شاعیر: محەمەدسەدیق کتێب: وەنەوشە سەرناو: ئەوە دیسان داخی گران هیوا وئاواتی سەربەستی، ئەو هیوایەی هەڵیمژی تەم و مژی سووچی دڵی هەژارەکان... ئەوا دیسان داخی گران بە ئاگری خۆپەرستی ئەسووتێنرێ و بە سەر دڵی خاکەلێوەی خوێن ئاژنی کوردستانا ئەتوێتەوە *** چارەنووسی چەوساوەکانچەوساوە دڵ تاساوەکان وەکوو هاوارێکی پساو لەنێو گەرووی بڵێسەدا، بۆ ئێش، بۆ ئازار، تەنانەت بۆ مەرگێکی ڕەش باوەش ئەگرێتەوە؛ گرشەی بزەی گەلاوێژی بەرزی ئەوین ئەوینی ژین، هەوری چڵکن سەری بڕی و ئێستا بەدەم گژەباوە بەرەو نەبوون ئەشنێتەوە؛ گاشە بەردی ڕەشی خەفەت بەسەر لەشیا بە سەر لەشی سەربەهەشیا ئەتلێتەوە! ئەتلێتەوە! *** بەڵام... بڵێی... ؟ بڵێی هەروا گڕی هیوا بڵێسە تووڕەکانی خۆی بخواتەوە و تاریکایی شەوەزەنگی پشوو هەڵبڕ بڕشیتەوە؟ *** بڵێی هەروابیرە پڕش و بڵاوەکان لەنێو دەشتی بێ سنووری تەمی ژیان ڕێبوارێکی ناشارەزای ڕێ ون بوو بن؟ پەنجەی ڕەشی نامرادی ئارەقی ماندوو بوونیان بسڕێتەوە؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شاعیرێکی کوردەواری سەبارەت: ١٩٧٨ مەهاباد چل و یەک ساڵبەر لە ئێستا لە پاشبڵاغ لادێیەکی موکریانا لوێچێ هەست و مستی خەفەت تێکەڵ کران باش لێک دران کۆرپەیێکی لێ بەدی هات... کۆرپەی دایکی لێوبەباری و بابی داماوی هەژاری. ئێستا ئەوە شاعیرێکە شاعیرێکی مات وکڕی دڵ پڕگڕی کوردەواری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قامووسی کورد تیشکی سەرنجمچەن ساڵان ڕژاندە سەر دێڕەکانی «قامووسی کورد». ئەیپشکنی، سەرپاکی ورد. وێڵ بوو بە دوای تەنیا وشەی گەلێ جوانی «یەکیەتی»دا. بەڵام داخی گران ئێستاش نەیدیتەوە و لەو گەڕانەی سوودی نەبرد. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مشکی نەترس بوو لە دێی ئێمە هەمارێکی بەریندار و دیواری لە مێژینەی بوو میچی ڕەش بوو لە چ بوو دیواری؟ خاک وخۆڵێکی ڕەش وبەردی شین بوو لە ژێر گەورە هەمار چەندە داڵانی بە پێچ چەندە کۆڵانی بە سام خوار و خێچ *** هەر کەلێنێک و کونێکپڕ لە مار و مێروو پڕ لە دووپشک و مشک مشکی وریا و زرنگ مشکی چالاک کە لە تاریکیدا بۆ بژیوێک و وەڕێ خستنی ژین هەڵدەبەزین جارێ بۆ ئەم کون و جارێ ئەو کون هەڵدەهاتن بە پەلە گەر بهاتبایە بە حاڵ خشپەیەک دەنگێک *** بەچکە مشکێ هەبوو لەو تاقمەدالەڕ و لاواز، بەڵام لێبڕاو و ئازا وردە وردە لە کونی هاتە دەرێ دیتنی ڕووناکی و خۆر دیتنی دنیای ئازاد دیتنی زۆر خواردەمەنی خۆش، بۆندار *** دایکی لاواز و لەڕیدایکی دڵ پڕخەفەتی بابی برسی و شەکەتی کەوتنە شوێنی بە غار ئەی هاوار! ئەی هاوار! نەچنە پێش ڕۆڵە، لەمەولاوە پتر لە پەنادایە پشیلەی خوێن مژ تاڵەیان ناوەتەوە تاقمی دژ، تاقمی دژ *** ڕوانییە دایکی و بابی ئەو کاتدی لە برسان و لە ترسان هەر دوو هەڵدەلەرزین وەکو بی وەکو بیی نێو خوڕی ئاو وەک کزەی بای گژەبا پێی هەڵێناوە، هەتا ڕوو بەرەو خواردمەنی تێپەڕ بێ یا بدا گیانی لە دەست ببڕێ لیزگەی تەمەنی، یا لە ژینێکی وەها ڕەش، دەربێ باب ودایکی لە خەفەت، لە کەساسی وپەستی، ڕزگارکا *** بابی نەڕڕاندی: نەڕۆی دایکی گوڕڕاندی: نەچی چون لە ڕێت دایە خەتەر خەتەری دەرد و بەڵا خەتەری مەرگ ونەمان *** هاتەوە دوایە بڕێک، شل بو هەنگاوی بەڵام بیری لێ کردەوە باش دیسان، چوو بەرەو پێش و بەرەو پێشتر چوو کوتی برسیمە من و بابە، تۆش، چەشنی منی دایە، تۆش، هەر وەکو مەی هەر وەکوو ئێمە وەهان پاکی خزم و کەس و کار هەمو برسین و هەژار با لە سەر ڕێم بێ تەڵە و بسوێ داسی مەرگ ڕوو بەرەو خواردمەنی هەر ئەڕۆم ناسرەوم تاکو مابێتم ئەمن هێزی لەش، خوێنی جەرگ *** گوێی نەدا دایکی و ڕۆیگوێی نەدا بابی و ڕۆی ڕوو بەرەو ئەو هەموو ئازووخە لە ناو دیوی هەمار گورج مەودای ئەبڕی لە نەکاو، دیتی لە سەر ڕێگەکەیدا تەڵەیەک لەوێ ڕاما و کوتی: ئێستەکانێ چ بکەم؟ چارە چییە؟ چوونە پێش چاترە یا پاشەکشە؟ نا، ئەڕۆم کوانێ پتر لەوە خۆ ڕائەگرم؟ ڕادەیێکی هەیە خۆڕاگرتن *** هەر ئەڕۆمهەر ئەخزم هەر بەرەو پێش ئەکشم بۆ بەرەوپیری بەڵا با تێشدا چم ناترسم مردن و ترس دوانەن، ئەمما تاقە جارێکە ئەم و ئەو زۆر جار. جا ئەگەر وایە ترس تاکو هەم شەرتە ئەمن ناترسم لە پشیلەی خوێن مژ گەرچی بۆ گرتنی من خۆی حەشاردابێ لە سووچی دیوار *** باب و باپیر و کەسمترسەنۆک بوون و نەفام گشتیان بۆیە وەها سەریان ناوە بە برسێتێوە لە کونا تێداچوون *** ترس ئیتر لای منگەلێ بێ مانایە لە چ ترسان ئاخر؟ بۆ چی ترسان ئیتر؟ بەرەو ئامانج ئەکشم با لە سەر ڕێشم داو بێ چاڵ بێ یا مەرگ لە ڕێگەی ئامانج، لادەبەم داو و تەڵە و تەڵە تێکئەشکێنم چون لە ڕێی ژینی منا کۆسپێکە *** مشکە، کاتێ لێ بووردڕۆی و هێنای لە قولنچکێکی هەمار چڵەدارێکی وشک بە هەموو هێز و قەوەت دای لە تەپڵی سەری پانی تەڵە مشک تەڵە لەت لەت بوو هەل و دەرفەت بوو تەڵەکەی گرت و فڕێی دا بە پەلە ڕۆی بەرەو پێش و بەرەو پێشتر چوو ڕۆی و ڕۆی تا گەیییە دەرکی هەمار گەشەیە کەوتە دڵی نەشەیەک کەوتە سەری تلی لی لانی بوو چون بە ئامانجی گەیشت *** دی پڕە ناوی هەمارلە هەچی دڵ بییەوێ تۆوی کاڵ، کاکڵی گوێز، بادام، نیسک وماش *** ڕانەوەستا، بە پەلەهەڵمەتی بردنە سەر زۆری خوارد زۆرتری خوارد پێش ئەوەی تێربێ زگی کەوتە بیر بابی کزی و دایکی لە برسا کەوتووی کەوتەوە بیری ئەوەی کە کەس و کاری هەموو برسین، بێ تینن، بێ ژینن *** کەوتە نێو جەرگی تەزوووەکو ژێ وێک هات کوتی جا چۆن دەبێ وا تێر بم ئەمن و کەس و کارم برسی؟ چووە بەر دەرکی کونێ کردی هاوار نەڕڕاندی: وەرنە دەر ئەی کەس و کار داو لە سەر ڕێگە نەما تێک شکاوە تەڵە مشک ئازادین *** وەرن ئاسوودە پشوویێکی بدەنهەڵ مژن نەختێ لە هەوای ئازاد لەو هەموو نیعمەت ونازەی کە لە عەمبارایە تێر بخۆن جێژنە هەمو پیرۆز بووین *** مشکەکان گشتی بە پۆلهاتنە دەر دڵخۆش بوون دڵشاد بوون خواردیان بردیان هەرچی لە عەمبارا بوو *** ئەو حەلەمشکی نەترس ڕوو بە مشکانی تری هۆزی کوتی: موژدە بێ ئیدی نەما ڕۆژگاری دیلی دەورەی زوڵم و ستەم ڕۆیی ئەو دەورە کە وا دەستی بێداد و ستەم لە لەشی تاقمی بێ ئازاری مشک ئاور بەردا بۆ ئەوەی سەیری بکا و |پێبکەنێ *** ستەم و زوڵمەی کە وامشکی کردوونەتە دز ماڵ بڕو زیانی خورۆ مشک، ئەگەر لێی بگەڕێن نەیکوژن ورکەنانێکی دەنێ ناجوێ دەفتەری کەس نابڕێ قاقەز و هەنبانە و فەرش *** چونکە دانانێ کەسێکبۆ ئەوەی مافی ژیان، هەموو بەدخواهی ئەون، دوژمنی ژینی ئەون، دڵ پڕی قینی ئەون، بۆیە بێچارە ئەویش هەرچی بەر دەستی کەوێ ئەیخوا لێکی ئەدا وردی ئەکا ئەی فڕێنێت و بەرەو کون ئەیبا ئێمە لاوانی مشک دژی فێڵ و تەڵەکەین لێ بڕاوین ونەبەز نابەزین گەرچی یەخەشمان بگرێ دەستی بەڵا دژوای *** بەچکە مشکم بەڵێ، ئەمما ئیترترسەنۆک نیم و لەکەس ناترسم. ناپرسم کە لە ڕێی ئامانجا زۆر مەترسی هەیە، یا نا ترسەنۆک بابی منە، ترسەنۆک دایکی منە، ترسەنۆکن مشکان بۆ چی نەتبیستووە ئەڵێن: کە فڵانی لە فڵان زۆر ئەترسێ وەک مشک؟ *** ترسەنۆکی بووە، هۆیتێشکانی مشکان لەوەڕا تەمبێ بووم کە بترسم لە ترس هاتە بەر ڕێگەی ژینم مردن چوومە پێش خستمە دوور ترس و لەرز ڕا کردن چووم بەرەو پێش و بەرەو پێشتر چووم تا گەیشتم بە چڵۆکی ئامانج خۆم و مشکانی ترم لە مەرگ ڕزگار کرد *** ئەتۆش ئەی ڕۆڵەی ژیروەکو شێر وابە نە مشک وەکو شێر هەڵکوتە مەیدانی نەبەرد ڕاپەڕە زوو بخە گیان و لەشی دێو نێو دڵی کێو لەرز و تەزوو دادڕە بەرگی ڕەشی چارەڕەشی لە سەر ئەندامی لەشی خۆت و لە سەر پەیکەری گەل تا لە دەستت نەچووە دەرفەت و هەل *** ڕۆڵە ئەی لاوی بەتینورد بەوە دوژمنی تۆ داوی لە سەر ڕێگەتا ناوەتەوە فڕ و فێڵ و تەڵەکە کەلەپوورێکە لە بابانی کە بۆی ماوەتەوە لا بدە خۆ لە قەفی نادیاریی داوی بادراوی ڕاوکەر تا بە ئازادی بژین تا بە سەربەرزی بژین. *** ئێستە ئەی ڕۆڵە ئەتۆتێدەگەی کێیە مشک؟ یا چییە داو و تەڵە و چ کەسێکە ڕاوکەر؟ بیر کەوە بیر کە بیر کردنەوەیەک چاترە بۆت لە هەزار ساڵ عیبادەت کردن. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ژوانی دڵداری خۆزگە بەو شەوەیتۆ و من بووین و خۆشی بوو ئاسمان شاباشی ئەستێرەی نێو کۆشێ بوو تریفەی مانگێ حەریری بەر لەشت بوو گەلاوێژ ورشەی لە بزەی چاوی گەشت بوو گوڵم، لە خۆشییا بەزم و بادەنۆشی بوو چاوت لە کاسەی گیانی من نازی دەڕژاند لێوم لە لێوت ماچ لە دوای ماچی دەڕفاند سەرنجی چاوم توند لە بەژنت هاڵابوو فریشتەی شادی ئێمەی لە ژێر باڵا بوو ژوانگەمان، وێنەی بەهەشتی خۆشی دەنواند ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەڵبڕینی هەناسەیەک خوشکی ژیر و خۆشەویستمبەقەت گیان بەقەت ژیان بەقەت دڵم بەقەت کوڵم بەقەت هەستم بەقەت وەستم *** لەبیر ناچێ: پاش قریشکەی قەنناسەیەک هەڵبڕینی هەناسەیەک کڕنۆشی بردە بەر مەرگ خوێنی گەشت لەسەر لەشت بووبە بەرگ *** بەڵام خوشکێ من دڵنیامئەگەر ژیام ڕۆژێ دەبێ گڕی تۆڵە تۆ کوژی زۆل بکاتە خۆڵ. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی خولە پیس ئەی خولە پیس، ئەی کەچەڵی لامەسەب کەللەکەری بێ هونەری بێ ئەدەب... بۆ چی بەبێ من دەچێ ئاوا دەکەی؟ ڕۆژی هومێدم لە کەل ئاوا دەکەی بۆ چی دەچی لێم دەبییە کەیخودا کوانێ ئەتۆ پیاوی ئەوەی تۆخودا؟ کوا دەم و فڵچ و کوڕ و کاوێژی تۆ باس و قسە و ورتە و ڕاوێژی تۆ... بۆ منی وا خاک بە سەر کار ئەکا خۆشی دڵی دوژمنی من تار ئەکا؟ کوێری گولی پیسی گەڕۆڵی گڵاو ئەی بەڕەڵا، خوێڕیلەیی قوون دڕاو... بێت و لە مەولاوە ببینم کە وا زۆر بە کەری دەردی دڵم کەی دەوا شەرتە وەها ڕابتەکێنم یەخەت تێک بشکێنم لە حەوا لەوح و خەت نێوی گڵاوت لەوێ بکوژێتەوە یەک کەڕەتە شوان و سەگت بێتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باشترین شاگرد تەمەنی گەنجی و نەشەی لاویم بە غەم و دەرد و ئاخەوە ڕابرد خول و سووڕی زەمانە تێناگەم لە منی دڵپەژاری بۆ واکرد؟ : خڕکە بەردی بەڵای پێدا دام هەرچی بەر دەستی هات زلە یا ورد ئەو سەعاتەی کە هاڕەهاڕی سوور گڵی گڵگۆی لە سەر لەشم لابرد چ دەڵێ ڕۆژگار کە لێی پرسن: بۆ سەدیق وا ژیا و ئاوا مرد؟ !! گەرچی ژانی ژیان وناخۆشی بوون لە دەورووبەرم لە هەرلا گرد هێشتە شادم لە مەکتەبی ژینا پوختە بووم ئەمنی باشترین شاگرد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بزەی بەهار نیشتمانم، ئەی کوردستان... بارگە و بنەی لێنا زستان!! بەهاری جوانت هاتەوە بۆ کوردەکان، بەهاتەوە لە داوێنی چیا و هەردان... لە سەر نوچکەی شاخ و بەردان... لە گوێ خڕان و لاشیوان... ڕەمزی ژیان بووە میوان *** ڕۆژی سەد جار دەفڕێ خەیاڵ بەرەو هەوری گەواڵ گەواڵ نیگای، دەگرێتە نێو باوەش لەوێوە، کوردستانی گەش لە دەم بەستێنی ڕووباران کوڕان دەکرێن گوڵاوباران پۆڵ پۆل کچان کۆمەڵ دەکەن ئاور لە دڵاندا هەڵدەکەن *** هەوریی هەور لە شان دەکەن تۆفانی نوور پەخشان دەکەن شایی دەگرن گەڕی شایی قوربانی بێ تەختی شایی *** لەسەر نوواڵان ئەم کاتە سەرنج دیلی گوڵ و کاتە بۆنی هەڵاڵەیە و بەیبوون هەتوانی ناسۆری دەروون چیمەن کە دیتنی سەر زەوی... سەری بەهەشت دەکا نەوی... قاقا کوڵی گرت، لەوە ڕا کەوت و ڕەش و شین هەڵگەڕا *** گزینگی ڕاپەڕیو لە خەو ئەسڕێتەوە فرمێسکی شەو وەکوو پەیامی ڕزگاری بەخشینەوەی ژینە کاری *** بۆ بزەی تۆ مانگی گوڵان کڕنۆش دەکەن گوڵی چڵان خۆش وەک کاتی گۆوەندانی دەڵێی مانگی ڕێبەندانی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێ تۆ لەگەڵ نالییا عەقڵ وێڵ و گەڕۆکی هەردە، بێ تۆ لە سەر شووشەی هومێدم، گەردە بێ تۆ لە شادیی دام خەفەت وەک جەردە بێ تۆ «دەروونم پڕ کەباب و دەردە بێ تۆ دڵم گەرم و هەناسەم سەردە بێ تۆ» ئەوینداری بە سۆزی با وەفاتم پەپوولەی دەوری گۆنای شەوچراتم بە بێ تۆگێژ و سەرگەردان و ماتم «خەریکی شەشدەری هات ونەهاتم خەلاسیم قەت نییە لەم نەردە بێ تۆ» غەمی دوریت ئەوەندەی تاو و تین دام بە مەرگی تۆ لە بەینی مەرگ و ژیندام لەنێو دەریای سروشکی ئاگریندام «لیباسم ماتەم و شینە، لە شیندام سروشکم سوورە ڕەنگم زەردە بێ تۆ» لەباری، نەرم و نۆڵی، ناسک ئەندام ڕەوایە عاشقت ئاوایە ناکام؟ گرانە دەردی بێ تۆیی، وەرە لام «عەزیزم دڵڕەقە، من فەرد و تەنهام دەترسم بمکوژێ ئەم دەردە بێ تۆ» بە جێیە دڵ نەوەستێ ناڵەناڵی کە چاویش ڕۆڕژێ فرمێسکی ئاڵی گوڵم ئێستا سەدیق شێواوە حاڵی «بەبێ دیداری تۆ خۆ لاڵە ناڵی عەجەب هەستاوە ئەم چەن فەردە بێ تۆ» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەهار کوردینە موژدە، ئەوە بەهار هات بزەی دێ لێوی ئامانج و ئاوات بە بەرگی گوڵان پۆشراوە سارا دەڵێی نۆ بووکە و لەبەریا خارا نێرگس دڵۆپی شەونم لە دەوری هەر دەڵێی چاوی دڵدارە و دەگری ڕازاوە کێو و کەژ و چیا گشت بە نەخشی جوانی سەرپەنجەی سروشت گیان گەشێنەوە مێلاقەی سەر شاخ جەرگی وەنەوشەی ڕەش کردوە بە داخ ئەوە وەنەوشە لەگەڵ هەڵاڵە بۆتاریفیان سوێسنە لاڵە! خوڕەی هەڵدێر و چڕە وگوڕەی چەم دادەڕنێ لە بەر دڵ بەرگی ماتەم بە گەشیی گوڵی شۆخ و شەنگی چڵ دڵی پڕتاسەی بولبول دێتە چڵ دەڕژێنێ نەغمەی هاژەی بەفراوان گرێی فرمێسکی شادی لە چاوان شەماڵ دێ وموژدەی«بەهار هات» دێنێ بەگوێی دەشت وچیای دا دەچرپێنێ بە شنەی شەماڵ و بە جریوەی مەل کەوتۆتە سەما گوڵاڵەی دەم کەل دەتروسکێ کانیی سەرلێژ و هەوراز لە پڕشنگێکی هەڵدەفڕێ سەد ڕاز ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دمەتەقەی وەرزێر و ئاسنگەر وەرزێر: زەحمەت کێشێکی وەرزێرم گەرچی ئازا و بەکار فێرم... کە چی هەروا هەژار ماوم بەدبەخت و لێوبەبار ماوم ڕەش و ڕووتێکی بێ بەرگم بێ ڕەنگ و ڕووم، تاپۆی مەرگم تەماشا چەن چارەڕەشم: چارەڕەشی بۆتە بەشم!! خۆم و ژن و کچ و کوڕم کوڕی خاوەن هێز و گوڕم دیلی دەستی چەوسانەوەین زۆرماندووی بێ حەسانەوەین هەرچۆڵ بڕین چەشنی کێوی ئەو مردنە ژینە نێوی؟ هاوین گەرما دەمبرژێنێ لەگیانم ئارەق دەڕژێنێ قرچەقرچی لای نیوەڕۆ زامی جەرگم دێنێتە سۆ کاتی بەهار، دەمگریێنێ هەورێک فرمێسکی نەڕژێنێ بە ئاهەنگی خرمەی تەرزە بەندی دڵم دێتە لەرزە نەکا بکوتێ دەغڵ و دانم فڕبێ دیسان هەوڵ دانم جارێک غەمی کوێرووی ڕووڕەش لێم دەبێتە مۆتەی سەر لەش لەلایەکی غەمی پەڵە لایەکی دیش زەبری کەڵە هەر کام جۆرێ دەمتەزێنن گۆی فرمێسکم دەلەرزێنن پاش ئەو هەموو چەرمەسەرێم دوای ئەو کۆسپانەی دێتە ڕێم گەر وە گیر خەم کەمێ بەرهەم حەرامە لێم زۆری تا کەم هەر کەس چەشنێ تێدەکۆشێ تا ڕووتم کات و بمدۆشێ لەوانەی بۆ ڕووت کردنم بۆ تاڵان و ماڵ بردنم لێم چوونە نێو پەنای سەنگەر یەکیان ئەتۆی، تۆ ئاسنگەر ساڵێ تەنیا بۆ یەک گاسن گاسن چیە؟ نەختێ ئاسن دەبەی زۆری دەسهاتی من بڵێی نەیە قەت هاتی من هەتا تۆڵەی خۆم بستێنم کلکی زۆردار بقرتێنم ئاسنگەر: گوێ بگرە لێم برای وەرزێر بە دوو زگ برسی و بە زگێ تێر ئەوەی منی سەربەهەش کرد یان تۆی لە ژیان بێ بەش کرد نە منم نە تۆ، نەتۆی نە من ئەدی کێیە؟ تەنیا دوژمن دوژمنی تۆ و منی هەژار دوژمنی گەلمان: ئیستیعمار چارەی ئەو دەردە گەورە لام هەر ئەوەیە برای فەلام دەست لە دەست و تاقەت لەخوا بگرین ئەوەی حەقمان ئەخوا گورجوگۆڵ و بێ دەنگ و باس من بە کوتک و ئەتۆش بە داس سەری لە لەش جوێ کەینەوە مێژووی ژیان نوێ کەینەوە ئەو کاتە گەل ڕزگار ئەبێ جێژنی گەلی هەژار ئەبێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵت مەگۆڕە ئەی دڵبەری شۆخ و شەنگ و ژیرم تاڵانکەری هۆش و هەست و بیرم کوانێ گوڵی من لەتاوی تۆیە وا زامی دڵم بە تاو و تۆیە تا دێیەوە بیر دڵۆپی چاوم دەتکێ لە دڵم دڵی شکاوم هی تینی ئەوینە دڵ گڕینە چاو ڕێژەری سەد گرێی گرینە دڵدارە هەژار و دووری ژارە هەر ژارە بەشی کەسی هەژارە گەرچی بە تەمەن بەهارە وەختم ئەمما ڕەش و لەش بەبارە بەختم بێ وەی کە بگاتە گۆڕ خەزانم نیزیکە دەمی لە گۆڕ خزانم مرواریی چەمم لە گۆنە دەخشێ ساکاریی ژیانی پێ دەنەخشێ چەخماخە ئەدا بزەم کە جارێ بۆهەوری ڕقت بەخوڕ دەبارێ؟ تۆ و کەزیەیی کاڵ وزوڵفی خاوت پڕشنگی بەتینی مەستی چاوت هەرگیز بە بزەم دڵت مەگۆڕە چۆن چەپکە گوڵێکی بانی گۆڕە تۆ خوا وەرەوە دەسا گوڵی گەش بۆ تۆی گوڵە ئاوەڵایە باوەش ئازاری لە تۆبڕانە هۆیە جەرگم کە برینی وا لە سۆیە ئەم خۆشییە ئاخۆ دێتە ڕێمان بشکێنێ تەلیسمی دڵ بڕی مان... ماچی لە دەمت کە بەندی سپڵە پێم بەخشی بە کوێری چاوی سپڵە ماڵ و دڵ و گیان و مان و ژینم قوربانی ئەتۆ دەکەم ئەوینم هەرچی هەمە با بچێ بە تاڵان بۆ داخی گرانی ژین بەتاڵان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دۆستی نەزان دەگێڕنەوە کە پیاوێ نەک پیرەمێردێ، لاوێ لاوێکی ئازا و نەبەز لە کار قەت نەبوو وەڕەز دەفەی سینگ و نێوشان پان مەچەک ئەستوور، پاڵەوان ئازابوو زۆر بەکاربوو لە تەمبەڵی بێزار بوو هەرجارێکیش بە هەڵکەوت لە کارکردن نەدەسرەوت ورچێکی بوو مل ئەستوور ڕێک بوو لەشی خوار و ژوور ورچە ئەوەن قەڵەو بوو گۆشتی لەشی پتەو بوو... لەهەیبەت و لە تەرزی شێری بەسام ئەلەرزی کاری ڕۆژ و شەوانی ببوو بە پاسەوانی بۆخاوەنی بەکەڵکی لە زوڵم و زۆری خەڵکی لاوی قەت هەدانەدەر قارەمانی دەشت و دەر ڕۆژێکی بۆ پشوو دان پاچ وبیڵی فڕێ دان چوو ڕاکشا لە سێبەر بەردێکی خستە بن سەر ورچە کە خاوەنی خەوت چوو لە بەرامبەری کەوت ئارەقی ڕووی دەستڕین مێشی دەخستە فڕین مێشێ لەڕووی نیشتبا ژینی دەدا زوو بە با مێشێ بەڵام هات ونیشت گا لە سەری گا تەنیشت گا دەفڕی بۆ دەمی ورچ کاری حەستەمی... ببوو بە تێخوڕینی لەو مێشە بۆ فڕینی بەڵام مێشی کەللە شەق مێشی نەفامی ئەحمەق... مێشی لاساری بەدخوو هیچی بە گوێدا نەچوو ورچە کە مێشی وا دی خاوەنی بێ نەوا دی بەردێکی هەڵگرت لە مێش وردەوردە چووە پێش بەردی بە توندی وەشاند مێشکی لاوەکەی پژاند شەربەتی مەرگی دایە دۆستی نەزان هەر وایە قەت پیاوی خاوەنی بیر پیاوی بە هۆش، پیاوی ژیر... ناگرێ دۆستی نەزان چونکە بەڵای گیانە گیان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شیعر وەک فووی ڕووحی خوا، گیان وەبەرهێنێ پەیکەرەی هەست بێ ئێلهام بزوێنی دڵی نەدوێنی ئاڵۆز و پەست بێ *** وەکوو تەوژمی گیان بێ لە نێو دڵ... هەربێت و بڕوا بەرەو ڕووی ئامانج دڵ بێنێتە چڵ بەتین کا بڕوا *** لە ڕێی خەباتا وەک سەرچاوەی تاو مێشکی بپڕژێ دڵۆپی گەرمی پڕشنگی لەناو کۆمەڵا برژێ شیعر ئەبێ لەگەڵ خولی ڕۆژگار نوێ ببێتەوە تا نەغمەی لە ناو گشت مێشک و دەمار بزرینگێتەوە *** ببێتە تارای بووکی شەرمینی ڕازاوەی ئاوات بووکێک کە زاوای دڵ پڕئەوینی بەختیار ئەکات *** نوێنگە و دیاریی تەرزی ژیانی گەل و گورۆ بێ لە مێژووی ژینا بۆ دواڕۆژ کانی وەڵامی «بۆ؟» بێ مەبەست و واتای کورت بێ یا درێژ بەرز بێ، جوان بێ وەک ئاوی کانیی خیزەڵانی لێژ ڕوون و ڕەوان بێ *** ئەنجا با خودای تەخت و بارەگای شیعر و سەلیقە بۆ بەختیاری و پیرۆزی بڕوای بدا لە تریقە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەونم لە ژێر سەردەمەی تاریکی شەوگار لە ناو جۆلانەی سەوزی گەڵای دار نوستبوو بۆ خۆی بێ خەم وخەفەت مەلۆتکەی جوانی شەونمی بەهار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوێکی ڕەش لەشی بێ گیانی زەردەی تاوی سەرکەل نرا گۆڕی کپی سام و سڕیی شەو خزا خامۆشیی هێلانەی کونی چاو بە ئەسپایی، بە بێ چرپە مەلی خەو *** هەموو دنیا کڕ و بێ دەنگ و ماتە نیە دەنگێک لە هیچ عەرزێک و بەرزێ بە تەنیا بایە با، ئەگری و ئەناڵێ لەشی ڕووتی لەبەر سەرما ئەلەرزێ *** بە ناڵە و شینی با دەریا خورۆشا لە تاوی دێتە خوار فرمێسکی چاوی لەسەر ڕووی گنجی داناوە: ئەنووسێ بنووسی قینی ئەو شیعری خەماوی *** منیش و بیر لە ڕابردوو لەگەڵ یەک لە خانوچکەی دڵم دا یەکتر ئەگرین لەپاش چەن پرسیار و چەن وەڵامێک ئەمن بۆ ئەو، ئەویش هەر بۆ من ئەگرین *** هەنیسکم وەک کوڵ و پڕ مەی گرینم لە تەنگایی گەرووی دڵما شکاوە بڕێکی هەر لەوێدا ما و بڕێکیش لەگەڵ ئەسرین لە داوێنم تکاوە *** لەبەر پێی جەرگ و دڵ ڕاچوو پەلی خەم تلی گەردوون لە تیژیی ئەم پەلەی دام خەیاڵ ئاواڵی تەنیایی ژیانم لە گۆمی مەندی بێخۆیی مەلەی دام *** مەرگ دەرگای ژیانێکی هەتا سەر بەرەو ڕووی پەیکەرەی گیانم کراوە ئەڵێی بانگم ئەکا: ئاخۆ ئەزانی لە لەوحی خوا خەتی ژینت کڕاوە؟ *** بەڵام نا نا، ئەوا پڕشنگی ڕۆژی- لە گوێن شیرێ سمی سینگی شەوی ڕەش قەلی شەو دای لە شەققەی باڵی تیژی فڕی لاچوو تەمی قورسی لە سەر لەش *** ژیان هەروا بووە و هەرواشە تاوێ بەجارێ لێخنە وکاتێ زوڵاڵە خەباتی ڕێی ژیان وا ئاگرێکە کە هەر بندەستە چیلەی، ژینی تاڵە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لێرە هەڵدێم هەر لە داخی خزمی خوێڕی و ئاشنای کەر لێرە هەڵدێم نەک بە ڕەسمی ئێرەیی تا کاتی مەحشەر لێرە هەڵدیم تۆپ و تانەی هاووڵاتی وای بە سەرهێنام هەتاکوو شاری نامۆی بێ قەلەمندارە یەکسەر لێرە هەڵدێم کردیە پاییز بەهاریشم حەسوودی بێ هونەر، زوو... وەک گەڵای دەم گێژەڵووکەی بای خەزەڵوەر لێرە هەلدێم گەرچی ئێرە وەک بەهەشتە بۆ منێکی ئێرەیی کورد گەر بەهەشتیشم دەنێ هێشتا ئەمن هەر لێرە هەڵدێم لێ بڕابووم زۆر بەخێر بم بۆ وڵاتم، نەمدەزانی... دەمکەنە یەک تاقەداری وشک و بێ بەر، لێرە هەلدێم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مام ڕێوی ڕۆژێ مام ڕێوی خوداوەندی فێڵ دەگەڕا کۆنە هەوار وجێ خێڵ بۆ لەتێ سیرمە و چەرمی کاڵە بەرز ئەبوو لێیەوە گاڵە و ناڵە لە نەکاو چاوی تەماداری خۆی هەڵبڕی وهات لە دەروونی بۆ سۆی دی قەلێ، کۆنە دزی دنیا دیو ڕێ بڕی ژینی بە هەوراز و نشیو وا لە سەر پۆپ و چڵۆکی سەر دار نیشتووە چەندە بە فیز وبە دەمار!! هەڵیگرتوە بە دنووک سەلکێ پەنیر چاوی چۆ تەپڵی سەری ڕێوی فەقیر خۆی بە خۆی کوت ئەرێ چبکەم لەقەلێ؟ چۆن وەدەس خەم لە قەل ئێستاکە هەلێ؟ چۆن بگەیێنمە پەنیرێ لەوسم؟ پێی بکووژێنمەوە ئاوری نەوسم؟ ڕووی لە قەل کرد و کوتی ئەی شاقەل گورج و چالاکی بە باڵ و شاقەل ئەی مەلی شۆخی بیابان و هەرد ڕەنگ و ڕوو جوان وەکوو مینای بێ گەرد بابی مردوی تۆ خودا بیبەخشێ ئێستەکەش دەنگی لە بن گوێم دەخشێ دەیچریکاند وەکو بازی کوێستان لە هەموو شایەرێ باجی دەستان خۆزگە تۆش هەر وەکو ئەو دەنگ خۆش بای ژیر وپسپۆڕ و بەمێشک و هۆش بای!! قەل کە وەی بیست لە دەمی مام ڕێوی کوتی: شا ڕێوی!! بە کلکی خێوی پێم دەڵێ من وەکو بابم نابم کوانێ دەنگ خۆش بوو وەکوو من بابم؟ لێوی لێک کردەوە بۆ گۆرانی بە فریو داخی گران دۆڕانی کەوتە خوار سەلکە پەنیر هەر ئەو کات ڕێوی گرتی بە دەمی و ڕۆی و هەڵات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نیشتمانم کوردستان، نیشتمانی خاوێنم شەو وڕۆژ پێتەوە دەڕاوێنم خۆشەویستیم کڕیوی، بۆ بایی پڕ لە گەوهەر کراوە داوێنم *** بەر بەیانت بەیانی ئیمانە شەوەزەنگت پەنای ئامانە تەمی شاخانی ڕەش لە داخانت مەتەڵۆکەی ژیانی کوردانە *** نیشتمان چاوەکانی قەندیلت دەگرین بۆکوڕانی وا دیلت... کە تۆ کەوتووی وەها، توانایان نیە دەستێ بنێنە ژێر پیلت *** لەندە گوێی گرتووە لە بن ئاسمان دەڵێ پەریان دەکەن لەوێ باسمان کوردەکان ڕاپەڕن ئەگەر ئەمچەل پشتیوانە خودای هەموو ئاسمان *** ئاگری، کێوی تاسە تاساوت ئاگریی ئاگرین وداماوت بانگ ئەکا لێت کە بەرز ئەبێ ڕۆژێ وەک بڵێسەی دەروونی من ناوت *** لە چیای کوێستانی زەنوێرت خوڕەی ئاوی خوڕینک وهەڵدیرت هان ئەدەن بۆ خەبات و تێکۆشان لاوەکانی بوێر و نەبوێرت *** کوڕە کوردیکی بێتە مەیدانێ سەر لە پێناوی نیشتمان دانێ... زیندووە هەر لە یادی مێژوودا بیری کەس مەیلی ئەو کوڕە نانێ *** خەفەت وداخە ئاو گڵی شیعرم پڕگڕە بۆیە وا دڵی شیعرم نیشتمانم، فیدات منی شاعیر پێشکەشی تۆی دەکەم گوڵی شیعرم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نیونیگای دڵداری خوڕەی هەڵدێر، شمشاڵی شوان... بۆ شیعری جوان ئیلهامی خوان چەن بە سۆزن، چەن سیحراوین!! لایلایەن بۆ کۆرپەی ئەوین *** وەختێ کە هات نەورۆزی لاو... زستانی خست لە بەندوباو ئاسمان لە سوێی گوڵی گوڵشەن زامی جەرگی دێتە تەشەن *** گەلاوێژی ئاسمانی شین بە پڕشنگی جوانی زێرین... بە زەردەی لێو، بە پێکەنین تین ئەخاتە دڵی ئەوین *** دەمی بەیان شنەی شەماڵ دڵی بێ تین دێنێتە حاڵ وەنەوشەی کز لە نێو تەما ئەخاتە ناو کۆڕی سەما *** بە پشت پشتی قامکی سروشت، کاتێ کە خۆر پڕشنگی ڕشت... زەوی هەمووی چ دەشت چ کێو بزەی زێوینی دێتە لێو *** بە ئاهەنگی هەوری بەهار فرمێسکی شادی دێتە خوار لەچاوی ئاسمانەوە بەموژدەیی ژیانەوە *** باران زەوی دەخەمڵێنێ دەشتێ هەزار بەهەشت دێنێ خۆر، بەدیاری ئەدا بە کێو گوڵی بزەی گوڵدانی لێو *** لەکێو وتەل، دەشت و چیا لەسەر پەڕەی گوڵ یا گیا... چەن نەخشینە و چەن جوان، ئاونگ کاتێ کە لێی ئەدا پڕشنگ!! *** ورشە و تریفەی مانگەشەو لە سووچی دڵ ئەدا پڕتەوە ئەخاتە ناو ئاگری سوور تاسە، مەیل، هەست و شوعوور *** ئەوانە گشت ئەدان بە گیان ژیان بەڵام کامیان... وەک نیونیگای هی دڵدارین ئاوا لە ناخی دڵ کارین؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەورۆز لە خۆشیی تۆیە نەورۆز وا سروشت دونیا دەنەخشێنێ لەسەر چیمەن شەماڵی شۆخ بە ناز داوێنی دەخشێنێ خڕاو ڕێبواری نێو دەشت و چیایە و نێرگزی مەستیش دڵۆپی نیونیگای گەرمی لە کاسەی چاوی دەڕژێنێ بلۆقی ئاڵ و کەسکی شەونمی سەر بەرگی جوانی گوڵ سەرنج ئەتوێتەوە تێیدا و ناخی هەست ئەجووڵێنێ هەڵاڵە و سوێسنە هەر کامە جۆرێ گیان دەلاوێنن گوڵاڵەش کوانێ وەک ئەو شۆخ و شەنگێ، تاسە بارێنێ؟ ! گەزیزە لارولەنجەی دادەنێ پێی ناز لەنێو دڵدا لە کاتێکدا کە شانەی با، قژی زێڕینی دادێنێ چریکە و شۆقی سەرگۆنای گەشی سارا دڵی شۆخی... پەریی کۆشکی بەهەشتی خۆشی خوایی دادەخورپێنێ ئەرێ نەورۆزی پیرۆز! تۆ مەگەر ئایەی خوداوەندی؟ کە هەر هاتی، لەنێو دڵدا ونیی غەم شوێنی نامێنێ نەشەی گەرموگوڕ و سۆزی خوڕەی هەڵدێری چۆماوت دەڵێی حەیران و سوارۆیە کە لاوێنێ دەلاوێنێ وەتەن، گیانم فیدای تۆ بێ و فیدای کوێستانی سەربەرزت کە شمشیری ترۆپکی شاخەکانی هەوری دادێنێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەهاتی ئەی نەشمیل، ئەی بلاوێنی دڵی تەنگم هەستی مەستیی لاوی تەزێن، شۆخ وشەنگم تاسە بزوێن، گوڵی گەشی باغی ژیانم ئیلهام دەری شیعرم، نەغمەی تاری گیانم دوو چاو گێژاوی سەحراوی تەلیسماوی کوڵمە ڕنووی کەلی بەفرینی خوێناوی دزەی نیگا تاڵانکەری بیری دڵدار نوقمی دەریای هەستم، دەریای بن نادیار ڕادەخوشێن ئەستێرەی فرمێسکی ئاڵ و سوور پرێسکەی ڕاز، بێ گەرد و جوان وەک کۆگای نوور چاوەڕوانتن بە ڕیز لەسەر ئاسۆی گۆنام ئەی خواوەندی جوانی، توخوا چییە گونام؟ تا کەی دووریت دڵی تەنگم داخورپێنێ؟ لە سەرچاوەی چاوم ئەسرین بە خوڕ بێنێ پەیکی گورجی شەوگار بڕی هەناسەی سارد بە شوێن تۆدا ئەی گوڵی جوان چەن جارم نارد بەڵێ ناردم بەڵام گیانە هەر نەهاتی داخی گران!! ئەی بەختی ڕەش، هەی نەهاتی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەنەوشە و مێلاقە لە چیادا وەنەوشە، سەربەهەشە گوڵە مێلاقە، ڕەنگی سوور و گەشە ئەم، لەبەر خوێنی لاوەکانە، ئەویش خەفەتی کوردی دیلی باری لەشە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەڵامی گڕهاوێژ کوڕە کوردێکی ڕووتەڵەی جل شڕ کزەڵۆک، لارەمل، پەشێو، دڵ پڕ کۆنە چۆغێکی وای لەبەردا بوو ئەوەی لەو مابوو هەر دە هەودا بوو ڕانکەکەی وەک دڵی لەت و پەت بوو چ بوو پشتێنەکەی؟ لەتێ پەت بوو مێزەرێکی لە سەر بوو شیتاڵی بەر ببۆوە. دەگەییە گیپاڵی دیم کە دانیشتبوو لە سەر چۆمێ چاوی گریاوی کردبۆ گۆمێ هەر هەناسەی کە هەڵدەکێشاوە شەمی ژینی گڕی دەلەرزاوە چوومە لای و کوتم ئەرێ کاکە بۆ چی وای؟ پێم بڵێی برام چاکە بەڵکوزامت بە مەڵحەمی تەگبیر چارەکەم خەم نەکا دڵت داگیر لێی ڕوانیم بە چاوی پڕفرمێسک لەشمی سووتاند هەتا وەکوو سەر ئێسک دای وڵامێ، وڵامی گڕهاوێژ بنکەیی مەینەت و خەفەت داڕێژ بۆ چی نەگریم وچۆن نەبارێنم؟ بۆ لەخوێن گوڵ نەڕێژمە داوێنم؟ بۆدەبێ کورد لە خۆشی بێ بەش بێ؟ .. ژینی وا تاڵ و ڕۆژی وا ڕەش بێ؟ بەشی هەر ڕووتی و هەژاری بێ گیانی یەخسیری لێوبەباری بێ؟ کۆیلەتیی کورد بە دەستی دوژمنی پیس بۆتە قاو، چەشنی کفرەکەی ئیبلیس کامە ئیبلیس؟ ئەوەی کە ئیستعمار لە کەڵەک بازیا دەکا بۆی دار کورد نەترساوە قەت لە زەبر و زەنگ بۆ چی دانیشتووە ئەدی بێ دەنگ؟ بۆ تەکانێکی وا لە خۆ نادا... مەچەکی خوێنمژانی کورد با دا ورگیان هەڵدڕێ بە خەنجەری کورد جەرگ و دڵیان بئەنجنێ ورد ورد پێکەنیم و کوتم برام دەگری؟ یا چیا و چڕ لە دوژمنان دەگری؟ کاکی چەوساوە بۆ چی نازانی؟ دەردی مە ڕاپەڕینە دەرمانی کوا بە خوێناوی خۆڕ لە چاو ڕشتن... یا دوو ئەژنۆ لە باوەش ئاویشتن... گەش دەبێ بۆ گەلت گوڵی شادی یا بزەی دێتە لێوی ئازادی؟ ڕاپەڕە هاتەوە دەمی تۆڵە مێشکی دوژمن دەکەینە پرپۆڵە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕێڕەوی ژیان ئەبێ بنیادەمی ژیر بنیادەمی خاوەن بیر ئافرەت و پیاو، لاو و پیر گوێ شل نەکا بۆ تەقدیر بە بێ مەترسی و ئەندێش ئەبێ بڕوا بەرەو پێش *** ئینسان چونکە ئینسانە ئەرکی شانی گرانە ڕێی ژینی پڕ لە ژانە ئەبێ بڕوا مەردانە... ببڕێ ڕێگەی ئامانجی تادەسکەوێ قازانجی *** خوو مەگرە قەت بە پەستی لە تێکۆشین نەوەستی مەردە ئەوەی کە بەستی بە سەرکەوتەوە هەستی سەرکەوت بۆ نیشتمانی بۆ کۆمەڵی ئینسانی *** مەخزە قەراغ و گۆشە ئەم فکرە ژێری بۆشە وتەی بە مێشک وهۆشە: مردن بۆ ژیان خۆشە ژینی بە پەستی، گیانە مەرگە، نێوی ژیانە *** بە تین کە بیر و بڕوات لابەرە کۆسپی ژێر پات بڕازێنەوە ئەو کات نۆبووکی جوانی ئاوات ئاواتی ڕەستگاری لە دیلی وهەژاری *** بۆ وەی بگەیتە مەنزڵ بێیە دەردی لە نێو کڵ گومان و دوودڵی دڵ بنێژە، بیخە ژێر گڵ گومان و ترس و لەرزین کۆسپی ڕێی کۆشکی بەرزین *** گەل چیە؟ دەستی خوایە دەس بدە گەل کە وایە ئەوکاتە هەر بەڵایە پێت وایە کێوە، کایە ئەو وەختە بەختیاری لە کۆمەڵا دیاری!! *** لەژینیا پیرۆزە ئەو کۆمەڵە و ئەو هۆزە... کە ئەندامی دڵسۆزە پاکی یەک دەنگ و سۆزە ئاسمان یەک ڕەنگ و تەرزە بۆیە هەمیشە بەرزە *** ئەو کەسە ڕەنجەڕۆیە کە هەر بە فکری خۆیە چارەڕەش و تڕۆیە دژی گەل و گورۆیە سەرشۆڕە هەر لە ئاستی ویژدانی خۆی بە ڕاستی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کچی نەشمیل ئەگەرچی زۆر لە مێژە هۆگری پیاڵەی مەی و بادەم نەشەی ماچێکی تۆ ئەمما بە مەستیی بادە قەت نادەم ئەگەر ماچی سەری کوڵمت ببەخشی پێم و بمکوژی دە یا ڕەببی نمەکگیر بم کە لەو سەدایە سەر بادەم فریشتە بێتە لام و خۆی وەکوو تۆ دابنێ، شەرتە... هەتاکوو بانی پانی ئاسمانی حەوتەمی ڕادەم دەڵێن ماچی کەزیی تۆی کردووە شەوبا، دەڵێم ئێستا لە چاوی کوێری شەو تف کەم، لە فڵچی بێ حەیا با دەم کە جارێکی بچێژێ تامی خۆشی ئارەقی گۆنات... خدر ئیتر لە ئاوی ژینی خۆی نادا لەمەولا دەم کچی نەشمیل، وەرە، تۆی گوڵ لە نێو گوڵدانی باوەشما شنەت بێ، تا پەژارەی چەندە ساڵەی خۆم بە بادا دەم لەشم گەرمی ئەوینە و بەژنی شووشت سەروی ئازادە لەبەر وەی دیلی تاسەی سێبەری ئەو سەروە ئازادەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گوڵی بابردوو لەکۆشی ئاسمانا لەئاسمانی ژیانا پەروینی بەختیاریم شەمی شەوی هەژاریم قیبلەیی بیر و هۆشم سروەی دڵی پەرۆشم وەکوو گەلاوێژی جوان بووکی ڕازاوەی ئاسمان پڕشنگی شەنگی هاویشت پەپوولەی ئارەزوو نیشت لە تاسەی کاسە پڕ بوو لەشی پەژارە سڕبوو گڕی هیوام بەگرپە دڵی خستمە خورپە خورپەی شادمانی ئاواتی کامەرانی گژەبای بەڵا، بەڵام ئەوەن مۆڵەتی نەدام هات و گوڵی ڕفانم تاسەی دڵی تاسانم شانۆی ژیانی ڕەش کرد هەستمی سەربەهەش کرد فرمێسکی گەش بە دزی بە سەر گۆنەما خزی برووسکەیێکی نواند ئەندامی لەشمی سوتاند هەرکەوتە خوارێ نەسرەوت وەشوێن گوڵی دڵم کەوت دڵی شادی تیا مردووم گوڵی جوانی بابردووم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گڕوگاڵ ئەرێ ئەی دڵ ڕفێنی چاو کەژاڵم هەتا کەی وا لە دووریتا بناڵم؟ لەزیندانی ئەوینت دا ئەسیرم بەڵێ کوردم، کوڕی زیندان و چاڵم!! گەلێ شادم بەوەی بێی وبڕێژی بەشمشیری برۆکەت خوێنی ئاڵم... بەڵام گیانە، دەترسم ڕۆژی دوایی وە ئەستۆی تۆ کەوێ خوێن و وەباڵم چ داوێکە گوڵم بسکت؟ کەئاوا هەمیشە ڕایەڵە بۆ پۆی خەیاڵم کەهەوری کەزیە ڕوی مانگت بپۆشێ بە سروەی بای هەناسەی ڕادەماڵم لەمەیدانی شەڕی تیری موژەت دا ڕەزایە گورز و تەسلیمە مەتاڵم لە دەس سیحری ڕەشی چاوی گەشی تۆ چلۆن ڕزگار ئەبم؟ هاوار بە ماڵم!! لەمێژە داخی عیشق و ئاخی دووریت لە ملما بوونە ئەڵقەی تۆقی زاڵم بە شیعرم کوت کە هەستم دەربڕێنێ پەسەندیی تۆ بڵێت و ژینی تاڵم کوتی: من بۆ ئەوانە بێ زمانم کزم، لاڵم، گڕوگاڵی مناڵم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گۆزەی خاراو چاوم لە دووریت دەریایە ئارێ نایەی گوێ دەریا بۆ کەیف جارێ دڕیمان من وخونچە لە داخت بەرۆکی کراس هەتاکو خوارێ تازە بە دووریت نامرم وەرە کە ناتە ناو کڵ گۆزە دەخارێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هاوارێک بۆ هەستان بیروڕای وشک سەر ڕێی سەرکەوت گڵمەتە و کۆمەڵ چەند جار لێی هەڵکەوت خاوەنی فکری وشکی هیچ و پووچ زۆر خەتاکارە و پڕ تاوان و سووچ نەک تەنیا بۆ خۆی، بۆ گەل دوژمنە مێژوو ئاوێنەی ئەم وتەی منە زمانی زەمان یەک دەنگ و یەک سۆز لەگەڵ زمانی قوڕئانی پیرۆز هەرهاوار دەکا بنیادەم هەستە دەستی فکری وشک لە تەختە بەستە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هیوا... ئەوین... هیوا، ئەوین، ئێوە چین؟ ئێوە فریشتەی زەوین!! ڕوونکەری بیر و هەستن کاتێ لە دڵدا هەستن ڕایەڵ و پۆی هەزارە زیاترە، بێ ژومارە پاک ئەوینە، هیوایە وەستای تەنین خوایە هیوا، ئەوین، ئێوە چین؟ ئێوە دڵ ئەکەن بەتین بەڵام ئەمن خۆم و دڵ دڵی خامۆش و بێ چڵ ئەوەن پەشێو و ماتین لە هیچمانا نەما تین ئێوە ئەوین وهیوام وەک هەست و بیر و بڕوام مردووی نێوگۆڕی دڵمن گۆزەی شکاوی کڵمن دەریایەکە ڕۆژگار چ قووڵ و بن نادیار!! شادیی دڵی گڕاویم یا هەستی مەستی لاویم وەک تەختەیێکی دار بوو بە دەس شەپۆلی تار بوو چ بکەم کوردم، ئەزانم... بۆیە وایە ژیانم لە هۆزێکم چەوساوە غەم بە بەژنی بڕاوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یادی یاری دوور وڵات دیسان تاریکیی شەوەزەنگ بە بێ خشپە، بێ هەست، بێ دەنگ بەتوێی سیپاڵی خامۆشی گیاندار و بێ گیانی پۆشی لە چیا سۆزەی لاوکی کوڕان لەگەڵ بالۆرەی کیژ، بڕان خزانە دۆڵ شوان لەگەڵ ڕان پەلەوەر وەستان لە گەڕان مەلی ئاسمان لە فڕین کەوت هاوار هەر دڵی من نەسرەوت!! شەو مات، بێ دەنگ، تەنیا کوندێک ئارام... لە سەر بەرزیی دوندێک، دەردی دڵی هەڵدەڕێژێ هەیکەلی ماتەم ئەنێژێ منیش منی خەیاڵاوی بە دڵپڕی بە شێواوی دڵۆپ دڵۆپ فرمێسکی سوور وەکوو موورووی سووری بەرموور فرمێسکێکی گەرم و خاوێن بە خوڕ ئەڕێژمە سەر داوێن جارجار لەگەڵ خۆما ئەدوێم پرسیار ئەکەم، وەڵام ئەڵێم: ئەرێ توخوا ئەی ماڵ وێران هاوڕازی کۆمای ئەستێران بۆ ناسرەوی، دانامرکێی؟ وێڵی کوێی و ئاوارەی کێی؟ چۆن نەچمە ناو گێژاوی شین؟ چۆن نەڕێژم دەریای ئەسرین؟ گەردی بیری دڵی ماتم نیشت لە یاری دوور وڵاتم ئەوەی دەمکوت مێشکم، هەستم لە پێناوی ئەو ئەبەستم ئەو یارەی وا خۆشیم، مەستیم شادیم، لە شیعرا تەڕدەستیم لەو بوو هەر ئەو بۆ گوێی گیان ئەیخوێند نەغمەی خۆشی ژیان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خەوێکی هەتا سەر سەبارەت: پەخشان تەرمی بێ گیان و لەشی بێ تەووژمی شەو کفنی سپی مانگەشەوی تێ هاڵابوو، وە خرابووە نێو تابووتی بەسامی بێ دەنگی و خامۆشێوە، تەنانەت سرتە و سریوەیەکیش پەردەی گوێچکەی نەدەلەراندەوە دەتکوت هەرچی دەنگە لاڵە و توانای دوانی نیە. چاوی خەیاڵ ژیانی وەک مەلێک دەهاتە بەر چاو، کە سەری کەساسی نابێتە بن باڵییەوە و بیەوێ شەکەتیی هەلسوڕان و فڕینی ڕۆژانەی لە لەشی خۆی دەرکا. تریفەی سیحراویی مانگەشەو، تاپۆی قژنی سێبەری چەن سپیداری بە سەر دڵی کوێرەرێیەکدا داکوتابوو. کوێرەڕێیەک کە وەک توولەمارێک ئەخزا ناو دڵی ئاوایییەوە. هەیکەلی سامناکی ترس خۆی خستبووە نێو باوەشی حووجی چەتەوڵی دۆڵی تاریک و تنووکی لای ژورووی دێوە. کانییەک لە داوێنی ئەو دۆڵەوە، وەک چاوی دێوەزمەیەک کە لە تاریکاییدا خۆی حەشاردابێ ئەتروسکاوە. من بووم و شەو، منێک کە لە دڵی تەنگمدا دەریایەک بیرەوەری پەنگی خواردبووە، شاڵاوی شەپۆلی ئەم دەریایە جاری وا بوو وەک تەختەیەکی سەر ئاو، پەیکەرەی هیوا و شادیمی بەرەو هەرێمی نەمان دەتاراند و تەنانەت خەیاڵی بوونی لە خۆشما ئەخستە پەلەقاژەی گومانەوە و جاری واش بوو، لە ئاسمانی گومانا کە شەوەزەنگی خەفەتی گرتبووە باوەش، جریوەی ئەستێرەیەک ئەهات و بە تروسکاییی بزەی سەر لێوی تەلی هومێدمی ئەلەراندەوە. بە تەواوی توابوومە نێو دەروونی خۆمەوە کاتێ نیگای چاوم لە سەر نوختەیەکی نادیاری ڕادەما و کاتێکیش تەنیا و بێ هاواڵی هەست و شوعور، گەڕەک و کۆڵانی ئاوایی ئەخستە ژێر پێ و بە نەرمیی خەیاڵ ئەخشا بەسەر دێدا. زمانی دەلاقەیەک کە لە ماڵێکی چکۆلەی هەژارانەوە ئەیڕوانییە گەڕەکی ژوور ئاوایی، ڕایپەڕاندم. وردەوردە لە خۆم یا باشتربڵێم لە بێ خۆیی هاتمە دەر. دیسان سەرنجی چاوم وەک مەلێکی تیژباڵ بەسەر ئاواییدا خستە فڕین. بەڵام ئەمجارلەگەڵ هەست و شوعور، مەلی خەو خزابووە هێلانەی چاوی خەڵکی دێوە، خەڵکێکی چەوساوە و هەژار، خەڵکێک کە لە بوومەلێڵی بەیانییەوە تا کاتێ کە زەردەی کەل ئەخزا ناو گۆڕی شەوەوە، پەیتا پەیتا ئارەقی ماندویییان دەڕشتە سەر گۆنای گنجاوی و دەسهات وبەرهەمی شەکەتیی لەشیان بە ڕێز و ئیحتیڕامەوە پێشکەش بە خاوەن دێی زۆردار ئەکرد. لەو ناوەدا تەنیا ساکار و وریا بوون کە ئەو شەوە قومی شەڕابی خەو لە پیاڵەی چاویاندا خۆشەی نەهاتبوو. بەڵێ ساکار و وریا، دوو لاوی پڕ لە ئەوین، ئەوینێکی خاوێن، ئەوینێک کە لە ترسی کوڕی ئاغای زۆردار تەنیا لە دڵی شەودا ئەیتوانی گوڵی لێوی بە بزە پشکوتوی ساکار بە دیاری بدا بە وریا. لە نەکاو سەرنجی چاوی بە هەڵپەم لە سەر کاتژمێرەکەی دەستم نیشت. دیم جرنگە جرنگی کاتژمێر بەشی زۆری گوڵۆڵەی شەوی هەڵوێزنیوە، لە پڕ شەوبا کەوتە شنە، شنەیەکی گیان پەروەر، شنەبایەک کە کیژۆڵەی نازداری سوورەگوڵی باغی، بە گوارەی شەونمەوە خستە سەما. ئەستێرەی گەلاوێژ کە لەشی ڕووتی لە دەریای تریفەی مانگدا مەلە ئەدا، پڕشنگی چاوی پڕ لە پێکەنینی، خستبووە نێو کاسەی پڕ لە تاسەی بەزمی گوڵانەوە. دنیا گۆڕا! تیشکی بزەی سەر لێوی سروشت، شەپۆلی بە تەوژمی شادیی هاژاندە نێو دەماری ژیانەوە. لەم کاتەدا، وریا و ساکار مۆتەی خەو بەسەریانا زاڵ بوو. وریا سەری کاسی لەبەر بێ خەوی نایە سەر ڕانی ساکار و بە لایی لایی چاوی کاڵی ساکارەوە خەوی لێکەوت. بەڵام پێش ئەوەی دەنگی پەریانەی ساکار وەک هەموو ڕۆژێکی دی لە وێژنگی خەوا ڕای پەڕێنێ و بڵێ وریا گیان هەستە ڕۆژە، قاقای شێتانەی دەمانچەی کوڕی ئاغا پێی کوت: «وریا بخەوە و ئیدی قەت هەڵمەستە.» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زریانی دڕ سەبارەت: ١٩٧٨ مەهاباد پۆلێک داربەڕوو لە داوێنی کوێستانێکی کوردەواریدا ڕووابوو. ئەو دارانە زۆر لەمێژ بوو لەو مەڵبەندەدا دەژیان، کوێستانیان بە نیشتمانی خۆیان دەزانی و زۆر دڵیان پێی خۆش بوو. هەموو ڕۆژێ لەو جیگە بەرزەوە، بە گەرمە چاکوخۆشییان لەگەڵ هەتاو دەکرد. هەتاویش بزەی دەهاتە سەر لێو و بەدەمیانەوە پێدەکەنی؛ بە ڕووخۆشییەوە لەگەڵیان دەدوا. بەڕاستی ئەو دارانە لەگەڵ هەتاو ببوون بە ئاواڵی گیانی گیانی و بێ ئەو هەڵیان نەدەکرد. لەنێو دڵ و دەروونی ئەو پۆلەدارەدا، کانییەک هەڵدەقوڵی کە ئاوەکەی دەتکوت چاوی قرژاڵە. دارەکان ئەو کانییەشیان بە ئاواڵی خۆیان دەزانێ. کاتێ توونییان بایە داوای ئاویان لەو دەکرد. وە ئەویش بێ ئەوەی منەتێکیان لە سەر بکا، بە ڕوویەکی خۆشەوە ئاوی دەدانێ. تەنانەت جارجار بۆ دڵخۆشیی ئەوان شەماڵیشی بانگ دەکرد و پێکەوە ملیان لە گۆرانی کوتن دەنا. دارەکانیان دڵخۆش دەکرد و دەیانخستنە سەما و هەڵپەڕین. لە کۆڕی ئەم شایی و هەڵپەڕکێیەدا، کانی دەیکوت و شەماڵیش بۆی دەستاندەوە. کانی دەیکوت: چەن جوانە پۆلە داری کوێستانی کوردەواری ڕێک و پێک و خۆش تەرزن کەڵەگەت، باڵابەرزن شەماڵیش دەیکوت: دڵ پڕهەستن، دەهەستن هەڵپەڕن، ڕامەوەستن کاتی هەڵپەڕکێتانە ئەم کوێستانە جێتانە کانی دەیکوت: شەماڵ، بە خوڕەی هەڵدێرم گەلێ سڵاو دەنێرم بۆ تۆ و بۆ دار و کوێستان بۆ گشت خاکی کوردستان شەماڵ دەیکوت: گەڕۆکی کێو و دەشتم پەیکی ڕێگەی بەهەشتم بەه بەه چەندە دڵشادم دڵشادم و ئازادم کانی وشەماڵ پێکەوە: پۆلەداری شۆخ و شەنگ بەرز و جوان بە باڵا و ڕەنگ نەخشی سروشت چەن جوانە لەسەر ئەم کوردستانە ئێوارەیەکی پاییز، زریان ڕێی کەوتە کوێستان و لە دارستان لایدا. چەن شەو و ڕۆژ بوو پێڵاوی سەفەری لە پێ دانەماڵیبوو. بە هەڵاتن، بە قورتە و جاری واش بوو بە زگەخشکێ ڕێگای کەژ و چیای بڕیبوو. جا لەبەر ئەوە زۆر ماندوو بوو، کاتێ لە دارستانی چڕی کوێستان تیپەڕی و گەیشتە پۆلەی داربەڕوو، ویستی لادا و بڕێک بحەسێتەوە. باوەکوو پۆلە داربەڕوو زۆر میوانگر بوون و هەمیشە باوەشیان بۆ لە ئامێز گرتنی میوان ئاوەڵا کردبۆوە، بەڵام چونکە لەگەڵ شەماڵ-دوژمنی لە مێژینەی زریان- نێوانیان خۆش بوو، ڕوویەکی وایان بە زریان نەدا و فەرموویان نەکرد بۆ ماڵی خۆیان. زریان لەوە زۆر دڵگران و تووڕە بوو، ئەوەندە ڕقی هەستابوو کە غەزەبی خودای لە نێو چاوان دەباری. بەڵێ ڕق و قین زریانی بە جارێک شێت و هار کرد، شاڵاوی بردە سەر داربەڕووەکان و هێنانییە حەولەوەلا. یەخەی ئەویانی دەگرت و بەویانی دادەدا، بە مست و زللە هەموو سەر و گوێلاکی تێک کردنەوە، جلوبەرگی بەری دادڕین و هەموو گەڵاکانی لێ هەڵوەراندن و ڕووت و قووت هەمووی خستنە سەحرا، لە پاشان لێی دا و ڕۆیشت. کانی، ئاواڵی گیانی گیانی داربەڕووەکان، کە ئەوەی بیست بە پەلە، پەڵەهەورێکی نارد بۆ لای ڕۆژ کە ئەو هەواڵەی بداتێ. کانی بۆ خۆی هیچی لە دەس نەدەهات. دڵی پڕ بووبوو، لە داخان خوڕخوڕ فرمێسک بە چاویدا دەهاتە خوارێ. پەڵە هەور کاتێ گەیشتە تەشقی ئاسمان لە دەرگای ڕۆژی دا، کەس دەرگای لێ نەکردەوە. وا دیار بوو ئەویش لە خەفەتی شێواویی داربەڕووەکان نەخۆش کەوتبوو و خزابووە نێو جێگاوە و نەیدەتوانی کەس بدوێنێ. زریان بە دارستان فێر ببوو. هەر جارناجارێک هێرشی دەبردە سەر ئەو داربەڕووانە. دارەکان بە جارێ شڵەژا بوون. زۆریان شەل و کوت ببوون. هێندێکیان کەوتنە ئەو بیرە کە دارستان و کوێستان بە جێ بێڵن و بڕۆن بەرەو هەندەران. ڕۆژێک، ئەو تاقمە چوونە لای کانی کە خواحافیزی لێ بکەن. کانی دڵخۆشیی دانەوە. پێی کوتن: برالە! وڵاتی خۆتان بە جێ مەیەڵن. تەنگانان بەری کورتە. زریانی زۆردار، هەر وا بە سەرتاندا زاڵ نابێ. من لە تەمەنی ژینی خۆمدا ئەوەم بۆ دەرکەوتووە کە ستەمی زۆر، سەری لەشیدا دەهات. لە ترسان قسەی کانییان بە گوێدا نەچوو، بارگە و بنەیان تێکنا و بەرەو وڵاتانی لاوە کەوتنە ڕێ. زریان کە ئەوەی بیست، دوور و نزیک کەوتە شوێنیان لە دۆڵێکدا ڕێی پێ گرتن. چون لە پۆلی گەورەی داربەڕوو پەڕەوازە بووبوون و تەنیا کەوتبوونەوە هەزار پەند و مەسخەرەی بەسەرهێنان. لاق و قولی تێک کردنەوە و پەراسووی هەموانی تێک شکاند و ئاخ و ئۆخی لێ بڕین. ئەمجار چاوی هەڵێنا لەبەر قەدی کێوی شوانێکی دی کە لە بەر مەڕی بوو. هەرای لێ کرد و کوتی: هۆی شوانە، شوانە، شوانە گوێ بگرە لێم! بڕوانە! ناتەوێ بۆ گۆچانی داری سەختی کوێستانی؟ شوانە کوتی: زریان، زریانی بەدفەڕ شڕ و دڕی ماڵان گەڕ ئەو دارانەی کوشتووتن ئەو خوێنانەی ڕشتووتن دەبنە وەباڵی ئەستۆت ڕۆژێ دەبینی کە خۆت وەک وان یەخسیر و دیل بی چارەڕەش و زەلیل بی بەڵام گۆچان لەوانە؟ کوا ئەوە کاری شوانە؟ ! دارێکی وا کە گیانی نەدا بە نیشتمانی ترسەنۆک بێ وەکوو مشک بە وشوویەک ببێ وشک هەر بە گوڕە و هاوارێ لە نیشتمان بتارێ نابێ بۆ دەستی شوانی شوان نایکاتە گۆچانی بۆ چی چاکە؟ دەزانی؟ تەنیا هەر بۆ سووتانی هەر دەبێ ئاور خۆش کا گۆڕی بێ ئاور نۆش کا ++++++++++++++++++++++