شاعیر: ناری کتێب: دیوانی ناری سەرناو: ئەی بلووری گەردنی تۆ ئاینەی قودرەت نوما سەبارەت: پێنج خشتەکی لەسەر غەزەلی حافزی شیرازی ئەی بلووری گەردنی تۆ ئاینەی قودرەتنوما پڕتەوی خورشیدی حوسنت زینەتی ئەرز و سەما سێبەری چەترەینی زوڵفت مەیمەنەتبەخشی هوما ای فروغ حُسن مه، از روی رخشان شما آفتاب خوبی از چاه زنخدان شما چینی ئەگریجەت بەسەر لەوحی جەبینا دامەدە ڕوشتەیی زوڵفت بە عەزمی کوشتنی من بامەدە بۆ زیارەت هاتووم چاوم لە سەر ڕێ لامەدە عزم دیدار تو دارد جان بر لب آمده باز گردد یا درآید چیست فرمان شما موودەتێ بوو تۆ بە عەمدەن بووی بە قەتڵم مشتەری کوشتمت ئاخر بە ناحەق، بووم لە وەسڵت بێبەری چاکی خۆت هەڵکە بە سەرما ڕامەبوورە سەرسەری دور دار از خاک و خون، دامن چو بر ما بگذری کاندرین ره کشته بسیارند قربان شما بێنە گەردش توو خودا شووشەی بلوورین دەمبەدەم گەر سوراحی پڕ نەکەن بۆ من، دەساچێنم بە کەم چونکە هەر ئێوەن دەکەن ئەمڕۆ لە دڵ دەفعی ئەلەم عمرتان بادا دراز ای ساقیان بزم جم گرچه جام ما نشد پر می به دوران شما دوور لە بەزمی یاری جانی زامی سەختم هاتە سۆ ڕوو لە من کە توو خودا ئیشم هەیە قاسید مەڕۆ چونکی من بۆ مەحرەمی بیستوومە کەس نابێ بە تۆ ای صبا با ساکنان شهر یزد از ما بگو کی سر حق ناشناسان گویی چوگان شما عشق من نسبت بە ارباب وفا مستور نیست در جهان ما را بجز خاک درت منظور نیست جسم اگر محروم باشد خاطرم مهجور نیست گرچه دورم از بساط قرب همت دور نیست بنده شاه شمائیم و ثناخوان شما من گەدایی کۆیی حوسنم کوا خەڵات و نیعمەتێ کەعبە کەچ نابێ ببینم من لە تۆ گەر حورمەتێ بگرە دەستم کەوتووم، توو بی و خودا بێ زەحمەتێ ای شهنشاه بلند اختر خدا را همتی تا ببوسم هم چو گردون خاک ایوان شما ڕوو لە من کە لەحزەیە ئەی نەونەمامی میشک بۆ حەیفە ئستیغنا هەتا کەی وا بە مەغرووری مەڕۆ بەس دڵی بشکێنە ناری مەسڵەحەت وا چاکە تۆ می‌کند حافظ دعایی بشنو و آمین بگو روزی ما باد لعل شکر افشان شما ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بولبولی دڵ بۆ خەیاڵی نوکتەپەردازی ئەکا بولبولی دڵ بۆ خەیاڵی نوکتەپەردازی ئەکا تو خودا کێ وا دەزانێ خونچەدەم ڕازی ئەکا لەشکری شاماتی زولفەینی لە گەردشدا دەڵێی عەسکەری سوڵتانی ڕۆمە و مەشقی سەربازی ئەکا موغبەچەی خاڵی لەسەر گوڵئاتەشی لێوی لەلام ساحیری هیندووستانە ئاتەشەندازی ئەکا سوحبەتی ئەمشەو پەشێوی ڕوومەتی گیراوییە ئەو حەبەشزادەی قولە، هەر کەسبی غەممازی ئەکا بۆ لە سەردانم هەمیشە، تیغی عیشوەی حازرە من بە قوربانی، بە شەهدی لێوی شانازی ئەکا قازی و موفتی دەڵێن، یانی حەرامە سوحبەتی ڕووی ئەوە ڕەش بێ بە قەولی موفتی و قازی ئەکا بێتە سەر ڕەوتی کومەیتی بەیتی خۆش تەعلیمی من هەر کەسێ وا ئەسپی تەبعی فێرە ڕمبازی ئەکا وا ئەزانم بێ ئەدەب نابێ ئەگەر ناری بڵێ ئەم غەزەلمانە لە لەهجەی شێخی شیرازی ئەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێ قەباحەت گەر حەواڵەی تیری موژگانم ئەکا بێ قەباحەت گەر حەواڵەی تیری موژگانم ئەکا مەنعی ناکەم، خۆشە فریادم، بە خۆشخوانم ئەکا من کە مەجبوورم، بە مەحکوومی غوڵامانی دەری شۆڕشی عیشقی ڕوخی، موحتاجی دەربانم ئەکا گەر بە تیری عیشوە جەرگم پارە کا گاهێ بە ناز ماڵی ئاوا بێ بە خەندەی لێوی دەرمانم ئەکا من شکاتی دڵپەرێشانیم لە گێسوی کردووە ئەو حەواڵەی مەحکەمەی زوڵفی پەرێشانم ئەکا من بە خۆشخوانی کە مەشهوورم لە باغی عیشقدا ئەو بە سوختەی بولبولی بێ نوتق و نادانم ئەکا من لە گۆشەی مەدرەسەی عیشقی، مەسائیل حەل ئەکەم ئەو بە شاگردی خەلیفەی دەرسی تیفلانم ئەکا من بە ئوممێدی عەقیقی لێوی حەککاکی ئەکەم ئەو بە تیفلی عاشقی نارنجی بۆستانم ئەکا با موشیری چاوەکەی پرسێ لە خونکاری موژەی لەشکری غەمزەی لەسەرچی تیرەبارانم ئەکا؟ گوڵشەنی حوسنی کە چونکە ئاوی ئەشکی دیدەمە خەتتی ڕەعدی ناڵە و گریان و بارانم ئەکا میم دەمی و ئەلف بینی، چیمە زوڵفی عەنبەری تا وەزیفەم بێ لە ڕوویا، بەندەفرمانم ئەکا وا موشەووەش بوو، وەکوو حاڵم، خەیاڵم ناریا هەروەکوو وەحشی، بەشەر وەحشەت لە دیوانم ئەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تا قیبلەیی من وا لە مەقاماتی سەفەردا سەبارەت: ئەم غەزەلەی بۆ بابە عەلی شێخ مەحموودی حەفید نووسیوە کە لەو کاتەدا لە میسر ئەیخوێند تا قیبلەیی من وا لە مەقاماتی سەفەردا یاڕەببی نەبێ خاتری هەرگیز لە خەتەردا گەر سەرفی غەمم بێ بە دەمی عومری عەزیزم ناڵێ ئەحەدێ، نەقدی حەیاتی بە زەرەر دا بڕوا مەکە، وەک ئەهلی سلێمانی و کەرکووک کەس دەوڵەتی ئیمانی بە سڵق و بە گەزەردا بۆ تۆ ئەگەڕێ بولبولی دڵ کووچە بە کووچە بێچارە لەبەر تۆزی سەفەر، غەرقە لە گەردا مەیلی غەزەلم ناوەتە پێچاڵی هەم و غەم دڵ خاڵییە ئەمڕۆ، چ لە بەیتا، چ لە فەردا تا خاتری من میسرە لەبۆ عەکسی جەماڵت لای ئەهلی خیرەد، عەینی خدێوم لە نەزەردا بۆ چی نییە ئاساری سەوادی ڕەقەمی تۆ وەک سورمە هەتا ڕەونەقی بینش بە بەسەردا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تووتیی دڵم کە شیوەن و فریاد و ڕۆ ئەکا تووتیی دڵم کە شیوەن و فریاد و ڕۆ ئەکا فیکر و خەیاڵی قەندی بەیاناتی تۆ ئەکا بۆ ئیتیحادی ئیسم و دەوڵەتی جیسمت لەنێوی دڵ جەیحوونی دیدە عارز و ڕوو شوستوشۆ ئەکا نووکی موژەم لە مەعدەنی مەعمووری چاوەکەم بۆ تۆیە دیدە لەعل و گوهەر، گرد و کۆ ئەکا ڕۆحم بە یادی ڕۆژی ویسالت بە هەر شەوێ سەیری قسوری دایرەکەی هەشت و نۆ ئەکا وەک عەندەلیبی باخی ئیرەم دڵ بە هەر وەرەق خونچەی کەلامی باغی لەبت جستوجۆ ئەکا شەق بوو مەمی بە دامەنی مەمدووح و عەکسی «دوو» خەتمە لە ناوی یاوەری من گفتوگۆ ئەکا ناری لە شەوقی لەبی تۆیە لەم دەمە شۆخی بە قەند و یاری بە تۆزی گەزۆ ئەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سوورەتی یاسین کە وەسفی حەزرەتی لەولا دەکا سوورەتی یاسین کە وەسفی حەزرەتی لەولا دەکا ئەهلی دڵ مایل بە جیلوەی سوورەتی تاها دەکا خاکی بەر دەرگاهی قەسری گەر بەسەردا کا، گەدا هەر نەفەس نەفرەت لە تاجی قەیسەر و دارا دەکا ئاسمان وەک مشتەری، هەر دەم بە میزانی وەفا کەسبی هەر شامێ بە یادی دەوڵەتی ئەسرا دەکا گەر تەسەوور کا مەسیحی تەختی عەرشی ئەعزەمی تا ئەبەد تەرکی بەیانی ڕەفعەتی عیسا دەکا نووری عیشقی تۆ لەسەر تووری دڵی مووسا مەگەر دای لە سەر سینەی بە شەوقی دڵ یەدی بەیزا دەکا بۆ خەلیلان گەر نەسیمی گوڵشەنی لوتفت ببێ ناری نەمروودی بە سەحنەی جَنَّت والماوا دەکا تاقی کیسرا بۆ بە بەرقی نووری حوسنی شەق نەبێ! سەیلی حوکمی ناری فارس زایل و ڕیسوا دەکا ئەی حەبیبی خالیقی عالەم، لە ئادەم تا بە تۆ ئەنبیا یەک یەک بەیانی حەزرەتی والا دەکا نێرگسی مەستی سیاهت، عەینی مازاغ البصر شەمعی بێ سایەی وجودت شەرحی کرّمنا دەکا ئادەمی خاکی بەسەر زومرەی مەلەکدا بێ گومان تۆی سەبەب نازش بە ڕوتبەی علم الأسما دەکا کاشفی واللیلی توڕرەی پەرچەمی شەبڕەنگی تۆ ئافتابی تەلعەتت تەفسیری والضحى دەکا ئایەتی میعراجی پایەی قابەقەوسەینت عەجەب وەسفی ئیعزازت لە تەختی نازی أو أدنى دەکا عەکسی ئەلفی قامەتی ئەبرۆتە گەر نون و القلم سیدقی مەوزونی کەلامت کەشفی ما أوحى دەکا با وجوودی پڕتەوی میهری جەماڵی ئەنوەرت کێ خەیاڵی زیبی قەسر و سایەیی طوبى دەکا؟ سەلسەبیلی لوتفی تۆ بێشک لە عەرسەی مەحشەرا توشنەلەب، قانع، لە بادەی جامی أعطینا دەکا چی لە دەوڵەت کا، ئەسیری بەندی عیشقی ئەحمەدی عیشقی مەحموودی بە عاشق کەسبی ئیستیغنا دەکا ناریا وەسفی جەلالی حەزرەتی خیرالبشر کەی بەسەد دەفتەر هەتا مەحشەر بەشەر ئینشا دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فەلەک بۆ گەردشی تۆ لەحزەیە تەرکی جەفا ناکا فەلەک بۆ گەردشی تۆ لەحزەیە تەرکی جەفا ناکا بە قانوونی ئەدەب شەرمێ لە خاسانی خودا ناکا مەگەر ئەو مادەری شمری سەگ و بووجەهلی مەلعوونە کە وا قەت تەرکی غەم پێدانی ما تحت العبا ناکا بە تەرزێ ئیبنومەلجەم پارە بێ جەرگی کە وا ڕەحمێ بە ئاه و سۆزشی سینەی حەزینی مورتەزا ناکا یەقینم وایە توشنەی خوێنی ئەولادی موحەممەد بوو کە قەت خۆفێ لە هەنگامەی خرۆشی کەربەلا ناکا بە بێ میهری، بەڵێ مەشهووری ئافاقە، فەلەک بۆیە لە شاهی ئەنبیا شەرمێ، لە فرزەندەی حەیا ناکا دەسا با بێینەوە سەر واقیعەی سالاری دینپەروەر ئەگەرچی خامە عوشرێکیش لە عینوانی ئەدا ناکا حەفیدی حەزرەتی کاک ئەحمەدی قوتبی سلێمانی کە بێ ئیمدادی فەیزی بەرگی گوڵ نەشئە و نوما ناکا لە شاری موسڵا وەسلی بە ئەنواری شەهادەت بوو بەڵێ ڕوتبەی شەهادەت، تەرکی ئالی مستەفا ناکا حوسەین ئاسا لە مەوجی خوێندا پەیوەستە فەرموویە دەسا بۆ کەس خەیاڵی «من سقانی، قد نجا» ناکا ئەگەر دابی موسڵمانی وەها بێ وەک لە موسڵدا بە حوسنی دینی ئیسلامی، فەرەنگی ئیعتینا ناکا عیباداتی گرۆهی موددەعی بەد تینەت و عاسی لە دیوانی جەزا بێ شک بە قەد یەک جۆ بەها ناکا مەگەر موسڵ بە ئاهی حەزرەتی زەهرا سەروبن بێ وەئیللا قەتڵی ئالی زەخمی ئەهلی دڵ دەوا ناکا عەجەب ماوم لە سوککانی فەلەک، یەعنی مەلەک بۆچی؟ کە ئەمری تەعزیەی ئیسلامی ئەم میحنەت سەرا ناکا کەسێ یەک زەڕڕە ئیمانی لە دڵدا بێ بە ئیمانم قبووڵی بوردەباری زیللەتی ئەم ماجەرا ناکا نەماوە ئابڕوو بۆ ئەهلی گوڵ عەنبەر لە عالەمدا بە بێ شک جوو لەمەو لاوە لە قوتبیش مەرحەبا ناکا سلێمانی بەبێ «نی» واقیعەن تەسغیری سەلمایە کە ئەهلی وەک زەعیفەی بێ هونەر مەیلی غەزا ناکا ئەگەر گوڵ ئابڕووی مابێ، ئەبێ هەر سەر بە زانوو بێ ئەگەر عیرفانی بێ بولبول بە ڕووی گوڵدا نەوا ناکا ئەگەر قومری درۆ ناکا لە دەردی هیجرە ناڵینی لە دەوری گوڵ لە گوڵشەندا بە جوز نەعرەی بە با ناکا سەبووری لازمە تا ڕۆژی مەحشەر ناریا هەرگیز فوغان و شیوەنت جەبری زەلیلی «مامضی» ناکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەشهووری عامە ئیمڕۆ کە شۆخی جیلوە ئارا سەبارەت: پێنج خشتەکی لەسەر غەزەلی حافزی شیرازی مەشهووری عامە ئیمڕۆ کە شۆخی جیلوە ئارا دڵی بردم بەجارێ، مەنفیم ئەکا لە شارا سا چۆن نەکەم لەبۆ خۆم شیوەن بەبێ مودارا دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا لە داخی تۆیە چاوم کە بوو بە ڕوودی جەیحوون بە تەرزی تۆ لە دڵما نەمدی لە ڕوبعی مەسکوون غرووری شەڕ فرۆشی تا کەی ئەکەی بە قانوون ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا خەم کۆ بووە لە دڵما بە تەرزی کێوی ئارێز ماوم لە بەحری غەمدا هەم، بێ تەکان و بێ هێز کوا هەمدەمێ دەرم کا لە گێژی میحنەتامێز کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز باشد که بازبینیم دیدار آشنا را واعیز بە دڵ مەلوولم لە ڕیش و مێزەری زل خوماری بادە بۆ من هەم زیبە هەم تەجەممول ساقی بەیانە بێنە قەدەح بە گەردش و خول در حلقه گل و مل خوش خواند دوش بلبل هات الصبوح هبوا یا ایها السکارا ناسیح نەسیحەتی من حیکاتێکە بێ سوود بەس سەرزەنشتی من کە تۆ بیت و زاتی مەعبوود ناری بە پەیڕەوی مەی دەگاتە گەنجی مەقسوود حافظ به خود نپوشید این خرقه می‌آلود ای شیخ پاک دامن معذور دار ما را دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز باشد که باز بینیم دیدار آشنا را ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون نیکی به جایِ یاران فرصت شمار یارا در حلقهٔ گل و مل خوش خواند دوش بلبل هاتِ الصَّبوحَ هُبُّوا یا اَیُّهَا السُّکارا ای صاحبِ کرامت شکرانهٔ سلامت روزی تفقّدی کن، درویشِ بی‌نوا را آسایشِ دو گیتی تفسیرِ این دو حرف است با دوستان مروّت با دشمنان مدارا در کویِ نیک‌نامی ما را گذر ندادند گر تو نمی‌پسندی، تغییر کن قضا را آن تلخ‌وش که صوفی اُمُّ‌الخَبائث‌اش خواند اَشهی لَنا وَ اَحلی مِن قُبلَةِ العُذارا هنگامِ تنگدستی در عیش کوش و مستی کِاین کیمیایِ هستی، قارون کند گدا را سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد دلبر که در کفِ او موم است سنگ خارا آیینهٔ سکندر جامِ می‌است، بنگر! تا بر تو عرضه دارد احوالِ ملکِ دارا خوبانِ پارسی گو بخشندگانِ عمرند ساقی بده بشارت رندانِ پارسا را 'حافظ' به خود نپوشید این خرقهٔ می‌آلود ای شیخِ پاکدامن معذور دار ما را «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەلا باقر مەلا باقوڕ بە هەر دوو دەست بە سەردا دا مەلا باقر! مەلا با قوڕ بە هەر دوو دەست بە سەردا دا لەمەو لا تا ئەبەد نابێ سەری بێ موو، بە بەردا دا بەبێ بوون و وجوودی موستەمیع، خاریج لە قانوونە ئەمین المیللە بۆ چی وەعزی پووچ و بێ سەمەر دادا دەبێ بۆ چی بکەن باوەڕ کە عالەم دوژمنی شێخە شەکەر ئەو وەختە مەقبووڵە، کە هەمدەم بێ لەگەڵ چادا وەکوو من بۆ غوڵامی حەزرەتی شاهی حیسامەددین ئەگەرچی سۆزی پەروانە شوعاعی قەت بە شەم نادا توجە بۆ دڵی دانا و عاقڵ چاکە نەک جاهیل پەڕەی گوڵ دێتە جونبوش، نەک خەراری موو لە بەر بادا بڕۆ دەروێش! دە فیکری لوقمەیی شام و نەهارت کە ڕەواجی چاوی تۆ، نەقسێ بە یاقوت و گوهەر نادا دەبێ دانا بە عیلمی مەعریفەت هەنگامی ئیحسانی بە تووتی: قەند و، بولبول: گوڵ، بە وشتر: خار و، گا: کا دا ئەتۆ فیکر و خەیاڵت، مەشکەڕەش بوو؛ کەی دەبێ پڕ بێ؟ ئەمن سەرفی حیاتم بوو، لە کەشفی عیلم و تەقوادا لەبۆ تەحقیق و حیفزی مەسئەلەی شەرعی لە قورئاندا ئەتۆ نوونت لە بەر کرد و ئەمن جیلوەم بە تاهادا بە پرچ و زیکر و مار و دەف خەواریق خەرقەیێ ناژی لیباسی سەڵتەنەت ڕانی ویلایەت وا لە بەر شادا عەقیدەم سابیتە و باتڵ نییە ئێژم هەتا ماوم لە هەنگامی فیراغەت، یا لە وەختی شۆر و غەوغادا بهاءالدّینە مەولامە، حیسامەددینە ئاغامە چ ئاغایە کە سوڵتانیی بە فەڕڕاشانی دەرگا دا خەیاڵی خاوە، جەزبی دڵ، بە زەرگ و ورگی چوچانی مەحاڵە ماری جەعلی موددەعی ئیلزامی مووسا دا بفەرموو تا خەلیفەت ڕەسمی ئینسانی بەجێ بێنێ لە هەر لایە نەڵێن سەیید، بە نەسخی شەرعی فتوا دا بە تەنیا تف لەنێو دەم کردن و قەنداو دەرخستن خەڵک ڕووت کات و پارووی زل لە سەدری و گۆشتی شەک بادا خەتای تۆیە لە نێو پێستی مەڕا گورگت لە مەڕ بەردا ئەتۆی لەتمەت بە «شاهی نەقشبەند» و «غەوسی بەغدا»دا خودا وەختێ کە کردی قسمەتی وەزعی هەموو عالەم حەواسی دووی بە ئەحوەل، ڕەسمی بێ شەرمی بە ئەعما دا بە دڵ قوربانی ئالی عارفم، شەرعەن بە تەعزیمی غوڵامی سەییدێکم من لە شەرعی جەددی لا نادا تەریقەی قادری کەی زیددی ئەحکامی شەریعەت بوو؟ خودا دێوانە ڕووڕەش کا، کە جاڕی دا بە دنیادا غەرەز دڵسۆزم و تاکوو بە من سەیید نەڵێ سۆزی لەبەر چی تۆ لە ئەولادم سەحیفەی وەعزی خۆت لادا؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چونکە هەمدەردی سولەیمانم لە سیحری دێوەدا چونکە هەمدەردی سولەیمانم لە سیحری دێوەدا مەسڵەحەت وایە بڕۆم بۆ خۆم بە هەرد و کێوەدا هەر کەسێ گەر مەیلی مەحبووبی بە دونیا بێ دەبێ سەبری وەک من بێ لە بەر ئێشی فەلاقە و چێوەدا ماڵی دڵ شێوێ کە تاجی عەشق بازی نایە سەر وا لە خۆی قاپی ویقار و ئیعتیباری پێوەدا مەوعیزە و تەزویر ئەی دڵ! بێنەوە سەر بەحسی گوڵ قووتی ڕۆحی بولبولی دڵ وا لە غونچەی لێوەدا موعجیزەی حوسنت نەبێ، ئەی ئافتابی بێ نیقاب سوبحی سادق کەی تلووعی دا لە نوێژی شێوەدا ڕەهزەنی فیکرم پەناگاهی یەخەی بگرێ بە زۆر وەهمە کەس قابیل نییە، دز بێ، لە باغی سێوەدا باغی گوڵ! خەندانی؛ ئەفعی! باغەبانی، تیفلی دڵ چوو لەبۆ غونچەی دەمی، ڕەشماری زوڵفی پێوەدا بۆ هەموو کەس خوانی یەغما بوو، شەکەرخەندەی لەبی بۆ منی بێکەس جوێنی ترش و تاڵی تێوەدا ناریا خۆ تەرکی دنیا ئایەتی ئازادییە بۆ گرفتاری لە بیت الحُزنی ئەم بێ خێوەدا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕەفیقانم هەموو ڕۆیین لە دێدا ڕەفیقانم هەموو ڕۆیین لە دێدا بەتەنها هەر ئەمن ماوم لە جێدا لەبەر دنیا نەما یادی قیامەت خودا چی بکەم لەمێدا، یا لەوێدا قەزا ڕۆژێ شکستیدا بە مەردان کە بەیداغی جیهانگیری بە «مێ» دا کە مەنزڵ عاریەت بێ عارە مەیلی خەراری خاری خواری وا لە ڕێدا بە هەر کەس تا نەدا نەقدی هەم و غەم بە کەس موشکیل، عەزیزم! درهەمێ دا کەسێ دەرچوو، لە داوی مەکری دنیا کە مەردانە تەڵاقی سێ بە سێ دا تەماشا کەن لە سفرە و خوانی گەردوون هەتا سەر نیعمەتی شادی بە کێ دا! بە سوورەت ڕێ و زێ گەرچی یەکێکن بە ڕێ گەردی سەفەر زیبی بە زێدا بەڵێ تەقسیمی ئوستادی ئەزەل بوو بە دۆڵاشی خەلە و ئاوی بە نێ دا سەفەر مەولامە تا ماوم لەمەو لا کە کەوش و گۆرەوی و تۆزی بە پێ دا بە میزانی شەریعەت سەعبە ناری مودارا کەی لە بەینی دوو هەوێدا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوا هەمدەم و ڕەفیقێ لە جەمعی ئەهلی شارا سەبارەت: بۆ عەبدوڵڵای خاڵی حاجی حەمە سەعید کوا هەمدەم و ڕەفیقێ لە جەمعی ئەهلی شارا یا یاوەرێکی موشفیق لە وەزعی ئیعتیبارا بەیانی حاڵی من کا لە حزووری شەهریارا به ملازمان سلطان که رساند این دعارا که به شکر پادشاهی ز نظر مران گدارا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گەدایی خۆشە بۆ چیمە جەلال و کیسوەتی خارا سەبارەت: پێنج خشتەکی لەسەر غەزەلی حافزی شیرازی گەدایی خۆشە بۆ چیمە جەلال و کیسوەتی خارا جەهەننەم نامەوێ من مەملەکەت وەک قەیسەر و دارا قەسەم بەو زاتە جیلوەی دا بە خورشیدی جیهان ئارا اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل مارا به خال هندوش بخشم سمرقند و بخارا را ئەساسی عاریزی دنیا لە بۆ هیچ کەس نەبوو جاوید نە گوڵ باقی دەبێ تا سەر، نە سەیر و پڕتەوی خورشید دەسا فەرموو دەخیلت بم هەموو ڕۆژێ لە کوێ بوو عید بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی دید کنار آب رکن آباد و گل گشت مصلا را دەڵێم ئەی دڵ ببێ سەبرت هەتا خۆی دێتە جێ مەتڵووب دەکا شیوەن وەکوو بولبول لە بۆ گوڵ ئەم لەبۆ مەحبووب بە گریانۆ دەڵێ هەردەم بە تەرزی عاشقی مەجزووب فغان کین لولیان شوخ شیرین کار شهر آشوب چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را نگار خویش را گفتم تو ای مخمور سرمستم مگو یکبارە از آن آب حیات دست خود شستم بگفتا من چه غم دارم اگر شد دانش از دستم من از آن حسن روز افزون که یوسف داشت دانستم که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را چ باسی دەوڵەتە و موڵکی خەیاڵی بێ سەرە ئەمڕۆ وەرە سەر مەشرەب و ڕەفتاری ئەربابی حەقیقەت گۆ ئەگەر مەیلت هەیە چاوم ببم ڕازی لە تەبعی تۆ حدیث مطرب و می گوی و راز دهر کمتر جو که کس نگشود و نگشاید به حکمت آن معمّا را منی ئوفتادە تا کەی بم بە داوی عیشقی تۆ پابەند جوانی خۆت بە گژتا چێ، جەفا پێدانی من تا چەند کەلامی من لە گوێ بگرە کڵاو لاری سەراپا قەند نصیحت گوش کن جانا که از جان دوستتر دارند جوانان سعادتمند پند پیر دانا را سەلامم کرد و فەرمووی پێم بە لەعلی لێوی یاقووتی: هەتیو لاچۆ لە بەرچاوم منیش ئێژم بە مەزبووتی بەبێ مەعنایە عاجز بم لە تەبعی ناسکی تووتی بدم گفتی و خرسندم جزاک اللّه نکو گفتی جواب تلخ می‌زیبد لب لعل شکر خارا کەلامی تۆیە لای ناری خریدی عاشقان حافز ئەخاتە ڕەقس و جونبوش سەربەسەر پیر و جوان حافز لە باسی شیعری تۆدا من ئەڵێم خۆ هەر زەمان حافز غزل گفتی و درسفتی بیا و خوش بخوان حافظ که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را اگر آن ترکِ شیرازی به دست آرد دلِ ما را به خالِ هندویش بخشم سمرقند و بخارا را بده ساقی میِ باقی که در جنّت نخواهی یافت کنارِ آب رکناباد و گلگشتِ مصلّا را فغان کاین لولیانِ شوخِ شیرین کارِ شهرآشوب چنان بردند صبر از دل که ترکان خوانِ یغما را ز عشقِ ناتمامِ ما جمالِ یار مستغنی است به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت رویِ زیبا را حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را من از آن حسنِ روزافزون که یوسف داشت دانستم که عشق از پردهٔ عصمت برون آرد زلیخا را اگر دشنام فرمایی و گر نفرین، دعا گویم جوابِ تلخ می‌زیبد لبِ لعلِ شکرخا را نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند جوانانِ سعادتمند، پندِ پیرِ دانا را غزل گفتیّ و دُر سفتی بیا و خوش بخوان حافظ که بر نظمِ تو افشاند فلک عقدِ ثریّا را «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٤و٥.» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی کەوکەبی بورجی فەلەکولئەتڵەسی مەکتەب ئەی کەوکەبی بورجی فەلەکولئەتڵەسی مەکتەب دارایی هونەر، شێری عەرەب، بازی موئەددەب تووتی دڵە موشتاقە، لەبۆ قەندی جەماڵت وەک لێوی گەدا، بۆ قەدەحی شەهدی لەبالەب ئەم خاکە کە قووتی شەرەفی ماوە لە بەینا خاڵیکە لە س هەم لە کولەی جەهلی مورەککەب پەیدا بکە ئەهلی شەرەف و ڕوو لە شەرەف کەن ئەلقابی عەزیزی بە خەیاڵاتی مورەتتەب گوێ مەگرە لە تەقریری زولەیخایی هەوەس تۆ تا پارە نەبێ جامەیی تەقوایی موخاتەب بێ شک سەبەبی فیرقەتی جانانە کە وا بوو یەعقووبی فەلەک، قامەتی خەم، پشتی موحەددەب ناری دڵەکەی کەوتەوە نێو چاهی فیراقت پەروانەسیفەت ئێستە بە سووتانە موعەززەب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مات و پەشێوم نەما سەبر و قەرار و شەکیب مات و پەشێوم نەما سەبر و قەرار و شەکیب چونکە عیلاجی نەبوو دەردی دڵی بێ تەبیب فەرمووتە بێ زوو بە زوو، بیکە بە کارم عەدوو غارەتی دینم بە دوو نێرگسی جادوو فریب ئەشکم ئەگەر وەک مەیە، ناڵەم ئەگەر وەک نەیە ڕوومە ئەگەر وەک بەیە، پاکی لە داخی ڕەقیب ڕوومەتی ڕەخشانە یا، ماهی درەخشانە یا لەعلی بەدەخشانە یا، لالەیی لێوی حەبیب زوڵفی لە دوو لا بەڵا، خەتتی چەلیپا نوما نافییە بۆ ماسیوا، ناهییە بۆ هەر سەلیب باغی ئیرەم ڕوویەتی، میشکی خەتا موویەتی دیدەیی جادوویەتی، ڕەهزەنی یار و غەریب ناری ئەگەر عاقڵی، بۆ لە خودا غافڵی حەیفە ئەگەر کامڵی، بێ ئەدەبی بۆ ئەدیب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم لادە لە سەر کوڵمت نیقاب چاوەکەم لادە لەسەر کوڵمت نیقاب با خەجاڵەت بێ لە ڕووتا ئافتاب مەستی عیشقم، پێم مەڵێ مەستی مەیە عاشقی بێدار و سەرمەستی شەراب وا بە شوعلەی ئاگری ڕوخساری تۆ جەرگ و دڵ برژاوە بۆ تۆ، وەک کەباب زوڵفە، یا مارە، لەسەر گەنجی ڕوخت دووکەڵی ئاهی منە، یا میشکی ناب نایبڕێتۆ دادی من، یا زوڵمی تۆ غەیری حوکمی مەحکەمەی ڕۆژی حیساب پەرچەمە، یا توڕڕەیی شاهانەیە یا سەوادی نامەیی ئەهلی عەزاب سەهمە یا موژگانە یا تیری قەزا لێوە یا یاقووتە یا لەعلی موزاب قەوسە یا ئەبرۆیە یا شمشێری زاڵ یا کەمانی ڕۆستەمە پڕ پێچ و تاب بۆ نەبوو ڕەحمت بە حاڵی من دەمێ؟ تا بەکەی چاوم لە ناری ئیجتیناب؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆژی عیشوە و عیشرەت و عەیش و تەرەب سەبارەت: بۆ بابە عەلی کوڕی شێخ مەحموودی حەفیدزادەیە بەبۆنەی نیازی ژن هێنانیەوە لە کیژێکی عەرەب ڕۆژی عیشوە و عیشرەت و عەیش و تەرەب ئەی موبارەک بێ لە تۆ شۆخی عەرەب لەم مەقامە لازمە تەبریکی تۆ گەر حەریفێ بێ کچ و عالی نەسەب دەم وەکوو گوڵ، غەبغەبی هەر وەک تورنەج قامەتی وەک نەخل و مەمکی وەک ڕوتەب کافییە بۆ سوحبەت و هەم شافییە بۆ غەمی تەنهایی و شیرین لەقەب قەوسی ئەبرۆی وەک کەمانی حەیدەری ڕووی بە لووسی هەر وەکوو لەوحی زەهەب بیگرە و بیخە و گڵۆڵەی کە وەکوو کوولەکەی دەورێش و خورما و عەنەب بیخە شیوەن هەر وەکوو باوک نەماو چرکە چرکی پێخە وەک چیتی حەڵەب بیخەرە ژێر حەملەیی حەمدانەوە بیکە گاڵتە و تێی ترنجێنە بە گەپ سووری سەر خڕ بێنە ڕەقس و پێکەنین لووتی هەڵماسێ و ڕەقی کە وەک حەتەب بیدەرە بەر زەرگی تیژی قادری پێی بکێیشە حەی حەیی یا لیلعەجەب هەر وەکوو حەککاکی دانا هەڵ کەنە نەخشی وامت لە لێوی ئەو بە قەپ هەر وەکوو جۆڵا شەپیتکەی پێوە دە لابەرە پەردەی سەرا پەردەی ئەدەب مەسڵەحەت وایە «قل»ی لێ بکەی بە «فل» تا هەتا ماوە لە تۆ نەگرێ عەتەب حەملەیی شێرانە چاکە تا بڵێ! إنه لیث شجیع منتخب دوور لە تۆ ناری بە بێکەس ماوەتۆ بێ حەواس و عەقڵ و ئیدراک و ئەدەب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی ئەمن قوربانی خاکی خانەقات ئەی ئەمن قوربانی خاکی خانەقات قوتبی کامیل، مورشیدی شیرین سیفات شاهی تەختارایی موڵکی مەعریفەت شەمعی پڕتەوبەخشی ئەربابی نەجات لایەقی ئەمڕۆ لەبۆ تەفسیری «نوون» شاریحی بۆ «مائیدە» و سوورەی «بەرات» شک نییە مەنزووری زومرەی ئەولیام گەر بگا دەستم بە داوێنی کەوات ساعەتێ گەر دەس بدا فەیزی حوزوور یەک دەقیقە قیمەتە بۆ سەد سەعات ئانی ئەو نادەم بە سەد ئانەی ڕەواج سانیەی نادەم بە سەد کاسەی نەبات تۆ بە دڵ کانی وەفا، من بێوەفا بێوەفایی من بە قوربانی وەفات ڕوکنی ئادابی شەریعەت تا ئەبەد مونهەدیم نابێ بە تەئویلاتی لات وا لە گەردشدا وەکوو پەروانە دڵ مایلی سووتانە، بۆ شەمعی لیقات شافییە بۆ دەردی بێکەس یادی پیر کافییە بۆ بێنەوا، گەنجی لەقات بۆ کەسانێ کەسبی هاتی بوو کەهات بۆ یەکێ وەک من نەهاتی بوو، نەهات نەزمی بیری وەک گوڵی بێ ئاو و سیس ڕەغبەتی فەوتاوە لای ئەهلی وڵات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی خاکی وەتەن بۆ چی نەما شێوەیی پارت ئەی خاکی وەتەن بۆ چی نەما شێوەیی پارت؟ بۆ بوو بە شەوی زوڵمەت و تاریکە نەهارت؟ ! بۆ باسی نەما دەفتەری ئەحکامی ئیلاهی؟ ! بۆ یادی خودا وا لە گورێزا لە کەنارت؟ بۆ عاجز و بێزاری لە مەعشووقەیی تەقوا؟ بۆ پیرەژنی کۆنە هەوا بووبوو بە یارت؟ وەک بازی جەفاکاری ستەم پیشەیی نەمروود بۆ تەیری سەفا، مورغی جەفا، بوو بە شکارت؟ سا بۆ چی نەکەم شیوەنی گوڵ، سیسە لە باغا؟ دڵ بۆ چی نەکەم لەت لەت و سەد پارە لە داغا؟ ئەی خاکی وەتەن، بۆچی نەما ڕەونەقی جاران؟ بۆ قاتییە ڕەسم و ڕەوشی سوحبەتی یاران؟ بۆ بێ ئەسەرە، ڕەونەقی بازاڕی دیانەت؟ بۆ حوسنی عەمەل هیچی نەما یەک لە هەزاران؟ بۆ دەنگی نییە جەزبەیی سۆفی لە سەحەردا؟ یا شوکری غەنی، سەبری فەقیران و هەژاران؟ کوا شۆڕشی دەروێشی و تەهلیلە شەو و ڕۆژ؟ کوا نەعرەیی دێوانە، وەکوو ڕەعدی بەهاران؟ عاجز مەبە لەم تەبعی کەچ و حاڵەتی بەد خووت؟ بێ پەردە، نەبێ بێ ئەدەبی، تف لە سەر و ڕووت ئەی خاکی وەتەن بۆچی نەما سەیر و سەفاکەت؟ بۆ زێر و زەبەر بوو بە دەمێ، قەسری وەفاکەت؟ بۆ گوڵشەنی ئادابی مەحەببەت نییە ئەمڕۆ؟ بۆ سازە لە بۆ نەشتەری دڵ خاری جەفاکەت؟ بۆ دڵ بە دڵێ مەیلی نەماوە لە وەتەندا؟ بۆ ڕووی لە تەرەف قیبلە نەما قیبلەنوماکەت؟ بۆ قاعیدەیی بوغز و حەسەد سازە لە تۆدا؟ ! بۆ پاکی شکا، پەنجەیی ئیحسان و عەتاکەت؟ ! سا بۆچی نەبی تۆ بە زرێباری مەجووسی؟ ! یا چیهرەیی تۆ دیدە نەبینێ بە عەبووسی! ئەی خاکی وەتەن، یادی وەفا بۆچی نەماوە؟ بۆ بازی سپی عیلم و ئەدەب، باڵی شکاوە؟ بۆ ئەسپی قەناعەت، نییەتی قووەتی جەولان؟ بۆ هیممەتی ئەربابی کەرەم خەتتی کشاوە؟ بۆ سازی تەرەب تاری دووسەد لانییە ئیمڕۆ؟ بۆ ڕوشتەیی عیسمەت، لە دووسەد جێوە بڕاوە؟ ! بۆ تازەیە کین و حەسەد و بوغز و عەداوەت؟ ! بۆ کیسەیی دانەی گوهەر و چاکە دڕاوە؟ ! بۆ عیلم و عەمەل بێ ئەسەرە ئەمڕۆ لە دنیا؟ ! بۆ ئەهلی خودا پاکی هەموو جەرگی بڕاوە؟ ! چون مەشرەبی تۆ مەتلەبە لای میللەتی عیسا ترسم ئەوەیە عاقیبەتت ببیە کلێسا ئەی خاکی وەتەن بۆ چی چەمەن چۆڵە لە بوڵبوڵ؟ وەجهی چییە بەم ڕەنگە نەما جیلوەگەریی گوڵ؟ بۆ ئایەتی جەمعییەتی خاتر لە وەفادا؟ مەنسووخە، پەرێشانە، وەکوو حوججەتی باتڵ بۆ بووی بە تەڵە و داوی هەموو شێخ و مەلایە! ئاڵاوی لە مل پاکی چ هوشیار و چ غافڵ بۆ یادی نەما شۆڕش و غەوغایی قیامەت؟ ! لای ئەهلی جیهان، پاکی چ بێ فەهم و چ عاقڵ! گەر تۆبە نەکەی تۆ لە تەقازایی هەوەس زوو دەک زێر و زەبەر بێ، وەکوو ئەو شارە کە ڕۆچوو ئەی خاکی وەتەن غەفڵەتی بێ غایە هەتا کەی؟ مەشغووڵی هەوا و هەوەس و کایە هەتا کەی؟ بۆ یادی مەقامی ئەبەدی مەحوە لە دڵتا؟ شەوق و تەرەب و مەنزڵی بێ پایە، هەتا کەی؟ دنیا کە هەموو لەحزە هەم ئاغۆشی کەسێکە! سوحبەت لەگەڵ ئەم فاحیشە ڕیسوایە هەتا کەی؟ بۆ خۆت کە دەزانی لە مەرگ نیتە هەڵاتن! پەس ئەم هەموو تەفرە و شتە بێ جایە هەتا کەی؟ ! نازیش مەکە ئەی نەفسی فرۆمایە بە تەدریس نەک دەستی ئەتۆ، بێ بگرێ خایەیی ئیبلیس! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەخمووری مەی و غەمزەیی دوو نێرگسی کاڵم مەخمووری مەی و غەمزەیی دوو نێرگسی کاڵم پاماڵی خوماری مەیە، ئیدراک و کەماڵم بێ شەمعی ڕوخی شەوقی نییە گۆشەیی ماڵم بۆ میهری وەفا، شاهیدی مەیخانەیە حاڵم دیدەکاڵ و شەمعی ماڵ و ڕوو بە خاڵم بۆ نەهات؟ کارم هەموو گریانە بە دەم میحنەت و دەردۆ مردم لە ئێش و ئۆفی قسەی دوژمن و بەدگۆ بۆ شیوەنی من دەنگی نەبوو، تورکی جەفاجۆ لەم تالیع و بەختی بەد و سەرگەشتە خودا ڕۆ تورکی چین و مەهجەبین و نازەنینم بۆ نەهات؟ بێ نەغمەیە یەک بارە چەمەن داخی گرانم گوڵشەن بە دەمێ چۆڵە، بەبێ سەروی ڕەوانم بێ شاهید و بێ مەیل و شەکەرڕێزی جیهانم وێران و پەرێشانە، عەجەب باخی گوڵانم نەو غەزال و قەد نیهال و بێ میسالم بۆ نەهات؟ شیعرم وەکوو مەی باعیسی ئەنواعی نیشاتە سەرمایەیی شۆر و تەرەب و عەیش و حەیاتە! تووتیی دڵەکەم مونتەزیری قەند و نەباتە! بۆ نوقڵی دڵی عاجز و بێ سەبر و سوباتە! بادە نۆش و قەند فرۆش و سورمە پۆشم بۆ نەهات؟ شەیدا سیفەت و عاجز و بێ سەبر و شەکیبم ئاشوفتە و سەرگەشتە و بێ یار و حەبیبم هەر من لە تەرەب عاشقی بێ سەهم و نەسیبم گیرۆدەیی دەردی ستەم و دەستی ڕەقیبم تورکی جەنگ و شۆخ و شەنگ و لالە ڕەنگم بۆ نەهات؟ بەهبەه لە گرۆهی سەفی مەستانە حیسابم لای مورشیدی مەیخانە مولەققەب بە جەنابم هەم ساقی و هەم جورعەکەشی جامی شەرابم ئوستادی نەی و تار و مەی و چەنگ و ڕوبابم بادە خواه و موو سیاه و کەچ کولاهم بۆ نەهات؟ بێ نەشئەیی دیدەم، شەوی یەڵدایە مەقامم خاڵی لە شەمیمی گوڵ و شەوبۆیە مەشامم چونکوو ئەسەری قەت نییە، ئەنجامی مەرامم بێ ڕەونەق و تەرتیبە، گوڵی نەزم و کەلامم نووری چاو و بۆ گوڵاو و توڕڕە خاوم بۆ نەهات؟ بیمار و نەخۆشم، بە غەم و میحنەت و هیجران ئیشم بە هەموو دەم بووەتە شیوەن و گریان ئارامی نەما مورغی دڵم، مات و پەرێشان بۆ ڕەحمی نەبوو، لوتفی نەما کەس بە غەریبان؟ دیدە باز و عیشوە ساز و دڵ نەوازم بۆ نەهات؟ بێ یارم و بێ هەم سوخەن و هەم نەفەسێکم بێ هەمدەم و بێ یار و بەبێ دادڕەسێکم بۆ نوکتەیی شیرین نەفەسی وەک مەگەسێکم موحتاجی نیگاه و نەزەری میهری کەسێکم هەم زمان و نیکتەزان و میهرەبانم بۆ نەهات؟ ناری چییە لوتفی نییە دەربانی نیگارم؟ سووچت چییە لاتاقمی دیوانی نیگارم؟ بتکەم بە فیدای توڕڕەیی فەرمانی نیگارم تۆ بێژە بە یاران و غوڵامانی نیگارم ئەمری شاه و حوکمی جاه و دەفعی ئاهم بۆ نەهات؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پاکەتی شیرین مەفادی حەزرەتی شاهانە هات سەبارەت: بۆ شێخانی تەوێڵە و بیارەیە پاکەتی شیرین مەفادی حەزرەتی شاهانە هات هەروەکوو تووتی بە کۆڵێ قەندەوە مەردانە هات بۆ موبارەکبایی ئەم عەیش و سروور و عیشرەتە تایەفەی ئاغا و بەگلەر، عەشرەت و بێگانە هات جەمعی دەروێش و مەلا و سۆفی لەگەڵ ئەهلی تەریق ساقی و مەینۆش و مەست و مورشیدی مەیخانە هات دەف زەن و شمشاڵژەن و سەرپاکی دەنگخۆشی وڵات شێت و سەرعی گێژ و غافڵ، عاقل و فەرزانە هات سەر بە پرچ و دەس بە زەرگ و مل بە ڕەشمار و بەڵێ سەف بە سەف دەم پڕ لە ئاگر، تاقمی دێوانە هات پرچی دەروێش و چرا تێکەڵ بە یەک بوو، بوو بە شەو نوور و زوڵمەت هاتە پێش و بۆ سەما پەروانە هات بەرخ و مێ، هێهێی بەران و کاوڕ و شەک بێ حیساب قەند بە خەروار و خەرار و دووبەرەی پڕ شانە هات سەد ژن و سەد پیرەژن، دووسەد کچی نەرم و نیان سەد مناڵی بێکەس و کەسداری دوو ساڵانە هات سەد لە جوو، یەک سەد لە تەرسا، سەد لە ڕەهبانی مەجووس سەد لە گەورەی بتپەرست و سادە ڕوومەستانە هات سەد قتوو ئەنواعی عەتری، سەد لە شووشەی پڕ گوڵاو سەد چەپک خونچە و وەنەوشە و نێرگس و ڕێحانە هات موفتی بۆ فتوا بەنەی، قازی لە بۆ تەحلیلی مەی سەد مودەڕڕیس بۆ ئیباحەی بەزمی ئەم مەیدانە هات بوو بە ڕۆژی جەژن و شادی، وەک جلووسی پادشا هاتی ناری بوو لە سایەی تۆ، کە وا ئازانە هات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گیان بە ئیستیقبالی بۆ سەر لێوەکەم هات و نەهات گیان بە ئیستیقبالی بۆ سەر لێوەکەم هات و نەهات بوو بە شیوەن شادمانی، ڕۆحی من ڕۆژی مەمات بۆ وەفاتم، گەر وەفایێ کا بە هاتن، یەک نەفەس لازمە دەستەودۆعا بم، تا ئەبەد من بۆ وەفات کافری زوڵفت بە ئاهم، کەی لە موڵکی ڕۆمی ڕووت دەردەچێ تا کۆمەکی بێ لەشکری خاڵی سیات دەوڵەتی حوزنی من و خەرمانی حوسنی تۆ عەجەب کەس نەبوو جارێ لە هەر دوو پێ بگا ڕەسمی زەکات بێ شوعاعی شەمسی ڕوخسارت لە بۆ کێ حەل دەبێ هەندەسەی خاڵی سەحیفەی عاریزی حیکمەت نومات کەی بە ئوممێدی حەیاتم، دوور لە شەهدی لێوی تۆ زوڵمەتی زوڵفت کە دەورەی دا لە سەر چەشمەی حەیات فەوجی تورکانت عەجەب چالاکە بۆ تەسخیری دڵ شۆرەتی ئافاقە ئارێ، زەمزەمەی فەتحی سوپات گەر شکستی دا بە شەککەر لێوی ئاڵ و گەردنت بێ ڕەواجی دا بە شووشەی شەربەت و شووشەی نەبات وا غوبار ئەنگێزە بۆ ئامانجی دڵ تیری موژەت ئافتابی ڕوومەتی پۆشیوە، گەردی تووتیات ماهی ڕوخسارت کە جیلوەی دا لە شامی پەرچەما ڕۆژ بە ڕووزەردی لە مەشریقدا بەرەو مەغریب هەڵات خاڵی دانەی بولبولی دڵ، زوڵفی خاوی داوییە کەی دەبی ناری لە داوی خاوی مورغی دڵ نەجات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەتا ڕوئیەت نەکەم شێوەی هیلالی فەوجی دەربانت هەتا ڕوئیەت نەکەم شێوەی هیلالی فەوجی دەربانت ئەمن دوورم لە ئیفتاری سرووری جەژنی قوربانت بەسەر سەرما فەلەک هەوری غەمی بەو تەرزە کێشاوە نەماوە بینشی بەدری ڕوخی ڕەخشانی تابانت لە عەرسەی زیللەتا نابێ نەجاتی دڵ لە دەس غەم بێ بەبێ ئیمدادی جەولانی، خەمی چالاکی چەوگانت موقیمی ئاستانی ڕەفعەتم وەک جەم ئەگەر یەک دەم ببینم سوورەتی عەکست لە سەفحەی جامی ئەیوانت بە میقرازی تەبیعەت بیبڕم، وا چاکە بیدۆزم بە ماکینەی سەناخوانی، غەزەل بۆ فەرشی هەیوانت لە شاری سینە دڵ دارالأمانە بۆ غەمی هیجرەت بە حیکمەت دارالإحسانە، ئەساسی بیتُ الأحزانت گریبانی سەبووریم چاکە وەک بولبول لە شەوقی گوڵ نموونەی چاکە ئەم چاکە، بە یادی چاکی دامانت بلووکی خاکی ئێرانی خەیاڵاتم پەرێشانە بە سەبکی نەزمی مەشرووتەی ڕەهەندەی دەردی هیجرانت دڵی ناری بەسانی غونچە تەنگە گەر نەکا یاری نەسیمی دڵ نەوازی غەم، گودازی بادی دامانت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چونکە بازاڕی غەزەل ما بێ ڕەواج چونکە بازاڕی غەزەل ما بێ ڕەواج ئێستە من مەشغووڵی جاوم، ناعیلاج تاجری بێ مایەم و هەردەم بە زۆر، پێم دەکا هەی شاڵی شەش پێ ئیحتیاج موڵکی تەن بێ مەزرەعەی دڵ ماوەتۆ تەرح و مونها بوو لە تەکلیف و خەراج کەی دەبێ جەمعیەتی خاتر لەبۆم؟ تا وجوودم لۆکە بێت و غەم هەلاج سەیری ساز و مەیکەدە لەم عەسرەدا بوو بە فەرزی عەینی و سوننەت بە باج زوڵمەتی جەهلە و نەما بەرقی «حیسام» بێ بەها ما شەعشەعە و شەوقی سیراج بەختە ئەسبابی شکۆه و سەڵتەنەت کەی بە تەختەی تەختی دارینە و بە تاج وا لە ترسی غەم لە ناری ڕەم دەکا دەم بە دەم وەک سەیدی وەحشی ئیبتیهاج ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی مەزهەری لوتف و کەرەم و ڕەئفەتی مەعبوود سەبارەت: بۆ شێخ بابە عەلی ئەی مەزهەری لوتف و کەرەم و ڕەئفەتی مەعبوود ئەی گەوهەری بەحری شەرەفی ئەحمەد و مەحموود ئەی تازە نیهالی چەمەن و گوڵشەنی مەقسوود یاڕەببی نەبێ بازی خەیاڵت لە خەتەردا سەییادی هونەر بێ، لە موقاماتی سەفەردا ئەی گەنجی گرانمایە لە بۆ میللەتی کوردان دەرمانی شیفا بەخشی هەموو عیللەتی کوردان ئەی دافیعی دەرد و ئەلەم و زیللەتی کوردان یاڕەببی نەبێ زاتی ڕەئووفت لە مەلا لا بێ بەهرە نەبێ جیسمی لەتیفت لە جەلا لا ئەی خاک و غوباری قەدەمت تاجی سەری من! ئەی سورمە لە بۆ بینشی چاو و بەسەری من! ئەی شاهی ڕوخت ڕەونەقی بازی نەزەری من پەیوەستە ڕەفیقت مەدەد و لوتفی خوا بێ هەم سوحبەتی تۆ، زومرەیی ئەربابی وەفا بێ بەغدا کە وەکوو میسرە ئەتۆ یووسفی سانی وریا بە نەوەک یاری عەزیزێ بە نیهانی بتخاتە ئەنێو مەکر و فسوونێکی زوبانی ئاشوفتە نەبێ نەزمی خەیاڵت بە خەیاڵێ یاڕەببی نەبی بەند و گرفتاری جەماڵێ ناری نییەتی لایقی تۆ نەزم و سوپاسی قابیل نییە بەغدا درەوی قووتی بە داسی زیبا نییە دیبا ڕوخی بگری بە پەڵاسی ئەی مەردمەکی دیدە لە بۆ فەرشی کەلامت خۆزگەم بە کەسێ حازرە بو شەهدی کەلامت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی موقیمی مەکتەبی فەزل و هونەر سەبارەت: بۆ شێخ بابە عەلی حەفیدزادە ئەی موقیمی مەکتەبی فەزل و هونەر ڕەونەقی سنفی جەلیل و موعتەبەر لالەیی باغی سەعیدی ئەحمەدی نەونیهالی گوڵشەنی خیرالبشر حافیزی ڕۆژ و شەوت روح الأمین یاوەری تۆ ساحیبی شەققولقەمەر گوڵبەنی زاتی ڕەئووفت بێ مەلال غونچەیی جیسمی لەتیفت بێ کەدەر مەکتەبی فەزل و شەرەف ئەمڕۆ بە تۆ بوو بە قیبلەی ئەهلی عیرفان و نەزەر مەکتەبی فەزلە بەڵێ لەم عەسرەدا مەزهەری جەوهەر لەبۆ نەوعی بەشەر مەکتەبی فەزلە وەکوو قەسری بەهەشت پڕ لە نەقشە و جیلوەبەخشە و شوعلەگەر مەکتەبی فەزلە لە مەعمووری عێراق بوو بە کانی لەعل و یاقووت و گوهەر ماهی نەو ناکا تەرەققی بێ گومان تا نەکێشێ میحنەت و ڕەنجی سەفەر تا لە نیسانا نەبێ حەپسی سەدەف قەترە قەت نابێ بە دوڕ، دانە، گوهەر تا نەکێشێ ئێش و نێشی تیغ و داس موشکولە، شەککەر بە کەسدا، نەی شەکەر یادی تۆ بۆ من وەکوو چی: وەک بەهەشت هیجری تۆ بۆ من وەکوو چی: وەک سەقەر شیعرەکانم دوور لە تۆ، نازی نییە وەک هەتیوی ناتەواو و دەربەدەر شاڵی گرژاڵی ڕەواجی سەندووە لەم زەمانە کەس غەزەل ناکاتە بەر چون غەزەل ئەمڕۆ ڕەواجێکی نەما ئێستە من مەشغووڵی جاوم موختەسەر مشتەری گەر بێ لە بەغدا، وەک بەڕوو ئەی فرۆشم من بە خورما سەربەسەر گەر بە نارنج و تورەنج و پرتەقاڵ بیکڕن، نەفعی نەبێ، ناکەن زەرەر من ئەدیبی کوردم و ناوم نییە کوردە هەر غافڵ لە ناو و بێ خەبەر کوردە خۆ مەحکوومە بۆ تورک و عەجەم کوردە بێ فیکر و خەیاڵ و بێ ئەسەر کوردە هەر وەک بیدی مەجنوون ماوەتۆ بێ سەر و بێ سێبەر و خاڵی لە بەر کوردە وەک وەحشی لە بۆ چەشتەی تەمەع خۆی ئەخاتە مەهلەکە و داوی خەتەر کوردە بێ شان و شکۆ ماوە و نەما قیمەتی حەتتا وەکوو توور و گەزەر کوردە فیکری عاقیبەت بینی نییە غافڵ و بێ دەرک و بێ سەمع و بەسەر کوردە بێکەس، هەر کەسێ دێت و بە زۆر دەیگرێ دەیکا بە گا بێ یا بە کەر بێ وجوودی موستەمیع لەم عەسرەدا ناریا تا کەی چەناکەی بێ سەمەر؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی پادشەهی مەملەکەتی خەڵوەتی حزوور سەبارەت: بۆ شێخ حیسامەددین ئەی پادشەهی مەملەکەتی خەڵوەتی حزوور قوتبی مەدار و مەرکەز و مەقسوودی خوار و ژوور داراییی تاجی مەسنەدی ئیقلیمی مەعریفەت دانا بە سۆزی دڵی عاشقانی دوور هەر وەک مەقامی عیززەت و ئیدارکی پاکی تۆ حوسنت لە چاوی مونکیری ناپاکی بەد بە دوور چۆن بوو پیادەیی شاهی ڕوخت نیسبەتی نەبوو ماوم لە ماڵی کولبی غەما تا بە نەفخی سوور عاریف کە کاکە شێخە بە ئەوزاعی حاڵی من شەرح و بەیانی بەختی بەدم کەی دەبێ زەروور ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ بەبێ تۆ ماوەتۆ بێ شەوق و نوور سەبارەت: بۆ شێخ مەحموودی حەفید دڵ بەبێ تۆ ماوەتۆ بێ شەوق و نوور عاجز و مات و حەزین و بێ سروور حەیفە قەسری تۆ بمێنێتۆ بەبێ نەزم و گوفتاری غوڵامی بێ قسوور وا لە سەرما بێ حەواسیی بێ قیاس وا لە دڵما غەم، بە خەروار و کلوور ڕەونەقی ئاوازەیی بولبول نەما وا لە بازاڕی ڕەواجا لوورە لوور پرچی دەروێشە، بە دەم باوە ئەڕۆ هەر وەکوو پووش و پەڵاشی شارەزوور مێزەری شێخ و مەلا بۆ زیکری مەوت بوو بە ئاڵایی مەزاران و قبوور ڕۆژی عەقڵ و فەهم و عیلم و دانشە نەک خەیاڵاتی پڕ و پووچ و غروور کوشتەراتی خستە باغی مەعریفەت تاوە تەرزە و بادەوەی فیسق و فجوور قیمەتی عیلمی مەلا وەک گاڵە تاڵ وا شکاوە سەربەسەر ناچێ بە توور دەوڵەتی وێرانەیی ئێرانە وا جیلوە ئارا وەک زەمانی سەلم و توور بوو لە بۆ ئیمدادی فەیزی ئەحمەدی بێ نفووزە، خەرقە ڕەش، یا میری سوور وا بە بادەی میحنەت و دەرد و ستەم سەد دڵی دانا شکا، هەر وەک بلوور شانە بۆ سۆفی ئەبەد لازم نییە مێزەری ناوێ مەلا، تا نەفخی سوور ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە بەختی من مەلا وا هاتە گوفتار لە بەختی من مەلا وا هاتە گوفتار برووزی جەوهەری خۆی دا بە ئەشعار دڕی یەکسەر سەراپەردەی موحەببەت بڕی ڕشتەی وەفا، یەکسەر بە یەک بار لە مەیدانی فەساحەتدا، سەداقەت وڵاغی تەبعی شیرین خستە یەلغار بە ڕمبازی کەری موشتاقی کردم لەغاوی ئەسپی فیکرم، چار و ناچار دەسا فەرموون، تەماشا کەن، عەزیزم لە فڕک و هووڕی نەژدی سوار و کەرسوار قەسەم ناخۆم وەلێ شەرتم وەها بێ لەسەر دەم بیفڕێنم سەر بەرەو خوار وەکوو سەرعی، کەفاوی پێ دەچێنم وڕاوەی پێ دەکەم وەک کووتەلێ دار فڕەی تەسبێحی پێ ئەبڕم بە جارێ سیواکی لێ ئەکەم، عەینەن بە ڕەشمار وەها سەر گێژ و شێتی کەم نەمێنێ ئیمام زادە بەسی بێ غەیری ژێربار وەها بیبەم نەزانێ ڕۆژە یا شەو جبەی لێ بێ بە تەوق و شەدفە بێ بار لە بیری وا بەرم دەردی ئیمامت لەجێی ئامین بڵێ: بەگزادە هاوار ژنی دۆڵاش و نێگرد بن لە دەوری هەتیوی پیرەژن ڕاکەن لە نژمار عەلیمان و مەلا شەمس و ئەمین بەگ ئەگەر بێن و لە لای من بن ڕجاکار نەجاتی نادەم و قەت تەفرە ناخۆم نەڵێ تا خۆی: ئەمان و تۆبە سەد جار لە عیلمی مەترەق ئامووزی حەقیقەت ئەناڵێنێ لە بۆ تەعلیمی سالار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تۆ کە مەشهووری بە لوتف و کەرەم و بەندەنەواز تۆ کە مەشهووری بە لوتف و کەرەم و بەندەنەواز مەزهەری نووری خوداوەندی مونەززەه لە نیاز بۆ ئەکەی بەندەیی بێچارە موشابیه بە ڕەقیب؟ حەیفە تەشبیهی مەلا، یاخۆ مەلائیک بە بەراز سۆزی بولبول کە وەکوو سۆزشی پەروانە نییە نیسبەتی عیشقی حەقیقی مەدە هەرگیز بە مەجاز بۆ مەگەر بێخەبەری زوو کە وتوویانە قەدیم؟ جەوهەری تیغی کەفی حەزرەتی مەحموودە ئەیاز چ تەفاوت نییە بۆ من، چ لە نەزدیک و لە دوور کەعبەیی قیبلەیی موئمین چ لە شام و چ حیجاز شەرحی دووری نییە ئیمکانی بە تەحریری قەڵەم دەفتەری میهر و موحیببەت نییە پایان بە تراز غەزەلی نارییە ئیمڕۆ کە بە بێ مشتەرییە هەر وەکوو کۆنە و پەسمەندەیی دووکانی بەزاز ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من خەیاڵم وەسڵ و تۆ فیکرت فیراق من خەیاڵم وەسڵ و تۆ فیکرت فیراق من بە تۆ موشتاق و تۆ بێ ئیشتیاق چاوەکەم تا کەی لەگەڵ مەزڵوومی خۆت غوسسە پێدان و جەفا دان و نیفاق تیری عیشق و چاوی مەستت کوشتمی ئەی خودا ڕەحمێ لە دەستی جووت و تاق من بەبێ هیممەت مەزانە و بێ کەرەم سەهلە لای من بێ درۆ، تەکلیفی شاق گەر دەمێ مەقسودی دڵ بێنیتە جێ پێت دەبەخشم موڵکی شامات و عێراق وا لە کوورەی عیشقی تۆدا مورغی دڵ کەوتە سۆزە و ئاه و ناڵە و ئیحتیراق دڵ بە لێوی مایلە و لێوی بە مەی من کە ساقیم ئێستە نِعمَ الأتِّفاق قەسری دڵ وێران و بێ تەحسینە وەک مەعبەدی ڕووخاوی بێ میحراب و تاق فیکری من ناگا بە وەسفی حوسنی تۆ گەر خەیاڵم بێ بە ڕەفڕەف یا بوراق ناریا زادی سەفەر ئامادە کە ڕێگە تەی نابێ، بەبێ توێشە و تفاق ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە میوەی وشکی پایز شاهەکەم هۆشت بە پیرۆز بێ سەبارەت: بۆ شێخ عوسمانی سیراجەددینی ناردووە بۆ دووڕۆ لەسەر پاکەتەکە ئەمەی نووسیوە: لە میوەی وشکی پایز شاهەکەم هۆشت بە پیرۆز بێ ئەبێ بەشمان بنێری با بەسەر شانی بەشیرۆ بێ دەقی نامەکەی: شتێکی نەفسی خۆتم بۆ بنێرە هەتا بیکەم بە سورمەی دیدە لێرە وەلەو دەسماڵی پەنجەی پاکی تۆ بێ وەیا پەلکی لە چاکی چاکی تۆ بێ وەیا گەردێ لە سورمەی خاسی چاوت وەیا عەکسێ حیکایەت کا لە ناوت وەیا نوقڵێ لە نەقڵی لێوی تۆ کا بەیاناتێ لە میوەی لێوی تۆ کا وەیا یەک دانە قاوەی پڕ مەزە و تاڵ وەیا یەک دانە سێوی ناسک و ئاڵ وەیا یەک دانە قەزوانی بە شینی موشابیه بێ بە خاڵی تورکی چینی وەیا یەک دانە کەشکی چاکی کوردی بە لەززەت نادر و مایل بە زەردی وەیا مسقاڵە میسکێکی خەتا بێ وەیا یەک قەترە عەترێکی دەوا بێ ئەگەر مومکین نەبوو دەنکێ لەمانە ئەمن ڕازیم بە تۆزێ ڕازیانە کە دڵ پڕ ئێش و نۆشی دەردی دووریم پەرێشانی فیراق و بێ سەبووریم هەتاکەی ناریا شۆخی بە پیری لەبەر چی چوو لە دەس، قانونی ژیری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ نەفسی خەتا چوو بە عەبەس غەرقی خەتا خۆم بۆ نەفسی خەتا چوو بە عەبەس، غەرقی خەتا خۆم هەم سایە لەگەڵ فاسقی بێ شەرم و حەیا خۆم مەحکوومی هەوا خواهی تەڵەبکاری ڕیا خۆم بێ تاعەت و زیکر و عەمەل و حەمد و سەنا خۆم ڕووزەرد و سەرئەفگەندەیی دیوانی خودا خۆم نابێ بە بەشەر کەس بە سەر و سوورەت و قامەت تا جیلوە نەدا مەعریفەت و زوهد و کەرامەت نەک وەک منی وەحشی کە دەمێ نیمە نەدامەت بۆ سەتری خەتاپۆشی عیبادەت لە قیامەت عوریان و سەراسیمە و بێ بەرگ و نەوا خۆم یەک لەحزە نەبوو من بە هەوەس ڕوو لە خودا کەم تەرکی عەمەلی مەعسیەت و ڕەسمی جەفا کەم خۆم مایلی داب و ڕەوشی ئەهلی فەنا کەم سامن بە چ ڕوو، ڕوو لە دەری داری بەقا کەم داماو و حەزین و خەجڵی ڕۆژی جەزا خۆم گەه مایلی حیرس و تەمەع و بوغز و عەداوەت گەه عاشقی بەزم و تەرەبی ئەهلی شەقاوەت گەه تالیبی ڕیشوەی عەبەس و پووچ و قەزاوەت پۆشیویە هەموو لەوحی دڵم گەردی قەساوەت بۆ حوسنی ڕەوەش بێ هونەری سیدق و سەفا خۆم موسریف ڕەوش و غافڵ و بێ زوهد و قەناعەت پێچامەوە دێوانە سیفەت سەر لە ئیتاعەت هەنگامی غەم و زەلزەلە و گەردشی ساعەت بێ تۆشەیی ئەعمال و بەبێ نەقد و بیزاعەت بێ مەعریفەت و ڕوشد و بەبێ نوور و زیا خۆم پەیوەستە لەگەڵ غەیبەتە ئەورادی زوبانم بۆ بابی نەزەر شاهی نەزەربازی جیهانم سەرپاکی پڕوپووچە مەقالات و بەیانم من موستەحەقی سەرزەنشی پیر و جوانم بێ حورمەت و بێ عیززەت و بێ قەدر و بەها خۆم عالەم کەسەف ئارایە لە هەنگامی حیسابا ئەعمالی خەلایق ڕوخی زەردە لە حیجابا مەسئوولە هەموو کەس لە گوناه و لە سەوابا ئەو ڕۆژە منم مات و خەجاڵەت لە جەوابا گیرۆدەیی داوی عەمەلی قوبح و بەڵا خۆم ناگەم لە تەریقی هونەرا قەت بە نیزامی یاخود لە سلوکا بە دەری دەوڵەتی جامی دوورم لە خەزێنەی کەرەمی مورشیدی شامی بێ بەخشش و فەیزی نەزەری شاهی حیسامی بێ پرتەوی ئەنواری عەزیزانی سەفا خۆم ناگەم لە ئەدەبدا، بە سەفی پاکی موریدان یاخۆ لە وەفادا، بە وەفاداری سەعیدان مەهجوری سەفی خوانی سەخای شاهی شەهیدان بێ بەهرە لە خاسانی خودا و ڕوو لە پەلیدان بێ خێر و پەڕاگەندە و موحتاج و گەدا خۆم ناری بە هەدەر ڕۆیوە ئەوقاتی حەیاتی عەنقا سیفەتە ئایەت و ئاساری نەجاتی نوقسانە بە تەرزی خیرەدی سەوم و سەلاتی وا چاکە بڵێ تاکوو دەمی ڕۆژی مەماتی مەحروومی وەزیفە و سونەنی فەخری وەڕا خۆم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە یادت کەوتە سۆزش غونچەدەم وا قەلبی بیمارم بە یادت کەوتە سۆزش غونچەدەم، وا قەلبی بیمارم لە هیجرەت هاتە سۆ دیسان، برینی پار و پێرارم هەموو نەشئەی زمستانی فیراقە سەرسەری ئاهم نیشانەی پاییزی هیرجانە زەردیی پەلکی ڕوخسارم بە شوعلەی ناری پڕ تەئسیری عاشق سۆزی دووریی تۆ وەکوو پەروانە سووتاوە دڵەی غەمگین و غەمبارم بەڵێ عیللەت بە سیحری نێرگسی مەخموری فیتنەت بوو کە وا من سەر زەدەی تانەی ڕەقیب و یار و ئەغیارم بە شەوقی دەبدەبەی سوڵتانی حوسنی ماهی ڕوخسارت بە گەردوون ئاشنایە زەمزەمەی سەمتووری هاوارم وەکوو حوسنت لە عالەمدا، قسەی من فاش مەشهوورە عەزیزم تازە مەخفی کەم ئەمن تۆماری ئەسرارم؟ ! تەماشا چەندە خۆش تەعلیمە، ئەی شیرینی بێ هەمتا لە کێوی بێستوونی وەسفی تۆ، گوڵگونی گوفتارم لە موڵکی عاشقیدا، خوسرەوێکی شۆخە دڵ، ئارێ گەواهی عیشقە، جۆش و شۆڕشی شیرینی ئەشعارم بە چاوی کەم لە ناری چاوەکەم مەڕوانە، بڕوانە لە گۆشەی مەدرەسەی عیشقت، چ شاگردێکی هوشیارم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خەزانی هیجری تۆ بوو ئەی ئەساسی عیزز و تەمکینم سەبارەت: بۆ شێخەکانی تەوێڵە و بیارە خەزانی هیجری تۆ بوو، ئەی ئەساسی عیزز و تەمکینم! شکستی دا بە باغاتی، خەیاڵی قەلبی غەمگینم نەما تەرتیبی ئەلفازی مەعانی بۆ کەلامی من دەسا چی بکەم لە باغی حوسنی بێ ئاسار و پەرژینم غەزەل باوی نەما، بێ مشتەری ما، هەر وەکوو تەقوا بەسەر چوو ڕەونەقی بازاڕی نەزمی شۆخ و ڕەنگینم لە غەیرەز تۆ نەبێ، ئەی خوسرەوی موڵکی مەعانی کێ؟ دەمێ بێت و تەماشا کا لە شێوەی شیعری شیرینم! کەلامم خاڵییە، وەک مەنجەڵی ماڵی مەلا ئیمڕۆ لە پێخۆری مەعانی، بۆیە وا بێ وەزع و تەحسینم بلووری دڵ شکا، وەک جامی مەی، فکرم ڕژا وەک مەی نیشانەی دڵشکاویمە، سروشکی ئاڵی خوێنینم! موریدی عیشقی تۆ، گرتوویەتۆ، بۆ زیکری تۆ، بێ تۆ! دووسەد تەسبیحی سەد دانە، لە دانەی لەعلی ئەسرینم! بە یادی لەززەتی هەنجیری لوتف و شەهدی ئەلفازت خەریکی حیفزی سوورەی نَحل و ئایاتی والتِّینم مەلا ئامادە بێ وا چاکە هەر وەختێ بەسەر سەرمۆ ئەسیری هیجری تۆم و هەر نەفەس موحتاجی یاسینم لە حەلقەی فەوجی دەربانی عەلائەددینی عوسمانی قبووڵی خاتری پاکی ضیاء الحقِ و الدّینم بە شەرتێ دەوڵەتی لوتفت حەواڵەی حاڵی ناری بێ بە دڵ بێباک و موستەغنی لە موڵکی چین و ماچینم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەمێکە من لە غوربەتدا غەریقی بەحری حیرمانم دەمێکە من لە غوربەتدا غەریقی بەحری حیرمانم بەبێ گوڵ غونچەدەم دایم موقیمی کونجی گریانم لە شوێنی بولبولی دڵ مات و سەرگەردان و حەیرانم دەمێ بۆ گوڵ، دەمێ بۆ دڵ، زەلیل و زار و گریانم گوڵەکەم ڕۆ، دڵەکەم ڕۆ، بە جارێ ماڵی وێرانم دڵی میحنەت زەدەی بردم، بە گۆشەی چاوی بیماری بە شەرتێ بێ نیازم کا، لە ماچی لێو و گوفتاری ئەوێستا گەر دەبینێ من، دەپۆشێ باغی ڕوخساری موسڵمانان تەماشا کەن لە شەرت و عەقڵ و ڕەفتاری گوڵەکەم ڕۆ، دڵەکەم ڕۆ، بە جارێ ماڵی وێرانم وەکوو نەی کون کونە جەرگم بە نووکی تیری موژگانی گوڵی عومرم دڕا پاکی لە هات و چوونی زوڵفانی شکا پشتم، بڕا جەرگم لە حەسرەت وردە خاڵانی خودایا بۆ نەما عەهد و قەرار و مەیلی جارانی گوڵەکەم ڕۆ، دڵەکەم ڕۆ، بە جارێ ماڵی وێرانم ڕەفیقان گەر دەپرسن بۆچ دەناڵێنی؟ چ قەوماوە؟ لە سەر من واجبە شیوەن، هەتا هۆشم لە سەر ماوە تەماشای بولبولی دڵ کەن، بە ناحەق خۆ نەسووتاوە دەڵێن ئەمڕۆ لە من زیزە، گوڵی نەوڕەستە تۆراوە گوڵەکەم ڕۆ، دڵەکەم ڕۆ، بە جارێ ماڵی وێرانم فریشتەم تاکوو یاوەر بوو، بە دایم عیشوەکاری بوو سرووری مەجلیسان خۆش بوو، بە زاری عیشقی ناری بوو لە باغی وەسڵی دڵدا بێ غەم و ئەندۆه و زاری بوو کە بەختم چوو، گوڵیشم چوو، دڵیشم دەردی کاری بوو گوڵەکەم ڕۆ، دڵەکەم ڕۆ، بە جارێ ماڵی وێرانم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە دارولحوزنی دووری ئیختیاری غەم نەکەم چی بکەم لە دارولحوزنی دووری، ئیختیاری غەم نەکەم چی بکەم؟ بەبێ مەعشووقی شادی، دەس لە مل ماتەم نەکەم چی بکەم؟ ڕەئیسی تاقمی بەدبەختی سەختی کێشی ئەییامم، وەکوو وەحشی لە زومرەی ئەهلی عیشرەت ڕەم نەکەم چی بکەم؟ کە ئاهی سینە وەک جۆشی سەماوەر بێ لە جونبوشدا لە جێگەی چا لە دڵما خوێنی جەرگم دەم نەکەم چی بکەم؟ نەبوو بۆ من دەمێ غونچەی سرووری گوڵشەنی وەسڵت لە خارستانی هیجرت خاری میحنەت، جەم نەکەم چی بکەم؟ بیابانی فیراقت وادییەکی گەرم و بێ ئاوە قەناعەت گەر بە ئەشکی ئاتەشی گریەم نەکەم چی بکەم؟ موشەووەش بوو بە مەشرووتەی ئەلەم ئەوقاتی ئێرانم بە سالاری خەیاڵت فیکری دەفعی غەم نەکەم چی بکەم؟ لە شوعلەی ئافتابی تەلعەتت یەک مانگە مەحروومم لەژێر باری غەما پشتم هیلالیی خەم نەکەم چی بکەم؟ دڵم وەک ئاش و دەردم ئاشەوانە بۆ مزەی میحنەت سروشکی دەم دەمی چاوم، بە سەیلی چەم نەکەم چی بکەم؟ لە بۆ میعراجی وەسڵت بێ بوراقی پڕتەوی لوتفت لە کولبەی میحنەتی عەزمی حزوورت کەم نەکەم چی بکەم؟ عرووسی فیکری ناری زێوەری تەحسینی مەحموودە بەبێ زێوەر دەسا بووکی تەبیعەت زەم نەکەم چی بکەم؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من بە ئەمری تۆ لەبۆ تەحقیقی فەرمانی قەدیم سەبارەت: دەربارەی شێخ مەحموودی حەفید من بە ئەمری تۆ، لەبۆ تەحقیقی فەرمانی قەدیم دامە بەر میزانی عەقڵ و عاقیبەت وا تێگەییم مەتڵەبێ دایر بووە ئیسمەن، وەلی ڕەسمەن نییە نوکتەیە مەخفی لە بنیایە وەکوو ئیکسیری سیم موختەسەر پیرانە سەر بەحسم لەگەڵ هێنایە پێش ئەو بە توندی من بە نەرمی، ئەو بە سەختی من سەلیم من وتم پیرانە جێگە و تەکیەگاهی ئەولیا حەیفە بۆ تۆ بێ بە جێگەی عیشرەت و عەیشی عەزیم ئێستە وا مەشهووری ئافاقە ئەڵێن شەیدا بووە «شین وێ و خێ»یە، بە «عەین و شین و قاف»ی «کاف و چیم» خۆش بە قانونی سەداقەت هاتە مەیدان و وتی لەم گوناه و ئیفتەرا دوورم بە باللّه الکریم بۆ ئەکەی باوەڕ بە حەرفی پووچ و ناپاکی ڕەقیب تۆ کە ئاگاهی لە وەزع و حاڵەتی گەردن کەچیم قەت لە گوێ مەگرن قسەی فیتنە و حەسوود و دوو زمان قەت قبووڵی دڵ نەبێ تەزویر و قەولی موددەعیم من بەڵێ یەک شەو بە شۆخێ ئاشنا بووم و ئەویش کچ نەبوو ژن بوو، ئەویش بەخوا لە خەودا بوو کە دیم گەر لە گوڵ لادەم دەمێ، مەعلوومە من یارم بە خار ڕوو ئەگەر لادەم لە قیبلە، من لە جوملەی دۆزەخیم عالیمولغەیبم خودایە بۆ گەواهی من کە وەک یووسفی سیددیقی میسریم و لە توهمەت بێبەریم ڕازیقم یەک، ڕهبەرم یەک، مەزهەبم یەک، قیبلە یەک یەک بە یەک عالەم بدەن شایەد لەسەر یەک حاڵەتیم جەننەتم یەک، کەوسەرم یەک، زەمزەمم یەک کەعبە یەک ئیعتیقادم تا وەها بێ، تالیبی بوتخانە نیم ماوەتۆ ئەمجارە ئەو بۆ من بە شێوەی ئاشتی تا نەجاتی دەن لە خۆف و غایلە و ئەندۆه و بیم کاری من تەقوا و تەسبیحاتە هەر شەو تا سەحەر فیکری من تا وایە کەی مایل بە شەوگەردی و دزیم ئێستە من زامن کە ئەو نەیبێ خەیاڵات تا ئەبەد من لەمەولاوە کەفیلی حەزرەتی ئالی عەلیم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەک ڕوودی بەری دووڕووەیە چەشمەیی چاوم وەک ڕوودی بەری دووڕووەیە چەشمەیی چاوم وەک سۆزی دڵی شێخە، کزەی جەرگی بڕاوم مەشهووری هەموو عالەم و ئافاقە کە وا من سەودازەدەیی عیشوەیی تورکانی ڕەزاوم تورکێ کە بە زۆری نەزەر و ناز و گرێشمە بردوویە قەتاری خیرەدی یەغمە کراوم ئاهوو ڕەوشێ، غەمزە فرۆشێ، بە نەزاکەت پرسی لە عەقیدە و ڕەوش و مەزهەب و ناوم پێم وت: کە لە زومرەی خەدەمی عاشقی ڕووتم بۆ میهری ڕوخت، مایل و موحتاجی هەتاوم موحتاجی دەرم، تالبی دینار و درەم نیم غەمبار و برینداری دڵی تازە بڕاوم ناری لە دەری حەزرەتی مەحموودە تەمەننای دەرمانی عیلاجی دڵەکەی تازە دزاوم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چ حوسنێ هەس ئەمن خزمەت بەسەر کەم چ حوسنێ هەس، ئەمن خزمەت بەسەر کەم لە ماچی دەس، ئەبێ سەرفی نەزەر کەم وەها چاکە لە میعراجی وەفادا لە ڕووتانا بە لەب شەققولقەمەر کەم ئەسەف ئەمڕۆ کە میری پڕ مەلالم لە دنیادا بە تەنیا بێ حەڵاڵم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر دوو غەزەلی تاهیر و عیززەت کە لەبەر کەم هەر دوو غەزەلی تاهیر و عیززەت کە لەبەر کەم شایستەیە گەر ئەفسەری عوسمانی لەسەر کەم گەر شەهدی خەیاڵاتی دەمێ بێتە نەزارەت لایق ئەوەیە، تەرکی مەی و شیر و شەکەر کەم گەرچی لە وڵاتی عەجەما ساکینم ئەمما بڕوا مەکە من قەت بە عەلی سەببی عومەر کەم شەرمەندە و ڕووزەرد و سەرئەفگەندەیی دەرگام مەنعم مەکە لەو قیبلە، ئەگەر سەرفی نەزەر کەم بێ گەردش و ئاشووبی زەمانە بە حەقیقەت مومکین نەبوو، تەرکی ئەدەب و نەقسی هونەر کەم ئەمما کە ڕەقیبم بە هەموو لەحزە فەلەک بێ مەعلوومە دەبێ دڵ لە غەما سەرفی زەرەر کەم تەخسیری من و لەشکری بەخشایشی تەبعت شەڕیانە وەلێ مەسڵەحەتم وایە حەزەر کەم غوفڕانی وەکوو بایە، وەکوو گیایە گوناهم چۆن نوختە موقابیل بە ئەسەد گورگی لەجەر کەم بێ عەقڵییە بۆ من لە نەزەر عەسکەری ڕووتا باسی غەلەبە و کەشمەکەشی فەوجی قەجەر کەم بەهبەه چ نەویدێکە ئەگەر بێت و بڵێ من ئیحسانە لە تەخسیری، بە دڵ سەرفی نەزەر کەم ناری کە دڵی تاهیرە وەک جامی سکەندەر حوسنی نییە دڵ هەمدەمی ئەنواعی خەتەر کەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو کە وا تاقە بە شێوەی پێکەنین ئەو کە وا تاقە بە شێوەی پێکەنین وەردەگێڕێ پیری سەد ساڵە لە دین تازە سەییادە لە چینۆ هاتووە عیدی قوربانە، بە قوربانی دەبین ئاهوویەکی وەحشە، دڵ وەحشی دەکا ئەی دڵ ئاگا بە، بە وەحشی دەرنەچین حەسرەتی زەردیی شەمامەی باخەڵی عەیشی سوورم پێ دەکا هەر دەم بە شین ناری ئەمڕۆ عاجز و ئاشوفتەیە جەرگی سووتاوە بە هیجری نازەنین ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی شەهەنشاهی شکۆهی عیززەتی ڕوویی زەمین سەبارەت: مەدح و ستایشی پێغەمبەر ئەی شەهەنشاهی شکۆهی عیززەتی ڕوویی زەمین گەوهەری تاجی ڕیسالەت، شەمسی بورجی مورسەلین زینەتی نووری نبووەت، تاجداری موڵکی دین مەتلەعی سوبحی سەعادەت، مەزهەری سیدق و یەقین ئەی سوپاسالاری فەوجی ئەنبیا و موڕسەلین ئەی شەوی ئەسرا مەلەک خوڕڕەم لە بۆ ئاهەنگی تۆ عەرش و کورسی بوو بە تەخت و مەسنەدی ئەوڕەنگی تۆ گوڵشەنی جەننەت خەجاڵەت ما لە جیلوەی ڕەنگی تۆ بۆ نەوازش زاتی حەق هەم سوحبەت و هەم دەنگی تۆ شاهیدی تەعزیمی تۆ بوو، شاتری روح الأمین پڕتەوی بەدری جەماڵت، شەمعی جەمعی ئەنبیا زینەتی حوسنی کەماڵت سۆزی شەوقی ئەولیا گەردی نەعلەینت بەڵێ ڕەونەق شکێنی تووتیا میشکی تۆزی دامەنت عەتری دەماغی ئەتقیا یەعنی بۆ تەئسیری بینش عەینی سورمەی خاکبین من گەدا و بێ نەوا، تۆش خاوەنی گەنج و کەریم من نەخۆش و بێ دەوا، هەر تۆی دەوا بەخش و حەکیم چی لە هەنگامی جەزا کەم، بێ هەوا خواه و نەدیم ڕوو لە کوێ کەم غەیری تۆ، ئەی شافعی زومرەی ئەسیم من گوناهبار و خەجاڵەت، تۆ شفیع المذنبین با بکەم شیوەن لە داخی باخی عومری بێ سەمەر دەستەئەژنۆ دابنیشم وەک هەتیوی بێ پدەر با بە ئەشکی دیدە تەڕ کەم خاک و خۆڵی ڕاگوزەر خۆ لە قوڕ بگرم بە جارێ هەر لە پێ تا تەوقی سەر بەڵکی لوتفی شاهی لەولاک بێ نەجاتم دا لە شین شەرمەزار و سەرفگەندە و غافڵ و دێوانە خۆم بێ شوعاعی مەعریفەت، بێ نوور و بێ پەروانە خۆم ئەی بە ڕیسوایی لە کووچەی شاردا ئەفسانە خۆم موستەحەققی تیر و تانەی ئاشنا و بێگانە خۆم واجیبی ڕەحمم بە سێ یا رحمتً للعالَمین بوردەباری دەستی نەفسی کافری ئەممارە خۆم بێ زەخیرە و زادی ڕێگەی ئاخیرەت بێچارە خۆم ڕووت و قووتی مەحشەر و بێ سایە و ئاوارە خۆم دەستە پاچە و ڕوو سیاه و عاجز و بێکارە خۆم بێ بە فریادم لەوێدا یا دلیل المجرمین! من کە مەشهوورم بە مەحکووم و موتیعی نەفسی شووم کەی بە ئوممێد و خەیاڵی ئیعتیبار و ئابڕووم قەت لە خەرمانی ئیتاعەت یەک قەدەم پێشۆ نەچووم ئێستە من قانع بە خۆشەی ئایەتی لاتقنطوام مەزرەعەی عەفوی خودا نابێ ببێ بێ خۆشەچین بێ نەسیبی کەعبەتوڵڵا و تەوافی خاکی خۆم دوور و بێ بەهرەی مەدینەی خاکی عەنبەرناکی خۆم ئەی ئەسەف مەحروومی زومرەی حەزرەتی لەولاکی خۆم حەسرەتا مەحروومی شەهدی زیارەتی شەبباکی خۆم بۆ نەڕێژم ئەشکی ئاڵ و ئاوی گەرم و ئاتەشین؟ گەر سەگی دوای فەوجی خاسانی خوایی کەوتووە یانی دەرباری دەری ئەسحابی کەهفی گرتووە ئەو لە جەننەتدا موقیم و من لە دۆزەخدا بووە ئەی حەبیبی خالیقی عالەم تەرەححوم تا زووە ئەو سەگی ئەسحابی کەهف و من سەگێکی تابیعین! ناریا ئامادە بە نزدیکە هەنگامی سەفەر مەنزڵت دوور و درێژ و چۆڵە ڕێگەت پڕ خەتەر تا بەکەی غەفڵەت نشینی خاکی، ئەی خاکت بەسەر ڕوو لە ڕەوزەی موستەفا کە بێژە یا خیر البشر نیمە توێشەی ڕێگەجوز ئیخلاسی ئالی تاهیرین ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باڵی هوما سێبەری زوڵفی پەرێشانی ژن باڵی هوما، سێبەری زوڵفی پەرێشانی ژن نافەیی میشکی خەتا: پەرچەمی ئەفشانی ژن کەعبەیی ئەربابی دین، قیبلەیی خەڵوەت نشین شەمعی شەریعەت کوژێن، ڕوومەتی ڕەخشانی ژن بایسی توولی حەیات، عیللەتی فەوت و مەمات خەندە بە ڕووی نازەوە، ڕوومەتی ڕەخشانی ژن باغی دڵ و کانی دڵ: گوڵشەنی ڕوخسارییە گەنجی فەرەح بەخشی دڵ، لەعلی بەدەخشانی ژن ئایەتی میهر و وەفا، سوورەتی سیدق و سەفا مەرهەمی دەرد و جەفا، غونچەیی خەندانی ژن مەرکەزی عەیش و نەشات، زەمزەمی عالی سیفات چەشمەیی ئاوی حەیات، چاهی زەنەخدانی ژن مەئمەنی ئەمن و ئەمان، مەلجەئی شێری ژیان چەتری سەری عاریفان، سێبەری دەربانی ژن ئەم غەزەلی نارییە عیللەتی ناچارییە ترسە لە بێ نانی و مەخسەرە پێدانی ژن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە غەمزەی چاوی مەخمووری سیاهی مەستی مەی کردین سەبارەت: ئەم غەزەلە وا باوە «ناری و تایەر بەگ» پێکەوە دایانناوە بە غەمزەی چاوی مەخمووری سیاهی مەستی مەی کردین بە ماچی لێوی موستەغنی لە ئەنواعی مەزەی کردین ترازا بەندی سوخمەی ئاڵی گوڵناری بە ئاهی من کە چی دەستی لە سەر دانا، لە سەیری باغی بەی کردین بە هەوری پەرچەم و ئەبرۆ، ڕوخ و زوڵفی کە داپۆشی لە شەوقی ڕوئیەتی بەدری هیلالی یەک شەوەی کردین ئەگەرچی کوشتنی خۆ قابیض الأرواحە موژگانی بە قانوونی مەسیحایی لە خەندەی لێوی حەی کردین عیلاجی دەردی دڵ ناری لە تاهیر بەگ تەمەننا کە بڵێ: ئەمڕۆ گوڵەندامێ بە تیرێ جەرگی پەی کردین بە خەمزەی چاوی مەخمووری سیاهی، مەستی مەی کردین بە ماچی لێوی موستەغنی لە ئەنواعی مەزەی کردین ترازا بەندی سوخمەی ئاڵی گوڵناری بە ئاهی من کە چی دەستی لە سەر دانا، لە سەیری باخی بەی کردین بە هەوری پەرچەم و زولفی، ڕوخ و ئەبرۆی کە داپۆشی لە شەوقی ڕوئیەتی بەدر و هیلالی یەک شەوەی کردین ئەگەرچی کوشتنی خۆ قابِض الأرواحی موژگانی بە قانوونی مەسیحایی، بە خەندەی لێوی حەی کردین عیلاجی دەدری دڵ «ناری» لە تاهیر بەگ تەمەننا کە بڵێ ئەمرۆ گوڵئەندامێ، بە تیرێ جەرگی پەی کردین «تاهیر بەگی جاف» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەی زومرەی خاریجە ڕۆحم بە فیداتان سەبارەت: ١٩٣٥ - دەربارەی کچێکی ئەرمەنییە کە بۆ کوڕێک موسڵمان بووە هەی زومرەی خاریجە ڕۆحم بە فیداتان بۆ غیرەت و بۆ هیممەت و بۆ عەهد و وەفاتان بێ فائیدەیە لافی عەجەم بۆ چی کە ئێوە کاری سەری سەد نێزە ئەکا، زەخمی نیگاتان گەر لەشکری ئینگلیزە، وەگەر فەوجی فەرەنگە ساحیب زەفەرن، سەد قەل و بەردێکە لە لاتان ئیمامی عەلی، یاوەری ئەم فەوجە غەریبە سەرهەنگە عومەر، حەزرەتە سەرتیپی سوپاتان دەک من بە فیدای، یاوەر و سەرعەسکەری وابم قوربانی سەر و گەردنی سالاری وفاتان سستی مەکەن ئەی مەجمەعی ئەسحابی هیدایەت یاڕەب لە منی خەستە کەوێ تیری قەزاتان پەردەدڕی هەر دوژمنە، خۆ هەیبەتی ئێوە تیغی هونەری خەنجەری خوێنڕێژی جەفاتان جەللادی سەری ئەرمەنی ئێوەن بە ئیشارەت گەردن شکەنی --- بای چاکی کەواتان چون ئەو کچە زۆر تالیبە بۆ دینی محەممەد دەس هەڵ مەگرن ئێوە بن و زاتی خواتان کاری چییە وا بێ هونەری بەهجەت ئەفەندی شابەندەری کۆنە قەرەچی، تف لە حەیاتان عەیبی نییە وا تەجرەبە کەن، خێرە بە دینم ئەووەڵ بەسەر ئاور، دووە شمشێری قەزاتان مومکین نییە تەعریفی وەفاتان بە حیکایەت خاریجە لە تەحریری قەڵەم، وەسف و سەناتان هەرچەندە بە جیسمانی ئەمن غایبم ئەمما بەخوا دڵەکەم سابیتە هەر لەحزە لەلاتان خاڵین لە خەلەل، هەر یەکە مومتاز و ڕەشیدن ئەهلی عولەما و حاجی و ئەسحابی گەداتان شێری زەفەری دەوڵەتی ئەربابی نەجاتن دانەی گوهەری ڕۆمن و ئێرانە بەهاتان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە شیرینی جوابت دەفعی ڕووتاڵی لە سەرما بوو بە شیرینی جوابت دەفعی ڕووتاڵی لە سەرما بوو لە وەعدەی سڕیا، گەرمی جوابی کاغەزم چا بوو نەما یەکسەر نەخۆشیم و بەسەر چوو میحنەت و شینم ڕمووزی سرکە ئامێزت، تەبیبی دەفعی خەزرا بوو موبەددەل بوو بە گوڵ ڕەنگی جوانی، سوورەتی پیری نەسیمی خەتتی مشکینت، مەگەر نەفسی مەسیحا بوو ئەیازم گەر لە دڵ دەرکەی، مەگەر ئەفسانە ڕازم من شکۆهی شاهی غەزنەینە، بە حیکمەت جیلوەئارا بوو لە بۆ ئەربابی شەوکەت لازمە زیبی هەواخواهی ڕەواجی حوسنی یووسف، شۆڕشی عەشقی زولەیخا بوو موجەڕڕەد حوسنی شیرین، جەزبی موڵک و دین و دڵ بوو خۆ زەهیری میهری خەسرەو، زەمزەمەی سازی نەکیسا بوو چ بەحسی وەسفی تەییارە و تفەنگ و تۆپی ئینگلیزە بەبێ مەیلی عەرەب، تەسخیری بەسرە و شاری بەغدا بوو لە وێرانیی قەڵا مەڕوانە، بڕوانە زەمانی زوو دەمێ پایتەخت عەجەم شاه و گەهێ لوتفعەلی شا بوو بە تەحویلاتی بێ قانونی ئەم گەردوونە فەرتووتە زەمانێ مەنزڵی ڕۆمی، دەمێ جێی عەیشی تەرسا بوو بە گوم بوونی نگینی بوو، نەما حوکمی سولەیمانی قەباحەت کەی لەسەر سەخرەی لەعینی بێ سەروپا بوو کەلامم قەندە چی بکەم ناریا بێ مشتەری ماوە مەگەر بمرم بڵێی داخی گرانم شاعیرێ چا بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حەقیقەت نووستنی ئەمشەو بەجێ بوو حەقیقەت نووستنی ئەمشەو بەجێ بوو کە لێفە و دۆشەکم سمتی خەجێ بوو خەجاڵەت بێ خەجێ شووی پێ نەکردی ئەوەند پاڕایتەوە ڕووی تێ نەکردی ئەوا کردم ئەتۆش بەیتولخەلا بووی نەهات و دەفعەیە گووی تێ نەکردی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خەمیی پشتی بەنی ئادەم بە باری ژن نەبوو چی بوو خەمیی پشتی بەنی ئادەم، بە باری ژن نەبوو چی بوو؟ ئەساسی غوربەتی ئادەم، بە باری ژن نەبوو چی بوو؟ ئەگەر هارووت و مارووتن، لە چاهی زیللەتا جووتن بە فیتنەی چاوی مەستی پڕ خوماری ژن نەبوو چی بوو؟ ئەگەر قابیل بە قاتڵ بوو، لە حەق بێ مەیل و غافڵ بوو سەبەب گوڵزاری ڕوخساری عوزاری ژن نەبوو چی بوو؟ لە کێوی بێستوونی میحنەتا، فەرهادی بێ مەئوا پەرێشان و پەشێو و داغداری ژن نەبوو چی بوو؟ نەمامی کەوکەبەی شیرین لە وەختی میهری فرزەندی لەسەر باغی گوڵی بۆس و کەناری ژن نەبوو چی بوو؟ ئەگەر بێژەن موقەیید بوو لە چاهی شاهی تورکانا بە حەلقەی داوی زوڵفی خار و ماری ژن نەبوو چی بوو؟ ئەگەر مەجنوونە، شەیدایە، بە شێتی وێڵی سەحرایە، بە دڵ ڕەنجوور و بێ سەبر و قەراری ژن نەبوو چی بوو؟ لە زیندانی جەفادا، بێ سەفا ما، ماهی کەنعانی بە مەکر و داوی تەزویری بەکاری ژن نەبوو چی بوو؟ مەلا وەک تاقمی شێخ و بەگی داماو و بێچارە! سەرئەفگەندەی چەپۆک و دەردەداری ژن نەبوو چی بوو؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم کەی بێ زەمانێ زوو بە زوو سەبارەت: بۆ حاجی مەلا عەزیزی بالیکەدەری چاوەکەم کەی بێ زەمانێ زوو بە زوو دابنیشین بێ غەمی دڵ، دوو بە دوو دەفتەری ڕازی گلەی ڕۆژی فیراق بێتە مەیدانی بەیانۆ، موو بە موو چەندە خۆشە بۆ من و تۆ پێکەوە وەک گوڵ و بولبول، بە شێوەی ڕوو بە ڕوو وا بە تۆ موشتاقە چاوم، هەر وەکوو گوڵ بە ئاو و لێو بە چایی و کچ بە شوو گەر دەپرسی چۆنە ئەحواڵم! عەزیز دوور لە تۆ باوی نەما، وەزعی بە ڕوو مووی سپیم پێ خۆشە، چونکە قەت نەبوو هەمدەمی ساحیب وەفا، غەیری پەموو ناکوژێتۆ ئاگری دووریی بە شین موشکیلە بکوژێتەوە، ئاور بە فوو بۆ دڵی تۆ، چاوی من! دەرحەق بە من بوو بە بەردی سەخت و بەرداشی کەتوو؟ وا لەبەر قیژەی قژاکەی بێ ئەدەب مەخفییە ئەهلی ئەدەب وەک کوننەبوو غەم لە دڵما بۆ نەمانی زیکری حەق بێ زیارەت بوو بە شێخی سەرگەلوو بۆ ژنی دنیا کە نیکاحم بڕی بوو بە شاهید نەگبەت و غەم پێخەسوو وەعزی من بۆ ئەهل و میللەت چاوەکەم پووچ و بێ تەئسیرە وەک تەڵقینی جوو وا لە قەیدی میحنەتا ماوم زەلیل موددەعی من ڕوو بە ڕوو، سینەی هەنوو کەعبە کەچ نابێ لە گوڵزاری سەفا گەر کەرەم کەی تۆ بە ناری یەک دەسوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کاکە چاکەت بێ درۆ ئەمجارە چایێ چا نەبوو کاکە چاکەت بێ درۆ، ئەمجارە چایێ چا نەبوو تامی کتری یا ئەبوومیزانی حەتتا لا نەبوو ناوی چایی بوو، لە تام و عەتر و لەززەت بێبەری لایقی دەم کردنی بۆ شێخ و بۆ ئاغا نەبوو یا ئەمن زەوقم نەماوە، یا ئەتۆ عەهد و وەفا یا مەلا قەدری لە لای تاجر، وەکوو کوێخا نەبوو موختەسەر خۆشە قسە، لەم حەرفە قەت عاجز مەبە نەگبەتی بوو کەوتە ماڵم، ماڵی پێ ئاوا نەبوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەتا سایەی بە هەمسایەی هوما بوو هەتا سایەی بە هەمسایەی هوما بوو هوما وەک سێبەری بێ سایە مابوو وتم زەخمی موژەی دەرمانی مەرگە کە چی فەرموویە دەردی بێ دەوا بوو مەگەر عومرم لە بۆ وەسڵی بە بادەم کە شانەی پەرچەمی بادی سەبا بوو بە گریەم پێکەنی و دڵ کەوتە خەندە کە یەعنی عوقدەیی موشکیل گوشا بوو ترازووی زوڵفی ڕۆژ و حوسنی کێشا تەفاوت هەر لە ئەرزۆ تا سەما بوو خەتی توڕڕەی شکستەی بۆیە حەل بوو لە شەودا کوڵمی بێ شەم شەوچرا بوو نەما مەیلی بە چا ساقی لەمێدا شەکەرخەندە بە ڕەنگی مەی کە چا بوو ئەگەر کەوسەر لە عاشق مەنعە بۆ چی خەمی زوڵفی کەمەندی ئەولیا بوو؟ ! کە تەوقی غەم ئەزەل تەقسیم کرا دیم ئەوی تەوقی لە ملدا بوو مەلا بوو! لە گەنج و دەوڵەتی نەزم و غەزەلدا وەکوو نالی غەنی، ناری گەدا بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەرچەندە بەعیدم لە درۆ و لابە بە عیدم سەبارەت: بۆ حەمەسەعید بەگی سەلیم بەگی جاف هەرچەندە بەعیدم لە درۆ و لابە بە عیدم بێ شوبهە بە دڵ مایل و موشتاقی سەعیدم قیبلەیی دڵ بە عەلی سوورەتی بابا عەلییە کە لە جوملەی سەمەری باغی لەتیفی وەلییە گەرچی تەقسیری نەهاتن کاری بەندی قاچمە دەم بە دەم داوێنی پاکت، پاکی جێگەی ماچمە دوور لە تۆ، ساعەت بە ساعەت، وەک نەخۆشی بێ تەبیب چاوەڕێی ئاوازی دەنگی خاکەناز و پاچمە هەر لە خاکی ڕووسەوە تا ڕۆم و بولغار و حەبەش کەس نییە ڕازی بە تەقسیمی، ئەزەل بێ یا بە بەش ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی لەعلی لەبی یار عەقیقی یەمەنی تۆ ئەی لەعلی لەبی یار، عەقیقی یەمەنی تۆ یا غونچەیی نەشگوفتەیی باغ و چەمەنی تۆ بەم تەرزە عەتر بێزی دەکەی دیارە لە دڵدا ئەی خاڵی سیامیشکی خەتا و خوتەنی تۆ شیشەی دڵەکەم کەن بە سەری تیری نیگاهت وا دیارە بە چاوا، بتی پەیمان شکەنی تۆ سبحانک لا حول و لا قوّة إلاّ باللّه چ شیرین و چ نازک بەدەنی تۆ تەئریخی خەیاڵی فەلەکولئەعزەمی وەجهت تەسویری گەلێ سەعبە بەبێ گۆی زەقەنی تۆ بێ زیارەتی قوببەی حَجَرُالأسوَدی خاڵت تامی چییە چای زەمزەم و گۆشەی دەهەنی تۆ چین چین لە سەری گەنجی ڕوخت حارسە ئەمڕۆ تەرسابەچەیی زوڵفی شکەن دەر شکەنی تۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تا کەی بە ستەم مایلی ئەی چەرخی جەفاجۆ تا کەی بە ستەم مایلی ئەی چەرخی جەفاجۆ تا کەی لە غەمت زاری و فەریاد و خودا ڕۆ تا کەی ڕەوشی کەچ ڕەوی و فیتنە فرۆشی! بۆ نەهبی فەرەح، دەورە و جەولانی تەکاپۆ؟ بۆ نیتە لەگەڵ ئەهلی خیرەد میهر و وەفا تۆ؟ بۆ ئەهلی شەرەف عاجز و بێزارە لەدەس تۆ؟ بۆ خەسمی لەبۆ ساحیبی عیرفان و سەداقەت؟ بۆ یاری لەگەڵ تاقمی بەدتینەت و بەدگۆ؟ بۆ ئالی عەلی پارە بووە جەرگی لە داخت؟ وەک جەرگی عیراقی بە دەمی تیری هولاکۆ میهرت کە نییە، زەحمەتی بێ غایە لە سەرچی لوتفت کە نییە، میحنەت و ئازار و ئەلەم بۆ؟ کۆلارە چ حوسنی هەیە مەشغووڵە بە سەیران عەنقا چ گوناهی هەیە مەحبووسە بە قافۆ؟ بۆ زاغی سیەهچەردە، نەزەربازە لە باغا بۆ بازی سپی وێڵی بیابانە بە داخۆ ئەی خوو کەچ و کەچ باز و کەچ ئەندێش و عەمەل کەچ دانێ نەفەسێ یەک قەدەمی چاکە بە ڕاسۆ دەک تەخت و ئەساست بە دەمێ زێر و زەبەر بێ وەک نیتە دەمێ گەردش و ڕەفتاری لەسەرخۆ ناری لە فیراقی ڕوخی مەنزووری عیراقی غەرقی عەرەقی ئاهە بەدەم میحنەت و شینۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جەژنە لە هەموو لا بە یەقین یارییە ئیمڕۆ جەژنە لە هەموو لا بە یەقین یارییە ئیمڕۆ ڕۆژی تەرەب و عیشرەت و بێدارییە ئیمڕۆ جێگەی فەرەح و شادی و ئازادییە بێ شک وەعدی کەرەم و مەرحەمەتی بارییە ئیمڕۆ پابەندی ئەلەم، هەمدەمی غەم، یاوەری میحنەت هەمرازی جەفا، دوور لە سەفا، نارییە ئیمڕۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەشدەری لێ بەستووم وەک جەردەیی یوونان درۆ شەشدەری لێ بەستووم وەک جەردەیی یوونان درۆ تا نەگا دەستم بە ڕۆمی عەفوی بێ پایانی تۆ ڕووسی بێ شەرتی کە وا گرتوویە موڵکی دڵ نەما بۆ لەبی سالاری ئەفکارم مەجالی گفتوگۆ کەی دەبێ عاجز لە سەقری خەسرەوی ساحیب شکار گەر خیلافێ ڕوو بدا جارێ لە بازی دەستەمۆ نوکتەیی باریک و مەعلوومە لە بازیگاهی شا باعیسی ماتی و زەبوونی باز و توغیانی هەڵۆ داری بەد عەهدی دەزانم خاری سەردی بادیە بێ لەبی عیشرەت لە مەی سۆزش لە نەی دێ جۆ بە جۆ بێ هوجوومی سەیلی عەفوت دەفتەری عەهدی وەفام کەی بە سەد زوڵمەت سیاهی دێتە پاکی و شستوشۆ؟ قەت لەگەڵ عولوی مەقاما، عاجزی تا سەر نییە عاسمان، بارشتی گاهێ، تەرزەیە و جارێ گەزۆ مەتڵەبێکی حیکمەت و بێ نوکتەیی ساحیب گوناه بێنە سەر بابی شەفاعەت بێ وەسیلە، خۆ بە خۆ ناری گەر گەردی غەم ئەمڕۆ لە دڵ تاهیر نەکەی وەک برینی کۆنە زامی سەختی میحنەت دێتە سۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە من کانی تەڵا مەخفی بوو دێمۆ لە من کانی تەڵا مەخفی بوو، دێمۆ لەمەولا حەیفە دڵ بەستن بە سیمۆ وجوودم وەک گوڵی پەژموردە وا بوو نەسیمی لوتفی تۆ هات و گەشیمۆ! لەبۆ تەشریفی یادی تۆ لە بەینا هەچی خارێ لە ڕێدا بوو چنیمۆ لە دوورۆ بۆی شەمیمی کاغەزت هات بە تەرزی گوڵ، بە دەم بادی نەسیمۆ بە ڕەسمی «ئەلف و دال و بێ» وەرم گرت چ وەرگرتن: بە «میم و ئەلف و چیم»ۆ گرفتارم حەقیقەت لەم مەقامە وەکوو گەوهەر بە دەس شەخسی لەئیمۆ لەلای ناری هەچی خەرمانی غەم بوو بە مەجمووعی ڕەقیباندا بەشیمۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کە جێ جیلوەی ڕوخی والایە ئیمڕۆ کە جێ جیلوەی ڕوخی والایە ئیمڕۆ سولەیمانی ئەڵێن ئاوایە ئیمڕۆ حیجاز ئاسا لە سەفحەی خاکی ڕۆما حەقیقەت شاری بێ هەمتایە ئیمڕۆ لە سایەی تۆیە وا ڕەونەق شکێنی شکۆهی بەسرە و بەغدایە ئیمڕۆ لە نێو فنجانی دڵدا خوێنی جەرگم وەکوو قاوەی یەمەن ئاسایە ئیمڕۆ ئەگەر جۆیایی ئەحواڵی عەجەم بێ سەراپا شۆڕش و غەوغایە ئیمڕۆ لە هەر جێگە مەقام و داستانێ لەتیفی عەکسی ئەحمەدشایە ئیمڕۆ مەشایەخ گەر ڕەواجی دا بە سالار لەسەر شا ئەهلی دڵ بەرپایە ئیمڕۆ نەفەرمووی بێ هونەر ئاخر بە تۆ چی؟ مەلا بۆ کۆمەکی ئازایە ئیمڕۆ لە دنیادا هەتا ناری بمێنێ بە دەست و دڵ لە لایان شایە ئیمڕۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ غەزەل ئیمڕۆ بە من چاوم بە ناحەق گەڕ دەکەی سەبارەت: بۆ ئەحمەد ئەفەندی بۆ غەزەل ئیمڕۆ بە من چاوم بە ناحەق گەڕ دەکەی؟ من بە گزگل ئیحتیاج و تۆ بە لیمۆ شەڕ دەکەی! من لە بێلوودا بە بێ ئاو و بەبێ بوڕ کەوتووم تۆ لە بەغدادا هەمیشە سەیری بەحر و بەڕ دەکەی هەمدەمی بازی تەواری بووی لەبۆ سەیر و سەفا ڕاوەکەو بۆ چی عەزیزی من بە واشەی گەڕ دەکەی؟ دڵ لە غەمدا وشکە هەر وەک پووشی وشکی شارەزوور تۆ لە من تەکلیفی شیعری شۆخ و تازە و تەڕ دەکەی مشتەری چونکە نەماوە بۆ مەتاعی نەزمی من چۆڵە بازاڕی خەیاڵی ناری گەر باوەڕ دەکەی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە ئاه و ناڵە مەشغووڵم لە نەغمەی ساز و تارم چی سەبارەت: ئەم شیعرەی بۆ شێخ مەحموودی حەفیدزادە ناردووە لە ١٩٣١ تا ١٩٣٣ لە ناسریە دەستبەسەر بووە بە ئاه و ناڵە مەشغووڵم لە نەغمەی ساز و تارم چی ئەسیری میحنەت و دەردم لە سەیری نەوبەهارم چی لەگەڵ خاری غەما جووتم، لە عەیشی گوڵشەن ئازادم نەخۆشی دەردی هیجرانم، لە خۆشیی لالەزارم چی لە پایەی گردی سەیوانی فیراقت بێ نەوا ماوم لە ناز و نیعمەت و گەنج و مەتاعی ئەهلی شارم چی مەحەللەی گۆیژەی شەوقم سەراسەر پاکی وێرانە لە کەیف و سوحبەت و سەیران و چەشمەی سەرچنارم چی بەبێ تۆزی ڕیکابی تۆ، کە چەتری خەسرەوی سەر بوو لە تەختی مەسنەدی دارا و تاجی شەهریارم چی! بەبێ سایەی وجودی تۆ، کە سەرمایەی حەیاتم بوو لە سایە و سێبەری شمشاد و سەروی جۆیبارم چی! بەبێ شەمعی جەمالی تۆ کە پەروانەی دڵی من بوو لە شوعلە و شەعشەعەی بەنزین و مەه خورشید و نارم چی هەتا چۆڵی بیابانی فیراقت ماڵ و مەئوامە لە سەیری قەسری شیرین و لە ئەیوان و تەلارم چی موریدی میحنەت و دەردم، غەمی تۆ پیر و مەولامە لە مرقەی سۆفی و هاوار و جەزبەی تۆبەکارم چی! لە لەوحی سینەما، تا قامەتی ئەلفت خەیاڵم بێ لە «فێ و ڕێ و شین»ی مەنزڵی بێ یار و تارم چی تەبیبم غەم، جەفا هەمدەم، ئەلەم هەم قووتە هەم مەرهەم خەریکی شیوەنم دەم دەم، لە ڕەنج و غەم گوسارم چی کە بۆ من دەردی دووریی ئافەتی ڕۆح و سەر و ماڵە لە شۆر و لۆمە و فیتنەی زەمانە و ڕۆژگارم چی! بە پیری دڵ شکستی تەکیەگاهی چۆڵی «پیران»م لە زیکری پیری هەورامان و بەحسی شالیارم چی! کە من غەرقی زرێباری غەمی تۆ بم لە بێلوودا لە ناڵە و شیوەن و دەرد و غەمی ئەغیار و یارم چی! مەدینەی ناسریەی دڵ بە یادی تۆ کە ئاوایە لە مەعموورەی عیراق و تورک و چین و قەندەهارم چی! وتی نەفسم! بە خزمەتچی قبووڵم کە، وتی: هەی دەی لە خزمەتچی سەگ و مەلعوون و پیس و نابەکارم چی! لەگەڵ بەد ئەسڵدا وەک ئەو، نەتیجەی ئولفەت و مەیلە کە وا بێ من لە مائیل بوونی مار و گورگە هارم چی! بڵێ ناری لە کونجی میحنەت و غەمدا هەتا ماوی بەبێ «بازی فەرەح» ئاخر لە سەیران و شکارم چی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جەهلە ئیمڕۆ بۆ ئیقامەت ڕەغبەتی لادێیەتی جەهلە ئیمڕۆ بۆ ئیقامەت ڕەغبەتی لادێیەتی چونکە زانی عیلم و عیرفانە، لە شارا ڕێیەتی! عالمێ گەر دەرکەوێ سەد جاهیلی بێ مەعریفەت یا وەبەر تانەی ئەدا، یا فیکە و هێهێیەتی ماڵی دڵ شێوێ لەبۆ خاسییەتی ئاوی حەیات ئارەزووی ماچی دەم و تەقبیلی «لام و بێ»یەتی واقیعەن دنیا عەجەب شۆخێکی شەنگ و دولبەرە عالەمێ پابەندی عیشوە و «نوون و ئەلف و زێ»یەتی نارییە ئیمڕۆ لەژێر باری غەما هاوارییە دائیمەن هەر ئینتیزاری «میم و واو و تێ»یەتی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حوججەتی موڵکی لەتیفی خەت و خاڵی ڕوویەتی حوججەتی موڵکی لەتیفی خەت و خاڵی ڕوویەتی نووری ئیسباتی لەتافەت نەقشی حەڵقەی موویەتی ڕوومەتە یا چینییە، یا لەوحی مینا، یا سەدەف یا بە ئاهی سەردی عاشق ئاوە خۆ، بەستوویەتی پەرچەمی جەزبەی دڵی کردم لەبۆ شوعلەی ڕوخی ڕهبەری ئاتەشپەرەستی، توڕڕەیی جادوویەتی سەیری خەندەی لێوەکەی بۆ دڵنەوازی چی دەکا شەڕفرۆشی گەرچی ڕەسمی نێرگسی بەدخوویەتی چاوی مەستی قابِضُ الأرواحە لێوی وەک مەسیح کوشتن و ئیحیا بە چاو و لێوی هەر ئەو، بوویەتی مەنعی قەد ناکەم لە خوێن خۆریی کە شێوەی چاوییە کوشتن و قەتڵی بە ناحەق کار و پیشەی زوویەتی نەشتەری غەمزەی لە جەرگم دا و بە گریەم پێکەنی غونچە پشکووتن بە شەونم، عادەتی پێشوویەتی دیجلەیی سەیلی سروشکم حەدد و پایانی نەما شاهیدی بێ غایەتی لیتە و قوڕی پێڵوویەتی قامەتی ناری بە کۆڵی میحنەتۆ وا خەم بووە تەختی پیشانی هەمیشە هەمدەمی زانوویەتی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خاکی دەرگاکەت لەبۆ سەر هەر وەکوو ئەفسەر سەری سەبارەت: ئەم غەزەلە لە «دەنگی گێتی تازە» ژمارە ٩٣٧ ساڵی ١٩٤٧ بڵاو کرایەوە خاکی دەرگاکەت لەبۆ سەر هەر وەکوو ئەفسەر سەری ئەلفی باڵاکەت لە پێچ و خەم وەکوو عەرعەر عەری گوڵشەنی ڕوخساری تۆ، ڕەونەق شکێنی نەوبەهار ئاوێنەی حوسنت لە ڕەنگ و ئافەتی سێبەر بەری وا لە حەسرەت چاوی مەستت دەستەوئەژنۆ کەوتوون ئاهوویی ماچین و شۆخی چین و تورکی بەربەری شەو کە دەرکەوت و لە بۆ حەسرەت کەمێ ڕووی کردە مانگ میسلی تۆو، زەڕڕاتی نووری نەییری ئەنوەر وەری زەمزەمەت حوسنی لە ئافاقا، کە وەک تەل تێپەڕی ناو و ئاساری نەما، هەر وەک غەزالی پەرپەری خەیبەری دڵ بوو بە پەیکانی موژەی ژێر و زەبەر هەر وەکوو هەڵ کەندنی بێخ و بنی «حەیدەر» دەری چوو لە بۆ گوڵشەن، لە بۆ تەعزیمی حوسنی دەسبەجێ گوڵبەنی سەروی نیهالی باغی ئاغالەر لەری ڕۆژی دیوانی ئەزەل قسمەت وەها جاری بووە سەهمی ئاغا بۆ بزورگی، قسمەتی نۆکەر کەری ناریا تا کەی بە پیری فیکری بەیتی بێ سەمەر پیری و لافی جوانی؟ بێ نەوایی و قەشمەری؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فەرەنگی تۆ بە حەق بۆ نابی ڕازی فەرەنگی تۆ بە حەق بۆ نابی ڕازی بە ئوجرەت گرتووە گا جووتی قازی بە زاتی حەق کە بێت و ڕۆژی نەورۆز بە کلکی خۆی نەکا، وەک توولە بازی بە زەربی چێو و شڵپەی شەق لە پاشت ئەبیستی شۆر و ئاهەنگی حیجازی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەفەس سەمتوورە سینەم ساز و دڵ نەی نەفەس سەمتوورە، سینەم ساز و دڵ نەی حیکایەت خوانی دووریی تۆن پەیاپەی بە زیکری تۆ وەکوو سۆفی هەمیشە مەقاماتی فنا فی اللّه ئەکەم تەی چ شیرینە لەگەڵ شەهدی حزوورا لە تۆ خەندە و لە من ئاوازی ئۆخەی ئەگەر سایەی سەری تۆ بێ بە تاجم چ موحتاجم بە تاج و ئەفسەری کەی غەزەل قەت نابڕێ هەرگیز بە باڵات دەزانم بۆ کەوا مایل بە تاقەی لە مەیخانەی خەیاڵی شەوقی تۆدا بە نەشئەی یادی تۆ دڵ مەستە بێ مەی لە عەکسی بادە ساقی وا لە مەیدا قەدەح فنجانە ئازا تێکە سا دەی لە وشکی وا نەمامی باغی نەزمم بە پووشی ڕیشی سۆفی بوو شکۆفەی بەسەر چوو دوور لە تۆ، باغی خەیاڵات نە بوونی ما، نە بۆنی ما، نە غونچەی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەتا غونچەی گوڵی دڵ بێ لە لالەی نەوبەهارم چی هەتا غونچەی گوڵی دڵ بێ لە لالەی نەوبەهارم چی لەگەڵ شمشادی باڵاکەی، لە سەروی جۆیبارم چی کە یاری دەس بدا بۆ من لەسەر سینەی بە جووتێ بەی لە بازی و سەیری مۆرەی نەردی سەر تەختە و قومارم چی ئەگەر بگرم لە دەس یەک دەم، تورەنجی غەبغەبی کاڵی لە لیمۆی زەرد و سێوی ئاڵ و نارنج و هەنارم چی! ئەبەد تەشبیهی ڕۆژ و شەو بە زوڵف و ڕوومەتی ناکەم لە وەسفی دوو مونافی، هەر وەکوو لەیل و نەهارم چی کە بۆ ماچی دەمی، وەک چاوی مەستی تۆبە دەشکێنم غوڵامی تورکی مەخموورم، لە شێخی تۆبەکارم چی! بە شەرحی خاڵ و خەتتی حیکمەتی ڕوخساری مەشغووڵم لە سیڕڕی حاشیەی زوڵفی سیاهی تارومارم چی! بە قانوونی غوڵامی گەر قبووڵم کا لە دەرگادا لە چەتری عەیش و تەختی ناز و تاجی ئیعتیبارم چی! گرێبانی سەبووری پارە کردم تیری موژگانی دەبا من ڕوو لە سەحرا کەم لە ئارام و قەرارم چی! لە خۆفی چاوی مورغی دڵ لە سەر شەهدی لەبی لاچوو کە یەعنی من لە زەخم و حەملەیی بازی شکارم چی! خەیانەت تا ئەبەد ناری بە تەحریکی موژەی ناکەم لە بەند و کۆت و زنجیری فەلاقەی سەختی یارم چی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەگەر بێ خەرمەنی حوسنی بەسەر بێ ئەگەر بێ خەرمەنی حوسنی بەسەر بێ دەبێ دڵ بۆ زەکاتی ئەو بەسەر بێ دەگا دەستم بە میعراجی ویسالی لە ڕوویا گەر بە لەب شەققولقەمەر بێ شەکەر وەختێ کە لافی لێوی لێدا چەنەی شەککەر شکا تا نەیشەکەر بێ دەکا تەرکی خەیاڵی خاڵی لەیلا ئەگەر مەجنوون لە حوسنی باخەبەر بێ موتەووەل بوو سەری زوڵفی لە ڕوویا بڕی، تا موختەسەر ڕێگەی نەزەر بێ وەکوو بەهرامە تیری چاوی مەستی کە وا نەمدی لە دڵ جارێ خەتەر بێ لە گەنجی خەسرەوی جەم بێ نیازم ئەگەر دەستم کەمەربەندی کەمەر بێ وەکوو من تۆبە ئەشکێنێ بە لێوی خسووسەن گەر مەزەی ماچی لەسەر بێ کەم و کورتی بە عادەت چاکە ئەمڕۆ غەزەل حوسنی لەوایە موختەسەر بێ هونەر ئامێزە ناری شیعرەکانت مەگەر لای بێ هونەر بێ موعتەبەر بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: برا قەت نابێ ئەم کارە وەها بێ برا قەت نابێ ئەم کارە وەها بێ سەلیقەی شێخ و میر و جوو نەمابێ بە سێ کەس مامەڵەی یەک پیرەگا بێ ئەویش کلکی لە سێ لاوە شکابێ ئەگەر سەودای عەسایە فەرموو یا شێخ بە بیری خۆت بە چەن چاکە کرابێ ئەگەر سەودای کل و کلتوور و جامە بڵێم من مامەڵەی بێ نووتە با بێ بە قەولی ناقلی ئەم گفتوگۆیە وەها دیارە کە ئاغا تیا شکابێ بە گونیا گا دەناسێ جوولەکەی سەگ درۆ ناکا ئەگەر مالوومی گابێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە ئیما دوێشەوێ باڵا نەمامێ بە ئیما دوێشەوێ باڵا نەمامێ نەویدی دوو شەمامەی زەردی دامێ بە ڕەسمی تەهنیەت فەرمووی پەیاپەی لەبۆ من لێدە موتریب چەن مەقامێ وەرە ساقی بە یادی چاوی مەستی دەخیلت بم بە گەردش بێنە جامێ دڵی میحنەت زەدەم مەسروورە ئەمڕۆ بە ئوممێدی خەڵاتی خۆش خەرامێ بڵێن بەو شۆخە نەشکێنێ بە ناحەق قەراری دوێ، بە عەقڵی ناتەمامێ گەلێ نەقسە لە باغی سەڵتەنەتدا لەسەر دووبەی دڵ ئازاری غوڵامێ هەتا کەی ناریا فیکری بەتاڵت هەتیو پەیدا کە بۆ خۆت عەقڵ و فامێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە مەولا گەر لەمەولا دڵ بە قوربانت نەبێ نابێ سەبارەت: بۆ شێخ حیسامەددین بە مەولا گەر لەمەولا دڵ بە قوربانت نەبێ نابێ بە دڵ گەر دڵ موتیع و بەندی فەرمانت نەبێ نابێ کەسێ مەقسوودی کەسبی دەوڵەتی قوربی مەحەببەت بێ غوڵامی بۆ غوڵامانی غوڵامانت نەبێ نابێ زوهووری نووری تووری مەعریفەت بۆ چاوی بێ نوورم لە تۆزی سورمە ڕەنگی خاکی دامانت نەبێ نابێ فیراری قەیسەری زوڵمەت لە شاری شامی خاتردا بە حوکمی بەرقی تیغی شاهی تورکانت نەبێ نابێ بەیانی داستانی شیوەنی بولبول لەبەر گوڵدا بە خەندەی لێوی شۆرئەنگێزی خەندانت نەبێ نابێ فەلەک مەشهوورە لافی ئیقتداری ڕەفعەتە ئەمما وجوودی بو سەریری خاکی ئەیوانت نەبێ نابێ سەرم سەمتوورە، سینەم نەی، سوراحی دیدە، ئەشکم مەی مەزەی مەی، یا نەوایی نەی، لە دیوانت نەبێ نابێ لەبۆ گوڵ شۆری بولبول، شۆڕشی تووتی لەبۆ شەککەر بە شەوقی شەهدی لێوی شەککەر ئەفشانت نەبێ نابێ بە لالەی مەعریفەت تەعمیری قەتعەی باغە کۆنی دڵ هەتا مەعمووری بەستی فەیزی ئیحسانت نەبێ نابێ لە ڕۆژی کەشمەکەشدا ناریا هەرگیز نەجاتی تۆ حیسامەددین کەفیلی باری عوسیانت نەبێ نابێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تالیب کە هەموو وەختێ خەریداری غەزەل بێ سەبارەت: ئەم غەزەلەی بۆ مەلا ئەحمەدی کوڕی نووسیوە کە لەو کاتەدا لە لای مەلا عەزیزی بالیکەدەری ئەیخوێند لە سلێمانی تالیب کە هەموو وەختێ خەریداری غەزەل بێ زۆر زەحمەتە مەیلی کە لەسەر عیلم و عەمەل بێ تالیب ئەوەیە تالیبی دیوانی خودا بێ عالم ئەوەیە غەرقی خەیاڵاتی ئەزەل بێ فرزەندی مەلا: ڕۆڵە ئەبێ سەرفی حەیاتی بۆ دیققەتی بەیزاوی و تەفسیری جومەل بێ بێ جیلوەیە تەسبیحی کەفی جەزبەیی سۆفی تا فیکری مەی و دەنگی نەی و سازی ئەمەل بێ گەر شوربی دەوا عاقیبەتی نەفعی نەبێ، هیچ لای خەستە وەکوو زەهرە ئەگەر عەینی عەسەل بێ ئەفسووسە ببێ مورغی هوما فەرعی بە قاڵاو زۆر موشکیلە گەر بازی سپی فەرعی بە قەل بێ گەر دوڕڕی ئەتۆ، واریسی ئادابی پدەر بە نەزدیکە پدەر یار و هەم ئاغووشی ئەجەل بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ کە سەرمەستی ئیشارەی نێرگسی جانانە بێ دڵ کە سەرمەستی ئیشارەی نێرگسی جانانە بێ نامەوێ قەد بادەنۆشی مەیکەدەی مەیخانە بێ تۆ خوا تاکەی ئەمن قوربانتم سەروی ڕەوان ڕازی عەشقی من لە کووچەی شاردا ئەفشانە بێ بەس لە گوڵزاری ڕوخت مورغی دڵم ئاوارە کە حەیفە شەمعی عاریزت بێ بولبول و پەروانە بێ لەحزەیە نەمدی، کە دیتم تاقی میحرابی برۆت تاری کاکۆڵت بە شانەی ئاهی من تاتا نەبێ خێوەتی قوتبی لە مەیدانی موحەببەت هەڵ دەدەم مورشیدی عیشقم ئەگەر ئەو ماهی نوور ئەفشا نەبێ چاوەکەم چاکە لە پێش چاوی جەمیعی خاس و عام، بولبولی وەک من لە گوڵباخی دەمت بێگانە بێ؟ ! نامەوێ بەو شەرتە شوعلەی ئافتابی بێ بەقا ڕۆژی ڕوخساری عەلی خانم لە سەر ئاوا نەبێ چەند بە شیرینی دەچێ قیبلەم لە ڕێگەی مەکتەبا ڕۆحی شیرینم فیدای خاشاکی مەکتەبخانە بێ خزمەت و گەردن کەچی قابیل بە من بوو عاقیبەت ئیلتیفاتێکت نەبوو وا لایقی ئاغا نەبێ چیم لە ماچین و خەتا داوە، هەتا ماچینی من پەرچەمی چین چینی شیرینانی مەکتەبخانە بێ لێم گەڕێ با کەشفی ڕەمزی مەسئەلەی خاڵت بکەم شاریحی فتح المبین چاوم دەبێ ئیحیا نەبێ ناریا بۆ شیعری مەدحی شۆخی شیرینی عەلی حەیفە ئەشعارت بە تەرزی بەیتی بێکارانە بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زەرفی مینا شاهی من مەزرووفی ئەڵماسی دەوێ زەرفی مینا شاهی من مەزرووفی ئەڵماسی دەوێ وەک کونی ماکینە دەرزی تیژ و ڕەققاسی دەوێ قەتعی ڕێگەی دۆڵەسوور و کانی گەرمی بەرمووان هیممەتی چابوک سواری قەومی بڵباسی دەوێ بەحری قوڵزوم تەجرەبەی قووڵی بە هەر کەس ناکرێ ئیمتیحانی بێخی دەریا شەخسی غەوواسی دەوێ چاوی مێروو موشکیلە تەشخیسی ئەو بێ زەڕڕەبین ماهی نەو دۆزینەوەی ئەو، زیادە ئیحساسی دەوێ وەزعی بێ زەرفی لەبۆ تۆ، ئیشی بێ زەرفی نییە بوو، کە شمشێری مجەوهەر، مەحفەزی خاسی دەوێ موختەسەر زەرفی زەریف و شەمعدانی وەک بلوور شەمعی کافووری میسالی بێ گرێ و ڕاسی دەوێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: غەزەل گەر لەتیف و تەڕ و تازە بێ غەزەل گەر لەتیف و تەڕ و تازە بێ دەبێ تان و پۆی مووی بەری خازە بێ بڕۆ سالە - - تەقەللا بدە بە دەست بگرە تۆ خاتە یا خازە بێ! لە پێچاڵە کۆنی ئەوانا مەکۆ سەرەوسەر کە، ئەمما بە ئەندازە بێ لە ڕەشماڵیانا خەیانەت نەکەی! نەوەک دەم شڕ و دەنگی ئاوازە بێ بە نیوگەز بەری تەجرەبەی لازمە نە زۆر و نە کەم وەک بەری شازەبێ بەری بێ بەپانی لە بۆ خەو بە شەو بە کاری قوتە و بۆرەوو بازە بێ قەوی بێ لە سفتی تەماشا مەکە بەر و پشتی وەک تەختە دەروازە بێ مەتاعی وەها چاکە لەم عەسرەدا نە شیعری بە مەعنا و تەڕ و تازە بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر بلوکێکی عەجەم حاکمی مەم ژاکنە بێ هەر بلوکێکی عەجەم، حاکمی مەم ژاکنە بێ موختەسەر پەروەرشی ڕۆحی بە ئاوی سنە بێ نایبی: «باوە بڵانێ مەکە من خوەم ئەکەفم» مونشی باشی: «شەکەتم»، نازری: «مەمتۆقنە بێ!» جەمعی سەرکاری تفەنگداری لەبۆ ڕۆژی مەساف تیر و قەڵغانی هەموو سمت و سەری هۆجەنە بێ سەفی پێش خزمەتی ئەبرۆ بە خەنە و وسمە کشاو دەست و پێی مەن تەبەع و نۆکەری غەرقی خەنە بێ نامەوێ لەززەتی ئەو خاکە، جەهەننەم لە سەفای دەی دووسەد مەرتەبە گووی مام خلە لەو مەسکەنە بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی تازە جوان پیر بێ ئەو شێوە مەشێوێنە ئەی تازە جوان پیر بێ، ئەو شێوە مەشێوێنە بنیادی هەموو دینی، یەک دەفعە لە بن بێنە بۆ شەمعی ڕوخی خۆتە، تۆ پووشی هەموو عالەم یەک بارە وەکوو جەرگی پەروانە بسووتێنە وا فاشی بە تەرسایی، مەشهووری بە عیسایی ئیعجازی مەسیحایی، خۆڕایی مەفەوتێنە بازاڕی خەیاڵاتی من بۆیە وەها گەرمە ئەو یارە کە وا تاقە، ئەمڕۆ کە غەزەل سێنە سەودایی مەهی میسرە، ئەی نەفسی عەجووزی من چون نەقدی ئەمەل پەشمە، زوو بێنە، دە زوو بێنە چەن ساڵە لە نێو کێوی هیجرانی بەڵادا دڵ وەک بەرخی بەبێ ساحیب، بێ باس و سەروشوێنە هێند چەرخی قەزا تیری هیجرانی لە ناری دا بێچارە لە سەر تا پێ، لیباسی هەموو خوێنە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی دڵی شەیدا بەشارەت بێ کە یارم هاتەوە سەبارەت: بە بۆنەی گەڕانەوەی شێخ مەحموودی حەفیدەوەیە لە هیندستان لە دەسبەسەری ئەی دڵی شەیدا بەشارەت بێ کە یارم هاتەوە یەعنی سەرمایەی ژیان و ئیعتبارم هاتەوە! وەزعی بەدحاڵی بپرسە قوڕبەسەر غەم چی ئەکا ئەفسەری ئیقباڵ و تاجی ئیفتیخارم هاتەوە! موودەتێ دوور بوو لە گوڵ، خاکی وەتەن بێ جیلوە بوو جیلوەبەخشی گوڵشەنی باغی دیارم هاتەوە! بەرقی شادی هات و ماتەم ڕویی و مشکین بوو نەفەس ساحیبی شمشێر و خامەی موشکبارم هاتەوە سینە وەک نەی، دڵ وەکوو بەربەت، نەفەس وەک یاسزی موتریبا فەرموو! پەیاپەی غەمگوسارم هاتەوە گەرچی من مابووم بە ڕۆژ و شەو لە کونجی زەیقەتا پڕتەوی میهر و مەه و لەیل و نەهارم هاتەوە بێنە گەردش ساقیا! وەک مەنزەرەی من جامی مەی وەختی ڕەقس و عیشرەت و نەشئەی خومارم هاتەوە نەزمی من وەک قەند و فەرشی سەحنی دیوانم غەزەل شاهی تووتی مەشرەبی گۆشەی تەلارم هاتەوە گوڵبەنی نازک لە گوڵزارا وەها پشکووتووە بولبولی ئاوازە خوانی لالەزارم هاتەوە! ناوی بێ نەزم و پەرێشانی لە موڵکی دڵ نەما ڕەونەقی گوڵزار و نەزمی ڕۆزگارم هاتەوە گەردی دامانی بە کەس ناگا، نەکا هەر کەس خەیاڵ سورمەیێ بۆ ئێشی چاوی ئەشکبارم هاتەوە وا لە خۆشیدا پەشۆکاوم کە نازانم ئەمن حەزرەتی مەحموودە، یا مەحبووسی پارم هاتەوە گەر بیری ناری یا غەفڵەت هەتا کەی سەعبە بێ خانی ساحیب هیممەت و جاه و ویقارم هاتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی فەلەک سەرگەشتە بی بۆ گەردشێ هێناتەوە سەبارەت: بۆ شێخ ئەحمەدی حەفیدزادە ئەی فەلەک سەرگەشتە بی بۆ گەردشێ هێناتەوە ئەهلی عیززەت پاکی سەرگەشتەن بەدەس سەوداتەوە گەردشت: ساقی، قەدەح: دنیا، موسیبەت بوو بە چات خۆ لە دنیادا نەبوو لەو چاتە کەس نەیخواتەوە وەزعی تۆ تەرکی سەفایە، قەلبی تۆ ڕەسمی جەفا بۆ ئەکەی مەیلی وەفا تۆ بەم دڵ و حاڵاتەوە چینی پێشانیتە خەتتی میننەت و زوڵم و ستەم نەخشی میحنەت وا بە تەختەی قاپیەی دەرگاتەوە مەسڵەحەت چونکوو نەبوونی تۆیە، سا زاتی خودا زوو بە زوویی بتگرێت و بتکوژێ و بتباتەوە مەنعی کەس ناکەم لەسەر ڕەفتاری بێ میزانی تۆ پێت بڵێ لاچۆ سەر و ئەتوار و شکڵت خواتەوە بۆ چی ئینسافە لە لای تۆ زومرەیی ئالی عەبا قەیدی زیللەت بێ بە دەستی کافری بەد زاتەوە پارە بوو سەد دڵ بە نووکی نەشتەر و خاری جەفا داخی زوڵمت وا بە لالەی ڕوومەتی ساداتەوە شین و ئاهی کەربەلا و نەینەوا هاتۆ بە نەو نۆبەتی دەرد و غەمی ئالی محەممەد هاتەوە بۆ پەرێشان حاڵی و حوزنی پەشێوی فەوجی گوڵ جەمعی بولبول وا لە شیوەندا بەڕووی باغاتەوە چون نەما شادی لە بۆ ئەولادی مەحبووبی خودا لازمە بۆ هەر کەسێ بەیداغی غەم هەڵ کاتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە جیلوەی عەکسی تۆیە دڵ کە وا سەرمەست و خەندانە بە جیلوەی عەکسی تۆیە دڵ کە وا سەرمەست و خەندانە بە یادی تۆ وەکوو تووتی، زوبانم شەککەر ئەفشانە بە شەوقی تۆیە مەسرووری، لە دووری تۆیە ڕەنجووری گەهێ گەر خەندە پڕ لێوە، دەمێ گەر دیدە گریانە ڕژا سەد دانە ئەشکی ئاڵی چاوی من بە سەر عەکسا کە شایستەی نیساری سوورەتی تۆ لەعل و مەرجانە بە ئیستقبالی تیمسالت حەیاتم هاتە سەر لێوم کە ئیستقبالی قیبلەی من نیشانەی ئەهلی ئیمانە بە ماچی حەرفی زەرفت سەرفی دەرد و وەزعی پیری بوو مەگەر سەرچەشمەیی خامەت! نموونەی ئاوی حەیوانە حەسەد ئەنگێزی جەمعی ئەهلی میسر و شاری بەغدایە کە بێ ڕوویی زولەیخا بوو، مەقامی ماهی کەنعانە عەزیزی بێ ئەساسی ڕەنجی غوربەت شاهی من نابێ لە یووسف تۆ تەماشا کە چ بەحسی حەپس و زیندانە ئەگەر گاهێ بە یادم کەی گەلێ موشکیل نییە چاوم نەوازش عادەت و شێوەی نەتیجەی شاهی مەردانە فەرەح هات و ئەلەم دەرچوو، جەفا ڕۆیی نەما ماتەم بەڵێ ڕاکردنی ڕێوی لە شێری شەرزە ئاسانە! تەشەککور لازمە ئەوڕۆ، لە سەر ناری لە بۆ باری کە تەختی دڵ ئیقامەتگاهی جیلوەی جانی جانانە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خودا عەدلی لە لای عارف عەیانە سوئالی تایەر بەگ لە ناری: خودا عەدلی لە لای عارف عەیانە بە حەققەت ئێمە گەللەین، ئەو شوانە! لەبەر چی وا مەڕی خۆی مەردی چووپان، بە دەستی خۆی ئەخاتە بەر نیشانە؟ ئەگەر موئمین بە حەققەت دۆستی حەققن، چییە حیکمەت دەلیلی ڕووسیانە؟ موقەددەر بوو کە گەندوم بێ بە ڕزقی لە ئادەم بۆچ ئیتر دەگرێ بەهانە؟ کە تیرئەندازی چابوک دڵ بپێکێ! قەباحەت کەی لە سەر حەڵقەی کەوانە؟ کە ئەو ڕوخساری دڵ بێنێتە پێشۆ نەسیبی بولبولان داد و فوغانە لە ڕۆژی خۆی عەمەل قسمەت کراوە لە بەر چی تۆ دەڵێی فیعلی خۆمانە؟ کە وا بوو ئاگری دۆزەخ لەبۆمان چ لازم دێ بکێشێ وا زەبانە ئەگەر خەلقە لە بۆمان ئیختیارێ لەبەر چی یەک بچووک و یەک کەلانە یەکێ بۆ پارە نانێ جان فرۆشە یەکێ حەققی نییە شاهی جیهانە یەکێ سوڵتانی قەسری زەڕ نیگارە یەکێ بێ جێگە و بێ خانومانە یەکێ دایم خەریکی عەیش و نۆشە یەکێ کوژراوی شمشێری دەبانە یەکێ قاڕوونی دەوڵەت هەم عینانە یەکێ موحتاجی سککەی یەک قڕانە جوابی ناری بۆ تایەر بەگ: سوئالت ئەی سوخەن سەنجی زەمانە ئەساسی عیجز و تەشویش و مەلانە حەقیقەت قسمەتی ئەحواڵی عالەم دەلیلی زەبت و ئەحکامی نیهانە کەسێ عارف بە حوکمی پادشایە کە مەحرەم بێ بە ڕازی خەسرەوانە وەلێ مەجبوورە فیکرم بۆ جەوابت ئەگەر چی عاجزی دەوری زەمانە تەریقی لانسلِّم با نەمێنێ نەبێتە بەحس و گاڵەی مازووانە بەڵێ عەدلی خودا وەک میهری ئەنوەر لە لای ئەهلی بەسیرەت بێ گومانە وەکو سەمع و بەسەر عیلم و حەیاتی کەلامی قودرەت و زاتی عەیانە لە بەینی کەسبی عەبد و خەلق و خالیق تەفاوت وەک زەمین تا ئاسمانە کە کەسبی مەسدەر و حوسن و قەباحەت قەباحەت وەسفی کسبی عاسیانە خوا بێ نەقسە وەسفی زات و خولقی بە ئەحسەن خولقە مەشهووری جیهانە بەڵێ حەق ڕاعییە، گەللە خەلایق عیبادەت ڕۆن و شیر و تووکیانە پەزی بێ فەرع و پەشمە و عەبڕەش و لەڕ سزاواری سەگی یۆنانییانە کەسێ لادا لە جیلوەی حوسنی عیشقی ئەکێشێ نێشی نەشتەر بولبولانە نییە نەقس و زەلیلی دەستی ڕووسی جەزای زیللەت کە قەسری حۆرییانە تەماشا کە لە بۆ تەعلیمی عیرفان فەلاقەی کوڕ دەکەن ئەم ڕۆمییانە جەهەننەم با لە جۆشا بێ، جەهەننەم چ بیمێ بۆ گرۆهی موئمینانە بە موئمین چی سەقەر، دۆزەخ، جەهەننەم مەقامی ڕووسیان و ڕووسیانە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵم هەر وەک سەماوەر پڕ لە جۆشە دڵم هەر وەک سەماوەر پڕ لە جۆشە خەریکی سۆز و گریان و خرۆشە بە دایم چاوەڕێگە و ئینتیزاری نەسیمی چاوی چاکەی چا فرۆشە وەکوو تیفلێ بڕابێتۆ لە دایک هەمیشە توند و ئاڵۆز و نەخۆشە بە کوردی عیشقی ئەو دایم لەگەڵ چا وەکوو ئەولادەکانی کۆنەپۆشە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەس بدا گەر نێرگسی شەهلا برا نەسرین چییە دەس بدا گەر نێرگسی شەهلا برا نەسرین چییە ئافتابی خاوەرم بێ پڕتەوی پەروین چییە؟ تا تورەنجی غەبغەبی مەعشووقە بێ غەم دەسکەوێ سا شەمامەی خاوی بڵ، یا کوولەکەی نەخشین چییە؟ موعجیزەی مووسا کە ڕووی دا سیحر و جادوو چی دەکا؟ هیممەتی ڕۆستەم ببێ مەکر ئەفکەنی گورگین چییە؟ نەقشی مانی دەر کەوێ نەققاشی چین ڕیسوا دەبێ حوسنی یووسف جیلوەگەر بێ زینەتی شیرین چییە؟ گەر نەسیمی پەرچەمی لەیلا موعەتتەر کا دەماغ لای دڵی مەجنوون نەسیمی نافەیی موشکین چییە؟ پیرم و ئوفتادەم و بێ تاقەت و فیکر و خەیاڵ! وەرنە تەرتیبی قەسیدەی نازک و ڕەنگین چییە؟ ناریا بەس لێدە لافی دانش و عەقڵ و شعوور لافی پووچی بێ مەزە و بێ تام و بێ تەحسین چییە؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: غەمی شێخ و فیراقی تۆ کە باری شانی پیریمە غەمی شێخ و فیراقی تۆ کە باری شانی پیریمە بە ئەمری حوکمی بەدبەختی وەزیفە و ڕەسمی پیریمە نەما ڕەسم و غەزەل ئەمڕۆ لە بازاڕی خەیاڵاتا هەناسەی سەخت و سۆزی دڵ -------- تەمەننا کردنی ئاوی حەیاتی وەسڵی تۆ بۆ من لە خاترمایە نازانم لە شێتی یا لە ژیریمە؟ لە وەقتی پیریا عەکسی جوانی تۆیە هەمڕازم عەسا سوورەت لە گەردشدا ئەساسی دەستگیریمە بە ڕەسمی یاوەری مومکین نەبوو سەرفی جوانی کەم بە پیری تازە فکر و غائیلەی ڕوتبەی موشیریمە قەزا بۆ دڵ لە بۆ قائیممەقامی وەسڵی تۆ هیجرت وتی دەرچۆ لە فرمانی قەزا نۆبەی مودیریمە بە من چی نیعمەتی دیوانی ئەعیانی سلێمانی کە سفرەی هیجری تۆ غارەتگەری تەختی ئەمیریمە لە سەر سفرەی فیراقت مایلی تیعدادی نیعمەت کەم ئەلەم چا، قاوە میحنەت، کفتە غەم، هەم نانی تیریمە مەڵێ کەم تاقەت و بێ دوورییە ناری لە سەختیدا لەگەڵ هیجرانی تۆ، مانم نیشانەی بێ نەزیریمە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قەت لە ئادابی دوعا ئەم پیرە تەقسیری نییە قەت لە ئادابی دوعا ئەم پیرە تەقسیری نییە سا لەگەڵ تەقدیری خوا چی بکەم کە تەئسیری نییە ویردی دڵ بێ غایەت و پایانە وەک تەقسیری من تا ئەبەد وەک عەفوی تۆ ئیمکانی تەحریری نییە سیدقی مەزموونی کەلامم عەینی سوبحی سادقە ئەو بە تەرزی ئاخری شەو کیزب و تەزویری نییە حەیفە بۆ ئەربابی دەرکی غەزنەوی گاهێ بڵێن جامیعی حیکمەت ئەیازە و حوسنی تەدبیری نییە عاقڵ و فەرزانە هەردەم وا لە قەیدی میحنەتا شێت و بێ پەروا لە دنیا باکی زنجیری نییە گوڵ لەگەڵ خارا ڕەفیقی بولبولی دڵ بێ نەسیب عیللەت و ئیشی خودا ئیشکالە تەفسیری نییە سەیدی وەحشی دەستەمۆ بێ چاکە نەک سڵ کا بە هیچ بازی تۆ ئیمڕۆ کە چونکە تابی نەخچیری نییە گەردشی ئاخر زەمانە و شۆڕشی دەوری قەمەر نوور و زوڵمەت بۆیە لای کەس فەرق و تەوفیری نییە ئەهلی دانا قەت لە ناری ناگرێ هەرگیز غەڵەت چونکە نەفسێکی ئەدیب و عاقڵ و ژیری نییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قەومینە وەرن لازمە ئەوڕۆ کە عەیانە قەومینە وەرن، لازمە ئەوڕۆ کە عەیانە دیققەت لە ئەساسی هونەری ئەهلی زەمانە هەر نوکتە لە بۆ ئێوە، کەوا بێتە بەیانۆ شەرحێکی لەتیفە، بە پڕ و پووچی مەزانە ئەسنافی بەنی نەوعی بەشەر سەیری لە هەر لا ئاساری زەکا و عەمەل و عیلمی بەیانە سینفێکی بە تەییارەوە مەربووتە خەیاڵی دایم لە هەوار و لە فەلەک کەسبی گەڕانە! سینفێکی بە تەل مایلە، سینفێ بە مەعادین سینفێکی لە بۆ تۆپ و تفەنگ فیکری ڕەوانە ئەم نوکتەیە سەربەستە نەبێ چاکە بە کوردی هەر کوردە کە وا غافڵ و بێ -- نەزانە هەر کوردە لە هەر دەوڵەت و هەر بەگلگ و هەرجێ پەیوەستە بەبێ ---- ویردی زەمانە هەر یەک بە سەر و سوورەت و هەیئەت وەکوو شێرە ئەمما لە هونەر خاڵی و لایەق بە نەمانە! یا مەدح و سەنای پینەچی و دۆم و خەڕاتە! یا باسی گەز و شایەن و تەعریفی قەپانە یا سرتە لە سمت و کەفەلی لووسی هەتیوە! یا بەحسی خەت و خاڵ و سەر و زوڵفی ژنانە! ئیسمێ کە نەبێ جیسمی بە زەرفی دوڕ و دانە! وەک سواڵەت و وەک کاشییە کۆنی هەمەدانە قەومینە بەسە غەفڵەت و بەدبەختی هەتا کەی؟ زۆر حەیفە لەگەڵ قەسری ئیرەم بەحسی کولانە! بێدار و تەلەب کاری جیهان پاکی ئەزانێ! سوعبەت نییە دڵسۆزییە ئەم مەوعیزەمانە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لەبەر تیری موژەی بێ مروەتی ئەو شۆخە نەخشینە لەبەر تیری موژەی بێ مروەتی ئەو شۆخە نەخشینە لە هەرجێ دەنگی یا تەڵقینە، یا یاسینە، یا شینە لە داخی خارە هەردەم شیوەنی بولبول بە سەر گوڵدا لە بەر ئەو وەجهەیە شینم، کە ڕووی موحتاجی تاشینە بڕۆ زاهید کە دڵ نادەم بە وەعدی پووچ و ئەفسانە نیشانەی سەفوەتی دڵ کەی بە ڕیش و خەرقە پۆشینە لە هەر وەختێ بە مژدەی مەی، خرۆشی بەربەت و نەی بێ بە ئەمری پیری مەیخانە، زەمانی بادە نۆشینە نە هەر مل لایقە دەستی بە سەربەستی لە گەردن کەی نە هەر سەر واجیبی دەستەی گوڵ و سەرپۆش و پووشینە یەکێ وا چاکە سەر بۆ ئەفسەری شاهانەیی کەچ کا یەکێ موستەوجیبی بەرگی پەڵاس و کۆنە پۆشینە بە شوێنی مەحویا نەزمم سەراسەر شینە بۆ مەرگی لە ئەشعارم تەماشا کەن، سەراپا ئاخری شینە بە ڕووخۆشی کە فەرموویە دەبێ ناری عەیادەت کەم ئەوا مردم لە خۆشیدا لە خۆشی ئەو نەخۆشینە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: موددەتێکە من گرفتارم بە دەس سەوداتەوە موددەتێکە من گرفتارم بە دەس سەوداتەوە بووم بە داوی چینی زوڵف و پەرچەمی تاتاتەوە مەنعی قوللابی موژەی ناکەم لە ڕاکێشانی دڵ بۆ! ئەسیری چاوی مەستی پڕ خەوی ئەیباتەوە وا سەرم دانا بە عەزمی بەردەبازی ڕێگەکەت مەرهەمی دەردی سەری من وا بە گەردی پاتەوە گەر دەپرسی حاڵی پەروانەی دڵم دوور بێ لە ڕووت وا لە سۆزشدا لە سایەی شەوچرای گۆناتەوە چاوی خوێن خواری بە خوێنم فێرە، وەک لێوی بە مەی لێی گەڕێن ئێوە و خودا ئەو شۆخە با بیخواتەوە شاهی چاوت موڵکی سەبر و تاقەتی بردم بە زۆر مەسحەفی ڕووی تۆ بە گژیا چێ ئەگەر نەمداتەوە مێشی خاڵت نافڕێ، بەس باوەشێنی کە بە ناز چونکە پابەندە بە شەهدی ڕوومەتی زێباتەوە شین و واوەیلایە ئاساری قیامەت هەڵ دەسێ گوڵ بەدەن ئەمڕۆ بەرەو مەشریق ئەگەر لا کاتەوە لەب شەکەر فەرموو بە زوڵفت باوەشێنی با نەکات مێشی ڕۆحم گەر بنیشێتۆ بە قەندی چاتەوە خەتتی دەرسی عیشقی ناری وەک ڕقوومی خاڵەکەت وا بە لەوحی گەردنی بێ گەردی وەک میناتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مژدە ئەی ئەهلی موحەببەت شاهی جانی هاتەوە سەبارەت: بەبۆنەی گەڕانەوەی شێخ مەحموودی حەفیدەوە لە دەست بەسەریی هیندوستانەوە مژدە ئەی ئەهلی موحەببەت شاهی جانی هاتەوە حوججەتی موڵک و نیشاتی جاویدانی هاتەوە تا نەبێ بێ ناز و جیلوە خانەدانی ئەحمەدی جیلوەبەخشی حوسنی باغی دوودەمانی هاتەوە وا لە سایەی مەرقەدی قوتبی مەداری شێخەوە مەرکەزی نوقتەی مەداری میهرەبانی هاتەوە موددەتێ خاکی سلێمانی بە غەم وێرانە بوو ئایەتی عەیش و ئەساسی ئاوەدانی هاتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم بۆیە بە دایم کار و پیشەم زارییە چاوەکەم بۆیە بە دایم کار و پیشەم زارییە حاکمی چاوت لەگەڵ من مایلی غەددارییە شۆڕش و ناڵینی کەس بێ وەجه و بێ عیللەت نییە ئاهی من فەریادی بولبول ئیشی بێ غەمخوارییە من هەر ئەو ڕۆژە دەسم شۆری لە ڕۆحی خۆم کە دیم حەزرەتی خوونخواری ئەبرۆت مەشرەبی خوونخوارییە گەر دەپرسی بۆ چی بێ نەشئە و مەلوول و عاجزی ڕوومەتی زەردم عەزیزم شاهیدی بێ یارییە کەم بە خەندە بێ بەلامۆ، حەیفە تانەم لێ مەدە لێم گەڕێ تۆ بی و خودا، ئەمجارە دەردم کارییە دڵ لە شامی پەرچەمی ڕووتا بە دایم بێ خەوە چونکە کێشکچی بە شەودا عادەتی بێدارییە حیکمەتی پڕ مەسئەلەی کوڵمت لە بۆ کێ حەل دەبێ هەر سەحیفە سەد ئیشارە و ڕەمزی تێدا جارییە خاڵی ڕوخسارت هیدایەت بەخشە، شەرحی زوڵفەکەت قازی ئاسا حاشیەی ئەگریجەکانت لارییە ڕووت وەکوو ئاتەش موژەت وەک شیشە ئەبرۆت قیمەکێش میڕوەحەت زوڵف و کەبابت جەرگی پارەی نارییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم دیسان نیشانەی تیری موژگانم مەکە چاوەکەم دیسان نیشانەی تیری موژگانم مەکە حەیفە بێ سووچ و قەباحەت، تیرە بارانم مەکە مەرهەمی دەردی گرانم وا لە شیشەی ڕووتدا ڕوو لە من کە، ڕەهنموونی ماڵی لوقمانم مەکە دەردی من دەردێ گرانە، ئەی تەبیبی میهرەبان زەحمەتی ناحەق مەکێشە، تازە دەرمانم مەکە ڕەهزەنی زوڵفت بفەرموو لێم گەڕێ بێم و بڕۆم بێنەوام و ئارەزووی ئازار و لێدانم مەکە تاقەتی باری پەرێشانی فیراقت موشکیلە دوور لە ڕووی تۆ هەر وەکوو زوڵفت پەرێشانم مەکە بۆ دەکەی مەنعم لە باغی وەسڵی خۆت تۆ بی و خودا شێت و سەرگەردان و وێڵی دەشت و مەیدانم مەکە دامەخە دوگمەی یەخەی سینەت بەسەر پەنجەی حەیا بێ وەفا! مەحروومی سەیری باغی سێوانم مەکە خاڵی شینت دەرخە، تا بازاڕی شینم بێتەوە بۆ ڕەواجی حوسنی خۆت بێ شین و گریانم مەکە زوڵمەتی زوڵفت دەسا لادە لەسەر کوڵمت دەمێ بێ نەسیبی شەوق و شوعلەی ماهی تابانم مەکە من بە شەرعەن موستەحقم بۆ زەکاتی حوسنی تۆ تۆ کە ساحیب دەوڵەتی، بێ بەش لە ئیحسانم مەکە پێی وتم: ناری چ بەحسی شەرع و ڕاو و ڕێوییە گەر بە حاتەم بم وڕاوەی نیعمەت و نانم مەکە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕوشتەیی لوئلوء لە دانەی ئەشکی من دەگرینەوە ڕوشتەیی لوئلوء لە دانەی ئەشکی من دەگرینەوە بۆیە هەر دەم ئاشنا بۆ حاڵی من دەگرینەوە کەی دەبێ وەک بولبول و گوڵ دابنیشین پێکەوە ئەو بە خەندەی لێوی ئاڵ و من بە گریە و شینەوە باغی ڕوخساری لە من پۆشی بە سەرپۆشی نیقاب یانی لاچۆ عاجزم ئیمڕۆ بەدەس گوڵچینەوە تا قیامەت سەر لە سوجدەی شوکردا هەڵ نابڕم گەر بڵێ: لاچۆ لەبەر چاوم، بە خەشم و قینەوە تورکی چاوی گەر ببینێ عابیدی خەڵوەت نشین دێتە جونبوش ئەو بە جوببە و خەرقەیی پەشمینەوە با نەکا عاشق گلەی ناحەق لە بەدبەختی ڕەقیب خوێنی فەرهادە و گوناهی وا بەسەر شیرینەوە سیحری غەمزەی وەردەگێڕێ زاهید و عالم لە ڕێ ئەم بە کۆڵێ عیلمەوە، زاهید بە بارێ دینەوە گەر بڵێم قوربانی تۆ بم ڕوو لە من کە لەحزەیە وەردەگێڕێ شەمعی ڕوخساری بەدەم ئامینەوە ڕیشەیی جەرگی لەبن هێنام بە قوللابی موژەی بۆ دەکا حاشا بە پەنجەی قرمز و خوێنینەوە چی دەکا ئینگلیزی هیجرت عەسکەری لوتفت کە هات زوو بە زوو بەسرەی ویسالت بێ سەدا دەگرینەوە من کە وا مات و پیادەم گەر ڕوخی شا ڕێگە دا تەی دەکەم عەرسەی کومەیتی ئەو بە سەد فەرزینەوە ناریا بێژەن سیفەت تا کەی لە بۆ تورکی جیهان قەیدی زیندانی بە دەستی نەفسی وەک گورگینەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گەر خەواریق بێ مەزەی حەلوا لە بڕوێشا هەیە گەر خەواریق بێ، مەزەی حەلوا لە بڕوێشا هەیە ڕەونەق و بۆنی خودادۆزی لە دەروێشا هەیە گەر بە سۆزی سەفوەتی دڵ یادی مەولا بێتە پێش بێ شک و شوبهە کە تەئسیری لە هووکێشا هەیە فەرقی نێر و مێ لە لای ئەهلی نەزەر موشکیل نییە بێ نەزەر جەهلی لە تەشخیسی پەس و پێشا هەیە واقیعەن ڕەسمی ڕیازەت شەرتە بۆ ئەهلی تەریق بۆ یەکێ قسمەت لە شانەی شەهدی بێ مێشا هەیە گەر نفووسی ئەولیا بێت و مەدەدکاری بکا حەملی ئەو بارە لە قووەی قاتری ڕێشا هەیە گەر بە تەعلیل و تەعەللول نەفسی سەرکێش بێ موتیع تەرکی بەدخۆیی لە کەللەی ئەسپی سەرکێشا هەیە خاک و دوڕ یەکسانە لای ئەربابی عیشقی مەعریفەت گەوهەری شاهی لە ڕەشکە و باری کاکێشا هەیە هیممەتی مەولا ببێ، کیسەڵ بە تەییارە ئەگا گەر نەزەر بێ سورعەتی نەژدی لە گامێشا هەیە گەر فنا فی اللّه لە بۆ شەخسێ لە عەشقا دەس بدا نەغمەیی بولبول لە باڵی زەرگەتە و مێشا هەیە نیعمەت و جاهی جەلالی پیری سابیق بێتە پێش سوورەتی تێری لە ڕوودەی خەڵوەت ئەندێشا هەیە موختەسەر ئەسبابی فیسق و نەقسی قانوونی سەلاح ڕێی لە قانوونی سەحیح و مەزهەب و کێشا هەیە دڵ کە مەشغووڵی خودا بێ ئێش و نێشی مەخفییە لەو مەقامە حاڵ ئەگەر بێ، قەلبی بێ ئێشا هەیە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر وەکوو تام و مەزەی حەڵوا لە بڕوێشا نییە هەر وەکوو تام و مەزەی حەڵوا لە بڕوێشا نییە زەڕڕەیە بۆنی خوا دۆزی لە دەروێشا نییە زەلزەلەی ئاخر زەمان و ڕەغبەتی فیسق و فجوور بۆیە تەئسیری لە سۆز و زیکری هووکێشا نییە نێر و مێ یەکسانە ئەمڕۆ لای دڵی دێوانەدا زەرگی ئەو فەرقی لە لێدانی پەس و پێشا نییە بێ ڕیازەت سەیری گوڵزاری تەریقەت موشکیلە لەززەتی شیرین لە شانەی شەهدی بێ مێشا نییە تاقەتی باری ئەمانەت شێری مەیدانی ئەوێ حەملی ئەو بارە لە قووەی قاتری ڕێشا نییە قەتعی ڕێگەی مەعریفەت نەفسی موتیعی لازمە حاڵەتی نەرمی لە کەللەی ئەسپی سەرکێشا نییە دانەیی لوئلوء مەقامی خەزنەیی شاهانەیە گەوهەری شاهی لە ڕەشکە و باری کاکێشا نییە ئەسپی نەژدی لازمە بۆ قەتعی ڕێگەی مەعریفەت سورعەت و جەولانی نەژدی قەت لە گامێشا نییە گوڵشەنی حەق بولبولێکی نەغمەخوانی لازمە سۆزی ئەو نەغمە لە باڵی زەرگەتە و مێشا نییە بێ خەوی و خۆراکە دایم کار و پیشەی تۆبەکار خۆ خەو و تێری لە خانەی خەڵوەت ئەندێشا نییە سەفوەتی سۆفی لە شانە و ڕیشدا دەرناکەوێ نووری دەروێشی لە پرچ و ڕەشتی و کێشا نییە پەشمە و غارە لە بەینی سۆفی و دەروێش و شێخ ئەو کەسەی یاری دەوێ کێشەی لەگەڵ خوێشا نییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەتۆ زەمم ئەکەی مەدحت ئەکەم من سەبارەت: لە وەڵامی غەزەلێکدا کە بۆ مەحموود خانی کانیسانانی ناردووە ئەتۆ زەمم ئەکەی، مەدحت ئەکەم من جەزای قەولی درۆ، با هەر درۆ بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جریوەی ئەستێرەی ئاسمان لە شەوێکی ساف و تاریکا جریوەی ئەستێرەی ئاسمان، لە شەوێکی ساف و تاریکا ئەڵێی ڕێبازی ئەهلی بیدعەیە، بە ناو ڕێگایەکی تاریکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە سەودادا دەمی کاغەز سەری خست لە سەودادا دەمی کاغەز سەری خست لە بەختی من، سکی پڕ بوو، بەری خست ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەمێ بوو مابوو باغاتی خەیاڵاتم بە وێرانی دەمێ بوو مابوو باغاتی خەیاڵاتم بە وێرانی وەها وێرانۆ بوو، تەعمیری موشکیل بوو بە سەدمانی لە ڕۆمی ڕوومدا حوکمی نەما، قانوونی سەرداری هەتا زاهیر نەبوو توڕڕەی لیوائی ئالی عوسمانی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر لە بێلوو تا لەبی نیلی موبارەک دەس بە دەس سەبارەت: بۆ بابەعەلی لە قاهیرە هەر لە بێلوو تا لەبی نیلی موبارەک دەس بە دەس سەد سەلامت بۆ دەنێرم نووری چاوم هەر نەفەس قافڵەی ئاهم لەژێر باری غەما پێی خستووە بۆیە زەنگی دڵ بە جارێ دەنگی نایە وەک جەرەس ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵی عالەم کە خاڵی بێ لە عیرفان دڵی عالەم کە خاڵی بێ لە عیرفان لە ئەعمالا نەبێ حوسنی نومایان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە شمشێری مەلالەت بوو کە وا جەرگی مەلا لەت بوو بە شمشێری مەلالەت بوو کە وا جەرگی مەلا لەت بوو بەڵێ مەشهووری ئافاقە، مەلا نیوەی مەلالەت بوو بە پیکی غەم لە سەر سەنگی کەلالەت گەوهەری قەلبی وەهای لێدا زەمانە، دەستی بشکێ، وەک کەلا لەت بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: غەیری عەبدوڵڵا عیبادیللایە من یارم نەبوو سەبارەت: بۆ مەلا عەبدوڵڵای مەریوانی غەیری عەبدوڵڵا، عباداللّه یە من یارم نەبوو قەلبی کەس لایق بە شێوەی شۆخی ئەشعارم نەبوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چل گەزی مێزەر لەسەر ناوە بە ڕەسمی عالمی چل گەزی مێزەر لەسەر ناوە بە ڕەسمی عالمی دەک بە بن کلکیا بەرێ سا نیوگەزی عالەم تەواو گەر بڵێ قازیی قەڵا جاشی منە، باوەڕ مەکە جاشی قازی بوو لە سێف و بۆ لەوەڕ ڕووی کردە خاو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە ڕیش و مێزەر و دەسماڵی ڕووسی بە ڕیش و مێزەر و دەسماڵی ڕووسی وەکوو شەمعە لە سەر قەبری مەجووسی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نانی بێ پێخۆر و قەسری شۆخ و بێ شۆخ و پەری نانی بێ پێخۆر و قەسری شۆخ و بێ شۆخ و پەری عیللەتی ناچارییە هەر دوو بە قەولی ئەنوەری گوڵشەنی خاڵی لە بولبول جیلوەگاهی گوڵ نییە جێگەیەکی بێ مەزەو تامە بە حەرفی عونسوری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەر بە با بێ ئەربەبا وێران ئەبێ ئەر بە با بێ، ئەربەبا وێران ئەبێ با نەبێ، بانە وەکوو ڕیزوان ئەبێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەتا ئاساری بەزمی زەمزەمەی شیرینی چاکەت بێ هەتا ئاساری بەزمی زەمزەمەی شیرینی چاکەت بێ مەحاڵە یاری و سوحبەت دەبێ ڕەفتاری کاکەت بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەڵێ ئەمڕۆ لە دنیادا مەلایە بەڵێ ئەمڕۆ لە دنیادا مەلایە بە ئەنواعی موسیبەت موبتەلایە لە بۆ لا هەر کەسێ ڕوو کا بە بێ شک جەوابی یا پەزیرایی بەڵایە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: غەیری تۆ کێ قادرە بڕوا دەمێ لەم ڕێگەوە غەیری تۆ کێ قادرە بڕوا دەمێ لەم ڕێگەوە یەعنی ئیزهاری کەلامی تاڵ و شیرین پێکەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گەر بڵێم بانە لە جەننەت خۆشترە هێشتا کەمە گەر بڵێم بانە لە جەننەت خۆشترە هێشتا کەمە شاهیدن ئەبرۆی فەتاح، وەجهی حەسەن، یەعنی حەمە ++++++++++++++++++++++