شاعیر: کوردی کتێب: دیوانی کوردی سەرناو: ئەگەر ئومێدی دڵ بێنێتە جێ ماهی جیهان ئارا ئەگەر ئومێدی دڵ بێنێتە جێ ماهی جیهان ئارا به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را لە بن خاری موغیلان وەسڵ ئەگەر بێ، ئارەزوو ناکەم کنار ئاب رکن ئاباد و گلگشت مصلا را دووسەد جار گەر بە گوێی خۆم حەرفی ساردت بژنەوم، شادم جواب تلخ می‌زیبد لب لعل شکرخا را لە ئیدراکی شکەنجی عوقدەیی زولفت پەرێشانم که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را نەسیحەت بگرە گوێ، جانا! لە لایان زۆر بە تەعزیمە جوانان سعادتمند پند پیر دانا را خودا تۆبە لەدەست ئەو شۆخ چەشمانە، چ غەممازن! چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را کە شوعلەی تەلعەتی یۆسف تلووعی کرد لە چەه زانیم که عشق از پرده عصمت برون ئارد زلیخا را ئەگەر حۆری لە کەوسەر شوستوشۆی خۆی کا بە تۆ نابێ به ئاب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را کەلامی حافز ئەر دڵ سەنجە، ئەمما کوردی وا چاکە که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی ڕەفیقان بێن بە خەنجەر بمکوژن ئێوە و خودا ئەی ڕەفیقان بێن بە خەنجەر بمکوژن ئێوە و خودا تا خەلاسیم بێ لە دەس هیجرانی یاری بێ وەفا من وەهام زانی کە ئاهوو کەوتە داوم، ئێستەکە خۆم خەلاس نابم وەها کەوتوومە ناو داوی بەڵا تووشی یارێ هاتووم قەللاش و دوزد و حیلەباز تورک ڕەفتار و تەبیعەت گاور و سۆفی نما هات بە عەییاری دڵی لێ ساندم ئێستاش پێم دەڵێ من لە کوێ تۆم دیوە؟ ئەی بێعار لاچۆ لێرە سا من دەڵێم قوربان، دەڵێ (یا صاحب صوت الکَریه) دوژمن ئەر بانگی دەکا (لَبیک یا خَیرَ الندا) گەر ڕەقیب هەلێ ئیشارێکی بکا گاهێ لە دوور هەڵدەسێ چەسپان لە سەر شانی دەدا جەڵدی عەبا کوردی وا بەدبەخت و دڵ بێ سەبر و لەیلا بێ وەفا ئەی خودا ڕۆ، دڵ وەها، تالع وەها، جانانە وا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵم نایە بەجێت بێڵم بڕۆم بۆ خۆم بە دنیادا دڵم نایە بەجێت بێڵم بڕۆم بۆ خۆم بە دنیادا سەری خۆم هەڵگرم وەک شێت بە کێو و دەشت و سەحرادا دەڵێم ناکەم هەڵێم ڕاکەم عیلاجی دەردی سەوداکەم کەمەندی تۆم لە گەردندایە سا چبکەم بەرم نادا لە سینەی پڕ بڵێسەم هێند دەکێشم ئاهی گەرم و سەرد خەلیلی تۆیە دڵ، بۆیە کەناریش پێی زەرەر نادا ئەمن قەت مومکینم نابێ خەیاڵی تۆ لە دڵ دەرکەم چ کەس بێ قووتی ڕۆح نابێ بژی بێ شک لە دنیادا لەبەر فیکر و خەیاڵی کاکۆڵت قوربان وەها ماتم شەو و ڕۆژ نابزووم ئەسڵەن نە بەملادا نە بەولادا لەبەر فرمێسکی چاوانم هەتا فەرقم وەها غەرقم لەبەر بڵقی نەفەس فەرقم دەکەن غەرقم لە دەریادا موڕەببی موشفیقی عیشقە کە کوردی کرا جگەر پارە کە دەیزانی چ کەس بێ پارە هەڵناکا لە بەغدادا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نیم نیگاهی دڵبەری من دڵ دەڕفێنێ بە خودا نیم نیگاهی دڵبەری من دڵ دەڕفێنێ بە خودا نووکی پەیکانی موژەی خوێن دەتکێنێ بە خودا چاوی مەخمووری وەکوو تورک لە خەودا هەڵسێ شیشەیی جامی سەبوو دەشکێنێ بە خودا تیرەکەی ئەمڕۆ کە هێناویەتە سەر گۆشی برۆ ساغەری بادەیی عوشرەت دەپژێنێ بە خودا تاری کاکۆڵی کە ئەفشانە لە سەر مەیتەنی ئاڵ ڕشتەیی گیان و دڵ و دین دەپسێنێ بە خودا نەغدی فرمێسکی لە دەس مەردومی چاو سەند بە حوکم باج لە دەس مەردومی ئاوی دەستێنێ بە خودا مایەیی عیشق وەها پوختە دەکا مەردومی خام خوێن لە نێو جەرگ و دڵ دەمەێینێ بە خودا قادرە کوردی لە بۆ قەتڵی هەموومان قادر عیشقی ئەو زیندە دەکات و دەمرێنێ بە خودا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوی مەستت وا دیارە فیتنەیێ بەرپا دەکا چاوی مەستت وا دیارە فیتنەیێ بەرپا دەکا خانی دین وەک تورکی یەغمایی بە ناز یەغما دەکا تورکی دیدەت بەو دوو قەوسی حاجب و تیری موژەت بۆ گرفتی دڵ لە کاکۆڵت عەلەم بەرپا دەکا چاوی فەتتانت دەکا سیڕڕی نیهانی دڵ عەیان واقعی هەر فیتنە ئەسراری نیهان ئیفشا دەکا مەردومی چاوت کە دێتە سەر سوپاهی جان و دڵ وەک قەجەر دایم بە قیرقاجی نیگەه دەعوا دەکا چونکە هیچ شاهید لە نێوانمان نەبوو ڕۆژی ئەزەل عەقڵ و دینم نایە مستی، ئێستە وا حاشا دەکا گەر بە ناحەق بمکوژێ نابێ کە کەس مەنعی بکا حاکمێ کافر بێ، سا ئەڵبەت عەداڵەت وا دەکا دڵ دەڵێ کوردی وەکوو من ئارەزووی وەسڵی مەکە بۆچی تۆ مانع دەبی ئەم بەندە چۆن بێجا دەکا؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆحی خۆم لێم عاجزە دایم کەوا زاری دەکا ڕۆحی خۆم لێم عاجزە دایم کەوا زاری دەکا ئای چ بێزارە لە خۆی فەریادی بیماری دەکا هەر شەوێ وەعدەی ویسالت بێ هەتا ڕۆژ ناسرەوم لەیلەتولقەدرە هەموو کەس حەز بە بێداری دەکا دڵ لە قاپی تۆیە داییم، هەر کەسێ بێ دێتە لای هەر غەریبێ کەس نەناسێ مەیلی هوشیاری دەکا چاوەکەت بۆ قەتڵی ئێمە هیچ کە ئەندێشەی نییە حاکمێ مەست بێ هەمیشە مەیلی غەدداری دەکا عیللەتی بێ ئیلتیفاتی تۆیە ناڵەی سۆزشم باعیسی شەرمی گوڵە بولبول کەوا زاری دەکا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە داوی زولف و دانەی خاڵی سەر ڕووت بە داوی زولف و دانەی خاڵی سەر ڕووت گرفتارە دڵی سەد عاشقی ڕووت نیگاهی چاوی مەستی نیمە خابت هەزاری وەک منی خستۆتە تابووت سەبا گەر لابدا زولفت لە کوڵمەت دەڵێم یا ماهە یا خورشیدە ئەنگووت شکاندت لەشکری عەقڵ و شەکیبم بە تابووری موژە و شمشێری ئەبرووت لە چاهی ژێری لێوت وا ئەسیرن هەزارانی وەکوو هاڕووت و ماڕووت مەهە یا ڕۆژە یا ڕووی تۆیە دەرکەوت؟ شەوە یا زولفە یا خۆ موویی دڵجووت؟ ئەمە یا نوقڵە یاخۆ خونچەیی کام؟ ئەوە دەندانە یا دوڕ، یانە یاقووت؟ فیدای دەست و کەمانت بێت کوردی دەپێکێ سێ و دوو هەم تاق و هەم جووت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تاڵانی سەر و ماڵم چاوی ڕەشی فەتتانت تاڵانی سەر و ماڵم چاوی ڕەشی فەتتانت پابەندی دڵ و دینم کاکۆڵی پەرێشانت وەک خەنجەری زیجەوشەن تا ڕۆژی حەشر دەتکێ خوێنی دڵی مەزڵوومان لەو ناوکی موژگانت تەسخیری دڵی کردم حەملەی سەفی موژگانت هۆش و خیرەدی بردم لەعلی لەبی خەندانت سەر لافی ئەوەی لێدا گۆی عەرسەیی بازیت بێ پۆسیدە بوو، نەیبوو تاب، بۆ زەربەتی چەوگانت بۆ چم دەوێ ئەم قەلبە گەر نەیکەمە خاکی ڕێت؟ ڕۆحم بە چ مەسرەف دێ، گەر نەیکەمە قوربانت؟ خۆت بۆ ستەمان کەم بووی، بیستت قسەی ئەغیاریش فیرعەونی زەمان، ئامان! گوێ مەگرە لە هامانت دڵ دائیمە وەک بولبول موشتاقی دەهەن وازە تا ئاوی حەیات نۆش کا لەو خونچەیی پێکانت ڕۆیی دڵی مەحزوونم، داخم ئەوە نەمزانی دوو چاوی ڕەشت بردی یا زولفی پەرێشانت؟ باکم نییە مورغی دڵ بیکەی بە کەباب ئەمما بیدە بە سەگ و مەیدە دەرخوردی ڕەقیبانت ڕۆح مایلی بۆسێکە لەم دامەنی پاکی تۆ مانع مەبە لەم خێرە، دەستی من و دامانت عەزمت ئەمە بوو ئەی دڵ! ڕیسوام بکەی و کردت دەست هەڵگرە لێم ئیتر سا خۆت بی و ئیمانت بۆ تیری قەزا سینەم بۆت بوو بە سپەر قوربان! بۆ تەجروبە سا تیرێ باوێژەرە قەڵخانت چاو قاتڵی عاشق بوو جادوو بەچە بوو عەییار بۆ شوێنەونی دەسڕێ ئەم خوێنە بە دامانت ئەزبەسکی فیراقی دی، وەک دۆزەخیان کوردی یەکسانە لە لای ئێستا نەزدیکی و هیجرانت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خۆشم قوربان بە بەندیخانە و زنجیر و سێدارەت خۆشم، قوربان، بە بەندیخانە و زنجیر و سێدارەت به شرط ئان که ناری بر سر من طعن اغیارت دڵم مەحبووسە جەرگم لەت لەتە عەقڵم لەدەس دەرچوو به تیغ حاجب و زلف کمند و چشم سحارت نەوەک هەر من بناڵێنم وەکوو بولبول لە هیجرانت رقیبان سگ صفت گردند اندر باغ و گلزارت ئەمن بووم باخەوانی باغەکەی تۆ ئێستە بێ مروەت دگر چیند گُلت، من دیده دارم بر خس و خارت هەناسەم ساردە بۆ دووریت وەکوو مەیلت لە دووری من دلم سوزد ز تاب نیم تن چون برگ گلنارت تەبیب ناکا عیلاجی دەردی دووری دڵ، وەها چاکە برَم این خسته پیش عارفی چون چشم خمارت دەماغم ئەمڕۆ عەترئالوود و موشک ئەفشان و گوڵ بێزە مگر بویی صبا ئارد ز سوی زلف تاتارت گەلێ تاریکە دیدەم دوور لە دیدەی مەست و مەخموورت دهانم تلخ گشته بی لب لعل شکر بارت عەزیزا ئەهلی میسرێ بوون بە کڕیارت بە گیان و دڵ کنون کُردی تنِ چون ریسمان ئارد به بازارت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شکاندی قیمەتی شەککەر نەباتی لێوی شیرینت شکاندی قیمەتی شەککەر، نەباتی لێوی شیرینت گەیاندی مەرسیەی مریەم خەیاڵی ڕووی نیگارینت لە بەردا چین بە چین هاتو بچین چینی لەسەر چین دا چین بچین چین تا بە پا گێسویی چین چینت؟ حەنا بێ ڕەنگ و ڕەنگ تەڵخە بە ڕەنگی ساری گوڵ نادا وەرە ڕەنگ کە بە ڕەنگی خوێنی دڵ ئەنگوشتی ڕەنگینت قەمیسی یۆسفە بۆ چاوی تاریکم وەکوو یەعقووب سەبا جارێک بەلاما بێنێ گەر بۆنی عەرەق چینت گەر ئەهلی دڵ بە چاوی من نەزەر لەم شێوەیە ببڕن دەزانن هەرکە قیمەی دڵ دەکا ڕیشوویی پۆشینت هەتا کەی بێ وەفایی، بەسیە شیرین وەقتی شیوەنتە سەراپا غەرقە دەر تیشەی جەفا، فەرهادی مسکینت بە بەزمی لێوی شیرینت زەمانێ خوسرەو ئاسا بووم درێغا تێکی دا سەیر و سەفا، بەدکاری بێ دینت بە ڕیسوایی و ڕووتی من، ڕەقیب! تۆ کامەران نابی هەتا تەسلیم نەبێ کوردی مەزەننە نایە تەسکینت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەک دوڕڕ و عەقیق نەخشە دەندان و لەبی ئاڵت وەک دوڕڕ و عەقیق نەخشە دەندان و لەبی ئاڵت میسلی بەڕەزا پەخشە ئەگریجە و خڕخاڵت پەنجەت لە حەنا مەگرە سوورێکی تەڵخ ڕەنگە خوێنی دڵی من ئاڵە بەو پەنجەیی شمشاڵت نەخلی قەدی چون سەروت چەند دڵبەر و مەوزوونە سەیری کە چ شیرینە پاوانە و خڕخاڵت! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چێژتم ئەمڕۆ ژەهری مار و ڕۆحی شیرینم نەهات چێژتم ئەمڕۆ ژەهری مار و ڕۆحی شیرینم نەهات زامی کۆنەم هاتە ژان و مەرهەمی برینم نەهات من خەمم خوارد و خەمیش خوێنی جگەرمی خواردەوە بۆیە گریام چەند بەچەند، فرمێسکی خوێنینم نەهات غەم سەری لێدام و یاریش قەت سەرێکی لێ نەدام سەبر و هۆشم ڕۆییوە، غارەتگەری دینم نەهات دڵ دەسووتێ چین بە چین دەشکێتە سەر یەک وەک فەنەر خاوەنی ڕووی ئاتەشین و زولفی چین چینم نەهات دیدە وەک هەوری بەهاران خوێن دەبارێنێ و سەدای پێکەنینی غونچەیی نەو سەبزە پەرژینم نەهات گۆی سەرم چەوگانی میحنەت دایە بەر خۆی ڕای فڕاند وای عەجەب، بۆ شاسواری خانەیی زینم نەهات؟ کەوتمە وەختی مردن و غەم خستمیە حاڵی غەڕغەڕە کوردی بێ کەس خۆم لە هیچ لایێ سەدای شینم نەهات ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوێر بووە هەر وەکوو یەعقووب بە خودا دیدە لە بۆت کوێر بووە هەر وەکوو یەعقووب بە خودا دیدە لە بۆت سا بنێرە وەکوو یۆسف بە شفای دیدە لە بۆت دڵ کە جێی خۆت بوو بە ئاوری غەمی هیجرت سووتاند بۆچ بە دەست خۆت دەخەی ئەم ئاورە ناو مەنزڵی خۆت؟ دڵ لە دەس تورکی دوو چاوت چ دەبوو حاڵی ئەگەر نەبوایە لە سەری تیری موژەت، تیغی برۆت؟ بەرگی ڕووتی بە هەزار خەرقەیی شاهی نادەم چونکە مەحبووبە بە ناز پێم دەڵێی گاهێ (مچە ڕووت) من کوتم کوژتمت ئەو سەبر بە بێدەنگی کوتی کۆنە کرمانج! ئەمە ساڵێکە بەڵەد بووم لە درۆت شەمعی مەیخانە فتیلەی نەبوو تا دوێنێ، شوکور شێخی خۆمان بە شەڕاب دەڵقی گەدایی دەفرۆت کە ڕەقیب دی من و یار پێکەوە نیشتووین، لە ڕقان وەک سەگێ پەت بکرۆژێ، دەم و لێوی دەکرۆت دڵی کوردی کە گرفتاری جبەی قرمزییە، بۆچ دەکەن مەنعی بە خوێنی دڵ ئەگەر بەرگی دەشۆت! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خەبەرێکم بدەنێ ئەهلی خەبەر حەشرە مەگەر خەبەرێکم بدەنێ ئەهلی خەبەر! حەشرە مەگەر؟ ڕۆژ کەوا ئەمڕۆ لە مەغریب سەری هێناوەتە دەر نووری مەهدی لەتەڕەف مەککەوە زاهیر بووە یا غەڵبەیی کوردە لە بۆ کوژتنی من [کانی کەفەر؟ ] ئەشکی خوێنینە لە چاوما بە گرێ وەستاوە؟ یا غوباری ئەلەمە باعیسی عومیانی بەسەر؟ خەوە یا وەسوەسەیە یانە بە ڕەئیولعەینە؟ ئەم عەلاماتە کەوا دێتە ئەبەر مەددی نەزەر؟ ڕۆحی شیرینە کە دەردێ لە تەنی مەهجوورم یا مەهی من نیەتی ڕیحلەتە بۆ عەزمی سەفەر؟ بۆ سەفەر کەردەیی من بەدری فەلەک شایانە بێتە سەر دەستی و بۆ ڕەددی عەدوو بێ بە سپەر باوجوود تاکوو ڕەقیب یاوەری ئەم دڵبەرە بێ هیچ تەفاوەت نییە بۆ من لە حەزەر یا لە سەفەر دائیمەن دەستی دوعا دەگرم و شایەد زۆر زوو شای سەفەرکەردەیی من بێتەوە بێ عیجز و زەرەر سۆزشی کوردییە یا جۆششی ئەییامی فیراق؟ ئاتەشی عیشقە مەگەر یا شەرەری ناری سەقەر؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قەوسی ئەبرۆ و موژەت تیر و کەوانە بە عومەر قەوسی ئەبرۆ و موژەت تیر و کەوانە بە عومەر نیگەهت قەیدی دڵ و ئافەتی جانە بە عومەر بە شەرارەی خەمی تۆ نەخلی مرادم سووتا باخی شادیم هەموو دەم فەسڵی خەزانە بە عومەر تیغی ئەبرۆیی خەمت سووڕەتی سەیفی عەلییە باعیسی زەمزەمەیی شۆری جیهانە بە عومەر بە عەلی سوێندت دەدەم شیعەی ئەگەر، ڕەحمت بێ خۆ ئەگەر سوننیی، ئەی شۆخی زەمانە! بە عومەر پەڕتەوی عارزی یار و دڵی سەد پارەیی من قسەیی شەوقی مەهە و چاکی کەتانە بە عومەر حەسرەتی ناو ئەگەر کووهکەنی بیمارم دڵبەرم هەروەکوو شیرینی زەمانە بە عومەر ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ لە میحنەت کەیلە ئەی پیری موغانی بەزم ساز دڵ لە میحنەت کەیلە ئەی پیری موغانی بەزم ساز! هەر ئەتۆی بۆ بارەگای عەیش و تەڕەب مەسنەدتەراز مەی حەرامە گەر بە فتوای موفتی و قەولی جەدید پیری من جار جار بە قەولێکی قەدیم داویە جەواز بانگ کەنە زاهید نومای ڕەندانی گۆشەی خانەقا بێن، کە وازە دەرکی مەیخانان و خەڵوەتگاهی ڕاز خابی غەفڵەت نازڵە بۆ چاوی شەحنە و موحتەسەب دەرفەتە جامێ ئەسەر کێشێ بڵا بێ ئیحتیراز با بە شەرتێ بادە مەردئەفگەن بێ، ساقی نەوجەوان دیدەمەست بێت و کڵاو کەچ کات و دوگمەی سینە واز زولف و کاکۆڵ و غوڵامانەی هەموو ئەفشان بکا بێ بە زانوودا بدا جامێ بە عیشوە و شەرم و ناز دەستی یار و گەردنی قەڕڕابە، لێوی جامی مەی فێس و تەڕلگ بگرێ دەوری دیدەیی وەک باز خاوکەرەی خانمە قەنارەی سۆڵ و سەوزەی نەسمە جان ڕەقسی سەمکە، نازی شەهبە، ئاشووب و غەمزەی سەروی ناز دائیرەی میسری چەقانەی گەوهەر و لەنجەی سەمەن دەنگی چاوەش بێ بڵا ها دێتە گیانم بێ نەواز ئاغە زەننوون لێ بدا، سینە کەمان، حارس گرفت ئەلکە تەنبوور و دەف و ئەسعەد بدا دەستێ لە ساز مستۆ ئیبراهیمی ئاوڕەحمان نەوا و فەتحی حەزین مستەفا ناری و سێگا، یۆنس بڵێ دەشتی و حیجاز با ڕەسووڵ هەڵداتە ڕاست، ساڵح بڵێ نیوەشەوێ محێدین چوارگاه و قەرە دەنگی بڵند کا بۆ قەزاز جار بە جار بە کزێکەوە هەڵسێ لە پەردەی زاهیری یارەکەی عاشق کوژ و مەعشووقەکەی دوژمن نەواز موتریب ئەر وا بن فیدایان بن نەکیسا و باربود ساقی ئەر وا بێ بە قوربانی دوو دیدەی بێ، ئەیاز مەجلیس ئەر وا بێ هەزار جەمشیدی جەم فەڕڕاشییە مەی ئەگەر وا بێ بەهای جامێکی، ئێران و حیجاز ڕێ مەدەن لەو بەزمە شێخی تەکیە و سۆفی خانەقا کۆنەلۆتی جندە پەروەر، سپڵەیی بەچچەنەواز وا فەرەج بۆ نیک بەختی بێ بچێتە سەر حەقیق کووسی ڕێحلەت لێ بدا دەرچێ لە مەنزڵگەی حیجاز وا نییە کوردی مائیلی ئەو جۆرە ئەتوارانە بێ لازمە شاعیر لە هەر چەشنێ بڵێ بۆ ئیمتیاز ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وا بە ئاسان عالەمێ تەسخیری تۆ بوون هەی تەرەس وا بە ئاسان عالەمێ تەسخیری تۆ بوون هەی تەرەس ساحیری یا ئەولیایی؟ ڕاست بێژە ئاخر هەی تەرەس دەست بە خەنجەر دێیت و بازی خۆت دەگری سا کەی لێم ئەدەی ئینتزاری کوشتنی، زوو لێم دە یاڵڵا هەی تەرەس دڵ دەبەی بە دزی لەناو خەڵقی دەڵێی خۆی داویە پێم من دڵم دا پێت بە ڕاست، دادەی بزانم هەی تەرەس بێچووە جەللادی خۆت لەناو مەردوم بە سۆفی بۆ دەکەی هیچ کەسێ نەتناسێ خۆم چاکت دەناسم هەی تەرەس پڕ دڵم خوێن کرد و دام پێت وا بە زوویی جێبەجێ یەعنی من بەدمەستم، دەشکێنم پیاڵەی مەی هەی تەرەس ڕەنگی زەردت پێم دەڵێ کوردی بڕۆ بێنە بەهێ بەس بیانوو بگرە وەختی بەی کوانێ هەی تەرەس ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوللی عالەم وا بوون سەر گەشتەوو حەیرانی عیشق کوللی عالەم وا بوون سەر گەشتەوو حەیرانی عیشق هیچ کەسێ نازانێ ئەحواڵی سەر و سامانی عیشق بادە پەیمانانی ئیدراک و کەماڵی عارفان لەنگ و عاجز بوون لە ڕێ تەی کردنی مەیدانی عیشق گەرچی غەوواسانی فیکرەت غەوتەوەر بوون موددەتێ قەت نەبوون واقف لە قەعری بەحری بێ پایانی عیشق سامری و سەحبان و جاڕوڵڵاوو لوقمان و سەتیح موخبیری کوللی عولوومێ بوون و سەرگەردانی عیشق حافز و سەعدی و نیزامی و قەیس و جامی و دەهلەوی فەیزخاه و مەعریفەت جۆ بوون لە شاگردانی عیشق خوسرەو و مەحموود و فەرهاد هەر سێ شا و شازادە بوون ئاخری بووشن بە بەندە و چاکەیی سوڵتانی عیشق شەمس و مەولانا و مەنسوور کەی بە سڕ مەحرەم دەبوون؟ تا نەیانخواردایە ڕێزەنانی سفرەی خانی عیشق زاهیدا! خوێندووتە تەفسیری لِکلِّ وَجْهَة قەت مەدە تەعنە لە مەستی و بێخودی ڕەندانی عیشق مولتەجی نابم بە کەس کوردی لە دونیا و ئاخیرەت ڕۆژی دیوانی خودا دەستی من و دامانی عیشق ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەمن وەک پەرچەمی جانان ئەمن وەک پەرچەمی یارم ئەمن وەک پەرچەمی جانان، ئەمن وەک پەرچەمی یارم لە لایێ خاو و سەرگەردان، لە لایێ مەست و بیمارم دەبا بگریم، بناڵێنم، کەوا تێکچوو سەر و کارم دڵم دانا لە ڕێی دڵبەر، نە دڵ بۆم بوو، نە دڵدارم دڵم کەیلە لە میحنەت، وا ڕەوانە خوێن لە زامانم لە گێژاوی بەڵادا غەرقە سەر هەتا بە دامانم لە دەستی کەچڕەوی گەردوون لە کوورەی فیرقەتی غەمدا بە دایم هەر وەکوو قەقنەس حەریقی نار و حیرمانم وەسییەت بێ مەبن دوودڵ کە نادا مەنفەعەت پێتان منیش دوو دڵ بووم ئاخر ئێستە بۆیە وا پەشیمانم خودا تادای بە من وای دا بە جارێ وەسڵی دوو دڵبەر ............. . فەلەک چۆن کردی تاڵانم وەکوو کوردی لە دوو جەژن بوو لە ناو حیرەت و دەردا ئەمیشم چوو ئەویشم چوو بە جارێ ماڵی وێرانم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەگەر مەیلت لە دڵ دەرکەم غەریبی کۆیی دڵبەر بم ئەگەر مەیلت لە دڵ دەرکەم، غەریبی کۆیی دڵبەر بم ئەگەر ساتێ لە یادم چی، هیلاکی ژەهری ئەژدەر بم بە غەیری بۆسەیی چاوت ئەگەر قەسدی ویسالت کەم بە شوعلەی قەهری تۆ یا ڕەب سەراپا قەتڵی ئەخگەر بم ئەگەر یەک لەحزە سستی کەم لە ژێر باری غەمی عیشقت بە میسلی پەنجەرە قوربان بە تەن سووراخی خەنجەر بم لە سەر تەعریفی ئەگریجەت ئەگەر بێم وەسفی کاکۆڵ کەم بە زەربی تیغی ئەبرۆی تۆ ئەمن مەقتوولی بێ سەر بم ئەگەر یەک لەحزە غافڵ بم لە شوعلەی ماهی ڕوخسارت لە حەشرا بێ نەسیبی جەننەت و هەم حەوزی کەوسەر بم گەدایی کۆیی جانانە بە شاهیی عالەمی نادەم گەدایی خۆشترە بۆ من لە شاهی، گەر موخەییەر بم ئەرێ یاران! بڵا کوردی لە بۆتەی فیرقەتە یەکجار خولاسە و بێ غەش و مەقبووڵی عالەم هەر وەکوو زەڕ بم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تاکوو دڵ مابێ مەکۆشە قەت لە ئابڕوو بردنم تاکوو دڵ مابێ مەکۆشە قەت لە ئابڕوو بردنم عیشق تا خۆش بێ مەکێشە ڕەنجی ڕیسوا کردنم پێشەوای کاروانی بێ ڕەحمی هەتا ماوی ئەتۆی هەڵگری باری جەفا و هیجران هەتا دەمرم منم هەر ئەتۆم دیوە لە خۆم دڵسۆز و موشفیق تر بە خۆم چونکە وا ساعی و عەجوول و تالبی بۆ مردنم خۆ نواندن بەس بێ بە خوا ڕووی جیهان زانی کە تۆ قادری بۆ کوژتن و تاڵان و زەجر و گرتنم نازە یا خۆ مەیلە یا نەشئەت تلووعی کردووە؟ یا بە هوشیاری وەکی مەستی بەهانەی کوژتنم تینوویی نەزعی فیراق و یادی جوللابی لەبت جوبڕەئیل یارم بێ باز ئیشکالە ڕۆح دەربردنم بەخت یەک هیجرەت دوو و غوربەت سیان و دڵ چوار من یەکم، چوار تەوقی ناحەق بۆچی چۆتە گەردنم؟ ! گەر لە عیشقی سادەڕوویان دڵ بگۆڕم بێ گومان موڕتەدم؛ یەعنی ئەسیری زولف و پوستانی ژنم دڵ دەڵێ کوردی ڕەقیب دوژمنتە کۆنە لۆتییە بۆیە وای کوت تا نەزانم کێیە دۆست و دوژمنم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تەشنە لەب تا کەی ڕەفیقی وەحشیانی بەڕ بکەم تەشنە لەب تا کەی ڕەفیقی وەحشیانی بەڕ بکەم؟ تیغی خوێنڕێژیت بکێشە تا دەمی پێ تەڕ بکەم تاکوو لێم دوورە خەتی ڕەیحان و ڕووی گوڵ ڕەنگی تۆ کوێر بم ئەر بێم سەیری ڕەیحان و گوڵی شەستپەڕ بکەم وا لە بۆتەی عیشقتا قاڵە ڕوخی زەردم ئیتر قەت لە خۆ ناگرم لە کەس داوایی قەرزی زەڕ بکەم ڕەنگی زەردیش چاکە بۆ کوێری ڕەقیب و دوژمنان چونکە دوژمن شاد دەبێ گەر خۆم گەدا و موزتەڕ بکەم کیمیای وەسڵت بە هیچ نایێتە دەستم، بێ ئەمە بچمە غاری مەغریب و خۆم فێرە عیلمی جەڕ بکەم من لە تەعنەی دوژمنی بێ بیر قوتار نابم، مەگەر یا خودا مەرگم بدا یا هەردوو گوێی خۆم کەڕ بکەم قەت مەڵێن یاران! لەگەڵ فیرقەت وەرە سازش بکە شێت نەبووم وەک پەششە من خۆم تووشی بای سەڕسەڕ بکەم من لەگەڵ جەور و جەفات گەر لافی ئولفەت لێ بدەم هەر وەکوو ئاهوو دەبێ خۆم جووتی شێری نەڕ بکەم پێم دەڵێن کوردی فڵان کەس یادی دووری تۆ دەکا من لە ئەو چاک شارەزام، بیللا ئەگەر باوەڕ بکەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جانا وەرە ئەم جەژنە بە قوربانی سەرت بم جانا وەرە ئەم جەژنە بە قوربانی سەرت بم بۆ تیری قەزای چاوی حەسوودان سپەرت بم شادن لە تەماشای نەزەرت مەحرەم و ئەغیار مروەت نییە تەنها هەر ئەمن دەربەردەرت بم ڕازیم بەدەنم هەر وەکوو خاکی بەری پێت بێ شایەد کە لە ڕێی مەدرەسەدا ڕەهگوزەرت بم تۆ بەو دوو ڕوخی خۆتەوە وەک شاهی و فەڕزە دایم کە لە پێش ئەسپەکەتا وەک نەفەرت بم وا قاڵ و زەعیفم لە هەتیتەی غەمی دووریت شایستەیە ئێستاکە کە ئاڵقەی کەمەرت بم بۆ قەتڵی منی خەستە موژەت هەر وەکوو تیرە ئەی من بە فیدای تیری نیگای پڕ خەتەرت بم ئەر خەشمە، وەگەر لوتفە بە کوردی نەزەرێ کە قوربانی غەزەب گرتن و گۆشەی نەزەرت بم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حۆریی باخی جینانی یا گوڵی باخی ئیرەم حۆریی باخی جینانی یا گوڵی باخی ئیرەم؟ ام نُجوم العرشِ؟ أَم شَمس علَی فَوقِ العلَم؟ سەرکەشی ئێڵی گەڵاڵی شۆخی بابان و عیراق نور ابصارِ العرَب ظلُّ الرُّۆَساء الْعجم کوژتن و عەفوت لە لای من هەردوویان هەر ڕەحمەتن لو تُمتْنی تَرحمنی لو تَعفنی عین الکَرَم ئاخری کوژتت بە هیجران ئاسکەکەی بەرماڵی خۆت کَم نَدیت بالنّداء لا تَقْتُلِ صید الحرَم کوژتمت ئەمما لە ئاخردا پەشیمانی دەبەی یا حبیبی بعد قَتلی لاحصولَ فی النَدم وەک تەبیب ئەر بێی و عیلاجی ئەم برینانە بکەی أُعطک الرّوح لَئن تَقبلْه فی حقِّ القَدم سەد کە مەحزوون و نەخۆشم نامەکەت گەر بێتە لام یندفع حزنی و ما یبقی من القَلبِ اَلَم گەر وەکوو عیسا لە پاش مردن بە سەرما ڕابری تَجمعِ العظم الرَّمیم تُحیِنی بعد العدم چونکە نامەی دەردی کوردی قەت نەهاتە ئینتیها تَمت القرطاس، جف الحبرُ و انشَقَّ القَلَم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: رەفیقی کونجی میحنەت عاجزن هەر شەو لە ناڵینم ڕەفیقی کونجی میحنەت عاجزن هەر شەو لە ناڵینم گورێزانن لەبەر لێشاوی مەوجی بەحری ئەسرینم ئەگەرچی ڕۆژ و شەو مەشغووڵی نەغمەی موتریبم ئەمما لە خەم خاڵی نییە ساتێ دڵەی مەحزوون و خەمگینم تەبیب دێنێ دەوای دەردم بکا، خۆ من زەدەی دووریم بە بێ داڕوویی وەسڵی، نابێ هیچ ئارام و تەسکینم ئەگەر مومکین نەبوو وەسڵم، کە من مردم وەسییەت بێ لە باتی قەوم و خێشانم لە سەر مەیتم بکا شینم شەهیدی عیشقم و مەمشۆن و کفنم بۆ مەکەن یاران گەواهی حەشرە بۆ دەعوای شەهادەت بەرگی خوێنینم بە پەردەی زاهیری گەر بێ سەدای ئەو عاشقی یارم ئیتر حاجەت نییە بێنن مەلا بۆ وەعز و تەڵقینم عەبەس کوردی مەلائیک دێن دەپرسن مەزهەب و دینت کە قادر خۆی دەزانێ من لە سەر کام مەزهەب و دینم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عەزیزم باعیسی عەیش و نیشاتم عەزیزم! باعیسی عەیش و نیشاتم! گوڵم! سەرمایەکەی ژین و حەیاتم! دەزانی خۆ ئەمن سەودازەدەی تۆم؟ نەچیری ئاهوویی چاوی سیاتم؟ هەمیشە من لە کونجی دەرد و غەمدا ئەسیری شەرت و مەحبووسی وەفاتم بە ساڵی جارێ قوربانی دەکەن حاج ئەمن هەر دەم بە قوربانی وەفاتم بە جاڕووبی موژەی چاوم هەمیشە خەریکی مشت و ماڵی خاکی ڕاتم لە شەوق و زەوقی عالەم بوومە فارغ کە هەم زانوویی هیجرانی و بەڵاتم لە بەرچی وا لە من ئازوردە بووی تۆ؟ نییە ڕەحمت بە حاڵم لێو نەباتم ئەگەر کردوومە تەقسیر و گوناهێ هەزاران تۆبە بێ تا ڕۆی مەماتم بە مەرگی تۆ وەها خەستە و زەبوونم نەماوە زەڕڕەیێ سەبر و سوباتم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عەزیزم من ئەسیری قامەتی نەوتوول نەمامێکم عەزیزم! من ئەسیری قامەتی نەوتوول نەمامێکم غوڵامی زولف و ئەگریجە و غوڵامانەی غوڵامێکم گرفتاری کەمەندی مەهوەشێکم تفڵ و بێ ڕەحمە هیلاکی ناز و عیشوەی نیم نیگای ئاهوو خەڕامێکم جگەر خوێنین و چاو ئەسرین و خوێن خوار و دڵەفگارم خەریک و وێڵ و وەحشی مەهوەشی شیرین کەلامێکم هەموو عومرم بە زایع چوو لە ڕێگای عیشقدا چونکە گرفتار و ئەسیری داوی عیشقی تفڵ و خامێکم ڕەواجی سککەیی ساحیبقڕانی مڵک و میللەت بووم ئەمێستا وێڵ و سەرگەردانی گەرداوی عەوامێکم شەهی ئیقلیمی عیشقم، پیری ڕەندانی خەراباتم ئەگەرچی زاهیرەن تفڵ و نەزان و ئەبلە فامێکم ئومێدی وەسڵ و دیداری نەما هیجری ئەمێستاکە هەمیشە ئینتزاری نامەو و پەیک و کەلامێکم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عەزیزم نووری چاوانم حەبیبم عەزیزم! نووری چاوانم! حەبیبم! سەبووری بەخشی جانانی شەکیبم! وەرە ڕەحمێ بە حاڵم کە عەزیزم! لە یار زویر و لە مەسکەن بێ نەسیبم ڕەهندەی دەستی کەس نیم خۆت دەزانی فیراری جەوری ئەغیار و ڕەقیبم دوو شەش بۆ داوی نەگبەت هەر لە ڕێدا لە بەختی شەش دەر و یاری عەقیبم ئومێدی زیندەگیم ناوە بە لاوە کە قاتڵ بوو بە جەڕڕاح و تەبیبم عەجوولی و وەحشەتی ئەم وەختە خۆم بووم کە دیدەت بوو بە ئوستاد و ئەدیبم ئەمەی دەیڵێم ئەگەر ئیغراقە هیجری هیلاکی دەستی «مەیتەن قرمزی» بم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عەزیزم وا لە دووریت دڵ فیگارم عەزیزم! وا لە دووریت دڵ فیگارم کە خوێن دەڕژێ لە دیدەی ئەشکبارم وەها فرمێسکی خوێنین دێ لە چاوم وەکوو دامانی ئەلوەندە کەنارم لە گەردی قاسیدی یەئسی ویسالت بە کوللی کوێرە دەیدەی ئینتیزارم کە ئوممێدی ویساڵی تۆم نەماوە بە مەرگی تۆ بە مەرگ ئومێدەوارم لە چاوی خۆت بپرسە ئەو دەزانێ کە من بۆ وا عەجوول و بێ قەرارم مەکەن مەنعم کە سەرگەردان و وێڵم بە دەس عیشقە زەمامی ئیختیارم لەگەڵ عیشقت وەها یار و ئەنیسم لە تۆش حەتتا بە کوللی بەرکەنارم وەکوو مەنسوور ئەگەر بیشم سوتێنن أنا القادر دەڵێ گەرد و غوبارم ئەگەر تاڵع ببێ کوردی سزایە بە حۆققە دوڕڕ و گەوهەر کەن نیسارم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فەلەک ڕەحمێ بە حاڵم کە بە غایەت دڵ پەرێشانم فەلەک! ڕەحمێ بە حاڵم کە بە غایەت دڵ پەرێشانم ڕەهەندەی زێد و مەسکەن، دوور لە یار و قەوم و خێشانم دەڵێن میهمان پەزیر و دڵنەواز و خاوەن ئیکرامی دەسا بۆ کەیتە؟ وا من بێنەوا و دەروێش و میهمانم عەزیز و خۆشەویستی کوللی عالەم بووم ئەمێستاکە غەریب و بێکەس و تەنهانشینی کونجی ئەحزانم چ میننەت گەر نەوازشت و تەعاروف کەی لەگەڵ مونعیم؟ بە من فەڕزە کە ڕووت و موستەحەققی خێر و ئیحسانم لەبەر جەور و جەفای یاران نییە ناڵە و فوغانی من هیلاکی لەوم و تەعنەی ناکەس و خەندەی ڕەقیبانم ئەگەر بێت و بە ناحەق خۆت بکەی پەنهان وەکوو یۆسف وەریدی عیشق و ڕیشی توهمەت و چاکی گریبانم ئەگەر کوردی دەپرسن مەزهەب و پیری تەریقی من! عەلی مەولامە، قادر پیرمە، مەحموودە سوڵتانم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لەیلەکەی بێ مەیلەکەی مەحبووبەکەی عەییارەکەم لەیلەکەی بێ مەیلەکەی مەحبووبەکەی عەییارەکەم شۆخەکەی پڕ حەملەکەی بێ ڕەحمەکەی غەددارەکەم زاڵمەی لە خوا نەترسەی کافرەی بێ مروەتە! قاتڵەی عاشق کوژەی جەللادەکەی خوون خارەکەم گوڵ بەدەن، سیمین زەقەن، خەت یاسەمەن، فەندەق دەهەن ئەسمەرەی قەد عەرعەرەی ناز و نەزاکەت دارەکەم نەوجەوان، ئەبرۆ کەمان، شیرین دەهان و نوکتەدان تورک ڕەفتار و پەری ڕوخسار و کاکۆڵدارەکەم ئەی ڕەقیب! سەد جار دەرم کەی یا جوێنم پێ بدەی ناعیلاجم هەر دەبێ بێم بۆ سەلاحی کارەکەم ژەهری دووری چەژتووە هیجری ئەمێستا بۆیە وا تەڵخ گوفتارە کەلامی لەعلی شەککەر بارەکەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم خۆ من برینداری خەدەنگی چاوی تۆم چاوەکەم! خۆ من برینداری خەدەنگی چاوی تۆم زار و بیمار و گرفتاری کەمەند و داوی تۆم وێڵ و سەرگەردان و خار و عاجز و ئاشوفتە حاڵ دڵ بە تاڵان چووی سوپای کاکۆڵی تێک ئاڵاوی تۆم گەر دەپرسی داد و گریان و فوغانم بۆچییە ڕاستە باوک مردە نیم ئەمما جگەر سووتاوی تۆم سەد کە تۆ فیکری ئەسیری خۆت نییە ئەمما ئەمن خۆ دەزانی چونکە ڕۆژ بێ خورد و شەو بێ خاوی تۆم من لە بەر پیری قەدم خەم نەبووە ئەر باوەڕ دەکەی قەد خەمیدەی قامەت و باڵای وەکوو لاولاوی تۆم قاتڵی من کەس نییە بوختانی ناحەق بۆچ بکەم من شەهیدی خەنجەری موژگانی تازە ساوی تۆم هەر کەسە عەبد و موریدی موڕشیدێکە سا ئەمن هەر وەکوو هیجری مورید و گیان فیدای هەمناوی تۆم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کێ دەڵێ دڵبەر بەخیلن ئەمڕۆ وەڵڵا دڵبەرم کێ دەڵێ دڵبەر بەخیلن؟ ئەمڕۆ وەڵڵا دڵبەرم بەردی ژێر پێی خۆشی حەتتا هەر دەهاوێ بۆ سەرم ئەو، سەگی سەد ساڵ جەفاکێشی لە هیچێ دەردەکا وای بە حاڵی من، کە سێسەد پایە ناماقووڵ ترم ئیلتماسی کوژتنم لێ کرد، کوتی نازانی تۆ من چەپەڵ ناکەم لە خوێنی هەر سەگێدا خەنجەرم پێم وت ئاخر تۆ دڵی من کوێ دەبەی؟ توند بوو وتی های بە تۆچی؟ ماڵمە خواهیشتمە هەر کوێی بەرم ڕۆح لە کوێدا خۆی نیهان کا ئەر لە بەر تیری موژەی کون کونی کردووە وەکوو بێژنگ جەمیعی پەیکەرم هێند وتت لاچۆ سەرت با بێت پشتت کەندەڵان چاهی غەم کەوتە دوام و بای فیراق کەوتە بەرم ئەی فەلەک! مروەت کە من بەو قالبی پڕ دەردەوە جەوری تۆ یا نازی یار یا جەوری ئەغیار هەڵگرم؟ ڕۆح و دین پێشکەش دەکا هەر کەس، منی بێ دین، خودا! سا چلۆن ئەو لاشە فەرتووتە و زەعیفەی بۆ بەرم؟ شاهی ئیقلیمی وەفا نازانی ئەی کوردی منم فەقر و فاقە، تاج و تۆمارمە و گەدایی ئەفسەرم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی حەکیمان ئێوە بێن دەرمانی ئەم بیمارە کەن ئەی حەکیمان! ئێوە بێن دەرمانی ئەم بیمارە کەن سەبری ناسۆری برینی سەختی ئەم ئاوارە کەن کوا ڕەفیقانی تەریقەت دەردی عیشقم چارە کەن؟ من دەڵێم تا ڕۆژی مەحشەر سەف بە سەف نیزارە کەن یا بە جارێ بمکوژن، جەرگم بە خەنجەر پارە کەن ئەی خودا چ بکەم لە دەس جەوری ڕەقیبی بەد زمان من دەڵێم دایم هەتا ئەم ڕۆژە نابێ ڕۆح و جان نایەڵێ یارم ببینم یا بە زاهیر یا نیهان ئاخ لە بەر زوڵمی ڕەقیبان، وای لە تەعنەی دوژمنان من کە ناڵێم، تۆ بڵێ بۆچی ئەوەم دەربارە کەن؟ من لە حەسرەت چاوی مەستی تۆ شەو و ڕۆژ ناڵەمە بۆیە ڕازیم بەو جەفایە سەد شوکور بەو حاڵەمە تۆ بەسە ڕەحمێک بە حاڵم چونکە سەختی تاڵەمە خاکی بەر دەرگایەکەی تۆ مەسکەنی سەد ساڵەمە حەیفە بۆ تۆ ئێستەکە لەم قاپییەم ئاوارە کەن دەردی عیشقم چەند گرانە سەد کەڕەت کەوتوومەوە جۆگەلەی خوێنین دیارە وا بە سەفحەی ڕوومەوە باوەڕیت بێ من نەماوم تازە زیندوو بوومەوە! لەت لەتی جەرگم گلێنەی چاوی پڕ کردوومەوە خوێن بە خوڕ نایە مەگەر جۆماڵی ئەم جۆبارە کەن ڕوومەتی یارم لە پەڕڕەی گوڵ گەلێ ناسکترە حەز دەکەم تۆ بمکوژی لەم حاڵە کوژتن چاترە جەرگ و دڵ هێند بۆی بە تاوە پڕ لە پشکۆی ئاورە کەس نەڵێ کوردی وەرە تۆ دەس لە یارت هەڵگرە زەحمەتە، نابێ، مەگەر جووتم لەگەڵ سێدارە کەن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی دوڕی تاجی سەری شاهانی ئیقلیمی جیهان ئەی دوڕی تاجی سەری شاهانی ئیقلیمی جیهان شەمسی ئەفلاکی کەماڵ و شەمعی بەزمی عارفان ئەی بە نادیدە، بە شوهرەت سەد وەکوو من عاشقت وەی لە تاوی فیرقەتت عالەم هەموو ڕەنجیدە جان سابیقەن پرسی کە دڵ ئەفسوردەو و سەوداسەرم؟ یا لە سەرمایەی هەوا و میهر و شۆری دڵبەران؟ واقعەن شیرین سوئالێکە، بڵا لیکن دەبوو مەسئەلە بڕوایە لای شەخسێکی دانا و حاڵ زان من دەڵێم شێواوە یەکسەر دەفعی کاروباری خۆم ساچلۆن پێم دەکرێ ئیتر حەللی عوقدەی سائیلان؟ گەر دەپرسن مەنزڵ و شکڵ و لیباس و تائیفەی ماڵیان نێزیک بە بەندیخانەوو ئاشی ئەحان ئەسمەرە، لاغەر تەنە، باڵامیانە، کەچ کولاه سوخمە سەوزە، مەیتەن ئاڵە، چاو خومار، ئەبرۆ کەمان عاشق و دانا و موئەددەب، وەحشی و مەغروور و عەجوول گەه دەڵێ سندان بە عاشق، گەه دەڵێ چاوم قوبان زوودخیز و توند ڕەوتە، مەستە دائیم چاو بە خەو گاه بەدخوو و زاڵمە، گەه موشفیقە و شیرین زمان سا لە هەر کوێ بێ کە مەستت کرد سوئالی لێ بکەی ڕازی پەنهانی سەراسەر بۆت دەکا ئەڵبەت عەیان ڕەهڕەوت قادر بێ بۆ ئیعتا و جەوابی مەسئەلەت وەرنە کوردی ناتوانێ حاڵی خۆی بۆت کا عەیان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تا کوو یار فیتنەی جیهان بێ سەبر و هۆش و عەقڵ و دین تا کوو یار فیتنەی جیهان بێ سەبر و هۆش و عەقڵ و دین بۆ دەوا دەس ناکەوێ ناویان لە سەر ڕوویی زەمین لێی دەپرسم بۆچ بە کل ساو ئەدەی موژە و ئەبرۆت؟ دەڵێ تیغ و تیر ژەهراو دەدەم تا هەر بە ناسۆر بن برین دەست لە داوێنی دەدەم بێ ئاوڕێ دا لا، بەڵام مۆڕ دەبێت و پێم دەڵێ بەو لاوە، ڕۆڵە ئێمە نین یار دەڵێن ئەمڕۆ ڕقی هەڵساوە یاران! بێنەوە فەڕزە بەڵکوو دوو جوێمان بەر کەوێ، مەحرووم نەبین خۆ عەزیزێ نامرێ بگرین بە بێ خەوف و خەتەر بەو بەهانەش قوڕ بپێوین، تێر لە خۆشمان داوەرین چاو لە گەرد و تۆزی فیرقەت کوێر بووە چار ناکرێ تا جەلا نەدرێ بە خاکی ژێری پێی ڕوحەل ئەمین یار لە ترسانا خەوی لێ ناکەوێ باوەڕ بکەن خێر، عەبەس بۆ قاتڵان بۆ قەتڵی دڵ چۆتە کەمین پادشا بم، تاکوو چینی زولفی ئەفشان کا شەماڵ قافڵەی تاڵان دەکەم هەر تاجرێ بڕواتە چین دڵ دەڵێ یار چۆتە کانی، بانگ دەکا، بغەڵتێ ناوی کوردی بێ بە دەمیا، دا کە با ئێمەش بچین ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عەزیزان من ئەوا ڕۆییم لە لاتان عەزیزان! من ئەوا ڕۆییم لە لاتان لە مەزڵوومان بڵا چۆڵ بێ وڵاتان کە ئێوەن پادشای لوتف و عەداڵەت بە خوا حەیفە بڕەنجێن گەداتان ئەگەرچی خاک و خۆڵی ڕەهگوزارم بە سەرما خۆ گوزەر ناکا سپاتان وەرە بنواڕە چاوی پڕ لە خوێنم بە تەفسیلات ببینن ماجەراتان کە من ڕۆییم جەهەننەم پڕ مەکەن لێم لە من خاڵی مەکەن کۆشک و سەراتان جەفاتان دام و کوژتمتان بە زاری نزوولی ڕەحمەتە جەور و جەفاتان ئیلاهی من ببم ڕۆژێ دوسەد جار بە قوربانی گەداوو پادشاتان مەڵێن کەڵکی نەبوو ڕۆیی جەهەننەم سەرم قەڵخانە بۆ تیری قەزاتان نەسیمی کۆیی تۆ خاتر دەکا جەم بە بۆی توڕڕەی پەشێوی پانیاتان منم سەر کردەتان بۆ لەشکری غەم دەترسم من بڕۆم بشکێ سپاتان ئەگەر سەبر و ئەگەر دڵ بوو، وەگەر ڕۆح هەموو ڕۆیین، چییە ئیتر تەماتان؟ سەفەرمان چونکە ڕێی هات و نەهاتە دوعامان بۆ بکەن ئێوەو خوداتان تکای کوردی وەهایە ئێوە جار جار بکەن یادی موحیببی بێ ڕیاتان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ناسحی موشفیق و وەی واعیزی ئاشوفتە دڵان ناسحی موشفیق و وەی واعیزی ئاشوفتە دڵان! شاویری حائیر و وەی مودبیری ئەمری خەجڵان! چارەیی عیللەتی حیرمان و دەوای مەئیووسی! مۆمیای شەربەتی سەودا سەر و ڕەنجیدەتان! بەقیە دووزی جگەری لەت لەتی شمشێری جەفا مەرهەمی سینەیی مەجرووحی سەنانی هیجران وا ڕەگی عیللەتی بێچارەیی وەک من خەستە بێ نزارەی ڕوح و بێ تەجروبەیی نەبز و زەبان زاهیرەن دەجلەیی لوتف و کەرەمت هاتەوە جۆش بۆیە ڕەشحەی قەڵەمت جارییە بۆ تەشنەلەبان نامەیێکت بە کەرەم کردبووە زیبی تەحریر بۆ نەجاتی دڵ و ئارامی تەن و ڕاحەتی گیان مونشەریح بوو کە ئەگەر تۆ هەتە دەعیەی مەردی قەت مەبە تالبی سیمین بەدەن و ماه ڕووخان گوێ لەمن بگرە دەمێ ناسیحی پڕ لوتف و کەرەم تا عەیان کەم بە تۆ ئەم دەردە، چ زاهیر، چ عەیان ئەوی ڕووی داوە لەمن کاری دڵی بەدبەختە وا منی کردووە بۆ تیری مەلامەت بە نیشان بێ دڵ و گوێ و نەسیحەت نەگر و سەرکەش و ڕەند سپڵە و هەرزە و ئەوباشی بەدئەتوار و نەزان تا لە لای من بوو لە مەنعی نەدەبووم قەت غافڵ گەه بە لۆمە و هەڕەشە، گا بە دەخیل و ئامان کە ئەویش زانی ئەمن ئەومە لەسەر مەنعی ئەوی ناعیلاج ئاخری کردی لە منیش عەتفی عینان ساڵە وەختێکی بووە ئێستە بە مەحکوومی کەسێ فاریفول باڵە لە تەعنەی من و لۆمەی دیگەران ئەوە سەر مەنشەئی ئیفساد و ئەمن بەدناوم ئەوە موستەوجب و من کەوتمە زەجر و لێدان گەر بەدەستم دەکەوێ شەرت بێ لەپێش چاوی تۆ جاڕس و موفتەزەحی کەم وەکوو کوردی لە جیهان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەرێ یاران شەوی یەلدایە یاخۆ مەحشەرە ئەمشەو ئەرێ یاران! شەوی یەلدایە یاخۆ مەحشەرە ئەمشەو؟ سەدای عەبباسە یا ناڵە و فوغانی ئەسغەرە ئەمشەو؟ سوپای غەم هاتە تاراجی قەرار و سەبر و ئارامم کە زانی مڵکی دڵ بێ شەهریار و لەشکەرە ئەمشەو موشەخخەس مردنم نێزیکە سایاران! خودا حافیز لەبۆ قەسدی هیلاکی من موژەت وەک خەنجەرە ئەمشەو هەناسەی ئاگرینم بێ سەبەب نایە پەی ئەندەر پەی کە بەرگی قرمزی پۆشی دڵم وەک مەجمەرە ئەمشەو لە ئیقلیمی مەلاحەتدا فەرید و نادری عەسرە جڵەوداری وەکوو قزڵ ئەرسلان و سەنجەرە ئەمشەو بە خەتتی سەبزی ڕوخساری جەماڵی ئاتەشین ڕەنگی فرووغی شەمسی ئەعجازی خەلیلی ئازەرە ئەمشەو چ حاسڵ تاسی ئیقباڵم دووشەش بێنێ ئەمێستاکە؟ کە داشی دڵ لە خانەی سەبر و هیجران شەشدەرە ئەمشەو لە مەستیدا وەکوو ڕەههامە بۆ مەردی وەکوو شیدە بە توندی هەر وەکوو تووسە، بە شۆخی جەعفەرە ئەمشەو ئەوا کوردی لە کونجی بێکەسیدا زار و بیمارە بە وەسڵی خۆت عیلاجی کە، کە حەججی ئەکبەرە ئەمشەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زەمانی فیرقەتی یارانە ئەمشەو زەمانی فیرقەتی یارانە ئەمشەو شنەی بای هیجری ناودارانە ئەمشەو لەسەحرای سینە خاری خەم ڕواوە لە هەوری دڵ خەفەت بارانە ئەمشەو لە پێی دڵدا سەدایێ دێت، مەزندە زڕەی زنجیرەکەی جارانە ئەمشەو کەبابی دڵ لە ئەشکی دیدە سوێرە لەکن من جەژنی مەیخارانە ئەمشەو لەسەر دڵ قەترەیی ئەشکم کە دەتکێ خیزابی دەستی ئەغیارانە ئەمشەو حەریری زەرد و سوورو ڕەنگی ئەشکم مەتای کاروانی غەمبارانە ئەمشەو حەیات و مەرگ و وەسڵ و هیجر و خۆشیم دەڵێی هیجرانی بیمارانە ئەمشەو مەکەن مەنعم لە ئاه و ناڵە کوردی سەبووری خۆی ڕیاکارانە ئەمشەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەدای سەمتوورە کەللەم گەرمە ئەمشەو سەدای سەمتوورە کەللەم گەرمە ئەمشەو چریکەی بانگی دڵ بێ شەرمە ئەمشەو بە ناخون کاری فەرهاد دێ لە دەستم وەها شاهۆ لە ناڵەم گەرمە ئەمشەو لە تەنیایی بە یادی ڕۆحی مەجنوون خەیاڵی گەشتی دەشت و دەرمە ئەمشەو غوباری خاکی وا حەق گەر بەهەشت بێ لە دەرگای تۆ خەبەر ئاوەرمە ئەمشەو دڵم وەک حاکمی مەغدوورە قوربان تەمای سەنعاتەکەی ئازەرمە ئەمشەو ئەگەرچی یار و یاوەر بوون بە دوژمن خەمی بێ یاوەری یاوەرمە ئەمشەو لە دەوریشم گەڕا پەروانە ناکام لە سەر ڕێی وەسڵی نووری هیجرە ئەمشەو کە چونکە بۆی ویساڵی تۆی تێدایە نەسیمی سوبح خەبەر ئاوەرمە ئەمشەو سەرم شۆری ویساڵی کەوتە سەر باز دیسان کوردی لە دەردی سەرمە ئەمشەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوی یەلدایە یا دەیجوورە ئەمشەو؟ شەوی یەلدایە یا دەیجوورە ئەمشەو؟ کە دیدەم دوور لە تۆ بێ نوورە ئەمشەو دڵم وەک حاکمی مەعزوولە قوربان خەڵاتی وەسڵی تۆی مەنزوورە ئەمشەو کە تۆی شای کەچ کولاهی دیدە مەستان چ باکم قەیسەر و فەغفوورە ئەمشەو؟ ! سروشکم نەخشی ناوی تۆ دەکێشێ کە جێی سێدارەکەی مەنسوورە ئەمشەو دڵیش مایل بە دیدەی تۆیە بۆیە لە من وەحشی و ڕەمیدە و دوورە ئەمشەو لە خەو هەڵساوە یا ئاڵۆزە چاوت؟ هەمیشە وایە یا مەخموورە ئەمشەو؟ لە دووریت من وەکوو بولبول دەناڵم بە وەسڵت عالەمێ مەسروورە ئەمشەو سوپای موژگان و تیغی ئەبروانت شکستی فیرقەیی تابوورە ئەمشەو ئەگەر یاران دەپرسن حاڵی کوردی لە کونجی بێکەسی مەهجوورە ئەمشەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لاڵ بم ئەگەر شەبیهی ڕوخی کەم بە ماهی نەو لاڵ بم ئەگەر شەبیهی ڕوخی کەم بە ماهی نەو یا دڵ بدەم بە میهری نیگارێ بە غەیری ئەو تەسخیری ڕۆم و غارەتی ئێران دەکا ئەگەر کاکۆڵی زەنگباری بە هێرش بخا جڵەو شادم، کە بەڵکوو بێتە خەوم یار و بەختەکەم بەدبەختی نایەڵێ کە دوو چاوم بچێتە خەو حاسڵ بە غەیری دەرد و جەفا و ئەلەم نییە ڕۆژێ کە بێن زەراعەتی عومرم بکەن درەو ئەمن و جەفا، فیراق و ئومێدی ویساڵی یار کاغەز ڕەفیقی ڕۆژمە، شەمعیش ئەنیسی شەو کوردی دلێری عەرسەیی نەزم و فەساحەتە جەولان دەکا هەمیشە وەکوو بەرقی تیژڕەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە غەم شاری دەروون مەعموورە ئەمشەو لە غەم شاری دەروون مەعموورە ئەمشەو بناغەی مڵکی دڵ خاپوورە ئەمشەو ڕەوانسەر! بۆ لە زیددی من فەڕەنگی لەبەر دەرگای ڕەقیب مەسروورە ئەمشەو؟ ئەمن فەرهاد و شاهید بێستوونە ئەتۆ شیرین، شەماڵ شاپوورە ئەمشەو لە وەسڵت مەنزڵی دوور کەوتەوە دڵ دووسەد مەنزڵ لە شادی دوورە ئەمشەو برا گیان گیان و تۆ گیان ئەلوەدایە هەوای کۆی تۆ دیگەر مەستوورە ئەمشەو بە موژدەی وەسڵی تۆ دڵ شاد بێ حەقیە کە هەر وەک حاکمی مەغدوورە ئەمشەو لەمن ناپرسێ ئەغیار ئەی چ گەوجە؟ بە وەسفی لوتفی تۆ مەغروورە ئەمشەو لە ناو ئەشک و لە ڕووتەی چاو شەهێنم دڵ ئاهوو وار و چاو بێ نوورە ئەمشەو لە سوبحی جەژن و شوﺑهەی مانگەشەو ئاخ؟ لە بەختی من دەڵێی دەیجوورە ئەمشەو بە حازر باشی فەوجی غوسسە و ناڵە وەکوو زیلەی ئەوەڵ شەیپوورە ئەمشەو لە ناڵین مەنعی کوردی مەحزی کوفرە فەقیر و ناخۆش و مەغدوورە ئەمشەو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وا بە ئاسان عالەمێ تەسخیری تۆ بوون ماهڕوو وا بە ئاسان عالەمێ تەسخیری تۆ بوون ماهڕوو ساحیری یا ئەولیایی؟ ڕاست بێژە ماهڕوو دەس بە خەنجەر دێی و باز خۆت دەگری سا کەی لێم دەدەی؟ ئینتیزاری کوژتنم زوو لێم دە یاڵڵا ماهڕوو دڵ دەبەی بە دزی لە ناو خەڵقی دەلێی خۆی داگیە پێم من دڵم دا پێت بە ڕاست؟ دادەی بزانم ماهڕوو بێچووە جەللاد! خۆت لە ناو مەردوم بە سۆفی بۆ دەکەی؟ هیچ کەسی نەتناسێ، خۆم چاکت دەناسم ماهڕوو پڕ دڵم خوێن کرد و دام پێت وا بەزوویی جێ بە جێ باعیسی بەدمەستییە دەشکێنم پیاڵە ماهڕوو ڕەنگی زەردت دیم دەڵێی کوردی بڕۆ بێنە بەهێ بەس بیانوو بگرە وەختی بەی کوانێ؟ ماهڕوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تا کەی بکێشم ئاهی دەردناک تا کەی بکێشم ئاهی دەردناک وەختە تەنم بە فڕاقت ببێ بە خاک نەشئەی فیراقی تۆیە گرێی سوخمەی قرمزی وا لێو بەبارم، ڕەنگ زەرد و سینە چاک چاوم ئەگەرچی مەنزەرە بۆ کل تەلعەتێ والّلة ما نظرت بقلب الا سواک دەستم لە تۆ نەششتووە نەڕۆیوم هەتاوەکوو خۆشە گیانە قەتڵی سەر و مەرکەزی هیلاک غوربەت عەزیزم هەر ئاوی چاوە بەبێ ڕەقیب ناوت دەهێنم هەمیشە بەبێ ترس و باک عومرم ئەوەندە کافییە ساتێ بە بێ ڕەقیب انظرُ الی جمالکَ روحی یَکن فِداک شەرحی فیراقی کوردی بە کەس ناڵێم ئێستەکە أروی جَمعَ حاَلتی حینَ یَراک ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تا کەی ئەم جەور و جەفایە چاو خوماری سوخمە ئاڵ تا کەی ئەم جەور و جەفایە؟ چاو خوماری سوخمە ئاڵ! دڵ بە ناری فیرقەتت سووتاوە، ڕەش بوو وەک زوخاڵ چاوی مەستت وا پەشێو و وەحش و وێڵی کردووم قەت بە قەد زەڕڕێک نەماوە عەقڵ و ئیدراک و کەماڵ سەقفی چاوم باڕشی خەم وای لە سەر گۆل بەستووە خوێن بە خوڕ پێیدا دەچۆڕێ وەک تکەی وێرانە ماڵ وەسڵی تۆ یُحیی العِظام و قالبی فەرسوودەمە بێڵە تۆ تۆخوا بڵا شاد بێ بە گەردم بای شەماڵ ڕەشکی سەحرای چینە بۆ ڕەوت و نیگا و وەستانەوە کەبکی کوهی زابولستانە بە نەغمە و خەتت و خاڵ دڵبەری وا پڕ کەماڵ و عەقڵ و دانش کەم هەیە وا مەزانە بێ کەماڵە چونکە تفڵە و خوردەساڵ ئەی تەبیب! ئەر تۆ تەماتە زامی دەردم چارە کەی تاکوو گەرما و گەرمە بۆم پەیدا بکە شەهدی ویساڵ عاشقی خۆشە نە وەک وەک من غەریب و قوڕ بەسەر دڵبەرم وەک دوژمن و خۆم بێکەس و ئاشوفتەحاڵ قافڵەی بیرم بە تاراجی خەمی دووری چووە بۆیە وا کوردی! دوکانی دڵ لە مەعنا بوو بەتاڵ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەروون زامدار و دڵ غەمگینە بێ تۆ دەروون زامدار و دڵ غەمگینە بێ تۆ سەرم گێژ و تەنم بێ تینە بێ تۆ خەوم بێ هۆشییە، بەرگم پەڵاسە خۆراکم خوێنە، شادیم شینە بێ تۆ لە چاو ئەشک و لە دڵ ئاهم کە دەردێ دەڵێی تۆفانی با و بارانە بێ تۆ جێگام سەحرایە، وەحشیم یار و هاودەم دڕک فەڕش و کوچک باڵینە بێ تۆ لە ئەشک و ئاهی تار ئاوێنەیی دڵ جەماڵی زەرد و ڕەش ڕەنگینە بێ تۆ سەرم سەمتوور و سینەم چەنگ و دڵ دەف خەفەت بار و مەقام ناڵینە بێ تۆ کەباب دڵ، خۆین مەیە، ساقی فیراقت قەدەح چاو و مەزەم ئەسرینە بێ تۆ دەروون گوڵزار و خوێن گوڵ باخەوان دڵ فوغان بولبول، جەفا پەرژینە بێ تۆ ڕەقیب ڕووترش و ئەشکی دیدە سوێرە حەیات تەڵخ و ئەجەل شیرینە بێ تۆ زومستان مەیلەکەت، پایز براکەم بەهاری عومر و دین هاوینە بێ تۆ ئەوا من بووم بە شا و سوڵتان و والی تۆ خوا سا کاکە گیانە ژینە بێ تۆ لە هاوسایان لە تاو ناڵینی کوردی دوعای مەرگە، لەوێ ئامینە بێ تۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شوێنی دڵم هێناوە قوربان تاکوو دەرکی تۆ شوێنی دڵم هێناوە قوربان تاکوو دەرکی تۆ یا شوێنی دەرکە، یا بدە دڵ، یا قەسەم بخۆ تۆ دەس بە تیغ و پەنجە بە خوێن سوور و دڵ قەتیل لەونیش سبووتی دەعوییە سا ڕاست بێ یا درۆ چاوت لە عەینی مەرحەمەتا قاتڵی دڵە وەک لوتفی بەچەیی قاتڵە بۆ مورغی دەستەمۆ ئەمشەو خەیاڵی زولفی سیات هاتە خاترم بێچارە مارگەزیدە بوو دڵی زامی هاتە سۆ بۆی خاکی ژێری پای سەگی دەرگای ڕەقیب دەکەم چون ڕێ لەجاجب... . دەرکی تۆ دەبوو ئەی عەقڵ ئەگەر بە تەجروبە بۆ ڕێی عیشق دەچی مَن جَرَّبَ اْلمُجَرّبت ئەر بیستووە مەچۆ عەقڵیش دەڵێ وەکوو دڵ دەچمە کۆیی یار »کوردی» فیراق بەلایەوە ئاسانە تۆش بڕۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە کونجی بێ کەسیدا فەردم ئەمڕۆ لە کونجی بێ کەسیدا فەردم ئەمڕۆ زەلیل و زار و بێ هاودەردم ئەمڕۆ گەواهی لافی عیشقی تۆیە قوربان سرشکی سوور و ڕەنگی زەردم ئەمڕۆ لە سۆزی عیشقی سەردی میهری تۆیە دەروون گەرم و هەناسە سەردم ئەمڕۆ وەکوو تەیرێکی گوم بووبێ جەناحی هێلانەواز و هەرداوهەردم ئەمڕۆ مەگەر سۆزەی نەسیمی وەسڵی ئەو بێ موعەتتەر کا دڵەی پڕ دەردم ئەمڕۆ لە عەرسەی وەسفی ئەو مەحبوبە لەنگە خەیاڵی وەک سوارەی جەردم ئەمڕۆ لە بۆ وەسڵی جەماڵی یاری کوردی ئەگەر ڕۆحم نەدەم نامەردم ئەمڕۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: برادەر بۆچی وا بێ سوێند و شەرت و عەهد و پەیمانی برادەر! بۆچی وا بێ سوێند و شەرت و عەهد و پەیمانی؟ لە من بێزاری دایم یاری ئەغیار و ڕەقیبانی ئەمن دادم لە دەست بێ عەهد و شەرتیت بوو ئەمێستاکە لە سەر ڕێی بێوەفایی وا دیارە زۆر بە عینوانی دەڵێن زۆر توند و بەدخوو تورکی یەکجار مەست و بێباکی بە توندی و مەستی و بەدخووییتا دیارە لە یارانی بە تیغی ئەبروانت بووی بە جەللادی هەموو عالەم دەڵێن دەروێش و سۆفی و تۆبەکار و نوێ موسوڵمانی هەموو ئێران موسەخخەر بوو بە غەمزەی چاوەکەت گۆیا لە لای خۆشت غەریب و بێ کەس و مەحکووم و میهمانی لە ترسی موددەعی یارای ڕوانینم نییە هەرگیز بە فرسەت جار جارە مەر نیگاهێ کەم بە پەنهانی دەزانی گەرمە بازاڕی جەماڵت تا دوو ساڵی تر لەگەڵ کڕیارەکانت بۆیە یەکجار وا گرانجانی لە لای هیچ کەس ڕەوا نابێ مەڕام و مەقسەدی هیجری سەری حاجەت بەرە بەر بارەگای غەوسی سولەیمانی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ فریوی عاشقان و جەزبی دڵ وا ماهیری بۆ فریوی عاشقان و جەزبی دڵ وا ماهیری ڕەنگە شاگردیت بکەن میهتەر نەسیم و سامری بەختی ئەو ئێستا دەسووتێ دەرسی سیحری پێ کوتی وا کە تۆی بەردایە گشت عالەم بە مەکر و ساحیری کافریش ڕەحمێ بە یەخسیر و زەلیلی خۆی دەکا ساوەرە ڕەحمێ بە حاڵم کە ئەگەرچی کافری گەر بە خەنجەر تیکە تیکەم کەی لە سەر ڕێم دابنێی دەست لە تۆ هەڵناگرم هەر تۆم لە خەڵکی چاتری چونکە هاو چەشنت لە ئیقلیمی مەلاحەتدا [نیە] سا وەکوو خوسرەو هەمیشە لێدە کووسی نادری هەروە کوو ڕۆح و دڵم دووری لە پێش چاوم دەڵێی لەم دڵەی پڕ دەرد و میحنەتما بە دایم حازری کوردی لێت بێ سەد ئەمانەت هەرکە ئەمشەو جومعەیە تا سبەینێ قەت مەبە غافڵ لە زیکری قادری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە ئەبرۆ و خەتت و خاڵ جوانی بە باڵا چوست و چالاکی بە ئەبرۆ و خەتت و خاڵ جوانی، بە باڵا چوست و چالاکی بە زاهیر بێچووە دەروێشی، بە دڵ جەللادی سەففاکی بە ئاوێنەی ڕوخ ئەسکەندەر، بە جامی دیدە جەمشیدی بە تەختی سینە پەروێزی، بە ماری زولف زەححاکی سوپای خەت هات و غەیری تیغ کەسێ ناتوانێ مەنعی کا بە دەریای عیلمەوە هیچم نەکرد با بچمە دەللاکی لە ڕق باوکی بگریێم یا لە بۆڵەی دایکی هاوار کەم؟ لە زوڵمی خۆی بناڵم یا لەبەر جەور و جەفای کاکی؟ گەلی سۆفی ئەوا هاتن کە میراتی فەقێ بەش کەن بەڵێ مەعلوومە خۆ وەحشی کە مرد سەگ دەچنە سەر لاکی عەجەب دەست و گریبانم بووە کوردی لە دنیا غەم مەگەر قسمەت بوو بۆ من ڕۆژی ئەووەل عیجز و غەمناکی؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: روخی وەک گوڵ تەنی وەک سیم لەبی وەک لەعلی ڕۆممانی ڕوخی وەک گوڵ تەنی وەک سیم لەبی وەک لەعلی ڕۆممانی دەهان وەک فەندەق و غەبغەب وەکوو نارنجی ئێمانی فەقێی یاخۆ نیزامی یانە خۆ پێشخزمەتی شاهی؟ دوڕی مڵکی سلێمانی؟ ڕەئیسی ئێلی جافانی؟ بە حوسنی یۆسف ئاسات و بە خوڵق و لوتفی شیرینت چراغی بەزمی خوسرەو، نووری دیدەی پیری کەنعانی بە زاهیر سادە لەوحی وەک ڕوخت، وەحشی وەکوو دیدەت لە دڵدا بۆ حەکیمی و عاقڵی، ئوستادی لوقمانی عەڕەب ئەندام و فارسی کەلام و تورک ڕەفتاری نیگاه ئاهوو، ڕەوت کەبکی، زمان توتی خۆش ئەلحانی ئەگەرچی قادری بۆ قەتڵی من، فیکرێ بکە قوربان لە سەر سەفحەی ڕوخت وەختە عەیان بێ خەتتی ڕەیحانی وەکوو بولبول فوغان کە دائیمەن کوردی لە دەوری گوڵ وەکوو قومری بناڵێنە لە تاو سەروی خەرامانی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شیختنی بهجرک واللّه یاصبی شَیخْتَنی بِهِجرک واللّه یاصبی ڕەحمت برا لەبۆ کەی و هیجرت هەتا بە کەی؟ دایم لە دەوری خاڵی ڕوخت بێقەرارە دڵ هەر وەک لە دەوری قوتبی فەلەک دائیرەی جودەی وەک گوڵ جگەر بە خوێنم و وەک لالە دڵ بە داغ بۆ سێوی ڕووت شەقایقی ڕووم ڕەنگی بوو بە بەی هات جەیشی خەت لە سەفحەی ڕووت ماڵی کاولم هیندووش تەماعی کردووە تەسخیری مڵکی ڕەی تا فەڕشی جوودی تۆ لەسەر ئەم عەرزە ڕاخرا مەشهوورە فەڕش بەزلەتی حاتەم بە ناوی تەی بەهمەن سفەت بە تیری غەم ئەسفەندیاری دڵ ئوردیبەهەشتی عەیشی بەدەل بوو بە مانگی دەی هیجری لەبەر فیراقی ئەتۆ غەرقی هیجرەتە ڕەحمت برا لە بۆ کەی و هیجرت هەتا بە کەی؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شۆخی دڵ ئازاری یاری سەرسەری شۆخی دڵ ئازاری یاری سەرسەری! کافرەی تورکەی لە مەزهەب بێ بەری! بۆچ لەلای تۆ قەتڵی عاشق واجبە؟ قەسدە سەر لێم دا بە دەست و خەنجەری ڕۆح و تەن تەسلیمی شمشێرت دەکەم گەر بزانم تۆی بە قەتڵم مشتەری نیم نیگای چاوت دڵ و دینی ڕفاند چاوەکەم! مەعلوومە تۆ تاڵانگەری بەم سوپای کاکۆڵ و تابووری موژەت فەوجی سەربازە لە پشتی لەشکری ئەتۆی بەهرامی شێرئەفگەن کەوا لائیقی تاج و نگین و ئەفسەری شۆخ و مەحبووب و لەتیف و نازکی چاو غەزاڵ و نەونەمام و نەوبەری گەوهەرت کوردی وەکوو خەرموهرەیە چونکە خۆت بەدتاڵعی، بەد ئەختەری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەگەر ناڵینی من هاتۆتە گۆشی مەگەر ناڵینی من هاتۆتە گۆشی کەوا کردوویە تەرکی سورخ پۆشی؟ خەڵاتی دڵبەری و شۆخی کە دەدرا لە پاش یۆسف موزەییەن بوو بە دۆشی بەهاری گوڵشەن و حوسن و جەماڵە بە سوخمەی سەوز و دۆشی بادەنۆشی فەلەک تۆش عاشقی وەک من، کە ئەمشەو خەریکی ناڵە و گریە و خرۆشی مەدە وەعزم لە تۆبەی عیشقی، زاهید! ئەگەر ساحەب کەماڵ و عەقڵ و هۆشی لە من بەدتر دەبی زاهید! ئەگەر تۆش شەڕابی دەستی مەحبووبەی بنۆشی غەرەز بۆ فەوتی کوردی بوو کە فەوتا ئیتر بۆ کێیە ناز و خۆفرۆشی؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ناوی عیشق هەرگیز نەبووبایە لە دنیا کاشکی ناوی عیشق هەرگیز نەبووبایە لە دنیا، کاشکی تۆی لە بۆ دەرمانی چاو نەبوایە پەیدا، کاشکی هەر لە ئەووەڵ قورقوشم بکرایە چەشمەی مەنبەعی ڕیشەیی گیاشی نەڕوایە لە سەحرا، کاشکی کەس لە ڕەویەی عەشق و ڕێگەی عاشقی موخبیر نییە شێت و شەیداتر ببووبایە زوڵەیخا، کاشکی حاڵی مەجنوون خۆ لەرێی عیشقا [نەبوو] غەیرەز ستەم عومری سەرفی بوت دەکرد لەجیاتی لەیلا، کاشکی ئەسڵ ئەگەرچی عیشقە دڵ مایەی فەساد و فیتنەیە ڕیشە کەن بایە لە سینەمدا لە مەودا کاشکی دڵ لە سینەمدا نەماوە چاو گرفتاری دەکا کوێر و نابینا بوومایە وەک [حەمیلا]، کاشکی کوردی ئەم وەختە کە زانیت چاو و دڵ دوشمن بە تۆن خۆت کەنار گرتایە تا نەبوایی ڕیسوا، کاشکی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم بۆچی لەگەڵ عاشق ئەمەند دەعوا دەکەی چاوەکەم بۆچی لەگەڵ عاشق ئەمەند دەعوا دەکەی؟ چونکە مەعشووقی بە قوربان عاشقت ڕیسوا دەکەی دائیمەن کارت جەفا و هیجران و دەرد و غوسسەیە قوڕ بە سەر عاشق، ئەتۆ مەعشووقی بۆیێ وا دەکەی کۆمەڵی عاشق ئەمێستا وێڵ و سەرگەردانی تۆن جارێ ناپرسی لە کوێن گۆیا لە لای خۆت چادەکەی حاکمی، نابێ بە دادی بێکەساندا ڕابگەی؟ تۆ دڵی خەڵقی دەبەی ئێستاکە وا حاشا دەکەی ئێمە وا ڕۆیین بە مەئیووسی لە لات دەوڵەت زیاد دا بزانین عەبدی وەک ئێمە لە کوێ پەیدا دەکەی؟ دڵ ئەوا لۆمەم دەکات و پێم دەڵێ کوردی ئەمن گەر شکایاتم حەقە بۆچ وا قسەی بێجا دەکەی؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کەوا دارایی زەڕ کوتەک، کەمەر چین، جوببە گوڵناری کەوا دارایی زەڕ کوتەک، کەمەر چین، جوببە گوڵناری کڵاو لار، چاو خومار، شیرین سوار، خاڵ میشکی تاتاری کە مانی هاتە سەر کێشانی ئەبرۆی تۆ لە پاش چاوت لە مەستی دەستی وا لەغزی کە کەچ هات خەتتی پەڕگاری گوڵ ئەمڕۆ خۆی موقابیل کرد لە لای خەڵقی بە ڕوخسارت بەڵێ هەر دەم دڕاو و هەرزەگۆن مەحبووبی بازاڕی دوعام کرد چاوەکەت خۆش بێ کە خۆش بوو ئەمنی بیمار کرد ڕەفیق! ئامان! دوعا کەن ڕەببی زاڵم هەر بە بیماری ئەگەر تۆ ڕاست دەڵێی و قاتڵی دڵ بی، ئەدی بۆچی درۆزن تیری موژگانت بە خوڕ خوێن دێ لە سۆفاری؟ وەکوو فەووارە خوێن دەتکێ لە گۆشەی میحوەری گەردوون لە چاوەی چاوەکانی من لە دووریت هێندە خوێن باری مونەججیم گۆشەیی چاوتی کە دی نووسی لە تەقویمدا کە ئەمساڵ زوزەنەب تالع بووە، ئیفسادە ئاساری ئەتۆش تەقلیدی زولفی یار دەکەی وا دیارە ئەی عەقرەب حەیا هەروا لە چاودا، چی بڵێی ئەی کوێرە موختاری؟ چوار چت قەت مەکە خواهیش لە چوار کەس کوردی تا ماوی لە خۆت عەقڵ و لە دڵ سەبر و لە بەخت ئیمداد، لە یار یاری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەمان مردم عیلاجێ سا لە ڕێی پێغەمبەرا چارێ ئەمان! مردم عیلاجێ، سا لە ڕێی پێغەمبەرا چارێ ویسال یا قەتڵ یا تەسکین لە هەر سێ بۆم بکەن کارێ وەها سووتاوم ئەسڵەن تابی فەریادم نەما سادەی ڕەفیقان نیوە سووتن، ئێوە نامەرد، عەرزە هاوارێ لە کونجی سینە دەنگی ئای و ئۆی دڵ دێ بە مەحزوونی وێران بێ، نەمدی ساتێ لێی نەیە ناڵەی بریندارێ ئەلای هەرکەس دەچم مەنعم دەکا خۆت بۆچی ڕیسوا کرد؟ درێغ کوا حاڵ زانێ؟ ڕەببی تووشم بێنی بیمارێ لە ژێر باری خەما وا شانی سەبرم ڕێشە ئێستاکە فیراقی یار لەبەر ئاخر شەڕی لێم بوو بە سەربارێ لە نەزعا پێی دەڵێم قوربان جەفا بەس بێ دەڵێ کافر ئەمە چیت دیگە؟ تۆ سەگ مەرگی کارم ماگە پێت جارێ سەبا! یارانی مەجلیس گەر هەواڵی من دەپرسن لێت بڵێ کێشاویەتە مەیخانە چاوی بێچووە عەییارێ دوڕ و یاقوت دەبارێ لەم کەلامە شیرینەی کوردی خوا سا کوا لە دنیادا قەدر زانێ، خەریدارێ؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو سەرە بۆچی بە دایم پڕ لە عەشقی یار نەبێ ئەو سەرە بۆچی بە دایم پڕ لە عەشقی یار نەبێ؟ ئەو دڵە بۆچی بە دایم عاجز و غەمبار نەبێ؟ بۆ دەڵێن عاشق کەسێ لاف و گەزافێ لێ بدا؟ تا لە سەر گۆنەی نیشانەی جێگە گەزتەی مار نەبێ هەرکەسێ بێت و بڵێ من عاشقم باوەڕ مەکە تا بە پەیکانی موژەی مەحبووبەکەی زامار نەبێ دڵ بە مەحبووبە مەدە مەششاتە گەر بێ و حیلەباز ئەسمەر و قەد عەرعەر و خونخار و چاو بە خومار نەبێ گیان فیدای مەحبووبەیێ بێ دڵنەواز و حاڵزان هەمدەمی ناکەس بەچە و هەم سوحبەتی ئەغیار نەبێ قەدری عاشق کەی دەزانێ چونکە تفڵە و بەدخووە؟ تا خەتی موشکین لەسەر سەفحەی ڕوخی ئیزهار نەبێ ئەو جەفا و جەورەی کە کوردی لەو نیگارەی چەژتووە سەد کە بێعار بێ دەبێ بۆچی لە ڕوح بێزار نەبێ؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ گرفتاری غەمانە چاوی جانانی دەوێ دڵ گرفتاری غەمانە چاوی جانانی دەوێ لەعلی لێوی شەککەرین و گەوهەر ئەفشانی دەوێ حەپسی چاهی میحنەت و دەرد و غەمی تۆیە مودام بۆ شفایی دەردی خۆی وا ماچی کوڵمانی دەوێ زەخمەکەی دڵ کارییە هەرگیز عیلاجی ناکرێ وا لە گوڵزاری جەماڵت دەستە ڕەیحانی دەوێ گاه بە وەسڵت دڵ فەڕەحناکە لە غەم ئازاد دەبێ مەستی جامی عوشرەتێکە قەترە بارانی دەوێ بەسکی سەرگەردانی عیشقە ئیختیاری بۆ نییە میسلی غونچە و زاغە و سیبی زەنەخدانی دەوێ غەرقی بەحری حەسرەتە بیماری تیری غەمزەیە ماچی کوڵمەی ئاڵ و لەعلی لێوی خەندانی دەوێ هیجری ئەمڕۆ شەوقی دیداری بە سەردا کەوتووە تەشنەیی دیداری تۆیە ئابی حەیوانی دەوێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ گرفتارە خودا چبکەم عیلاجی ناکرێ دڵ گرفتارە خودا چبکەم عیلاجی ناکرێ زۆر زویر و عاجزە غەم دەستی لێ هەڵناگرێ غەم ڕەوێنێکی نییە بێچارە ساتێ بێتە لای باری دەردی سووک بکا نەیهێڵێ غەم وا دایگرێ هەوری میحنەت بەرق و بارانێ دەبارێنێ لە تاو بای جەفای دێ خێوەتی کەیفی دڵم هەڵنادرێ دڵ بە دەم دەردا دەناڵێ پێی خۆشە ئەم حاڵە زۆر بەڵکە تەئسیرێ بکا فەڕشی وەفای بۆ ڕاخرێ ڕۆژ و شەو بەدکاری بێ فەڕ، کاری هەر بەدگۆیییە وا دەزانێ هەر دەمێنێ ئەم سەگە قەت نامرێ کوردی دانیشە لە کونجی بێ کەسیدا دەنگ مەکە بەڵکە پەیدا بێ لە بۆت جوابێ لەلایەن قادرێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لاوی قەد لاو لاوی من گەر بێ بە ناز چاو هەڵبڕێ لاوی قەد لاو لاوی من گەر بێ بە ناز چاو هەڵبڕێ وا دەزانم شێخ لە من زووتر لە ئیمان وەرگەڕێ ڕۆژێ بێجام کرد و ساتێ چوومە لای شێخ بۆ سەماع وەک کوزە کەمتیاری پێ بێ دەسبەجێ لایدام لەڕێ واعیز ئەمڕۆکەش ئەوا هەڵواخوری کەوتۆتە یاد نەک لە ڕێگەت لابدا گوێ مەگرە لێی با هەڵتڕێ وا ڕەقیب دەستی بە فیشاڵ کردەوە وەک بای غەزەب بۆیە وا ئەمشەو لە بەزمی یار چرای من ناگڕێ خوێنی من بۆ شوێن ونی دەسڕێ بە پەنجەی قاتڵی وەختە خۆی ئەنگوشت نما کا لێی گەڕێ با بیبڕێ تیغ بە ملما دێنێ و بە درۆ دەڵێ نابڕێ قوبان تیغی تۆ بوڕڕەندەیە هاوارە بەختم نابڕێ پێم دەڵێ کوردی خۆ تۆ عاقڵ بووی بۆچ شێت بووگی؟ سیحری چاوی خۆت نەدیوە، حەقتە لۆمەم کەی لە ڕێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم زانیوتە بۆچی خەو لە چاوم ناکەوێ چاوەکەم! زانیوتە بۆچی خەو لە چاوم ناکەوێ؟ چونکە من پێشخزمەتم، پێشخزمەتان نانوون شەوێ ڕۆژ و شەو دایم لەبەر دیدەی خەیاڵم حازری سا چ فەرقێکی هەیە بۆ من ئیتر ئێرە و ئەوێ؟ بەس نییە لێرە دەوێرم جار بە جار باست بکەم نەمدەوێرا قەت لەبەر ئەغیار کە ناوت بەم لەوێ دڵ لە تاو زامی فیراقت دائیمەن زاری دەکا ڕۆژ بە ڕۆژ مەنعی دەکەم، باز دەردی سەختە و ناسرەوێ عەقڵ و هۆشم داوە پێت لێشی دەتۆرێی ماڵ وێران؟ دەوڵەتێکی مفت و بێ ساحەبە، بۆچی ناتەوێ؟ گەر موخەییەر بم لە نێوانی بەهەشت و وەسڵی یار وەسڵی تۆ بۆ من جەهەننەم پڕ لە جەننەت نامەوێ ئەی ڕەقیب! وێڵم لە دەستت لێرە بۆ لێم ناگەڕێی؟ باوکە کوژتەت نیم ئەرێ هەی بەدمەزەب چیت لێم دەوێ؟ هەروەکوو کێوی دەماوەندێ سەرم پڕ شۆڕشە قەت تەمی هیجران و خەم ساتێ لە دەوری ناڕەوێ گەردنی کوردی لە کێوی بێستوون مەحکەمترە چونکە چەند ساڵە لە ژێر باری غەمایە نانەوێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئاغە گیان! تۆ خۆت دەچی بۆ شار و من لەم غوربەتە ئاغە گیان! تۆ خۆت دەچی بۆ شار و من لەم غوربەتە زەحمەتە یاران بمێنم من لە پاش ئەم فیرقەتە هەر کەسێ شەهدی ویسال و ژەهری دووری چەژتبێ ئەو دەزانێ دەردی دووری چەند گران و زەحمەتە دێ بە تاو ئەشکی دوو چاوم هەروەکوو دەجلە و فوڕات مەزرەعەی خەم سەوز و تێراوە لەبەر ئەم دوو شەتە تا ئەسیری داوی تۆم ڕەحمێ بە حاڵم کە تۆ خوا مودەیێکی تر لە دەستت ڕادەبوورم، دەرفەتە دڵ ئەمانەت بوو لە لات ئێستا کە وا حاشا دەکەی ئەی موسوڵمانینە! وەرنە سەیری ئەم بێ مروەتە جەننەتە جێم چونکە ئەم شۆخە بە ناحەق کوژتمی هێند شەریف و پاکە حەتتا کوژتنیشی ڕەحمەتە ڕوو لە قیبلەی مستەفا ناکەم دەڵێ کوردی هەتا تاقی میحرابی برۆی دەرخا لە عالەم ئەم بوتە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی موسوڵمانینە نابێ پێم بڵێن چیم کردووە ئەی موسوڵمانینە! نابێ پێم بڵێن چیم کردووە؟ دڵبەرم بۆچی وەها دەستی لە خوێنم خستووە؟ پەنجەکەی خوێناویە ئێستا دەکا حاشا گوڵم سوێند دەخوا بە خودا دەڵێ بیللا ئەمن نەمکوژتووە چونکە ئەمڕۆ من شەهیدی کەربەلایی عیشقی تۆم هەروەکوو کەو پەنجەکانت وا بە خوێنم ڕشتووە چاوی مەستی فیتنەجۆکەت وەک سواری تورکمان خەرمەنی عەقڵ و دڵ و هۆشی بە غارەت بردووە پەرچەمت هەر وەک پەڕی تاوس کە دەدرەوشێتەوە هێندە نەرم و سافە وا قورئان دەخۆی تووکی قووە کێ خەلاسی دێ لە قوللەی قافی عیشقت چاوەکەم؟ زەحمەتە بیللا کە چونکە پڕ لە سیحر و جادووە ئەو سیا واڵا لە دەورەی گەنجەکەی ڕوخسارتە پڕ عەجەب ماوم کەوا خۆمارە یاخۆ گیسووە؟ یا خودا دوور بێ لە چاوی بەد، تەماشاکەن گوڵم هێندە باریکە قەدی، قورئان دەخۆی تاری مووە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ گەڕانی ئاشی دڵ فرمێسکی چاو ئاق دنگەزە بۆ گەڕانی ئاشی دڵ فرمێسکی چاو ئاق دنگەزە غەیری هیجران و بەڵا ئەسڵەن بە من نادا مەزە هێند بەتاو هات خوێنی کوژراوان لە موژگانی سیات ئەسپەکەت جاران سپی بوو ئێستە ڕەنگی قرمزە هەر لەوێ ڕۆژ بوویە تیرەنداز شوکر پێکات دڵم ئەی فیدای دەست و کەمانت بم کوڕەی چاو مامزە! تیغی ئەبرۆت تیری موژگانت بە قەتڵ وعامی دڵ نووکی نێزە تاج بەخشە تیغی جەنگی چەنگزە خاڵی ڕووت قوربان بە عەییاری دڵی خەڵقی دزی بۆچی ڕێت دا بێتە ناو باخ ئەو حەبەشزادەی دزە؟ چاوی بیمارت کە دیم، ڕوحمم بە حاڵی زاری هات هەرکە تۆ غەمزەت هەڵستاندی لە ناو جەرگم چزە وەزنی زەربی پەنجەت ئەمڕۆ سەرفی ڕووی جانانە کرد ئەی موعەللیم بۆ کزت کرد؟ دەک لە جەرگت چێ کزە هەر کەسێ عاشق لە دەست هیجران خەلاس کا مەرد ئەوە ئارێ فەرهاد تا حەشر مەمنوونی پوورە هورمزە من بە ناری سینە جەرگم بۆ کەباب کرد ئەو دەڵێ کوردی زۆر چاکە کەبابت، ئاخ چ فایدە بۆکزە؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تاری کاکۆڵت لە سەر سەفحەی ڕوخت تاتارییە تاری کاکۆڵت لە سەر سەفحەی ڕوخت تاتارییە خەت لە دەوری لێوی ئاڵت جەدوەلی ژەنگارییە ڕۆیین و وەستانەوە و عیشوە و نیگاهێکت هەیە نازە یاخۆ خەشمە یا ڕەحمی دڵەی خەمخوارییە دڵ بریندارە بە پەیکانی موژەی خوێنڕێژی تۆ ناڵەیی زاری منی زاری لە گیان بێ زارییە لێوی من موشتاقە قوربان! بۆ ئەسەر لێو نانی تۆ ڕۆح لەسەر لێوم بە موژدەی وەسڵت ئینتیزارییە عیللەتی ناڵاندنی نەی پێت بڵێم وەجهی چییە؟ بۆ فیراقی ڕووی حەبیبان دائیمەن هاواریە من چم و حەددم چیە عاجز دەبی لێم چاوەکەم؟ عەقڵ و دینم توحفەیە، گیان و دڵیش سەربارییە تا کەی ئاخر حەسرەتی کاکۆڵەکەت پەنهان بکەم هیجری، ئاشوفتە دڵی و کاکۆڵ پەرستی کارییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: رەنگی گوڵ گیانا وەکوو ڕوخسارەکەت ڕەنگین نییە ڕەنگی گوڵ گیانا! وەکوو ڕوخسارەکەت ڕەنگین نییە شەککەری میسری وەکوو گوفتارەکەت شیرین نییە ئەهلی چین نەققاشی چاکن خۆ، بەڵان تەسویری تۆ نەقشی خامەی کردگارە، کاری وەستای چین نییە مەنعی من عەمدەن دەکا ئەغیارەکەت یاخۆ کەرە؟ تالبی پووش و گیا و جۆیای گوڵ و نەسرین نییە من کە کوژتەی تیغی عەشقم ڕۆژی دیوانی جەزا بۆچی شاهید بێنم؟ ئاخر کفنەکەم خوێنین نییە من کە ڕیسوا بووم و تەپڵی عاشقیم لێدا ئیتر »کوردی»! هیچ پەروای دڵ و سامان و گیان و دین نییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەدای کاروانی فیرقەت دێ دەڵێی سەر قافڵەچی یارە سەدای کاروانی فیرقەت دێ دەڵێی سەر قافڵەچی یارە زڕەی پێشەنگی میحنەت دێ دەڵێی کاڵایی خەمبارە ترنگەی تەپڵی باز ئاتڵاڵی چاوەش دەنگی جاڕچی دێ بە تیپی غەم دەڵێی نامەرد ئەسەر دڵ ئەمڕۆ یەڵغارە دەڵێی ئەسپی فیراق سمکۆڵ دەکا وا لێڵە بیناییم دەڵێی تەپڵی فیراقیان ژەند کەوا گوێم پڕ لە هاوارە لە پێش بەیداخی شادی، یار ئەوا ئەسپی دەئاخێوێ لەسەر تیپی سوپا سالار و هەم پێشەنگ و دوندارە مەزندە هەوری ڕەحمەت ئاسمانی عوشرەتی پۆشی کەوا ڕووناکی ڕۆژ ئەمڕۆ لەبەر چاوم شەوی تارە ئەمان سەر قافڵەچی کاروان! دەخیل سا چەرخەچی لەشکر! جڵەو هەڵکێشە ڕەحمێ کە، کە جارێکە و هەر ئەم جارە ئەوا ئێوە دەرۆن یەزدانە پارێز گارتان ئەمما بەکێی دەسپێرن ئێوە، تۆ خواتان ئەم بریندارە؟ کە ڕۆیین تۆ خودا کێ بێتە سەر باڵین و ناڵینی؟ کە بمرێ کێ هەڵیگرێ و دەفنی کا ئەم موردە بێچارە؟ ئەگەر نایبەن لەگەڵ خۆتان، بە کوژتن ساعیلاجی کەن کە بە خوا ئەو لە پاش ئێوە لە گیانی خۆشی بێزارە بە یەزدان حاجەتی کوژتنی نییە هیجرانتان مەرگە چ فایدە؟ هەروەکوو کوردی ئەویش گیان سەخت و بیمارە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەیدی دڵ بووم و ئەتۆ کوژتمت ئارێ مەسەلە سەیدی دڵ بووم و ئەتۆ کوژتمت، ئارێ مەسەلە: حلّت الصید لمن یقبض، لاَ لمن قَتَلَه یار وەکوو مەردومەکی دیدەمە، سەد حەیف ڕەقیب لەبەر ئەم مەردومەکی دیدەمە هەر وەک سەبەلە سۆفی! بیستوومە عەمامەت لە بەهای مەی دەکڕن قوڕ بەسەر! فرسەتە بیگۆڕەوە ِنعْمَ الْبَدََلە باخی عیشق ئەرچی لە دوور خۆشە لە بۆ عاشقی زار بیخی عیجز و چڵی بەدبەختی و خونچەی ئەجەلە سەد جەهەننەم لە حەشردا بەسە بۆ گیانی ڕەقیب گەر بڵێن ئەجری گوناه کەردە بە قەدری عەمەلە نازی بێ ڕەحمی و حیلەی دەغەڵی و ئاه و فوغان بۆ من و یار و ڕەقیب قسمەتی ڕۆژی ئەزەلە مشتەری، دیدەیی ئەو ماهڕووە و، زوهرە، جەبین بەختی مەڕڕیخە، ڕوخی ڕۆژە، سفەت وەک زوحەلە هێندە بەدبەختم لەگەڵ دەردەکەوم سەبر دەڵێ ئەی خودا نامرێ لە کۆڵمان بکەوێ ئەم چەپەڵە ئەی ڕەقیب! بەس بڵێ یار خۆشی دەوێی، من کوردیم کۆنە ڕەندم بە خودا بەو قسە ناکەومە مەلە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شێخ بۆچی لەسەر مەستی دەگەڵ من بە عیتابە شێخ بۆچی لەسەر مەستی دەگەڵ من بە عیتابە؟ مەر دڵ شکەنی و کافری کەمتر لە شەڕابە؟ عیشق ئەر غەمی هیجرانی نەبێ خۆشە، بەڵێ ڕاست بێ دەوڵەتی خۆی چاکە بەڵان قۆرتی خەرابە عاشق کە لە دنیا غەم و هیجرانە نەسیبی سەد دۆزەخی بۆ تاو دە، چ باکی لە عەزابە؟ هات بۆم سەگی دەرگای و زریقایەوە دەیکوت هەر لێی گەڕێ با بیگەزێ، ئازاری سەوابە ئەی دڵ بە تەمای ڕەحمی لە یار؟ نابەڵەدی بۆچ؟ کەی ڕەحمی لە دڵدا بووە ئەو ڕافزی بابە؟ نامەم بە خەمۆشی کە جواب دایەوە زانیم بۆ من نەنویسێ کە جوابنامە جەوابە وەعزی عولەما کوردی لە ناو مەجمەعی عوششاق بێ عەینی قسەی قەوم و گوزارشتی عەزابە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەماڵ جارێ بڵێ بەو سیخمە ئاڵەی دیدە مەخموورە شەماڵ! جارێ بڵێ بەو سیخمە ئاڵەی دیدە مەخموورە بە حوسنی عارزی خۆی حەیفە وا بێباک و مەغروورە ئەمن بۆ فیرقەتی ئەو ڕۆژ و شەو دایم دەناڵێنم لە دووری من، هەمیشە ئەو کە خۆش خەندان و مەسروورە لە شادی دوورم و دوژمن، لەگەڵ غەم یار و دەمسازم هەتا ئەو یارە دڵ ئازارە چاو بە خومارە لێم دوورە بە عەکسی شەمسی ڕوخسارت لە بەرقی نیمتەنەی ئاڵت دەسووتێ دەسری عابید، دەڵقی زاهید، سەتری مەستوورە هوجوومی قول موژەی سەر دڵ نیگاهی سەنگی هیجرانی دەڵێی هێرش ئەسەر گاور دەکا تابووری مەنسوورە کە سۆفاری موژەی خەم کرد و هێنای تا بەناگۆشی موشەخخەس تیری موژگانی بە قەتڵی ئێمە مەئموورە عەبەس ئیزهاری بێ ڕەحمی، نیگاهی زیللەتی عیشقە کە ئەو دەستانە وەک دەستانی کوردی فاش و مەشهوورە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە دووری تووتیای خاکی قەدەمگات دیدە بێ نوورە لە دووری تووتیای خاکی قەدەمگات دیدە بێ نوورە لە هیجری مەیی لەبی لەعلت، دڵ و [کوانێ] مەخموورە؟ شەهەنشاهی خەیاڵت مەجلیسی بەزمی لە تەن دانا دڵم ڕەققاسە، سینەم چەنگە، ناڵەم ساز و سەمتوورە خەیاڵت پێی دەزانی عاشقی تۆم تاکوو دوور کەوتم بەڵێ ئێستا لە سایەی هیجر زۆر زۆر فاش و مەشهوورە کوتم ئینساف بکە تا کەی ئەسیری چاهی دووریت بم کوتی ئەی قوڕ بە سەر! عاشق بە دایم زار و مەهجوورە لە مڵکی دڵ ئەگەرچی باری کرد شادی بەڵان ئەمما لە سایەی خێڵی غەم ئێستا لەجاران زێدە مەعموورە دەڵێ واعیز وەرە لەم دڵبەرە دەست هەڵگرە پێم کوت نەفامی خەر! ئەتۆ نازانی بەدعەهدی لە دین دوورە؟ ! لە ڕۆم و تورک و فارس وێنەیی یارت نییە کوردی لە چاوی بەد خودا حیفزی بکا بیللا دەڵێی حوورە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە نووری لامیعی تەشتێکی ڕاگرت و کوتی ڕوومە لە نووری لامیعی تەشتێکی ڕاگرت و کوتی ڕوومە بە دۆشی ئەژدەهایی پڕ نێشی ڕاگرت و کوتی موومە تکام کرد قەتڵی من ناحەق مەکە سوننەت، کوتی فەڕزە کوتم بۆ ئاگرت بەردایە عومری من؟ کوتی خوومە کوتم تەنها منم کوشتەی ئەتۆ توند بوو کوتی گوم بە دووسەد وەک تۆ لەهەر سوو کوشتەیی شمشێری ئەبروومە کوتم تا کەی لە خانی وەسڵی تۆ نەومید و بێبەش بم کوتی مردووت مرێ عاشق بەدایم زار و مەحروومە کوتم زەخمی دڵم بەس کارییە، توند بوو کوتی لاچۆ، بە من چی؟ تیرەبارانی نیگاهی چاوی جادوومە کوتم تەنها منم بەستەی ئەتۆ توند بوو جوابی دا هەزارانی وەکوو تۆ بەستەیی زنجیری گێسوومە کوتم ڕەسمی وەفاداری بە جێ بێنە، کوتی شێتی وەفا بۆ دڵبەران کوردی لە ئەم دونیایە مەعدوومە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چاوەکەم دەرحەق بە من بە قسەی بەدی بێ پیر مەکە چاوەکەم دەرحەق بە من بە قسەی بەدی بێ پیر مەکە بێ خەتا و سووچ و قەباحەت خۆت لە من دڵگیر مەکە هەر کە لێم عاجز دەبی تو خوا وەرە زوو بمکوژە چونکە قەتڵم خێرە سا ئەم کارە قەت تەئخیر مەکە ڕۆژی دیوانی خودا دەستی من و دامانی تۆ قەت لە بۆ قەتڵی منی بێکەس لە کەس خۆت زویر مەکە خۆت دەزانی من سپەر نانێمە بەر تیری جەفات سا بە مروەت بە لەگەڵ من، شەڕ بە دەست و شیر مەکە دەردی دووریت بۆ هیلاکی من بەسە مروەت بکە حەیفە ئیتر قەلبی بیمارم نیشانەی تیر مەکە تاکوو کونجی فەقر و گەنجی عاشقیت بۆ دەست بدا قەت تەماعی عیلمی جەڕڕ و کیمیا و ئیکسیر مەکە من وتم دین و دڵی کوردی نەبەی، بردووتە خۆ سا لەمەولا هەرچی پێت مومکین دەبێ تەقسیر مەکە ++++++++++++++++++++++