شاعیر: خانی
کتێب: مەم و زین
سەرناو: حیلەپەروازی و فتنەئەنگیزیا بەکرە ژ حەسەدوەرزیا ل تاجدین، کو بووی سەبەبێ میر نەدا مەمێ زین

گاڤا ژ عەدەم خودێ کر ئیجاد
ئەڤ کەون و مەکان ژ نووڤە بنیاد


مەجمووعێ موکەووناتێ عالەم
حەتتا ڤە خەلاسە نەوعێ ئادەم


ئەشیا ب حەسەب سفات و ئەفعال
ئینانە و وجوودێ موختەلف حال


مەوجوود کرن ب هەڤ موعەییەن
ئەزداد کرن ب زد موبەییەن


ئەڤ ئەرز و سەما بەتیء و دائر
ئەڤ مولک و مەلەک موقیم و سائر


ئەڤ نوور و زەلام و کوفر و ئیمان
ئەڤ خولد و سەقەر بهەشت و نیران


ئەڤ بارد و حارر و رەتب و یابس
ئەڤ میر و گەدا غەنی و بائس


ئەڤ ئاخ و هەوا و ئاگر و ئاڤ
ئەڤ لەیل و نەهار وسی و سیتاڤ


ئەڤ هەجر و وسال و شاهی و غەم
ئەڤ مەوت و حەیات سوروور و مەئتەم


هن نوور مسال وهن وەکی نار
هندەک د حەلیم وهن د د ژوار


ڤان سادق و ڕاست و خێرخواهان
ڤان قومسی و خوار و ڕووسیاهان


ڤان ئەهلێ جەهەننەم و عەزابان
ڤان لائقێ جەننەت و سەوابان


نابینی کو پێکڤە جوملە زددن
حکمەت چیە؟ بۆچی پێکڤە نددن؟ 


لەورا کو نەبت ئەگەر تەخالوف
تەمییز مەحالە هەم تەعاروف


القصه ب ئقتزائێ خلقەت
میرێ ب کەمال و عزز و رفعەت


ڕاگرت ژ بۆ خوە دەرگەڤانەک
فەتتانێ زەمانە سەی پسانەک! 


دائم ل دەرێ وی قاپۆچی بوو
قەللاع و قەلاش و قاوەچی بوو


ئەمما ب نەسەب نەمەردێ بوهتان
بەلکی موتەوولدێ ژ بوهتان


ئەسلێ وی دبێن ژ مەرگەڤەڕ بوو
مەحزا وی بەشەر ب شۆر و شەڕ بوو


ناڤێ وی مونافقی بەکر بوو
بەلکی ژ بەلووقیا بەتر بوو


مەنناع و موزەبزەبین و ئبلیس
خەدداع و خەبەربەزین و تەلبیس


شاگردێ شەئامەتا وی شەیتان
شەرمەندە ژ گوهتنا وی بوهتان


بەد چەهرە ژ ڕەنگێ دیوێ کابووس
بەد فعلێ ستیزەکار و سالووس


تاجدین دگۆتە میر عەیانی: 
میرم بکە دەر ڤی دەرگەڤانی


ئەڤ لائقی دەرگەهێ تە نینە
ئەڤ کەلبە نهیندڕە ب کینە


هەر چەند سە و دەرگەڤان برانە
ئەکسەر سە ب مهر و با وەفانە


ئەڤ ڕەنگەهە میر دگۆتە تاجدین: 
فعلێ د بەکر مەگەر نزانین؟ ! 


ئەم قسمێ ئەمیر قسمێ ئاشین
پوڕ فەتل و گەڕین و پێش و پاشین


ناچارە ژ بۆ مە ئاشڤانەک
لابدً ژ بۆ مە دەرگەڤانەک


هندی ب حوکوومەتێ دکین دەور
گەه عەدلە ژ بۆ مە کار و گەه جەور


هەر چەند بەکر وەلەد زنایە! 
ئاشێ مە ژ وی ب فەتل و بایە


ئەڤ زومرە کو زالم و عەوانن
سووباشی و شەحنە دەرگەڤانن


ئاشێ د مە زالمان دگێڕن
دەخلێ د مەزالمان دهێرن


ئاشێ مە ئەگەر چ وەقفێ عامە
گەوری تژی گارسێ حەرامە


وی گارسی حارسەک دچینت
ئەڤ حارسەبۆ مە دێ هلینت


ئەڤ عادەتە نینە خاسێ میران
نابینی ل بەر دەرێ فەقیران


وان ژی هەمی پاسبان ژ سانن
ئەو ژی هەمی قسمێ دەرگەڤانن! 


سولتانێ سەریرێ بێ نیازی
نابینی ژ بۆ وی کارسازی


هندی ئەوی ڕاکرن سەلاتین
دەه چەند ئەوی چێکرن شەیاتین


حاسل د سەیێ خوە میر نەبۆری
تەعلیل ددانە بەر زەرووری


میرن هەنە ئەو سەیێ د تازی
نادن ب عەدالەئێ د تازی


ئەو کینەوەرێ خەبیس و مودبر
یەعنی بەکرێ ب دل موزەوور


خەوفا وی هەبوو ب خەف ژ تاجدین
دائم د دلێ وی دا هەبوو کین


وەقتێ کو ب دەولەت و سەعادەت
ئەڤ دەعوەتە بوو ب رەسم و عادەت


خەف ژ ئادەمیان وەکی عەزازیل
مەحزا غەرەزا وی کزب و تەسویل


تەنها وهە گۆتە میر د خەف دا: 
میرم تە ستی قەوی تەلەف دا! 


ئەو جەوهەرێ تاج و تاجێ جەوهەر
ئەو ئەفسەرێ زیب و زیبێ ئەفسەر


ئەو ڕەنگ سەزایێ تەخت و ئەوڕەنگ
فەرزانە ب عەقل و فەرر و فەرهەنگ


کەسرا ب کەسەر ژ بۆ وێ دینێ
فەغفوور ب غەور بوو ئەڤینێ


قەیسەر ژ کوڕێ خوە ڕا ب خوەستا
خاقان ژ پێشڤە دەست ب بەستا


هێژا نە د بوو ئەوێ تو ئەرزان
ئەڤ ڕەنگەهە سەرسەری بدی وان


میر گۆ: قە ددم ئەیا بەد ئەختەر
تاجدین و مەمێ ب تەخت و قەیسەر


ڕۆ ژا وەکوو بوویە جەنگ و پەرخاش
تاجدین و مەمێ دو سەد قزلباش


بالجمله ب زرەوزەند و بن پەڕ
ئینان ژ مە ڕا ب شیر و شەش پەڕ


خاقان چیە ئەز چ کم ب فەغفوور
نادم ئەز ئەوان ب روبعێ مەعموور


مەلعوونی کو دی نەبوو چو تەئسیر
ئەو مەسئەلە وەرگەڕاندە تەزویر


گۆ: قەنجە حەقیقەتا هومامان
هەمسەنگێ سەداقەتا غولامان


ڕۆ ژا ڤەدخۆن شەرابێ بەلوا
گاڤا کو دخۆن کەبابێ سەلوا


چاوانە د شاهی و سەفایێ
ئەو ڕەنگە د تەنگی و جەفایێ


عارز نەبتن ل وان تەبەددول
زاهر نەبتن ژ وان تەحەوول


مەحزا نەکن ئەڤ قوسوورێ خدمەت
قەتعا نەکن ئەو فوتوورێ هممەت


ئەڤ زەوق و جەفا ببن موقابل
ئەو سدق و وەفا ببن موعادل


لێ زائعە هممەتا کەریمان
دەر حەققێ نەلائق و لەئیمان


ناکەس نە سەزایێ گەنج و مالە
نوورەس نە موناسبێ جەلالە


مەنزوورەئێ نوورەسان شەرابە
مەخموورەئێ سەرخوەشان خەرابە


پوڕ عەقلی دڤێت و پوڕ تەحەممول
نوورەس ب مەیێ نەکەت تەحەوول


میرم تە نەدی کوڕێ سکەندەر
دایێ تە نەزەر.. ژ حەددی چوو دەر


ڕۆ ژا کو ستی تە دایە تاجدین
وی ژ ئالێ خوە دائیە مەمێ زین


میر گۆ: چ عەجەب نەکر ب من پڕس
یانە قە نەمایە وی ژ من ترس؟ 


گۆ: ما تو نزانی ئەو کوسانە
میرزایە جوانە پەهلەوانە


مەیدان دیە وی جلەو ڕەڤایە
هەر چی وەکوو ئەو بکەت ڕەوایە


ترسا من ئەوە ب کبر و کینێ
توغیان بکەتن ژ پاشی زینێ


دەعوا نەسەبێ بکەت ب خالد
قەسدا حەسەبێ بکەت زەوائد! 


میر گۆ: مە د دل هەبوو ب داخواز
زینێ ب مەمێ بکم سەرەفراز


سووندێ دخۆم ئەز ب رووحێ والد
حەتتا بگەهیتە جەددێ خالد


مەحزا ب زوکوورێ نەسلێ ئادەم
زینێ ب ژنینی ئەز قە نادەم


هەر چی ژ سەرێ خوە بوویە بێزار
ها زین و بلا ببت خەریدار


مەردێ ژ سەر و رحا خوە تێرە
بێ خەوف بخوازتن کو مێرە


حوککام ب باتن و ب زاهر
بێ شوبهە موشابهن ب ئاگر


زاهر د سەباحی و ب نوورن
باتن ژ مەدارەئێ د دوورن


ڕەحمێ کو دکن ژ ڕەنگێ ڕۆ ژن
قەهرێ کو دکن جەهان دسۆ ژن


زنهار نەکی ب وان تو باوەر
گەر باب و پسی وە گەر برادەر


خاسما کو موقەررەبێ د بەدخواه
نێزیک ببن نعوذ بالله!

++++++++++++++++++++++