شاعیر: شێخ ڕەزا کتێب: دیوانی شێخ ڕەزای تاڵەبانی سەرناو: داوای تووتنی بۆندار لە حاجی ئەسعەد ئاغا تۆ کەمنەزەری دەرحەقی من ئێستێکە ئاغا من ماومە هەوای سوحبەتی تۆم هەر لە دەماغا تا ڕۆژی قیامەت بە خودا زیندووە نامرێ بابێ کە بمێنێ کوڕی وەک تۆی لە وەجاغا بۆ تووتنەکەی بیشەمە و شاور و شێتنە شێت بووم و نەهات، وەختە دڵم دەرچێ لە داغا جاران چ بە جاغ و چ بە بار بۆت دەهەناردم نانێری ئەمێستا نە بە بار و نە لە جاغا ڕێی نەوتەکە باجگیری ئەگەر زۆرە دەفەرمووی ڕێی خاسە بە شەو خاڵییە با بێ بە بولاغا نەمزانی فەلەک گۆبەنی هەر بۆ منە یاخو سەد دەستی وەکوو دەستی منی کردووە بە زاغا یا ڕەب گوزەران کا بە سەفا وەختێ عەزیزت پەیوەستە لە دەوری چەمەن و گەردشی باغا بۆ چوونە تەوافی حەرەمی شاهیدی مەقسوود عالەم هەموو مەئزوونە ڕەزا هەر لە یەساغا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خزمینە مەدەن پەنجە لەگەڵ عەشرەتی جافا خزمینە مەدەن پەنجە لەگەڵ عەشرەتی جافا مێروولە نەچێ چاکە بە گژ قوللەیی قافا کێ بێ لە دلێرانی عەشایر کە نەچووبێ وەک تیری قەزا نووکەڕمی جافی بە نافا خوێنڕێژ و شەڕەنگێز و عەدوبەند و تەنومەند کامیان گەنە وەک شێرە لە مەیدانی مەسافا چونکە ڕەسەنن ورد و درشتیان هەموو جەنگیین مەی سارییە نەشئەی چ لە دوڕدا چ لە سافا وا بێ خەم و پەروا دەچنە عەرسەیی هەیجا تۆ ناچییە سەر دۆشەکی بووکی لە زەفافا یبغون الى الامر صغاراً و کباراً یسعون الى الحرب ثقالاً و خفافا وەسمان بەگیان ئامیرە وەختی کە بڵێ: دەی! دێنە جەوەلان هەروەکوو حاجی لە تەوافا خواهم ز خدا آنکه شود دشمن جاهت کۆتی لە دەسا، دەس لە ملا، مل لە تەنافا ڕەحمێ بکە با شێخ ڕەزا بێتەوە گوفتار حەیفە بڕزێ تیغی مجەوهەر لە غیلافا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەجوی شێخ حەمەعەلی سا بێ زگی خۆت هەڵمەدڕە و مەمرە لە داغا ئەم قەومە هەموو مردن و تۆ مای لە وەجاغا لەو لاوە پەلێکت لە زەهاو پەل ئەوەشێنێ لەم لاوە ڕەگێکت لە کنی ساوجەبولاغا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نیمە بۆ تەسویری ئەبرۆت پەیڕەوی مانی دەکا نیمە بۆ تەسویری ئەبرۆت پەیڕەوی مانی دەکا شانە بۆ زنجیری زوڵفت عەنبەر ئەفشانی دەکا قووتی ڕۆحە لێوەکەت یاقووت وەها ئاودار نییە مەنعی بازاڕی عەقیق و لەعلی ڕوممانی دەکا خاڵی سەر لێوت نگین و خاتەمی نادر زهوور موهری دەستی ئاسەفە حوکمی سولەیمانی دەکا دڵ لە نەشئەی عەکسی مەستی چاوەکەت لایعقلە بۆ کەبابی جەرگی من لێوت نمەکدانی دەکا بەرگی سەرتاپام پەڵاس بێ گەر بە شەرتێ تۆم ببێ تاری ئەو بەرگە لە لام سەد شاڵی کرمانی دەکا سەد هەزار جار دەخیلم حەرفی بەدکار مەشنەوە هەرچی دەربارەم بڵێ بێ پیرە شەیتانی دەکا گەر لە پەردەی نازەوە ئاوازی تۆ بگرێتە گوێ بولبولی شیرینزوبان مەیلی غەزەلخوانی دەکا کەس نییە ئەو شۆخە حاڵی کا لە سۆزی ئاتەشم وا ڕەزا دیسان لە عیشقی هەر غەزەلخوانی دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆژێ نەبوو ئەم دڵبەرە بێ ڕەحمە وەفا کا ڕۆژێ نەبوو ئەم دلبەرە بێڕەحمە وەفا کا جارێ نەبوو ئەم کافرە شەرمێ لە خودا کا حەیرانن ئەتیبا لە عیلاجی مەرەزی من لوقمانی ویساڵت مەگەر ئەم دەردە دەوا کا کارێ کە غەم و دەردی فیراقت بە منی کرد سەرما بە هەتیو با بە دەواری شڕی ناکا دێوانەیە شەخسێ کە بە غەیری لەبی لەعلی وەک شاهی سکەندەر تەڵەبی ئاوی بەقا کا تاب و تەبی ئاتەشکەدەیی هیجری وەکوو شێت نەزدیکە منیش واریدی سەحرایی فەنا کا لەم ڕێگەیە تەقدیری ئەزەل وا بوو کە ئێمە پاماڵی جەفا بین و ڕەقیب سەیر و سەفا کا ڕۆح و دڵ و دین هەر سێ ئەکەم بەزل و نیساری کامی دڵی من، گەر لە لەبی لەعلی ڕەوا کا سەر دانێ لە ڕێی عەشق، ڕەزا لازمە عاشق بۆ یار سەر و ماڵی سوپەری تیری قەزا کا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە فیراقی قادری وەستا خدر بۆ نەسووتێ جگەر و بۆ چی نەبێ دڵ بە کەباب بۆ چی نەڕوا لە تەنم ڕۆحی ڕەوان میسلی شەهاب بۆ لە سەرچاوەیی چاو هەڵنەقوڵێ ڕەشحەیی خوێن بۆچ لە فەووارەیی موژگان نەتکێ قەترەیی ئاب بۆ لە بەر ناڵەی نەبێ حەڵقەیی حەڵقم بە سروود بۆچ لە بەر گریە نەبێ چەشمەیی چەشمم بە سەراب موئنیسی ڕۆژ و شەوم باعیسی ئارامی دڵم ڕۆیی و من لە غەمی کەوتمە نێو بەحری عەزاب بە وقووعی سەفەری قادری وەستا خدرم خانەیی عەیشمی تاڵ کرد فەلەکی خانەخەراب چەنگ و نەی لێ مەدە موتریب کە لەبەر فیرقەتی ئەو ڕەنەکی ڕۆحە لە گوێم نەغمەیی ئاوازی ڕەباب ساغەری مەی مەدە ساقی! کە لە بەر دوورییی ئەو تاڵە وەک ژەهری هەلاهیل لە مەزاقم مەیی ناب کاری کردن نەبوو ئەم کارە کە گەردوونی دەنی کردی، ڕووی ڕەش بێ وەکو بەختی من و پەڕڕی غوراب ئەی ڕەزا! ڕەنگە لە بەر فیرقەتی ئەو موئنیسە تۆ قەت نەبی خاڵی وەکوو کوورە لە سۆزی تەب و تاب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەردی حەبیب دەمکوژێ حوکمە دەزانم بە خودا دەردی حەبیب وەرە سا بەشقی خودا دەس لە یەقەم بەردە تەبیب وەرە دەستێ بخەمە گەردەنی بلوورینت تا وەکوو سفرە لە داخا بدڕێ ورگی ڕەقیب تالعم نەحسە دەترسم کە بە ئازاری فیراق بمرم و ڕۆژێ نەبێ دەوڵەتی وەسڵم بە نەسیب چاوی فەتتانی ئەتۆ ساحیرە یا جادووگەرە کە بە یەک عیشوە ئەدا عابیدی سەد ساڵە فریب تا لە تۆ دوورە دڵی غەمزەدە ئەی ڕاحەتی گیان مەشریق و مەغریبە مابەینی لەگەڵ سەبر و شەکیب بێ فەراز نابێ نەشیب ئەم قسە تەحقیقە وەلێ من لە ڕێی عەشقی تۆ نەمدی بە خودا غەیری نەشیب قەیدی زوڵفە لە سەر سەفحەیی ڕووت سابیتە یا تیبەت و تیبە کە مەمزووجە لەگەڵ زینەت و زیب شێخ دەگۆڕێتەوە گەر چاوی بە زوڵفت بکەوێ خەرقە و سەبحە بە زوننار و چەلیپا و سەلیب تاقەتی تاق بوووە بێچارە لە ژێر باری فیراق بکە ڕەحمێ بە ڕەزا، چاکە تەرەححوم بە غەریب ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سولەیمانی کە دارولملکی بابان بوو لە بیرم دێ سولەیمانی کە دارولمولکی بابان بوو نە مەحکوومی عەجەم نە سوخرەکێشی ئالی عوسمان بوو لە بەر قاپی سەرا سەفیان دەبەست شێخ و مەلا و زاهید مەتافی کەعبە بۆ ئەربابی حاجەت گردی سەیوان بوو لە بەر تابووری عەسکەر ڕێ نەبوو بۆ مەجلیسی پاشا سەدای مۆزیقە و نەققارە تا ئەیوانی کەیوان بوو درێخ بۆ ئەو زەمانە، ئەو دەمە، ئەو عەسرە، ئەو ڕۆژە کە مەیدانی جریدبازی لە دەوری کانی ئاسکان بوو بە زەربی حەملەیێ بەغدای تەسخیر کرد و تێی هەڵدا سولەیمانی زەمان، ڕاستت دەوێ، باوکی سولەیمان بوو عەرەب ئینکاری فەزڵی ئێوە ناکەم ئەفزەلن ئەمما سەلاحەددین کە دنیای گرت لە زومرەی کوردی بابان بوو عوموومی شەهریاران و سەلاتینی فەرەنگستان لە ڕوعبی سەتوەتی ئەو شێرەدا گشتی هەراسان بوو قوبووری پڕ لە نووری ئالی بابان پڕ لە ڕەحمەت بێ کە بارانی کەفی ئیحسانیان وەک هەوری نیسان بوو کە عەبدوڵڵاه پاشا لەشکری والیی سنەی شڕ کرد ڕەزا ئەو وەختە عومری پێنج و شەش تیفلی دەبستان بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ستایشی کاک ئەحمەدی شێخ مەربووتە حەیاتم بە سولەیمانی و خاکی خۆزگەم بە سەگی قاپییەکەی ئەحمەدی کاکی ئەو قودوەتی ساداتە کە سوککانی سەماوات شەڕیانە لە سەر سەجدە لە بەر مەرقەدی پاکی ئەو مەرقەدی واڵایە کە وەک عەرشی موعەللا مەحفووزە بە زوواری مەلەک دەوری شوباکی بۆ دەست و عەسا نازکەکەی، داخە دەروونم قوربانی عەسای دەستی دەبم سۆل و سیواکی دونیا لە دوای حەزرەتی شێخ زێر و زەبەر بێ وەک تاجی کەی و جامی جەم و تەختی زوحاکی دەرحەق بە حەفیدانی ئەدەب لازمە زینهار قوربانی حەفیدانی دەبم بابی و داکی بەم حاڵە پەرێشانەوە باز ئەشهەدو بیللاه شیعرت تەرەب ئەنگێزە ڕەزا شاعیری چاکی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شاری کۆیە کە لەبالەب بوتی غونچە لەبە شاری کۆیە کە لەبالەب بوتی غونچە لەبە گەر فەلەک لێی بگەڕێ مەنبەعی عەیش و تەرەبە دڵبەرانی بە مەسەل هەر وەکوو ئەشعاری منن کامی لێ ئەگری ئەبێژی ئەمەیان مونتەخەبە غارەتی عەقڵی منی کردووە زیبا سەنەمێ عاریزی ڕەشکی قەمەر قامەتی نەخڵی ڕوتەبە نەوزەر ئاسا، فەرەیدوون سیفەت و سەلم ڕەوش شێر مانەند و سیاوەش وەش و خوسرەو لەقەبە عاریز و غەبغەب و ڕوخسار و زەنەخدان و لەبی نازک و توحفە و زیبا و بەدیع و عەجەبە دڵبەر و زەڕکەمەر و جیلوەگەر و عیشوەفرۆش سەروی سیمین بەدەن و شاهید و شیرین لەقەبە زاڵم و دڵشکەن و دۆستکوژ و خەسمنەواز عیسەوی دین و موغ ئایین و فەڕەنگی مەزەبە سێوی داناوە لە ژێر لێو کە ئەمەم گۆی زەقەنە زیوی خڕ کردووە وەک گۆ کە ئەمیشم غەبەبە لالەڕوو، شێفتەموو، خالیبە بۆ عەربەدە جۆ رووی وەکو ماهی فەلەک زولفی وەکو زووزەنەبە خواستی لێی ماچێ ڕەزا کافرە نەیدا و وتی ئەی خودا لەم کوڕە شێخزادەیە چەند بێ ئەدەبە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ مودیری قزڵجە لە تەرەف کێرەوە بەریدی سەبا بۆ مودیری قزڵجە نامە دەبا بۆ جەنابی «مقرب الخاقان» میر عەلی بەگ لە ئەنجەبی نوجەبا میرم ئایا چلۆنە عیللەتەکەت باز بە خارشتە بن گونت عەجەبا ئیحتیاجت بنووسە عەیبی چییە مەحرەمی ڕازی تۆم بە عەهدی سیبا سەد تڕت دا بە کوودەکی لە گونم ئەی تڕت ڕەعد و وەی تست ڕەشەبا دوودەمانتان چرووکە بونیادی بۆ قەباحەت «بەنم دەخیل»، هە بەبا! عەبدوڕەحمان بەگی برات فەرمووی ئابڕووی خانەدان کە عەلی ئەیبا خاڵە کوێرەش سەراحەتەن ئەیوت کە عەلی بەگ بووە بە دێڵە بەبا لە ئابائت ئیبا مەکە میرم هذه ارثکم اخاً و أبا گەر بە کێری قزڵجە تێر ناخۆی وەرە شێخ ڕەزا بە ڕەشتا با ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەستێکی هەیە دەستێکی هەیە مەستییە ئەفەندی لە کەرەم دا میوانی عەزیزی هەیە دایم لە حەرەمدا ئەلحەق ژنەکەی موشفیقە دەرحەق بە غەریبان سەد گانی بە ڕۆم داوە هەزاری بە عەجەم دا هێند کێری هەتیوان بە کوزیا چوووە دایکی دەستێکی شکابوو بە مناڵی لە شەکەمدا بەر زەربەیی کام کێری قەوی کەوتووە ئاخۆ بەو دەردە چووە ساعیدی ڕەشیدی لە ڕەحمدا حەتتا کە مەجیدی کوڕی تەبعی جەوادە سەد گانی بە یەک لەحزە بەبێ پوول و درەم دا گەوواد و تەرەسی مولحید و بێدین و مونافیق مەردوود نییە میسلی لە مسقۆف و عەجەمدا بۆ سەددی ڕەهی قافڵە وەک تەپڵی سکەندەر ئاوازی دەهۆڵی کوزی دایکی لە حەرەمدا ئەو کێرە زلەی کێ بوو لە کێلانی فەتاح بەگ مشتێکی کوتایە کوزی، مشتێکی لە دەم دا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چوارینە لە هەجووی قازیی کۆیە دا شێخ ڕەزا بێت و لە سەر تۆ هەجووی قازیی کۆی بکا سەیری کە چی بکا، دۆم بێ و کڵاش بۆ خۆی بکا چونکە غەدری کرد لە لامیع شەرت بێ قازی وا بگێم هەر گەن و گوویێ لە زگیایە بە جارێ ڕۆی بکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جاشکتڕێن جاشکتڕێن مکایل وەعدی بە سەر نەهێنا عومری گەیشتە هەشتا وازی لە کەر نەهێنا لە نەسلی کەر نەبوایە ژنی ئەهێنا، بەڵام وازی لە یەکسمخانی خاتوو زەڕکەر نەهێنا گیسکە گەڕەیی بردە چۆڵ تا کەرێکی پێ بگرێ لە نەگبەتی ئەو جارەش کاری بە بەر نەهێنا نەیزانی تەڕبەهارە وڵاخ تیا دەتووڕێنێ خۆی کردە پەندی شارێ، قەت وای زەرەر نەهێنا عەمبازی بوو تڕاندی بە بەر کۆشیا تووڕاندی تا ڕیخی دەرنەهێنا تەئریخی دەرنەهێنا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە سەگم پرسی: عەجەبا قەومتە حوسنی پاشا؟ لە سەگم پرسی: عەجەبا قەومتە حوسنی پاشا؟ تووڕە بوو کلکی لەقان و وتی: حاشا حاشا! ڕاستی گەرچی سەگیشم بە خودا خۆم دەکوژم ناوی من بێنی لەگەڵ ئیسمی خەبیسی پاشا! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە سەخا و لە کەرەمدا لە سەخا و لە کەرەمدا لە فەساحەت لە ئەدەبدا یەکەبازە لە سەفەردا یەکەتازە لە حەزەردا تاقەعەیبی کە هەبێ هەر ئەوەیە تاقە کەسە لە هەموو خاکی عەرەبدا لە هەموو شاری عەجەم دا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کافی کلک و کافی کوون و کافی کەر تێکەڵ کرا کافی کلک و کافی کوون و کافی کەر تێکەڵ کرا ئیسم و ناو و شۆرەتی کەرکووکی لێ تەشکیل کرا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: داخڵی فەرجە لە سەر قنگ کێر بە گون دەعوا دەکا داخڵی فەرجە لە سەر قنگ کێر بە گون دەعوا دەکا نانی کونەماسی دەخوات و پاسی جرتاوا دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەحمەقم نەمکرد هەتا ڕیشم نەبوو گانێ بدەم ئەحمەقم نەمکرد هەتا ڕیشم نەبوو گانێ بدەم مستەفا بەگ چاکی کرد تا ڕیشی هات هەر گانی دا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەڵامی مستەفا بەگی باوەجانی بۆ شێخ ڕەزا کاتێک وەک پاسناو بیکوتمە ژێرت وەک چەقچەقەی ئاش هەڵپەڕێ کێرت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کێ دیویەتی ئەی شێخ عەلی ماڵی خەزوور بۆ زاوا کێ دیویەتی ئەی شێخ عەلی ماڵی خەزوور بۆ زاوا تۆ لە کوێ تەکیە لە کوێ بزنەگەڕی مەزناوا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سێ ئیسم هەن بێ موسەمما هەروەکوو ئاوی بەقا سێ ئیسم هەن بێ موسەمما هەروەکوو ئاوی بەقا تەیری عەنقا، شاری جابولقا، پڵاوی خانەقا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ماری ڕەشە خنکاوە لە گێژاوی خەلادا ماری ڕەشە خنکاوە لە گێژاوی خەلادا کێرمە لە قنگی کاکە حەمەی حاجی مەلا دا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەیلی ئەشعارم هەیە، تیغی زبانم موو دەکا مەیلی ئەشعارم هەیە، تیغی زبانم موو دەکا هەر کەسێ جارێک بگێم پڕ بە شارێ گوو دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یەهوودی بەچەیەکم گرت و لێم برد و تیا خووسا یەهوودی بەچەیەکم گرت و لێم برد و تیا خووسا کە تێم نا چاوی نووسا بانگی کرد: یا حەزرەتی مووسا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەماری مردووە کێرم لە ماری مردوو دەکا دەماری مردووە کێرم لە ماری مردوو دەکا لە ساق و ساعیدی میهتەر نەسیمی جادوو دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شێخ سەتار ئێمەی بەزاند بۆ مەلای گون سەنگەلا شێخ سەتار ئێمەی بەزاند بۆ مەلای گون سەنگەلا دینی پێخەمبەر بە ئاشکار خۆشە یا من یا مەلا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە غەیرەز میهری تۆ گەر بێ لە دڵما بە غەیرەز میهری تۆ گەر بێ لە دڵما زڕەی زنجیری زاڵم بێ لە ملما ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەمادی بە شێخ ڕەزا دەڵێت دانەی دەمت نەماوە و لە گەف ناکەوی هێشتا پیرەکەری چەنەباز ئەڵێم بکەم بە لەشتا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەڵامی شێخ ڕەزا بۆ هەمادی عەمرم گەیی بە هەشتا کێرم بەکارە هێشتا تەسدیقی گەر نەفەرمووی هەستم بەرم بە ڕەشتا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر لە دەنگی کەڕەنا و شەیپووری جەنگیزخان دەکا هەر لە دەنگی کەڕەنا و شەیپووری جەنگیزخان دەکا وردەئاهەنگی پیاوی پیر کە وەختێ گان دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چونکە شاعیر زۆر بووە لەم عەسرەدا چونکە شاعیر زۆر بووە لەم عەسرەدا بۆتە حەشری نێرەکەر لەم حوجرەدا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە بۆ مەغبووری و لێڵی دوو سێ تێڵام لە زێ وەردا لە بۆ مەغبووری و لێڵی دوو سێ تێڵام لە زێ وەردا وەکو شەخسێ کە چەند کێرێ لە سەر چەشمەی قوزێ وەردا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کووپە هەیئەت، ڕوو قەرە، سینەک سفەت، دینار پەرست کووپە هەیئەت، ڕوو قەرە، سینەک سفەت، دینار پەرست ئەسکەمل مل، مەشرەب ئۆغلان، کاری پاپازی دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەمدیوە وەکوو خەڵکى ئەم شارە دژى تاعەت شێخ ڕەزا جارێک تەنگاو ئەبێ، بە پەلەپەل خۆی ئەکا بە مزگەوتێکی سلێمانی‌دا، ئەڕوانێ هەموو سەرئاوەکان گیراون، ئەمیش خۆی پێ ناگیرێ، دەمی ماریفەتی ئەکاتەوە و ئەفەرمووێ: نەمدیوە وەکوو خەڵکى ئەم شارە دژى تاعەت نوێژ بە تاک ئەکەن و گوو بە جەماعەت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوێنێ شەو بۆ دەفعی حاجەت چوومە حەممامی غەفوور سەبارەت: ھەتیوێکی سنەیی دوێنێ شەو بۆ دەفعی حاجەت چوومە حەممامی غەفوور سادە ڕووویەکی تیا بوو، سمت و ساقی وەک بلوور جێ بە جێ ھەر وەک موھەندیس دامە بەر مەددی نەزەر ھەر لە تەوقی سەریەوە تا نووکی پەنجەی خوار و ژوور چۆن بە حەسرەت گورگی برسی سەیری دووگی مەڕ بکا سەمتی سمتیم گرتە چاو و تێی دەفکریم دوور بە دوور عاقیبەت شەوق و ھەوەس پەردەی حیجابی پارە کرد خۆم کوتا دێوانە ئاسا بۆ سەرا پەردەی حوزوور ھەر کە فەرمووی مەردومی شاری سنەم، یار بابلم ھاتە گەردش بێ تەوەققوف وەک عەموودی لەندەھوور لێک گەیشتین ھەر لە ئەووەڵ فرسەتا چووینە خەلا تێم کوتا و ھێنام و بردم تا کو ژارم کردە ژوور ئافەرم وەستا شەفێع بۆ خۆت و نەسڵێکی ھەتە ڕەبی ئاوا بێ سنە دوور بێ لە ئافات و کودوور ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوڕێک هەوای شیعرنووسین ئەکەوێتە سەری... کوڕێک هەوای شیعرنووسین ئەکەوێتە سەری و چەند شیعرێک ئەنووسێ و ئەیبا بۆ شێخ ڕەزا کە تەماشای بکا و پەسەندی بکات. شێخ کە سەیری ئەکا سەرێکی بۆ با ئەدا و نایەوێت دڵی کوڕەکە بشکێنێت پێی ئەڵێ: [خراپ نییە]! کوڕەکەش ئەمەی پێ خۆش ئەبێت و ئەڵێ: [دەسا قوربان ئەبێ ئەوەش بزانیت کە ئەمە لەسەر ئاودەست دامناوە]. شێخی ئەڵێ: [بەڵێ ڕاست ئەکەی، هەر کە سەیرم کرد ئەو بۆنەی لێ ئەهات]... ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چایەکەی مامە غەفوورم زەردە وەک میزی نەخۆش چایەکەی مامە غەفوورم زەردە وەک میزی نەخۆش ئیحتیاج ناکا بە ئاگر هەر بە دوو تڕ دێتە جۆش ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لازمە بۆ شێخ سبەینان گورگەخەو ڕۆژێک شێخ ڕەزا ئەچێت بۆ ماڵی شێخ عەلی برای پرسیار ئەکات: لەکوێیە؟ ئەڵێن: خەوتووە ئەویش ئەڵێت: لازمە بۆ شێخ سبەینان گورگەخەو تا بڵێن شێخ عابیدە و نانوێ بە شەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەعدی من و تۆ ئەی ڕەمەزان ڕۆژی جەزا بێ وەعدی من و تۆ ئەی ڕەمەزان ڕۆژی جەزا بێ شەرعی من و تۆ له حوزوور باری خودا بێ ئەم لالەڕوخانه هەموو ڕەنگزەردی دەسی تۆن کێ دیویەتی شەقایق یەرەقانی بەسەرا بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەر لە پەردەی نازەوە ئاوازی تۆم بەر گوێ کەوێ ئەر لە پەردەی نازەوە ئاوازی تۆم بەر گوێ کەوێ بولبولی شیرینزوبان مەیلی غەزەلخوانی دەکا کەس نییه ئەو شۆخه حاڵی کا له مەیلی ئاتەشم وا له عەشقی ئەو [ڕەزا] مەیلی غەزەلزانی دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شێخ ڕەزا بەهۆی شیعرەکانییەوە نەیاری زۆری بوو... شێخ ڕەزا بەهۆی شیعرەکانییەوە نەیاری زۆری بوو، بۆیە ڕۆژێکیان پلانی بۆ دائەنێن تا ئابڕووی بەرن. بێخەیاڵ خۆی ئەکا بە چایخانەیەکا و لەپڕێکا کوڕێکی گەنجی بەکرێگیراو بە دەنگی بەرز پێی ئەڵێ: شێخ! ئەوە بۆ دوێنێ دوام کەوتیت و یەخەت گرتم و ویستت پەلامارم بەیت، منیش نەمهێشت و ڕام کرد؟ شێخیش ئەڵێ: وەڵڵا دواکەوتن و یەخەگرتنەکەتم لەبیرە، بەڵام نەهێشتن و ڕاکردنەکەتم لەبیر نییە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شیعری کوردی زوبدەی مەتاعی حیکمەتە ئەم شیعری کوردییە هەرزانە، بێ موبالەغە، حەرفی بە گەوهەرێ جامەی حەیاتی عاریەت کورتە زینهار ئاڵوودە دامەنی مەکە بۆ پێچی مێزەرێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زنجیرەی بنەماڵەی تاڵەبانی خوداوەند حەز بکا وەقتێ بەندەیەکی خۆی بکا خۆشنوود لەڕێگەی دوورەوە بۆی دێ بە پێی خۆی قاصیدی مەقصوود لە هیندوستانەوە شەش مانگە ڕێ تا خاکی کوردوستان خوا شێخ ئەحمەدی هیندی ڕەووان کرد بۆ مەلا مەحموود مەلا مەحموودی زەنگنە یەعنی قوطبی دائیرەی ئیرشاد لە دەوری مەرقەدی هەر دەنگی یاهو دێت و یا مەعبود لە پاش ئەو ئەرشەدی ئەولادی شێخ ئەحمەد لە جێی دانیشت بە عەینی وەک سولەیمان جێ نشینی حەزرەتی داوود بەڵێ بابی وەها ئەلبەت دەبێ فرزەندی وا بێنێ ئیلاهی صەدهەزار ڕەحمەت لە قەبری والید و مولود بە ڕەحمەت چوون ئەوان بابێینە سەر باسی ئەوڕەحمان فیدات بم ئەی نەتیجەی دوودەمانی ئەحمەد و مەحموود نەتیجەم مەقصەدە تالی و موقەددەم شەرتی تەحصیلە ئەوانەی بۆیە ئیجاد کرد خودا تا ئەم ببێ مەوجوود ئەمیستاش (شێخ عەلی) نەجلی کەبیری صاحیب ئیرشاد ئەمیش وەک باوک و باپیری لەزومرەی ئەولیا مەعدوود (ڕەزا) یش لەو نەسلەیە بیبەخشە یاڕەب چونکە قەد نابێ گوڵی بێ خار و بەحری بێ بوخار و ئاگری بێ دوود ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باسی شێخ عەبدولڕەحمانی باوکی شێخ ڕەزا سەبارەت: شێعری فارسی مشهور جهان بغوث ثانی عبدالرحمن طالبانی محمودش جد و احمدش باب، هرسی ولیند قطب اقطاب محمود مریدی پیری لاهور هەرچەند بە زنگنه است مشهور در اصل و نسب (گلی) است سووی از گلبن باغ کاکه سوری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خیالی ترک ایدوب آلکدم بو تأریخی حقیقتدن سەبارەت: شێعری تورکی خیالی ترک ایدوب آلکدم بو تأریخی حقیقتدن بهشته سلسبیلە کوثره طوبایه بنزرسک ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو ڕۆژە کە تۆرام و لە کەرکووک سەفەرم کرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ئەو ڕۆژە کە تۆرام و لە کەرکووک سەفەرم کرد سەرگوزشتەی خۆی و ھەجووی شێخ غەفور ئەو ڕۆژە کە تۆرام و لە کەرکووک سەفەرم کرد مانەندی عەقاریب لە ئەقاریب حەزەرم کرد گەردوون سنەکی کردم و ھێنامیە کۆیە میوانی لەکن مامە غەفووری لەجەرم کرد خواستم کە بڕۆم بۆ سەفەری ڕۆم بە سەیاحەت نەیھێشت و دووسەد ئەھلی عەمامەی لە سەرم کرد دانیشێ، نەچێ، من کچی خۆم مارە دەکەم لێی ئەو تالیبی دونیایە ئەوا موعتەبەرم کرد چورسا لە بەرم جوببە و فیسا لە سەرم فێس نە فێسی لە سەر نام و نە جوببەی لە بەرم کرد شەش مانگە بەم ئەفسانە گلی دامەوە لای خۆی نەمزانی ملم بشکێ تیا چووم زەرەرم کرد وەڵڵاھی دەکەم دەرحەقی ئەو بەڵکو زیاتر ئەو کارە کە دەرباری ڕەشیدی پسەرم کرد کارم تەڕ ئەبێ ئەموت ئەگەر لوتفی ببێ مام ئەی لایقی ڕیشی بە خودا کاری تەڕم کرد بۆ موجتەھیدان گەرچی جەوازی نییە تەقلید من موجتەھیدم، ھاتم و تەقلیدی کەرم کرد ئەی گووی خلە بەم لوتفە کە ئەو کردی لەگەڵ من لەم مەرحەمەت و لوتفە ئەوا من گوزەرم کرد ھەرچەندە وتم وەختێ کە دیم نەخوەتی قەلبی یا ڕەب کە لەگەڵ شێخ عەلی، بۆ چی شەڕم کرد ھەر دەچمەوە لای گەرچی بڵێ ھاتەوە دیسان ئەو خوێڕییە بێکارە کە من لێرە دەرم کرد ھەرچەندە ڕەزا باعیسی بەدنامییە عەودەت لەم سووکی و بەدنامییە سەرفی نەزەرم کرد قاڵب: غەزەل کێش: مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەد دەفعە وتم وەختێ کە دیم نەخوەتی قەلبی سەد دەفعە وتم وەختێ کە دیم نەخوەتی قەلبی یاڕەب کە لەگەڵ شێخ عەلی بۆچی شەڕم کرد هەر دەچمەوە لای گەرچی بڵێ هاتەوە دیسان ئەو خوێڕی بێکارە کە من لێرە دەرم کرد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: میر بە سەد مننەت ھەناردی ئێسترێکی ڕووت و قووت میر بە سەد مننەت ھەناردی ئێسترێکی ڕووت و قووت دەست و پا سست و سەقەت ئەندامی ھەر وەک عەنکەبووت خاوەنی ئالیکی ناڵێم پێی نەداوە موتڵەقا داویەتی ئەمما وەکوو بیستوومە قووتی لایەمووت پووش لە لای حەلوایە حەتتا گەر پەڵۆشەی چنگ کەوێ بای ئەدا، لوولی ئەدا، قووتی ئەدا، مانەندی حووت گەر چی ناتوانێ ببزوێ ھێند لەڕ و کەم قووەتە دەنکە جۆیێکی نیشان دەی تا قیامەت دێ لە دووت پشتی ڕێش و شانی زامدار و جەدەو بوو، ناعیلاج چەند قرۆشێکم ھەبوو بۆم دا بە نەوت و عەنزەڕووت سەی فەتاحی مەیتەرم ڕۆژێ بە حوججەت لێی نەوی کلکی دەرھێنا لە بن ئەمجا بە ئاستەم گوێی بزووت گەر قەڵەو بێ ئەم ئەجننە نێرە تەسخیر ناکرێ غەیری چەند دەروێشی ڕەففاعی بە زەبری جەلجەلووت مەسڵەحەت وایە ھەتا نەیخواردووم بینێرمەوە زۆر ئەترسم دەفعەیێ قووتم بدا، بمکا بە قووت ئەم مەتاعە چاکە ھەر لایق بە حاجی ئەحمەدە جووتی پێ بکا ھەر وەکوو جووت ھەردوو لنگت کرد بە جووت لایقی شانی من و شایانی شەئنی تۆ نەبوو چاوەکەم چیت پێ بڵێم چارم نییە غەیری سکووت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەعروفی بێ دیرایەت گووت کردە ناو بیدایەت سەبارەت: تەخمیس لەسەر غەزەلێکی حافز بۆ ھەجوی مەلا مەعرووف ئەفەندی باشکاتبی بیدایەت مەعروفی بێ دیرایەت گووت کردە ناو بیدایەت چیت پێ بڵێم قوڕمساغ ھەردوو گونم بە دایەت گونمی بە تڕ شەھید کرد، کێرم ئەکا ڕیعایەت «زان یار دلنوازم شکریست با شکایت گر نکته دان عشقی خوش بشنو این حکایت» مەعرووف کە حیزی وەک ئەو نەبوو لە نەسلی ئادەم ئازاری مەقعەدی بوو بۆم ڕاکێشا لە سەر دەم مردم ئەوەندە سوار بم خۆم کوشت ئەوەندە پیادەم «بی مزد بود و منت هر خدمتی که کردم یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت» خاشاکی دەوری دەبری لێم بوون بە ماری ھەیجا کێرم بە سەد مەشەققەت ڕۆیی گونم نەگونجا کێرم لە پەشمی پاشی دانەی کونی ترنجا «در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کان جا سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت» ڕووم کردە سەمتی سمتی یەعنی مەکانی مەعھوود ئەرزێکی پڕ نەجاسەت دەشتێکی شەھوەت ئالوود ڕانیم فەرەس چەپ و ڕاست ڕێگەم نەبردە مەقسوود «از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود زنهار از این بیابان وین راه بی‌نهایت» دەرمانە سمتی ئەمما نەرمانە وەک بەری دەست کاروانی کێر بە ناویا ئەڕوا ھەمیشە سەربەست ھەر مەنزڵێکی سەد میل ھەر میلێ سێسەد و شەست «این راه را نهایت صورت کجا توان بست کش صد هزار منزل بیش است در بدایت» باوکی پیاوێکی چاک بوو زاتێکی زۆر موقەدەس خۆی پوشت و داکی خۆگێ ھەتا خودا بڵێ بەس بۆ نەختێ ئاوی شەھوەت جەرگی بوووە بە قەقنەس «رندان تشنه لب را آبی نمی‌دهد کس گویی ولی شناسان رفتند از این ولایت» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گزر دوائر اقلامی ارقەسند دوات سەبارەت: ھەجووی مودیری تەحریرات گزر دوائر اقلامی ارقەسنده دوات مەداری ئەھلی قەلەمدر مودیری تەحریرات نگفتمت که حذر کن ز تیغ ناطقه‌ام فأن ناطقتي آفة من الآفات لە بەر عەباکە جەبەم کردی ئەی فەقیری خودا ئەوە عەباکەتە، کێرم بە قنگی خۆت و عەبات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەرو و نەی چین کە لەگەڵ قامەتی تۆ بێنە نەبەرد سەبارەت: سەرو و نەی سەرو و نەی چین کە لەگەڵ قامەتی تۆ بێنە نەبەرد شەکەری خواردووە نەی، سەرو سەری داوە لە بەرد گەر دەلیلی وەکو نوقتەی دەھەنت نەبوایە منیش ئینکارم ئەکرد وەک حوکەما جەوھەری فەرد لێی دەپاڕێمەوە ئەی ڕۆحی ڕەوانم تو خوا چییە دەرمانی دڵم؟ پێم دەڵێ: لاچۆ دڵە دەرد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە بەگ وا بوو کە من ماتم کشی کرد سەبارەت: کەش و فش کردنی بەگ لە بەگ وا بوو کە من ماتم کشی کرد کە من ھەستام و ئەو داما و فشی کرد گەھێ سەیرانی سەر گون بوو گەھێ کێر حەقیقەت مستەفا بەگ گەردەشی کرد دەبوو باوکی سەگی ناونایە ئەمما بەگی ناونا قوڕومساغ یاغنشی کرد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بابان باشنده بیر باطمان یشیل وار سەبارەت: ھەجوی کاکەیی بابان باشنده بیر باطمان یشیل وار إمام القوم في تقسيم شلوار ھەتانە ھەر وەکوو بیستوومە بەزمێ لە ساڵێکا شەوێ یارانی دیندار عەموودێکم ھەیە وەک تووڵی داوود کوتامە ژێری کورکەی دایە ڕێزوار تسێکی کەند بە ڕیشی سەیید براکە تڕێکی دا بە یادی باوە یادگار دەبەستن حەلقەیێ وەک عەقدی پەروین لە جێگایەکی خاڵی لَيسَ دَيّار بە چۆکا دێ قوتەی مل نێرکە کاردوو وەکو بولبول ئەخوێنێ وەعز و گوفتار دەخوێنێ مەرسییەی مالۆسی مەرحووم یەکانەی گون ڕەش و گاحۆلی شاخدار وەکوو باران بە کلکی پیرەسەگدا بە ڕیشی دادەچۆڕێ ئەشکی خوونبار لەپاش ئیکمالی ڕەسم و ماتەم و شین وەڕین دەس پێ دەکا وەک کەلبی ھەوشار معاذالله دەڵێ يا ايها القوم درۆیە حەشر و نەشر و جەننەت و نار لە گوێ مەگرن قسەی ئاخوندی سوننی بە ئاشووبن مەلای سەر لنگە دەستار غەرەز لەم جرت و فرت و فاک و فیکە ئیتاعەی ئەشقیایە و دەفعی ئەشرار حولولی مەزھەبێکە بێ گرێ و قۆرت تەناسوخ ڕێگەیێکە ڕاست و ھەموار بِحَمدِالله نەما کاک ئەحمەدی شێخ زەھاوی مرد و گۆڕی گوم بوو چاو مار ئەگەر بێ شێخ عەلیش دَفعُ البَلا بێ ئیتر دنیا دەبێتە عەینی گوڵزار بمێنێ یا نەمێنێ چی لە دەس دێ بە تەنھا شێخ ڕەزاکەی ھەرزە گوفتار ئەگەر مشتە و مشاریش بێ زمانی عیلاج دەکرێ بە مشتی پڕ لە دینار بە دیناری عیلاج کەن یا بە سمتی بلوورینی کوڕێکی سادەروخسار عەزیزان مەزھەبی یارانی جەم جەم لە سەر سێ ڕوکنە: ئەووەل تەرکی ئازار دووەم ئیکرامی زەیف و شەرتی سالیس لە ھەردوو عومدەتر، کیتمانی ئەسرار ئەمانەش جوملە پەشمن، ئەسڵی مەقسەد چوارە پێت بڵێم ئەی پیری ھوشیار شکستەی جەوز و تووڵی سەوز و کەڵبەی بەرازی بۆز و کەللەی خووگی مردار ئەگەر دەرچێ لە سەر ئەم دینە ڕۆحت دەچێتە قالبێکی شۆخ و نازدار زەعیف بێ خوانەخواستە ئیعتیقادت بە ئایین و بە ئەرکان و بە ئەتوار نەکەی تەرسێ بە ڕیشی خەلفە باپیر نەدەی گانێ لە ڕێگەی باوە یادگار شیاکەی گاوەحۆل نەگری لە ڕیشت نەچیتە ژێر کوڵینی دایە ڕێزوار قەپۆزت دانەپۆشێ بەر سمێڵت بە سەر ملتا نەیێ وەک یاڵی کەمتیار لە قیبلەی مستەفا ڕوو وەرنەگێڕێ لەڕێگەی شەرعدا نەمری، گوناھکار لە پەشمی ڕیخناکی بەر سمێڵت نەڕێسن سەرکەلە و دەستبەند و ھەوسار کە مردی ڕۆحی ناپاکت بە چوستی لە ئینسانی ئەچێتە شکڵی سەگسار وەرن یاران شەوی میعادە ئەمشەو لە پێ دەرپێ فڕێ دەن، خزم و ئەغیار شەواڵی زەرد و سوور وەک خەرمەنی گوڵ لە سەر مافووری زەڕ ڕۆی کەن بە خەروار شەواڵی خامەک و زەڕبەفت و خارا لە سەر یەک دای بنێن وەک ماڵی توججار کەنیز و خانم و خاتوون و خادم فەقیر و مونعیم و دەروێش و سالار نەدیم و نۆکەر و ئاغا و ئەفەندی لە دەوری دانیشن وەک خەتتی پەڕگار لە نەزمی بەزمی جەم ساقی بگێڕێ شەراب و لێ بدا موتریب لە مزمار نەبیز و شەربەت و نوقڵ و مەزە و مەی دەف و تەمبوور و ساز و بەربوت و تار دەبێ ئەم بەزمە ھەر بەم نەزمە بڕوا ھەتا دوو حیسسە ڕابوورێ لە شەوگار کە دنیا بوو بە ڕووی قەیماسی زەنگی سەرەی بەش کردنی شەڵوارە ئەمجار بە قورعەی مەعدەلەت یەکیەک بەشی کەن مەپرسن لە ئەقرەبا و قەوم و کەس و کار مەپرسن دایک و پوور و خوشک و خوارزا لەژێر کورکەی بەرن، بێ قەول و گوفتار بە قەولی باوە باوە و میرە میرە میسالی کێر و کوز ھەر وەک کون و مار بە شەرعی مەزدەک و ئایینی بابەک دوخوولی جائیزە ئیسمی کونادار فهيا سادتي للوطء والنيك لقد علمتكم تقسيم شلوار چرا پف لێ کەن و شێرانە ھەستن شەقێ ھەڵدەن لە پەردەی عیسمەت و عار سەر و دەرپێ بەرن بێ فەرق و تەمییز دەم و دەست ساحیبی دەرپێ بکەن دیار شەواڵی ھەر کەسێ بەر ھەر کەسێ کەوت ئیتر فەرقی نەکا بیگرێتە بەر کار کە ئەم وەعزەی تەواو کرد پیرە ئاخون ئیتر ھەر پف لە شەمعە و تف لە حەیتار ئیتر ھەر ئەتکی دین و کەسری نامووس ئیتر ھەر تەرکی شەرم و عیففەت و عار ئیتر ھەر لنگ ئەبێتە لام ئەلف لا ئیتر ھەر کێر ئەبێتە باسکی ھاوار ئیتر ھەر گوومەزەی سمتە دەسووڕێ بە سوورەی سەر خڕا وەک چەرخی دەووار ئیتر ھەر لێ پەڕینە و لێ خوڕینە بەرەو ژوور و بەرەو ژێر و بەرەو خوار ئیتر ھەر دایکە پیرە و ھەڵ ئەنیشێ بە کەللەی کێرەوە وەک ورچی سەردار ئیتر ھەر پاوەنەی زیوە و زڕەی دێ لە بەر کوت پێوەدان ئەخشێ لە دیوار ئیتر ھەر خەپلەیە وەک چاوی کازر بە مەترەق دەیکوتن ساداتی ئەبرار ئیتر ھەر ناوگەڵی خووبانی بیکرە لە خوێنا سوور دەبێ وەک بەرگی گوڵنار ئیتر ھەر کێرە وەک پەیکانی گۆشتین بە ژێر بنیا دەچێ وەک پەڕڕی سووفار ئیتر یا خوا نەسیبی دوشمنت بێ برینی نێزە و نووزەی بریندار مناڵێ لەو شەوە پەیدا بێ لایان دەبێتە سەیید و ڕێزداری موختار لە وەسفی کاکەیی گەر سەرفی عومرم بکەم ناکەم بەیانی عوشری میعشار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بارەکەڵڵا ئافەرین ئەی عەشرەتی نوسرەت شیعار سەبارەت: ئازایی عەشرەتی تاڵەبانی بارەکەڵڵا! ئافەرین! ئەی عەشرەتی نوسرەت شیعار مەردی مەیدان شێری جەنگاوەر ھوزەبری کارزار چوار عەشیرەت کاکەیی و وەند و جەباری و داودە ئیتیفاقیان کرد و ھاتن چوارسەد و پەنجا سوار ھەر بە ئەووەڵ حەملە چەندتان کوشت و چەندتان سەر بڕی چەند کەلەشیان لێ بە جێ ما، بوونە توعمەی موور و مار ئێستەکەش لەو دەشتە شەڕیانە لەسەر لاشەی ڕزیو کەرگەس و شاھین و گورگ و مامە ڕێوی و کەمتیار بەینی بەینەڵا عوبەیدی فیلە تەن کارێکی کرد ھیچ کەسێک نایکا مەگەر حەیدەر بە زەربی زولفەقار ھەر سوارێ فیرقەیەکی ڕاڕفاند و دایە پێش کەوتە سەر کوێخا مەخۆل عەبدولوەھابی نامدار لێی خوڕی وەک شێری غوڕڕان: سا مەڕۆ! ڕاوەستە بۆم! ئەی تڵیشی دایە ڕێزوارت بە ڕیشی یادگار چەکمەیێ سووری لە پێدا بوو بە جارێ زەردی کرد تس لە ملیۆن تێپەڕی کرد، تڕ گەیشتە سەد ھەزار یەک لە یەک ئازاترن تەعریفی کامێکتان بکەم دەک فیدای دەست و تفەنگت بم سولالەی شێخ ستار شاسوارێکی وەکوو تۆمان ھەبێ باکمان چییە تۆش لە حەققەتدا سوارێکی وەکوو ئەسفەندیار ئەم قسانە گشتی مەجازن گەر حەقیقەتتان دەوێ بەزلی نان و ھیممەتی پیرانە بۆتان کەوتە کار جائیزەم مەتڵوبە ئەم مەدحەم بە خۆڕایی نییە ھورتمانیش بێ ڕەزام، گەر ھیچ نەنێرن، یا ستار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆژی یەکشەممە کە مەشھورە بە ڕۆژی پازار سەبارەت: ستایشی ئەحمەد پاشای بابان ڕۆژی یەکشەممە کە مەشھورە بە ڕۆژی پازار من بە غار کەوتمە دومبالی کوڕێکی بولغار کوڕ چ کوڕ لێوی وەک لالەیی حەمرا ڕەنگین کوڕ چ کوڕ چاوی وەکوو نەرگسی شەھلا بیمار ئەھلی ئینساف بە خودا ڕەنگە چەنەی بشکێنێ گەر کەسێ بێت و بکا قامەتی تەشبیھ بە چنار لە ھەمووی سەرفی نەزەر، سمت و سورینێکی ھەبوو نازک و نەرم و لەتیف، میسلی تەڵای دەستەوشار خڕ و مەخرووت و مودەوەر سپی و نەرم و دوو نیم ھەروەکوو کۆمەڵە بەفرێ کە شەقی کەی بە مشار کە بە دیققەت نەزەرم کردە سوورێن و کەفەڵی ھەردوو چاوم پەڕییە تەوقی سەرم وەک سەگی ھار دامەنم گرت و وتم: «مرحمت ایت الماسم بویله یاندرمه بنی آتشی عشقن ایله زار» چشم جادوی سیاهت همه بند است و فریب همه ناز است و کرشمه، همه خوابست و خمار بَنی صَید ایتدی سنن دیده‌ای آهو رَوشن ای سنن دیدَلَرن آهوكی شیر شكار ساعەتێ چاک لە سەر و سوورەتی نەحسم فکری پێمی وت: گیت ایشنه حاجی بَبه یاغمَمی وار صاچمه لاقرد یلرن حاصلی یوق آقچه گیتر آقچه سز ایتمه ساقن آرَزوی بوس و كنار من کە یەک پارەی جڵقم لە ئەزەل شک نەدەبرد پێم وت: «ایشته كمرمده دولیدر یوز دینار بَن بیوگ ذاتِ شَریفم ووكلا خواجه سیم طانیور بَنده كزی جملهٔ شاه و خونكار ئەلغەرەز، ھێندە درۆم کرد و فسوونم بۆ خوێند کەوتە دووم ھەروەکوو دووی گورگ ئەکەوێ بەرخی ھەژار موختەسەر خۆشە قسە، بردمە مەنزڵگەھی خۆم گرتم و خستم و لێم برد و گونم کرد بە چوار مۆڵەتم ساتێ نەدا ئەو شەوە تا وەختی سەحەر کاری خێرم بە مەزەندە گوزەری کرد لە ھەزار وەختی سبحەینێ کە داوێنی فەلەک ئەتڵەسی بوو ھەر لە جێ ڕاستەوە بوو دامەنی گرتم وەکوو خار چنگی وەک پەنجەیی شاھین لە یەقەم قایم کرد دەستی کردە جەزع و ناڵە و ھاوار ھاوار زەفتیە و ئەھلی مەحەللە ھەموو جەم بوون لە سەرم پرسیان ماالخبر ئەی زاھیدی سالووس شیعار پێم وتن: لەم کوڕە بولغارە بپرسن کە لە من چی دەوێ، بۆ چی دەناڵێنێ وەکوو ھەوری بەھار چاکی کەرد پەردەیی نامووسی وتی: سیكتی بَنی ویرمدی پاره سنی بویلمی قانونِ كبار دیدیلر حاجی افندی چوچوقن حَقنی ویر سر كه فاش اولدی دها فائده ایتمز انكار یوقیسه پارَن اگر مهلتن اوچ گون اولسون حقنی اوچ گونه دک ویرملیسن ای غدّار ئەمە سێ ڕۆژە کە سەرگەشتە و حەیران دەگەڕێم کێم ھەیە غەیری وەلی نیعمەتی فەرخوندە شیعار یەعنی ھەم نامی نەبی حەزرەتی ئەحمەد پاشا فەخری دین، کانی حەیا، بەحری کەرەم، کۆھی ویقار مەدحی ئیحسانی بکەم، عیلمی بکەم، فەزڵی بکەم بە خوا خارجە ئەوسافی حەمیدەی لە شومار کەفی زەڕ بەخشی کە وا مەنبەعی دوڕ و گوھەرە میسلی بەحرێکە نە ساحلی بێت و نە کەنار تەبعی جەوواد و کەریم، ھەروەکو قائانی دەڵێ: زر به قنطار همی بخشد و اشتر به قطار تا وەکوو دەورە بکات و بگەڕێ چەرخ و فەلەک تا وەکوو دێت و دەچێ، بێت و بچێ لەیل و نەھار بە مورادی بگەڕێ شەمس و قەمەر چەرخ و فەلەک زەفەر و فەتحی قەرین، بەختی موعین، تالعی یار ڕەئیی ئەو باعیسی تەنزیمی ئومووراتە وەلێ بۆ کورەی عالەمی ئیمکان بووەتە قوتبی مەدار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کێر کە ھەستا نە لە بێگانە دەپرسێ نە لە خوێش کێر کە ھەستا نە لە بێگانە دەپرسێ نە لە خوێش گورزی خۆی ھەر دەوەشێنێ چ لە پاش و چ لە پێش ھەمە کێرێکی قەوی ھێند بە کونی تەنگا چووە سەروچاوی ھەموو زامدارە پەراسووی ھەموو ڕێش تا ملی غەرقە لە چەرما وەکو سیواکی مەلا پرچی ئەفشانە لە سەر پشتی ملی وەک دەروێش پاڵەوانێکی قەوی قۆڵە لە میلبازیدا مەحکەمە ڕیشە و بێخی وەکوو شاخی گامێش ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سوپای غەم دەورەیان دام دەس بە مەترەق سەبارەت: ستایشی شێخ ستار سوپای غەم دەورەیان دام دەس بە مەترەق لە پاش تەشریفی تۆ دایانمە بەر شەق تعالىٰ الله لە جەللادی فیراقت دەڕێژێ بێ موحابا خوێنی ناحەق مەپرسە بۆ لە ھیجرانت نەمردم کە من سەگ مەرگم و گیان سەخت و دڵ ڕەق کە زینیان خستە سەر پەشت ماینە ڕەش کوێت گەڕا چاوم لە تاوان زەرد و ئەبڵەق لە شەوقی تۆ وەکوو مەنسووری حەللاج خرووسی تەبعی من ئەیگوت: أنا الحق لە بەزمی خەسرەواندا یەک زەمانێ مورەخخەس بووم وەکوو دەستووری موتڵەق ئەمێستاش تاقەتم تاقە و پەرێشان خرووسم ئەخرەسە و حاڵم موفەششەق لە بەر ھەیوانی مزگەوت ئێستە بێ تۆ وەھا دێم و دەچم وەک حاجی لەقلەق ئیلاھی عومر و جاھت بەرقەرار بێ عەدووت سەرنگوون بێ و خۆت مووەففەق سمێڵی شێخ ستار حَبلُ المَتينە کەلامی شێخ ڕەزا وەحیی موسەددەق ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شێخ محەمەدعەلی و چەند نەفەرێ چووینە ئوجاغ شێخ محەمەدعەلی و چەند نەفەرێ چووینە ئوجاغ گشت بە کەیف و بە نیشات و بە سروور و بە دەماغ گەرچی چەند ڕۆژێ بوو تەعلیمی تفەنگبازیی ئەکرد ڕۆستەم ئاسا چووە پارێز لە یەکێ تیتلە بیجاغ ھەر کە ئەنگاوتی وتم: دەک دەس و بازووت نەڕزێ! ھەر کەسێ پێت نەڵێ ڕۆستەم تەرەسە و قوڕڕومساغ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پوورە شوکری بەسییە با نەتگێم و سمتت لەق نەکەم پوورە شوکری بەسییە با نەتگێم و سمتت لەق نەکەم دایکە کێرخۆرت ھەواڵەی سووری سەر ئەبڵەق نەکەم نییەتم بوو دەفعەیێ خۆمت پیا دەم باز وتم نەقسە بۆ ئەمسالی من با گوێ لە ھەر ئەحمەق نەکەم من کە شەھبازی شکار ئەندازی شاھیم پێ دەڵێن حەیفە با ئاھەنگی جەنگی سەر گەڕ و لەقلەق نەکەم تۆ بە جارێ وەک ژنی فاحیشە پێت لێ ھەڵبڕی نەء، وتم، خەیری نییە، چاوێکی گەر لێ زەق نەکەم حیزە سا خۆت بگرە تا بۆت بێمە مەیدانی مەساف شەرتە ھیچت پێ نەڵێم تا بن گونت نەستەق نەکەم کۆنە حیزی شاری بەغدا، لێم حەرام بێ شاعیری گەر کوزی خوشکت وەکوو ئەیوانی کیسرا شەق نەکەم ھەر وەکوو مەستیم بە فەردێ گا، خوا ڕۆحم بەرێ مولحیدی کافر مەزەب گەر تۆش بە ئەو مولحەق نەکەم من دەزانم کێ لە خشتەی بردوویی ئەمما چ سوود سەییدە، سەیید، قسەی سووکی دەبێ دەرحەق نەکەم پێی بڵێ با مونتەبیھ بێ تۆیش گەن و گوو بەس بخۆ با سلێمانی بە جارێ کافری موتڵەق نەکەم عەھدە کردوومە لە خزمەت شێخ ڕەزا دا ورچە کوێر نەیخەمە ناو لنگی دایکت تا لە تۆی ئێرەق نەکەم شوکری فەزڵی وه‌ڵامی شێخ ڕەزا ده‌داته‌وه‌ شێخ ڕەزا عەرزت ئه‌گێم، خۆت بۆچی ئەحمەق کردووە قەوچە وەک ماکەر ئەکەیت و گوێت وه‌ها لەق کردووە حیزە ئێشی مێخی سابیق چاوتی زەق کردووە قەحبە «گوڵچین» تۆی که‌وا گەووادی موتڵەق کردووە من بە مەترەق بارەھا کوزیم شەق و پەق کردووە تۆم نەوەک ئه‌مجاره‌ ھەتک و پەتک و نەستەق کردووە باوکی مەعلوومت نییە، لەعنەت لە زاتت ھەی تەرەس گوو بە گوێی دایکت، چووزانم دایەبەر کێ پێش و پەس گوو مەخۆ یا شێخ ئیتر با شۆڕشێ بەرپا نەکەم خۆت و کەرکووکت بەجارێ سەربەسەر ئیفنا نەکەم با لە ناولنگی ژنت پێچاڵی سەد جۆڵا نەکەم با کوزی وەک قەلعەیی خەیبەر بە مەترەق وا نەکەم «مەستی» فیعلەن، داکی گای ئەم سڕڕ‌ە‌ با ئیفشا نەکەم بۆچ ئه‌که‌ی ھەجووم، به‌ڵێ تۆ شێخی، ھەجووت با نەکەم باوکی مەعلوومت نییە، لەعنەت لە زاتت ھەی تەرەس گوو بە گوێی دایکت، چووزانم دایەبەر کێ پێش و پەس ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەم سادە ڕوخانە لە مەلاحەت کە تەمامن ئەم سادە ڕوخانە لە مەلاحەت کە تەمامن دەورت کە دەدەن، تەفرە مەخۆ، قەت مەڵێ ڕامن گەھ دۆست و وەفادار، گەھێ دوژمنی خوێنخوار دڵنەرم دەبن گاھ و گەھێ سەخت کەلامن عاجز مەبە، نەک بۆ تۆ، وەفایان نییە بۆ کەس مەعلوومە کە ئەم تاقمە وەک تاسی حەمامن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێگانە ھەموو ساحیبی جاھ و جەبەرووتن سەبارەت: شێخ عەلی تاڵەبانی بێگانە ھەموو ساحیبی جاھ و جەبەرووتن بێچارە برای شێخ عەلی موفلیس و ڕووتن ئەی شێخ عەلی چاکە وسووقت بە برا بێ باوەڕ مەکە بەم خەڵقە کە وەک توولە لە دووتن قەومێ کە لە عەھدی پدەرت حەلقە بە گۆش بوون تەحقیقی بزانە بە خودا جوملە عەدووتن ڕەحمیان نییە دەربارەیی تۆ خزم و ئەقاریب موشفیقترە بێگانە لەمانە کە عەمووتن نادان و قوڕمساخ و نەزانن کە ئەمانە گاھێ لە سەما، گاھ لە سەیری مەلەکووتن ئەم تەکیەنشینانە چ دەروێش و چ سۆفی ھەرچەندە بە دڵ موشتەغیلی زیکر و قونووتن وەک حاجیی مابەینی سەفا و مەروە بە تەعجیل بۆ لوقمە ئەمانیش بە مەسەل یوونس و حووتن جومعانە بڕاوە بە خودا موفلیسە لامع نە پوولی حەمامی ھەیە نە پارەیی تووتن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حەسەن کەنۆشەن سەبارەت: بۆ پیرۆزە، کچی حەسەن کەنۆش حەسەن کەنۆشەن، حەسەن کەنۆشەن ئینە کناچەی حەسەن کەنۆشەن کەللەش شڵەقیاو، ناوگەڵش بۆشەن کونای قیرینش دائیم وە جۆشەن کوڕکەش دێوانەی کەڵپووس نەدۆشەن بەلۆکەش لۆلۆن، چون گەدەی مێشەن ھەر لۆیێ جە وێش چل کێر نە تۆشەن وێنەی ھەر وە فاڵ ھەر وە خرۆشەن پەی کێری قەوی خەیلێ پەرۆشەن بۆس و کەنار و خەڵوەتش خۆشەن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سائیل بە غینا نائیل ئەکا بەخششی کەمتان سەبارەت: ئالی بەبە سائیل بە غینا، نائیل ئەکا، بەخششی کەمتان ئالی بەبە یا خوا نەڕزێ دەستی کەرەمتان ھەرچەند بە مەسەل خەنجەری ئەڵماسە زبانم نابڕێ قەد سەری موویێ لە ئەدای شوکری نیعەمتان گیرفانی گەدای کردووەتە کانی جەواھیر ئیکسیری نیساری زەڕە شاباشی درەمتان ئێوەن بە حەقیقەت مەلیکی میللەتی کوردان شایانە زیارەت بکرێ خاکی قەدەمتان ئینکاری حقووقیان لەسەر ئەم میللەتە ناکرێ ئابائی فەرەیدوون، فەڕ و جەمشید، حەشەمتان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕوخاندی گەردشی گەردوون لە ھەر جێ ئاستانێ بوو سەبارەت: بۆ موراد ئاغای ئاکۆ ڕوخاندی گەردشی گەردوون لە ھەر جێ ئاستانێ بوو سوتاندی چەرخی دوون پەروەر لە ھەر کوێ ئاشیانێ بوو وەکو تەییی سجل للكتب پێچایەوە گەردوون لە ھەر مھمانسەرا ئاساری سفرە و نان و خوانێ بوو بە حاتەم گەر بکەی تەشبیھی ئەم ئاغایە بێ عەقڵی کە فەرقی ئەم لەگەڵ ئەو ئاسمان و ڕێسمانێ بوو درێغ بۆ خانەدانی مارف ئاغای سەروەری ئاکۆ کە جێگەی عەیش و عەشرەت، مەنبەعی ئەمن و ئەمانێ بوو لە جوود و بەخشش و ئەنعامی خۆی و قەوم و ئەتباعی وەکوو شانامە و ڕۆستەم لە ھەر جێ داستانێ بوو کەیومەرسی دووەم، جەمشیدی سانی، خوسرەوی سالیس سولەیمانی زەمان، ئەسکەندەری ساحێبقڕانێ بوو شەوی وەک زوڵفی یارە و ڕووی حەسوود و بەختی من تاریک لەگەڵ دیجوور و یەلدا وا حیساب کە تەوئەمانێ بوو بە نامەردی شەھیدیان کرد وەکوو حەمزە و عومەر، دوژمن موراد ئاغا کە ڕۆژی جەنگ و دەعوا قەھرەمانێ بوو کەسێ ئەم سەروی ڕەعنایەی لە پێ خست گەردنی بشکێ چ زێبا سوورەتێ، یا ڕەب، چ شیرین نەوجەوانێ بوو مورادیان بۆیە ناو نابوو لە وەختی بەخشش و ئینعام لەبۆ بابی موراد دەستی کەریمی نەردەبانێ بوو لە حەق شێخ و مەلا و دەروێش و سۆفی سائیل و سەییاح وەکوو حاتەم شەفیق و دڵنەواز و میھرەبانێ بوو ئیتر نەتبێ لە موڵکی ڕۆم ڕەزا ئوممێدی ئاسایش لە پێش ئەم کارەدا ھێشتا ئومێدی پارچە نانێ بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەم حاڵە ئەگەر دەفعەیە تر بچمەوە کەرکووک بەم حاڵە ئەگەر دەفعەیە تر بچمەوە کەرکووک مەعلوومە بە مەردی نەروواوە لە سەرم تووک بۆچ بچمەوە کەرکووکی قوڕمساخ کە لەگەڵ من ئەھلی ھەموو ناسازە وەکوو ئاوی حەمامووک پێم خۆشە لە بەر جەوری برا و لۆمەیی ئەقوام سەد جار لە غەریبی بکەوم موفلیس و مەفلووک ڕۆژێ بە مورادی منیش ئەڵبەت دەگەڕێ چەرخ ئەم میچە قەراری نییە، گاھێ جکە گەھ بووک شاھی کە نەبێ ڕادەبوێرین بە فەقیری بۆ ئەھلی قەناعەت لە پڵاو خۆشترە داندووک شەش مانگە زیاتر کە لە پاش مەرگی پدەر من مەغدوورم و مەزڵووم و جەفا دیدە و مەھتووک تا ساکنی کۆی مامە غەفوورم وەکو فەغفوور کیسەم پڕە دائیم لە زەڕ و لیرەیی مەسکووک پابەندی خەلایق نییە تەبعم وەکوو خەڵکی بێ کولفەتم و ڕەندم و سەییاحم و سالووک من خواجەیی ئەحرارم و ئامێزشی دنیا، ھێشتاکە نەمیکردووەتە بەندەیی مەملووک وەک لامعی شاعیر نییە ئێستێ لە جیھاندا شیرین سوخەن و قابیل و خۆش تەبع و ڕەزا سووک ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شوکری لە داخت ئەمە ساڵێکە وه‌ یا دووه‌ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بانی، ساغ‌کردنه‌وه‌ و شه‌رحی: شکور مسته‌فا، چاپی یه‌که‌م، هه‌ولێر ٢٠٠ ز، لاپه‌ڕه‌ ١٠٠و١٠١. شوکری لە داخت ئەمە ساڵێکە وه‌ یا دووه‌ کێرم نەخۆشە، حاڵی پەرێشانە، کەوتووە جارێ بپرسە موخلیسەکەت چۆنە، چۆن نییە؟ مەحسووبە کۆنەکەت، عەجەبا ماوە، مردووە؟ کوشتەی فیراقی تۆیە، عیلاجی ئەگەر نەکەی ئۆباڵی بەو ملەت کە دەڵێی نێرکەکاردووە عەمدەن ئەڵێم نەخۆشە، موراعاتی تۆ دەکەم وەرنە دەمێکە ڕۆحی بە جەننەت سپاردووە گەر من درۆ ئەکەم، ئەوە دایکت بپرسە لێی یایە بە دەستی خۆی کفن و دفنی کردووە شانە و خەنە و حەمامی حەرام کردووە لە خۆی پاش ڕەحمەتی، حەرامە لە من، سوێندی خواردووە ئێستەش کراسی چڵکنە، ناولنگی کوڵکنە وەک دێوەڵووکە تووکی بەری بستێ ھاتووە یایە ئەگەر سەگرمە بە ژێر کوڕکەیا بچێ ھەروا دەزانێ لاقەمەلێکی پیاچووە یایە کە مەعبەری دوبری و دیهلیزی کوزی یاتاغی ئەشقیایە، گوزەرگاھی ئۆردووە شێعرێ کە تۆ بە چاکی دەزانی شیاکەیە نەزمێ کە تۆ بەیانی دەفەرمووی گەن و گوووە ھەروەک تسێ کە جەوھەری خۆی دەربخا بە با نامووسی خۆت بە شێعری سەفیهانە بردووە بەم شێعرە بێفەڕانە نابییە شێخ ڕەزا زەحمەت مەکێشە ئائینە کاریی ئەرەستووە شوکری فەزڵی وه‌ڵامی شێخ ڕە‌زا ده‌داته‌وه‌ ڕێشانی کێری خۆم کە لە ژنتا ڕەتاندووە سەرسمی داوە، کەوتووە، جەرگی پساندووە ھێند سەختە ‌قەحبەیە دەربەندی ناو کوزی بێچارەیەی خشاندووە، پەراسووی شکاندووە یا شێخ ئەتۆش تەماتە سواری ئەمەش ببی حاڵی خراپە، سست و سەقەت ماوە، ماندوووە کەڵبەت نەماوە حیزە، کە بێسوودە عەف‌عه‌فت پیری دووتای کردووی، شانت خەفاندووە ھەجووت کە بەیتی کوردییە بۆ کێرمی ئەکەی ئەم قۆڕەقۆڕە ھیچە، ڕەزا تۆم تڕاندووە لێشاوی کێری مەتڵەبە «گوڵچین» وەگەرنە بۆچ وەک تاقی پردی خاسسە کوزی داچەقاندووە تا ماوە دێی زەبەللـه‌حی تسعینی بێنە پاڵ بێ گانی تاوی داوە کوزی داوەشاندووە «شوکری» بە کوونی گانی کوڕی بێنه‌ نەزمەوە زۆری نەداوە سەد ملەکێری تەقاندووە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عالەم و دنیا ئەزانێ شوکرییه‌ کوێر خەرجی منە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی عالەم و دنیا ئەزانێ شوکرییه‌ کوێر خەرجی منە شۆخ و شەنگە، ھەروەکوو ڕەققاس ئەڵێی موتڵەق ژنە دایکی حیزی خەڵکی بەغدا و باوکی گەووادی سنە وەک بەدیعەی بنتی بەکراوای بێچواو بێ بنە شوکری فەزڵی وه‌ڵامی شێخ ڕە‌زا ده‌داته‌وه‌ لۆتیی و ڕەققاس من نیم، نێرەگای پیرەبنە ئەی لە «گوڵچین»ی ژنت بەم، «ئوندەر دیدن بنە»١ بۆچی نازانی لە کوێیە لۆتیاتی قۆرییە ھەموویان شێخ‌ژن دەگێن، شێخ‌ژن دەڵێ: تینم نەنه‌ ١. له‌وێ پێم وترا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حیزێک که‌ ئه‌گه‌ر قسه‌ ببه‌ستێ به‌ ڕه‌زاوه‌ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بانی، ساغ‌کردنه‌وه‌ و شه‌رحی: شکور مسته‌فا، چاپی یه‌که‌م، هه‌ولێر ٢٠٠ ز، لاپه‌ڕه‌ ١١٤. حیزێک که‌ ئه‌گه‌ر قسه‌ ببه‌ستێ به‌ ڕه‌زاوه‌ بێ‌شک به‌ حه‌ڵاڵی له‌ کوزی دایکی نه‌زاوه‌ بێ حیکمه‌ت و بێ قیمه‌ت و بێ جێ نییه‌ شیعری عومری له‌ هه‌وه‌ڵ تا ئاخری تێدا ڕزاوه‌ شوکری گه‌ن و گۆخۆری سوله‌یمانییه‌ ئه‌م وت هه‌ر چه‌نده‌ که‌ ئه‌م دی وه‌کوو لۆتی ده‌گه‌ڕاوه‌ شوکری فەزڵی وه‌ڵامی شێخ ڕە‌زا ده‌داته‌وه‌ من بۆ كه‌ركووک هاتووم، ده‌عوام هه‌يه‌، ده‌عوا ئه‌كه‌م كێری چل تابووری كوردان بای ئه‌ده‌م، تێی ڕا ئه‌كه‌م كورد و عاره‌ب، داوده‌ فه‌حلن له‌ بۆ لێدان هه‌موو فاڵی شێخ‌ژن گه‌رمه‌، فاڵی عاله‌می پێ چا ئه‌كه‌م مه‌قسه‌دی چا كردنی بوو، ئيسمی ياشێخ جێی هه‌يه‌ حاكمی دوو سێ وجووهم، حوكمی لێ ئيجرا ئه‌كه‌م وه‌ی بكه‌م كه‌ركووک به‌ جارێ ئافه‌رينتان پێ بكه‌م بۆچی وا عاجز نه‌بێ، وا چابوكی ڕيسوا ئه‌كه‌م گاسنی هه‌جووم له‌ وه‌ردی شێخ ڕە‌زا مه‌عته‌ل بووه‌ نايبڕێ شوكری به‌ بيللا گاسنی پۆڵا ئه‌كه‌م ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تۆيچ لێمان بووگی به‌ شاعير ئه‌ی حه‌رامزاده‌ی سنه‌ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی تۆيچ لێمان بووگی به‌ شاعير ئه‌ی حه‌رامزاده‌ی سنه‌ بۆچه‌ شانێ ناخه‌فێنی، مه‌سره‌فی چه‌س ئه‌و تنه‌ عيززه‌ت ئاهه‌نگی له‌كوێ بوو ئه‌ی كوڕی وه‌ستاشه‌فێ وردەئاهه‌نگێ كه‌ فه‌رمووت ها وه‌لای وه‌ستاژنه‌ شوکری فەزڵی وه‌ڵامی شێخ ڕە‌زا ده‌داته‌وه شاهم شێعری خۆت وه‌رگره‌، كه‌م ده‌ماغ و سه‌رسه‌ری ئه‌گه‌ر من زۆڵی سنه‌م، تۆ پووشت و گه‌وواد و كه‌ری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ژن یەکێ بوو من ھەر ئەمگوت ئاخ لە دەس ئەم جادووە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - دیوانی شێخ ڕه‌زای تاڵه‌بانی، ساغ‌کردنه‌وه‌ و شه‌رحی: شکور مسته‌فا، چاپی یه‌که‌م، هه‌ولێر ٢٠٠ ز، لاپه‌ڕه‌ ١٩٠. شێخ ڕەزا هەجوی شوکری و جەمیل سدقی زەهاوی دەکات ژن یەکێ بوو من ھەر ئەمگوت ئاخ لە دەس ئەم جادووە بۆچ قوڕی عالەم بە سەر خۆم دا نەکەم ئەمجا دووە شوکری فەزڵی وەڵامی شێخ ڕەزا دەداتەوە شێخ ڕەزا وا دیارە ئەمڕۆ مەیلی گاندانت ھەیە حازرم، تۆش ڕێ و شوێنی خاسسی میوانت ھەیە شیعرەکەت مەزموونی عیجزی تیایە دیارە چاوەکەم شەرتە نەیھێڵم ھەچی خارشتی ناو ڕانت ھەیە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو دەغڵە کە تەسلیمی دەکا شێخ بە هەجیجی ئەو دەغڵە کە تەسلیمی دەکا شێخ بە هەجیجی نوقسانی دەکات هەر لە تەغارێ دە کەویجی ئەسڵ و نەسەبت دۆمە لە من بووی بە هەجیجی بێ مروەت و ئینساف و حەرامزادە و بیجی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پێنج‌خشتەکى شێخ ڕه‌زا لەسەر غەزەلی مستەفابەگی کوردی سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا، شەرحی: شوکور مستەفا، لاپەڕە ١٣٢ـ١٣٤. - دیوانی کوردی، لێکۆڵینەوەی: حەمەبۆر، بەرگی دووەم، لاپەڕە ١٣٧. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی دڵی بردم بە ناز و عیشوە دیسان شۆخی عەییارێ فریبی دام بە سیحری چاوی خۆی، مەحبوبی سەححارێ لە هیجرانا تەقم کرد ئەی ڕەفیقان، کوا مەدەدکارێ؟ (ئەمان مردم، عیلاجێ، سا لەڕێی پێغەمبەرا چارێ ویساڵ، یا قەتڵ، یا تەسکین، لە هەرسێ بۆم بکەن کارێ) بە دەوری نێرگسی مەستی، کەسێ نەیماوە مەیلی مەی لە بۆ شەهدی لەبی لەعلی، دەناڵێنێ دڵم وەک نەی لە تابی ئاتەشی عەشقی، بکەم داد و فیغان تاکەی (وەها سوتاوم ئەسڵا تابی فەریادم نەما، سادەی ڕەفیقان نیوەسوتن، ئێوە، نامەرد عەرزە هاوارێ) لە ڕێگەی عەشقدا نایانە پێم زنجیری مەجنوونی لە دەستم چوو ڕموزی دانش و فەهمی فەلاتوونی وەکو شەخسێ کە زاریی کا لە جەوری دوژمنی خوێنی (لە کوونجی سینە دەنگی ئای و ئۆی دڵ دێ بە مەحزوونی وێران بێ، نەمدی ساتێ لێی نەیێ ناڵەی بریندارێ) کە چاوی ساحیری، دەستی بە غەمزە و ناز و ئیما کرد مەتاعی عەقڵ و هۆش و دەرکمی تاراج و یەغما کرد کەسێ نەیگوت درێغا، کێ ئەتۆی وا شێت و شەیدا کرد ( ئەلای هەرکەس دەچم، مەنعم دەکا، خۆت بۆچی ڕسواکرد؟ درێغ، کوا حاڵ زانێ، ڕەببی تووشم بێنی بیمارێ) گوتم: وەک سورمەیە بۆ چاوی عاشق خاکەکەی ژێر پێت لە ئولکەی حوسندا، گەر لافی شاهی لێ‌بدەی، لێت دێت گوتی: مەیخانە بێ دایم بە یادی چاوی مەستم جێت (سەبا، یارانی مەجلیس، گەر هەواڵی من بپرسن لێت بڵێ: کێشایە مەیخانە، دووچاوی بێچووە عەییارێ) سەری جەنگی هەیە دایم، لەگەڵ من، چەرخی دوونپەروەر نە بەختم یار، نە چەرخم یاوەر و نە تاڵعم ڕەهبەر ئەوەند بێ‌ڕەحم و ساحێب کینەیە دەرهەق بە من دلبەر (لە نەزعا پێی دەڵێم: قوربان، جەفا بەس بێ، دەڵێ: کافر هێما چەت دیگە، تۆ سەگ مەرگی، کارم ماگە پێت جارێ) نەماوە ڕەونەقی بازاڕی عەقڵ و دانش و وردی بە پوولێ نایکڕن لەم عەسرەدا، عیلمی (ئەبی وەردی) لە ئەشعاری (ڕەزا) پەیدایە ئاساری جوانمەردی (دووڕ و یاقوت دەبارێ لەم کەلامە شیرنەی (کوردی) خودا، سا کوا لە دونیادا قەدر زانێ، خڕیدارێ؟ ) ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئێستری زیندوو یا مردوو؟ سەبارەت: دیوانی شێخ ڕه‌زا، شەرحی: شوکور مستەفا، لاپەڕە ١٣٢. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ئێستری زیندوو بڵێم، بۆم چاکه‌، یا مردووم ده‌وێ ئیحتیاجیم زۆره‌ خانم با بڵێم هه‌ردووم ده‌وێ بێچووه‌کانم سه‌ر له‌سبحه‌ینێ هه‌موو ده‌ورم ده‌ده‌ن ئه‌و ئه‌ڵێ پوولم نه‌ماوه‌ ئه‌م ده‌ڵێ بێچووم ده‌وێ با وجوودی ئه‌م هه‌موو ته‌کلیفه‌ گێژیان کردووم کوڕ خه‌یاڵی ژن ئه‌کات و کچ ده‌ڵێ من شووم ئه‌وێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من به‌ ئاشووبم، به‌جارێ خان و بانووتان ئه‌گێم سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٧٧. - ئەم شێعرە لە لایەن بەڕێزێکەوە بە 'ئای‌پی': ٨٣.١٢٠.١٩٥.٧٨ نووسراوە. من به‌ ئاشووبم، به‌جارێ خان و بانووتان ئه‌گێم ئیبنی مه‌شهوورتان ده‌یووس و (پیاوی) به‌دخووتان ئه‌گێم هه‌ر له‌ کوڕ تا کچ له‌ ساڵی سه‌د هه‌تا دووتان ئه‌گێم یه‌ک به‌ یه‌ک هه‌مسایه‌کانی ده‌وری خانووتان ئه‌گێم حه‌وشه‌وو کۆڵان و بیر و دار و په‌ردووتان ئه‌گێم شه‌رته‌ هیچی ده‌ر نه‌که‌م تاکوو که‌نووتانیش ئه‌گێم باوکی مه‌علوومت نییه‌ له‌عنه‌ت له‌ زاتت هه‌ی ته‌ره‌س گوو به گوێی دایکت چوزانم دایه‌ به‌رکێ پێش و په‌س؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ماینه‌که‌ی کوێخا عه‌لی سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٢٩. - لە لایەن بەڕێزێکەوە بە 'ئای پی': ٥.٢١٨.١٩٠.٢٨ نووسراوە. کێ چوزانێ کووچه‌ڵه‌ی سمتی شکاوه یا ملی وا له حاڵی حه‌لوه‌لادا ماینه‌که‌ی کوێخا عه‌لی چووم بزانم ماوه، یا خۆ مردووه، وه‌ختێ که دیم شاده‌ماری سسته نابزوێ ڕه‌گی قاچ و قولی دام به سه‌رخۆمدا گوتم وا حه‌سره‌تا بۆ ماینه‌کوێت ده‌ک به میراتم که‌وێ ده‌سبه‌ند و هه‌وسار و جلی نه‌بز و قارووره‌ی ئه‌گه‌ر سه‌دجار ته‌ماشاکا حه‌کیم ده‌ردی نازانێ چییه تاکوو نه‌کا بێنی سلی گه‌ر ئیمامی عه‌سکه‌ری نوێژی له‌سه‌ر کا لاییقه چونکه موشتاقه به وه‌سڵی ناڵه‌کانی چوار په‌لی که‌سری ئه‌نفی دوشمنان و جه‌بری که‌سری دۆستان هه‌ر بمێنێ چاکه به خوا 'شێخ ڕه‌زا' و کێری زلی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: له وه‌خت زه‌رفێندا سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٨٩و٩٠. - لە لایەن بەڕێزێکەوە بە 'ئای پی': ٥.٢١٨.١٩٠.٢٨ نووسراوە. ئه‌ی مه‌لا تۆ قه‌ت تۆ له زه‌رفێندا وه‌ها خێرا نه‌بووی یا له حیزیی به‌ختی من یا مۆره‌که‌ت مووی پێوه بوو حاڵ له سێ خاڵی نییه توخودا به ڕاستی پێم بڵێ مووی سمێڵت یا به‌رت یا کلکی یابووی پێوه بوو وا ده‌زانم مووی ڕزیوی پێستی ده‌بباغخانه بوو چونکه‌ ئاساری که‌تیرە و جه‌وت و مازووی پێوه‌ بوو په‌شمی پاشت بۆ مه‌زەنده‌ چونکه‌ وه‌ختی ڕۆژهه‌لات دیققه‌تم کرد ده‌ور و پشتی زه‌رفه‌کان گووی پێوه‌ بوو مووی سه‌گی گڕوێش وه‌ها نابێ به‌ ته‌خمین سه‌دهه‌زار ڕشک و ئه‌سپێ و کێچ و که‌هله، ‌ کرم و کڕنووی پێوه‌ بوو ئه‌لغه‌ره‌ز دووپشکی ڕۆحم چوو له‌ ترسان ئه‌و شه‌وه‌ هێنده‌ دووپشک و هه‌زارپێ و مار و مێرووی پێوه‌ بوو قاوه‌چی ڕووی سینیه‌که‌ی هه‌رچه‌ند به‌ نینۆک هه‌ڵکڕاند قه‌لعی ئاساری نه‌کرد هێشتا به‌شی توی پێوه‌ بوو زۆر نه‌ما بوو بۆنی سه‌رگین بم‌کوژێ، وا تێ‌ده‌گه‌م تووکی بن کلکی که‌ر و بارگیری مردووی پێوه‌بوو داوه‌که‌ی موویین و گوویینت به کاری هیچ نه‌هات گه‌رچی هه‌رلایێ دووسه‌د ئه‌فسوون و جادووی پێوه بوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نینۆکی شێخ ڕه‌زا و کلکی حه‌سه‌ن هه‌مزه‌ سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٩١. - لە لایەن بەڕێزێکەوە بە 'ئای پی': ٥.٢١٨.١٩٠.٢٨ نووسراوە. حه‌سه‌نی هه‌مزه‌ له‌سه‌ر 'شه‌م ' که‌ چییه‌ ته‌فسیری ده‌ست به‌ شمشێر له‌ گه‌ڵم ساحیبی ده‌عوا ده‌رچوو من وتم: ناخوێنێ شێر، ئه‌و وتی: کلکی شێره له‌ سه‌رئه‌م له‌فزه به‌سێ شۆڕش و ده‌عوا ده‌رچوو گره‌وم کرد له گه‌ڵی، چووم و کتێبم هێنا ناخونی من نه‌بوو کلکی حه‌سه‌ن ئاغا ده‌رچوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پاسی تازە سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٩١و٩٢. - لە لایەن بەڕێزێکەوە بە 'ئای پی': ٥.٢١٨.١٩٠.٢٨ نووسراوە. ده‌نگی به‌زم و سازه ئه‌مڕۆ تێم‌گه‌یێنن چی بووه وا توجاڕ و نه‌وکه‌ر و ئاغا ده‌ماغیان گرتووه کاتیبانی دائیره‌و مه‌ئمووره‌کانی زی شه‌ڕه‌ف زۆر به که‌یف خۆشی ئه‌بینم خه‌ڵقه چیتان بیستوه؟ ! بێ عه‌با شان داچه‌قاو ملحیزه‌کانی مه‌مله‌که‌ت وا ده‌ڕۆن و دێن، نازانم چییان لێ ون بووه چوونه‌ کن خواجه‌ مووشێ وو خۆی و ئه‌تباعی به ‌که‌یف حه‌زره‌تی مه‌بعووسی ئه‌کره‌م ده‌ستی یه‌کیان گرتووه‌ فایقی تاپۆ، حه‌مه‌د به‌گ با مودیری تانجه‌ڕۆ مه‌زبه‌ته‌ی نامووسی خۆیان بۆ حوکوومه‌ت ناردووه‌ حاکمی سوڵح، غه‌فوور ئاغا، جه‌نابی بابلێ فرسه‌ته‌ هاوار ئه‌که‌ن وا پاسی حیزی ده‌رچووه‌ ناگه‌هان جاڕچی نیدای کرد ئه‌ی ئه‌هالیی موعته‌به‌ر بێنه‌وه‌ وا مۆده‌یه‌کی تازه‌تر په‌یدا بووە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هه‌جوی ماینه‌کوێت سەبارەت: کێش: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٩٦. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ماینه کوێت جاران که ده‌توت ڕه‌وتی ڕه‌وتی ئاهووه ئێسته هه‌ستانی له‌سه‌ر ئاخوڕ به یاهوو یاهووه‌ قه‌ت له یه‌ک قسناغ که‌می جۆ ناده‌مێ هێشتا له‌ڕه ساڵ دوانزه‌ی مانگ سواری نابم و هه‌ر ماندووه عومقی چاڵی مه‌قعه‌دی بێ شک مه‌سافه‌ی قه‌سر ئه‌بێ درزی ده‌روازه‌ی کوزی، لۆچ لۆچ به‌سه‌ر یه‌کدا چووه گه‌ر به ئاوزه‌نگی په‌راسووی ئه‌م سه‌ر ئه‌و سه‌ر هه‌ڵدڕم هێنده نابزوێ بزانی ماوه یا خۆ مردووه خاوه‌ن پێشووشی نازانێ که ته‌ئریخ و سه‌نه‌ی چه‌نده؛ ئه‌ما من له پیرانی قه‌دیمم بیستووه وه‌ختێ نادرشا هوجوومی کرده سه‌ر ئیقلیمی ڕۆم تازه گۆیا ئه‌و له کوز دایکی خورووجی کردووه ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هه‌جوی شێخ غه‌فووری مامی سەبارەت: کێش: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ٩٧و٩٨. - نووسین: ٥.٢١٨.٤٨.٢٤٠ مامه‌که‌م قه‌حبه‌ژنه ده‌وڵه‌تی شه‌ددادی هه‌یه تالعی ڕه‌هبه‌ر و به‌ختێکی خودادادی هه‌یه دوو سێ دێی داوه‌تێ سوڵتان به ئیتعامی ته‌عام هه‌ر یه‌کێکی به قه‌ده‌ر خه‌زنه‌یێ ئیرادی هه‌یه چ فرووش و چ زورووف و چ زه‌یاع و چ عه‌قار له‌ هه‌موو جینسه مه‌تاعێ سه‌د و هه‌شتادی هه‌یه ئه‌م هه‌موو گه‌نج و خه‌زێنه‌ی هه‌یه هێشتاکوو ته‌ره‌س نه هه‌وای جوود و نه مه‌یلی که‌ره‌م و دادی هه‌یه ڕه‌سمی ئابائی کیرامی بووه ئاساری سه‌خا نه له ئابائی حه‌یاوو نه له ئه‌جدادی هه‌یه گه‌ر سه‌ر و ڕیشی پیاوانه‌یه باوه‌ڕ مه‌که پێی باتینی جووله‌که‌ وو زاهیری زوههادی هه‌یه خۆی به‌هه‌ر سووڕه‌ت ئومێدی که‌ره‌مم پێی هه‌یه، لێک ڕقی زۆرم له ڕه‌شیدی کوڕی گه‌ووادی هه‌یه ڕه‌نگی که‌ر، ده‌نگی به‌قه‌ر، هه‌یئه‌تی سه‌گ، خوویی چه‌قه‌ڵ چاوی کوێر، مه‌خزه‌نی کێر، مه‌قعه‌دی پڕ بادی هه‌یه زیکر و ئه‌ورادی له‌ سه‌ر کێر و زه‌که‌ر مونحه‌سیره سه‌یری ئه‌و حیزه قوڕمساغه چ ئه‌ورادی هه‌یه تف له کوز داکی، له‌ لای خۆی کوڕی هێناوه‌ته‌ده‌ر گوو به‌ ڕیش بابی، له‌کن خۆی ئه‌میش ئه‌ولادی هه‌یه ئه‌مه گشت باوکی سه‌رمه‌شقی له‌بۆ داداوه سه‌ربه‌خۆ سالیکی ڕه‌هڕه‌و نییه، ئوستادی هه‌یه له گرووهی حه‌ره‌ما کاره‌که‌ر و داییک و خوشک فاتم و عاسم و ئامان و په‌ریزادی هه‌یه شه‌و و ڕۆژ چه‌پڵه‌ به‌ کوز لێ‌ده‌ده‌ن و هه‌ڵ‌ده‌په‌ڕن فه‌ره‌جیان تاب و ته‌ب کووره‌یی حه‌ددادی هه‌یه بێ حه‌یان جومله، خوسووسه‌ن ژنه سووزانییه‌که‌ی ڕه‌ووشی دێڵه‌سه‌گ و قه‌حبه‌یی به‌غدادی هه‌یه من له که‌رکووکه‌وه دێنێته کن ئه‌م قه‌حبه ژنه له‌گه‌ڵم خه‌سمه‌ فه‌له‌ک، نییه‌ت بێدادی هه‌یه کوونی وو حیز بووه مانه‌ندی ڕه‌شید ته‌بعی 'ڕه‌زا' هێند له‌به‌ر جه‌وری فه‌له‌ک خاتری ناشادی هه‌یه ++++++++++++++++++++++ سەرناو: که‌ڵه‌شێرێکی کرماشانی سەبارەت: کێش: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن - دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١١٩و١٢٠. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی که‌ڵه‌شێرێ به 'ڕه‌زا' لازمه، کرماشانی ئه‌ژده‌ها سه‌وڵه‌ت، ده‌م گه‌رم و دڕ و شه‌ڕڕانی که‌ڵه‌شێرێ که‌ قه‌پی گرت له بناگوێی که‌ڵه‌شێر پڕ به‌ده‌م بیپچڕێ وه‌ک سه‌گی هه‌ورامانی که‌ڵه‌شێرێ که‌ ئه‌گه‌ر شێری نه‌ڕی بێته مه‌ساف ڕای ڕفێنێ به شه‌قێ میسلی که‌ری تاڵانی بۆ حه‌واڵه‌ی دوبوری ئه‌و که‌سه خۆم ئه‌یزانم دوو گونی پێوه هه‌بێ وه‌ک دوو جه‌ڕه‌ی له‌یلانی به درێژی وه‌کوو مه‌ولان به‌گه‌که‌ی میری به‌یات به جه‌سامه‌ت وه‌کوو کوێخا زله‌که‌ی بیبانی جنسی خۆی جووته مریشکێ به‌ری حه‌مله‌ی بگرێ نه‌کوو سوێی بێته‌وه بێچاره له‌به‌ر بێ گانی ئه‌ی نه‌قیب زاده، بنێره که‌ڵه‌شێرێکی وه‌ها بۆ 'ڕه‌زا'که‌ی سه‌گه‌که‌ی قاپییه‌که‌ی گه‌یلانی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: که‌ڵه‌شێری نه‌قیب سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٠٢. - کێش: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ئه‌و به هه‌یئه‌ت که‌ڵه‌شێره که به هه‌ڵمه‌ت شێره که‌ره‌مت کردووه بیستوومه ده‌سا بینێره دوو مریشکیشی له گه‌ڵدا که فریشکی نه‌که‌وێ خرتی چه‌ند ساڵه‌یه ئه‌ڵبه‌ت به مریشکان فێره باره‌که‌ڵڵا! حه‌سه‌ن ئاغای کوڕی مه‌حوودئاغا که‌فی فه‌ییازه، دڵی واسیعه، چاوی تێره نه وه‌کوو شاری سوله‌یمانییه، کۆیه به که‌ره‌م نه‌ وه‌کوو تاووق و که‌رکووکه نه‌وه‌ک هه‌ولێره ئه‌و هه‌موو شیعره که‌ ناردم که‌ڵه‌شێرێکی نه‌نارد جه‌ددی ئه‌علایه، نه‌قیب زاده‌یه، خۆی بێ‌خێره دۆستان ئەم کەڵەشێرە وەکوو تەعریفی ئه‌که‌ن بۆ 'ڕه‌زا' لازمه ئه‌م نێره‌که‌یه، ئه‌و نێره هه‌دیه‌یێ گه‌ر له ته‌ڕه‌ف دۆسته‌وه بێ شوکری ده‌که‌م پێی ڕه‌زامه‌ندم ئه‌گه‌رچی ته‌ره‌فێکی کوێره قافیه‌ی ته‌نگه نه‌زیره‌ی مه‌که شاعیر زینهار ئه‌وی له‌م قافیه بۆت ماوه‌ته‌وه هه‌ر کێرە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کاکه جافی کوری که‌ریم ئاغا سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٠٣. - کێش: مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی شیرین وه‌کوو خوسره‌و پسه‌ری هورمزه جافه چاو مامزه، لێو قرمزه، ئیمانسزه، جافه چاوی ڕه‌شی فه‌تتانی وه‌کوو شه‌بڕه‌وی عه‌ییار دین و دڵ و ئیمانی دزیوم، دزه، جافه بورهانه له‌سه‌ر قودره‌تی حه‌ق، ئایه‌تی حوسنی بۆ ده‌عوه‌یی ئیسباتی خودا موعجیزه جافه ئاشووبی جه‌هان، فیتنه‌یی ئافاته نیگاهی یه‌ک نه‌فسه، جه‌هانێ له ده‌سی عاجزه، جافه بۆ که‌شمه‌که‌ش و عه‌ربه‌ده موژگانی سیاهی وه‌ک له‌شکری ته‌یموور و سپای جه‌نگزه، جافه ته‌نیا نه 'ڕه‌زا' بۆی بووه‌ته به‌نده‌یی فه‌رمان فه‌رمانی له‌ سه‌ر شاهـ و گه‌دا نافیزه، جافه ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ده‌وڵه‌مه‌ندی ساحێب پاره سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٠٦و١٠٧. - کێش: مفاعلن فعلاتن - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی خه‌به‌ر چوو بۆ میره سووره قوربان شێخ ساڵح مه‌غدووره خۆشی خۆشیی پێکه‌وت، وتی: (ئاگره سووره له‌خۆم دووره) که‌سی فه‌قیری بێ‌چاره گه‌ر عه‌یبی هه‌بێ دیاره ده‌وڵه‌مه‌ندی ساحێب پاره سه‌د عه‌یبی هه‌بێ مه‌ستووره ئاگر ئه‌گه‌ر له ماڵی چێ ده‌ڵێن ئاگر نییه، نووره ته‌نووره‌یلێ، ته‌مووره‌یلێ شاپڵیته‌یلێ، ده‌رقوونه‌یلێ قسه‌ی جووله‌که‌ی مه‌شهووره ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ماڵ مودیری سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٠٧و١٠٨. - کێش: فاعلاتن مفاعلن فع لن - نووسین: ١٩٢.١٥.٧٥.٢٤١ ماڵ مودیری که خه‌ڵکی هه‌ولێره هه‌ر وه‌کوو موویی خایه بێ‌خێره سووڕه‌ت و سیره‌ت له‌پیاو ناچێ ئه‌و قوڕمساغه مێیه یا نێره؟ من به مه‌خفی که چووم و تێی فکریم به‌زمی غه‌وغایه، مه‌قعه‌دی کێره دیم حوسێن کردی قه‌سدی قه‌تڵی فه‌تاح وه‌کوو یوونس که ده‌س به شمشێره حه‌ره‌می موحته‌ڕه‌می له‌علی خان خه‌رمه‌نی عیسمه‌تی گه‌رای کێره ڕاوی ڕێوی هه‌موو له‌بۆ که‌وڵه گورگ له‌بۆ به‌رخه دێته‌ ناو بێره به‌حری ئاودانی مه‌زره‌عه‌یی فه‌رجی جووته‌گون جۆگه‌یه، کێریش ئاودێره وتم: ئه‌ی بێ‌حه‌یا تۆ ناترسی؟ له خودای ڕۆژ و مانگ و ئه‌ستێره وتی: یا شێخ ئه‌مان! مه‌که مه‌نعی ئه‌هلی قوونیان به قوونی ئه‌و فێره نییه باکم گه‌ر ئه‌و خه‌بیسه بڵێ ئه‌وه ئه‌شعاری 'لامیع'ه کوێره ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سماییلی مه‌لا خالید که له سه‌فه‌ر هاته‌وه شـێخ ڕه‌زا ئه‌مه‌ی فه‌رموو سەبارەت: کێش: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - دیوانی شێخ ڕەزا تاڵەبانی، ئامادەکار: شوکور مستەفا، چاپ: ئاراس هەولێر، ساڵ: ٢٠١٠، لاپەڕە ١٠٩. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی هاته‌وه ئاشووبی ده‌وران، مه‌ردی مه‌یدان هاته‌وه شێری یه‌زدان، له‌نده‌هووری ئیبنی سه‌عدان هاته‌وه بۆ قڕانی له‌شکری ئه‌عدا له ناکاو میسلی به‌رق ئاسه‌فی ساحێبقڕان، له‌علی به‌ده‌خشان هاته‌وه هه‌وری میحنه‌ت، باڕشی غه‌م، سه‌یلی ماته‌م بوو ته‌مام به‌رقی تابان، میهری ڕه‌خشان، ڕه‌عدی غوڕڕان هاته‌وه پاڵه‌وانی پاییته‌ختی سه‌فده‌ری شێرزاد خان تاج به‌خشی کیشوه‌ری مه‌غریب ئه‌ڵب خان هاته‌وه سه‌عدی سه‌فده‌ر، مالیکی ئه‌ژده‌ر، هوزه‌بری پڕهونه‌ر بیژه‌ن و گیو، تووس و نه‌وزه‌ر، پووری ده‌ستان هاته‌وه حه‌مدولیلللا باز له بۆ قه‌تڵی سه‌ری توورانیان ڕۆسته‌می مازه‌نده‌ران، سامی نه‌ریمان هـاته‌وه ژێرده‌ستی ئه‌سعه‌د ئاغا بووین وه‌کوو مووری زه‌عیف بۆ خه‌لاسیمان سماییل وه‌ک سوله‌یمان هاته‌وه دۆستان له‌ب ته‌شنه بوون ناگاهـ له‌ فه‌یزی لوتفی حه‌ق جۆیی نیل، ده‌ریایی قولزوم، به‌حری عوممان هاته‌وه پێی ئه‌کا ئه‌تک و سیاسه‌ت هه‌رکه‌سێ خۆی حه‌ز بکا قاتڵی ڕۆحی حه‌مه ‌و جه‌للادی وه‌سمان هاته‌وه 'لامیع'ی شاعیر به‌هه‌ر مه‌جلیس بچێ، خه‌ڵکی ده‌ڵێن بولبول ده‌ستان سه‌را، مورغی غه‌زه‌لخوان هاته‌وه ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەغدا سەبارەت: دیوانی شێخ ڕەزا، ساغکردنەوەی: شوکور مستەفا، ١١٧. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی گه‌ر بڵێم به‌غدا له جه‌ننه‌ت خۆشتره هێشتا که‌مه چونکه سوکنای غه‌وس و که‌رخی وو ئیمامی ئه‌عزه‌مه ئه‌ی براده‌ر! شاری به‌غدا بێ حه‌ساده‌ت، بێ هه‌مه زۆر ئه‌مین به له‌م حیسابه پێت بڵێم کورته‌ و که‌مه له‌م وڵاته هیچ وڵاتێ هه‌ر وه‌کوو به‌غدا نییه حاکمی عه‌دل و عه‌داڵه‌ت زۆر ئه‌مین و بێ غه‌مه ++++++++++++++++++++++