شەقامی بەغدای کچانا هەموو ڕۆژێ ڕێبوارێکە وا لەسووتانا. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە باوەشی جوانییا دەمەو ئێوارەی خۆرنشین دوا عومری پایزی غەمگین هەنگاوی خەمی تەنیایی ملی پێنام بەئەسپایی: بەرەو جێیە کە خامۆشیی دنیای گرتبێتە کۆشیی بەرەو جێیە کە بێدەنگیی تیایا بژی بۆ دڵ تەنگیی پەستی و ئێوارەی خۆرنشین لەدەروونی منا ئەژین. ئەم دیمەنی خۆرنشینە لەناو گیانما جێ نشینە. پەڵەی هەوری سوور هەڵگەڕاو بەدوا تیشکی خاوی هەتاو وەکوو تارای بووکی لادێ ڕووی ناز بەئاسۆدا ئەنێ دەم ئەنێتە دەمی جوانیی: لەناو ڕەز و چەم و کانیی ڕیزە شاخی دووری شین کار تەمەنێکن بۆ کردگار. ئاسمانی سەر لوتکەی بەفرین وەک کەژاوەی بووکی سەر زین چاوی هیوا هەڵئەهێنێ دیوی دنیای دڵ ئەبینێ. تاک تاک درەختی ڕووتاوە لق نووشتاوی بۆ ناو ئاوە. گۆڕستانی گردی ئەو بەر نیوەی هەتاو نیوەی سێبەر. دووکەڵی لادێی بن بنار پێچ ئەخوا بۆ گەرووی نزار. لەدوور ڕێبواری ماندووی ڕێ بەلەش کفتیی هەنگاو ئەنێ. باخی نزیک قەراغی شار ئەمساڵیش وەک پار و پێرار وشک و برنگیی تیا دیارە چاوەڕێی ئاوی بەهارە. کڵاوی زەردی خۆرنشین لەسەر لووتکەی بەرز چەسپین. پێچەوانەی تیشکی هەتاو شکایە ناو جۆگەلەی ئاو. تەم ومژی بەری گۆیژە پەرژینی دۆڵ و ڕێی لێژە. گردی زۆر و بەرزی و نشێو سواری یەک بوون تا سەری کێو. پێدەشت لەسەرنجی چاوا زەردە بەتیشکی ڕۆژئاوا گەڵای ئاڵتون ڕەنگی وەریو خزانە ناو قوڵایی شیو. گوومەزی سەر گردی یارە وەک پیرۆزەی یادگارە، کە لە پەنجەی دەستی یادا بریقە بۆ ژیان ئەدا. وەک ڕیزە پڵپڵەی زێڕین تاک و تەرا یان چین بەچین، گڵۆپی تازە هەڵگیرساو لەشارا وا دێتە پێش چاو. پەپوولەی سەرچڵی تەنیا بەسەرنجی چاوی وریا ئەگەڕێ بۆ خۆشەویستێ دڵی لەگەڵا ببەستێ لەلانەی خۆزگەدا ساتێ گوڵاوی ناودەمی باتێ لەناو جوانی سروشتا هەر سەری ئارام بنێتە سەر ئەو دنیایەی وەک فریشتە میوانی کۆشکی بەهەشتە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لەگەڵ نالیدا سەبارەت: ١٩٦٧ بەغدا پەریی شیعرم لە من بێزارە بێ تۆ ژیان ڕۆژی وەکوو شەو تارە بێ تۆ تۆبەی دڵە و لە دوور هاوارە بێ تۆ نەمردم من ئەگەر ئەمجارە بێ تۆ نەچم شەرت بێ هەتا ئەو خوارە بێ تۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مامۆستام گۆران ئەی جێنزرگەی یارانی خامۆش میری شاعیران نەکەی فەرامۆش ئەی ئەرخەوانی ئازیزی سەیوان ئاخۆ ئەزانی کێت بۆتە میوان؟ میوانی تازەت تەرمی «گۆران»ە گەوهەری دنیای شیعری کوردانە شا بەستەی گیانی تازە هەڵبەستە زیندووی ئەدەبی چرا بەدەستە ئاوازی لێوی فریشتەی ژینە خواوەندی وەسفی جوان و شیرینە تریفەی هەستی مانگی نەورۆزە لوتکەی هونەری بەرز و پیرۆزە گیانی مەولەوی سەدەی ئێستایە پەنجەی نەخشاوی وردی هیوایە قیبلەی ئارامگای تاسەی دڵدارە باڵا ئاوێنەی دڵی بەهارە. *** گۆران ئەبینم: لەناو جوانییا ئەژی لەئاسۆی دەم بەیانییا لەگۆمی مەنگ و لەخۆرنشینا لەقژی زەرد و لەچاوی شینا لەلوتکەی سپی و نزاری چڕا لەهاژەی چەم و قەڵبەزەی خوڕا لەباڵای بەرزی زۆر شۆخ و شەنگا لەدۆڵی کپی مات و بێدەنگا لەبای خەزان و پایزی زەردا لەباڵەفڕێی پەپوولەی هەردا لەناو هێلانەی سۆزی بولبولا لەدەمی خونچەی سەر پۆپەی چڵا لەناو جریوەی ئەستێرەی دوورا لەرەنگی ئاڵ و پەمەیی و سوورا لەبەرزیی کێوی سەر کەشکەڵانا لە، لەرانەوەی پەڕەی گوڵانا لەنیگای مەستی ئافرەتی جوانا سیاچەمانەی لای هەورامانا لەعەتری بۆن و بەرامەی باخا لەدار و بەردی ڕێی قەرەداخا لەو جوانیانەدا کە وەک وەنەوشە لەبەر چاوانا وون و خامۆشە. *** کەژاوەی شیعری بەهاری گۆران ڕووناکە وەکوو ئاسۆی بەر بەیان هەتاکوو جوانی بژی و بمێنێ گوڵاوی شیعری ئەو ئەپرژێنێ. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: منداڵە سووتاوەکە ١ ئەی مناڵانی خۆشەویست! هەواڵێکی غەمگینم بیست دڵی پڕ کردم لەتاسە پێی هەڵکێشام زۆر هەناسە. بزەی سەر لێوی تۆرانم خەمی هێنا بەمیوانم تەرانی گەشەی دەروونم لێڵی کرد سەرچاوەی ڕوونم هەستی بەزەیی جوڵانم هۆشی شیعری خرۆشانم لێوی ڕقی پێ کرۆشتم فرمێسکی گەلێ پێ ڕشتم. ئەی منداڵانی خۆشەویست هەواڵێکی غەمگینم بیست. ئەی مناڵان گوێ گرن لێم ئەو هەواڵەتان پێ بڵێم: بەڵام من ئەمەوێ لێتان کە گردبوونەوە هەمووتان یەک لەلای یەک بیڵێنەوە. لەگەڕەکا بیگێڕنەوە لەبیرتان قەت نەچێتەوە لەدەروونتان نەبێتەوە ئەی منداڵانی خۆشەویست وا پێتان ئەڵێم کە چیم بیست: ٢ گوندێ هەبوو لەپاڵ شاخا لەناو کۆشی ڕەز و باخا ئەوەندە جوان بوو کە جوانیی دنیا بوو بوو بەمیوانی ئەم دێیە چەندە بچوک بوو سەد ئەوەندە ئێسکی سووک بوو لەکەژاوەی خەوی خۆشیی بەهەشتا بادەی ئەنۆشیی بووکێ بوو کەوا کردگار خواست بووی بۆ زاوای بەهار. مژدەیەک بوو کە بەختی خۆش وەکوو ساوا ئەیگریتە کۆش. ئارامێ بوو کە بەگیانی نۆش کرا بوو شادمانی. ئاوازەیەک بوو گەرووی ژین هێنابوویە سەر هەڵقوڵین. پەپوولەیەک بوو، دڵنییا لەباخچەی نیازا ئەژییا بزەی لێوێ بوو کە سروشت گوڵاوی نازی پێ ئەڕشت. ٣ ڕۆژێ لەکاتێکا ژیان تازە خەریک بوو، بۆ بەیان بتروکێنێ پێڵوی چاوی بۆ گزنگی نوێی هەتاویی. تازە خەریک بوو بەمەستی سەرخۆش بێ بۆ خۆشەویستیی گۆرانی بڵێ بۆ ژیان بۆ ڕووناکی ئاسۆی بەیان وەکو جارانی ئاوازە.. بگاتە گوێی دنیای تازە لەپڕ خۆرپەیەک کوت وپڕ بوو بەهەناسەی سارد و سڕ لەپڕ شاڵاوی گورگی ڕەش تارمایی خستە ئاسۆی گەش کەڵبەی گیر کرد لەتەوقی سەر ڕانەمەڕی دێی دایە بەر کەوتنە لوورە بۆ پەلامار ڕۆژی دێ بوو بەشەوی تار ئاوی ڕوونی کانیی لێڵ بوو بەدوای خەمی دێدا وێڵ بوو لقی درەخت شکایەوە تازە چرۆ.. پووکایەوە دوکەڵی ڕەشی قەترانیی هەڵسا لەشوێنی وێرانیی ئاسمانی سەر وەک شەوەزەنگ ڕەش داگیرسا مات و دڵتەنگ جووجەڵەی وردی کولانە کەوتنە ژێر ئەو کەڵبە و دانە خوێناوی ناو ژووری ڕوخاو جۆگەلەی بەست وەکو پەنگاو ئەی منداڵانی خۆشەویست ئەم دێیە فرمێسکی زۆر ڕشت! ئەوی جێما لەوێرانە مناڵێ بوو سێ ساڵانە باوکی لەساڵێ زیاترە دەروونی پڕ لەئاگرە دەمێکە ئەو وا بەڕێوە دوورە لەئاوایی دێ وە کە ئەمانی جێهێشت.. تەنیا ئیتر ڕووی کردە سەر چیا بۆ ڕاوی گورگی دڕندە ئەو گورگانەی کە بەم گوندە دەمێکە تینووی خوێناون برسی ناوەختی شاڵاون لەو گورگانەی زۆر هەڵبڕی ورگی گەلێکی هەڵدڕی. ٤ گەرووی گڕی شاڵاو هێنەر تەشەنەی کرد بۆ دەشت و دەر دارستانی چڕی ناو دێ تا بێ ئاگر لەخۆی ئەگرێ پووشی دەوری ئاوی لیخن ئەڵقەی پشکۆی چۆتە گەردن. مناڵێ تەنیا جێماوی تەنیا چاوێکی هەروا لەچیا بەڵام بێ سوود چاوەڕوانیی ئەوا گڕ شاڵاوی هانیی منداڵی تەنیای بەسەزمان کەوتە هاوار، کەوتە گریان چاوی ئەگێڕا.. ئەترسا تۆزێ ئەڕۆشت و ئەوەستا ناسیاوێ نەبو بیگاتێ پەلی ڕزگاربوونی باتێ کەوتە بەر جەزرەبەی سزا پشکۆ بەلەشیا ئەچزا بەهەنسکی قوڵپی گریان هاواری کرد لە گورگەکان: «من مناڵم دەرم بێنن توخوا ئەگەر بمسوتێنن» بەڵام گورگی کۆنە دوژمن گوێی نەدایە هاوار کردن زانی مناڵی ئەم دێیە گۆشی کام باوەڕ و جێیە! قرچە قرچی پێستی سووتاو دڵی بەردی ئەکرد بە ئاو سووتا مناڵ و ڕەش بۆوە پێست لەئێسقانی جوێ بۆوە. ٥ ئەی منداڵانی خۆشەویست ئەم دێیە سەرشۆڕی نەویست. لەوپەڕ لە لوتکەی شاخەوە لەدەروونی پڕ داخەوە لەلانەی شێری دڕەوە لەدارستانی چڕەوە لەپەنا دار و بەردەوە هاتنە دەرێ خەنجەر بەدەست لەدەوری دێ ئەڵقەیان بەست بەکینەیەکی سەختەوە گوڕی تۆڵەیان بەستەوە خستیانە سەر دەس دڵ و گیان خوێنی لەشیان کەوتە جمان وتیان: یا ژین یا مردن بۆ گورگی ڕەش لەناوبردن وتیان: گورگی ڕەش مەحاڵە خوێنی ون بێ ئەو مناڵە وتیان: ڕۆڵەی ئەم دێ و خاکە لەهەڕەشەتان بێ باکە بەهەڵمەتی چاو نەترسە لەمردن هەرگیز نەپرسە ئەی منداڵانی خۆشەویست ئەم دێیە سەرشۆڕی نەویست. ئەی مناڵانی خۆشەویست دنیا ئەم بەسەرهاتەی بیست بیستیان دێیە بەبازووی خۆی کەوتۆتە جەنگی ڕۆژی نوێی ئەی مناڵانی کوردزمان دەنگی ئەو مناڵەی بیستتان نەکەن لەبیری بەرنەوە لەدڵتانی دوورخەنەوە هاوڕێیەکتانە.. ژیان کردی بەتۆماری داستان بوو بەسرودێ کە ئاوات بانگی سەربەرزی تیا بدات هەتا بێ گڕی خۆش ئەبێ بڵێسەکەی بەجۆش ئەبێ دەریای دنیای بکەیتە سەر بەکڵپەیە ئاگری هەر ڕوناکی ئەدا بەژیان بە ئاسۆی ئاواتی بەیان بەم وڵاتەی کە سەربەرزی بەخوێن کڕی و قەت نەبەزی ئەی منداڵانی خۆشەویست بۆم گێڕانەوە کە چیم بیست. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نزای درەخت برای مرۆڤ، منی درەخت، هەتاکوو ئەمرم بەری خۆشیی و بەختیاریی بۆ ئێوە ئەگرم: بۆ هەر وەرزێ، بۆ هەر پلەی تەمەنێ کە دێ جۆرێ تام و جۆرێ سوودی خۆمتان ئەدەمێ لەکڕێوە و سەرما و سۆڵەی سەختی زستانا کەڵەپشکۆی، ئاگردانم، لەناو ماڵانا تینی گەرمام، کڵپەی گڕی زوقم ڕەوێنم بۆ چیرۆکی داپیرە گیان هەرخۆم هەوێنم هەر منیشم، ئاگری نەورۆز دائەگیرسێنم مژدەی بەهار، بەگوێتانا زوو ئەچرپێنم لەژێر سایەی دڵنیایی مندایە دڵدار سکاڵاکەی هەڵ ئەڕێژێ بێترسی بەدکار بۆ دیلانێی، منداڵانتان، پەت لەمل ئەخەم لەگەڵیانا یەم و ئەچم دڵخۆشیان ئەکەم خۆشەویستی کوڕی لادێ و، کیژی ناو شارم چەپکی دڵخواز، مایەی شادی خاڵەی جوتیارم قرچەی گەرماش، سێبەرێکم، ڕێی هەتاو ئەگرم ئارەقی پاش، هیلاک بوونی، ماندوێتی ئەسڕم من کۆڵەکەی خانوو بەرەی، ژووری ژیانتم گوڵی دەست و، دەرگای کونجت و، چرای گیانتم تا تەورەکەت جێدەستەکەی، تا کەشتیت منم! کە بوویت لانکم، کە مردیشیت، تەختەی شتنتم قەڵەمی بیر، گاڵۆکی شوان، مێزی خوێندنم بۆ شەوگاری پشوودانت، تەختی نووستنم! نزای منیش، پاڕانەوەی ڕوو لەئێوەنان هەر ئەوەیە هەڵی مەبڕن بۆم دەستی تاوان مەیبڕنەوە، چڵ و لق و پۆپم، مەشکێنن توخوا ئەگەر، گەشەی ژینم، لێ بشێوێنن! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەوەی نوێ ئەو مناڵەی، چاوی لەناو، ئاگردا پشکووت دەنگی گوللە، گوێی بیستنی، زاخاو دایەوە پێی هەڵسانی، لەبزماری، ئەشکەنجە هەڵ نووت خوێنی ڕژا و، بەژیانیا، هەڵ پژایەوە. سبەینێ ئەو، گڕی لەشی، گڕ سووتێن ئەبێ گوللەی بیری، گوللەی دوژمن، سارد ئەکاتەوە خۆی بەپێی خۆی، پێ بەنووکی، بزمارا ئەنێ بەڵێ ئەمڕۆم، سبەی نەوەی، وا ئەخاتەوە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وشەی پشکۆ سەبارەت: دیاریی نەورۆزی ١٩٦٧ لەباتی نێرگز چەپکە هەڵبەستی سۆزی دەروونم ئەکەم بەدیاریی بۆ ئەو کەسانەی کە خۆشەویستیی گیانیان ئەبەخشن بەکوردەواریی *** لەباتی ئاگر بەپشکۆی وشەی زمانم، نەورۆز هەڵئەگیرسێنم لەباتی درەخت ئەم شەوە ڕەشەی ناکۆکیی کوردی تیا ئەسووتێنم. *** ئەو دڕک و چقڵەی ئەمساڵ چەقینە پەڕەی گوڵاڵەی جەژنی نەورۆزم ئەو فرمێسکانەی ئەمساڵ پەڕینە چاوی هەزاران کوردی دڵسۆزم *** ئەو هەنسکانەی لەقوڕگی شاخا پەنگیان خواردەوە بوون بەهەڵمی خەم ئەو ساوایانەی لەکۆشی داخا. مەمکی بێشێریان خرایە سەر دەم *** گووناهیان ئەستۆی ئەوانە ئەگرێ کە بوونە زستان بۆ نەورۆزەکەم دەستێ فرمێسکی ئازارم ناسڕێ سووربووبێ بەخوێن، خوێنی هۆزەکەم. *** بەڵام کام ناپاک توانی شاڵاوی، پڵنگی تۆڵەم ڕابوەستێنێ. یان کام ئەژدەهاک توانی گەرداوی دەریای هەڵچوونم تیا بسرەوێنێ. *** تا لووتکەی سپی، ڕێچکەی قەترە خوێن. ڕژاوە بەڕێی دیاری خەباتا بۆیە گوڵاڵەم لەوێدا ئەڕوێن تا دیار بن لەناو باخی ئاواتا. *** ئاگری کەژی جەژنی شانازیی بەفوارەی خوێنم خۆش بووە ئەمڕۆ بۆیە ئاوازی بەستەی ئازادیی بەهەزاران دڵ نۆش بووە ئەمڕۆ *** چەکووشی مەڵاس لەدەستی زبرا چیرۆکی هێزی ئەو برسیانەیە لەش ئەتوێننەوە لەناو ئاگرا «کاوە»م نموونەی ئەو داستانەیە. *** کاوەی سەردەستەی چەوساوەی مێژووم ئەو بانگەی کە دای لەلووتکەی بەرزا بۆ نەوەی کوردی ئەمڕۆ و داهاتووم دەنگ ئەداتەوە لەگەڵ نەورۆزا. *** ڕەش و ڕووتی کورد ئارەقی ڕەنجیان کردە سەر زەوی تینووی وڵاتم ئەوسا دروێنەی سەختی تێکۆشان بوو بەخەرمانی بەرهەمی مارتم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چەپکە هەڵبەست تا پەست نەبی، تا تەنیاییت، دڵ نەکا دەربەست کە زستان هات، دەستێ بەرە، بۆ دیوانەکەم من ئەوساکە، نەسرینەکەم، لەچەپکێ هەڵبەست کام گوڵ جوانە، بۆ ژوورەکەت، پێشکەشی ئەکەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کاتێ کاتێ پرشنگی سەرنجی نیگات دنیای ئارامی لێ ورووژانم کاتێ کە لەنجەی پڕ لەمۆسیقات تەزووی ئارەزووی خستە سەر گیانم *** زانیم کە ژینی دوێنێی بێتۆیی تەمەنی لاوییم بێهوودە ڕۆیی زانیم کە بێ تۆ ئا ئەم ژیانە ئاخە، کسپەیە، ناسۆرە، ژانە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کچی خەیاڵ گیانە: کچەکەی خەیاڵی جگەرگۆشەی خۆشەویستییم ئازیز! تریفەی ساماڵی مانگی تەنیا جوان پەرستیم بووکی ناو کەژاوەی نیازی، بەهاری خۆزگەی مرادم جێ نزرگەی ڕاز و خوازی داستانی عومری فەرهادم. نەغمەی ڕەوانی بەستەکەی جوانی ئافرەت و دڵداریی تەلی تاری هەڵبەستەکەی ئاوازی منی غەمباریی هاودەمی شەوی تەنیایی ئەم دڵە وێڵ و سەرسامەم ڕابەری ڕێگەی ئاوایی ئەم ژینە پەست و ناکامەم. هۆگری وێردی زمانی بەحەزی وەخت و ناوەختم پرشنگی ئاسۆی بەیانی هەڵهاتووی باوەشی بەختم. گۆرانیی عومری شیرینی بەخرۆشی «بیست ساڵانەم»! لای لایەی وڕک و گرینی دڵی نەختێ مناڵانەم نەشئەی پڕ لە جۆشی گیانی تینووی عەزرەتی ئارەزووم گەشەی بەهاری ژیانی ڕۆژانی ئێستە و ڕابوردووم. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کە تۆم ناسیی پەری خەیاڵی هەمیشەم خوای دڵداری تازە پیشەم خولیای گەرمی هەرزەکارییم تاقانەی بەری دڵدارییم فریشتەی ژیانی تازەم گۆرانی خۆشی ئاوازەم. *** تەمی خەمی بەری چاوم، وون بووی ناو دڵداری ناوم: ڕۆژانی ئەوسای ڕابردووم دڵی بێهەستی وەک مردووم گۆشەگیریی و گیانی تەنگم سەراپا ژینی بێدەنگم کە تۆم ناسی لێم بەدەربوون وەک نەمدیبن لێم بەسەرچوون کە تۆم ناسی سۆزی گیانم ساڕێژی کرد زامی ژانم. کە تۆم ناسی ئاشی بەختم کەوتەوە گەڕی خۆش وەختم هەوری ناسۆرم توایەوە عومرم لەنوێ نووسرایەوە پەری خەیاڵی هەمیشەم خوای دڵداری تازەپیشەم. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کەی بێ؟ گیانە.. کەی بێ، تارای سەری، ئاوات لابەرم؟ ئەم تەمەنەم، لەئاراما، دڵی بسرەوێ توخوا گیانە، کەی بێ دەستی، بەهارێ بگرم؟ وەکوو ساواش، لەناو کۆشکی، شادما بخەوێ؟ *** گیانە.. کەی بێ، کە تاریکیی، ئەم شەوە تاڵەم بەپرشنگی، خۆری بەیان، ڕوناک بێتەوە؟ ! گیانە.. کەی بێ تەم ومژی، پەستی ئەمساڵەم؟ ! بەئومێدی، بەتۆ گەیین، بڕەوێتەوە؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گۆران سەبارەت: بەیادی بیرەوەری چوار ساڵەی کۆچکردنییەوە ١- لە مردنیا: هەتاو ڕەنگی هەڵبزڕکا بوو بەگڕە شنەی هەوار. خوێن لەچاوی ئاسۆ تکا ڕژایە سەر گۆنەی بەهار. *** جریوەی شیعری پرشنگدار زەرد هەڵگەڕا کەوتەلەرزین. پەپوولەی ئێسک سووکی یار بەسەر گوڵا کەوتە گرین. *** بزەی مانگەشەوی ئاسمان لەسەر بەفری لووتکە تەرا.. دەنگی قاسپەی بەرەو کوێستان بۆ گەرمیان ڕووی وەرگێڕا *** نێرگز چاوی سپی سوور کرد دڕک چەقی لە وەنەوشە با.. گوڵاوی دەم هەنگی برد کەوتە هەنسک گەرووی وشە. *** گەشەی شەونمی بەربەیان لەسەر گەڵای خەم توایەوە. قژی فریشتەی شیعری جوان لە ئەرخەوان ئاڵایەوە. *** تەرزەی ژێر دەوەن و بنچک ئارەقی کرد بەجێگەی گڵ. باران نمەی تاسەی تک تک ئەبارانە سەر پۆپەی چڵ. *** کڕێوەی زستانی هەواڵ هێلانەی بولبولی شێوان هەوری ڕەشی ڕووگرژ و تاڵ بەسەر ساماڵا ئەیگرمان. 2- لە یادیا: لەپەپولەی ناو باخەوە بۆ گوڵاڵەی کەژ و نزار لەهەنگە زەردەی شاخەوە بۆ سەر گەڵا و بۆ گوێ ڕووبار *** لەجوانانی بێناوەوە! بۆ شۆخ و شەنگی دەرکەوتوو لەوەنەوشەی خزاوەوە بۆ گوڵە باخی سەرکەوتوو *** لەقژی زەردی خاوەوە بۆ سەر لێوی ئەرخەوانیی لەسەر کوڵمی گەشاوەوە بۆ چاوی شینی ئاسمانیی *** بەگوێی یەکا ئەچرپێنن شیعری «گۆران» ئەخوێننەوە لەو وشانە ملوانکەی ژین بۆ کردگار ئەهۆننەوە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گەڕانەوە شیرینەکەم، سبەی ئەڕۆم، بەجێت ئەهێڵم ڕێگای دووری گەڕانەوەی ناسۆر ئەکێڵم ئاخی خۆزگەی، یادگاری، کورت.. هەڵئەکێشم فرمێسکی دڵ، لەناو شەوی، پەستما ئەنێژم ئەڕۆم بەرەو، شاری بێدڵ، شاری بێ بەهار! چاوەڕێمە، ژووری تەنیای دۆستی گرفتار چاوەڕێمە، ماڵی بێتۆی، چۆڵ و هۆڵی دڵ چاوەڕێمە، ئاسۆی بێخۆر، تەمەنی بێگوڵ چەند ڕۆژێ بوون، وەک پەپوولە، کورت بوو تەمەنیان نەسرینەکەم، ماڵ ئاوابێ، خەوێ بوو دیمان! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هۆنراوەکانم هۆنراوەکانم پەپوولەن بەشوێن وشەی دڵا ئەفڕن گەرا، لە ناو گیانا ئەخەن لە دەروونا، وچان ئەگرن. *** ئاوێنەی پرشنگی ئاسۆن گزنگی دەمەو بەیانن. شەونمی سەر پێڵوی چرۆن شنەی هەواری کوێستانن *** چاویان شینە وەکو ساماڵ وەک ئەستێرە ئەجریوێنن. دڵیان پاکە وەکوو مناڵ بۆ تەنیایی، خەم ڕەوێنن. *** مانگە شەوی ناو خەیاڵن بریسکەی بەفری سەر لووتکەن. نێرگزی نەورۆزی ساڵن وردو درشت، دڵخۆش ئەکەن *** زەردەی ئێوارەی بەهارن. کزەی شەماڵی هاوینن. وردە شەپۆلی ڕوبارن. تریفەی سەر گۆمی شینن. *** پشکۆی ئاگری زستانن هێشوی سەرلقی ناو ڕەزن. هاژەی چەمی دارستانن پەلکە زێڕینەی پاییزن *** هاودەمی جوانی پەرستن. کامی گیانی خۆشەویستین. تەزووی حەزی هۆش و هەست. لەلانەی ئاواتا ئەژین. *** هەڵبەستەکانم باوەڕن نائومێدی و خەم ئەنێژن ڕێی تاریکیی ژیان ئەبڕن بۆ ئازادی، خوێن ئەڕێژن. *** مەشخەڵی دەست جەنگاوەرن بەڵێنی ڕێی کۆڵنەدانن لوولەی تفەنگی سەنگەرن سرودی دەم شەهیدانن. *** ناڵەی دەرونی هەژارن کسپەی دایکی سک سووتاون بازووی کوردی کرێکارن هۆرەی دوای جووتی جوتیارن. *** گەلێ جاریش، پەستن، ئەگرین هۆن هۆن فرمێسک هەڵئەڕێژن گوڵی گەشاوە پێش وەرین بەدەستی خەفەت، ئەنێژن *** یان بڵێسەو کڵپەو گڕی گیانی خۆ بەختکەرانن هۆنراوەکانم، هۆگری چاو و دەمی کچی جوانن *** قژی زەرد و کوڵمی گەشن تامی ماچ و چرپەی ڕازن لێوی قووت و نیگای ڕەشن خۆزگەی یار و لەنجەی نازن. *** هەڵبەستەکانم، سنووریان نییەو سەربەست یەن و ئەچن هەموو دونیا، هەموو ژیان لە باوەشی خۆیان ئەگرن. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هێشتا لەپشتی باوکا بووین سەبارەت: بەبۆنەی ڕاپەڕینەکەی ٦ی ئەیلولی ١٩٣٠، بۆ هاوتەمەنەکانم، پێشکەشە.. ئەوسا ئێمە هێشتا لەناو پشتی باوکا بووین لەدەروونی غەیب و دنیای چاوتاریکا بووین نە دەس و دڵ، نە تام نە بۆ، نە ڕەنگ نە هەواڵ نە دەنگ و سەنگ، نە ناونیشان، نەخەو نەخەیاڵ هیچیان نەبووین، کە بروسکەی گیانی کوردستان لەناو شەوا ڕۆژی ڕوونی نوێی دائەگیرسان هیچیان نەبووین کە ئەم کوردە قۆناغ بە قۆناغ سووری ئەکرد سەنگەری ناو سنگی شاخ و داخ کە «ئەیلول»ی گیان بڵێسەی بەردەرکی سەرا تەرمی ڕۆڵەی لەسەر دەستی هیوا ئەگێڕا کە ڕاپەڕین بۆ ئازادیی سکی ئەسووتان کە بازووی ژین کۆتی مەرگی سەرشۆڕیی ئەشکان کە فوارەی خوێن لەشی خاکی تینووی سوور ئەکرد کە تاریکیی لەژێر چنگی هەڵمەتا ئەمرد کە هاواری، کاروانی ڕێی، ڕوو لەلووتکەی بەرز لەناخەوە لەشی دنیای ئەهێنایە لەرز کە تریفەی مانگەشەوی پاش ڕۆژی کوشتار بەهێمنی ئەنیشتە سەر خامۆشی ناو شار کە «پیرەمێرد» کڵپەی شیعری لەسەر یارە دا لەدڕکەزی ڕق و کینەی دوژمن بەرئەدا کە «بێکەس»ی بیر ڕووناکی نەبەرد و ئازا پشکۆی شیعری بەناو دڵی ڕەشا ئەچزا ئێمە و باوکیش، هێشتا لەناو، پشتی ژینا بووین لەدەروونی، ونی دنیا و، ڕێی نەبینا بووین کە ئەرخەوان، لەناو بەفرا، چاوی بەهاری هەڵئەهێنا، بۆ شەهیدی، ناو کوردەواریی کە خۆری دەم.. زامی شەبەق لەکەژ و هەردا لەخوێن چەپکی گوڵی ئەکرد، بەیەخەی کورددا. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەڵبەست سەبارەت: ١٩٦٨ بەغدا هەڵبەست کلووی، وشەی سپی، ناو ئەو بەفرەیە بەبێ چرکە، ئەنیشێتە، سەر هاوینی گیان یاخود بزەی، مانگەشەوی، دەم تریفەیە کە هەر چوار وەرز، ئەدا لەڕووی شەپۆلی ژیان. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ چاوە شینەکانی شیعری شیرینبۆ چاوی شین گەلێ پرسیاری هێشتەوە بەبێ وەرام ئەوەی نەدا بەدەستەوە تەواو بێ لام وەکو مەرام. ئێستاش هۆنراوەی مەبەستم ئەوەی نەگەیاندە دەستم کە من ویستم چاو شینەکەی خۆشەویستم. لەسەر جێی داخ بەبێ خەویی شەوگاری ئاخ وەک زۆر شەوی: فریشتەی شیعری «مەولەوی» چاوانم پڕ لەئەشکی خوڕ ئەڕژانە سەر پەڕەی دەفتەر هەتاوەکو شیعرێ دانێم مۆری چاوی شینی پیا نێم. ناخی دەروون مات یان زەبوون لەبەر بارەگای شیعردا زۆرجار وەنەوزی وای ئەدا کە تا ژیان مژدەی بەیان دیاریی نەکا! فریشتەی شەو دێڕێ شیعر بۆ چاوی ئەو بە من نەدا هەتاوەکو شیعرێ دانێم مۆری چاوی شینی پیانێم. ئەم لام ئەکرد پەنام بۆ خوای جوانی ئەبرد بۆ قوبەی شینایی ئاسمان دنیای ئیلهامی لای ئەوان بۆ تریفەی مانگی ساماڵ بارەگای ئەشقی هەزار ساڵ پەنام ئەبرد بۆ ئەستێرە شیعرم بۆ بێنێتە ئێرە هەتاوەکو شیعرێ دانێم مۆری چاوی شینی پیا نێم نە من نە ئەستێرەی شیرین نە ئەفسوونی پەنهانی ژین نەمان توانی بۆ چاوی شین شیعرێ بەدیاری بنێرین! *** شیعری شیرینبۆ چاوی شین لەهەڵبەستی منا ئەژین. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دار ئەرخەوان لەیادێتی سلەیمانیبەسەرهاتی ئەرخەوانی گردی سەیوان جێنزرگەی باپیرانی ئاریانی مەردی ژیان. لەیادێتی کە چۆن تەوری زوڵم و جەوری دەستی تاوان چۆن سەربازی داگیرکەری عوسمانییەکان کەوتنەدەوری.. گردی سەیوان بۆ بڕینی دارئەرخەوان ئەرخەوانی گیانی یاران. لەبێرێتی کە پۆستاڵی جەندرمەکان پێ شێلی کرد چەند مناڵی گڕ و گاڵی ساوای ژیان. لەبیرێتی کە چۆن دوژمن وەک شێت و هار کەوتنە شاڵاوی پەلامار بۆ خوێن ڕشتن تاڵان کردن لە لادێ و شار! . لقی سووتاوی ئەرخەوان بوو بەتانەی خەمی کوردان لەسەر چاوان. ڕەش بوو ئاسمان بەدووکەڵی دار ئەرخەوان بەڵام کاتێ کە بەهاری لادێ و شاری کەوتنە گەشە و بووژانەوە داری ڕوتەڵ ڕوانەوە وەکوو جاران سەوز بۆوە ئەرخەوانی سەر گومەزەکەی بابانی گردی سەیوان ئەوساکە دوژمن پێی زانی ڕەگی ئەو دار ئەرخەوانە بنجی قووڵی وەک ژیانە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوو گۆرانی -١-گیانە.. ژیانی تەنیایی لە تۆ جیایی منی ماتەم ئەوەندە پەست و ناکامە کە ڕووناکیی لێ حەرامە غەیرەز بەخەم کە بیکاتە دەروونەوە بەهەناسەی زەبوونەوە مەیی تاسەم تاسەی ناوەختی بێ بەختی ئەم ژیانە مات و کاسەم کە بەئاستەم ڕووناکیی لێ بەدی ناکەم منی ماتەم. گیانە.. تەنیایی ناخۆشە ئەشک نۆشە وەک ڕەش پۆشی دڵ خامۆشی مردووئازیز لەپێکەنین فەرامۆشە. گیانە.. پایز خۆ ئەزانی کە وەختێ باڕەش خەزانی گەڵاکانی ئەوەرێنێ مەلی هێلانەی ئارامی بەکینەوە ئەتەرێنێ: ئەوسا ژیانی ناکامی چەند پەست ئەبێ دەربەست ئەبێ خۆ ئەزانی کە پایز گەڵاڕێزانی چەند ستەمە چەند دڵ تەنگی شەوەزەنگی دەستی خەمە ئاوا منیش وەکو پایز تەنیایی گەڵاڕێزانمە مادام لەتۆ دوورم ئازیز ژیانی پایز ژیانمە. -٢- گیانە.. وتیان: ئەم دنیایە هەرچی تیایە لەئەنجاما ئەبڕێنەوە بەبێ ئاژاوە.. بەبێدەنگ بەرە و گۆڕی تاریک و تەنگ ئەکرێنەوە. وتیان: ئەنجام هەر مردنە. ڕوو لەوە و دنیا کردنە بۆ هەموو کەسێ نەمانە ئەم ژیانە ئایا بڕوا بکەم گیانە بۆ من و تۆش هەر نەمانە وەک ئەنجامی ئەو خەڵکانە؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵداریی جاران سەبارەت: ژیانەوەی چەند وێنەیەکی شیرینی کۆنە ١پاش نیوەڕۆ، پاش ڕەنجدانی گێرمە و کێشەی ڕۆژی فەرمان پاش وچانی.. سەوا و مامەڵەی سەر دوکان خۆشە گەڕان.. بەناو کۆڵانی گەڕەکی «سەرچیمەنا» تا «حاجی حان» بۆ چاوبڕکێ لەگەڵ کچان بۆ بینینی ئافرەتی جوان. *** لەناو سنووقی بۆراقالەناو تاقا ڕانکوچۆغەی تازەی جەژن هاتەدەر بۆ لەبەرکردن. کڵاش.. بەچنینی وردی هی هەورامانە دەس کردی لەپێکرا، تەواوی کرد: جلی کوردی. *** ئاوێنەی چەسپی ناو دیوارچەسپێکی نزمی گێڕ و خوار بەشانەی تەختە.. هەشت نۆ جار بەنوشتاوەیی بۆی وەستا ڕۆنێکی زۆر لەناو مستا سەری لەبەردا داهێنرا دەست ماندوو بوون تا تاقەت چوون خۆ ڕێک خرا. *** لەبەر خۆوە بەستەی «هەی نار»ورتە ورتێتی لەسەر زار ئینجا.. قەتار.. بۆ پشوودان.. گۆڕیی بە «نازی چاوبازان». *** بەپۆزێکی هەڵوێستەوەبۆ بەر دەرگا سێوە لاسور بەدەستەوە بۆ سەر ڕێگا یاریی لەسەر دەس پێئەکا باوە و وایە مەعنای تیایە: نیشانەی کوڵمی جوانانە هی کچەکەی کانێسکانە. *** بەکۆڵانا وەرە و بڕۆوای دەرئەخا ئیشی هەیە بەڵام درۆ بۆ بینینی ئەو کچەیە کە دەمێکە شێتی بووە لەدەستەی هەموو جوانانا لەناو کیژی کانێسکانا تەنیا ئەو بەدڵیا چووە. *** تا شل ئەبێ هێزی ئەژنۆوەرە و بڕۆ.. سەر ئەشێوێ.. یەت و ئەچێ هەنگاوی خوار و خێچ ئەنێ.. داپیرەی زیتی تەشی ڕێس لەبەر قاپی چاوی لێیە.. پێئەکەنێ.. ئەڵی «کوڕم ئەو کۆڵانە.. کوا دەرئەچێ!» تەریق بوونەوەی پاشە و پاش ئارەق بەناوچەوان ئەگرێ. ٢ هێشتا عەسرە.. گەڕەک کڕە خەڵک نووستووی تێر و پڕە بۆ کچانی زیندانی ماڵ زیندانی ساڵ فرسەتێکە بێنە دەرێ بۆ ناو کۆڵان بۆ گسک دان بەر دەرگای ماڵ خاوێن ئەکەن دوو سێ جار، ئاوڕشێن ئەکەن بەڵام مەبەست یار بینینە.. بزەی لێوێکی شیرینە. *** هەتا دڵنیایی تەواولەناو دڵا ئارام نەگرێ هەتا تیشکی سەرنجی چاو ناخی دەروون تا بن نەبڕێ هەتا تەواو لەدەس بڕین نەکرێ نەفرین.. هەتا ڕاستیی نیازێکی پاک دیاریی نەدا کچ دڵی خۆی بەکوڕ نادا! . بەڵام کاتێ دەرکەوت خواستی پاکە وەکوو نیازی ڕاستی.. ئەوسا.. ئیتر.. بەرقاپی گر.. چاوەڕوانە.. بۆ بینینی ئێوارانێ ئیشارەتێ.. سەرنج دانێ کچی دڵخواز پەرێشانە. *** ئینجا ئیتر پەپوولەی دڵچۆن ڕازی دڵ بگەیەنێ بەسوورە گوڵ چۆن بیدوێنێ؟ چۆن پێی بگا؟ کەی بێ قسەی لەگەڵ بکا؟ بەکاغەز یان لەبەر دەرگا؟ کەس دیار نەبێ هەلی هەڵکەوت بەکاربێنێ ئەم هەڵوێستە زۆر گرانە خەڵکیش زۆریان دوو زمانە چاکتروایە بەنامەیە سکاڵاکەی هەڵبڕێژێ هەر دووراو دوور لەخەیاڵا! خونچەی لێوی هەڵبمژێ. ٣ لەسەر کاغەزێ تایبەتیی کە لایەق بێ بەیاری جوان کوێرە خەتی حوجرەی جاران کەمتر وشەی کوردی پەتی بەڵام ڕەوان قسەی ساکار هەڵئەبژێرێ بۆ مەتحی یار. دەست پێ ئەکا.. ئەڵی «گیانم هەناوم، ڕۆحی ڕەوانم هێزی ئەژنۆم بینایی هەردوو چاوانم پەرێشانم.. بەو پەنجانە.. ساڕێژی کە زامی ژانم» وشەی دووبارەی لەیەک چوو ئێجگار زوو زوو دێڕی شاشی ناڕێک و پێک ئەخەنە ڕوو.. لەگەڵ نووسینی دێڕێکا پیاچوونەوە بەسەر یەکا دڵداری یەکەم جارێتی یەکەم کچی بەهارێتی بۆیە دوودڵە لەشێوەی جۆری نووسین. بۆ نازەنین. تا چەند جارێ تا شێوەیەک دڵی ئەگرێ کاغەز ئەدڕێ دیسانەوە لەنووکەوە سەری دێڕی یەکەم ئەگرێ یەک لەسەر یەک لەشیعری زۆر لەفۆلکلۆر.. بۆ وێنە وەک: «سەر کە سەر ڕانم ڕەگی حەیاتم لەقەبرەکەشا هەر بەتەماتم» ئینجا نیشانە پێویستە بۆ پێکانی ئەمی هەژار دڵ بریندار بەتیری ئەو خۆشەویستە با بیکێشێ: وێنەی دڵێ تیر تێ چەقیو ئەمپەڕ هەتا ئەوپەڕ سمیو لەدامێنا خوێن تکە تک لێی ئەبارێ.. دێتە خوارێ.. هێشتا نیشانەیەک ماوە بۆ گلێنەی ئەو دوو چاوە چۆن دەری خا کە سووتاوە؟ ! بەئاگری جگەرەی دەست لەچەند لاوە کاغەزی یاری خۆشەویست کون کون ئەکا پەرێشانیی دڵی دەربەست ئاشکرایە و دەری ئەخا. *** بەر لە کاغەز پێچانەوەشلەو عەترانەش کەوا ئێجگار بۆنیان تیژە: ئەیدا لەنامەی یارەکەی هەتا بۆنی بەهارەکەی بکا، شۆخە نازدارەکەی. ٤ دنیای ئارامی ئەوساکە ئەت وت بەهاری ڕووناکە خەڵکی دڵیان وەک بەفر بوو سپی و بێگەرد ڕق و کینە ناڵێم نەبوو. بەڵام کەم بوو درەنگیی بۆ شەوی نەبوو شەوی شادیی خەوی نەبوو. *** وەرز هاوینە..تریفەی مانگ لەسەر سەربان چرای کۆڕی دانیشتنە لەپاڵ چیغا سکاڵای دڵ هەڵڕشتنە دەستەی کچان بەدانیشتن یاخود چیچکان ئەڵقەی خۆیانیان بەستووە دیوی کۆڵانیان گرتووە *** وا تاقمێ لەگەڵ کوڕی..کۆڵان.. گری دڵدار هاتن سەر بەرەوخوار.. بەرەو بەر دەرگای ماڵی یار. یەن و ئەچن.. تا بەر کەلاوەی ئەوبەری بەرامبەری کچان ئەگرن بەدەم گۆرانی و بەستەوە دەنگ هەڵئەبڕن هەتا کیژی چاوڕەش هەست کا حەز لەدەنگی خۆشەویست کا! *** تینوێتی نیگای گرفتاروا لەلای یار بۆ ئەم کاتە بۆ ئەو مەرام قسەی بێدەنگ ئیشارەتە. ئەوا نازدار دەست بۆ سەر و قژی ئەبا واتە.. سەلام لەدڵخوازەکەی خۆی ئەکا! . *** کەی ئەم ئەبێ بەبووکی ئەو؟ ! کەی دێتەدی خەیاڵ و خەو؟ ! کەی بێ تەمەن، خۆزگەی مەرام، نەکا ناکام؟ ! چۆن پێی بگا؟ ! تکا و نزا لای کێ بکا؟ ! نزا لای شەخسی پیرانە گەورەی مردووی گۆڕستانە! کە نزیکی بارەگاکەی تەنیای «بینایی چاوانە». *** بۆ تۆ لەدوور..هاتووم لەوپەڕی شارەوە سەرت بدەم: ئەی «پیرمە سوور» بۆ حاسڵ بونی نیازی خۆم ماچت ئەکەم خۆڵت ئەخۆم توخوا ئەگەر ئاواتی دڵ نابەمە گڵ؟ ئەگەر ئەم نیازەم سەر ئەگرێ با ئەم بەردە بچووکەی دەست کێلی پیرۆزی تۆ بگرێ! *** پاڕانەوەی دوور و درێژ..نزا هەڵڕێژ لەدەوری گۆڕ.. بەسەزمانە.. بڕوای وایە کلیلی بەختی دڵداری لەوێ دایە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دیاریی ئەم جارە سەبارەت: بۆ «ن»ی خۆشەویست لەسەر ڕێگەی گەڕانەوەمچی بێ دیاری سەردانەوەم؟ ! بۆ ئەمجارە بۆ نەورۆزی ئەم بەهارە چی پەسەندی یادگارە؟ ! چی بۆ بەرم؟ بۆ ئەو یارە زۆر نازدارە؟ ! پاش گەیشتن چی بێ دیاریی پێشکەش کردن؟ چی بێ گوڵی دڵ و دەستم بۆ تاقانەی خۆشەویستم؟ ! *** کوڕ و کچی جووت دەزگیراندەستیان لە ناو دەستی یەکا گوڵی خۆشەویستیی ژیان ئەکەن بەبەرۆکی یەکا. سەرچاوەی دڵ بەختیارن بۆ ئاواتی بەیەک گەیشتن دڵ خومارن ئاوی باخی گیان ئەدێرن ئەم بۆ بووکیی، ئەو زاوایی دیاری یەکتر هەڵ ئەبژێرن. *** لە شەقامی ڕازاوەداچاوی دوو دڵ، سەرنج ئەدا ورد ئەگەڕێ تا دیاریی یار هەڵ بژێرێ. کۆگا جوانە هۆڵی خاوێن، فراوانە بابەتی ئەتەکێتی تازە جێگەی نازە بەشی زۆری بۆ کچانە بۆ کوڕی دوور لە دڵخوازە بۆ دڵداری وەک من غەریب بانگکەرێکی دەم بەڕازە *** ئەم کۆگایەجێی سەر پەڕی لەبەر چاوە ناوی «بووکی» لە خۆی ناوە. بابزانم دیاریی بووکی ئێسک سووکی منی تیایە ئەم کۆگایە؟ لە بۆفییەی شووشە بەنگا لەناو تاقی ڕەنگاو ڕەنگا لە ڕووی جامخانەی قەشەنگا دیاریی جوانە و خۆ دەرئەخەن بە تایبەتی بانگم ئەکەن! . *** ئەو ملوانکەیە پێم ئەڵێ: بۆ گەردنی گەلێ جوانم زۆر دەمێکە، من پەسەندی دەست و دڵی دڵدارانم ئەم سەفەرە بۆ یارەکەت من هەڵگرە من نییانم! من قەدری گەردنی بەرزی چاک ئەزانم. ئەو موستیلەیەش بانگ ئەکا وەرە بۆ لام بۆ تۆ تەنها منم مەرام بۆ پەنجەی جوان و ناسکی یارانی تر هەر من لوام لە پێش چاوی جوانی ئەبم هاودەمێکی گیانی ئەبم تۆ دڵدارێکی هەژاری نرخم هەرزانە، بمکڕە. من هەڵ گرە! . *** ئەو گوڵ ئەستێرەی سەرسنگەلە دوورەوە چاو دائەگرێ ئەڵێ: چیت کرد کات درەنگە خاوەنەکەم هەڵم ئەگرێ دەستم بەرێ. لە من جوانتر ئەبێ کێ بێ؟ بەس بگەڕێ بۆ شوێنێکم، جێ نزرگەی گشت دڵدارە ناونیشانم، شوێن وجێگەی لەوانی تر، زۆرتر دیارە. *** دڵ پێی وتن : گرانە لام پەسەند کردن ئێوە شایەن بە یارم نین بە دڵخوازی، نازدارم نین ئەبێ چی بێ لە دنیادا بۆ جوانی ئەو بێتە کڕین کام شت نرخی زۆر گرانە بۆ خۆشەویستیم هەرزانە. *** لەسەر ڕێگەی، گەڕانەوەمجانتا، ئامادەی سەفەرم چی بێ دیاریی، سەردانەوەم؟ چی بۆ بەرم؟ بۆ ئەمجارە چی پەسەندی یادگارە؟ بۆ ئەمجارە: ئەم هەڵبەستە پێشکەش بێ بەو خۆشەویستە! . ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شارەکەم ئەی شارەکەی گلێنەی چاوبزەی لێوی هەڵقرچاوم! ئەی بەهاری بەبێ هەتاو! دایکی زۆر جار، سک سووتاوم. پرسیم: هەواڵ..؟ وتیان: هاوینی بێشەماڵ. وتم: توخوا ژیانەکەی؟ وتیان: تەڵخە ئاسمانەکەی. پرسیم: ئەی چێژی نانەکەی؟ وتیان: وەک گاڵ. تامێکی تاڵ. وتم: مناڵەکان چۆنن؟ وتیان: هەموو گرژ و مۆنن! وتم: ئەی باشە گەورەکان؟ وتیان: هەموو وەک کەڕ و لاڵ، بەدەس یەکتری ئەدوێنن خەم ئەچێنن دڵ ئاوارە. پرسیم: ئەی گردەکەی یارە؟ وتیان: دڕکی تیا ئەڕوێنن. وتم: ئەی توخوا ئەرخەوان؟ وتیان: هەر بەسەوزی سووتان. باشە.. گۆیژە؟ وتیان: ئەو هەر زوخاو ڕێژە. ئەی سەرچنار؟ وتیان: لیخنە ئاوەکەی پرسیم: ئەی باخی بەختیار؟ وتیان: بڵێ بووکی خەمبار. باشە. سەیوان؟ ! وتیان: ئەو ڕێکە لەگەڵمان ئەی شارەکەی نۆی حوزەیران! تۆ سەیوانی، یان سەیوان تۆی؟ ! ئەی دوانزە مانگ گەڵارێزان تاکەی جەرگی بەهار ئەخۆی..؟ ! ئەی شارەکەی ناو گۆمی خوێن ڕاستە ئەڵێن: لەناو دڵتا چقڵ ئەڕوێن؟ ! ڕاستە ئەڵێن: کۆڵەوژی.. سوتا وو ڕەش؟ ! ئەنرێتە ناو چاوانی گەش؟ ! ئەی شارەکەی چقڵ سووتێن دەنگ بڵاوە، ڕاستە ئەڵێن؟ . جاڕچییەکی.. دەس بەپیلان؟ . کەوتۆتە ناو جادە و کۆڵان وەک قەلی ڕەش ئەقیڕێنێ مناڵی خەڵق ئەترسێنێ؟ شوومە و نەگریس چاوێکی کوێرە و ئەشەلێ زەویی خراپە ئەکێڵێ بنێشتی قسەی دەمی پیس ئەجوێتەوە؟ . دار بەتەڕی ئەبڕێتەوە..؟ دەغڵی سووتاو ئەدروێتەوە..؟ ! گۆپکەی چرۆ هەڵئەکۆڵێ؟ هەر کاتێ ئەو بانگی هەڵ دا ئافرەت.. دەرگا.. خڕ.. دائەخا؟ مناڵ یاری بەجێ دێڵێ؟ بەشوومە جاڕ.. چۆڵ ئەبێ شار؟ ئەو.. ناشیانە.. بەکورد ئەڵێ: من ئاوی چاکە ئەدێرم ئێوە نابێ بڵێن کوێرم نابێ بڵێن من ئەشەلم بۆ کوێش چووم وەرن لەگەڵم ئەی شارەکەی بەخەم تەل بەنگ! هەڵۆی دڵ تەنگ بیستم ئەڵێن: تاقمێ شێت ماوەیەکە لێت پەیا بوون زۆر گەوجانە ئەیانەوێت شاخی گۆیژە و پیرەمەگرون بنێن لەبار بۆ بەرەو خوار ئەی شارەکەی ئارام نەگر! کەی لەکەی عارت ویستووە؟ ئەی چاوگی خوێن و ئاگر! کەی ناپیاوت پەرستووە. شارەکەم تاکەی بێدەنگی! هەڵکە ڕەشەبای دەروونت ڕاپێچیکە جاڕچی و «دەنگی» نیشانم بە ئاسۆی ڕوونت..! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوانی نائومێدی ئەمشەو ماتییوەک ئۆردویەکی شکاوی لەتینوێتیا خنکاوی ڕێی نەهاتیی. یان وەک سیمای ئەو ئافرەتەی بێچارەنوس و نەگبەتەی، بەرۆژئاوا لەناکاوا لەخورپەدا شوومێ هەواڵی پێ ئەدا ئەڵێ: ئەوا تەرمی کۆرپە تاقانەکەت، گلێنەی هەردوو چاوەکەت، گەیشتە جێ بکەوە ڕێ! . ئەمشەو ماتیی وەک ئەو ڕۆژەی قڕوقاتیی هەموو دنیا بگرێتەوە زەردەخەنەی لێوی ژیان بەیەکجاری ببڕێتەوە جامی ئومێدی دڵ و گیان سەرەو نخون بکرێتەوە ئاوا ماتیی منی تەنیای گۆشەگیری بۆ نەهاتی تەمەن کاڵی دەروون پیری ژیان تاڵی، گرتۆتەوە!! ئاوا ماتیی هەموو کاتێ لەسەیوانی پەرێشانی گیانی منا ئەباتە سەر وەکوو -ئەختەر- چۆن پایزی مات و زیزی پەشۆکاوی تروسکەی خۆش لێ بڕاوی ئومێد و خۆزگە تاساوی بۆ ساتێکیش نەکردە خەو، ئاوا ماتیی، ماتیی ئەمشەو منی تەنیای هێشتۆتەوە! *** دە ئەی شەویبەبێ خەوی منی ماتەم ئەو ئاوازەی پڕ لە ڕازەی لەسەر دەمتە، مەیبڕەوە چونکە تاسەم، لەباوەشی خەما کفتە وەک هەناسەم. دە ئەی شەوی مەرگی نەوی گوڵی عومرم قوڵپی دەروونی زۆر پڕم جێم نەهێڵی نەکەی ڕۆژم لێبێتەوە من ئەمەوێ لەژێر باڵی بێساماڵی تاسە نۆشی، تۆی بەئازار هەتا ماوم بمێنمەوە دەم بەهاوار ببمە هاوڕێ و هاودەمی ڕێگەی خەمی تۆی گرفتار! من ئەمەوێ لەگەڵتا بم لەتەکتابم لەتاریکیی دەرونتا بم! لەناو گیانی زەبوونتا بم! توخوا نەکەی جێم بهێڵی: دەبا تاریکیی ئەمشەوم داپۆشێ ڕووناکی سبەی. دەبا پرسەی گوڵی نەوم خۆش کا شینی ئاخ و کسپەی. دەبا فرمێسکی چاوانی نائومێدیی تێر بڕێژم. دەبا دڵم لەسەیوانی جوانەمەرگیدا بنێژم. توخوا نەکەی جێم بهێڵی: من ئەمەوێ لەگەڵتا بم لەتەکتابم لەتاریکی دەروونتابم لەناو گیانی زەبوونتابم! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وێنەکەی تاسەی دووری، بە شەماڵی، ئارامێ ڕەوایەوەهەوری سەردڵ، بە پرشنگی، خۆری مژدە توایەوە چاوی تاریک، ژووری پەستی، ماڵی تەنیا و غەریبیم دەرگای عومری شادمانی و خۆزگەی بۆ کرایەوە : کەوێنەکەی خۆشەویستم گەیشتە دەستم. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەرام لەکۆتایی نامەکەتالەنامەکەی ئەمجارەتا گیانە.. ئەڵێی: من بەقەت چەند، خۆشم ئەوێی؟ ئازیزەکەم، وەک چۆن بەهار ئاسمانی شینی خۆش ئەوێ یان پەپوولەی هەردە و نزار هەنگی دڵدار گوڵ باخی، ژینی خۆش ئەوێ شیلەی شیرینی خۆش ئەوێ خۆشم ئەوێی. یان چۆن بەفری چیای کوێستان کانیی ڕوونی، ناو دارستان تریفەی مانگیان، خۆش ئەوێ گزنگی خۆریان، خۆش ئەوێ خۆشم ئەوێی! ئازیزەکەم، ئەوەندەی خۆتت، خۆش ئەوێ خۆم خۆشم ئەوێ! خۆشم ئەوێی. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پەیامی وون بوو ژیان: هێشتا کرچ و کاڵ بووزمانی ئەیگرت و لاڵ بوو. گەردوون: تەمەنی مناڵ بوو. خۆر: تازە چاوی ئەپشکووت. مرۆڤ: تازە بیری ئەبزووت پێغەمبەرانی خواناردوو.. ژمارەیان ئێجگار کەم بوو. ئاسمان و ئەستێرە و دەریا چیا و درەخت و گژ وگیا تازە ئەبوون و ئەخوڵقان بەسروشتەوە ئەلکان. زەمین.. هێشتا هاڵا و لەلەشی هەڵ ئەستا! کە -ئاوێستا- لەئاسۆی بیری زەردەشتا بۆ کورد هەڵهات. کە پەیامی.. ئاهورامزدا لەلوتکەوە بانگی هەڵ دا بۆ گشت دنیا بوو بەئاوات! . *** تا کورد خاوەن ئاوێستا بووخۆریشی لەژێر دەستا بوو. هەتاکوو چرای ئاوێستا.. دائەگیرسا بەرچاوی بیرمان ڕووناک بوو سەرچاوەی دەرونمان پاک بوو بەڵام کە ئاوێستا.. برا دزرا و گۆڕرا بەنینۆکی ڕق و کینە وشەی پیرۆزی لێ ڕنرا مۆری بێگانەی پیانرا ڕووناکیمان کەوتە کزیی بەربووینەوە.. بەرەو نزمی کە لەدەسمان چوو.. ئاوێستا دەم و دڵ و بیرمان بەسترا لەوساکەوە هەتا ئێستا! . ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کە منداڵ بووم سەبارەت: بیرەوەرییە ڕابوردووە شیرینەکان، ئەم چەند وێنەیەیان بەشیعر پێ کێشام، یادگارە بۆ لەبیر نەچوونەوەیان. ١- گەڕەک: قاپی تەختەی دوو دەروازە هەر تاکێ، نەخشی جیاوازە دوو ئەڵقەڕێزی بەدەس قورس گۆپکەی زۆری ئاسن و مس. بۆ چاوەزار بۆ تەماشای دیاری ڕێبوار بەسەر دیواری دەرگاوە ناڵێکی زل داکوتراوە مورووی شینی تێخراوە. *** گوێسەبانەی نزمی نیشتوودرەختی ناو حەوشەی هەڵچوو. کۆڵانی تەنگ.. پەنجەرەی شووشە ڕەنگا ورەنگ. دووکانی دەرگا لەسەر ماڵ نەخشی خەت خەتێنی مناڵ. سەکۆی درێژی ناو داڵان ئاوڕشێنی ڕێی بەر ماڵان. مێوی سەر حەوزی بن فێنک هێشووی پڕ چنگ. گۆزەی ژێر سێبەری.. تەزیو تۆوی هەڵوەریو هێلانەی سەر پێشی هەیوان بۆ کۆتری نەشیملە و جوان تاشە بەفری پێشی دووکان چیخ و مانگەشەوی سەربان. *** ژووری گەورە، کەللەگی ناوچاک سواغ دراو بەچوار دەورا ڕەفەی درێژ چینی و کاشی لەسەر ڕیزە بەرماڵی نوێژ هەڵواسراوە، زۆر ئازیزە. مەوجی سەرنوێنی هەڵچنراو. سەماوەری زەردی وارشاو. تاقی قووڵی، زۆری دیوار. باڵا ئاوێنەی بەرەو خوار. *** باڵەخانەی پێش تەختە بەنگسەوز و سوور ڕەنگ بەچاو تۆزێ خوار و لاسەنگ بەسەر حەوشەی ناو گەڕەکا، ئەڕوانێت و کەشخە ئەکا! . *** پاشماوەی کۆنە گۆڕستان، تاک تاک کێلی بەدەرەوە مەرقەدی شەخس، ئاین پیران بەیداخی سەوز بەسەرەوە. شەویش مۆمێکی داگیرساو لای کێلی ژوور سەر دانراو دەوری مەرقەد ڕووناک ئەکا نیزا بۆ پیاوی چاک ئەکا. *** یان لەکەلاوەی چەپەکاکە زۆرن لەناو گەڕەکا دیمەنی شەڕە کەڵەشێر، لەگەڵ یەکا تا خوێن لەپۆپنە ئەتکا تا یەکێکیان ئەکەوتە ژێر تا لەتک و تاس ئەچۆوە ئێوارەمان درەنگ ئەکرد، چێشتەکانمان سارد ئەبۆوە. *** =٢- شایی: ڕۆژی شایی، هەر بەیانیی بەردەم دەرگا، ناو کۆڵانی سەر، سەربانی ماڵی بووکێ یان هی زاوا بەگشت ماڵی گەڕەک ئاوا پڕ ئەبوو لە، جل زەرد و سوور لەمیوانی گەڕەکی دوور لەمناڵە ورتکەی گرۆز. لەلاوی قۆز. لەژنان و کچی گەڕەک. لەبۆنی خۆش. لەدەس گێڕی وردەفرۆش کە قارس ئەبون بەناخوونەک! . *** وا دەس بەردانی پیاوانەنۆبەی هەڵپەڕکێی ژنانە بۆ لای سەر گوێسەبانە کاتی گەرمەی سەرنج دانە! سووراوی زۆر، سپیاوی خەست خەنەی قاچ و، بازنی دەست کەوای تاقە، چەفتەی سوورمە ورشەی دەسماڵی، تێل قرمە.. هاڕەی خشڵی زۆری خواسراو چاوی بەکل ئێجگار ڕێژراو لەرزەی ئاشق بەنگ و کرمەک ورشە و پرشەی کراسی خامەک مێخەک بەنگی تا ناوک شۆڕ پانی بەرزی ڕەنگ مەیلە و مۆر گۆبەرۆکی سوخمەی گوڵ گوڵ لەگوڵ هێرۆ، ملوانکەی مل *** جووڵە جووڵی، کابرای شایەربەدەس، بەسەر پیاهەڵدانی بێ سەرووبەر دزە دزەی ئێمەی مناڵ بۆ بەستنی لکی دەسماڵ تا ببینین.. تا پێکەنین.. بەو ئەنجامەی کە دەس بەردان دەسماڵی لەیەک ئەئاڵان! . *** =٣- نان خواردن: مەنجەڵی گەورەی زنجیردار بەچەند ژنێ ئەهاتە خوار.. پڕە مەنجەڵ و لێوان لێو.. تێکە یاپراخی گەڵامێو غەڵبەی قسە، بانگی مناڵ تەقە تەقی قاپی بەتاڵ بەرنەکەوتن، بۆڵە و خوتە! لەمریشک و لەپشیلە، کشە و ختە! دەوریی فڕان، بۆ قوژبنی کەس پێ نەزان گریانی مناڵ، نووکە نووک. جێگەی سەغڵەت حەوشەی بچوک. لەدەر.. لەقوژبنێکی کەلاوە لەبەر سووری ئەو هەتاوە چەند سواڵکەرێ برسی و داماو سەریان بەیەکەوە ناوە لەسەر یاپراخی هەڵوەشاو! . ٤- بووک بردن: لەژوورەوە بووک ڕێک ئەخەن ئەڵێن قەیرێکی تر ئەیبەن وا هاتە دەر تارا بەسەر تارا: ڕەنگی ئەرخەوانیی بووکیش: پەریی کوردستانیی شەرم لەناو چاوی گەشا، جوانی وا لەناو باوەشا. تکەی ئارەقی سەر گۆنا قەترەی شەونمە لەخوێنا! . دوو پەری دەستیان گرتووە کەمێ پێش خۆیان خستووە وەکوو بەهار.. ڕازاوەیە بووکی نازدار نەشمیلە و جوان وەکوو کچی شیعری «گۆران». *** بۆ تەماشای بووکێ کردنپاڵەپەستۆیە و ڕەت بردن جێگە تا بێ، تەنگ تر ئەبێ سەربان و دەر پڕتر ئەبێ دەنگی غەڵبە و زووڕنا و دەهۆڵ ئەگاتە چۆڵ! هەنگاوی ورد، نەرمە ڕۆشتن وەستانی زۆر، ئارەق ڕشتن ئەوا بەرەو ماڵی زاوا شایی و بووک پێکەوە ئەڕوا هەر لەپاش هەشت نۆ هەنگاوێ نووچ دانێکی کەم، بۆ تاوێ ئاوێنەی چوارچێوە تەختە جیازیی بەختە پشت لەخەڵکیی، ڕوو لەبووکە دیمەنێکە ئێسک سووکە. *** ماڵی ناو کۆڵانی سەر ڕێبۆ سەیر هاتوونە دەرێ.. خۆزگەی کچی شو نەکردوو بەکزەوە مل لار گرتوو. لەسەرنجی چاوا دیارە ڕوو هێمنە بەڵام دەروون بێقەرارە! گۆمی ئارەزووی بێ بنە. چرپەی کوڕان بەگوێی یەکا نەهێنی قسە دەرئەخا! لەپڕێکا پێکەنینێ، نەهێنی دەرئەپەڕێنێ. مناڵە ورتکەی بێشوومار وەک گەڵای دار هەتاکوو بن.. زۆرتر ئەبن.. نە بۆ بووکە و نە بۆ جوانیی نە بۆ هەڵپەڕکێ و گۆرانیی نە بۆ خۆشیی زەماوەنگە نە بۆ کیژی شۆخ و شەنگە وا شوێن کەوتوون لەپێشەوە پێ هەڵگرتوون بۆ نوقڵی ترش و شیرینە بۆ ماجوومی ناو قەد شینە! بۆ نۆک و خورما و حەڵوایە کە ناو بەناو عانەی تیایە!! *** =٥- کۆتایی: شایی هەردوولا لەیەک دا تێکەڵ بوون و لەیەکیان دا زاوای مل قوتی پشتێن پان چاوەڕوانە لەسەر، سەربان ڕیشی زبر و سەر، تاشراوە خۆشۆراوە.. جامانەی تازە بەستراوە. کە بووک گەیشتە بەردەرگا سمێڵی ڕەش، بزە ئەکا! . بەقامیشێ.. تۆزێ قایم، کە نەیەشێ بەسەری بووکا ئەکێشێ. گوڵدان، گوڵاو ئەپرژێنێ! . نوقڵ مناڵ ئەوروژێنێ کوڕ و کچی حەزلێ کردوو فرسەتە بۆیان دوو بەدوو! وردە وردە گەرمەی ئاهەنگ لەگەڵ تاریکایی هاتندا سارد ئەبۆوە بۆ کۆتایی لەگەڵ دەرگا داخستندا شەوی خامۆش، ماڵ ئاوایی ئەکرد لەگەڕەک و شایی. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گیانە ١گیانە.. مەترسە، وا شەوی پڕ ترس و لەرز باری نەوی.. لەلووتکەی بەرز. ئۆردووی بەسامی تاریکیی وا خەریکی گیانەڵاوە لەگشت لاوە. وا خەریکە زەبر و زەنگی شەوەزەنگی.. هەڕەشەی زۆر بتوێتەوە بەتیشکی خۆر. هەوری تۆفان و بەناڵە کەڕ و لاڵە لەئاستی خۆری ڕووناکا وا ڕائەکا. گیانە.. سبەی کە ڕۆژ بۆوە لەئاسۆوە ژیان خاکی بەرووناکیی بەیانی گەش گرتەباوەش. ڕەوایەوە.. دەنگی بەسام بەبای ئارام بوژایەوە گوڵی ناکام. گیانە.. ئەوساکە ئەبینی کەوا ژینی سەرفرازیی تەنیا بۆ تیشکی ئاسۆیە بۆ منە گیانە.. بۆ تۆیە ئەوەی بەخەو ئەمانبینیی.. هاتۆتەدی: کام لوتکە زۆر بەرزە.. گیانە بۆ دڵ ئەیکەین بەهێلانە لەناخی گیان و هەستەوە قوربانی ئاسۆی ڕوون ئەبین هەتا مابین بەبەستەوە گۆرانی «خۆر» ئەڵێین بۆ ژین. ٢ گیانە.. وتیان: «ئەم بەهارە جوێ لەپارە پاری بێدەنگ شوومی وشکانی و بێئاویی پاری دڵ تەنگ وون بێ ناویی دوا بڕاوی». هەموو وتیان: ئەم بەهارە دەروون خۆشیی لێوە دیارە بەهاری نیاز و ئاواتە بووکی ئاوەدانی و هاتە فریشتەی بەخت و هیوایە خۆشیی هەموومانی تیایە ئەوی دوورە لەم بەهارە عومری تارە. بەڵام گیانە.. ئەم بەهارە دڵی منی لێ بێزارە هەرچەند ئەکەم و ئەکۆشم خۆشیی خەڵکی لێ نانۆشم. دڵی من و دڵی ئەوان دوورن وەک ئاسمان و ڕێسمان. مادام «بێ تۆم» ئەم بەهارە من هەر «وشکیم» لێوە دیارە. بەهاری پار بوو کە خۆشیی خۆشەویستی بە من نۆشیی بۆیە تەنیا بەهاری پار ئەکەم بەدیاریی یادگار. چونکە لای من گوڵی بەهار لەو شوێنەیە لێیەتی یار. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یاخیبوون تەمەن بەهاری پاراوەخوێن گەرم و گەش: قوڵپ ئەدا، زەوقی هەستاوە ئەندامی لەش هەمووی چاوە *** کوڵم و لێوی، پڕ دەم، بۆ ماچهاواری بێدەنگی لەشن. بەڵام سەد داخ ئارەزووی برسی بێبەشن. *** سەرنج تینوو، تینووی کوڕە! ناخی دەروون، جێگەی گڕە سەرنج شێتی، تەماشایە ڕێگاگرە.. بەرەڵایە! *** سەرنج تینووی کوڕی قۆزە... وەکوو مناڵ: ئاڵۆشی لەش زۆر گڕۆزە ماخۆلانە و دابین ناکرێ شەقام هەمووی بەخۆی ناگرێ! *** قژ.. کورتییەکەی، کوڕانییەئەتکێتێکی شەڕانییە.. سپێتی پشت ملی ناسک: چێشکەی ماچی دوراودوورە تامی خۆزگەی بەرەو ژوورە! *** مەمک سرکە..ساوای سنگی دەم بەوڕکە! مەمک هارە و کراس ئەدڕێ! جەرگی پیاوی پیریش ئەبڕێ! *** یاخیبوونی سەدەی نوێیەمینیجۆبی.. ژوور ئەژنۆیە.. مینیجۆبە.. کراس کورتە گەرمای لەشی نیوەڕۆیە.. هەناسەی کوڕ لەگەڵ ئاخا بۆ مینیجۆب چی دەرناخا! ++++++++++++++++++++++