شاعیر: بێکەس کتێب: هەستی دەروون سەرناو: ئەی مانگ سەبارەت: فایق بێکەس، دیوانی بێکەس، لاپەڕە ١٨٣و١٨٤، چاپی یەکەم ١٣٩٠، انتشارات کردستان. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی ئەی مانگ! من و تۆ هەردوو هاودەردین هەر دوو گرفتار یەک ئاهی سەردین تۆ وێڵ و ڕەنگ‌زەرد بە ئاسمانەوە منیش دەربەدەر بە شارانەوە دەخیلتم! ئەی مانگ قیبلەی دڵداران دەرمانی دەردی دڵەی بیماران شەوێکە و ئەمشەو بگەرە فریام بێ یار و هاودەم، عاجز و تەنیام دڵزار و بێزار، پەست و غەمگینم گیرۆدەی داوی یاری شیرینم دڵبەندی عەشقی ئەو بەڵەک چاوەم شێت و شەیدای ئەو ئەگریجە خاوەم لەو ساوە ئەوم کەوتۆتە خەیاڵ گریانە پیشەم، بوومە کۆی زوخاڵ ئەی مانگ! تۆ شوعلەی عەشقی پیرۆزی تۆ نەشئەبەخشی دڵی بەسۆزی من سوێندت ئەدەم بە عیشق و جوانی بە نەسیمەکەی بەری بەیانی بەسەرهاتی خۆت بۆ من بەیان کە دەردی گرانم نەختێ ئاسان کە دوچاری چی بووی وا پەشێواوی؟ لەبەرچی پەست و مات و داماوی؟ پێم بڵێ توخوا چەند جوانت دی؟ چەند جووتە یاری دەس‌لەملانت دی؟ چەند کۆڕی بەزمی عاشقانت دی؟ چەند تەخت و بەخت و خان و مانت دی؟ چەند قەهرەمان و چەند سوڵتانت دی؟ چەند قەوم و میللەت، چەند شارانت دی؟ چەند شەڕ و شۆڕی بێ‌ئامانت دی؟ چەند بۆردمانی کوردستانت دی؟ چەند کفنی ئاڵی شەهیدانت دی؟ چەند بێکەسانی پەرێشانت دی؟ چەند دەربەدەر و ماڵ‌وێرانت دی؟ چەند چاوی سووری پڕ گریانت دی؟ ئەی مانگ! ئەوەندە سەیری دنیات کرد سەیری نیفاق و زوڵم و ڕیات کرد بۆیە بەم ڕەنگە کاری لێ کردی ڕەنگ و شعووری بەجارێ بردی! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گفت‌وگۆی بێکەس لەگەڵ زەمانە سەبارەت: فایق بێکەس، دیوانی بێکەس، لاپەڕە ١٩٦و١٩٧، چاپی یەکەم ١٣٩٠، انتشارات کردستان. - نووسین: کەماڵ ڕەحمانی بێکەس: ئەی زەمانەی بێ‌وەفا تاکەی لەگەڵما خائینی دائیمەن ناڕێک و چەوت و عەکسی ئامالی منی موددەتێ لای خۆت له گەڵما وەک برا بوویت ئەی زەمان حاڵی حازر لێم بەری بووی، ناحەز و هەم دوژمنی وەڵامی زەمانە بۆ بێکەس: فایقا تۆ بۆچ ئەناڵی، بەسیە ئیتر قیژەقیژ من وەفام بۆ کەس بووە وا تۆ خەریکی شیوەنی؟ سەد هەزار پیاوی نەجیبم خستە ژێر باری جەفا چەند هەزار پیاوی بەسەروەت مایەوه خۆی و گونی بێکەس: ئەو کەسانەی تۆ ئەڵێی، هێشتا لە بێکەس چاترن چونکە ژینی ئەو جەفایه، زەهری مارە خواردنی پێم بڵێ تۆ بۆچی دەرحەق ئەو کەسانەی عاقڵن ئەژدیهایت و بۆ ئەوانەی جاهیلن هەر وەک ژنی؟ زەمانه: ڕۆڵە تۆ جارێ مناڵی، شارەزای دنیا نەبووی سەیری تەئریخ کە ئەزانی گەر لە سیلکی خوێندنی شا (سەلاحەددین) و (دارا)، خاوەنی باخی ئیرەم جوملە فەوتان، بوونە خۆڵ و تۆ لە حاڵی نووستنی! زەڕڕیەک فەرقی ئەم و ئەو قەتعییەن لای من نییه بەسیه تەحقیر کردنم، تۆ تالیبی شەڕ کردنی بێکەس: لێت موحەققەق بێ زەمانە، عالەمێ لێت عاجزە بێ‌وەفای، بێ مروەتی، هەم سەرسەری و پیس و دەنی تاقەت و مەیل و بەقای تۆ بۆ کەسێ تا سەر نەبوو هەردەمێ یاری یەکێکی، لایقی زەم‌کردنی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەر دانانەوێنم من کە ڕازی بم بەنەختێ عەرەق بەچۆڕێ چێشت و لەتێ نانی ڕەق کەڵکەڵەی پارەم لەسەردا نەبێ حیس و تەماعم دابێتە بەر شەق سەر بۆ هیچ کەسێ دانانەوێنم تەشی ناڕێسم بۆ پیاوی ئەحمەق بەنێری ئەژیم هەتاکو ماوم ئەبەد لانادەم لەسەر ڕێگەی حەق... ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جەژنی من جەژنی من گریانە ئەمڕۆ، میحنەتە جەژنانەکەم بەرگی من جەور و جەفایە، شیوەنە سەیرانەکەم دڵ کە ناخۆش بوو برادەر جەژنی ئەو تەعزێیە هەر عالەمێ شایی بکا، من بەستەیە گریانەکەم خەڵک هەموو مەسروور و شادن دەستە دەستە دێنە خوار من خەریکی دەردی خۆمم، تەرکی ناو یاران ئەکەم... ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تێ‌هەڵکێش سەبارەت: سلێمانی (قل لمن یبکی علی رسم درس) شین و گریان بەسیە، ئیتر، کاکە بەس وەسف و یادی یاری ڕابردوو مەکە (مثل لیلی و لبینی و خنس) واز لەمانە بێنە، واڕۆی تێپەڕی (واصطبح کرخیه مثل القبس) ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەرکەسێ هەرکەسێ ماڵی سەرف کرد، لافی گەورەش لێ بدا حاڵی ئەو بێ شک ڕەزیلە، عەیش و نۆشی حەسرەتە مەقسەد و غایەم لەوەشدا موختەسەر عەرزت دەکەم پێت لە لێفەی خۆت زیاتر ڕابکێشی نەگبەتە ئیقتیساد کردن لە دنیا بۆ هەموو کەس لازمە شێتە (بێکەس)، بگرە عاقڵ نان ئەخۆی لەم حاڵەتە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێزاربوون لە موعەلیمی نەماوە شەوق و تاقەت، هیچم نەما لە بارا لە ژوورێکا خزاوم دەرناکەوم لە شارا بەیانی تاکو مەغریب هەر دەرسی (زارا و زارا) هۆشم نەماوە کول بووم لەگەڵ قوتابی هارا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قوتابخانەی زانستی مەقسەدی زانستی تەنها نەشری عیلم و خوێندنە بۆ تەرەقی قەومی کوردان وا لە خزمەت کردنە جێیەکی پیرۆزە بەرزە لابەری فیتنە و شەڕە واسیتەی بەرزیی وڵات و دوودڵی لابردنە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جەژنە پیرۆزە ئەوا جەژن هات بە بەزم و خۆشی عالەم شەرابی سرووری نۆشی. کوردی دڵ سووتاو لەم ڕۆژە یادی شەهید کرد و ماتەمی پۆشی. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چوونە مەیخانە چوونە مەیخانە هەمیشە کاری پیاوی عاقڵە هەر کەسێ بێت و بڵێ ئەم ئیشە عەیبە جاهلە فائیدەی چی سەرچنار و باغی تەکیە و بەکرەجۆ مەی لە مەیخانە نەبێ لای من حەرام و باتڵە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لای لایەی (شێرکۆ) ڕۆڵە، لای لایە... (شێرکۆ) لای لایە شەوگار درەنگە بۆچ خەوت نایە؟ دنیا کش و مات لە هەموو لایە هەرچی درەخت و دەشت و چیایە وا لەژێر باڵی ڕەشی شەوایە نە دەنگ، نە سروە هیچی لێ نایە ڕۆڵە، لای لایە... (شێرکۆ) لای لایە یا خوا شێرانە بێیتە ناوکایە... *** بنوو بەخۆشی هەتا بەیانی خەوی ژێر پەردەی پاکی یەزدانی گریانی چیتە، تۆ چی ئەزانی؟ تۆ تازە خونچەی باخی ژیانی... کۆرپەی نازدار و فریشتەی جوانی ڕۆڵە، لای لایە... (شێرکۆ) لای لایە یاخوا شێرانە بێیتە ناو کایە *** پەپولەی سپی ناوباخی گوڵان بنوو بەبێ ترس تا بەری بەیان تۆم داوەتە دەس خودای نیگەهبان ئێشک گری تۆن پەریی ئاسمان هیوای دواڕۆژی بۆ قەومی کوردان ڕۆڵە، لای لایە... (شێرکۆ) لای لایە یاخوا شێرانە بێیتە ناو کایە... *** زەردەخەنەکەت پڕ نەشئە وەک مەی گڕوگاڵەکەت خۆشتر لە سەد نەی ئاواتەخوازم کە زوو پێ بگەی بەشەرتێ کە من ڕەنجەڕۆ نەکەی ڕۆڵە، لای لایە (شێرکۆ) لای لایە... یاخوا شێرانە بێیتە ناو کایە... *** ڕۆڵە وا من تۆم هێنایە بەرهەم بەڕەنجی زۆر و بەشیری مەمەم بەشەونوخونی و، ناخۆشی و ستەم ئەوەندە لە خوا تەمەننا ئەکەم: وەتەن ڕزگارکەی لە ژێر باری غەم ڕۆڵە، لای لایە (شێرکۆ) لای لایە یاخوا شێرانە بێیتە ناو کایە... ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زەحمەتە بێ مەی ژیانم سەبارەت: تشرینی دووەمی ١٩٣٩ داخی قەرزاریی عەرەق خستوومیە فاک و فیکەوە گا بەدەس جەرجیس و عەبدە و، گا بەدەس ئۆفیکەوە هەر کە ڕۆژئاوا ئەبێ من بۆ عەرەق سمکۆڵ ئەکەم وەک وڵاخێ بێتە وەختی کا و جۆ و ئالیکەوە چنگ لەسەر شان بۆی ئەڕۆین خۆم و لەگەڵ چەند نەگبەتێ بۆ پەنا ئاشێ بە مەززە و قاپی مل باریکەوە جا بەچوار مەشقی لەسەر ئەرز دائەنیشین کۆمەڵێ بەزمە ئێواران بە دەوری عارەقی مەستیکەوە خۆشە سەرخۆشی ئەگەر تووشی ڕەفیقی تووش نەبی ڕابوێری هەر بەگۆرانی و قسەی عەنتیکەوە عارەق و پارە لە هەردوو گەر سەر و ڕوبعم هەبێ چیمە ئیتر من بەسەر ئەڵمان و ڕووس و چیکەوە هەقمە گەر ئارەق بخۆم توخوا ڕەفیق لۆمەم مەکەن زەحمەتە بێ مەی ژیانم بەم دڵەی تاریکەوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: عارەق ئەخۆم سەبارەت: ١٩٤٣ من عارەق ئەخۆم کە بێ کەدەر بم کەمێ لە دنیای دوون بێ خەبەر بم گەلێ سزام دی لە ڕووی عەقڵەوە بادەی مەی بخۆم، بێ هۆش و کەر بم عافێتی تۆ بێ بامێ و قوبووڵی با من بەعارەق تووشی زەرەر بم بەهەشت کە پڕ بێ لە وشکە سۆفی ئاواتەخوازم کە لە سەقەر بم نامەوێ بەرگی ڕیا و زاهیدی ئەگەر بەو بەرگەش زۆر موعتەبەر بم کورسیی مەیخانەم لەلا خۆشترە لەوەی کە لەسەر تەختی قەیسەر بم ساقی دەخیلە بمدەرێ جامێ با لە عالەمی مادە بەدەر بم ڕزگارم ببێ لە چەند و چۆنی موددەتێ بۆخۆم بێ دەردی سەر بم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بێزاری سەبارەت: ١٩٤٤ لە حاڵم بۆیە بێزارم، تەماشاکەن کە چەند عەکسم لە پەستیی بەختی ناپوخت و لە بەرزیی عیززەتی نەفسم لە کوللییەی ژیانا من هەزاران تەجرەبەم دیوە کەچی ئێستا کەوا تازە خەریکی مەکتەب و دەرسم بەدووڕوویی و درۆ و ساختە گەلێ کەس پێ گەیی، ئەمما منی (بێکەس) لەسەر ڕاستی بەدائیم گیرەوەی حەپسم ئەوانەی دوێنێ گاڵتەم پێ ئەکردن ئێستە زۆر بەرزن تفوو لەم بەختە سەرسەختە و لە ناوچەوانی وا نەحسم زەمانی پیاوی جاسووسە، چ وەختی سیدق و نامووسە لە هەر لا باسی ئەخلاق و وەفا بکرێ ئەبێ هەڵسم ئەوەندە تەعقیبی حەقم کرد هەتا وا سووک و ڕیسوا بووم هەزاران لەعنەتم بۆ دێ لە هەر شوێنێ کرا بەحسم ڕەواجی کوانێ لای خەڵقی وتار و شیعری پڕ مەعنا گەلێ کەس پێکەنینی دێ بەگوفتار و دەم و لەوسم ++++++++++++++++++++++