شاعیر: هەژار کتێب: بۆ کوردستان سەرناو: بانگی شەڕ لە مارسەوە سەبارەت: ١٩٥٠/٠٩/٢٠ - نەخۆشخانەی بەحنەس، لبنان دەوڵەتی سۆفیەتی ئاڵای ئاشتیخوازیی هەڵکردبوو، لە هەموو لایەکی دنیاشەوە فەقیر و هەژار چووبوونە ژێر سێبەریەوە. ئامریکاش شەڕی بە کۆریا فرۆشتبوو. منیش لە زمان خوای شەڕەوە ئەمەم نوسیوە: هاوار کۆمەڵی سەرمایەداران دەستەی خوێنمژان گەلی بەدکاران ئەی خوێنمژانی فەقیر و هەژار داگیرکەرانی گەلانی ڕزگار ئەی جێ هومێدی خوداوەندی جەنگ کە ئێوەم نەبێ بێکارم، دڵتەنگ جارێکە و ئەم جار لە منتان کەوێ هەرگیز وەک ئێستاو بۆ هەڵ ناکەوێ ئەگەر دەخوازن دنیا وێران بێ خەڵکی سەرزەوی ڕووت و بێ نان بێ؟ ئەکەر دەخوازن پڕ بێ گیرفانوو لاشە دابنێن لە چینی خانوو موستەشفا و مەکتەب بڕووخێن پاکی بکرێنە دەشتی کاکی بەکاکی؟ لە شارستانی بەڵگە نەمێنێ لە ئینسانیەت نەمێنێ شوێنێ گیانی ملیۆنان لە ژن و منداڵ دەرچێ و بۆ ئێوە ببێتە کووتاڵ دەخوازن زۆربن: بێوەژن، هەتیو ئەویش شک نەبەن دەرمان و بژیو قیمەتی خوێنی پیر و جوانان بدەن بە شەڕاب لە قومارخانان گەر دەتانەوێ خوێنتان هەر شین بێ نازیەتی باقی لەسەر زەمین بێ؟ دەستو دە کلکی ئامریکا گرن هەتا ئەو ما بێ ئێوە نامرن تا ئەو بێ، ماوە شەڕ و خوێنڕشتن ئیستیعباد کردن، بێچارەکوشتن مەڵێن نازی مرد کەس نەما بۆمان هیتلەر ناوی خۆی ناوە «ترۆمان» ئاچیسۆن کوڕمە، چەرچیل برامە بێ ئەوان ژیان بۆ من بێتامە بۆمی هیدرۆژێن یان بۆمبای ئاتۆم ناومەتە دەستی ترۆمان بۆخۆم دوژمنم ڕەنجبەر یان کرێکارە هێزی بەکاری پڕۆلیتارە ئەگەر من نەبم هەرزانی دەبێ ژیان، دەرمان، زانت، هەموانی دەبێ گەورەدوژمنی خوێن و شەڕ و شۆڕ سۆڤیتستانە و هێزی سوپای سۆر بە سندمی وان پێوەند کراوم بانگی ئاشتی بۆتە لغاوم ستالین دەستم وەبەر نەهێنێ سەرزەوی دەکەم بە گۆمی خوێنێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تابووتی زۆردار سەبارەت: ١٩٥١/٠٢/١٥ - بەغدا دوکتۆر جەعفەر محەمەد کەریم لە دەست نووری سەعید ڕای کردبوو، لە لەندەن دەژیا، منیش لە بەغدا بووم وەک نامەیەک ئەم شێعرانەم بۆ نووسیوە: برای دوور وڵات غەریبی شاران تۆش زیاد بووی لەناو هوردووی هەژاران؟ تۆش لەسەر وەتەن بێوەتەن وەک من تۆش پەنابردوو بە ماڵی دوژمن بێپەنا، بێکەس، بێخاڵ و بێکاک بمرین بێکفن، بێهەڵگر، بێخاک کورد پەرژ و بڵاو لەناو جیهاندا دوژمن دەگەوزن لە کوردستاندا لە ئێمە ڕووی دا وتاری عامی دز بە خانەخوێ دەڵێ: حەرامی بە نەوتی کوردان ئورووپا دەژی بۆ خۆمان ئاتاج بۆ چنگێک ڕەژی من لە پاتەختی پاپەتی و برسی تۆ لە سەماوات لای عەرش و کورسی من لەناو یابای فەقیر، بەستەزمان تۆ لای ساحێبی ڕێوی و فێڵەزان من خنکاو لەناو گەرما و غومارا تۆش چاو دەچڕێنی بە چوار کەنارا بۆ من معێدی ماست بەسەر لنگ ڕووت لای تۆ شۆخانی مل پڕ لە یاقووت لێرە برش و ڕەش بە قورمی تەندوور لەوێ نازاران لێو و پەنجە سوور دەزانی لە چین ئەم گشت یاقووتە ئەشکی هەتیوی بێ بەرگ و ڕووتە خوێنی ملیۆنها لاوچاک و گەنجە تا کیژێک لەوێ سوور دەکا پەنجە بە ئێسکی ملیار شەرقی خاکەسەر بەرز بۆتەوە بورجی «ویست میستەر» لە ناڵەی هەتیو لە خۆدانی ژن ئاوازە دەدا زەنگوڵەی «بیگ بن» جومجومەی هێندی و سیلانی و سیام بوونە بناغەی کۆشکی «باکینگهام» لێرە ڕووت لەناو قوڕدا دەخەوێ کۆشکی سەد قاتی بەرز ئەبێ لەوێ لێرە ناڵەیە لەبەر بێنانی لەوێ جارییە شەتی شامپانی لێرە سواڵکەرن پڕ بە کۆڵانان لەوێ قاقایە لە قومارخانان *** لە گشتی خۆشتر گورگی ئیستیعمار نێوی لێ ناوین: گەلانی ڕزگار برسی و بێپێخەف بنووین لەناو قوڕ سەڵەوات بدەین لە عالەمی حوڕ بەڵێ ئازادین برسی و نەخۆش بین حوڕڕین خائین و وەتەن فرۆش بین ئازادین ئەگەر هەرگیز نەخوێنین بۆ وان بەحیزی سەر دابنوێنین بەڵام هەرکەسێ بڵێ: نان، ژیان دەڵێن: تێکدەرە و سوورە و بێئیمان ئازادی بژیت بێبەرگ و برسی مەلعوونیت ئەگەر سەبەب بپرسی حوڕڕی هەرچەندی گێژ و ئەحمەق بی خائینی ئەگەر داخوازی حەق بی نەخۆش کەوتن و بێدەرمان مردن ئازادە بەڵام نەک چارەکردن ناوی موستەشفا بێنی لەعینی دوکتۆر داوا کەی دوژمنی دینی *** کاکە تۆ دوور نیت لە ئامریکاوە کە بۆ خوێنمژین بۆتە سەرچاوە لەجیاتی هەژار هێندێک وەڵامان بنێرە بە هۆی دەریای بێ سامان بێژن بە تیمسال حوڕڕیەت تا چەند دەبی بە گەپجاڕ خۆت ئەکەی وەپەند تۆ تاکەی پشتت لە ئامریکایە؟ بۆ جارێ ئاوڕ نادەیە دوایە؟ ڕۆیوە ئەودەمەی بەخۆت بنازی خۆڵ وەسەر ئینساف کەر بۆتە قازی لەجێی بازە قەل، لەجیات واشنتۆن ترۆمان دەقڕێ و ماگی و ئاچیسۆن بوویتە تیمسالی خودای شەڕ و جەنگ دەکرێیتە گوللە بۆ تۆپ و تفەنگ مەشعەلی دەستت دنیا سووتێنە ئیستعمار تینووی فرمێسک و خوێنە خڕەی ئەسلەحەی مەرگە دێتە گوێ خاوەنت بۆ شەڕ شمشێری دەسوێ بە بۆمبای ئاتۆم کوڕانی مام سام بەشەر قڕ دەکەن بۆ حیفزی سەلام ناوی ئیستعباد بوویتە ئازادی پێی دەڵێن سەلام جەور و بێدادی چەند ملیۆن زەنگی لە ژیان بێبەش بانگ دەکەن تیمسال ڕووی درۆزن ڕەش ئەی تیمسالەکەی ڕەمزی ئیستیعمار داڵدەی خوێنمژی گەلانی ڕزگار خۆزگە دەست بڕوا بت کەم بە بزمار پێت داببەستم تابووتی زۆردار ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تەڵقین بە کوردی سەبارەت: ١٩٥٧/٠٧/٢٥ - دیمەشق، سووریا تەڵقینی بە عەرەبی کە لەسەر مردوانی دەخوێنن ئاوا دەست پێ دەکا «ئەی بەندەی خودا کوڕی کارەکەر [کەنیز] ی خودا». منیش ئەم تەڵقینەم هەر لەو بارە هەڵخستۆتەوە. هێندێک لایان وابوو کە گوتوومە «گەر دین ئەمەیە تا دوایی...» گوناحە؛ بەڵام ئەگەر تێگەیشتوانە سرنج بدەن ئەزانن چم وتووە و نیازم کفر و گوناح نییە. مەولەوی لە مەسنەویدا ئەڵێ «گەر پیاوچاک وابێ نەحلەت لە پیاوچاک»: ئەی بەندەی خودا کوڕی کارەکەر گوێ بگرە لەناو گۆڕی تەنگەبەر لە دنیای بێفەڕ کۆچت کردووە لە ئەولای بێگەڕ خانووت گرتووە تۆش وەک مردووی تر وەک هامفەردانت دوو پەری خودا دێنە سەردانت دووی ددان زەردی سووری چاوشینن بە گورز و مەتاڵ، بە تەوەرزینن تۆزێ مڕومۆچ، ڕووتاڵ و تفتن بەڵام وەک دەڵێن «بە گفت و لفتن» هەزار جار بڵێن «کوا مەڕنەمووکە» بێدەنگ، قڕوقپ لێت نەیە جووکە گەر تێشت هەڵدەن پێشت دادەن تف بڵێ من کوردم، زمان مایەعرف لە دار مەترسێ گوێ مەدەرە جوێن ناچاریان بکە بە کوردی بدوێن ئەمجار بە زمانی شیرینی کوردی خۆت هەڵە مەکە، هێدی، بە وردی بێژە: لالۆ، خوا و پێغەمبەر هەقە کوردی هاسانە و عارەبی ڕەقە باسی مردن و هەستانی دوایی خۆ ماندوو نەکەن با بەخۆڕایی بڵێ: کورد لەسەر دنیا مردووە دەمێکە قیامەت لەوان ڕابووە بێ بەرگ و پێڵاو، بێ نان و بێ دۆن تورک و عەجەم و عارەب دەیانخۆن کورد ژێرچەپۆکە و ئەو خاوەن زۆرن برای موسوڵمان، موسوڵمانخۆرن! با لە خوا پرسن: گەر دین ئەمەیە! گەپ و گەمەیە و زیانی مەیە دینێ بەشی کورد بخاتە بن لیچ سەد بار گەورە بێ نامەوێ وە هیچ وەرامی بەهەشت زۆر باش دەزانی خۆت خەڵکی چیا و دەشتی کوردانی باس بکەی ئاو و هەوای کوردستان کوڕ و کچی جوان، پێدەشت و کوێستان شینایی و کانی و باغات و میوە پێت باوەڕ دەکەن بەهەشتت دیوە دۆزەخیش وێنەی لە دنیا پڕە چۆڵی عارەبی گەرم و قاقڕە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خۆشیی دواڕۆژ سەبارەت: ١٩٤٨/١١/٠٥ - بەغدا لە بەغدا نەخۆشی سیل زۆری بۆ هێنابووم، دوکتۆریش مزگێنی مردنیان پێ دابووم منیش ئەمانەم وەک ئاواتێک نوسیووە. دێتەوە وەختی هەرا کاتی خەبات دێتەوە باوی محەمەد سەڵەوات زووبەزوو پێک دێ هەموو دڵخوامان لە بڵندان دەشەکێ ئاڵامان دێتەوە باوی ئەوەی دەستەی کوڕ بێنەڕیز نێزەبەدەست و دڵپڕ ساز دەبێ لەشکری بێئەندازە بە هەموو جۆرە چەکێکی تازە لەشکری کوردی بە ئازا مەشهوور دەرسی جەنگ فێربێ لەکن ئۆردووی سوور بێبەزە هەڵدەکەنە ئیستیعمار دادەپاچن سەری خوێنمژ وەک مار پاک لەڕێی ئەم وەتەن و ئەم خاکە تا لەپێشدای بکوژن پێی چاکە کیژەکورد دوور نییە یەکتر بان کەن زامی ئەندامی کوڕان دەرمان کەن *** نامێنێ ڕۆژ و شەو، ئاغا و تاجی ڕاوبکەن، بچنەوە کۆشکی عاجی کاتێ دێ ڕەعیەتی دەسقەڵشاوی لەسەرووی ئاغا بنووسرێ ناوی ڕۆژێ دێ ڕەنجبەری بێ نان و ماڵ سەری حاجیان بکا زیندەبەچاڵ ها کە دیت سۆفی و دەروێش جووتن تێدەگەن بۆچی نەدار و ڕووتن ڕیشی مام شێخی لە بندا دەبڕن ئابڕووی دەڕژن و ورگی دەدڕن هەربینا دیت کە مەلای خایینی گەل ڕۆژی ئیقباڵی سەرەوژێرە لە کەل بە پەت و داری هەڵاوەسراوە سەدهەزار چەپڵە لەدووی لێدراوە نیشتمان پاشی فڕێدانی بژار پاشی پەیکردنی دەستی زۆردار وەکوو ئێستا هەیە وا نامێنێ گەلی مەرد ئەو دەمە خۆ دەنوێنێ کیژ و کوڕ پیر و جوان پیاو و ژن کاری زۆریان هەیە ڕاناوەستن هەر کە ئاغا بە شەقان چۆ بەر دێ ملی گاجووتێ لە نیری دەردێ هەر تەراکتۆرە کەوا بانگ دێڵێ: هەر کەسەی با بەشی خۆم پێ بکێڵێ دادەچێنن بە گەنم دەشت و کێو دێتەڕوو هەرچی هەیە زێڕ و زێو هەروەکوو دەچتە جێگەی بەگ ڕەنجبەر هەروەها لۆری دەچێتە جێی کەر لادەچێ غارەڕەشی دێهاتی دێتە جێ کۆشکی سپی و دوو قاتی بەرقە دەبرووسکێ لەناو هەر دێیەک ڕۆژ دەبێ نیوەشەوی هەر جێیەک لە هەموو شوێنێ بژیشک و دوکتۆر داو و دەرمانی لە هەر چەشن و جۆر چاری دەردیان دەکرێ خۆڕایی هەیە مەکتەب لە هەموو ئاوایی تا لە چنگ دێوی جەهل ڕزگار بن عالم و چاپک و ڕۆڵەی کار بن دەردەخەن مەعدەنی پۆڵای ئاسن چونکە زانا دەبن و دەیناسن بۆ ڕێگای ئاسن و بۆ ئوتومبیل لەت دەکەن جەرگی هەزار وەک قەندیل کوردزمانێکی وەکوو خۆت و خۆم تەجرەبەی خاکێ دەکا بۆ ئاتۆم ڕۆژێ هەڵدەفڕێ هەزار تەییارە کە لەبن باڵی: بژی کورد، دیارە *** لاوەکان خۆشی لە خۆو سەرپاکوو وەک بەهەشتێکی دەبینن خاکوو داخەکەم من کە نەخۆشیم سەختە کە ئەمەش شوێنی کوڕی بەدبەختە زۆر دەترسم کە بڕۆم نەیبینم پێ نەگا حاسڵی هێشتا شینم تۆ بڵێی هێندە ئەجەل ڕاوەستێ عەهد و پەیمانێ لەگەڵما بەستێ؟ وەتەنم هەروەکی بۆخۆم دەمەوێ سەردەمێ چاومی وا پێ بکەوێ ئەو دەمەی گیان بە دەسی خۆم تەسلیم دەکەم و نامەوێ با چیدی نەژیم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەمەتەقەی پیرۆت و بایز چەند ساڵێک لەمەوبەر هێندێک لە کمۆنیستەکانی ناوخۆ ڕازی نەدەبوون باسی کورد و کوردستان بکرێ کە گوایە گەلپەرەستی وەبەر مارکسیەت ناکەوێ! کەچی کوردەکانیش هاواریان بۆ ئازادی عەرەب و عەرەبستان ئەکرد و هیچ زیانیشی نەبوو. لەو سەردەمانەدا ئەم دەمەتەقەم نووسیوە کە لام وایە وێنەیەکی ڕاستەقانییە بۆ ئەو تەرزە کەسانە لەو سەردەمەدا. بەڵام نابێ لە بیریشمان بچێ کە ئێستا کمۆنیستەکانی ناوخۆ دان بە مافی گەلی کوردا دەنێن و لایان وایە ئەبێ کوردستانیش وەک هەموو وڵاتانی تر ئازادی خۆی وەرگرێ. لاشیان وایە ئەو کەسانەی ئەودەمە خۆیان لە باسی کوردستان ئەبوارد بەهەڵەدا چووبوون. پ: بایز لەمەڕ تۆ خەبەرێکم بیست ب: خۆ من لەمێژە بوومە کمۆنیست پ: پێم ناڵێی مانای کمۆنیست چییە؟ ب: بەبێ جیاوازی خێر و خۆشییە گش ڕزگار دەبن گەلانی زەوی فەرقی نامێنێ بڵند و نەوی دەبنە برای یەک سپی و زەرد و ڕەش هیچ گەلێ ناکرێ لە ژیان بێبەش ڕەشی ئەفریقا و سپیی لەندەنێ هەرتک وەکوو یەک بەشیان ئەدەنێ ون دەبێ ناوی دیل و کۆڵەدار لە قامووس دەڕوا وشەی ئیستیعمار پ: ئۆخەی مام بایز بۆ موژدەت ئۆخەی ئەو دەورە خۆشەی کەی دەبینم کەی؟ ئەوسا لەسایەی ئێوە کۆمنیستان سەربەخۆ دەبێ خاکی کوردستان ب: چت وت کوردستان؟ تۆ گەلپەرستی؟ ڕێگەی پێشکەوتن لە خۆت دەبەستی؟ نیزال و کیفاح نازانی چییە؟ دەیالەکتیکت ئاگا لێ نییە؟ کێ کەلیمەی کورد بێنێتە سەر زار دیارە قەومییە و پیاوی ئیستیعمار ئەگەرچی مارکس، ئینگلز، لێنین دەڵێن: بێ فەرقن گەلانی زەمین بەڵام پێشکەوتووی عارەبی زانا ئەم قانوونەیان بۆ کورد وەلا نا چونکە کورد لە ژێر چنگی عەرەبن کورد سەربەخۆبن، عارەب گەڕ ئەبن بخوازە گانا و سودان ڕزگار بن کورد بۆ عارەبان با هەر ژێربار بن کۆمەڵی سووری جەنوبی چرووک چۆن بەڕێدەچن بێ نەوتی کەرکووک! داهاتی شیمال لە خۆیان ببڕن! قەراجیان نەبێ، گەنم و جۆ بکڕن! هەواڵی عارەب هەواریان ناوێ! هاوین چۆن بژین دوور لە شەقڵاوێ! بێ ڕۆنی کۆیی و ماستی هەولێری برای عەرەبمان دەگرێ شەوکوێری برنجی ماڵوان، تووتنی ڕەواندز نابەخشن بۆ سەد مارکس و ئینگلز زاخۆ و خانەقین تا جەبەحەمرین لە دەست خۆنادەین بۆ گفتی لێنین پ: باشە مام بایز. ئەوە نەوت و ڕۆن با بۆ عارەب بێ جەهەننەم بیخۆن ئەی بۆ ئازادی بەرگ و زمانم دەڵێی چی بایز، تاعوونی گیانم؟ ب: چی ئیستیعماری ڕەجعی کردوویە نابێ بمێنێ هەواڵ فەرموویە بە کوردی خوێندن تەفرەقە دێنێ هەر کوردی گوتن نابێ بمێنێ چۆغەی فشوفۆڵ شەدە و جامانە مایەی نەگبەتیی شەعبەکەمانە یەکیەتی مانای پاتۆڵ فڕێ دەین پێخاوس بڕۆین عەگال گرێ دەین دەبێ لە مەرحووم فێر ببین ئەدەب خۆی عەرەب نەبوو ببوو بە عەرەب با شیوعی کورد قەومیی عەرەب بن هەر بژی عەرەب لە سەر و لە بن ب: بەخوا مام بایز هێشتا هەر کەری کەی دەبیە ئینسان قوڕت بەسەری؟ ئاخر تۆم کوردی بۆیە فەوتاوم هۆرەم لە خۆمە بۆیە قەڵشاوم یاری نەیاران دەکەی خۆت بخۆن کێ بیستی لەناو چەرخی تازە و کۆن مەڕ لە بەرخۆڵەی خۆیان نەبان بن بچن شیردەری بێچوەگورگان بن بۆ کورد بیری تۆ و بەیار هەریەکە بەڵام تۆ بێ چەک ئەو خاوەن چەکە لەناو عارەبا ئەمتاوێنیەوە! سەڵا لە عەقڵت بە چاوێنیەوە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سروود سەبارەت: ١٩٥٦/٠٧/١٠ - قبور البیض، «توربەسپیان» سووریا وەتەن سوێند بە کێوانی سەربەرزی تۆ وەتەن سوێند بە داهاتی سەد تەرزی تۆ وڵات سوێند بە بەفرت بە خۆشیی هەوات بە نەفتت بە ئاوت بە دەجلە و فورات هەتا قەترەخوێنێکی تەڕ شک دەبەین بە قوربانی ئازادیی تۆی دەکەین کوڕانت لەڕێی کوردەواریی مەزن لە کوژرانێ سازن بەڵام نابەزن سەر و ماڵ بە قوربان دەکەین گشتمان لەڕێی سەربەخۆبوونی تۆ نیشتمان عەرەب، تورک و فارس لەسەر خاکی تۆ سێ دڕکن لەسەر سینەکەی چاکی تۆ هەچی خوێنمژی کورد و داگیرکەرە کفن هەڵگرن با ڕووە و مەقبەرە ئەبێ خواردنی ئێمە دەرکەن لە دڵ چەقۆ گەییە ئێسقان و خوێن هاتە کوڵ دەمی خەنجەری تیژ و مووکارمان گەلێ تینووە بۆ خوێنی بەدکارمان سەروماڵ بە قوربان دەکەین گشتمان لەڕێی سەربەخۆبوونی تۆ نیشتمان لە ڕووی دۆست ڕووخۆش و گەش هەر منم لە ڕووی دوژمنی مەوتەنم مردنم گەزەنفۆن و شێردڵ دەدەن شاهیدیم کە شێری شەڕ و کۆتری ئاشتیم بە دۆلار ئەوی ویستی دنیا گرێ یەقین خۆی دەتۆپێت و کورد نامرێ هەزار سوێندی بەغدا وەکو پووشە لام لەسەر زۆرکەران مەرگە هێزی سەلام سەروماڵ بە قوربان دەکەین گشتمان لەڕێی سەربەخۆ بوونی تۆ نیشتمان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سوێندێکی گەورە سەبارەت: ١٩٥٤/٠٥/٠١ - بەغدا بەهۆی جێژنی یەکەمی مانگی مایۆی ساڵی ٥٤ گوتراوە لە خەو ڕاپەڕن کێ کرێکارە مەچنە کار ئەمڕۆ یەکی ئەیارە خەبەر بنێرن بۆ نزیک و دوور کۆوەبن، هەڵکەن ئاڵایەکی سوور ئاسنگەرێ بێ کوتکی لەسەر شان ڕەنجبەرێ خۆی و داسێکی دەم پان لە دەوری ئاڵا سروودی جێژن بە ئاهەنگی بەرز تێکڕا ببێژن: *** ئەی سەرمایەدار پیسی پارە زۆر سپی لەش، دڵڕەش، زگزلی خوێنخۆر تەنبەڵ، تەوەزەل، ترسەنۆک، خوێڕی بانبانکی نووستووی سەر کۆمای زێڕی تاکەی تا کەنگێ دەکووژی، دەبڕی! ئێمە بەو پارەت دەفرۆشی، دەکڕی! چۆن من شەو و ڕۆژ ئارەق بڕێژم قەت تامی چەوری و شیرنی نەچێژم! چۆن گەنمچێن بم شک نەبەم نانێ چ دینێک ئەمەی بەڕاست ئەزانێ! دەسکاری من بێ کۆشک و سەرسەرات کەچی جێخەوێ لە من ببێ قات! حەریری بەرتان من ڕستم چنیم ئێوەم پۆشتە کرد هەر خۆمم چ نیم! تاکەی دارتاش بم بێ دەرک و کورسی جۆڵا و جوتێر بم بێ دەرپێ و برسی؟ تاکەی فرمێسکی ژن و منداڵم ئارەقی ڕژتووی ڕەنجی چەند ساڵم دەدەی بە ئارەق خۆت سەرخۆش دەکەی! من نەخۆش دەکەی خۆت بێهۆش دەکەی! ئەی زاڵم دنیا بە پێچ و دەورە بلەرزە و ببیە ئەم سوێندە گەورە: *** سوێندم بە یەکەم جێژنەکەی ئەیار سوێندم بە هێزی چینی کرێکار سوێندم بە چرچ و لۆچی ناوچاوم دەستی قەڵشاوم، لاقی سواوم سوێندم بەو باسکە کوتک ئەوەشێنێ سوێندم بەو پشتەی کۆڵ ئەڕفێنێ بە گاسن، بە داس، بە شانی بەقوڕ بە پەستەکی کۆن، بە چۆغەڵەی شڕ سوێندم بە ڕەنگی زەردی بێ نانان سوێندم بە نووستووی شەو لە کۆڵانان *** بە شۆڕشگێڕی ئوکتۆبری مەزن پاڵەوانانی هەرگیز نابەزن پارێزگارانی ستالینگراد گیانفیدایانی سۆڤیاتی ئازاد سوێندم بە لاوی کۆریا بە چین بە زەبر و زەنگی لاوانی ڤێتمین بەو توونسیانەی لە بەندا ڕزاو سوێندم بە زەنگی، بە ڕمبی ماوماو بەو خوێنەی پردی بەغدای کرد ڕەنگین بە ڕاپەڕینی کانوون و تەشرین بەو توودەی ناوی کرد لە دنیادا بەوانەی کوژران لە مهابادا سوێند بە بارزانی چۆڵکراو، سووتاو بە قودسی و عیززەت، خەیروڵڵا و خۆشناو سوێند بە ئاشتی، بە کۆتری سەلام بە ژین و خۆشیی گشتی و بەردەوام هیچ سات و کاتێ دەس هەڵناگرم یان هەق دەستێنم یان بۆی دەمرم ماکارسی، داڵاس، دەویت زەناوێر بە مانگ وەڕینیان بێ سوودە، بێ خێر تێم بەردەی هەزار کای و سینگمان ڕی ئاواتی دواڕۆژ هەر دەهێنمە دی بۆمبای میکرۆب و هێدرۆژین، ئاتۆم دەیخەمە ملت و دەتهاوێمە گۆم دە هێندەی دیکەش وەک زاهیدی و شات نووری و بەیار و مەلای پیساوات هاکا توانەوە بوونە بەفری پار هەر پایەدارە هێزی کرێکار لافاوی مێژوو بە گوڕ و تاوە پیسی و پڕوپووش ئەخاتە لاوە بەزم ئەگرین لەسەر گۆڕی زۆرداران دنیا دەبێتە جێژنی هەژاران ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سپۆتنیک سەبارەت: ١٩٥٧/١١/٠٥ - قبور البیض، سووریا هەوەڵ مانگی دەسکردی سۆڤیات هەڵدرا، زۆر کەس لە نووسەران پێیان هەڵگوت، منیش ئەم سکاڵایەم لەگەڵ کردووە: مانگە چکۆڵەی سۆڤیاتی مەزن جێ بێڵە هەرچی تیژ و خۆش بەزن وەک ناوی سۆڤێت بگەرە بەرزی وەک کمۆنیزم دەورە دە عەرزی بگەڕێ بفڕە سەیری جیهان کە فرمێسکان بسڕە دەردان دەرمان کە با لێقەوماوان ناوت بپرسن خوێنمژی گەلان با لێت بترسن ڕۆژێک ڕاببرە بە لیتڵ ڕۆکا با زەنگیخۆران بێن بەسەر چۆکا بادەوە بۆ سەر جەزایر، عومان با بۆ سەرکەوتن نەمێنن گومان هێندێ دڵداریی ئافریقا دەوە با بزانن ڕۆژ دێ و کورتە ئەو شەوە پێک پێکێ لەسەر خوارووی جزیرە چیدی نەترسن لە شێرەپیرە دەستم دامێنت ئەی مانگی ڕووناک وا سوێندت ئەدەم بە باوەڕی پاک لەپێش ئەوەدا بچیەوە مەسکەو ئەگەر هیچ نەبێ شەوێک نیوەشەو سەرێک هەڵێنە لە کوردستانم تێ بگە چۆنە ماڵی وێرانم کانگای نەوتانم جێی زێڕ و زێوم بەهەشتی دنیا، پێدەشت و کێوم وا داگیرکەران دەمیان تێ ناوە هەر کوردە ماوە و بەشی خوراوە ببینە چیام بوونە بنکەی شەڕ مام سام لەوێوە پێتان دەکا گەڕ ئەی مانگی سۆڤێت بۆخۆت دەزانی جیران هەقی هەس لەسەر جیرانی شەرمە بۆ ئێوە هێندە گەلی کورد چەکمەی ئیستیعمار دەیانهاڕێ ورد ناتوانێ بدوێ کورد بە زمانی خۆی هومێدی تەنیا گەلی تۆیە و تۆی ئێوە یاریدەی دووردەستان دەکەن چۆن دەبێ سەیری کوردستان نەکەن؟ پێشوو دەیانگوت: دوعای عومەری کوردی خستۆتە ناو کوێرەوەری ئێستا بۆ دوعای داڵاس گیرایە ئەم زۆرە تاکەی لاتان ڕەوایە! بڵێ بە سۆڤیات کورد هاوار دەکەن یارییەکیان بکەن خۆ ڕزگار دەکەن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەرما و بەهار سەبارەت: ١٩٥٢/٠٥/٠١ - بەغدا ئامریکا و ١٥ دەوڵەت هێرشیان بردە سەر کۆریا، لەشکریان تا سەر چەمی «یالو» لە سنوری چین چوو. لەشکری سووری چین لەوێوە ڕاوی نان، لە یەکەمی ئەیاری ئەو ساڵەدا بەو هۆیەوە نوسیوومە: باشم لە بیرە هەواخۆشیی پار نەرم و سووکیی با، بارگرانیی دار خێر و خۆشیی زۆر، دەغڵ و دانی باش دانەوێڵەی چاک، نیسک و نۆک و ماش دەشت و دەر هەمووی بە میوە ڕەنگاو بژیوی و ئێروو هەنگاو بە هەنگاو دنیا هەر وەکوو کۆریای پێرار ژین و خۆشی بوو لە لادێ و لە شار ئیستیعمارەکەی سەرما و سەخڵەتی لە ویژدان بێبەش لە شەڕەف پەتی وێنەی ئامریکا پەلاماری برد لەگوێن کۆریا ژێر و ژووری کرد میکڕۆبی شەختەی لە مەزرایە چاند بۆمبای کولوانی بەسەردا ڕژاند دوو عەبدی سەرمان گرانەتا و سیل وەک بۆ خودای شەڕ شۆمان و چەرچیل مناڵیان ئەکوشت بەند و بەستەڵەک ڕیشەیان کرۆشت کەروێشک و دەڵەک بولبول چۆڵی کرد بۆ کوندەبوومان قەلەڕەش دەقڕی ببوە تروومان داوای مردن و بێنانیی دەکرد ئارەزووی چۆڵی و وێرانیی دەکرد بۆ چاوەی ئاگر بڕیا دار لە دەشت جەهەندەم نریا لە جێگەی بەهەشت سەرما بە زوڵم و دزی و کوشتار هات تا چەمی «یاڵۆ» دەمەوبەهار هات *** بای شەماڵەکەی ئاواتی ڕەنجبەر بەزەیی بزووت خۆی کردە لەمپەر وەک هێزی سوپای چینی ئازا و زۆر سەرمای ڕەپێنا کردی ماک ئارتۆر سەنگەری ڕنووی ڕماند بەسەردا ژەهری کردە دەم سەرمای نامەردا کوژرا کانوون و شووبات و ئازەر بوو بە ئۆف نەنە و مامێر و مازەر چەکی سەرما و سۆڵ گێژ و کڕێوە خۆی نەگرت لەبەر بای خاکەلێوە *** ئەمڕۆش لە جێژنی یەکی ئەیارا شەڕ گەرمە لەناو سەرما و بەهارا وشکەسەرمای کۆن ڕزیوی بن شڕ بەهاری تازە و بەهێز و لە گوڕ دیارە تا کەنگێ سەرما دەمێنێ دیارە چۆن بەهار گوڵ دەڕوێنێ دنیا دەبێتە خۆشی و هەرزانی ئیستیعمار کە چوو دێت کامەرانی *** یەکەمی ئەیار جێژنی کرێکار ڕۆژی لەرزینی دەزگای ئیستیعمار کۆنەپەرستان کە پێت کافرن بۆ پارێزگاریت لاوان حازرن دڵت نەمێنێ بڵێی بێپەنام ئاوڕێک بدەوە لە چین، لە ڤێتنام لە کۆریای ئازا و بۆرما و مەلایۆ وا خوێن بەخشینە بۆ ژیانی تۆ قەڵای کرێکار بەرز و پتەوە پەنای ئاشتی و خۆشیان مەسکەوە *** یەکەمی ئەیار هومێدم وایە تا ئەیاری تر بمرێ سەرمایە تروومان بچێ بە دەردی هیتلەر دەرچن لە قامووس ماگی و ڕۆکیفلەر ڕیشەکەن بکرێ داری ئیستیعمار شەڕەف و نامووس نەدرێ بە دۆلار دنیایەک دابێ پڕ خۆشی و شادی دەستەڵاتدار بێ هێزی ئازادی گەلان ئاسنیان بکەن بە گاسن برا بن هەموو یەکتر بناسن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەلام ئازاد بوون بەهۆی شەڕی کۆریاوە ساڵی ٥٢ لە بەغدا نووسیومە: نەسیم گەر دەچیە ڕۆژهەڵاتی دوور سەلامم بکە لە کۆریای سوور ببینە لاشەی ژن و مناڵان لە مەزرای دێراو بە خوێنی پاڵان سەلام لە دێهات لە شاری وێران کە هێلانە بوون بۆ بێچوەشێران گوێ گرە لە ناڵەی بێ دایک و بابان ژنی بێخاوەن پیاوی بێکابان بسڕە فرمێسکی برسی و فەقیران سەرێ بکێشە مەکۆی ئەسیران کەوا گیان دەدەن بە نووکی نێزان خێزانیان بێماڵ، ماڵیان بێخێزان *** سەلام لە لاوی شیمالی دلێر هەڵپە و نەعرەتەی وەکوو بەور و شێر سەبا زانیوتە ناوی ئەو لاوە تا دنیا و مێژوو مابێ هەرماوە؟ کاوە بە کوتکێ کردی «کوودەتا» سەرەمارەکەی «زەهاکی» کوتا لاوی کۆریاش بە کوتک و داسێ زۆر جوانی زانی لە خوێنمژ ڕاسێ ئەم لاوە پشتی زۆر کەری شکاند قەڵای هەیبەتی ئامریکای ڕماند ئەم لاوە بە خوێن نامەی ئازادی نووسی و هەڵی کەند ڕیشەی بێدادی هەنجنی سەری ماری ئیستیعمار کوشتی هەرچی دای شەڕەف بە دۆلار ڕووگەی ئیرتیجاع ئامریکای قەوی لەڕاست ئەم لاوە چۆکی دا زەوی خوێنە سەوزەکەی ئەنگلۆساکسۆن ڕژتی بە گاڵۆن بە تۆن بە کامیۆن ئاوری ئازادی دایە بەر مەنجەڵ بۆ مافپارێزی کردی بە دووکەڵ شازدە دەوڵەتی لە ناودا کوڵاند ملیۆن سەروپێی بە نێزە کڕاند لەناو ئەو دیزە نەسیم بڕوانە زۆرتر، بەتامتر، سەری تورکانە کەسێک شەڕەفی بە دۆلار فرۆشت ئاخری لە داخان دەستی خۆی کرۆشت *** سەلام کۆریا، سەلام بەیان ڕوون سەلام ئازادی، سەلام ئازادبوون ئەی لاوی کۆری بەرەو پێش ببزوو پیاوچاکی دنیا دەگەڵ تۆن هەموو سەلام ئەی هێزی سەلامی چینی سەلام ئەی لاوی سوپای ڤێتمینی سەلام ئەی مۆسکۆ قەڵای ئازادی پەنای هەژاران سەرچاوەی شادی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شۆڕشی خۆکرد سەبارەت: ١٩٥٥/٠٣/٢١ - بەغدا بەهۆی جێژنی نەورۆزەوە بە نهێنی لە ماڵە دۆستێک بانگ کرابووم، ئەمانەم نووسیوە: تا دوێنێ دنیا پڕ لە سەرما و سۆڵ بەفر گرتبووی دەشت و چیا و دۆڵ ڕەنگی گوڵ، دەنگی بولبول دڵخۆشی پێی دادرابوو پەردەی خامۆشی ژینی هەزاران نەمامی ئازاد بە زۆری سەختی شەختە چوو بەرباد حوکمی پۆلیسی چلەی ناهەموار قەل و کوندەبووی هێنایە سەرکار دەقڕین بۆ قڕبوون، بۆ ماڵ وێرانی بۆ درێژبوونی ژیانی زستانی کێ ناوی کۆتر و سورگوڵی دەبرد بە چنگ و دندووک چاویان دەرئەکرد بەڵام مەنشوورە بەفر ئەچێتەوە ڕووی ڕەش بۆ خەڵووز ئەمێنێتەوە وا بای وادە هات سەرما تەواو بوو گوڵزار پڕتاو بوو، قەل بێ کڵاو بوو شۆڕشە ئەمڕۆ هەور ئەگرمێنێ باران دەڕژێنێ، بەفر دەمرێنێ کوند وێرانەماڵ، قەل قڕەی بڕا سەرماداواکەر دەهۆڵی دڕا نیشانگەی سەرما و شەختەی دنیاگر نەماوە غەیرەز دوو کێلی قەبر *** شۆڕشە شۆڕش، کۆتر ئەگمێنێ گیا سەر دەردێنێ، گوڵ خۆی دەنوێنێ ئەرخەوان ئاڵای شۆڕش لەسەر شان سوپای مێلاقە و سوێسن گرتی سان بولبول و قومری سروود ئەخوێنن پیردار لە خۆشیان سەر ڕادەژێنن قاسپەی کەو لە کێو، تەقڵەی باز لە دەشت تا کوردستان بێ لەکوێیە بەهەشت؟ ساز و ئاوازی «سێروو» هەزار دەنگ سەد هەزاران گوڵ بە هەزاران ڕەنگ وەنەوشە مل کز نەرگز دیدە مەست لاسایی دەکەن ژێردەست و سەربەست *** پاشای نەوبەهار لەسەر تەختی گوڵ ئەمڕۆ ڕووی کردە بولبولی سەرچڵ وتی: «کوردستان وا ژیایەوە زیندوو بوونەوەی کوردان مایەوە هەروەک نەورۆزی کوردەکان هەیە ئاخۆ نەورۆزی ئازادییان کەیە!» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوێک زیندان سەبارەت: ١٩٥٧/٠٧/٢٠ - قبور البیض، سووریا ساڵی ١٩٥٧ منیش بەنیاز بووم کە بۆ بەشداربوون لە فێستیواڵی لاوانا بچمە مۆسکۆ، بەڵام تەگەرەی تێ خرا. ناچار چەند مەقالێکی هاوارنامە و ئەم شێعرانەم بە برادەرێکا نارد کە لەجیاتی خۆم بچن، بەڵام برادەرەکەش گوایە لە بیری چووبوو کە نیشانی کەسیان بدا، لەم شێعرانەدا بۆرەگلەیییەکم لە مۆسکۆ کردووە کە نەدەبوو بەرانبەر بە کوردی هەژار ئەوەندە بێ پەروا بن: شەوە نیوەشەو، دنیا خامۆشە وەک ئازیەتباران زەوی ڕەشپۆشە هەناسەی ساردە با دەناڵێنێ هەور دڵپڕە، ئەسرین دەڕژێنێ تاک تاک ئەستێرە لە ئاسۆی مەلوول دەڕواننە شینگە وەک پیاوی فزوول ڕمبەی پێلاقە و هەڕەشەی زۆردار شەقەی قامچی و دار تێکەڵ بە هاوار پڕیشکە و فیشقەی خوێنێکی ئازاد لە دار و دیوار دەنووسێ «هەی داد» گزیر دڵڕەقە، مووچە، خوێنتاڵە کوتەکی دەستی زاڵمی زاڵە لە جوابی ناڵە دەحیلکێتەوە: کوردی چۆن بەزەم پێتدا دێتەوە! ئازادی خوازی! بەشت مردنە هەقی کوردستان پاماڵ کردنە تۆی چقڵی چاوی هێزی ئیستیعمار دەبێ بت نێژم لە ڕێگەی دۆلار نووسیوتە «مۆسکۆ کۆشکی کرملین، قەڵای ئازادیخوازانی زەمین، باڵداری هیوای وەتەنپەرستان، جارێک با بێتە سەیری کوردستان» بە کام دەست ئەمەت نووسی بیبڕم کام دڵ ئەمەی خواست تا هەڵیدڕم! زمانم بەستووی نەمهێشت بخوێنی! بە چی پەڕندەی هومێد دەدوێنی! چی بۆ دادەنێی! کوا دان و ئاوت! فرمێسکی چاوت! جەرگی سووتاوت! ئا! هیوات وایە تێ بگا مەبەستت لە زڕەی زنجیری پێوەند و دەستت! ملیۆنەهای کورد دەتەوێ بژین! ڕزگاربن لە ژێر زۆری و خوێن مژین! نەتزانی ڕێگەی هیوات گیراوە! دەرفەت بڕاوە چارەت نەماوە! دەورەم تەنیوی بە پۆڵا و ئاسن هەیهاتە بێڵم گەلان بتناسن کوندی پەیمانی بەغدات لە سەرە دان و ئاودەری ئایزەنهاوەرە عەدڵی لاوازی شەل و نوقوستان ناگاتە چیای ڕژدی کوردستان *** لەناو هەنیسک و غەڵدەی خوێنی دەم جواب ئەداتەوە نووزێک بە حاستەم: لێم بدە، بدڕە، بکوژە، ببڕە نامووس بفرۆشە، نانی پێ بکڕە خوێن بمژە، پێستم لە دار هاڵێنە لە سەرمن ئێستا هێزت بنوێنە جەمی دواڕۆژی تۆشە و ئیستیعمار چل شەوە مەودای ژینی سەگی هار هێزی هەژاران دنیاداگرە بۆ پووشی گیانی خوێنمژ ئاگرە هاکا گوڕاندم لە چیا و نواڵان گیانی تۆ و ئاغات دەڕوا بە تاڵان نامێنن نە تۆ نە زەناوەرت بەداری بێستان دادەکرێ سەرت دەبێ پەیمانتان مردار بێتەوە لەسەر گۆڕینگۆ سەربنێتەوە بە کوێری چاوی داڵاس و بەیار کورد دەبن ڕزگار ورد دەبن نەیار لەناو گەلاندا خۆمان دەنوێنین بە سەربڵندی سەرمان هەڵدێنێن یاری ئازادی دەگرینە باوەش ڕۆژی ڕوون هەڵدێ لەپاش شەوی ڕەش ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فرمێسکی هەژارێک سەبارەت: ١٩٥٧/٠٨/١٥ - بادگودەزبیرگ، ئەڵمانیا ساڵی ١٩٥٧ وەک لە پێشەکیدا گوتم بەرەو مۆسکۆ چووم، هێندێک لە برادەرانی عێراقی و سووری نەیانهێشت و لەچیکوسلۆفاکیاوە دەریان کردم. مانگێک لە ئەڵمانیادا سەرگەردان خولامەوە. ڕۆژێک لە سەر چۆمی [ڕاین] غوربەتیم هەستابوو، ئەم شێعرانەم هۆندەوە: لەسەر چۆمی ڕاین لە ڕۆژگارێ جارێ تکا ئەشکی ئاوارە کوردێ، هەژارێ بەسەریا خوڕی: کوێندەریی ئەی تکەی سوێر ئەتۆ و ئێرە چی دەنکە فرمێسکی بێ خێر؟ وتی: ئاوی چاوی کوڕی کوردستانم لە دەجلە و فوراتڕایە ناو و نیشانم لە زێڕینەڕوود و تەتاهۆ سەلامێ لە بەژنت لە چلچەشمە پێمە پەیامێ لەسەرخۆ بە ئەی ڕاینی شۆخ و شیرین شتێک بووین ئەمەش گەرچی ئێستا ئەسیرین هەچەند دیل و بێچارەشە نیشتمانم ببەخشە لە جێی تۆی بە خۆشتر دەزانم چ کەڵوە و چ سیروان و ئاوێژەڕۆیە بە دیمەن هەمووی شۆخ و شەنگتر لە تۆیە ئەگەر لادەچێ ئەم تەمەی نەگبەتیمان بە خاوەن دەبێ کێو و چۆم و زەویمان لە دڕکی نەیاران بژارێکی دەکرێ هەزارانی وەک تۆ لە شاباشی دەدرێ بەڵێ ئاوی چاوم لە دڵ هەڵکزاوم لەڕێی سەربەخۆبوونی کوردان ڕژاوم وتی ڕاین: ئەی تیشک و هێزی دڵی من وەرە باوەشم بتبەمە بەحری بێ بن بە هاوار و دادت موحیت بشڵەژێنە لە چەپگەردی گەردوون بەشی کورد بسێنە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە خۆتم بپارێزە سەبارەت: ١٩٥٠/١١/٠٥ - نەخۆشخانەی بەحنەس- لبنان زۆر جار لە ڕادیۆکانی ئیستیعماری و کلکەکانیەوە ئەمانبیست کە گۆیا خەتەری سوور هەڕەشە لە خەڵکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەکا و ئینگلیز و ئامریکا دەیانپارێزن، لە وەرامی ئەوەدا گوتوومە. سەگ بە ڕیوی گوت: کەی جێژنەتانە بێم بۆ دیدەنی و بێنم جێژنانە وتی ئ-ەو ڕۆژەی کە تۆ نابینم گەورەتر جێژنە لە ماوەی ژینم *** مامە تۆ سەری ساکسۆن و مام سام تۆ لەو بەری ئاو من لە ئاسیام پێم ناڵێی چی تۆی گەیاندۆتە لام؟ بە درۆ و دەلەسە خۆت کردە برام! دەتەوێ بە زۆر دۆست و یارم بی لە خەتەری سوور پارێزگارم بی؟ بێبەزە و خوێنمژ، خاوەنی هێزی خواهی و نەخواهی هەر دەمپارێزی ئێستاش تۆ ڕەنگە بەوەم بزانی کە جاری جاران لێمت دەڕوانی نا، نا وەک جاران نەماوم مامە نەتناسم لەبەر ڕیش و عەمامە دیوی ئاوەژووت لێم ڕا دیارە کارت شکاری گەلی نزارە ئەگەر تۆ مەردی خودای نەخواستە لە ملیۆن قسەت یەکێکی ڕاستە دەتەوێ دەرچم لە بەڵا و خەتەر نەفەسێک بدەم منی خاکەسەر؟ ڕزگارم بکە لە چنگاڵی خۆت من لە ماڵی خۆم، تۆ لە ماڵی خۆت لە تۆ خەتەرتر دوژمن ناناسم تەنیا لە تۆیە ترس و هەراسم خەتەری شین و سوورم هەر خۆتی بەڵای نزیک و دوورم هەر خۆتی هۆی چاوی سوور و ڕەنگی زەردم تۆی مایەی هەژاری و ڕەنج و دەردم تۆی تۆ دەس هەڵگری و دەرچی لە دیارم بە مەرگت ئەو دەم ئ-ازا و ڕزگارم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من و بولبول سەبارەت: ١٩٥٧/٠٤/٢١ - قبور البیض، سووریا نزیکەی ٣ ساڵ لە کوردستانی داگیرکراوی سووریا پەنانوشینی خانەدانی حاجۆ ئاغا بووم و ئەوان بەخێویان دەکردم. لەو ماوەیەدا مەم و زینم وەرگێڕا سەر موکریانی و کۆمەڵە شێعرێکم بەناوی «بەیتی سەرەمەڕ» لەچاپ دا و ئەم پەسەندی بەهارە و چەند شتێکی تریشم هەر لەوێ نووسیوە: بولبول ئەی یارەکەی دێرین خونچیلانەی دندووک زێڕین هاوفەردی زووم بۆ هەژاری هاوڕێی پێشووم لە دڵداری وەبیرت دێ پایزی پار! ڕەشپۆشیی دەشت و زەردیی دار گژە و گڤەت لە با دیبوو! هەوای پێش تەرمی شادی بوو دەیدا خشپەی گەڵاڕێزان خەبەری مەرگی ئازیزان بەژن و باڵای نێرگزی مەست لە گێرەی گزرەدا پێپەست سوێسنە و مێلاقەی زەرد و سوور بوونە دەستەچیلەی تەندوور کلوەبەفری درشت و ورد چۆن سەرزەویی کفن دەکرد! کوندەبوومە و قەلی ڕووڕەش کەلەپووریان دەکردن بەش من و تۆی برسی و بێپەسیو لە کونجێ خزیو بێبژیو دەگریاین بە بانگ و هاوار بۆ خونچە بۆ گوڵ بۆ بەهار *** نەمگوت هەتا سەر وا نابێ! چاوت لە بەزەیی خوا بێ بڕوانە لە بای شەماڵی سەرمایەی سەرمای ڕاماڵی سەرمایەداری سەرمایە بێسەر مایە و بێسەرمایە ڕێژنەبارانی ئازاری ئازار بوو لە زستان باری دوو پۆلوو کەوتن لە حووتا ڕیشی سپیی چلان سووتا گەرمیی هەرد و گرمەی هەوران شۆڕشێ بوو گۆڕیان دەوران تەرزەی گرد و خوناوکەی ورد چاوی کڕێوەی سپی کرد تەزووی پیرێژن کوژاوە ئاویان لە جێ ماڵی ناوە ڕۆژ کەوتە کۆشکی کاوڕی گیسکی مسیان بۆ سەربڕی بە دەنگی زوڵاڵی بۆقان سەرچاوەی دڵ ناسک تۆقان قوڕاوەسووری بەهاران دەرمانە بۆ دەردەداران ڕایماڵی پووش و چیلک و چاڵ جێژنە و دەبێ خاوێن بێ ماڵ زەماوەندە نەورۆزەی زەردی زێڕینە زەردەی لە لێوان ببینە بەناز پێ لە زەوی دەنێ بەرەو نەورۆز پێدەکەنێ گەزیزە موژدەی هێناوە پێشپەیکی گیابەند و خاوە هەر بمێنێ شای بەهارێ دوو بووکان دێنێ بەجارێ ئەرخەوان بووکی نەورۆزە دەشت لە نیسانێ پیرۆزە گۆوەندە و خۆشیی دڵانە بەزمە و ئاهەنگی گوڵانە شایلۆغان لە ماڵی شا بێ دەبێ چ بێ و چیی تیا بێ! سەیرێ بکە لە گوڵزاران تیپ تیپی ناسک و نازدارن کەسک و سوور و زەرد و عابی قاوەیی و شین و عەننابی نەباتی و ئاڵ و کاڵ و گەش سپی و مۆر و بنەوش و ڕەش ڕۆنیاسی و خاکی و پەمبەیی بۆر و سپات و سورمەیی ڕازاوەی ڕەنگی خواکردن لەو سەر زەماوەندە گردن سۆسەنبەر و مالۆچە و گوڵ مێخەکی و لاولاو و سونبول تێکەڵ بوون وەک کەزیی یاران لێک هاڵان وێنەی دڵداران کۆڕی بەیبوون و هەڵاڵە لەکن نێرگزی چاوکاڵە سوێسنە و بیژان و بەڕۆنە نەشە و گەشەی هەر دوو بۆنە کەلەم کاشوور و گۆزەروان کوا جوان بکۆخێ لەبەر وان! لالەهەباسی شۆخ و شەنگ تافتەی لەبەردا بە حەوڕەنگ سەیدی پاتۆڵ زەرد، گێڵاخە چاو دادەگرێ لە قازیاخە دۆریە و مەندێی باڵابەرز شاتەرە و جاترەی سەد تەرز سەیدۆکەی سەر گوڵینگەدار ئەسپەندەر نوشتەی چاوەزار ناعنە و ڕێحانە بۆنخۆشن حەتران لەو ناوە دەفرۆشن کڵاوبن چادری هەڵداوە ڕێواس بەناز هەڵوێستاوە وەنەوشە و بەژنی ببینە چەند خشپیلە و نازەنینە! گوێی لە سێوەڕە گرتووە ملی لەسەر خوار کردووە چاو لەو پەپوولە نازدارە چەند دوودڵ و هەرزەکارە! بە شەو لەگەڵ شەمێی ژوانە بە ڕۆژ لە دەوری گوڵانە *** گوێ بگرە لە هەوری نیسان کەوتەوە گرم و هۆڕ دیسان دڵ خۆشە بە خرۆش و جۆشە زاوای دەشتی سەوزەپۆشە گوڵاوپڕژێن دەکا لەسەر دەینەخشێنێ سینە و کەمەر تارای بۆ نارد لە مێلاقە بۆی چنیوە کەوای تاقە لە گوڵەبابوونە و کەنێرە هێرۆ و شەشپەڕ و شلێرە شێستپەڕ گوارەی پڕ پەرەنگە ئەڵماس تنۆکی ئاونگە ملوانە لە چڵی بیزایە پڕ چنوور و بەڕەزایە نیشانی یار ڕۆژی مارە لیزگەی هەمیشە بەهارە یاقووتی خاشخاشی تێدا جا خوا ئەو بەختەی بە کێ دا! سەیرانکەر بۆ سەیری بووک لە هەر لاوە گیاوگژ سەری دەرێناوە کەنگر، کوڕادە، کاردوو، پنگ پرپرە، تیسوێ، هەڵز و شنگ تاڵوو، تۆڵەکە، کووزەڵە لووشە و چەقچەقە و ڕێزەڵە پۆلکە و ترشۆکە و ئاڵەکۆک گوێ بەرخە و میژۆرد و کیفۆک قورینگان و زەرتکی ڕەنگ تاڵیشکە و خوشیلک و غەربەنگ مێکووک، ڕەکێشە، ئەسپەناغ ئاڵقەتیز و گێلم بەرباغ تەنانەت کارگی کەمایە هاتە دەر بۆ تەماشایە چی ڕووگرژ و بێن ناخۆشە خراونە کەنار و گۆشە کەکرەی تاڵ بێ هەواڵ ماوە سیر لە دەرکی مار ڕواوە سەمای دارانە کۆڵکەزێڕینەی پاش باران تاقە بۆ پێشوازیی یاران هاژەی هەڵدێر خوڕەی ئاوان لاوکبێژی بووک و زاوان سەوڵ و سنۆبەر، بی و چنار بە مەی بەرامەی بای بەهار سەرخۆشن خۆ ڕادەژێنن باوەش لە یەکتر وەردێنن داری سێو و هەڵووژە و بێ قەیسی و قۆخ، بادام و هەرمێ لەژێر سێبەری گوڵووکان جوانتر لە سەد تازە بووکان کفر و گەز و گۆیژ و چاڵووک گوێز و بوز، بەن و بەڵاڵووک سپیندار و گێلاس و توو مازوو، دەمووکانە و بەڕوو دەس گیرانە لە هەر لاوە سەما دەکەن بەدەم باوە بەزمی باڵدارانە سوڕە و سێروو دەڵێن بەستە دارکوتکە دنبەک بەدەستە دوڕنا زوڕنای خۆی هێناوە پەپوو دەهۆڵی جۆش داوە زەردەزیڕە دەخولێتەوە ئەوی دەیڵێ نایڵێتەوە پاساری لاوی گوێسوانان هاتە ناو ڕیزی خۆشخوانان کوڕکوڕ تووڕاندیە شمشاڵی شێلاقە خۆی لێ هەڵماڵی بەرگا و قوڵتە و گۆریەچنە هەوێردە و چوڕەپۆپنە قومری و پۆڕ کەوتنە دیلانێ سوێسکە ڕەوتێک باش دەزانێ کەندەسمە بەناز خۆی نواند تۆبەی تاقتاقکەرەی شکاند ڕەشبەش لە دەستی کەلکایە قاژوو ماسیگرەی لایە دۆی سوورەقانگ زڕەکەوە بۆرچین سەرسەوزی گرتەوە کۆتر و کەو سەرچۆپی کێشن شۆخ هەمیشە هەر لە پێشن شاهۆی سۆفیلکەی ناو ئاوان لەو سەریەوە بۆتە گاوان کاسەڵەشینکە و سریلە دەڕوانن لە سووچ و سیلە مۆزەشینەش بە چووزەلە گوێلکی خستۆتە هەلوەلە لەکلەک بەیانی و ئێواران لێدەدا سێ تەپڵی سواران پەڕەسلێرکە پۆل بە پۆل ڕمبازیانە لە دێ و لە چۆل باڕە و کاڕەی ماک و زایە سەمای هێنایە سەمایە قاز و قورینگی عاسمانێ ڕیز بە ڕیز دێنە سەیرانێ سەرسامن بۆی ڕادەمێنن باڵ و سەر ڕادەوەشێنن باشووی بەگ سەقر و بازی خان چەکمەڕەق شمقاڕ و تەڕلان هەڵۆ و شەهێن پەڕینە کێو زۆردار ڕێی نییە بێتە نێو دەرکران سیسارگ و خەرتل خوێنتاڵن کەچەڵ و زگزل خۆشی خۆشیی مێشەنگوینە جەنگەی شیرە هەڵمژینە هەر لە خۆی دێ دەستڕەنگینی سەیری شانە و شانشینی لە چێژەی گوڵ و گوڵووکان ئاخنی شەش گۆشەی دووکان پوختەی پەلکی شین و سوورە شیرن و سپیی ناو پلوورە بە مراد گەیشتنی بولبول جا ئەی دەنگخۆشەکەی چەلەنگ بوێژەکەی بە ناو و دەنگ لەناو باڵدار و گوڵاڵە تەنیا جێگەی تۆ بەتاڵە گوڵ ئامێزی گرتۆتەوە خونچە خۆی ڕازاندۆتەوە جێت لەسەر چڵ چاکراوە بەڕەی گەڵا داخراوە داران ئامادەی گوڵباران لێت پیرۆز دیداری یاران وا تۆ گەییتە کامی دڵت شاد بە بە دیداری گوڵت بچریکێنە تا دەتوانی بخوێنە بە کامەرانی سروودی جێژنی ئازادی ڕزگاری لە نامرادی جوێبوونەوە ماڵیاوا کۆنە هاودەردم با دوور بی لە ئاهی سەردم تۆ خۆش من هەر ژیان تاڵم ناتوانی ببیە هەواڵم وا باشە بە جێم بهێڵی هەرخۆم وێڵ بم لەشوێن خێڵی دەردی من یەکجار گرانە هەڵوەداییم بۆ دەرمانە مەمکولێنەوە مەمدوێنە سووتاوم پێم مەدرکێنە گوڵی من لە یارت جوانتر یارم لە گوڵ خان و مانتر چەند جوانە! مانگ و ڕۆژ، گەلاوێژی گەش گڕی ئاگر بە شەوی ڕەش بۆنی خۆش، گوڵی ڕەنگاوڕەنگ باریکیی شێعر و خۆشیی دەنگ زەنگی سەرشەوێن، فیکەی شوان خشپەی وردەماچ لە جێژوان تیشکی مانگ لە ئاوی کانی سروەی شنەبای بەیانی لە دوور قاسپەی خاسەکەوێ نازی بووکی هەوەڵ شەوێ سپیاییی سینە شینی خاڵ سووراییی کوڵم و لێوی ئاڵ زەردیی گەردن و ڕەشیی موو تەنگیی دەم و گوشادیی ڕوو سافیی هەنیە ڕاستیی کەپۆ چاڵی چەن کەوانەی ئەبرۆ مەستیی چاو قولاپەی برژانگ سایەی پەرچەم لەسەر لاجانگ خڕیی مەم، بڵندیی باڵا گاڵەی تاقانە لە ماڵا زەردەی زەردەپەڕ لەسەر ئاو پرووشەی باران لەبەر تاو خوڕە و چاوئەندازی هەڵدێر بازی ئاسک، ئاوازی بلوێر کەروێشکەی گەنم بەهاران بەفری هاوین لە پەساران دیمەنی کێو و نەخشی دەشت هەر لێرەوە هەتا بەهەشت هەرچی خۆشن هەرچی جوانن کۆیلەی جوانیی کوردستانن جێی ئازایان کوردستان جێی گوردی کوردان بێشەی شێردڕ و نەبەردان لانکی زەردەشت و مەهاباد پایتەختی شاهانی ماد جێگا تاجی کەیخوسرەوی کە بووی باجی هەموو زەوی مەیدانی گۆدەرز و ڕۆستەم کۆشکی دڵداری زین و مەم ڕێبازی بارامی چۆبین جێڕازی فەرهاد و شیرین هەزار فەرەیدوون و کاوە سەری هەڵداوە لەو ناوە لە ڕۆژهەڵاتی کۆن و نوێ لە مێژوو بنۆڕە و بدوێ لەلایەن کوردی ئازاوە کێ ساغ ماوە و داغ نەکراوە! هێندێک لە پاڵەوانەکانی قازی، مستەفا بارزانی شێخ قادر و غەوسی سانی ئیحسان، شێخ سەعیدی وەلی شێخ مەحموودی داری کەلی سمکۆ، خانی ئاردەڵانی شۆڕەسوارانی بابانی پاشای سۆران، میری بۆتان خاوەن زۆران، کەڵی کۆتان باز و میر عەلی جان پۆلاد غانم و دەیسم و قوباد بووموسلیمی خوراسانی زەندی و ئەییووبی و ساسانی ئەردەشێری شوانکارە چەند شێرێکن لەو نزارە هێندێک لە بوێژەکانی مەولەوی و بێکەس و خانی نالی و مەحوی و بەردەشانی کوردی و گۆران و جزیری حاجی و حەمدیی و حەریری پیرەمێردی گردی یارە چەند خونچێکن لەو گوڵزارە وەک تۆ فرزەندی ئەو خاکەن بولبولی ئەو خاکە پاکەن گوڵی سەرچڵ ئەو کوردستانەیە یارم بۆ وییە وێڵ و هەژارم دڵبەرم ئەو دەشت و کێوەن ئەو پڕ نەوت و زێڕ و زێوەن کە عەنباری ڕۆژهەڵاتە سەرچاوەی دەجلە و فوراتە بۆ کێوانی سەربەرزی وی عاسمان سەردەکا نەوی فریشتە و هۆریی بەهەشتی دێنە سەیرانی پێدەشتی داری کەونارای دنیایە کوێی دڵگر و خۆشنومایە گشت تێکوڵ و لق و پۆپە کوردستان گوڵی سەرتۆپە ئاخ لە بەختی ڕەش ئاخ چ بکەم گەردوون تەرەسە کوردستان ئەمڕۆ بێکەسە یەخسیری دەستی تورکانە داگیرکراوی ئێرانە یان پاپەتیی مارمێلکەخۆر تێی ڕۆهاتوون دەیبەن بەزۆر گۆڵ و دەڵ و ڕێوی و چەقەڵ دەگەوزن لە جێی فیل و کەڵ فسۆس و کەروێشک و دەڵەک لانیان کرد لە بورجی بەڵەک شەمشەمە و مشکە تۆپیون لە قەڵای سەردار خزیون لەجێی خانزادی شەقڵاوە وشتری گەڕ ئیخ دراوە دەک فەلەک تەختت وەرگەڕێ ئاگر لە بەختت هەڵگەڕێ تورکی حیز، تریاکیی ئێران خونکارن لەسەر دلێران پڵنگی ڕازی کوردستان نەتەوەی ڕۆستەمی دەستان پاش ماوەی خانی لەپزێڕین دیلی چەنگی دێڵی خوێڕین کێ دی تەنانەت بە خەون ئازا وەبن حیزان کەون! فریو درام کوردی مەردم بە زەند و بەند هاسان نەدەکەوتمە کەمەند دووبەرەکی هێزی بردم شێخ چەک و نینۆکی کردم مەلای پیس دەستی گرێدام بۆ ناو زەلکاوی فڕێ دام ئەنجا هێزی ئیستیعماری پای پێدادام بە یەکجاری نوقمی قوڕی دیلیی کردم دزی گەلان ڕۆزیی بردم لەناو بەرگی شارستانی بەناو ئینسانی، نەمزانی تا ڕووبەندی دێمۆقراتی لاچوو ڕووم دی بوو بە قاتی کوللۆ کەوتە دەغڵ و دانم هەر بەخۆم بردی تاڵانم چەند زۆڵەکوردێکی زل کرد گرێی نامووسیان بۆ شل کرد بە چەند قۆشێک سازی کردن هەرچەندی ویستی لێی بردن گەنم و جۆ و تووتن و دراوم زێڕ و نەوتی بە لێشاوم نەوتی کرماشان و کەرکووک «ستی» لەندەنی کردە بووک هی «ڕمان» و بەختیاری بۆ «وال ستریت» چوو بە دیاری دەلەسە و دەویت زەناوێر گوێلکن بە پەمۆی ئێمە فێر چەرچیی ملچرچی مام چەرچیل بە نان و ڕۆنم بوونە فیل *** زمانم لێ داگیر کرا مێشک و دڵم خورا، برا خوێنیان مژیم، گۆشتیان خواردم ئێسکیان بە سەیان ئەسپاردم لای تورکە نیوەی کەلاکم عەجەم بەربوونە لوولاکم عارەبیش بەشی خۆی دەوێ قاپێک لێرە قەپێک لەوێ هەر لە یەک سەعات و یەک دەم عەرەبم و تورکیشم و عەجەم پێم دەڵێن تورکی کێوانی یان لە قەحتان و شەیتانی یەک دەڵێ مێژوومان یەکە ئەگەر بشتخۆم دەنگ مەکە خەیاڵ ئەکەن بەڵام بە هەزار هێندە دەرد نامرم، سەریان داوە لە بەرد من بە بانیپاڵ نەمردم چەنگیزخان قڕی نەکردم سەلیبی چوون، مرد گەزنەفۆن کورد بە زیادەوە هەر وەک خۆن شا عەباس لەبنەی نەهێنام تۆزی بە با بوو من هەر مام بە شێر نەخورام، دێڵەڕێوی دەمخوا؟ های بە کلکی خێوی گەلخواردن گەلێ گرانە نایبا ڕیخۆڵەی ئەمانە سەد ساڵ جوورابم، خورابم قورسم هەرگیز هەزم نابم پاروێکم چیڕ و دڕکاوی کێ بمخوا دەبڕم هەناوی لە چاویانڕا سەردەردێنم هەتا سەر هەروا نامێنم بەرخ هەر بن سەوە نابێ ڕۆژێک دێ شاخی پەیدا بێ زەوی دەگۆڕێ و دەگەڕێ هەردەم دێنێتە ڕووپەڕێ لەو چەرخ و خول و گەڕانە سوڕێکیش بەشی کوردانە بەرەو منیش دەخولێتەوە نۆرە گورزی مەش دێتەوە نەخوازە لەم چەرخی بیستە گاڵەی دنیای کۆمۆنیستە ڕێوشوێنی لینین هەیە سوڤێتستان و چین هەیە ئاڵای بەرزی کرێکاری هێناویە موژدەی ڕزگاری بە ملیار خەڵکی ڕۆژهەڵات ئازا لە ئیستیعمار هەڵات چین داری بۆ ئامریکا کرد کەللەی سەری پڕ لە کا کرد چەند چەرخە ئینگلیزی گڵاو هێندی تاڵان کرد و چڵپاو ڕفاندی، کڕاندی، ساندی دیتت چۆن کۆمەڵی گاندی بە ڕۆژوو، بە تەشی ڕستن تەنەکەی دەکلکی خستن! سۆکارنۆ هۆلەندی چڕاند هیند و چین فەڕانسەی دڕاند لەو کونەوە بێ ئەو بایە چۆن هەلێکی منیش نایە؟ *** شۆڕش ئەکەم هاکا دیت منیش ڕاپەڕیم خوڕیم، گوڕیم، چڕیم، دڕیم سەپان و پاڵەی دڵپۆڵا لە شار و لادێ، لە چۆڵا کوتک لەسەر شان، داس بەدەس دەبێتە شۆڕشگێڕ هەرکەس خۆ وەشێرن خوێڕی و قزە بمرێ هەرچی حیز و دزە چەک لە چنگ زۆردار دەردێنم نق بکا سەری دەشکێنم ڕیشی ڕیخنی شێخ دەبڕم مەلای لابەلا زگ دەدڕم زۆڵەکوردی بێ ئابڕوو دەنێرمە سەر هوڕڕەی بەڕوو ڕووی گوندیخۆران ڕەش دەکەم ئاو و زەوییان دابەش دەکەم لە کیژ و لاوی جووتێران پاڵەوانی نەوەی شێران هێزی کوردستان پێک دێنم تۆڵە لە دوژمن دەستێنم بگا و مەکوش، گێلدم، ئوێلدم یایوممە تێناگەم کوردم کێ خواردوومی دەڕشێتەوە کێ لێی دام لێی دەدرێتەوە لە گورگیان کڕیاری پۆستم بۆ بێ زۆریان یار و دۆستم ئەویش بێبەش بوون وەکو من ئەویش خوێنی مژتوون دوژمن دوژمنی گەورە ئیستیعمار ڕۆژهەڵاتکوژەی شینەمار مەردمخۆرەی چەرمووچەرم بێبەش لە شوورەیی و شەرم لەگەڵ تورک و عارەبی چاک گەلی ئێرانی باش و پاک دەست لە قەدی یەک وەردێنین ڕیشەی ئیستیعمار دەردێنین حەزیای خوێنمژی هەژاران بەگەل دەکەین بەردەباران سەر و گوێی بە داس بە چەکوچ دەبڕن دەجنن چ کوڕ چ کچ ڕێ نادەین خەونیش ببینێ کە زل بوو لەسەر زەمینێ لێی حەرام دەکەین ئەو خەوە مەرگی سەگی هار چل شەوە پشت بە کام هێزی دەسپێرێ کوێ ماوە خۆی لێ وەشێرێ! کوودەڵەی دەلەسە و چەرچیل ئێمە دەیانگرین بە دیل وەک گیسکی مس لە بەهارا بن کلکیان دەکەین بە دارا نیشتمانمان دەکەین بژار خوێنمژ دەبڕین لەسەر هەژار جا نۆرەی بەزمە ئاڵای سێ ڕەنگی ڕەنگینم لە پۆپەی بەرزان دەبینم دەلەرێ و دەشەکێتەوە دەردم ساڕێژ دەبێتەوە برین لە گیانم نامێنێ دەمودەست گۆشتەزوون دێنێ ئەودەم بە کوێریی نەیاران گشت خاکەلێوەی بەهاران بۆ جێژنی ڕزگاری و سەرساڵ کیژۆڵەی کورد و کوڕ و کاڵ باڵابەرزان و چاومەستان دێن لە هەموو لای کوردستان لە کوێ و لە کوێ؟ لە عەزیز، بتلیس و ماردین زارا و مەکس و کلس و عیفرین دەرسیم، ئەرزەڕۆم، ئەرزنجان بایەزید و سعرد و وان مەڵاتیە و دارندە و بۆستان دیاربەکر و جزیرا بۆتان باشقەڵا و خۆزات و پاڵۆ مووش و چۆڵەمێرگ و ماکۆ کنج و کەیفی و ساریقامیش سوێرەک و عەنتاب و مەرعیش عاموودە و دەرباسی و ژەنگار تا قامیشلی و عەرەب پینار ئەسکەندەروون، ئۆرفە، خەرپووت عەقرە، مووسل، عەمارە، کووت میدیاد، ئامێد، دهۆک، زاخۆ کفری، کەرکووک، هەولێر و کۆ ڕەواندز، هەڵەبجە، پێنجوین مەندەلی و تووز و خانەقین کەرەند و قەسر و خوسرەوی شوشتەر و بەندەرپەهلەوی بەندەردەیلەم و بەهبەهان خوڕەماباد و ئیسفەهان مەلایر، مەسجید سولەیمان سوڵتان ئاباد و توێسەرگان شەهری کورد، سنە، هەمەدان کرماشان، سەقز، هەورەمان سەردەشت و بانە تا شنۆ تا ورمێ و دیلەمان و خۆ نەغەدە و شاپوور و سەڵماس لە هەر دوو بەر ئاوی ئاراس میاندواو، شاهین دژ، بۆکانی مەهابادی و سولەیمانی چییان لە بەرایە! بە بەرگی ئاڵ و واڵاوە هەرچۆنێ لە ناویان باوە شاڵ و شاپک، کەوا و پاتۆڵ جلتەنگ و نێفەک فشوفۆڵ کوومی سوور، شەدە و جامانی تەپلەی لەبان خوڵامانی کەوای شۆڕ، فەرەجی و پەستەک مرادخانی و عەبا و کورتەک کنجی دێوجامەی بۆتانی ئەنگوچکی شۆڕی سۆرانی دەرپێی سپی و چۆغەی گرژاڵ کەوش و کەڵاش دەبنە هەواڵ کوڕگەل هەمووی شۆخ و لاوە بۆ کچانیان چاوە چاوە جل و خشڵی کیژان هەزار ڕندێ و شەمێ و زارا سەرتاپا خامەک و خارا سایە و کراسی کەمبەرچین لە هەزار ڕەوشێ و نازەنین پەلک و قەتارە و گێلگێلە کەمبەرە زێو، پشتێند شێلە لاسەرە و بازن و خڕخاڵ کلۆجەی مەخمەر سوخمەئاڵ تۆق و تەلیسم و لاگیرە گۆبەرۆک، ملوانکە لیرە گوارە و کرمەک و دەرزیلە مێخەکبەند و ئەنگوستیلە حەمایەل، بازووبەندی قۆڵ لوولە و قاش، خرینگە و مەنگۆڵ بەرموور، گەردانە، پاوانە سڵسڵە و پڵپڵە و لەرزانە خەزێم شۆڕ، دەسماڵ بە ئۆیە کڵاوزێڕ بە دابی کۆیە چەند جۆر هەڵپەڕکێ لە سەرچناری گوڵعەنبەر یان لەسەر کانیی مام قەنبەر دیتت لەسەد لا هەڵخلا ڕاست و چەپی و هۆرزێ و ملا ڕۆینە و سێ پێیی و شێخانی دووپێی چۆمی مەجید خانی بەزمگێڕەکان دەنگخۆش دەیگێڕن بە بەندان حەمە جەیران، عەلی خەندان تایەر تەوفیق، گەردی و ڕەمۆ کاوەیس و ڕەشۆڵ و کوڕۆ ئەحمەد گوزەڵ، مەجە گڕوێ هەلامە و حاجیلە و ماملێ فەوزیە و ئەڵماس، مریەم خان نەسرین شێروان، مەنیج حەیران سێلاق، سەرشین، کەریمەکوێر مامی سێوانیش بە بلوێر سەرمابردوو بە دەفەوە هەڵدەخولێ بەبەر سەفەوە مەلا کەریم، قادری ئەوڵا هەرکەس لە سووچێ لە هەوڵا بە تار و دنبەگ بە گەواڵ چووزەلە و کەمان و شمشاڵ لاوی یەزیدی بە تەنبوور دیلان جۆش دا ساز و سەمتوور لێدەن شێخۆنادۆ و خەمە دەهۆڵ و زوڕنا دەم دەمە هەی لەو گۆوەندە دەبێتە بەزمی ڕەشبەڵەک شیر و شەکر دەگەن بە یەک هەڵتەکانە دەست کوشینە ڕان بەڕانە ڕێک خشینە ڕەشماڵی زوڵفی تاتایی دەدرێن لە سمێڵی خورمایی ئارەقی سپی و ئەسمەران دەتکێنە سەر گۆی خەنجەران خوێی سەرکوڵم و تەنکە لێوان دەڕژێنە نێو شەکرەسێوان خۆبادانی کەمەرشلان چاوبڕکێنەی چاوبەکلان لەرزەی مەمکی باڵابەرزان خێر و خۆشی دەکەن هەرزان بەگەل خرمەی پانی بەرز دەلەرزێنن دڵی عەرز لەسەر شینی سپی بەلەک شێت دەکەن مەلەک لە فەلەک کەفەڵی خڕ و مەچکی پڕ هەڵخڕێن کەسەر دەکەن قڕ کێ بە کێیە لەوان دەمان! کوڕ هەلە دەس بەرنە مەمان هەرچەند خۆش ڕابوێرن کەمە چ ڕۆژی لۆمە و لەقەمە دوای ئەو هەموو ژینە تاڵە دەرد چێژتنی ئەم چەند ساڵە چێژەی ئازادی دەچێژن کوڵوکۆ بە خەم دەڕێژن دڵ بۆ یەکتر دەکەنەوە سرتە دەکەن بە کەنەوە دڵتەڕن و لاون و نازەنین سرتە و پێکەنین هەر چ نین لەو دەم لەو ڕۆژە لەو جێیە ماچ و مووچیش عافووی لێیە زیقە و تریقەی منداڵان حیلکە و کۆکەی کۆنەساڵان دایک و بابی کیژ و لاوان یەکتر دەدوێنن بە چاوان دەبینەوە هاواڵ بولبول منیش ئەودەم سازم وەک تۆ دەگەم بە دڵخوازم دەڕەوێ تەمی هەژاریم بەس دەکەم لە ناڵە و زاریم بەستەی دڵداری دەبێژم دوڕ دەڕێژم، گوڵ دەنێژم دەدەم پەسندی ئازادی دنیایە داخنم لە شادی دەگەڵ تۆدا دەچریکێنم بەستەی خۆمت پێ دەخوێنم: ئەمەش بەستەکەیە کوردستان ئەی نیشتمانم هێزی دڵ، ئارامی گیانم جێی سەربڵندی و شانازی تا دڵ دەخوازێ دڵخوازی گوڵی پشکوتووی بێ پاییز سیس نابێ و ناوەری هەرگیز مێشکم، هەستم، بیرم، ژینم بۆ تۆن ئەی گیانی شیرینم تا زیندووم هەر تۆی مەبەستم خۆشم دەوێی دەتپەرەستم بشمرم لەشی بە گڵ بوو دەڕوێنێ چەند گوڵ و دڕوو گوڵم بۆ دەستی دڵدارت چقڵم بۆ چاوی بەدکارت گیانیش دەفڕێتە عاسمانت ئەوسا تێر دەکا سەیرانت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەی سەبارەت: ١٩٥١/٠٧/٠٨ - بەغدا دەرمانی خەفەت: مەیە، مەیە، مەی خەفەتبار نەکەی هەرگیز تەرکی کەی هەرچی سەعاتێک خەم بڕەوێنێ هەموو گەنجینەی سەر زەوی دێنێ گەر لە حەوت عاسمان نیتە ئەستێرە خۆت بە پیاوەتیی ئارەق بسپێرە مەی ئەسلەحەیە لەشکرە، پەرچەم شۆڕشە دژی دیکتاتۆڕی غەم خەم موحتەکیرە دەمژێ خوێنی دڵ بە مستی مەستی حەل دەبێ موشکڵ لە زیندانی خەم یەخسیرم زەلیل شۆڕشی سووری مەیی ناب دەخیل لە دنیای مەستی ئیشتراکییە فەڕقی هەژار و پادشا نییە دنیا تازەیە لەبەر چاوی مەست هێشتا تێی نەچوە پایەبەرز و پەست مەستی چەند خۆشی، خەم بار دەکا لێت کێ مەستی ناکا با پێی بڵێن شێت *** هێندە ناهێنێ دنیا خەم بخۆی ئامانەت هاتووی دەبێ زوو بڕۆی خۆ بەتایبەتی ڕۆژانی پیری باشە خوو بگری بە گۆشەگیری بەبێ خەم بژی بەبێ خەم بمرە گۆشەی تاریکی مەیخانە بگرە بە مەستی بمرە بە مەستی هەستە تا ڕۆژی مەحشەر یەک مەستی بەستە سۆفی بەسیەتی ڕاستی مەپۆشە وەرە لەگەڵ من پێکێک بنۆشە ئێرە بۆ ئەولا وەکوو مەزرایە کڵۆشی ڕیشت چی لێ دەرنایە کێ لێرە مۆنە لەوێش هەر مۆنە لێرە ڕووخۆش بین ئەوێش ئی خۆنە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نامرادێک سەبارەت: ١٩٤٨/١٠/١٥ - بەغدا تووشی نەخۆشی سیل ببووم و نزیک لە مردن بووم، ئەمانەم بۆ کێلی قەبرەکەم نووسیوە. لاوەکان گەورەکچان نازاران دڵبەران، دڵتەڕەکان، دڵداران دەمەڕۆن تاوێ بمێنن لێرە فاتحایێکی بخوێنن خێرە لەنێو ئەم گۆڕە هەژار نێژراوە زۆر لە ڕێی ئێوە جەفای کێشاوە ژینی خۆی کردە فیدای خۆشیی کورد لەڕێی ئازادی بە ناکامی مرد توخودا کاتێ کە ئازادیو سەند ڕەگەزی خوێنمژەکانو هەڵقەند کیژ و کوڕ هەرچی بە لاما لادا پێم بڵێ و پایێ بە قەبرم دادا ئەی هەژار بەسیەتی مردن هەستە موژدە بێ مەوتەنەکەت سەربەستە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نامە بۆ وارشەو سەبارەت: ١٩٥٥/٠٧/١٢ - بەغدا فستیواڵی لاوانی جیهان لە وارشەو دەبەسترا چەند برادەرێکی کوردیش بەرەو وارشەو ئەچوون بۆ هاوار کردنی کورد، منیش ئەو شێعرانەم پێدا ناردن کە لەوێ بیخوێننەوە: کوردێکم دەوێ چاپک و پتەو سەفەرێک هەیە بۆم بکا بە شەو نەهێڵێ تورک و عەجەم بزانن داگیرکەرانن لە کوردستانن ماڵ لە خانەخوێ حەرام کراوە مەسەلی کوردە و لە کورد ڕووی داوە *** پێشان بچێتە شاری مهاباد تڵیشێ بێنێ لەو داری بێداد ئەو داری قازی و سەیفیان پێداکرد جمهووریەتی کوردیان پێ لابرد بچتە ئاگری داغ نێزەیەک بێنێ ژەنگی هینابێ بە دڵۆپی خوێنێ کام خوێن! خوێنەکەی لاوانی کوردی لەڕێی ئازادی مردن بە مەردی ئەو کوردەی گیانیان بە ئاواتەوە ئێستاش لەو کێوە دەنگ ئەداتەوە ئەو دار بەو نێزە دادەن وەک قەڵەم قەڵەمێ هەر خۆی هاوارکا بە دەم خوێنە خەستەکەی کوڕە بارزانی کە ئیستعماریان بە سەگ ئەزانی بە ئاوی چاوی کوڕکوژراوانی بەردەرکی سەرا لە سولەیمانی شل بکرێتەوە و لێکدرێ تەواو بکرێتە کەللەی مستەفا خۆشناو لە جلکی شڕی هەتیوبارەکان یان دەربەدەر و شارە و شارەکان ڕیتاڵێ بێنن بەو خوێن و خامە هەژارێکی کورد بنووسێ نامە کۆترێکی سپی تیژباڵ، بە سەرڕەو نامە بەرێتە کۆنگرەی وارشەو *** لاوانی دنیا، پیاوچاکانی مەرد شەریفانی هەرد، سافانی بێگەرد زۆر ملیۆنن کورد لە ئاسیادا کۆنتری گەلان لەڕووی دنیادا وەحشی ئیستعمار لەسەریان زاڵە بڕیویە ڕێگەی هەناسە و ناڵە *** زمانی زکماک مەنع کراوە دەرکی خوێندنمان لێ داخراوە دەرمان و دوکتور بۆتە ئەفسانە لێدان و قەمچی لەجێی دەرمانە سێڵاوی نەوتم، پەیدابووی خاکم تووتنم، گەنمم، خەرجم، پیتاکم دەچێتە «ستی» و «واڵ ستریتەوە» سەدیەکی بۆ من دەگەڕێتەوە ئەویش دەستبەندی بۆمن پێ دەکڕن یاخۆ تیغێکە سەرمی پێ دەبڕن یاخۆ بۆ زیندان، دەمخەنە ناوی یان بنکەی شەڕە و مەتاری ئاوی کێوانمان هەمووی کرایە سەنگەر هێزی شەڕ و شۆڕ لێی دەخا لەنگەر موساعەداتمان هەر تۆپە و تفەنگ لاومان دەکرێنە دەستەچیلەی جەنگ چەکفرۆشانی شەڕهەڵایسێن لە ژیری گەلان گەلێک دەترسێن لە نیسێی خۆیان دەسڵەمێنەوە لە گمەی کۆتر دەڕەوێنەوە زمان هێمنی بڵێ دەیبڕن قورعان سەلامی تیابێ ئەیدڕن دەستێ بنووسێ وشەی ئاسایش توند ئەکرێ لەناو کەلەپچە و قایش *** بەڵام بێگومان خەیاڵیان خاوە مەودا نەماوە، کاریان کراوە لێدان و بەند و زیندان، زگدڕین قەنارە و قەبر و کوشتن و بڕین دەرمانی دەردی ئیرتجاع ناکا با ڕێی هەڵاتن بۆخۆی پەیاکا *** لاوانی کوردیش لەسەر ئەو حاڵەش لەگەڵ ئەم ژینەش، ئەو ڕۆژەتاڵەش دەست درێژ دەکەن بۆ دەستی ئێوە سوێند ئەخۆن لەسەر مەبەستی ئێوە تا تەڕاییی خوێن لە ڕەگیاندا بێ تا شەڕهەڵگیرسێن لە دنیا مابێ بەبێ ماندوو بوون بێ شلی و سستی تێکۆشن بە گیان لەڕێی سەربەستی نەک هەر سەربەستیی خاکی کوردستان بەڵکوو ڕزگاریی هەموو ژێردەستان ئێوەش ئەی لاوان نامە، هاوارێک لەو کوردە زۆرە باسێک، پرسیارێک کوردیش وەک ئێوە تیرەی ئینسانن شەرمە خەبەر و باسیان نەزانن کۆمەڵی بەزەی جانەوەر هەیە کورد کە ئینسانە لێی بێبەهرەیە نابێ ویجدانتان بەمە ڕازی بێ گورگ لەناو مەڕ هەرخۆی قازی بێ لەناو گۆڤار و ڕۆژنامەکانا لە کۆیوونەوەی ڕۆژ و شەوانا یادێکی بکەن لە کوردی هەژار قوولە لە گورگی وەحشی ئیستعمار گەر ئێوە دەستێک بدەنە دەستم هەر هێندەی لەناو زەلکاو هەڵدەستم کوردم بەناوبانگ ئازا و بەکارم یەک بم خەنیمی هەزار نەیارم دڵدانەوێکم ئێوە بۆ بنێرن مەرگی داگیر کەر بەخۆم بسپێرن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەشمیل سەبارەت: ١٩٥٣/٠٧/٢٧ - بوخاریست چوومە فستیواڵی لاوانی جیهان لە ڕۆمانیا. لەوێڕا ئەم شێعرەم وەک نامەیەک بۆ خێزانم نووسیوە و بە نەشمیل ناوم بردووە. نەشمیل کچەکورد ئەی باوەفا یار چاوکاڵ، خوێن شیرین، نازک و نازدار پەروەردەی ئاووهەوای کوردستان گوڵی سەرچڵ و شەمامەی بێستان جوانیت وێنە بوو لەناو هەواڵان خەندەت سەد دڵی دەبرد بەتاڵان وا تۆ حەوت ساڵە فرمێسک ئەڕێژی لە دووروەتەنیم سوێری دەچێژی کوڵمی سوورت بوون بە گەڵای پاییز ژاکاوی و شێواو لە دووریی ئازیز! *** نەشمیل ئەو دەردەی لە توە لە منیشە داری سەبووریم دەرهات لە ڕیشە منیش وەکوو تۆ هەناسەم سەردە ژینم هەمیشە هەمڕازی دەردە دڵ خوێن و چاوم ئەسرین دەڕژێنێ دووردەستیت بەندی جەرگم دەپسێنێ نەشمیل سەبەبکار بە کۆی زووخاڵ بێ ئیستیعمار وەک من وێرانەماڵ بێ تۆی بێوەژن کرد کوڕتی کرد هەتیو منیش دەربەدەر، بێ جێگا و بژیو بەڵام کە ژیاوم، ژیاوم بە ئەمەل وا ڕۆژی ئەمەل هاتەدەر لە کەل بە کوردی دەڵێن «بەری تەنگانە کورتە» مەسەلی کوردانە، جوانە زۆری نەماوە تووش ببین شادی کوردیش هەڵدەکا ئاڵای ئازادی هەرچی ڕژێنرا لە فرمێسک و خوێن کۆ ئەبێ و بەدکار تێیدا دەخنکێن نەشمیل ئەو ڕۆژە نەما تەنیا بین بێکەس بێداژدار، بێجێ و پەنا بت هومێدمان نەبێ بە فریادڕەسێ دەنگی کورد نەگا بە گوێی هیچ کەسێ نەما تۆ کوردی نایەمە یاریت دوعات لێ کراوە نایە ڕزگاریت نەما «کێ ڕەنگی ڕەشە یان ئەسمەر بۆ پیاوی سپی ببێتە نۆکەر» ڕەش و سوور و زەرد، سپی و گەنم ڕەنگ وا ئێستا یەک دڵ، یەک زمان، یەک دەنگ بۆ داوای ئاشتی و سەلام دەخرۆشن بۆ برایەتیی گەلان دەکۆشن *** نەشمیل بریا تۆش بوای ئێستە لەلام وەک من بت دیبا کۆمەڵی سەلام لە هەموو جسن و زمان و دینێ هەرچی پیاوچاکن لەسەر زەمینێ نوێنەریان لێرە دەست لە دەست دەکەن خوێنڕێژی و زوڵم و زۆر بەربەست دەکەن دەریایەک شەڕەف شەپۆلێ دەدا شەڕهەڵایسێن چۆن خۆ لێ دەدا نایەڵن کوڕمان بکوژرێ لە شەڕ پێ بکەنە بەسیە چاوی سوور و تەڕ کە تۆ مەنشووری سەلامت مۆر کرد نووکی قەڵەمت شەیتانی کۆر کرد بۆمبافرۆشان، چەتە و پیاوکوژان خاوەن سەرمایەی خوێنی گەل مژان لەو کۆخەی ئەوان ڕووخاندیان بە بۆم چەند هەژارێکی وەکوو خۆت و خۆم قازییە و یەک یەک دێتە بەردەستی هەرکەس هەقی خۆی دەنێنە مستی *** مەڵێ کۆخی مە تەنگە و ئەوان زل تێوە ناچێ ئەو شان و زگ و مل گەر دادئەستێنی بە هەق بێتە جێ وشتر بە کونی سوژندا ئەچێ مەڵێ دەس نادەن قەڵایان بەرزە عاسمانڕووشێنن نایەنە لەرزە باوەڕمان پتر بەرز و قەوییە لەڕاست سباتمان عاسمان نەوییە مەڵێ بە فڕۆکە دەردەچن لە چەنگ خۆ دەشارنەوە لە جێی ڕەش و تەنگ هوردووی کرێکار بەهێز و نەمر ئەوان کەروێشک بە عەڕابە گر چاومان وا فێری ڕەشی زیندانە دەبیندرێنەوە هەرکوێ جێیانە کە نەما تۆوی خوێنمژ و زۆردار دنیا دەکرێتە بەهەشت و گوڵزار کۆشکی دە قاتی ئاغا بەش دەکرێ ئێمەش چاوێکمان خانوو پێ دەبڕێ نەشمیل من و تۆش بێ ترس دەژین مناڵمان دێنە گەشکە و پێ کەنین لێیان دەگەڕێین کوردی بخوێنن بە زمانی زگماک یەکتر بدوێنن کە کۆمەڵێ وا کۆ ئەبێتەوە ئاڵای کوردانیش دەشەکێتەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەرام بۆ کچێکی سۆڤیەتی سەبارەت: ١٩٥٩/٠٢/٢٨ - گیرتسن، موسکۆ لە سیناتۆری «گیرتسن» بووم لە نزیک مۆسکۆ. کچێکی کوردیزانی لینینگرادی نامەیەکی دۆستانەی بۆ نووسیبووم. بەڵام ئیمزاکەیم بۆ نەخوێندرایەوە، لە وەراما ئەمەم بۆ نووسیوە: کیژە ڕووسەکەی ناوت نازانم نامەکەت گەیشت قەزات لە گیانم سووریی دایەوە بە گۆنەی زەردم گفتت هەتوانن بۆ چاری دەردم منیش بە دیاری لە کوردستان ڕا یانی لە وەڵگەی دیدەمەستانڕا لە چاوڕەشان و لە باڵابەرزان کوڵمەگەشان و نەشمیلە و تەرزان پەیامم پێیە بۆ چاوی شینت بۆ لێوی سووری بە پێکەنینت ماچم هێناوە بۆ دەمی تەنگت ڕوانین لە باڵای نەمامی شەنگت تەماشام پێیە بۆ کوڵمی ئاڵت دڵم دەترسێ لە دانەی خاڵت کوردیش زۆر جوانن بەڵام ئەسیرن لە دەس داگیرکەر بە جوانی پیرن گیرۆدەی دەستی تورک و ئێرانن لەنگۆ داخوازیی یاریدەدانن ئەگەر وەکو تۆ ئەویش ئازاد بن وەک هەموو گەلان دڵخۆش و شاد بن لە منیش دەتارێ باری هەژاری دەکەومە کۆڕی یاری و دڵداری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پاڵەوانێک سەبارەت: ١٩٥٩/٠٧/٠٨ - مۆسکۆ لە بەغدا جێژنی یادی یەکەم ساڵی شۆڕشی ١٤ تەمووز و دامەزرانی کۆماری کورد و عەرەب ئەکرا. لە مۆسکۆڕا ئەم پیرۆزبایییەم نارد و لە ڕۆژنامەی خەباتدا چاپ و بڵاوکرایەوە: شەوێ ڕەش وەک دڵی زۆردار مات، بێهەست، وەک بەختی هەژار سەرخۆش و بێهوشن پیاوکوژ لە خەودان زگزل و خوێنمژ لە نێوان خانەقین و فاو سوور و تەڕن ملیۆنها چاو بێخەو، خوێنیان تێ چڕژاوە چاوی دایکی دڵ برژاوە دیدەی ساوای نیوەمردوو بێ دایک و باب پێوەندکردوو گەلێک چاوی لاوی گەفان لە باقووبە و نوگرەسەلمان پڕخوێنن غەزەب دەبارن خوێنەخۆڕی ئیستیعمارن کزەی شەماڵ، سۆزەی زریان دڵگەرمن بە ئاه و گریان ئەو بۆ شیمال، بۆ جەنووب ئەم دەم بە ناڵە، دڵ پڕ لە خەم دەجلە و فورات بەیەک دەگەن دەردەدڵ لای یەکتر دەکەن ئەو لەسوێی کورد وێڵ و شلوێ ئەم لە دەردی عەرەب دەدوێ یەکتری دەگرنە هامێز بە یەک بوون دەبنە خاوەنهێز *** لە جەرگەی ئەو شەوی ڕەشا ڕەشی چی! لەو ڕۆژەی گەشا پێ بە عەرزا کوتانێک دێ نەعرەتەی پاڵەوانێک دێ عەبدولکریم دەگوڕڕێنێ قەڵای بەدکار دەلەرزێنێ سەرخۆشان ئەغیار دەبنەوە بێهۆشان هوشیار دەبنەوە ئەوانە خوێنمژی گەلن چی زگزل و تەوەزەلن ئەوانەی ئێمەیان دەخوارد خۆیان لە مافی گەل دەبوارد وا کونە مشکیان پێ تەنگە لاقی هەڵاتنیان لەنگە گشتی دزەو گای خۆی دەوێ چارشێوی ژن بەر ناکەوێ یەک لەسەر هێلکان کەوت کڕ یەک کەوتە سەر پرزەی ئاخوڕ تەزین هەموو دز و قزە ڕێگەی بڕا فێڵ و گزە با بڕووخێ کۆشکی پاشا هەنگاو بنێن بەسەر لاشا لاشەی سەگەلی ئیستیعمار زۆر لەبارن بۆ پەت و دار پاڵەوان عەبدولکەریمە دوژمن پڕ لە ترس و بیمە *** ڕۆژی چاردەی تەمووز، شۆڕش لە سێ چوار وشەدایە گش بەڵام مانای گەلێک زۆرە پادشاخۆرە، زۆری شۆرە بۆ داگیرکەر ژەقنەمووتە نانی برسی و بەرگی ڕووتە بۆ خوێنمژان ژەهری مارە یاری گەلانی ڕزگارە بۆ نان پێزە، بۆ کز هێزە شەڕکوژە و ئاشتی پارێزە لە نەدار پیشە و هونەرە لە نەیار شیر و خەنجەرە بۆ بێکاران پارە و کارە بۆ جوتیاران زەوی و زارە لەشساغیە بۆ نەخۆشان مەرگە بۆ گێچەڵ فرۆشان ئازادیی پێنووس و دەمە تا بێژی و بنووسی کەمە پاڵەوان عەبدولکەریمە قایم دادەڕژێ ئەو هیمە *** شۆڕشی گەل لە گەلاوێژ وشەی کورت و مانای درێژ یەکبوونی عەرەب و کوردە ڕێکبوونی درشت و وردە نەمانی کۆنەپەرستان بەرگیری لە بەرهەڵستان گەڕانەوەی بارزانییە خێرە و خۆشی و هەرزانییە مرداربوونی شەووافانە بەشداربوونی بێ مافانە ئامریکا ڕووگرژ و مۆنە با بمرێ ئەمری کای کۆنە نەخۆش کەوتنی ئینگلیسە لە ترسی دواڕۆژمان سیسە فڕێمان دا لەمپەر و کۆست مۆسکۆ و پەکینمان بوونە دۆست عێراق کە ئازادە و شادە جێی دادە قیبلەی مرادە بۆ کوردی دیکەش لە لاوە موژدەی ئازادیی هێناوە بەرەو خۆشبەختی چوون هەلە شۆڕشە و شۆڕشی گەلە پاڵەوان عەبدولکەریمە چینی هەژار نەڵێ: نیمە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پیرۆزبایی سەبارەت: ١٩٥٩/٠٤/٢٣ - گیرتسن، موسکۆ ڕاسپاردەیەکی ڕادیۆی مۆسکۆ لە سناتۆری «گیرتسن» هاتە لام، داوای لێ کردم کە بەهۆی جێژنی یەکەمی مایۆ وەڵامێک بۆ گەلی عێراق بنێرم، منیش لەگەڵ پێشەکییەکی کورتا ئەم شێعرانەم بە دەنگی خۆم تەسجیل کرد و شەوی ١٩٥٩/٥/١ سەعات ٣٠: ٩ لە ڕادیۆ مۆسکۆڕا بڵاو کرایەوە: لە مۆسکۆ مەکۆی ڕزگاران لەناو جەرگەی دۆست و یاران لە پەنا کۆشکی کرملین لەکن گۆڕی پاکی لێنین لە بەرانبەر ئەستێرەی سوور جێ هومێدی نزیک و دوور لە مەیدانی سووری شارا لە ڕۆژی جێژنی ئەیارا گوڕەی ملیۆنها کارگەر کە کردەیان هاتۆتە بەر بەرەو عێراقی ئازا و گورد بۆ کۆماری عەرەب و کورد بەڕێ دەکەین پیرۆزبایی پەیمان بەستنی برایی شاباشی چەمی ڤۆڵگا و دۆن پێشکەش بە زەڵم و تانجەڕۆن پیرۆزبایی نیڤا و سەیحوون بۆ فورات و دەجلەی دڵڕوون کرێکاری عەرەب و کورد ئازاد بژین دوژمنو مرد بەرەو پێش ببزوون بەرەو پێش لە کەس نەوبێ ترس و ئەندێش کێ لەگەڵتان بە گێچەڵە بە دەست و پێ کەوتە تەڵە بزانن ئێوە نە تەنیان دۆستی ئازادیخوای دنیان دەستمان لە دەستی یەکدایە مەڵێن دوورە ئەو مەودایە محەببەت دووریی بۆ نییە فەرقی بەغدا و مۆسکۆ چییە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پەڵەهەورێک سەبارەت: ١٩٥٨/١٠/١٠ - بەغدا بەڕاستی زۆر دڵتەنگ و ناهومێد ببووم، پەیمانی بەغدا لە هەڕەمەدا بوو. هەروا هێچک ئەکێشرا و ئاڵقە لەگەلی کورد تەنگ ئەکرایەوە و هیچ دەرەتانی پشوودانی نەمابوو. کەچی لەپڕ سەرلەبەیانییەک بە دەنگی کوودەتای عەبدولکەریمەوە ڕاپەڕیم، بە دیاریکردنی مافی کورد پارشەوم کرد و بە موژدەی هاتنەوەی بارزانی بەربانگم کردەوە. لەیەکەم ئاهەنگێکا کە بۆ بەخێراتنی بارزانی لە «ساڵۆنی گەل» لە بەغدا گیرا. من ئەم شێعرەم خوێندەوە: کوڕگەل کوڕی کوردی نەبەز مەوەستن کۆوەبن بەلەز دەس بگرن گۆوەندی گەلە هەڵخەنە هەڵپەڕکێ هەلە بابیڵێن «دیلان» و «ڕەشۆڵ» «خەمە» لێدا زوڕنا و دەهۆڵ جێژنە و جێژنی ئازادییە جێژنی مەرگی بێدادییە جێژنی چوونی ئیستیعمارە ڕۆژی ترسی شا و بەیارە دڵەکوتەی کوردخۆرانە لەرزینی خاوەن زۆرانە ئەفیوونکێش چورتیان پارەیە ملیان خزمی سێدارەیە بیلمەزی پیسی گوێنەبیس لێی ئاڵۆزا ڕیس و گوریس *** با ئارەقی ڕووی ئازادان فرمێسکی شادیی دڵشادان نەخوازە هی کۆنەدیلان بڕژێتە ناو کۆڕی دیلان بە گەرمیی دڵ و گرمەی پێ بۆخ بکا و هەڵمی بڵند بێ لە ئاسمان ببێتە هەورێک لە کوردستان بدا دەورێک بای ئازادی بیبزوێنێ لە چیاکانم خۆی بنوێنێ لەسەر شاخی هەورامانێ داوەستێ و بدات وچانێ بیبینن هۆزی جافرسان با بزانن باوی چوو ترسان پشوێک بدا لە بێستوون تا بزانێ ڕابردوو چۆن بوون! ئاو هەڵگرێ لە تاقبوستان سەرچاوەی ژین لە کوردستان تەم لە ئەڵوەند بڕەوێنێ با بۆ کەس سەر نەنەوێنێ بڕوانێتە کانی سانان جێگە خوێنی پاڵەوانان بچتە سەر گۆڕی قەدەمخێر ئەو کیژە وردەی نێرەشێر با گیانی شادبێ لە گۆڕا بێ خوێن ناچێ دەور گۆڕا لە گەڵباخی، لە ڕەنگڕێژان دەم شیرن کا تاڵی چێژان بۆ تیلەکۆ، بەرەو هەوشار موژدە بێ باویانە ئەوجار لە سەقز لە جێی سێ داران بڕژێنێ چەند تنۆک باران تێ بگەن بەگزادەی شێرزاد نێزیکە بستێنرێ داد سەرێک هەڵبێنێ لە بانە زۆر ئازان ڕۆژ ڕۆژی وانە ببینێ سوێسنی و گەورکان مەلکەمووتی فارس و تورکان با بچتە مەڵبەندی مەنگوڕ کوڕی بەگوڕی عەجەمدڕ ڕۆڵەی بایزپاشا و باپیر هەرچی بگری هەم شێر هەم شیر لە دەشتی شنۆ و لاجانێ ببێتە هۆی دنەدانێ چی مامەش و هەرکی و زەرزان گیان بۆ وڵات دەدەن هەرزان *** سەر هەڵێنێ لە مهاباد پاتەختی کۆماری ئازاد لە جێ دارەکەی چوارچرا ئەو جێی قازیی پێدا کرا چەند دڵۆپێک هەڵوەرێنێ خەو لە چاوان بپەڕێنێ موژدە بۆ لاوان بنێرێ نەمامی شۆڕش بدێرێ بچتە مەڵبەندی شکاکان جێ ڕاوگەی ئازا و سوارچاکان کێوی ئاگری داگرێ ئاگری شۆڕشە و نامرێ لە ساسۆن و لە چیای مازێ تۆڵە ئەستاندن بخوازێ بۆ سەر دەرسیم باداتەوە خوێنی کوردان بشواتەوە با گۆلی وان و دەریای ڕەش بوکڵن وەکوو خوێنی سیاوەش لەسەر زاگرۆس بگرمێنێ تورک و عەجەمان بدوێنێ: *** خۆبگرن، نۆرەمە نۆرە لە کوێتانە کارم زۆرە! ئیقبال بمرە بە شاتەوە وا ڕۆژی تۆڵە هاتەوە هەتیوەکەی ڕەزا کەچەڵ دەتنێرمە کن نووری و فەیسەڵ نەقڵت نەقڵی شای مشکانە ئەقڵت عەقڵی سەر وشکانە بۆژۆیە لام چاووڕاوت دەتۆپی و ناکەومە داوت ناسیۆنالیسمی موسبەتت دەیکەم بە سێدارە و پەتت دنبەگی درۆت دڕاوە سمایل ئاغام لە بیر ماوە تۆڵەی هەمزاغای مەنگوڕم دەستێنم، ورگت دەدڕم خوێنی قازیت لێ دەستێنم نیاگانت دەسوتێنم *** ئێوەش ئەی گجووکی گەماڵ هاکا هەڵم نان بە تەماڵ بۆ تۆڵەساندن هەڕەتە خوێنی کوردان یەک بە سەتە تۆڵەی شێخ سەعیدی پیران بە هەزاران شێخ و میران شێخ قادر و غەوسی سانی عەبدولسەلامی بارزانی خوێنی خالیدبەگم دەوێ ڕۆژی بەختت کەوتە شەوێ *** ئەو کوردی بێ هێز نەماوم پشت ئەستوورم ڕوونە چاوم ڕێوشوێنی خۆم باش دەناسم بۆتە برام کەریم قاسم! قاسمێ کە لێو ڕاپەڕی جەرگی تۆ و ئامریکای بڕی تۆڵەی گەلی ئەستاندەوە کورد و عارەبی ژیاندەوە بوونە دۆستم مۆسکۆ و پەکین لەگەڵ هێزی گەلان یەکین *** گەر بارزانی دێتە بیرتان زۆر ئاو هەڵدەگرێ هەویرتان بارزانیی تورک و عەجەمکوژ بارزانی مەرگە بۆ خوێنمژ بارزانیی شێری کوردستان گیان بەری، گیان لەسەر دەستان بارزانیی داڵدەی ئازادی داسی هەژگەڵی بێدادی کوتکە لەسەر خوێنمژی کورد بژی بارزانی، بژی کورد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پەیام بۆ ماوماو سەبارەت: ١٩٥٦/٠٣/١٨ - بەغدا هەواڵێکی کورد گوتی کچێکی کینیایی هەیە لە لەندەن، گۆڤارێک دەنووسێ، گوتوومە شاعیرێکی کورد شیعری بۆ ماوماو نووسیوە، جا قەرارە بۆی بنێرم و ئەویش بە تەرجەمەوە چاپی کا، منیش ئەمانەم نووسی ناردم: ماوماو من و تۆ دوو دۆستی هاودەرد بە خوێنی گەرم و بە هەناسەی سەرد هەردوو گیرۆدەی دەست ئیستعمارێک هەردوو مارانگاز بە نێشی مارێک ئەو وەحشەی بە دەم کینیامژە بە جووتە و چەپۆک کوردستانکوژە من و تۆ ماڵمان بەرەڵڵا و بێخێو پڕنەوت و گەنم پڕ لە زێڕ و زێو تۆ بە قسەی کاهین من بە گفتی پیر تەوەککەلگیر بووین، ببن خوداگیر لەیەکترکوژی و دوژمنی یەک بوون بیری یەک بوون و دوژمن لەبیر چوون دێوێکی پیاوخۆر، فێڵباز و بەدکار لە پێستی مەڕدا گورگێکی خوێنخوار شەیتان لە پێستی مەلائیکاندا لەژێر سێبەری پیر و کەهاندا شارستانیەتیی سپیان بۆ هێناین گورگان کەوتنە کۆز، لمبۆزیان تێ ناین هاتن فێرمان کەن چۆن مەدەنی بین چۆن نانبڕاوی دەستی دەنی بین چ زوو مامۆستای سپی دز دەرچوو! زگپڕی درۆ درۆی لەبەر چوو کاڵ و کوڵیویان گشت لێ فڕاندین گۆشتیان برژاندین ئێسکیان کڕاندین دزییان، بردییان هەر شتێ ماڵ بێ وتیان ماڵخوراو بە کۆی زوخاڵ بێ *** ئێستاش بە قسە هەرخۆی هەقدارە دروستە دز بێ خاوەن حەزارە قەیناکا بدزێ هەر نانێ هەتە تۆ بڵێی برسیم پێت دەڵێ چەتە تۆ بۆ مەزەی ئەو جگەرکەبابی مەڵێ ئاخ و ئۆف دەبیە ئیرهابی ئەوان بە بۆمبا بمانکوژن چش وەحشین بە مێشیان ئێمە بڵێت: کش گەر بخنکێنن کۆرپە ساواکەم دەبێ من بچم بووردن داوا کەم تا کوڕی بۆر و ڕەشمان خنکاوە مامۆستای سپی دەستی ئێشاوە گەر بستڕمەوە تفیان لەسەر ڕووم هێشتا هەر کێویم، ئەدەب فێر نەبووم گەر نانبڕاو و خانە بەربادین قەیناکا، لەگەڵ دنیا ئازادین خانەوێرانی، شەقێ لە خەم دە دڵخۆشن خەڵکی «داونینگ ڕەقەم دە» گوێ مەدەرێ خۆت کە ڕووت و برسیت خۆش ڕادەبوێرن خەڵکی «واڵ ستریت» گەر کورد و ماوماو بەبێ ڕۆن کوێرن خۆ «داڵس» و «ئیدن» تەسەل و تێرن *** گەر دیموکڕاتی و ئازادی گەلان ئەمەیە، خۆزگەم بە ورچی تەلان کەنگێ قانوونی جەنگەڵ وا بووە چ جانەوەرێک ئەمەی خواردووە! ئەگەر ئازادی مانای هەر شادی بۆ بەهێزان بێ، تف لە ئازادی *** برام خەم مەخۆ دەوران دەورانە هاکا تێکچوو ئەم دەور و دووکانە قانوونیان تفی سەربەرەوژوورە مەرگی سەگی هار مەشهوورە سوورە ئەو خوێنە ئاڵەی ئەوان لە تەنمان ڕژاندیان لەسەر خاکی وەتەنمان لاشەی لاوانی لە خوێندا شەتڵ دەدێرێ کەوا خراونە بن گڵ هەربینا شین بوو، بوو بە گوڵی سوور بۆنی ئازادی دا نزیک و دوور نەمامی باڵای شەهیدانی لاو گوردانی کوردان مەردانی ماوماو ئەو شەهیدانی سەربەست و ئازاد چ لە نایرۆبی یان لە مهاباد بەرز دەبنەوە و دەبنە سێدارە پێیان دادەکرێ هەرچی بەدکارە ئاڵای ئازادییان لەسەر هەڵدەکرێ شۆقی ئازادی دنیا دادەگرێ ناترسێین خوێنمژ بێنەوە سەرمان دەبنە کوتک و داس، ڕمب و خەنجەرمان ئەوسا هەموومان خۆش ڕادەبوێرین لەشوێن ئیستیعمار نەفرین دەنێرین ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چەپکە گوڵێک سەبارەت: ١٩٥٨/١١/١٤ - قاهیرە لە بەغداوە بە قاهیرەدا بۆ مۆسکۆ دەچووم، کوردەکانی بەشی کوردی ڕادیۆ قاهیرە هەلیان بۆ هەڵخستم کە وتار و شیعر لەسەر ڕادیۆ بخوێنمەوە، منیش ئەم شێعرەم کە هەر بە هۆی هاتنەوەی بارزانی نووسیوە لە ڕادیۆ قاهیرەوە خوێندمەوە: پەری هومێدی گەلی کورد ئەم ڕۆژانە بە دەستوبرد لێوبەکەن، بزە لە چاوا لەپێش گزنگی هەتاوا لەگەڵ کزەبای بەیانا دەگەڕا بە کوردستانا لە هەرلا گوڵچنیی دەکرد دیاری بوو، بۆ دیاری دەبرد *** لە بۆتان گوڵێکی هەڵکەند دوو لە ئاوباریک و دەربەند چڵێک لە دەرسیمی سەرشین یەک لە مهابادی خوێنین لە قەرقامیش، لە چیای ساسۆن چنی گوڵی سووری بەبۆن سووری بەڕەنگی خوێنی دڵ بەستی بە ئاوات چەپکەگوڵ هێنای پێشوازی بارزانی دەسبەتاڵی بە عار زانی هەر گوڵ بەدەم هاوار دەکا باسی دار و زۆردار دەکا کزن لە ژیانی ژێردەستی داخ لە دڵن لە پێپەستی پێمان دەڵێن بە زمانی حاڵ: کوردە با بەس بێ ژیانی تاڵ زۆر شەرمە ئەو ژینە حیزە کوڵی و سەرڕێژی کرد دیزە گانا و گینیا ڕزگارن کوردی مە هێشتا ژێربارن ژێرچەپۆکەی شا و بەیارن هێشتا بۆ یەکتر نەیارن ئازا نین، باشە بیزانن بەردەستی حیزی حیزانن ئەگەر ئێوە ئازا و کوڕن بزگوڕێک لەمە دادڕن خوێنمان ڕژا لەڕێی گەلا میر و ئاغا و شێخ و مەلا لاشمان هەر بۆیە کەوتە گۆڕ نەماندەویست بژین سەرشۆڕ لە گیانی بەزۆر بردوومان لە ڕەگی دڵی زیندوومان گوڵی سووری لە ڕەنگی خوێن ڕووا. تا لەگەڵتان بدوێن لێی هەڵمژن بۆنی خوێنێ دنەو دا و بتانبزوێنێ ئەوەی ئێمە لەڕێی مردووین لە مێژوو نەمری کردووین دەیسپێرین بە دەست ئێوە ناشێ پاڵ کەون لەجێوە مەژین بە تەنبەڵی و خەون یان سەردانێن یان سەرکەون ئێوەش شوێنی مە ڕەچاوکەن نیشتمان بە خوێن پاراو کەن کێ لەڕێی گەل بچتە خاکا بەختەوەرە و زیان ناکا بۆخۆو هەقی خۆ نەستێنن هەتا هەتا دادەمێنن ببیسن پەندێکی پیران «بێ شێون بە هیوای جیران» کورد ژێرچەپۆکە و هەژارن بریندارن، لەبن بارن دەربەدەرن، چۆن دەربەرن! ئازا دەفریایان وەرن دەردی ئێمەو بێتەوە بیر بیخەنە کار قەڵەم و شیر ئەگەر لە دەستو دەرچێ هەل دەکەونە بەر جنێوی گەل جنێوی گەل زۆر چەتوونە ناچنە ژێریەوە لێن ڕوونە ببزوون کوردستان ئازاد کەن هێزی داگیرکەر بەرباد کەن شین بکەن داری ڕزگاری بیگۆڕن باری هەژاری ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کورد بێکەس نییە سەبارەت: ١٩٥٣/٠٦/١٥ - بەغدا ئەم شێعرانە لە ژمارەیەکی گۆڤاری «ڕزگاری» ی پارتیدا چاپ کراوە: ڕۆژی خۆشیت هاتە ئاسۆ ئەی گەلی خەمباری کورد ڕۆژهەڵات ڕۆشن دەکا شەوگاری تاڵ و تاری کورد کۆتری پیکاسۆ کە موژدەی هێمنی هێنا گوتی: مرد بەسەرچوو ڕۆژی ئیستیعباد و ئیستیسماری کورد کەوتە لەرزە تەنبەڵی خایین بەگەل، مێشک و دڵی توندە ڕیشەی داکوتا هێزی پڕۆلیتاری کورد هێزی ئیستیعمار کە هێندێک مفتەخۆری زگزلن چەرمی ملیان خۆش دەکا زۆر زوو تەناف و داری کورد زوو دەبێ ئاسنگەر و جووتێر بە کوتک و داسەوە هەڵبڕن بوکتن بەجووت ئەستۆ و سەری بەدکاری کورد نایەڵین فاشیستی وەحشی ئامریکای داخوازی جەنگ بیدەنە بەر بۆم مناڵ و ماڵ و لادێ و شاری کورد کێ دەڵێ کورد بێکەسە؟ گشت ئاشتیخوازانی جیهان خێرخواهی موڵکی کوردستانن و خەمخواری کورد هیند و چین و کۆریا بۆ کوردەواری جەنگ ئەکەن کرملینە و هێزی چین، پشت و پەنا و داژداری کورد لاوەکان هەرکاتێ جێژنی ڕۆژی ئازادی دەکەن بێننەوە بیرتان هەژارێک، شاعیرێکی زاری کورد داوەتێکی ڕەشبەڵەک بگرن لە دەوری گۆڕەکەم یەکتری ماچ کەن بە یادم دڵبەر و دڵداری کورد ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەر کوردم سەبارەت: ١٩٤٨/٠٧/٠٩ - بەغدا ئەم شێعرانەم لە پشتی وێنەیەکی یادگاری نوسیووە. بە دەربەدەری یان لە ماڵی خۆم لە خاکی عەرەب، لە ئێران و ڕۆم کۆک و پۆشتە بم، ڕووت و ڕەجاڵ بم کۆشکم دە قات بێ، وێرانەماڵ بم ئازا و ڕزگار بم شادان و خەندان یان زنجیر لە مل لە سووچی زیندان ساغ بم جحێڵ بم بگرم گوێسوانان یان زار و نزار لە نەخۆشخانان دانیشم لەسەر تەختی خونکاری یان لە کۆڵانان بکەم هەژاری کوردم و لەڕێی کورد و کوردستان سەر لەپێناوم گیان لەسەر دەستان بەکوردی دەژیم بەکوردی دەمرم بەکوردی دەیدەم وەرامی قەبرم بەکوردی دیسان زیندوو دەبمەوە لەو دنیاش بۆ کورد تێ هەڵدەچمەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوچک و سپۆتنیک سەبارەت: ١٩٥٨/٠٤/٠٥ - قبور البیض، سووریا - ئەم کورتە نومایشەشم کە هەر بە هومێدی یارمەتیدانی سۆڤیەت نووسیوە خەیاڵەکەم لە هەڵدانی مانگی دەسکردیانەوە بۆ هاتووە تازە تاو هەڵاتووە، کەڵەشێرێکی سووری پۆپەلار لەسەر لاقێک خۆی لەبەر خۆرەتاو هەڵخستووە، مریشکێکی زەردی سەربەکڵاوە بە قرتەقرت دان بۆ جوچکان هەڵدەگرێتەوە، سێ مناڵی ڕووت و پێخواسی کوردیش لە تەمەنی چوارپێنج ساڵیدا لە ترسی سەرمای بەیانی هاتوونە بەر بەڕۆچکە و هەڵیش دەلەرزن و سەیری جوچکانیش دەکەن. جووجەڵەیەک مل قوت ئەکاتەوە و دندووکی لە دایکی نزیک ئەخاتەوە و جیوجیوێکی دەکا: جوچک: تازە تێکوڵم شکاندبوو خۆم بن باڵت خزاندبوو لە خەوما دیم باڵدارێ زەرد بەجێی هێشت زەوی و دار و بەرد کۆلارێکی بەرهات کوشتی هەڵۆ خۆیان وەشارت گشتی مانگیشی دایە پشتەوە مریشک: قی قی ئەوە زیندە خەوە جوچک: دەیسا چبوو ئەو جیک جیکە؟ کەڵەشێر: قوقو، ئەوە سپۆتنیکە جوچک: کردوویە کام تیرەی مرۆڤ؟ کەڵەشێر: سەوێت زەمانی خرۆشۆف مریشک: لەو ڕۆژەوە ئەمە دیارە بێ ترس بووین لە کۆلارە جوچک تێکڕا: لەسایەی سۆڤێت دڵشادین لە چنگ کۆلارە ئازادین مناڵەکان: بێژن وەدەم چینەی هەرزن کوردیش دەرچن لەدەست دوژمن جوچک: یاخوا دەرچن، یاخوا دەرچن ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کەر بۆ سەر زەماوەند سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی کەریان بانگ دەکرد بێتە سەر شایی کەر هاواری کرد: ماڵی وێرانم وا هەڵناپەڕم سەرچۆپیم دەنێ گۆرانی خۆشیش کەمتر دەزانم بە خوا دەترسم بمکەن بە ئاوکێش یان باراشی باش بێتە سەرشانم مامۆستا هەژار، بۆ کوردستان، چاپی نۆهەم ١٣٩٢ هەتاوی، لاپەرە ٢٥٣و٢٥٤. کەری بانگ‌کراو بۆ سەر شایی ﻭ ﺯەﻣﺎﻭەﻧﺪ ﺟﺎﺭێ کەﺭەێکیاﻥ ﺑﺎﻧﮓ ﮐﺮﺩ بۆ شادی ﻗﺎﻗﺎ پێکەنی کەﺭ بە ئاﺯﺍﺩﯼ کلکی بەرزۆ کرد لوتی هەڵ‌بڕی بە دڵێکی خۆش جارجار ئەزەڕی ﻭتیاﻥ تۆ بۆچی ﻭﺍ ﭘـێﺋـەکەﻧﯽ؟ خۆ ﺑـﺎنگ‌ﮐـﺮﺍﻭﯼ سەﺭ ﺯەماﻭەنی ﻭتی ﻣﻦ بۆیە ﻭﺍ پێ‌ئەکەﻧﻢ ﻧـە ﺩەهۆڵ کوﺗﻢ، نە ﺷﻤﺸﺎڵ ﮊەﻧﻢ ﻧـە سەﺭچۆپی‌کێش، نە ﺩﻭﺍییﮔﯿﺮﻡ ﻟـەبەﺭ بارکێشاﻥ زیز ﻭ ﺯﻭیرﻡ ﻧــە هەڵپەڕکێﮐـەﻡ ﻭەک هەڵپەڕینە ﻧــە ئاﻭﺍﺯەکەﻡ جوﺍﻥ ﻭ شیرینە بەوا مەنوارە کز و کەساسم ﻣﻦ ﻭەک خەڵقی نیم خۆم ﭼﺎک ئەﻧﺎﺳﻢ ئەزانم بۆیە ﻣﻦ بانگ ﮐﺮﺍﻭﻡ حەماڵی ﺩﺍﺭ ﻭ بەﺭمیلە ئاﻭﻡ چەند خۆشە ﮔﺸﺖ کەﺱ جێی خۆی ﺑﺰﺍنێ بە قەﺩ جەﻭهەﺭﯼ٬ شەئنی١ خۆی ﺩﺍنێ نەک چۆلەکە ﺑـێ ﻭ ﻭەک باﺯ بێتە ڕﺍﻭ ﺑــە سەﺭەخەﺭی٢ خۆی خاتە ناﻭ ﺩﺍﻭ ١. شەئن: کار٬ حاڵ. ٢. سەرەخەری: پڕکێشی، بە قینداچوون٬ لاساری‌. «دیوانی قانع، باخچەی کوردستان، خەلیفە شوکڕوڵڵا دووهاڕووت، لاپەڕە ١٠١ و ١٠٢.» که خری را به عروسی خواندند خر بخندید و شد از قهقهه سست گفت من رقص ندانم به سزا مطربی نیز ندانم به درست بهر حمالی خوانند مرا کآب نیکو کشم و هیزم چُست خاقانی شروانی، بهشت سخن، جلد دوم، چاپ ١٣٦٦، انتشارات پاژنگ، صفحه ٥١٣. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ژارگەی ماران سەبارەت: مامۆستا هەژار، بۆ کوردستان، چاپی نۆهەم ١٣٩٢، لاپەڕە ٣٢٥ و ٣٢٦. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی تەخمیسی بارگەی یاران مامۆستا هەژار شێعری مام هێمنی 'تخبیث' کردووە بەربەڕۆچکەش هەیە سەرمامە شەوان من چ بکەم؟ ئەم مناڵانە کە بێ کراس و کەوان من چ بکەم؟ دڵی بردووم کچەتیوی کەرەوان من چ بکەم؟ دێت و ڕادەبرێ وەكو سەروی ڕەوان من چ بکەم؟ کە بەقوربانی نەکەم ڕووحی ڕەوان من چ بکەم؟ من نە شەرقیم و نە غەربیم و نە ئەمریکی، نە ڕووس نە موسوڵمانی بەڕاستیم و نە جووم و نە مەجووس پیر و زورهانم و خورپەی دێ دڵم بۆ کچی لووس قەدی ئەو شۆخە وەکوو دووخ و خەدەنگە ئەفسووس پشتەکەم کۆمە وەکوو ماڵی کەوان من چ بکەم؟ سەرە لەرزۆک و قول و چۆکە شل و زگ پەنەماو لاملم خواره، پشووم سواره، پڕووش و کزەچاو چوار پەلم فل بوو لەشیشم بووەتە لانکەشکاو تازه هەنگاوی شلم کوانێ دەبێ بۆ شەوڕاو جوانە زۆر جوانە بەڵێ ڕەوتی کەوان من چ بکەم بە زگی برسی خەوم نایە هەچەند وەربکەوم ئارەزووم هەر ئەوەیە نانێ گەرم بێتە خەوم وەکی ڕەشکێکی ڕزیو پس پسە گش قڵف و گەوم زەبری ئاوزەنگی بڕا و شل بووە دەستی جڵەوم دێ دەنا پڕمەی بۆر و بەدەوان من چ بکەم دمدمی چی ئەوە دوێنێ بوو، ئەمن زۆر کەونم دایکەوای ڕەحمەتی ئەوسایە کوتابووی تەونم وشک و ڕەق بوومەوە تازە دەگەڕێم بۆ شەونم ژوانی خۆشی هەڕەتی لاوەتی دێتە خەونم کاتی ئاویلکە لەگەڵ زیندەخەوان من چ بکەم خەڵکی پێی وایە لە خۆشییانە هەرا و گاڵەم دێ نا براکەم لە دەسی زاڵمەکان زاڵەم دێ ورتەیی کۆنەبرینانی دەم‌ئاواڵەم دێ شەو هەتا ڕۆژێ لەبەر ئێشی لەشم ناڵەم دێ دێتە گوێم دەنگی گەلۆ و نیوەشەوان من چ بکەم لە چیایان و لە دەشتان و لە لادێ و شاران هیچ شتێک ئێستە نەماوە وەکوو جاری جاران دەوەرە سەیری بە ڕۆژی مژ و گۆپاڵ‌باران بارگەیان تێکەوە پێچاوە بەڕێ بوون یاران لە دەنێ وا بە تەنێ پاشی ئەوان من چ بکەم خۆم وەکوو زەڕنەقوتە و زاڕۆڵەکانم ڕووتن حەوتی وام هەن کە دەمی خواردنێ وەک حەو حووتن دوێنێ ئێوارێ لەسەربانێ هەڵمخست تووتن سروە هات خونچە گوڵی باخی ئەدەب پشکووتن باخەوانی گەرکە تازەجەوان من چ بکەم خاڵەباس یادی بەخێر ئەو دەمی دایکی مردبوو هەر وەها وشک و برینگ نایە قەبر نەیشردبوو دێیەکەی ئێمە هەمووی دێم و تەلان و گرد بوو ئاو نەبوو ئەو دەمی هێمن مەلەوانی کورد بوو ئاو شوکر زۆرە وەرن زوو مەلەوان من چ بکەم هێمن › بارگەی یاران دێت و ڕادەبرێ وەکو سەروی ڕەوان من چبکەم؟ کە بەقوربانی نەکەم ڕووحی ڕەوان من چبکەم؟ قەدی ئەو شۆخە وەکو دووخ و خەدەنگە ئەفسووس پشتەکەم کۆمە وەکو ماڵی کەوان من چبکەم؟ تازە هەنگاوی شلم کوانێ دەبێ بۆ شەوڕاو جوانە زۆر جوانە بەڵێ ڕەوتی کەوان من چبکەم؟ زەبری ئاوزەنگی بڕا و شل بووە دەستی جڵەوم دێ دەنا پڕمەیی بۆر و بدەوان من چبکەم؟ ژوانی خۆشی هەڕەتی لاوەتی دێتە خەونم کاتی ئاویلکە دەگەڵ زیندەخەوان من چبکەم؟ شەو هەتا ڕۆژێ لەبەر ئێشی لەشم ناڵەم دێ دێتە گوێم دەنگی (گەلۆ) و (نیوەشەو) ان من چبکەم؟ بارگەیان تێکەوە پێچا و بەڕێ بوون یاران لەدنێ وا بەتەنێ پاشی ئەوان من چبکەم؟ ژیانی من ئێستە وەکو خۆری دەمی زەردەپەڕە پێم نەما تین و گوڕ و هێز و تەوان من چبکەم؟ سروە هات خونچە گوڵی باخی ئەدەب پشکووتن باخەوانی گەرەکە تازە جەوان من چبکەم؟ ئاو نەبوو ئەو دەمی هێمن مەلەوانی کورد بوو ئاو شوکر زۆرە وەرن زوو مەلەوان من چبکەم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەزمی بەهار سەبارەت: هەژار بۆ کوردستان، کەڕەتی چاپ: نۆهەم پاییزی ١٣٩٢، لاپەڕەی ١٩٩و٢٠٠. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی مزگێنی دا بە سروە بای بەهاری وا هاتەوە نەورۆزی کوردەواری بە تیشکە تێک‌شکا سوپای کڕێوە هەواری ڕۆژ گەییشتە خاکەلێوە فەرمان درا بە سەوزە سەر هەڵێنێ چیدی لە بەندی خاکی ڕەش نەمێنێ با دەرکەون، کوڵ و کەسەر بنێژن با ڕۆژی ڕزگاری بکەن بە جێژن شەماڵ، گەواڵ گەواڵ هەور بنێرێ ئاهەنگ و بەزمی جەژنی پێ بسپێرێ حیلکانەوە لەو موژدە ئاودڕ و خڕ ڕەش بوونەوە، ڕیشی سپی چیای چڕ چڵوو گەشایەوە و بزەی لە سەر لێو پۆتڕاکی خۆی ڕازاندەوە بە گوێ زێو هەور لە دەشت و شیو و پۆپەشاخان کردی بە تۆپ تەقاندن و چراخان مراری بێ ژماری دادەباراند لە دار و دەر ڕووتی نەداریی تاراند شەماڵە، گاڵە گاڵیەتی و لە کارە هەڵگرنەو! شاباشی شای بەهارە شینکە بە گەل، لە گڵ سەری دەرێنا هەر یەکە چەند قل و پەلێ بە شوێنا خڕی بەرۆک پڕن لە دەنکە باران تازە و تەڕن بۆ کۆڕی بەزمی یاران نەورۆزە، مشتی پڕ گەڵای تەڵایە هەر کارگە - بێ‌بەڵا بێ - بێ‌گەڵایە ئەگەر چی ساوایە بەهارو باشە لە چاوی بەد بەدوور بێ، گیا هەراشە بە یەک یەکە و بە کۆ، لە دەشت و دەردا وەک کیژەکورد هەمووی گوڵی لەسەردا شالوور و بولبول سەرەڕۆی ئەوینن هەر چاوەچاویانە گوڵان ببینن هەر مەلە بۆ گوڵی دڵی ئەخوێنێ هەر گوڵە بۆ دڵداری خۆی ئەنوێنێ نەرگسی مەست لە زەردەزیڕە زیزە بە جوانی خۆی دەنازێ، زۆر بە فیزە وەنەوشە ملکەچە لە حاند پەپوولە ڕێی داوە، بێ وتەی مەلا و پسوولە وا کیژ و لاویش دەچنە دەر لە دێوە لە ڕێوە تێکدەگەن ژوانگە کێوە گۆرمزە، مام ڕێواس و هەندرێشن بۆ دڵتەڕان بەهانەن و لە جێشن گۆوەند لە کەوشە، دوور لە وشکە سۆفین دەرفەتە مەم گوشین و هەڵگڵۆفین شادن بە یەک مەل و گوڵ و دڵ و دڵ بە یەک ئەگەن لە بن دەوەن، لەسەر چڵ هەر من لە دووری تۆ: هەژار و داماو دەڕوانمە ڕێگەکەت بە چاوی پڕئاو بەشم هەتا لەشم لە تۆوە دوورە هەنیسک و هەڵمژینی ئەشکی سوورە خشڵی گوڵان! بەژن نەمامی چاوکاڵ! وەرە دەرمخە لەو ژیانی وا تاڵ من بولبولم لە ناڵەدا بەزاندن گەرم و گوڕیی دڵم، دڵی تەزاندن بمگەیە! خۆ بنوێنە! دڵ بستێنە! بازاڕی گەرمی نازی گوڵ بشکێنە! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تێهەڵکێشی شیعری حافزی شیرازی الا ایها الساقی سەبارەت: بەشی ٣ - گەپ و گاڵتە - نووسین: بینایی دیدە لە نیسکێنە و لە ساوار پڕکرا زگها هەتا ملها برنج هەرزان ببوو ئەووەل ولی افتاد مشکلها کە دیزەی کەشکەکی هێنا و سەری لاگرت کەبانووی ماڵ ز تاب قوڵتی هەڵمینش چەخون افتاد در دلها مەلا و شێخ هەرچی فەرموویان لە باسی خورادنا ڕاستە که‌ سائل بیخبر نبود زراه‌ و رسم منزلها پەتاتە خۆرەکان با ڕێک کەوین و چاری زگمان کەین کجا دانند حال ما پڵاو خۆران و زگ زلها چ مەولوودێکە کردی حاجی سەگباب هێشتە هەر برسیم تەرەس فریاد میدارد که‌ به‌ربه‌ندید مەنجەڵها لەسەر یاپراغ زگیشت هەڵدڕن سنگ بێنە پێش حافز متی ما تلق من تهوی دع الدنيا وامهلها ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوردم سەبارەت: نووسین: ڕێژوان کوردستانی برا زۆر سەیرە زوو نەمناسی، من هەر زۆر لە زوو کوردم کە تۆ پێنج‌شەش کەڕەت گۆڕاوی، من بێ سێ‌ودوو کوردم لە تەکیە بوویە جێگر، ڕێگر و مێگر لە بن بەرماڵ ئەمن لەوساوە جێ‌وبانم لە بانی بێشکە بوو کوردم عەجەم بووی، بوویە تورک و بوویە عارەب، ئێستە سەرشێواو ئەمن بێ گێلمەگێلم و کەشمەکەش، بێ چاشنوو کوردم سپی بووی، بوویە شین و بوویە سوور و ئێستە ڕووزه‌ردی ئەمن یەک ڕەنگ و ڕوو، وەک پیاوی خاوەن‌ئابڕوو کوردم کە تۆ بۆ مز لە نێو مزگەوتی، کوردستانە ڕووگەی من کە تۆ دەروێشی زەرگ و مەرگی، من بێ های‌وهوو کوردم کە تۆ پەل بۆ هەموو جێیەک دەکێشی و بێ ڕەگ و پنجی ئەمن گەر پەل‌پەلیشم کەن، لە سەر یەک ڕێگەم و کوردم دڵت بۆ پارە پارە، بیر لە لیرە گیرە، دەم بۆ دەم سەراپا، ڕەگ بە ڕەگ، ئێسقان بە ئێسقان، موو بە موو کوردم کە تۆ دەرپێت فڕێ دا و چاکەتی چاکت لە بەر خۆ کرد ئەمن شەرمم لە خۆ و شاییم بە خۆمە، جل‌شڕ و کوردم کە تۆ گیرفان‌پڕی گیرفانبڕی، من هەر هەژار ماوم کە تۆ خۆت دا بە خواردن، من لەگەڵ گاڵ و بەڕوو کوردم ++++++++++++++++++++++