شاعیر: حەقیقی کتێب: شەونم سەرناو: لەگەڵ تۆمە وەرە ساقی بە کاسان بێنە لەو بادە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا حەقیقی، شەونم، چاپی یەکەم ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٦ لەگەڵ تۆمە وەرە ساقی بە کاسان بێنە لەو بادە ئەویندارم دڵم ناشادە بەو بادە خەمم ڕادە بە هۆی ئەو بۆنە خۆشەی پەرچەمی، وا سروە دەیهێنێ‌ دڵان خوێنن، بڵێ‌ ئەو پرچە پڕ چینانە بەس بادە لە مزڵ و ماڵی ئەو جوانانە ئەمن و ئەمن و ئاسایش؟ کە دەنگی زەنگی قافڵەی دێ‌ دەڵێ‌ بارکەن بەرەو جادە بەمەی بەرماڵی نەخشین کە ئەگەر پیری موغان فەرمووی کە سالیک شارەزای ڕازانە، لەو ڕەمزانە ئوستادە شەوی تار و شەپۆلی ئاو و گێژاوی بەسامی وا لە کوێ‌ حاڵی دەبن حاڵی مە سووکبارانی دڵسـادە هەموو کارم لە خۆبینی بە بەدنێوی گەیی ئاخر چلۆن پێم ون دەبێ‌ ئەو ڕازە کاتێ‌ گەییە ئەو ڕادە مەرامت گەر وه‌ساڵی یارە لێی خافڵ مەبە حافز بەبادە و مادە خۆ دڵخۆش کە، دنیا بادە، لێی لادە الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها به بوی نافه‌ای کاخر صبا زان طره بگشاید ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل‌ها مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم جرس فریاد می‌دارد که بربندید محمل‌ها به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید که سالک بی‌خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها همه کارم ز خود کامی به بدنامی کشید آخر نهان کی ماند آن رازی کز او سازند محفل‌ها حضوری گر همی‌خواهی از او غایب مشو حافظ متی ما تلق من تهوی دع الدنیا و اهملها «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵم دەس خا ئەگەر ئەو شۆخە شیرازییەی دڵئاوایە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٢٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧ دڵم دەس خا ئەگەر ئەو شۆخە شیرازییەی دڵئاوایە بەڕەشخاڵی دەکەم پێشکەش سەمەرقەند و بوخارایە مەیی باقیم دەیە ساقی لە جەننەتدا پەیا ناکەی قەراغی ئاوی روکناباد و سەیرانگەی موسەللایە لە شارشێوێنەکانی شۆخ و شیرینکارە هاوارم وەهایان سەبری دڵ بردم کە شاهۆ کەو لە سەحرایە نیازێکی نییە بەو نیوەچڵ عیشقەی مە جوانی یار چ حەوجێکی بە ڕەنگ و ڕوو هەیە بووکێکی دڵخوایە لە شاراوەی زەمان کەم بێژە باسی موتریب و مەی کە بە کەس هەڵنادرێ و نەدرا بە زانین ئەو موعەممایە ئەمن لەو جوانییە بێوێنەیەی یوسف هەبووی زانیم ئەوین دێنێتەدەر خۆگرتنی پەردەی زولیخایە جنێوم پێدە، تووکم لێکە، دووعات بۆ دەکەم چونکە وەرامی تاڵی تۆ شیرینە لەو لێوە شەکەرخایە نەسیحەت بگرە گوێ گیانە، لە گیان شیرینترە لایان ئەوانەی بەختەوەر گەنجن سپاردەی پیری زانایە دوڕت کون کرد و شیعرت گوت وەرە بیخوێنەوە حافز بە نەزمت هەڵدەپڕژێنێ سەما کۆمای سورەییایە اگر آن ترکِ شیرازی به دست آرد دلِ ما را به خالِ هندویش بخشم سمرقند و بخارا را بده ساقی میِ باقی که در جنّت نخواهی یافت کنارِ آب رکناباد و گلگشتِ مصلّا را فغان کاین لولیانِ شوخِ شیرین کارِ شهرآشوب چنان بردند صبر از دل که ترکان خوانِ یغما را ز عشقِ ناتمامِ ما جمالِ یار مستغنی است به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت رویِ زیبا را حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را من از آن حسنِ روزافزون که یوسف داشت دانستم که عشق از پردهٔ عصمت برون آرد زلیخا را اگر دشنام فرمایی و گر نفرین، دعا گویم جوابِ تلخ می‌زیبد لبِ لعلِ شکرخا را نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند جوانانِ سعادتمند، پندِ پیرِ دانا را غزل گفتیّ و دُر سفتی بیا و خوش بخوان حافظ که بر نظمِ تو افشاند فلک عقدِ ثریّا را «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٤و٥.» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ دەردەچێ له دەستم، توخوا بڵێن به یاران سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٣٠. دڵ دەردەچێ له دەستم، توخوا بڵێن به یاران حەیفێ که ئاشکرا بوو ڕازی دڵم له شاران دانشتووانی کەشتین، ئەی بامرادە بشنه تا ئەو چەلیش ببینین دیداری یاری جاران بڕوانه دەوری گەردوون، دوو ڕۆژە هاتن و چوون داچێنه تۆوی چاکەی، بیکه بەراو بەیاران دوێشەو له نێو گوڵ و موڵ، به چریکە خوێندی بولبول: ئامادە کەن سەبووحی، ئەی کۆڕی مەیگوساران ئاوێنەیی سکەندەر، جامێک شەڕابی کۆنە بیخۆوە تا ببینی، هەرچی وڵاتی داران ئەی خاوەنی کەڕامەت، شوکری لەشی سڵامەت ئاوڕ بەخێر بە چەلچەل، بۆ بێنەوا و هەژاران ئاسوودەیی دوو دنیا، مانایه لەو دوو پیته شایانی دۆست و دوژمن، پێکهاتن و موداران بۆ کووچەکانی چاکان، ڕێگەی مەیان نەداوە گەر تۆ پەسەندی ناکەی، بیگۆڕە کار و باران ئەو ئاوە تاڵه سۆفی، نێوی خراپی لێنا شیرین و خۆشە بۆ مه، وەک ماچی گوڵعوزاران وەختێکی تەنگدەستی، خۆ باوێ کۆشی مەستی چونکە گەداش بی هەستی، قاڕوون دەکەی بە پاران لاڕێ مەبە لە دڵبەر، چونکێ لە دەستی ئەودا وەک مێوی نەرم و نۆڵن، تاشەی پەنا پەساران جوانانی فارسی وێژ، لەنوێ تەمەن دەبەخشن ساقی بەرە بەشاڕەت، بۆ پیری تۆبەکاران "حافز" مەگەر به خۆی بوو، خەرقەی بە مەی لەنوێژ چوو ئەی شێخی تۆبه‌دادەر، بڕوانه ئیختیاران دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز باشد که باز بینیم دیدار آشنا را ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون نیکی به جایِ یاران فرصت شمار یارا در حلقهٔ گل و مل خوش خواند دوش بلبل هاتِ الصَّبوحَ هُبُّوا یا اَیُّهَا السُّکارا ای صاحبِ کرامت شکرانهٔ سلامت روزی تفقّدی کن، درویشِ بی‌نوا را آسایشِ دو گیتی تفسیرِ این دو حرف است با دوستان مروّت با دشمنان مدارا در کویِ نیک‌نامی ما را گذر ندادند گر تو نمی‌پسندی، تغییر کن قضا را آن تلخ‌وش که صوفی اُمُّ‌الخَبائث‌اش خواند اَشهی لَنا وَ اَحلی مِن قُبلَةِ العُذارا هنگامِ تنگدستی در عیش کوش و مستی کِاین کیمیایِ هستی، قارون کند گدا را سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد دلبر که در کفِ او موم است سنگ خارا آیینهٔ سکندر جامِ می‌است، بنگر! تا بر تو عرضه دارد احوالِ ملکِ دارا خوبانِ پارسی گو بخشندگانِ عمرند ساقی بده بشارت رندانِ پارسا را "حافظ" به خود نپوشید این خرقهٔ می‌آلود ای شیخِ پاکدامن معذور دار ما را «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هاتە مەیخانەی لە مزگەوتێوە دوێشەو پیری مە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا حەقیقی، شەونم، چاپی یەکەم ١٣٨٧، لاپەڕە ٣٢. هاتە مەیخانەی لە مزگەوتێوە دوێشەو پیری مە ئەی برا هاوڕێیەکان ئەوچەل چییە تەگبیری مە ڕوو لە قیبلەی چۆن بکەین ئێمە مریدان چونکە ئەو ڕوو دەکاتە ئەو مەکانەی جێی خومارە پیری مە با لە وێرانەی تەریقەت هاونشین بین پێکەوە چونکە ئاوا ڕۆیوە ڕۆژی ئەزەل تەقدیری مە گەر بزانێ‌ عەقڵ، جێی چەند خۆشە دڵ، لەو زوڵفەدا عاقڵان شێت دەبن و خۆ داوێنە ژێر زنجیری مە خاتری جەم وەک نچیرێ‌ کەوتە داوی بازی دڵ کاتێ‌ زوڵفت کردەوە دەرچوو لە دەس نێچیری مە ڕووی جوانت ئایەتێکی خۆشی بۆ لێکداینەوە لەو دەمی ڕا پاکی خێر و خۆشییە تەفسیری مە با، لـە زوڵفی دای و تاریک بوو لەبەر چاوم جیهان هەر ئەوەی پێ‌ گەیوە لەو سەودایە بیری ژیری مە تۆ بڵێی‌ ئاخۆ شەوێکی ئەو دڵە سەختەت گرێ‌ ئەم هەناسە ئاگرینەی سینەکەی شەوگیری مە تیری ئاهی مە لە گەردوون سەردەکا حافز بەسە خۆت بپارێزە و بکە ڕەحمێ‌ بە خۆت لەو تیری مە دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما ما مریدان روی سوی قبله چون آریم چون روی سوی خانه‌ی خمار دارد پیر ما در خرابات طریقت ما به هم منزل شویم کاین چنین رفته‌ست در عهد ازل تقدیر ما عقل اگر داند که دل در بند زلفش چون خوش است عاقلان دیوانه گردند از پی زنجیر ما مرغ دل را صید جمعیت به دام افتاده بود زلف بگشادی و باز از دست شد زنجیر ما روی خوبت آیتی از لطف بر ما کشف کرد زان زمان جز لطف و خوبی نیست در تفسیر ما باد بر زلف تو آمد شد جهان بر من سیاه نیست از سودای زلفت بیش از این توفیر ما با دل سنگینت آیا هیچ درگیرد شبی آه آتشناک و سوز سینه شبگیر ما تیر آه ما ز گردون بگذرد حافظ خموش رحم کن بر جان خود پرهیز کن از تیر ما «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو شۆخی پەریڕوو کە شەوێ ڕۆیی لەلای مە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٣٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئەو شۆخی پەریڕوو کە شەوێ ڕۆیی لەلای مە ئاخۆ بە خەتا ڕۆیوە یا دیویە خەتای مە تا ڕۆیی لەبەر چاوی من ئەو چاوی جیهان بین کەس نەیدی کە ئەم چاوە چهای دیوە جەفای مە شەم نەیدی شەوێ دی کە لە ڕێی ئاوری دڵ چۆن برژانی جەرگ دووکەڵی هەستابوو لەلای مە دووری لە جەماڵی ئەوە سێڵاوی سریشکم جاری بوو لە چاوان، بووە تۆفانی بەڵای مە هۆی باری خەمی هیجرە لەپێ‌کەوتنی ئێمە بەو دەردە دوچارین و لە دەس دەرچوو دەوای مە دڵ پێی وتم ئاخر بە دوعا دەس دەکەوێ یار ئەو عومری هەبووم پاکی بووە سەرفی دوعای مە ئیحرامی چ بگرم نییە خۆ قیبلە لە وێنە سەعیە چ بکەم ڕۆیی لە نێو مەروە سەفای مە دوێ دوکتۆرەکەم پێ وتم ئەو نوکتە، بە داخۆ دەردت نییە دەرمانی بە قانوونی شیفای مە ئەی یار وەرە و پڕسە هەواڵێکی لە حافز پێش ئەو دەمە پێمێردی خودا بێ لە دوای مە آن ترکِ پری چهره که دوش از برِ ما رفت آیا چه خطا دید که از راهِ خطا رفت؟ تا رفت مرا از نظر آن چشمِ جهان بین کس واقفِ ما نیست که از دیده چه‌ها رفت بر شمع نرفت از گذرِ آتشِ دل دوش آن دود که از سوزِ جگر بر سرِ ما رفت دور از رخِ تو، دم به دم از گوشهٔ چشمم سیلابِ سرشک آمد و طوفانِ بلا رفت از پای فتادیم، چو آمد غمِ هجران در درد بمردیم، چو از دست دوا رفت دل گفت: وصالش به دعا باز توان یافت عمریست که عمرم همه در کارِ دعا رفت احرام چه بندیم؟ چو آن قبله نه این جاست در سعی چه کوشیم؟ چو از مروه صفا رفت دی گفت طبیب از سرِ حسرت چو مرا دید هیهات که رنجِ تو ز قانونِ شفا رفت ای دوست به پرسیدنِ حافظ قدمی نه زان پیش که گویند که از دارِ فنا رفت «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ١١٤و١١٥. دیوان حافظ غزل ٨٢» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی شنەی بای سەحەری کوێیە ئەرێ منزڵی یار؟ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٣٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئەی شنەی بای سەحەری کوێیە ئەرێ منزڵی یار؟ کامە جێی دڵبەری عاشق کوژی شۆخی نازدار؟ شەوەزەنگە و سەفەریم، ڕێگەمە چۆڵگەی ئەیمەن کوا گڕی توور و قەرار و بڕی وادەی دیدار هەر کەسێ دێتە جیهان حاڵەتی مەستانی هەیە لەو سەراکۆنەیە بۆم پرسە ئەدی کوا وشیار؟ شارەزای ڕەمز و ئیشاڕانە شیای مزگێنی ڕیزەکاری لە ئەویندا نییە هەروا ساکار بە هەزار کاری بە تۆیە چڵی هەر موویەکی من چم لە تانە و تەشەری ڕەخنەگرێکی بێکار زولفی زنجیری دەوێ، شێت بووە لێم عەقڵ و دڵیش زیزە، خۆی داوە لە ژێر سووچی برۆیدا حاشار گشتی ئامادەیە بادە و گوڵ و موتریب ئەمما یارە جێی خاڵییە، کەلکی نییە عەیشی بێ یار دڵ لە تەکیەی بە خەم و خەڵوەتی شێخی وەڕەزە کوێیە مەیخانەکە، لە کوێیە کچی چاو بە خومار؟ بای خەزان بۆ چەمەنی ژینە مەڕەنجە حافز باشی بیر لێکەوە، کێ دیویە گوڵێکی بێ‌خار «دیوان حافظ غزل ١٩» ای نسیمِ سحر، آرامگهِ یار کجاست؟ منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست شبِ تار است و رهِ وادیِ ایمن در پیش آتشِ طور کجا، موعدِ دیدار کجاست؟ هر که آمد به جهان نقشِ خرابی دارد در خرابات بگویید که هشیار کجاست؟ آن کس است اهلِ بشارت که اشارت داند نکته‌ها هست بسی، محرمِ اسرار کجاست؟ هر سر مویِ مرا با تو هزاران کار است ما کجاییم و ملامتگرِ بیکار کجاست؟ باز پرسید ز گیسویِ شکن در شکنش کاین دلِ غمزده سرگشته گرفتار کجاست؟ ساقی و مطرب و می جمله مهیاست ولی عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست دلم از صومعه و صحبت شیخ است ملول یار ترسابچه کو، خانهٔ خمّار کجاست؟ حافظ! از بادِ خزان در چمنِ دهر مرنج فکرِ معقول بفرما گلِ بی خار کجاست؟ «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٢٩و٣٠.» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی خوایە شوکر وا دەری مەیخانەکە وازە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٣٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئەی خوایە شوکر وا دەری مەیخانەکە وازە لەو دەرکەیە چاوم، کە ئەوێ چاکی نیازە مەستن خومەکان و بە نەشە و جۆش و خرۆشن ئەو مەی کە لەواندایە حەقیقەت نە مەجازە داماوییە، پاڕانەوەیە، خوازە لە ئێمە لەوڕا هەموو هەر دەعیە و سەرمەستی و نازە ڕازێکی لە کن کەس نە کوتوومە و نە دەشی ڵێم لای دۆستی دەڵێم چونکە ئەوم مەحرەمی ڕازە تاریفی قەفی زولفی بە پێچ و خەمی دڵدار کۆتایی بە کەس نایە، نییە ئەو قسە تازە باری خەمی مەجنون و خەمی پەرچەمی لەیلێ تاجی سەری مەحموود و قول و قاچی ئەیازە چاوم وەکوو بازی لە هەموو عاڵەمێ قووچاند لەو کاتەوە چاوم لە دوو چاوی وەکوو بازە ئەو کەعبەیی نێو کووچەی تۆ هەر کەسی تێبێ ناو چاوی بەرەو تاقی برۆت ڕێک و تەرازە سووتانی دڵی حافزی ئەی کۆمەڵی مەجلیس پرسن لە شەم، ئەو واریدە لەو سۆز و گودازە المِنَّةُ لِلّه که درِ میکده باز است زان رو که مرا بر درِ او رویِ نیاز است خم‌ها همه در جوش و خروشند ز مستی وان می که در آن جاست، حقیقت نه مجاز است از وی همه مستیّ و غرور است و تکبّر وز ما همه بیچارگی و عجز و نیاز است رازی که برِ غیر نگفتیم و نگوییم با دوست بگوییم که او محرمِ راز است شرحِ شکنِ زلفِ خم اندر خمِ جانان کوته نتوان کرد که این قصّه دراز است بارِ دلِ مجنون و خم طرّهٔ لیلی رخسارهٔ محمود و کف پایِ ایاز است بردوخته‌ام دیده چو باز از همه عالم تا دیدهٔ من بر رخِ زیبایِ تو باز است در کعبهٔ کویِ تو هر آن کس که بیاید از قبلهٔ ابرویِ تو در عینِ نماز است ای مجلسیان سوزِ دلِ حافظِ مسکین از شمع بپرسید که در سوز و گداز است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٥٨و٥٩.» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بولبولێکی دڵ بە خەم نابوویە دەم بەرگی گوڵێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٤٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. بولبولێکی دڵ بە خەم نابوویە دەم بەرگی گوڵێ بەو نەوا و بەرگەش دەناڵی هەر دڵێک و سەد کوڵێ پێم وت ئاخر تۆ بە مەخسوودت گەیشتووی چیت دەوێ؟ پێی وتم نازی گوڵم وای ڕێ نیشاندام هەووەڵێ هاودەمی ئێمە ئەگەر پێ عەیبە یار، قەیدی نییە چون گەدا لای پادشا وەک توێکڵە لای کاکڵێ یار و غەمزه و ناز و ئێمە و خوازە خواز یەک ناکەوین خۆش بەحاڵی ئەو کەسەی ئەستێرەکەی بەختی هەڵێ هەستە با گیانمان فیدای نەخش‌ئافەرینێکی بکەین ئەو هەموو نەخشەی وەدەر ناون لە پەڕگار و کڵێ گەر مریدی ڕێی ئەوینی بیری بەدنێوی مەکە شێخی سەنعان خەرقەکەی نا بۆ گرۆی داوای دڵی خۆش بەحاڵی ئەو مریدەی وا بە هۆی سەیر و سلووک زیکر و تەسبێحی فریشتانی دەنا ژێر باخەڵێ چاوەکانی حافزی لای قەسری یاری چەشنی حوور عەینی جۆی جەنناتە جاری و چاوەکانی هەڵقوڵێ بلبلی برگِ گلی خوش رنگ در منقار داشت و اندر آن برگ و نوا خوش ناله‌های زار داشت گفتمش در عینِ وصل این ناله و فریاد چیست؟ گفت ما را جلوهٔ معشوق در این کار داشت یار اگر ننشست با ما نیست جایِ اعتراض پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت در نمی‌گیرد نیاز و نازِ ما با حسنِ دوست خرّم آن کز نازنینان بختِ برخوردار داشت خیز تا بر کلکِ آن نقّاش جان افشان کنیم کاین همه نقشِ عجب در گردشِ پرگار داشت گر مریدِ راهِ عشقی فکرِ بدنامی مکن شیخِ صنعان خرقه رهنِ خانهٔ خمّار داشت وقتِ آن شیرین قلندر خوش که در اطوارِ سیر ذکرِ تسبیحِ ملک در حلقهٔ زنّار داشت چشمِ حافظ زیرِ بامِ قصرِ آن حوری سرشت شیوهٔ جَنَّاتُ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَار داشت «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ١٠٨. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باغم چ ئیحتیاجی به سەرو و سنەوبەره سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٤٢، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. باغم چ ئیحتیاجی به سەرو و سنەوبەره باڵا نەمامی من گوڵی پیرۆزە سێبەرە ئەی گەنجی نازەنین ئەرێ تۆ مەزهەبت چییە؟ خوێنم لەلات حەڵاڵه مەگەر ئاوی کەوسەرە هەرکاتێ هەستی خەم دەکەی ئەو دەم بخۆوە مەی دەرمانی ژانی ژین و کەیف‌هێن و خەمبەرە من سەر لە دەرکی پیری مووغان بۆچی دانەنێم دەوڵەت لەخانەقای ئەوە، حورمەت لە وێندەره لای ئێمە هەر شکستە دڵی لێ‌دەکڕن و بەس بازاڕی خۆفرۆشی نییە ئێرە، ئەو بەرە دوێ قەولی وەسڵی دا بە سەری پڕ شەڕابەوە ئەمڕۆکە ئاخۆ چی‌تری تێدایە ئەو سەرە تەنیا قسێکە باس و هەواڵی ئەوین، کەچی لە زمانی هەرکەسێ دەبیەم نابەرابەرە بێرۆ لە دووری تۆ گوڵەکەم چاوی چاوەڕێ وەک گوێچکی ڕۆژوەوان بەرەو ئەڵڵاهوئەکبەرە شیراز و ئاوی ڕوکنی و با فێنک و خۆشەکەی وەک خاڵی کوڵمی بووکی خشڵ زێڕ و زەنبەرە ئاوی خدر لە تاریکییایە حەدی چییە سەرچاوەی ئاوی ئێمە لە ئەڵڵاهوئەکبەرە من ئابڕووی قەناعەت و فەقرێ چلۆن دەبەم بێژن بە شا بڕاوەتەوە جیرە لەو سەرە پێنووسی تۆ چ شاخە نەباتێکە حافزا وا چێژی میوەکانی دەڵێ شەهد و شەککەرە باغِ مرا چه حاجتِ سرو و صِنوبَر است؟ شمشادِ خانه‌پرورِ ما از که کمتر است؟ ای نازنین پسر، تو چه مذهب گرفته‌ای؟ کِت خونِ ما حلال‌تر از شیرِ مادر است چون نقشِ غم ز دور ببینی، شراب خواه تشخیص کرده‌ایم و مداوا مقرّر است از آستان پیرِ مغان سر چرا کشیم؟ دولت در آن سرا و گشایش در آن دَر است در کوی ما شکسته دلی می‌خرند و بس بازار خودفروشی از آن سوی دیگر است دی وعده داد وصلم و در سر شراب داشت امروز تا چه گوید و بازش چه در سر است؟ یک قصّه بیش نیست غمِ عشق، وین عجب کز هر زبان که می‌شنوم نامکرّر است بازآ که در فِراق تو چشمِ امیدوار چون گوشِ روزه‌دار بر الله‌اکبر است شیراز و آبِ رکنی و این بادِ خوش نسیم عیبش مکن که خالِ رُخِ هفت کشور است فرق است از آبِ خضر که ظلمات جایِ اوست تا آبِ ما که منبعش الله‌اکبر است ما آبرویِ فقر و قَناعت نمی‌بریم با پادشه بگوی که روزی مقدّر است حافظ چه طُرفه شاخِ نباتی است کِلکِ تو! کِش میوه دلپذیرتر از شهد و شِکَّر است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٥٧و٥٨. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خوێن شیرینیت بە کۆمەکی جوانی جیهانی گرت سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٤٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. خوێن شیرینیت بە کۆمەکی جوانی جیهانی گرت چاو و برۆت بە غەمزەوە دنیای دڵانی گرت شەم ویستی ڕازی خەڵوەتیان ئاشکرا بکا شوکری خودا گرێی دڵی هات و زمانی گرت گوڵ ویستی ڕەنگ و بۆی وەکوو تۆ بێ کە بای سەبا قینی بزووت و ڕێی نەفەس و جێی دووانی گرت لەو ئاگری بەتین و نهێنی لە سینەما ڕۆژ تاقە شوعلەیێکە کەوا ئاسمانی گرت ئاسوودە بووم سەرێ وەکوو پەڕگاری دەورەگەرد گەردوون لە نێوەراستی فڕێدام و مانی گرت تیشکی لە ڕۆژی ڕوومەتی ساقی بوو ئەو گڕەی ئەو ڕۆژە وا لە ساغەری مەی ڕا خەیانی گرت بۆ کۆی موغان تەمامە بە دەس ڕاوەشان هەڵێم لەو فیتنەیەی که ئاتەگی ئاخرزەمانی گرت مەی لێدە هەرکەس ئاخری کاری جیهانی دی لایدا لە جورعە نێو قەدی سەتڵی گرانی گرت نووسراوەیە بە خوێنی شەقایق لە بەرگی گوڵ پیتۆڵە، ئەو کەسەی کە مەیی ئەرغەوانی گرت حافز لە ئاوی ژینێ کە دەتکێ لە نەزمی تۆ لوتفێک هەیە کە پێشی حەسوود و زمانی گرت حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت آری به اتفاق جهان می‌توان گرفت افشای راز خلوتیان خواست کرد شمع شکر خدا که سر دلش در زبان گرفت زین آتش نهفته که در سینه من است خورشید شعله‌ایست که در آسمان گرفت می‌خواست گل که دم زند از رنگ و بوی دوست از غیرت صبا نفسش در دهان گرفت آسوده بر کنار چو پرگار می‌شدم دوران چو نقطه عاقبتم در میان گرفت آن روز شوق ساغر می خرمنم بسوخت کاتش ز عکس عارض ساقی در آن گرفت خواهم شدن به کوی مغان آستین فشان زین فتنه‌ها که دامن آخرزمان گرفت می خور که هر که آخر کار جهان بدید از غم سبک برآمد و رطل گران گرفت بر برگ گل به خون شقایق نوشته‌اند کان کس که پخته شد می چون ارغوان گرفت حافظ چو آب لطف ز نظم تو می‌چکد حاسد چگونه نکته تواند بر آن گرفت «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گرێی زولفت کە داوی کفر و دینە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٤٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. گرێی زولفت کە داوی کفر و دینە لە شیرینکاری کارخانەی ئەوینە بە سەرحەددی کەماڵ گەیوە جەماڵت کە سێحریشت دەوێ نازی ببینە لەوێ چاوی ڕەشت سەد ئافەرین بێ کە بۆ عاشق‌کوژی سیحرئافەرینە عەجەب عیلمێکە عیلمی هەیئەتی عیشق کە چەرخی حەوتەمی حەوتەم زەمینە بە ساغی دەردەچێ پێت وایە بەدگۆ حیسابی لای "کِرامُ الْکاتِبِین"ە چلۆن گیان دەربەرم لەو چاوی مەستت کە دایم بەو کەمانەی لێم کەمینە لە مەکری زولفی ئەو خۆ لادە حافز دڵی بردی و خەریکی بەندی دینە خمِ زلفِ تو دامِ کفر و دین است ز کارستانِ او یک شمّه این است جمالت معجزِ حسن است، لیکن حدیثِ غمزه‌ات سحرِ مبین است بر آن چشمِ سیه صد آفرین باد که در عاشق‌کشی سحرآفرین است عجب علمی است علمِ هیئتِ عشق که چرخِ هشتمش، هفتم زمین است تو پنداری که بدگو رفت و جان برد حسابش با کرام الکاتبین است ز چشمِ شوخِ تو جان کی توان برد؟ که دایم با کمان اندر کمین است مشو حافظ ز کیدِ زلفش ایمن که دل برد و کنون در بندِ دین است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٧٨. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کەوانەیێکی برۆی تۆ لە ژێی کەوانی خست سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٤٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. کەوانەیێکی برۆی تۆ لە ژێی کەوانی خست بەرەو محانجی* منی پیری نیوەگیانی خست بە مەستی و عەرەقاوی چ کاتێ چوویەتە باغ که ئاوی ڕوومەتت ئاوری لە ئەرخەوانی خست بە ناز و عیشوه کە نەرگیس چەلێکی خۆی ڕانا هەزار فیتنە دوو چاوت لە نێو جیهانی خست گوڵی سەمەن کە خەڵک نیسبەتی بە ڕووی تۆ دا بە هۆی سەبا گڵی شەرمی لە جێ دوانی خست بە مەستی چوومە چەمەن دوێشەوێ کە خونچەم دی منی لە حاندی دەمی تۆ لە نێو گومانی خەست وەنەوشە پەرچەمی خۆی بادەدا و گرێ کە سەبا هەواڵی زولفتی هێنا وەسەر زمانی خست منێکی پیر و بە پارێز و دوور لە موتریب و مەی ئەوینی بەچکە موغانم ڕەگەڵ ئەوانی خست ئەوا بە ئاوی مەیی سوور دەشۆمەوە خەرقەم بەشی ئەزەل ئەوی پێدام، ئەمم لە شانی خست خەبەر لە بوونی دوو عالەم نەبوو کە ئولفەت بوو زەمانە تەرحی ئەوینی بەر لەو زەمانی خست خومار و مەستی خەت و خاڵی تۆم و پێم سەیرە کە کێ بە کام قەڵەم ئەو نەخشی وا جوانی خست دەبێ خەلستنی حافز لە مەستیا بووبێ کە دەستی حەق لە شەرابی دژی خەمانی خست *محانج: هاویشتن بەبێ سێرە لێگرتن. خمی که ابروی شوخ تو در کمان انداخت به قصد جان من زار ناتوان انداخت نبود نقش دو عالم که رنگ الفت بود زمانه طرح محبت نه این زمان انداخت به یک کرشمه که نرگس به خودفروشی کرد فریب چشم تو صد فتنه در جهان انداخت شراب خورده و خوی کرده می‌روی به چمن که آب روی تو آتش در ارغوان انداخت به بزمگاه چمن دوش مست بگذشتم چو از دهان توام غنچه در گمان انداخت بنفشه طره مفتول خود گره می‌زد صبا حکایت زلف تو در میان انداخت ز شرم آن که به روی تو نسبتش کردم سمن به دست صبا خاک در دهان انداخت من از ورع می و مطرب ندیدمی زین پیش هوای مغبچگانم در این و آن انداخت کنون به آب می لعل خرقه می‌شویم نصیبهٔ ازل از خود نمی‌توان انداخت مگر گشایش حافظ در این خرابی بود که بخشش ازلش در می مغان انداخت جهان به کام من اکنون شود که دور زمان مرا به بندگی خواجه جهان انداخت «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یار هاتە کلیسایە، جامێکی لە مەی بان دەست سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٥٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. یار هاتە کلیسایە، جامێکی لە مەی بان دەست ئەو مەستی مەی و مەستان لەو دیدەی مەستی مەست ناڵی سمی ئەسپی ئەو، وێنێکە لە مانگی نوێ وەختێکی سنەوبەر دی، سەروی قەدی، لێوی گەست جا بۆچی بڵێم بە درۆ، ئاگامە لە حاڵی خۆم یاخۆ نییە مەیلم بەو، ئەی چۆنە دڵم پێ بەست کووژراوە شەمی یاران، ساتێکی کە ئەو هەستا هەڵبۆوە چرا کاتێ، دانیشتەوە ئەو بێ هەست ئەو مێخەکە بۆنخۆشە، بۆنخۆشە لە زولفی ئەو کلچێوە کەوان‌کێشی، فێر بوو لە برۆی پەیوەست گیانە وەرەوە بابێ بۆ "حافزی" عومری نوێ هەرچەندە مەحاڵیشە حەفتا وەگەڕێ بۆ شەست در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست مست از می و میخواران از نرگس مستش مست در نعل سمند او شکل مه نو پیدا وز قد بلند او بالای صنوبر پست آخر به چه گویم هست از خود خبرم چون نیست وز بهر چه گویم نیست با وی نظرم چون هست شمع دل دمسازم بنشست چو او برخاست و افغان ز نظربازان برخاست چو او بنشست گر غالیه خوش بو شد در گیسوی او پیچید ور وسمه کمانکش گشت در ابروی او پیوست بازآی که بازآید عمر شدهٔ حافظ هر چند که ناید باز تیری که بشد از شست «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ماڵی دڵ مەنزڵی ئەوینی ئەوە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٥٢، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ماڵی دڵ مەنزڵی ئەوینی ئەوە چاوم ئاوێنەداری دینی ئەوە من کە ژێرباری میننەتی کەس نیم سەر و ماڵ و دڵم ڕەهینی ئەوە تۆ و تووبا و ئەمن و باڵای یار بیری هەرکەس بە تێگەیینی ئەوە من ئەگەر بەدفەڕ و گونەهکارم هەموو عالەم گەواهی دینی ئەوە لە حەرەمخانەکەی ئەوا من چیم کزەبا مەحرەم و ئەمینی ئەوە بێ خەیاڵی نەبێ ڕوانگەی چاو چونکە ئەو گۆشە شانشینی ئەوە کامە گوڵ جوانترە و چەمەن ڕازێن ڕەنگ و بۆنی لە زولف و چینی ئەوە ڕۆیی مەجنوون و هەر بە پێنج ڕۆژان یەکێ دی دێت و نۆبەی شینی ئەوە دەوڵەتی عەیش و نۆش و مڵکی ئەوەین چی هەمە هۆی فەڕی جەبینی ئەوە با من و دڵ ببینە قوربانی چونکە ئاواتی ئێمە ژینی ئەوە وامەزانە کە سواڵکەرە "حافز" سینەکەی خەزنەیی ئەوینی ئەوە دل سراپردهٔ محبّت اوست دیده آیینه‌دارِ طلعتِ اوست من که سر درنیاورم به دو کون گردنم زیرِ بارِ منّتِ اوست تو و طوبی و ما و قامتِ یار فکر هر کس به قدرِ همّتِ اوست گر من آلوده دامنم، چه عجب؟ همه عالم گواهِ عصمتِ اوست من که باشم در آن حرم که صبا پرده‌دارِ حریمِ حرمتِ اوست بی‌خیالش مباد منظرِ چشم زان که این گوشه جایِ خلوتِ اوست هر گل نو که شد چمن آرای ز اثرِ رنگ و بویِ صحبتِ اوست دورِ مجنون گذشت و نوبت ماست هر کسی پنج روز نوبتِ اوست ملکتِ عاشقی و گنجِ طرب هر چه دارم ز یُمنِ همّتِ اوست من و دل گر فدا شدیم، چه باک؟ غرض اندر میان سلامتِ اوست فقرِ ظاهر مبین که "حافظ" را سینه گنجینهٔ محبّتِ اوست «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٧٩و٨٠. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆژگارێکە هەوای یار و ئەوین دینی منە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٥٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ڕۆژگارێکە هەوای یار و ئەوین دینی منە خەمی ئەوکارە بە کەیفی دڵی غەمگینی منە چاوی گیان‌بینی دەوێ دیتنی ڕووی تۆ گیانە ئەوە کەی شان و حەدی چاوی جیهان‌بینی منە ببە یارم کە هەموو زینەت و جوانی فەلەکێ مانگی ڕووی تۆ و پەڵە ئەستێرەیی ئەسرینی منە عیشقی تۆ تاکوو منی فێری قسە و باسان کرد وتووێژی هەموو ئەو عالەمە تەحسینی منە گەنجی فەقرم بدەیە خوایە لە بەحری کەرەمت چونکە ئەو بەخششە هۆی بەختەوەری و ژینی منە واعیزی شاری بڵێ چیدی بە حاکم نەخوڕێ دیقی بێ مەنزڵی سوڵتان دڵی مسکینی منە خوایە ئەو کەعبەی مەقسوودە نەزەرگەی کێیە کە دڕووداڵی بەعەینی گوڵ و نەسرینی منە قسە چیدی مەکە "حافز" لە جەلالی پەرویز لێوی ئەو بادە بەری خوسرەوی شیرینی منە روزگاریست که سودایِ بتان دینِ من است غمِ این کار نشاطِ دلِ غمگینِ من است دیدنِ رویِ تو را دیدهٔ جان بین باید وین کجا مرتبهٔ چشمِ جهان‌بینِ من است یارِ من باش که زیبِ فلک و زینتِ دهر از مهِ روی تو و اشکِ چو پروینِ من است تا مرا عشقِ تو تعلیمِ سخن گفتن کرد خلق را وردِ زبان مدحت و تحسینِ من است دولتِ فقر خدایا به من ارزانی دار کاین کرامت سببِ حشمت و تمکینِ من است واعظِ شحنه‌شناس این عظمت گو مفروش زانکه منزلگهِ سلطان دلِ مسکین من است یارب این کعبهٔ مقصود تماشاگهِ کیست که مغیلانِ طریقش گل و نسرینِ من است حافظ از حشمتِ پرویز دگر قصّه مخوان که لبش جرعه‌کش خسروِ شیرینِ من است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٧٤. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باغی فیردەوسی بەرین خەڵوەتی دەروێشانە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٥٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. باغی فیردەوسی بەرین خەڵوەتی دەروێشانە شەوکەت و شان و شکۆ خزمەتی دەروێشانە گۆشەگیری کە مەقاماتی بەرز بەرزی هەیە فەتح و سەرکەوتی بە دەس قودرەتی دەروێشانە ئەو پلەی وا سەری بۆ دادەنەوێنێ گەردوون ئەوپەڕی بەرزییەکەی حیشمەتی دەروێشانە قەسری ئەو جەننەتە ڕیزوانی لەبەر دەرکێیە ڕوانگەیەکی چەمەنی حورمەتی دەروێشانە ئەو شتەی قەلبی ڕەشی پێ‌دەکەنە شمشی تەڵا کیمیای هاودەم و هاوسوحبەتی دەروێشانە ئەم سەر و ئەو سەری دنیایە سپای غەدرە بەڵام لە ئەزەل تاکوو ئەبەد فرسەتی دەروێشانە دەوڵەتێکی کە نییە ترسی لە تێکچوون و نەمان بێگومان ببیە کە هەر دەوڵەتی دەروێشانە پادشایانی کەوا قیبلەیی پێداویستین دەسەڵاتیان گرەوی حەزرەتی دەروێشانە بە هەوای دەوڵەتەکەت غەڕڕە نەبی کاکی غەنی سەر و ماڵت لە پەنای هیممەتی دەروێشانە گەنجی قاروونی کە هەر ڕۆدەچێ ئێستەش بە غەزەب خوێندبت ڕەنگە به هۆی غیرەتی دەروێشانە ڕووی مرادێکی کە شایان بە دوعا دەیخوازن شەبەقی ئاینەیی سووڕەتی دەروێشانە گەر لە شوێن ئاوی حەیاتێ دەگەڕێی تۆ "حافز" چاوەکەی ها لە پەنای خەڵوەتی دەروێشانە روضهٔ خُلدِ برین خلوتِ درویشان است مایهٔ محتشمی خدمتِ درویشان است گنجِ عزلت که طلسماتِ عجایب دارد فتحِ آن در نظر رحمتِ درویشان است قصرِ فردوس که رضوانش به دربانی رفت منظری از چمنِ نُزهَتِ درویشان است آن چه زر می‌شود از پرتوِ آن قلبِ سیاه کیمیایی‌است که در صحبتِ درویشان است آن که پیشش بنهد تاجِ تکبّر خورشید کبریایی‌است که در حشمتِ درویشان است دولتی را که نباشد غم از آسیبِ زوال بی تکلّف بشنو دولتِ درویشان است خسروان قبلهٔ حاجاتِ جهانند، ولی سببش بندگیِ حضرتِ درویشان است رویِ مقصود که شاهان به دعا می‌طلبند مظهرش آینهٔ طلعتِ درویشان است از کران تا به کران لشکر ظلم است، ولی از ازل تا به ابد فرصتِ درویشان است ای توانگر مفروش این همه نَخوت که تو را سر و زر در کَنَفِ همّتِ درویشان است گنجِ قارون که فرو می‌شود از قهر هنوز خوانده باشی که هم از غیرتِ درویشان است من غلامِ نظرِ آصف عهدم کو را صورتِ خواجگی و سیرتِ درویشان است حافظ ار آبِ حیاتِ ازلی می‌خواهی منبعش خاکِ درِ خلوتِ درویشان است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص٧٠و٧١. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئارەقاوی و زولف‌ئاڵۆز و بە لێو خەندە و مەست سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٥٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئارەقاوی و زولف‌ئاڵۆز و بە لێو خەندە و مەست بە یەخەی واز و بە ئاوازەوە، پەیمانە بە دەست چاوی مەستی لە شەڕ و لێوی بە لۆمە و لەقەمی نیوەشەو هات و تەکی دا بە سەرینم بێ‌هەست سەری هێنایە پەنا گوێم و بە سرتێکی حەزین وتی ئەی یاری لەمێژینە، خەواڵووی یا مەست عارفێکی کە وەها بادەیی شەوگیری دەنێ کافری عیشقە ئەگەر بێت و نەبێت بادە پەرست شێخەکەم! ڕەخنە لە مەیخۆرەکان مەگرە بڕۆ جگە لەو ئاوە نەیانداوە بە مە ڕۆژی ئەلەست ئێمە دەیخۆینەوە ئەو هەرچی کە بۆمان تێکا جا ئەگەر خەمری بەهەشتییە، ئەگەر بادەی خەست پێکەنینی مەیی و ئەگریجەیی لوولووی دڵبەر زۆر کەسی تۆبە وەکوو "حافز" داداوە لە قەست زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست پیرهن چاک و غزلخوان و صُراحی در دست نرگسش عربده‌جوی و لبش افسوس کنان نیم شب دوش به بالینِ من آمد بنشست سر فرا گوشِ من آورد به آوازِ حزین گفت: ای عاشقِ دیرینهٔ من خوابت هست؟ عاشقی را که چنین بادهٔ شبگیر دهند کافرِ عشق بود، گر نشود باده‌پرست برو ای زاهد و بر دردکشان خرده مگیر که ندادند جز این تحفه به ما روزِ الست آن چه او ریخت به پیمانهٔ ما نوشیدیم اگر از خمرِ بهشت است وگر بادهٔ مست خندهٔ جامِ می و زلفِ گره‌گیرِ نگار ای بسا توبه که چون توبهٔ "حافظ" بشکست «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٩. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شکۆفە بوو بە گوڵی سوور و بولبولی پێ مەست سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٦٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. شکۆفە بوو بە گوڵی سوور و بولبولی پێ مەست هەرایە، خۆشییە سۆفینە! وەرنە بادەی خەست بناغەکەی کە وەکوو بەردە تۆبە بۆ سەختی شکا بە جامی بلوورین و نەشکرا بەربەست شەرابی بێنه کە لەو بارەگایە بەرپانە چ شایەک و چ گەدایەک، چ ئاگەدار و چ مەست ئەتۆ لە دوودەرییەک دێیە ژوور و دەچییە دەرێ کەلاوەیێکی تیای ماڵی تۆ نییە دەربەست مەقام و لەززەتی دنیایە بێ بەڵا نابێ بەڵێ بە حوکمی بەڵا بەستراوە ڕۆژی ئەلەست دڵت بە بوون و نەبوون نارەحەت مەکە و خۆش بە کە ئاخری هەموو بوونی نەبوونە دنیای پەست فڕینی تەخت و زمانی مەل و شکۆی ئاسەف وەکانگەلاشی چیا، با سەرەنگرێی پێ بەست بە خۆ مەنازە، کە ماوێکی تیری ئاویشتوو بەرەو حەوا دەفڕێ و لێ دەدا سەرەوبن چەست شوکر شیعاریە حافز، زمانی پێنووست کەوا دەبەن قسەکەت زار بە زار و دەست بە دست شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست صلای سرخوشی ای صوفیان باده‌پرست اساس توبه که در محکمی چو سنگ نمود ببین که جام زجاجی چه طرفه‌اش بشکست بیار باده که در بارگاه استغنا چه پاسبان و چه سلطان چه هوشیار و چه مست از این رباط دو در چون ضرورت است رحیل رواق و طاق معیشت چه سربلند و چه پست مقام عیش میسّر نمی‌شود بی‌رنج بلی به حکم بلا بسته‌اند عهد الست به هست و نیست مرنجان ضمیر و خوش می‌باش که نیستیست سرانجام هر کمال که هست شکوه آصفی و اسب باد و منطق طیر به باد رفت و از او خواجه هیچ طرف نبست به بال و پر مرو از ره که تیر پرتابی هوا گرفت زمانی ولی به خاک نشست زبان کلک تو حافظ چه شُکر آن گوید که گفتهٔ سخنت می‌برند دست به دست «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: باغەکان پڕ شەوق و زەوقن، هاودەمی یارانە خۆش سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٦٢، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. باغەکان پڕ شەوق و زەوقن، هاودەمی یارانە خۆش فەسڵی گوڵ خۆش بێ لەوێڕا مەی لە گوڵزارانە خۆش بای بەیان بۆن و بەرامی گیان و دڵمان خۆش دەکا هەر بەویش بۆنی هەناسە و ڕووی هەوادارانە خۆش بووکی گوڵ تارای لەسەر ڕوو لانەداوە کۆچ ئەکا ناڵە کە بولبول! کە ناڵەی دڵ‌بریندارانە خۆش تەیری شەوخوێن! موژدەبێ چونکێ لە ڕێبازی ئەوین بۆ دڵی یار ناڵەیی شەوگاری بێدارانە خۆش من لە دەنگی سوێسنی ئازادە ڕا وا دێتە گوێم پێم دەڵێ لەو ڕێیەدا هەر کاری سوکبارانە خۆش کوا لە بازاری جیهاندا خۆشدڵی، بش بێ ئەگەر دابی ڕەندی و خۆش و بێشی و شوێنی بێعارانە خۆش تەرکی دنیا کردنە حافز نیشانەی خۆشدڵی گیانەکەم پێت وانەبێ حاڵی جیهاندارانە خۆش صحن بستان ذوق بخش و صحبت یاران خوش است وقتِ گل خوش باد کز وی وقتِ میخواران خوش است از صبا هر دم مشامِ جانِ ما خوش می‌شود آری آری طیبِ انفاسِ هواداران خوش است ناگشوده گل نقاب آهنگِ رحلت ساز کرد ناله کن بلبل که گلبانگِ دل افکاران خوش است مرغِ خوشخوان را بشارت باد کاندر راهِ عشق دوست را با نالهٔ شب‌هایِ بیداران خوش است نیست در بازارِ عالم خوشدلی ور زان که هست شیوهٔ رندی و خوش باشیِّ عیّاران خوش است از زبانِ سوسنِ آزاده‌ام آمد به گوش کاندر این دیرِ کهن کارِ سبکباران خوش است حافظا ترکِ جهان گفتن طریق خوشدلیست تا نپنداری که احوالِ جهانداران خوش است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٦٢. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سۆفی بەو چۆڕە مەیەی ڕازی نیهانی زانی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٦٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. سۆفی بەو چۆڕە مەیەی ڕازی نیهانی زانی ڕەگەزی گش کەسێ لەو لەعلە بە جوانی زانی حورمەتی چەپکەگوڵێ تەیری بەیان دەیزانێ نە کەسێکی دوو پەڕی خوێند و مەعانی زانی لە مەتاعی دوو جیهاندا دڵی دنیادیدەم غەیری عیشقت ئەوی دی پاکی بە فانی زانی بە نەزەر بەرد و گڵی بۆ دەبنە لەعل و عەقیق ئەوی قەدری نەفەس و شانی یەمانی زانی ئەو زەمان ڕۆیی ئەمن گوێ دەمە تانەی ئەم و ئەو چونکە دارۆغە بەهۆی عەیشی نیهانی زانی بە تەمای دەرسی ئەوینێ لە عەقڵ فێر بی؟ نەکەی عاشق ئەو نوکتە گرینگەی بە نەزانی زانی بادە بێنە، گەشە ناکا بە گوڵی باغی جیهان هەرکەسێ هەڵمەتی زریانی خەزانی زانی پێی موناسب نەبوو دیداری مە جارێ دڵبەر ئەگینا حاڵی دڵ و چاوەڕوانی زانی "حافز" ئەو لیزگە دوڕ و گەوهەرە هۆندوویەتەوە لە شەپۆلی کەرەمی ئاسەفی سانی زانی صوفی از پرتوِ می رازِ نهانی دانست گوهرِ هر کس از این لعل توانی دانست قدر مجموعه گل مرغِ سحر داند و بس که نه هر کو ورقی خواند، معانی دانست عرضه کردم دو جهان بر دلِ کارافتاده بجز از عشقِ تو باقی همه فانی دانست آن شد اکنون که ز ابنایِ عوام اندیشم محتسب نیز در این عیشِ نهانی دانست دلبر آسایشِ ما مصلحتِ وقت ندید ور نه از جانبِ ما دل نگرانی دانست سنگ و گل را کند از یمنِ نظر لعل و عقیق هر که قدرِ نفسِ بادِ یمانی دانست ای که از دفترِ عقل آیتِ عشق آموزی ترسم این نکته به تحقیق ندانی دانست می بیاور که ننازد به گلِ باغِ جهان هر که غارتگریِ بادِ خزانی دانست حافظ این گوهرِ منظوم که از طبع انگیخت ز اثرِ تربیتِ آصفِ ثانی دانست «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٦٨و٦٩. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شنەی بەیانی کە دێنێ لە باغی بۆنی بەهەشت سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٦٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. شنەی بەیانی کە دێنێ لە باغی بۆنی بەهەشت ئیتر من و مەی و مەعشووق و دەشت و سەحرا و گەشت گەدا حەقی هەیە ئەوڕۆکە لافی شا لێدا کە چەتری سێبەری هەورە و هەواری باغە و دەشت چەمەن لە بانەمەڕێدا قسان دەکات و دەڵێ چ عارفێکە نەدا قەرزی نۆ بە نەغدی هەشت دڵ ئاوەدان کە بە مەی، ئەو جیهانە دەیبینی بپێژی گڵتە بە خشت و بڕێژی خوێنتە بە تەشت وەفا مەخوازە لە بێگانە چونکە شۆق نادا لە خانەقا شەمی هەڵکەی بە مەشخەڵی زەرتەشت بە هۆی ڕەوشتی خراپم نەچی بکەی لۆمەم ئەمن خەتام نییە، لەولاوە دێ کزەی بای وەشت نەکەی موزایقە بۆ سەر جەنازەکەی حافز ئەگەرچی زۆرە گوناهی بەڵام دەچێتە بەهەشت کنون که می‌دمد از بوستان نسیم بهشت من و شراب فرح بخش و یار حور سرشت گدا چرا نزند لاف سلطنت امروز که خیمه سایهٔ ابر است و بزمگه لبِ کشت چمن حکایت اردیبهشت می‌گوید نه عاقل است که نسیه خرید و نقد بهشت به می عمارت دل کن که این جهان خراب بر آن سر است که از خاک ما بسازد خشت وفا مجوی ز دشمن که پرتوی ندهد چو شمعِ صومعه افروزی از چراغِ کنشت مکن به نامه سیاهی ملامتِ منِ مست که آگه است که تقدیر بر سرش چه نوشت قدم دریغ مدار از جنازهٔ حافظ که گر چه غرقِ گناه است می‌رود به بهشت «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گوڵ بەر دەم و مەی سەر دەم و مەعشوقە لەلامە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٦٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. گوڵ بەر دەم و مەی سەر دەم و مەعشوقە لەلامە شای سەرزەوییەم ڕۆژی وەها عەبد و غوڵامە شەم ڕێ مەدە بۆ مەجلیسی بەزمی مەکە ئەوشۆ وەک مانگی شەوی چاردەیە ئەو شۆڕەنەمامە مەی گەرچی حەڵاڵیشە لە کن مەزهەبی ئێمە بێ ڕووی گوڵت ئەی سەروی گوڵەندام حەرامە گوێم هەر لە وتووێژی نەی و نەغمەیی چەنگە هەر لێوی لەعل ڕوانگەمە، هەر ئەو مەی و جامە عەتراوی مەکە مەجلیسی مە، چونکە لە پەستا بۆمان دێ لەزوڵفی ڕەشت ئەو بۆن و بەرامە تاریفی لە چێژی شەکەر و قەندی مەفەرموو چێشتوومە لە لێوت ئەمن ئەو لەززەت و تامە تاگەنجی غەمت لەو دڵە وێرانەیە دایە دایم ئەمنیش کونجی خەرابات پەنامە نەنگم چ دەڵێی، نێوی من ئەوڕۆکە لە نەنگە نێوم چ دە پرسی کە ئەمن نەنگ شیامە مەیخۆرە و مەستین نەزەرباز و قەلەندەر لەوشارە ئەوەی وەک مە نییە پێم بڵی کامە عەیبی منی مەیخۆرە بە دارۆغە مەفەرموو وەک ئێمە ئەوێش دایمە لە دووی عەیشی مودامە (حافز) مەبە قەت بێ مەی و مەعشووقە بەتایبەت تا کاتی گوڵ و یاسەمەن و جەژنی سیامە گل در بر و می در کف و معشوق به کام است سلطان جهانم به چنین روز غلام است گو شمع میارید در این جمع که امشب در مجلس ما ماه رخ دوست تمام است در مذهب ما باده حلال است ولیکن بی روی تو ای سرو گل اندام حرام است گوشم همه بر قول نی و نغمهٔ چنگ است چشمم همه بر لعل لب و گردش جام است در مجلس ما عطر میامیز که ما را هر لحظه ز گیسوی تو خوشبوی مشام است از چاشنی قند مگو هیچ و ز شکر زان رو که مرا از لب شیرین تو کام است تا گنج غمت در دل ویرانه مقیم است همواره مرا کوی خرابات مقام است از ننگ چه گویی که مرا نام ز ننگ است وز نام چه پرسی که مرا ننگ ز نام است میخواره و سرگشته و رندیم و نظرباز وان کس که چو ما نیست در این شهر کدام است با محتسبم عیب مگویید که او نیز پیوسته چو ما در طلب عیش مدام است حافظ منشین بی می و معشوق زمانی کایّامِ گل و یاسمن و عید صیام است «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لێوی تێراوی به‌ خوێن تینووه‌كه‌ی یاری منه‌ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٧٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. لێوی تێراوی به‌ خوێن تینووه‌كه‌ی یاری منه‌ كه‌ له‌ پاش دیتنی ئه‌سپاردنی گیان کاری منه‌ با خه‌جاڵه‌ت بێ له‌ چاوی ڕه‌ش و برژانگی درێژ ئه‌وی دڵ بردنی وی دیت و له‌ ئینكاری منه‌ سارەوان ڕوو مەکە دەروازە سەری ئەو کووچە شا شەقامێکە ئەوێ مەنزڵی دڵداری منە نۆکەری تالیعی خۆمم لە وەفا قاتی دا عیشقی ئەو دڵبەرە چاومەستەیە کڕیاری منە تەبەقی عەتری گوڵ و زوڵفی گوڵاو پڕژێنی بڕە بۆنێکی لە بۆنی گوڵی عەتتاری منە باغەوان! وەک کزەبایەم لە گوڵت دوور مەخەوە ئاوی ئەو باغە لە دوو دیدەیی جۆباری منە شەربەتی قەند و گوڵاوی دەم و لێوی پێدام چاوی مەستی کە حەکیمی دڵی بیماری منە ئەو کەسەی حافزی فێری غەزەل و نوکتەی کرد وتووێژی وەکوو قەند و شەکەری یاری منە لعل سیرابِ به خون تشنه لبِ یارِ من است وز پیِ دیدنِ او دادنِ جان کارِ من است شرم از آن چشمِ سیه بادش و مژگانِ دراز هر که دل بردنِ او دید و در انکارِ من است ساروان رخت به دروازه مبر کان سرِ کو شاهراهیست که منزلگهِ دلدارِ من است بندهٔ طالعِ خویشم که در این قحطِ وفا عشقِ آن لولیِ سرمست خریدارِ من است طبلهٔ عطرِ گل و زلفِ عبیرافشانش فیضِ یک شمّه ز بویِ خوشِ عطّارِ من است باغبان همچو نسیمم ز درِ خویش مران کآبِ گلزارِ تو از اشکِ چو گلنارِ من است شربتِ قند و گلاب از لبِ یارم فرمود نرگسِ او که طبیبِ دلِ بیمارِ من است آن که در طرزِ غزل نکته به حافظ آموخت یارِ شیرین سخنِ نادره گفتارِ من است «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٧٣. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زۆر لە مێژە ئاوری عیشقی لە نێو گیانی مە دا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٧٢و٧٣، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. زۆر لە مێژە ئاوری عیشقی لە نێو گیانی مە دا چونکە مەیلی ئەو هەمیشە لە دڵی وێرانی مە دا گەر بە خوێناوی جگەر غەرقە گلێنەی چاوەکەم تیشکی ڕۆژی ڕووی لە چاوەی سینگی ناڵانی مە دا قەترەیێکە ئاوی ژین لای لێوی ئاڵ و شیرینی ڕۆژ وەکوو مانگە لە حاندی مانگی تابانی مە دا تا "نَفَخْتُ فیهِ مِنْ روحی" شنەوتم تێگەییم هی ئەوین ئێمە و ئەویش ئێمە لە ئیمانی مە دا گش دڵێ حاڵی نییە و نازانێ ئەحواڵی ئەوین مەحرەمی ئەو ڕازە پڕمانایە لە گیانی مەدا بەس کە واعیز باسی دین ئێمەش وەکوو تۆ تێدەگەین دینی دوو عالەم لە هاودەم بوونی جانانی مە دا تا قیامەت "حافزا" شوکرانە بێژێرە کە یار ڕۆژی ئەووەڵ هات و حازر بوو لە میوانی مە دا مدتی شد کآتش سودایِ او در جانِ ماست زان تمناها که دایم در دلِ ویرانِ ماست مردم چشمم به خونابِ جگر غرقند از آنک چشمه‌ٔ مهر رخش در سینهٔ نالانِ ماست آب حیوان قطره‌ای زان لعل همچون شکّرست قرص خور عکسی ز روی آن مه تابانِ ماست تا نَفَختُ فِیهِ مِنْ روحی شنیدم شد یقین بر من این معنی که ما زآن وی و او زآن ماست هر دلی را اطلاعی نیست بر اسرارِ عشق محرم این سرِّ معنی دار علوی جانِ ماست چند گویی ای مذکّر شرح دین خاموش باش دین ما در هر دو عالم صحبت جانانِ ماست حافظا تا روز آخر شکر این نعمت گذار کآن صنم از روز اول دارویِ درمانِ ماست «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەبە بۆ تاعەت و پەیمانێ بە هیوای منی مەست سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٧٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. مەبە بۆ تاعەت و پەیمانێ بە هیوای منی مەست کە بە مەیخۆرەوە ناسراوم ئەمن ڕۆژی ئەلەست من لەسەر کانی ئەوین ئەو دەمی دەسنوێژم شوت لە هەموو بوون و نەبوونێکی جیهان شوشتم دەست بدە مەی تاکوو لە ئەسراری قەزا تێتگەیەنم کە ئەمن عاشقی کێ بووم و لە بۆنی کێ مەست کێو وەکوو نێوقەدی مێرولە زەعیفن لێرە ناهومێدی کەرەمی خوا مەبە ئەی بادەپەرەست غەیری ئەو چاوە خومارانە کە دوور بن لە بەڵا لەبن ئەو گومبەزە نەیکردووە کەس خۆشی هەست گیان فیدای ئەو دەمە بێ وا لە گوڵستانی وجوود خاوەنی باغی جیهان جوانتری لەو خونچە نەبەست وەک سولەیمان بوو بەهۆی دەوڵەتی عیشقت (حافز) چونکە وەسڵی نەبوو لەو دەوڵەتە، بای ماوە بە دەست مطلب طاعت و پیمان و صلاح از من مست که به پیمانه‌کشی شهره شدم روز الست من همان دم که وضو ساختم از چشمهٔ عشق چار تکبیر زدم یک سره بر هر چه که هست می بده تا دهمت آگهی از سرّ قضا که به رویِ که شدم عاشق و از بویِ که مست کمرِ کوه کم است از کمرِ مور این جا ناامید از درِ رحمت مشو ای باده پرست بجز آن نرگسِ مستانه که چشمش مرساد زیر این طارمِ فیروزه کسی خوش ننشست جان فدای دهنش باد که در باغِ نظر چمن آرایِ جهان خوشتر از این غنچه نبست حافظ از دولتِ عشق تو سلیمانی شد یعنی از وصل تواش نیست بجز باد به دست «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: جوانە ڕەوت و ڕۆینت گیانە لەبەر سایەت مرم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٧٦، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. جوانە ڕەوت و ڕۆینت گیانە لەبەر سایەت مرم لادە بتبینم لەبەر ئەو قەددە ڕەعنایەت مرم تۆ گوتووتە كەی لەبەر من دەمری؟ تاڵووكەت چییە؟ جوانە داخوازت لەبەر ئاوات و داوایەت مرم شێت و شەیدای عیشقی تۆم مەیگێڕی مەحبووبم لەکوێی ئەی لەبەر ئەو لارولەنجە و بەژن و باڵایەت مرم پێی بڵێ ئاوڕێک، ئەمن عومرێکە شێتی عیشقی تۆم ئەی لەبەر ئەو چاوە مەستە و زولفە تاتایەت مرم لێوی لەعلم تۆ گوتت، هەم دەرد ئەبەخشێ هەم دەوا گا لەبەر دەردت مرم گا بۆ موداوایەت مرم چاوی بەد دوور بێ لە ڕووت زۆر جوانە ڕەوت و ڕۆینت بەو خەیاڵەی هەم لەبەر ڕەوتی کەو ئاسایەت مرم گەرچی ڕێی حافز لە بۆ جێژوانی وەسڵی تۆ نییە جێم کە تا بێم و لەبەر بەردەرکی بێڵایەت مرم میرِ من خوش می‌روی کاندر سر و پا میرمت خوش خرامان شو که پیشِ قدِّ رعنا میرمت گفته بودی کی بمیری پیشِ من، تعجیل چیست؟ خوش تقاضا می‌کنی پیشِ تقاضا میرمت عاشق و مخمور و مهجورم، بتِ ساقی کجاست؟ گو که بخرامد که پیشِ سروِ بالا میرمت آن که عمری شد که تا بیمارم از سودایِ او گو نگاهی کن که پیشِ چشمِ شهلا میرمت گفتهٔ لعلِ لبم هم درد بخشد هم دوا گاه پیشِ درد و گه پیشِ مداوا میرمت خوش خرامان می‌روی، چشمِ بد از رویِ تو دور دارم اندر سر خیالِ آن که در پا میرمت گر چه جایِ حافظ اندر خلوتِ وصلِ تو نیست ای همه جایِ تو خوش، پیشِ همه جا میرمت «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ١٢٨. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕەوایە گەر لە هەموو دڵبەران بسێنی باج سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٧٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ڕەوایە گەر لە هەموو دڵبەران بسێنی باج کە بۆ سەری هەموو جوانانی عالەمی وەک تاج دوو چاوی مەستتە شێواندی موڵکی تورکستان بە چینی زولفتە ماچین و هیند داویە خەراج لە تاری مووتەوە، تارێ درا بەشی شەوەزەنگ لە نووری ڕووتەوە، ڕۆژ نوری دابەشی بە هەڕاج دڵم نەخۆشی ئەوینە قەتم شیفا نییە لەتۆوە ژانی دڵی من ئەگەر نەگا بە عیلاج بە ئاوی خدری بەقا داوە خونچەکەی دەمی تۆ لە قەندی لێوتەوە نەیما نەباتی میسر، ڕەواج توخوا لەبەر چییە دەشکێنی گیانە بەو دڵی سەنگ دڵم کە ناسکە وەکوو شوشەیەک لە حاندی ساج چ سەیرە ئەو لەشی بەفرین و نێوقەدی وەک موو بە تاڵە موویەکی بەستووتە چەشنی قوببەی عاج دەمت وەک ئاوی ژیانە، خەتت وەکوو خدرە کەمەر وەکوو مووە، قەد سەروە، سینەکەت وەک عاج خەیاڵی تۆ لە سەری (حافزا) دوو ئاواتە کە هەر گەدای دەری تۆ بام و هەر بە تۆ ئاتاج تویی که بر سر خوبان کشوری چون تاج سزد اگر همه‌ی دلبران دهندت باج دو چشم شوخ تو برهم زده خطا و حبش به چین زلف تو ماچین و هند داده خراج بیاض روی تو روشن چو عارض رخ روز سواد زلف سیاه تو هست ظلمت داج دهان شهد تو داده رواج آب خضر لب چو قند تو برد از نبات مصر رواج از این مرض به حقیقت شفا نخواهم یافت که از تو درد دل ای جان نمی‌رسد به علاج چرا همی‌شکنی جان من ز سنگ‌دلی دل ضعیف که باشد به نازکی چو زجاج لب تو خضر و دهان تو آب حیوان است قد تو سرو و میان موی و بر به هیئت عاج فتاد در دل حافظ هوای چون تو شهی کمینه ذره‌ی خاک در تو بودی کاج «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو یارە کە لەو ماڵی مە وەک ماڵی پەری بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٨٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئەو یارە کە لەو ماڵی مە وەک ماڵی پەری بوو گش گیانی سەراپا لە هەموو عەیب بەری بوو مەحبووبی من ئەو عاقڵ و زانای وەکوو مانگم هەیبوو ئەوی خوو و خەسڵەتی خاسی بەشەری بوو بۆ خاتری ئەو دڵ گوتی لەو شارە دەمێنم بێچارەیە نەیزانی کە یاری سەفەری بوو ئەستێرەیی بەدبەختی لە چنگی منی دەرکرد چ بکەم لە گەڵ ئەو دەورە کەوا زوو سپەری بوو تەنیا نە لە ڕازی دڵی من پەردە وەلا چوو زووش کاری فەلەک پەردەدڕی و ئاوڕووبەری بوو دەم ئاو و گوڵ و سەوزە گەلێ خۆش بوو لەگەڵ ئەو نەغدێ بوو لە دەس چوو گوڵی سوور تازە وەری بوو ئەو کاتە لە من خۆش بوو ژیان تا لەگەڵ ئەو بووم باقی تری گش دەردیسەری و دەربەدەری بوو لەو داخە ئەگەر خۆی بکوژێ حەقیەتی بولبول گوڵ کاتی بەیان هاودەمی سروەی سەحەری بوو کەی شانی یەکن ئەی دڵ ئەتۆ سوڵکەر و ئەو شا جوانی وەکوو تانجێک دەدرەوشا و لەسەری بوو هەر گەنجە بەپیتێکی خودا داویە بە حافز لەو ویرد و دوعایانەیە خوێندی و لەبەری بوو آن یار کز او خانه ما جای پری بود سر تا قدمش چون پری از عیب بری بود دل گفت فروکش کنم این شهر به بویش بیچاره ندانست که یارش سفری بود تنها نه ز راز دل من پرده برافتاد تا بود فلک شیوهٔ او پرده‌دری بود منظور خردمند من آن ماه که او را با حسن ادب شیوه صاحب نظری بود از چنگ منش اختر بدمهر به دربرد آری چه کنم دولت دور قمری بود عذری بنه ای دل که تو درویشی و او را در مملکت حسن سر تاجوری بود اوقات خوش آن بود که با دوست به سر رفت باقی همه بی‌حاصلی و بی‌خبری بود خوش بود لب آب و گل و سبزه و نسرین افسوس که آن گنج روان رهگذری بود خود را بکش ای بلبل از این رشک که گل را با باد صبا وقت سحر جلوه گری بود هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو تاقمەی لە گڵ بە نەزەر کیمیا دەکەن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - ئەو تاقمەی لە گڵ بە نەزەر کیمیا دەکەن ئاخۆ بەلای مەدا نەزەرێکی وەها دەکەن دەردم نهێن بێ چاکە له ناشارەزا تەبیب دەردی ئەوین لە یانەیی غەیبی دەوا دەکەن چاکە و خراپە هۆ نییە ئاخر بەخێرەکان ئاکارەیان حەواڵه بە ڕوحمی خودا دەکەن یارێک ئەگەر نیقابی لە ڕووی خۆی وەلا نەدا وەسفی جەماڵی بۆ بە خەیاڵ و هەوا دەکەن ئێستا لە پەردەدایە گەلێ فیتنە ڕوو دەدا ئەو دەم کە پەردە لاچوو قيامەت به پا دەکەن گەر لەو قسانە تاشە بناڵێ سەیر نییە خاوەندڵان حیکایەتی دڵ باش ئەدا دەکەن نائاشنا مەبە لە هەڕاجی ئەوینێدا ئەهلی نەزەر سەوایە لەگەڵ ئاشنا دەکەن مەی نۆشی گیان کە، چونکە گوناهی لەپەردەدا زۆر چاترە لە نوێژی ئەوانەی ڕیا دەکەن ئا لەو کراسه بۆنی وسوو دێ لەبەر دەمم لێم ڕۆشنە براگەلی خوێنی پیا دەکەن جارێک وەرە و بە کووچەی مەیخانەدا بڕۆ بڕوانە عاشقانی کە بۆ تۆ دوعا دەکەن بەدزی حەسوودی بمبەره لای خۆ، کە چاک و پیر خێری نهێن لە خەڵکی لە ڕێگەی خودا دەکەن حافز! هەمیشە دەستی نەداوە ویسالی یار شایان له کوێ ڕیعایەتی حاڵی گەدا دەکەن آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند آیا بود که گوشهٔ چشمی به ما کنند دردم نهفته به ز طبیبانِ مدّعی باشد که از خزانهٔ غیبم دوا کنند معشوق چون نقاب ز رخ در نمی‌کشد هر کس حکایتی به تصوّر چرا کنند چون حسنِ عاقبت نه به رندی و زاهدی است آن به که کارِ خود به عنایت رها کنند بی معرفت مباش که در مَنْ یَزیدِ عشق اهلِ نظر معامله با آشنا کنند حالی درون پرده بسی فتنه می‌رود تا آن زمان که پرده برافتد چه‌ها کنند گر سنگ از این حدیث بنالد عجب مدار صاحب دلان حکایتِ دل خوش ادا کنند می خور که صد گناه ز اغیار در حجاب بهتر ز طاعتی که به روی و ریا کنند پیراهنی که آید از او بوی یوسفم ترسم برادرانِ غیورش قبا کنند بگذر به کویِ میکده تا زمرهٔ حضور اوقاتِ خود ز بهرِ تو صرفِ دعا کنند پنهان ز حاسدان به خودم خوان که منعمان خیرِ نهان برایِ رضایِ خدا کنند حافظ دوامِ وصل میسّر نمی‌شود شاهان کم التفات به حالِ گدا کنند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەوی ڕەنگی گوڵ و نەسرینی بە ڕوخسارت دا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - عەباس حەقیقی، شەونم، چاپی یەکەم، لاپەڕە ٨٤، سنە ١٣٨٧. ئەوی ڕەنگی گوڵ و نەسرینی بە ڕوخسارت دا پێشی دەکرێ بڕە سەبرێ به ئەویندارت دا هەر ئەویشە بە کەڕەم دادی من ئەستێنێ کەوا دەرسی بێدادی بەوێ پرچی ڕەش و تارت دا من هەر ئەو ڕۆژە لە فەرهادی بڕابوو هیوام ئیختیاری دڵی بەو شیرنی نازارت دا کونجی فەقرم هەیه، گەنجم نییه، خوایه بۆ خۆت لە قەدەر شانی بەشی سواڵکەر و خونکارت دا بووکی دنیایه گەلێ جوانه خەت و خاڵی بەڵام مارەیی ئەو تەمەنی تۆیە کە بۆ مارت دا لەوەلا هاتی من و سايەی سەروە سروە! موژدەیی هاتنی جێژن و گوڵ و گوڵزارت دا زامی حافز تەشەنی کردووە ئەی خواجە قەوام بیری تۆ تیری له جەرگ و دڵی زامارت دا آن که رخسارِ تو را رنگِ گل و نسرین داد صبر و آرام تواند به منِ مسکین داد وانکه گیسویِ تو را رسمِ تطاول آموخت هم تواند کرمش، دادِ منِ غمگین داد من همان روز ز فرهاد طمع ببریدم که عنانِ دلِ شیدا به لبِ شیرین داد گنجِ زر گر نبود، کُنج قناعت باقی‌است آن که آن داد به شاهان به گدایان این داد خوش عروسی‌است جهان از ره صورت لیکن هر که پیوست بدو عمرِ خودش کاوین داد بعد از این دستِ من و دامنِ سرو و لبِ جوی خاصه اکنون که صبا مژدهٔ فروردین داد در کفِ غصّهٔ دوران دلِ حافظ خون شد از فراقِ رخت ای خواجه قوام‌الدین داد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵم بە بادەی خۆشبۆ ڕەوایە گەڕ ڕایە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٨٦. دڵم بە بادەی خۆشبۆ ڕەوایە گەڕ ڕایە کە بۆنی چاکە لە زوهد و ڕیایە ڕا نایە هەموو جیهان بەتەمابن هەڵەم بکەن لە ئەوین ئەمن ئەوێستم و سوورم بەئەمری ئەو خوایە هومێدی فەیزی کەریمت ببێ کە خوڵقی کەریم دەبەخشێ سووچی هەموو عاشقانی دنیایە بە ئەو هومێدەیە دڵ سالیکە لە حەلقەی زیکر کە حەڵقەیەک لەسەری زولفی یاری بڕ دایە ئەتۆ کە جوانی خودا داویە پێت و بەختەوەری نیازی چت بە خەنە و ڕەنگ و ئاڵ و واڵایە هەواکە دڵکەشە، مەی بێ غەشه و گەشە چیمەن ئەوێستە هەر دڵی خۆشی دەوێ کە بمبایە ئەگەرچی بووکی جیهان زۆر جوانە بشزانە کە ئەو بەشەرمە ژنە مارەیی لەکەس نایە لە سەرو و لالە و گوڵ خاڵی نابێ ئەو چەمەنە یەکێ کە ڕۆیی یەکێکی تری لە جێگایە لە دڵ هەواڵی سروشتم مەپرسە بیبینە کە پێت دەڵێ وەکوو ئاوێنە هەرچی تێیدایە بە گریەوە وتم ئەی ماهڕوو ئەرێ چ دەبێ کەرەم بکەی بە دڵی خەستە شەکرە شیفایە بە خەندەوە وتی حافز توخوا سزاوارە بە ماچێ بیخەیە سەر مانگی ڕوومەتم سایه؟ ! اگر به بادهٔ مشکین دلم کشد شاید که بوی خیر ز زهد ریا نمی‌آید جهانیان همه گر منع من کنند از عشق من آن کنم که خداوندگار فرماید طمع ز فیض کرامت مبر که خلق کریم گنه ببخشد و بر عاشقان ببخشاید مقیم حلقه ذکر است دل بدان امید که حلقه‌ای ز سر زلف یار بگشاید تو را که حسن خداداده هست و حجلهٔ بخت چه حاجت است که مشاطه‌ات بیاراید چمن خوش است و هوا دلکش است و می بی‌غش کنون بجز دلِ خوش هیچ در نمی‌باید جمیله‌ایست عروس جهان ولی هُشدار که این مخدّره در عقد کس نمی‌آید به لابه گفتمش ای ماه رخ چه باشد اگر به یک شکر ز تو دلخسته‌ای بیاساید؟ به خنده گفت که حافظ خدای را مپسند که بوسه تو رخِ ماه را بیالاید «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: هەسم یارێ لەدەورەی گوڵ لە سونبول سایەوانی هەس سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٨٨و٨٩. هەسم یارێ لەدەورەی گوڵ لە سونبول سایەوانی هەس بەهاری ڕوومەتی شوێنێ لە خوێنی ئەرخەوانی هەس لەدەوری ڕوومەتی وەک ڕۆژی ڕوونی نیشتووە گەردی خودایە! ژینی هەرمانی دەیەی جوانی جیهانی هەس لەچاوی گیان چلۆن دەرکەم کە هەر سووچێکی دەیبینم کەمینی گرتووە و تیری لەسەر سێرەی کەوانی هەس وەرە لەو زاڵمەی تۆخوا حەقم بستێنە دارۆغە لەگەڵ خەڵکی مەی ئەخوات و لەتەک من سەرگرانی هەس کە عاشق بووم وتم وا هاتە دەستم گەوهەری مەخسوود ئیتر نەمزانی ئەم بەحرە شەپۆلی بێ‌ئەمانی هەس لە خەوفی هیجری خۆتم دڵنیا کە گەر هەتە هیوا لە چاوی بەد ئەمینت کا خودایێکی ئەمانی هەس لە دینی سەروی باڵاکەت، دڵم! چاوم نەکەی بێ بەش لەسەر ئەو چاوە بینێژە کە ئاوێکی ڕەوانی هەس لە پاشتەرکم ئەگەر هەڵبەستی تۆخوا زووبە ڕاوم کە گڕێ و گۆڵی هەیە ڕامان و بۆ خوازەر زیانی هەس بە زووتێپەڕ کەنینێکی فریوی گوڵ مەخۆ بولبول! کە جێی باوەڕ نییە و ماوەی ژیانی زوو خەزانی هەس بە گڵدا هەڵبپڕژێنە لە مەی جورعێک و گوێ هەڵخە لە جەمشید و لە کەیخوسرەو سەدان چیرۆکی جوانی هەس دەمێ بەربا ئەدا زولفی لە تۆزی خاتری عاشق بە سروەی بای بەیان ئێژێ نەکەی باسم! زیانی هەس چ ڕویداوە کە لەم دەرگایەدا شاکانی عیرفانی دەبینم یەک بە یەک مەیلی غولامی ئاستانی هەس چ عوزرێ بێنمەوە بۆ بەختی بەد، ئەو یاری شارشێوێن بە تاڵی حافزی کوشت و دەمی شەککەروەشانی هەس بتی دارم که گرد گل ز سنبل سایبان دارد بهار عارضش خطّی به خونِ ارغوان دارد غبارِ خط بپوشانید خورشیدِ رخش یا رب بقای جاودانش ده که حسنِ جاودان دارد چو عاشق می‌شدم گفتم که بردم گوهرِ مقصود ندانستم که این دریا چه موجِ خون‌فشان دارد ز چشمت جان نشاید برد کز هر سو که می‌بینم کمین از گوشه‌ای کرده‌ست و تیر اندر کمان دارد چو دام طرّه افشاند ز گردِ خاطرِ عشّاق به غمّازِ صبا گوید که رازِ ما نهان دارد بیفشان جرعه‌ای بر خاک و حال اهل دل بشنو که از جمشید و کیخسرو فراوان داستان دارد چو در رویت بخندد گل مشو در دامش ای بلبل که بر گل اعتمادی نیست گر حسنِ جهان دارد خدا را داد من بستان از او ای شحنهٔ مجلس که می با دیگری خورده‌ست و با من سر گران دارد به فتراک ار همی‌بندی خدا را زود صیدم کن که آفت‌هاست در تأخیر و طالب را زیان دارد ز سروِ قدِّ دلجویت مکن محروم چشمم را بدین سرچشمه‌اش بنشان که خوش آبی روان دارد ز خوف هجرم ایمن کن اگر امید آن داری که از چشم بداندیشان خدایت در امان دارد چه عذرِ بخت خود گویم که آن عیّارِ شهرآشوب به تلخی کشت حافظ را و شکّر در دهان دارد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ترسم هەیە لە چاوی بە فرمێسک و چاوە چاو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٩٢. ترسم هەیە لە چاوی بە فرمێسک و چاوە چاو ئەو ڕازە سەربەمۆرە لە عالەم ببێتە قاو ڕاستە ئەگەر دەڵێن بە سەبر بەرد ئەبێتە لەعل ئەمما ببێتە خوێن جگەر و خوێن ببێتە ئاو بۆ مەیکەدەی دەچم بە سکاڵا و گرینەوە تاکوو ڕەها ببم لە خەم و دەردی ماڵ خەراو تیری دوعام ڕەوانە لە گش لاوە کردووە بەڵکوو یەکێ لەوانە بپێکێ هەدەف بەتاو گیانە! هەواڵی ئێمە بە دڵبەر بڵێ بەڵام کارێکی وا نەکەی کزە با لێن بکا بڵاو ڕووی من لە کیمیای کەڕەمی تۆوە بوو بە زێڕ یانی بە لوتف و هیممەتی تۆ پیر ئەبێتە لاو پێم سەیرە فیز و دەعیە و خۆگرتنی ڕەقیب یاخوا گەدا نەسیبی نەبێ قەت مەقام و ناو زۆر نوکتە هەن بە غەیری جوانی هەتا کەسێ جوان بێتەدەر لە تەجرەبە وەک زێڕی قاڵ کراو ئەو بورجی بەرزی کاخی ویسالی کە تۆ هەتە زۆرن سەری سەرانی لە دەرکێ لە سەف دراو حافز! کە ئێستە زولفی نیگارت بە دەستەوە دەنگێ مەکە دەنا شنە دەیکا بە بەیت و باو ترسم که اشک در غم ما پرده در شود وین رازِ سر به مهر به عالم سمر شود گویند سنگ لعل شود در مقامِ صبر آری شود ولیک به خون جگر شود خواهم شدن به میکده گریان و دادخواه کز دستِ غم خلاصِ من آن جا مگر شود از هر کرانه تیرِ دعا کرده‌ام روان باشد کز آن میانه یکی کارگر شود ای جان حدیثِ ما برِ دلدار بازگو لیکن چنان مگو که صبا را خبر شود از کیمیایِ مهرِ تو زر گشت روی من آری به یمن لطف شما خاک زر شود در تنگنایِ حیرتم از نخوتِ رقیب یا رب مباد آن که گدا معتبر شود بس نکته غیرِ حسن بباید که تا کسی مقبولِ طبعِ مردم صاحب نظر شود این سرکشی که کنگرهٔ کاخِ وصل راست سرها بر آستانهٔ او خاکِ در شود حافظ چو نافهٔ سرِ زلفش به دست توست دم درکش، ار نه بادِ صبا را خبر شود «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تۆ بڵێی ئەو کەڕەتەش دەرکە لە مەیخانە وەکەن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٩٤. تۆ بڵێی ئەو کەڕەتەش دەرکە لە مەیخانە وەکەن ئەو گرێبووچکە لە کاری مە بە پەیمانە وەکەن گەر لەبەر خاتری سۆفی بە درۆ دایان خست با لەبەر خوایەکی داپۆشەری عەیبانە وەکەن هەر لەبەر خاتری سافی دڵی مەیخۆری بەیان زۆر بووە دەرکە لەگەڵ بانگی بەیانانە وەکەن دەرکی مەیخانەکەیان بەستووە خوایە نەیەڵی دەرکی ئەو کاولە ڕیابازی و پیلانە وەکەن پرچی ئەو چەنگە لە تازیەی مەیی خالیس ببڕن با ڕەفیقانی گرێی دڵ کە بە گریانە وەکەن کاغەزێ بۆ سەرەخۆشی کچی ڕەز ڕەش کەنەوە تا بە چەنگی موغەکان زولفی وەکوو شانە وەکەن لە بن ئەو خەرقەیە ڕۆژێکی دەبینی حافز بێن و دەمبێنی ڕیا و ئەو فڕ و فێڵانە وەکەن بود آیا که درِ میکده‌ها بگشایند گره از کارِ فروبسته ما بگشایند اگر از بهرِ دلِ زاهد خودبین بستند دل قوی دار که از بهرِ خدا بگشایند به صفایِ دلِ رندان صبوحی زدگان بس در بسته به مفتاحِ دعا بگشایند نامهٔ تعزیتِ دخترِ رز بنویسید تا همه مغبچگان زلفِ دوتا بگشایند گیسویِ چنگ ببرّید به مرگِ میِ ناب تا حریفان همه خون از مژه‌ها بگشایند درِ میخانه ببستند خدایا مپسند که درِ خانهٔ تزویر و ریا بگشایند حافظ این خرقه که داری تو ببینی فردا که چه زنّار ز زیرش به دغا بگشایند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەو نەزەرەی هەم بە شەرتێ بەختەکە بێنێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٩٦. بەو نەزەرەی هەم بە شەرتێ بەختەکە بێنێ دەس دەمە کارێکی وا کە خەم بڕەوێنێ خەڵوەتی دڵ جێی نییە بۆ دوو دژی نامۆ دێو ئەگەر بچێتەدەر فریشتە دەمێنێ وەک شەوی یەڵدایە وایە سوحبەتی حوکام تیشکە لە ڕۆژێ بخوازە، زووی بدەمێنێ بەس بە چاوەڕێ لە دەرکی خاوەنی دنیا بێتەدەر بە چەشنی مانگی نوێ لە کەلێنێ سواڵکەری فەزڵ و هونەر بە، خەزنە وەدەس خە لەو کەسی ڕێبوار و شارەزایە لە شوێنێ بەرهەمی خۆیان نواند ساڵح و فاسق ئاخۆ کێ قبووڵ ئەبێت و خۆی دەنوێنێ بولبولی عاشق! تەمەن بخوازە کە دیسان باغ سەوز ئەبێت و سروە گوڵ دەشەکێنێ سەیر نییە لەو کەلاوە غەفڵەتی حافز هەر کەسێ چۆ مەیکەدە کوا هۆشی دەمێنێ بر سرِ آنم که گر ز دست برآید دست به کاری زنم که غصّه سر آید خلوتِ دل نیست جایِ صحبتِ اضداد دیو چو بیرون رود، فرشته درآید صحبتِ حکّام ظلمتِ شبِ یلداست نور ز خورشید جوی، بو که برآید بر درِ ارباب بی‌مروّتِ دنیا چند نشینی که خواجه کی به درآید ترکِ گدایی مکن که گنج بیابی از نظرِ رهروی که در گذر آید صالح و طالح متاعِ خویش نمودند تا که قبول افتد و که در نظر آید؟ بلبلِ عاشق تو عمر خواه که آخر باغ شود سبز و شاخِ گل به بر آید غفلتِ حافظ در این سراچه عجب نیست هر که به میخانه رفت، بی‌خبر آید «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەو پیرییە کەوتۆتە سەرم عیشقی جەوانی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٩٨. بەو پیرییە کەوتۆتە سەرم عیشقی جەوانی هەرچی لە دڵمدا بوو نەما ڕازی نیهانی تەیری دڵەکەی بەرزەفڕم توشی نەزەر بوو چاو چاو بە تەڵەی کێوە بووە چونکە ڕوانی لەو ئاسکە سڵەی چاوڕەش و بۆنخۆشە بەداخم وەک ناقە دڵم خوێنە لەسەر جەرگمە ژانی ئەو بۆنە گوڵە بۆنی گڵی کووچەی تۆ بوو هێناویە لەگەڵ خۆی کزەبای کاتی بەیانی تا شیری لە کالانی دەرێناوە برۆی تۆ ئەژماری شەهیدی نەمرت ڕەنگە نەزانی ئەو بادە لەکوێ ساز بوو کە مەیگێڕی خەرابات تا ئێستە بە ئەو بۆن و بەرامەی نەدەزانی نابێتە لەعل بەردەڕەشە گەر دڵی تۆقێ چونکی لە ئەسڵدا ڕەشە بنج و بنەوانی زۆر تەجرەبەمان کردووە لەو کاولە کۆنە هەر کەس دژی مەیخۆرە، نەما نێو و نیشانی ئاورێکی دڵ ئاگردەری تێ‌بەردەبێ ئاخر ویشک و تەڕ ئەسووتێنێ نییە ئاور ئەمانی بۆ تەیری غەزەل‌خوێن و زرینگێکی بەداخم ڕێی لێ هەڵە بوو، تووشی تەڵەی بوو بە گومانی حافز کە سەری زولفی کچان دەستی دەکێشا وا کەوتووە ئێستا نە سەری ما نە زمانی پيرانه سرم عشق جوانی به سر افتاد وان راز که در دل بِنهُفتَم به درافتاد از راه نظر مرغ دلم گشت هواگير ای ديده نگه کن که به دام که درافتاد دردا که از آن آهوی مُشکين سيه چشم چون نافه بسی خون دلم در جگر افتاد از رهگذر خاک سَرِ کوی شما بود هر نافه که در دست نسيم سحر افتاد مژگان تو تا تيغ جهان گير برآورد بس کشتهٔ دل‌زنده که بر يکدگر افتاد اين باده چه پرورد که خَمار خرابات از بوی بهشتيش چنين بی‌خبر افتاد گرجان بدهد سنگ سيه لعل نگردد با طينت اصلی چه کند بدگهر افتاد بس تجربه کرديم در اين دير مکافات بادُرد کشان هرکه در افتاد بر افتاد هم دود دلی عاقبتش راه بگيرد زين آتش دلسوز که در خشک و تر افتاد فرياد که با زيرکی آن مرغ سخن سنج پندار زدش راه و به دام خطر افتاد حافظ که سرزلف بتان دست کشش بود بس طرفه حريفی‌است کش اکنون به سرافتاد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زوو پتر مەیلت لەگەڵ ئەو عاشقەی موشتاقە بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٠٠. زوو پتر مەیلت لەگەڵ ئەو عاشقەی موشتاقە بوو باسی دڵداری من و تۆ قاوی ئەو ئافاقە بوو یادی شەوگاری لەگەڵ دەم خونچەکانم بێ خێر نەقڵی عیشق و یاری ڕوومەت وەک گوڵی مێلاقە بوو ڕووی گەشی مەعشووقەکان گەرچی دڵ و دینی دەبرد زیکری ئێمە هەر لە بابەت حوسنی ئەو ئەخلاقە بوو سێبەری مەعشووقە گەر بکشێتە سەر عاشق چییە من دڵم بەودا ئەویش دڵداری ئەو موشتاقە بوو پێش ئەوەی ئەو میچە سەوزە و تاقی مینا بێنە گۆر من ڕوانگەی چاوەکانم ئەو دوو ئەبرۆ تاقە بوو هەر لە سبحەینێ ئەزەل را تا شەوی ئاخرزەمان دۆستی ئێمە لەسەر ئەو شەرت و ئەو میساقە بوو بەو شەوی قەدرە ئەگەر لێمداوە مەی مەنعم مەکە یار بە مەستی هات و جامی مەی لە گۆشەی تاقە بوو لێم ببورە گەر پسا تەسبیحی زیکرم ماوەیەک دەستم ئاوقای پووزی ئەو مەیگێڕە بەفرین ساقە بوو دیم لە دەرکی شا گەدایەک نوکتەیێکی جوانی گوت من لەسەر هەر خوان کە بووم، ڕازق هەر ئەو ڕەززاقە بوو شیعرەکەی حافز لەجەننەتدا زەمانی بابەدەم بۆ گوڵ و نەسرین گەشەی ئەو دەفتەر و ئەوراقە بوو پیش از اینت بیش از این اندیشهٔ عشاق بود مهرورزی تو با ما شهرهٔ آفاق بود یاد باد آن صحبت شب‌ها که با نوشین لبان بحث سرّ عشق و ذکر حلقهٔ عشاق بود پیش از این کاین سقف سبز و طاق مینا برکشند منظر چشم مرا ابروی جانان طاق بود از دم صبح ازل تا آخر شام ابد دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود سایهٔ معشوق اگر افتاد بر عاشق چه شد ما به او محتاج بودیم او به ما مشتاق بود حسن مه رویان مجلس گر چه دل می‌برد و دین بحث ما در لطف طبع و خوبی اخلاق بود بر در شاهم گدایی نکته‌ای در کار کرد گفت بر هر خوان که بنشستم خدا رزاق بود رشتهٔ تسبیح اگر بگسست معذورم بدار دستم اندر دامن ساقی سیمین ساق بود در شب قدر ار صبوحی کرده‌ام عیبم مکن سرخوش آمد یار و جامی بر کنار طاق بود شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: حافزەکەی گۆشەگر دوێکە لە مەیخانە بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٠٢. حافزەکەی گۆشەگر دوێکە لە مەیخانە بوو وازی لە پەیمان نەما ئۆگری پەیمانە بوو دۆستی دەمی لاوەتی هاتە خەوی دوێ شەوێ بۆیە بە پیری سەری عاشق و دێوانە بوو ڕێگری دین و دڵان بەچکە فەلێک ڕادەبرد بوو بە ڕەفیقی ئەو و زوو لەمە بێگانە بوو بولبولی سووتاند ئەگەر ئاگری ڕوخساری گوڵ ڕووی گەش و ڕوونی شەمیش ئافەتی پەروانە بوو سۆفییە شێتەی کەوا جام و پیاڵەی شکاند دوێکە بە یەک چۆڕە مەی عاقڵ و فەرزانە بوو شینی بەیان و شەوم زایە نەبوو خوا شوکر قەترەیی ئەشکم بەهای گەوهەری یەکدانە بوو ساقیە چاو مەستەکەم ئایەتی سیحرێکی خوێند مەجلیسی خەتم و وەعز گشتی بە ئەفسانە بوو مەنزڵی حافز کەوا بوو بە سەرای بەزمی شا گیان و دڵیشی لەلای دڵبەری تاقانە بوو زاهد خلوت نشین دوش به میخانه شد از سر پیمان برفت با سر پیمانه شد صوفی مجلس که دی جام و قدح می‌شکست باز به یک جرعه می عاقل و فرزانه شد شاهدِ عهدِ شباب آمده بودش به خواب باز به پیرانه سر عاشق و دیوانه شد مغبچه‌ای می‌گذشت راه زن دین و دل در پی آن آشنا از همه بیگانه شد آتشِ رخسارِ گل خرمنِ بلبل بسوخت چهره خندانِ شمع آفتِ پروانه شد گریه شام و سحر شکر که ضایع نگشت قطره بارانِ ما گوهرِ یکدانه شد نرگس ساقی بخواند آیتِ افسونگری حلقهٔ اورادِ ما مجلسِ افسانه شد منزلِ حافظ کنون بارگهِ پادشاست دل برِ دلدار رفت، جان برِ جانانه شد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو چەنگ و عوودە حاڵی ئەبی چی بەیان ئەکەن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٠٤. ئەو چەنگ و عوودە حاڵی ئەبی چی بەیان ئەکەن بادەی نهێن بخۆنەوە، تەنبێی عەیان دەکەن شەوقی ئەوین و زەوقی ئەوینداری نایەڵن لۆمەی جەوان و سەرزەنشی پیرەکان ئەکەن دەشڵێن مەڵێ و مەبیسە لە ڕەمزی ئەوین هەواڵ چاو لەو حیکایەتەی کە چلۆنی گران ئەکەن ئێمەی لە پشتی پەردەوە سەد جار فریودراو ئاخۆ لە ژووری پەردەوە بیری چمان ئەکەن دیسان مڵۆزمی پیرەکەیانن مریدەکان بڕوانە سالیکان چ لە پیری موغان ئەکەن سەد ئابڕوو بە نیو نەزەر ئاسانە سەندنی جوانان ئەگەر ئەو موعامەلە ناکەن زیان ئەکەن هێندێک دەڵێن بە هەوڵە گەیشتن بە وەسڵی یار هێندێک شکایەتێ لە گەڕی ئاسمان ئەکەن ئەمما ئەتۆ بەقا بە دەوامی زەمان مەکە گۆڕینی ئەو مەکینەی گۆرین بە ئان ئەکەن ئاکامی کاریان دڵی تاریکە، ئێستەکەش ئیکسیری بەو خەیاڵی عەبەسیان قەپان ئەکەن مەی لێدە شێخ و حافز و موفتی و گزیری شار تێفکری هەر بە فێڵ و درۆیان ژیان ئەکەن دانی که چنگ و عود چه تقریر می‌کنند پنهان خورید باده که تعزیر می‌کنند ناموسِ عشق و رونقِ عشّاق می‌برند عیبِ جوان و سرزنشِ پیر می‌کنند گویند رمزِ عشق مگویید و مشنوید مشکل حکایتی‌است که تقریر می‌کنند ما از برونِ در شده مغرورِ صد فریب تا خود درونِ پرده چه تدبیر می‌کنند تشویشِ وقتِ پیرِ مغان می‌دهند باز این سالکان نگر که چه با پیر می‌کنند صد ملکِ دل به نیم نظر می‌توان خرید خوبان در این معامله تقصیر می‌کنند قومی به جدّ و جهد نهادند وصلِ دوست قومی دگر حواله به تقدیر می‌کنند فی‌الجمله اعتماد مکن بر ثباتِ دهر کاین کارخانه‌ایست که تغییر می‌کنند جز قلبِ تیره هیچ نشد حاصل و هنوز باطل در این خیال که اکسیر می‌کنند می خور که شیخ و حافظ و مفتیّ و محتسب چون نیک بنگری همه تزویر می‌کنند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من لە نوێژا بوو کە دیم تاقی برۆت بەرچاوە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٠٦. من لە نوێژا بوو کە دیم تاقی برۆت بەرچاوە حاڵەتێ گرتمی میحرابەکە دەنگی داوە لە من ئێستا بەتەمای سەبر و دڵ و هۆشێ مەبە ئەو سروشتی کە ئەتۆ دیوتە ئیتر نەمماوە مەلی باغ و چەمەنێ مەستن و بادەش ڕوونە کاتی دڵدارییە ئاواتی دڵان بووژاوە ڕوو بەرەو خۆشی دەبینم لەوە بەو لاوە جیهان بۆنی خۆشی گوڵی هێنا کزە با لەو لاوە وەرە ئەی بووکی هونەر بەس کە شکایەت لە بەخت هۆدەیی جوانی بڕازێنەوە زاوا لاوە خۆ دەڕازێننەوە بووکانی بەهاری گشتی دڵبەری ئێمەیە، خۆ جوان و خوداپێداوە داری بەر گشتی لە ژێر باری عەلاقەی دنیان خۆشی بۆ سەروە کە ئازاد و لەخەم ڕەخساوە لە وتەی حافزی شیعرێکی وەخوێنە موتریب تا بڵێم باوە! نەشەی دەوری جوانیم ماوە در نمازم خم ابروی تو با یاد آمد حالتی رفت که محراب به فریاد آمد از من اکنون طمعِ صبر و دل و هوش مدار کان تحمّل که تو دیدی همه بر باد آمد باده صافی شد و مرغان چمن مست شدند موسمِ عاشقی و کارِ بِهْ‌بنیاد آمد بوی بهبود ز اوضاعِ جهان می‌شنوم شادی آورد گل و باد صبا شاد آمد ای عروس هنر! از بخت شکایت منما حجلهٔ حسن بیارای که داماد آمد دلفریبانِ نباتی همه زیور بستند دلبرِ ماست که با حسنِ خداداد آمد زیرِ بارند درختان که تعلّق دارند ای خوشا سرو که از بارِ غم آزاد آمد مطرب از گفتهٔ حافظ غزلی نغز بخوان تا بگویم که ز عهدِ طربم یاد آمد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوێشەوێ نەقڵی مە پرچی ڕەش لوولووی تۆ بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٠٨. دوێشەوێ نەقڵی مە پرچی ڕەش لوولووی تۆ بوو موو بە مووی باسەکە تا نیوەشەوێ مووی تۆ بوو دڵ بە تیری موژەکەت گەرچی لە خوێندا گەوزی ئێستە هەر چاوی لە تیرخستنی زوو زووی تۆ بوو خوا ببورێ لە سەبا بۆی گوڵی ڕووی تۆی هێنا ئەگینا کێ خەبەری لەو گوڵی ون بووی تۆ بوو لە شەڕ و شۆڕی ئەوینێ خەبەرێکی نەبوو کەس گڕی ئەو ئاورە لە ڕەوتی وەکوو ئاهووی تۆ بوو ماوەیەک بوو ئەمن ئارام و سڵامەت دەژیام داوی ڕێی تەیری دڵم پەرچەمی هیندووی تۆ بوو وەکە بەندی یەخە، تا وەکرێ دڵی من کە بە دڵ ئۆگری سینگ و بەرۆکی وە بەهەشت چووی تۆ بوو تۆ و وەفات! لادە لەسەر مەرقەدی حافز کەڕەتێک چونکە ئاواتی دڵی دینی چەلێک ڕووی تۆ بوو دوش در حلقهٔ ما قصهٔ گیسویِ تو بود تا دلِ شب سخن از سلسلهٔ موی تو بود دل که از ناوکِ مژگانِ تو در خون می‌گشت باز مشتاقِ کمانخانهٔ ابرویِ تو بود هم عَفَاالله صبا کز تو پیامی می‌داد ورنه در کس نرسیدیم که از کویِ تو بود عالم از شور و شرِ عشق خبر هیچ نداشت فتنه‌انگیزِ جهان غمزهٔ جادویِ تو بود من سرگشته هم از اهلِ سلامت بودم دام راهم شکنِ طرّهٔ هندویِ تو بود بگشا بندِ قبا تا بگشاید دلِ من که گشادی که مرا بود ز پهلویِ تو بود به وفایِ تو که بر تربتِ حافظ بگذر کز جهان می‌شد و در آرزویِ رویِ تو بود «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵی بردم بە ناز و تەرکی مەی کرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١١٠. دڵی بردم بە ناز و تەرکی مەی کرد ئەتۆ خوا کێ لەگەڵ کێ ئەو گەمەی کرد لە تەنیایی وەگیان هاتم بەیانی بژی یادی بە لوتفێکی بە مەی کرد وەکوو لالەی دڵم با پڕ لە خوێن بێ لە دەس چاوی، بە زوڵمێکی لە مەی کرد شەماڵ ئەی چارەسازم بێنە بۆنی گوڵم، دڵ ئارەزووی ئەو گوڵ‌دەمەی کرد وەها سووتاندمی وەک شەم، کە بۆ من دەفر گریا و دەف و نەی زەمزەمەی کرد لە کوێ بیڵێم کە پاش زامی جەرگ بڕ حەکیم بۆ کوشتنم قەستی قەمەی کرد لە نێو یاران چ دەتوانم وەگێڕم کە یاری من ئەوەی فەرموو ئەمەی کرد کەوان ئەبرۆ جەفای دوژمن نەکردووی لەگەڵ حافز بە تیری ئەو چەمەی کرد دل از من برد و روی از من نهان کرد خدا را با که این بازی توان کرد؟ شب تنهاییم در قصد جان بود خیالش لطف‌های بی‌کران کرد چرا چون لاله خونین دل نباشم که با ما نرگسِ او سرگران کرد که را گویم که با این درد جان سوز طبیبم قصد جان ناتوان کرد بدان سان سوخت چون شمعم که بر من صراحی گریه و بربط فغان کرد صبا گر چاره داری وقتِ وقت است که درد اشتیاقم قصد جان کرد میانِ مهربانان کی توان گفت که یار ما چنین گفت و چنان کرد عدو با جانِ حافظ آن نکردی که تیرِ چشمِ آن ابروکمان کرد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوەکی لەو خەمی بووم بەرگی نەجاتیان دامێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١١٢. شەوەکی لەو خەمی بووم بەرگی نەجاتیان دامێ چاخی تاریکەشەوێ ئاوی حەیاتیان دامێ کاسی پرشنگ و گڕی روونی وجوودیان کردم مەی لە کاسێکی شەبەقداری سیفاتیان دامێ چ بەیانێکی موبارەک، چ شەوێکی پیرۆز ئەو شەوی قەدرە کەوا تازە بەراتیان دامێ هاتف ئەو ڕۆژە کە مزگێنی ویسالی پێدام لەبری دەرد و خەفەت، سەبر و سەباتیان دامێ لەوە بەدوا من و ئاوێنەیی تاریفی جەماڵ کە لەوێدا خەبەری دیتنی زاتیان دامێ هیچ عەجایب نییە گەر کامڕەوا و دڵخۆشم پێم‌دەشا خێر و ئەوانیش بە زەکاتیان دامێ ئەم هەموو نوقڵ و نەباتەی لە قسەم هەڵدەڕژێ حەقی سەبرێکە کە لەو شاخی نەباتیان دامێ هیممەتی حافز و ئاهی سەحەری چاکان بوو لەبری بەندی خەمی، بەرگی نەجاتیان دامێ دوش وقتِ سحر از غصّه نجاتم دادند واندر آن ظلمتِ شب آبِ حیاتم دادند بیخود از شعشعهٔ پرتوِ ذاتم کردند باده از جامِ تجلّی صفاتم دادند چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی آن شبِ قدر که این تازه براتم دادند بعد از این رویِ من و آینهٔ وصفِ جمال که در آن جا خبر از جلوهٔ ذاتم دادند من اگر کامروا گشتم و خوشدل چه عجب مستحق بودم و این‌ها به زکاتم دادند هاتف آن روز به من مژدهٔ این دولت داد که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند این همه شهد و شکر کز سخنم می‌ریزد اجرِ صبریست کز آن شاخِ نباتم دادند همّتِ حافظ و انفاسِ سحرخیزان بود که ز بندِ غمِ ایّام نجاتم دادند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوێشەوێ دیم کە مەلاییک لە دەری مەیخانە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١١٤. دوێشەوێ دیم کە مەلاییک لە دەری مەیخانە قوڕی باب ئادەمیان دا لە دڵی پەیمانە بە حەیا و شەرمی سەراپەردەنشینی مەلەکووت بوونە هاوڕێی من و هاوبەش لە مەیی مەستانە عاسمان باری سپاردەی نەتوانیبوو کەچی قورعە هێنایە دەرێ نێوی منی دێوانە خوا شکور ئاشتی لە بەینی من و ئەودا ڕویدا سۆفی ڕەخسین و مەیان خواردەوە لەو شوکرانە چۆن کڵاو نەچتە سەری ئێمە بە سەد خەرمان شک بابەدەم هەڵخەڵەتا کاتێ بەهۆی یەکدانە شەڕی حەفتا و دوو میللـەت هەڵە بوو گوێ مەدەیە بە حەقیقەت نەگەین کەوتنە نێو ئەفسانە ئەوە ئاور نییە وا شەم بە گڕی پێبکەنێ بەڵکە ئاور ئەوەیە بەربێ لە کۆی پەروانە لای نەدا پەردە لە ڕووی نوکتە چ کەس وەک حافز لەوەتی بووکی غەزەل داویە لە زولفی شانە دوش دیدم که ملایک درِ میخانه زدند گلِ آدم بسرشتند و به پیمانه زدند ساکنانِ حرمِ ستر و عفافِ ملکوت با منِ راه‌نشین بادهٔ مستانه زدند آسمان بارِ امانت نتوانست کشید قرعهٔ کار به نام منِ دیوانه زدند جنگِ هفتاد و دو ملّت همه را عذر بنه چون ندیدند حقیقت، رهِ افسانه زدند شکرِ ایزد که میان من و او صلح افتاد صوفیان رقص کنان ساغرِ شکرانه زدند آتش آن نیست که از شعلهٔ او خندد شمع آتش آن است که در خرمن پروانه زدند کس چو حافظ نگشاد از رخِ اندیشه نقاب تا سرِ زلفِ سخن را به قلم شانه زدند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ کە غەیری لەمە جامی جەمی داوا نەدەکرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١١٦. دڵ کە غەیری لەمە جامی جەمی داوا نەدەکرد هەر لەلای خۆی بوو تەمەنناشی لە بێگانە دەکرد گەوهەرێکی لە سەرووی عاڵەمی بوون بوو، داوای لە بەرەی نابەڵەدی ئەوبەری بەحرانە دەکرد دوێشەوێ بردمە لای پیری موغان موشکلی خۆم کە گرێ و گۆڵی گرانی بە پەڕە و شانە دەکرد دیم بە خەندە و نەشەوە، دەس بە پیاڵەی مەیەوە چاوی لە جامی مەیە و حیکمەتی جانانە دەکرد وتم ئەم جامە جیهان‌بینە حەکیم کەی پێی دای وتی ئەو دەم دەسی بەو گومبەز و هەیوانە دەکرد وتی ئەو یارە کە لەو ڕایە، بڵیندی سەری دار ئەوە بوو سووچی، دەسی بەو قسە بەرزانە دەکرد عاشقێ بوو کە لە هەر جێیەکی با، خوای لێ بوو چونکە نەیدیتبوو هاواری نەدیوانە دەکرد فێڵی عەقڵێ لە ئەوین وەک کەڵەکی سامیریە دەست و داردەستی کەلیم گشتی بە ئەفسانە دەکرد ئەوچەلیش ڕۆحی قودس ئاوڕی بەخێر داباوە خەڵکی دیکەش هەموو کارێکی مەسیحانە دەکرد وتم ئەو پەرچەمی زنجیری بوتان بۆچ دەبێ وتی حافز گلەیی لەو دڵی دێوانە دەکرد سال‌ها دل طلبِ جامِ جم از ما می‌کرد وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا می‌کرد گوهری کز صدفِ کون و مکان بیرون است طلب از گمشدگانِ لبِ دریا می‌کرد مشکلِ خویش برِ پیرِ مغان بردم دوش کو به تأییدِ نظر حلِّ معما می‌کرد دیدمش خرّم و خندان قدح باده به دست و اندر آن آینه صد گونه تماشا می‌کرد گفتم این جامِ جهان بین به تو کی داد حکیم؟ گفت آن روز که این گنبدِ مینا می‌کرد بیدلی در همه احوال خدا با او بود او نمی‌دیدش و از دور خدا را می‌کرد این همه شعبدهٔ خویش که می‌کرد این جا سامری پیشِ عصا و یدِ بیضا می‌کرد گفت: آن یار کز او گشت سرِ دار بلند جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد فیضِ روح القدس ار باز مدد فرماید دیگران هم بکنند، آن چه مسیحا می‌کرد گفتمش: سلسلهٔ زلف بتان از پیِ چیست؟ گفت: حافظ گله‌ای از دل شیدا می‌کرد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەوەکی قاسیدی بەختم بە چ تەمکینێ ھات سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١١٨. شەوەکی قاسیدی بەختم بە چ تەمکینێ ھات وتی ھەستە لە خەوێ خوسرەوی شیرینێ ھات لێده جامی مەی و سەرخۆش بە، بڕۆ سەیرانێ یاری زێڕین کەمەرت وەک گوڵی پەرژينێ ھات وەرە موژدەم دەيه ئەی گۆشەگیری گەنجی وتار مامزی خۆش خەت و خاڵی خوتەن و چینێ ھات چاوی گريانە گەشی کردەوە ڕووی سووتاوان جەرگی بریانە بە ھانای دڵی مسکینێ ھات تێکە مەی ساقی مەخۆ چیدی خەمی دوژمن و دۆست چونکە ڕۆیی ئەو و ئەم وەک سەرەتای ژینێ ھات لەحەوا چەندە بە ناز دێی و دەچی و تەقڵە دەکەی کۆترەباریکە ھەڵێ ھەڵمەتی شاھینێ ھات بێ‌وەفایی خولی دەورانی کە دی ھەوری بەھار کوڵی گریانی لە بۆ سونبول و نەسرینێ ھات شنەبا کاتێ لە بولبول غەزەلی حافزی بیست بە بزە و نازەوە بۆ سەيری ڕەیاحینێ ھات سحرم دولتِ بیدار به بالین آمد گفت برخیز که آن خسروِ شیرین آمد قدحی درکش و سرخوش به تماشا بخرام تا ببینی که نگارت به چه آیین آمد مژدگانی بده ای خلوتیِ نافه گشای که ز صحرایِ ختن آهوی مشکین آمد گریه آبی به رخ سوختگان باز آورد ناله فریادرسِ عاشق مسکین آمد مرغِ دل باز هوادارِ کمان ابروییست ای کبوتر نگران باش که شاهین آمد ساقیا می بده و غم مخور از دشمن و دوست که به کام دل ما آن بشد و این آمد رسم بدعهدیِ ایّام چو دید ابرِ بهار گریه‌اش بر سمن و سنبل و نسرین آمد چون صبا گفته حافظ بشنید از بلبل عنبرافشان به تماشایِ ریاحین آمد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شلکە نەمامی من لە بۆ مەیلی بەلای چەمەن نیە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٢٠. شلکە نەمامی من لە بۆ مەیلی بەلای چەمەن نیە بۆ نییە ھاونشینی گوڵ، ھۆشی لەلای سەمەن نییە تا سەرەڕۆ دڵی خولم گەیوەتە چینی زولفی ئەو لەو سەفەری درێژیدا بیری لەلای وەتەن نییە دڵ به ھومێدی وەسڵی تۆ تێره له ھاودەمی گیان گیان بە خەیاڵی ديتنت مەيلی وەلای بەدەن نییە دڵ به خەمی برۆی کەوان زامەخەمی تەشەنيه، ئەو گۆشەکەوانی بادەدا گوێی له خەمی تەشەن نییە دوێ گلەییم لە پەرچەمی کرد و بەداخەوە گوتی تورکه سیاپەپاغەکەم گوێی لە من و له سەن نییە زولفی وەنەوشەکان دەمێ تێک دەشکێن بە بای سەبا ئاخ کە دڵم لە بیری ئەو یاری بەڵێن‌شکەن نییە ياری بەلەک بلووری من خڵتە بدا له باتی ڕوون کێيە بەدەن نەکا بە دەم، کێیه لەشی لەگەن نییە بۆنی گوڵان لە سروە دێ ئاتەگی پاکی تۆ چلۆن خاکی وەنەوشەزارەکەی میشکی خەتا و خوتەن نییە گاڵته بە ئابڕووم مەکه لوتفی ھەور ئەگەر لەگەڵ ئاوی دووچاوی من نەبێ شوێن لە دوڕی عەدەن نییە کوشتەی ناز و غەمزەتە حافزی گوێ‌نەگر له پەند تیغە شياوی ئەو کەسەی گوێی له قسەی پەسەن نییە سروِ چمان من چرا میلِ چمن نمی‌کند؟ همدمِ گل نمی‌شود، یادِ سمن نمی‌کند؟ دی گله‌ای ز طرّه‌اش کردم و از سرِ فسوس گفت که این سیاهِ کج گوش به من نمی‌کند تا دلِ هرزه گردِ من رفت به چین زلف او زان سفر درازِ خود عزمِ وطن نمی‌کند پیش کمانِ ابرویش لابه همی‌کنم ولی گوش کشیده است از آن، گوش به من نمی‌کند با همه عطفِ دامنت آیدم از صبا عجب کز گذرِ تو خاک را مشکِ ختن نمی‌کند چون ز نسیم می‌شود زلفِ بنفشه پرشکن وه که دلم چه یاد از آن عهدشکن نمی‌کند؟ دل به امیدِ رویِ او همدمِ جان نمی‌شود جان به هوایِ کویِ او خدمتِ تن نمی‌کند ساقیِ سیم ساقِ من گر همه درد می‌دهد کیست که تن چو جامِ می جمله دهن نمی‌کند؟ ! دستخوشِ جفا مکن آبِ رخم که فیضِ ابر بی مددِ سرشکِ من دُرِّ عدن نمی‌کند کشتهٔ غمزهٔ تو شد حافظ ناشنیده پند تیغ سزاست هر که را درد سخن نمی‌کند «دیوان حافظ شیرازی، شارح: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٢٥٨و٢٥٩. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وێنەکەی تۆ کە لە نێو دەفری مەيا بەرچاو بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٢٢. وێنەکەی تۆ کە لە نێو دەفری مەيا بەرچاو بوو بە بزەی ئەو مەیە شێخ تووشی خەياڵی خاو بوو خۆی بە ئاوێنە نیشاندا کەڕەتێ ڕووی جوانت نەخشی ئەو وێنە لە خەرمانی دڵان لافاو بوو وەکوو پەڕگاری وەدووی سووڕی زەمان چۆن نەکەوێ ھەرکەسێ لەو خڕ و لاشيوی ژيان بەرتاو بوو ئەو زەمان ڕۆیی کە بمبینیەوە لەو سەومیعەدا کاری من چونکە بە ساقی و مەی و مەستی چاو بوو وەکوو شێری بە سەما ڕاکە بەرەو شیری خەمی چونکە لەو مەعرەکە ھەر کوشتەی ئەو خۆشناو بوو من بە خۆم نەبوە لە مزگەوتەوە بۆ مەیکەدە چووم ھەر لە ڕۆژی ھەوەڵێ ڕا بەشی من تاڵاو بوو غیرەتی عیشق زمانی ھەموو خاسانی بڕی که چلۆن ڕازی خەمی کەوتە زمان و قاو بوو دڵبەرم بۆ دڵی من ھەردەمە لوتفێکی ھەیە تەمەشا ئەمنی گەدا چەندە خوداپێداو بوو دڵ لە چاڵی چەنەوه ڕووی له قەفەی زولفت کرد ئاخ که لەو چاڵەوه دەرکەوتووه تووشی داو بوو سۆفیان گشتی نەزەرباز و حەریفن ئەمما لێره ھەر حافزی بێچارەيه وا بەدناو بوو عکس رویِ تو چو در آینهٔ جام افتاد عارف از خندهٔ می در طمعِ خام افتاد حسنِ رویِ تو به یک جلوه که در آینه کرد این همه نقش در آیینهٔ اوهام افتاد [این همه عکسِ می و نقشِ نگارین که نمود یک فروغِ رخ ساقیست که در جام افتاد(١)] غیرتِ عشق زبانِ همه خاصان ببرید کز کجا سرِّ غمش در دهنِ عام افتاد من ز مسجد به خرابات نه خود افتادم اینم از عهدِ ازل حاصلِ فرجام افتاد چه کند کز پیِ دوران نرود چون پرگار؟ هر که در دایرهٔ گردشِ ایّام افتاد در خمِ زلفِ تو آویخت دل از چاهِ زنخ آه کز چاه برون آمد و در دام افتاد آن شد ای خواجه که در صومعه بازم بینی کارِ ما با رخِ ساقیّ و لبِ جام افتاد زیر شمشیر غمش رقص‌کنان باید رفت کان که شد کشتهٔ او نیک سرانجام افتاد هر دمش با منِ دلسوخته لطفی دگر است این گدا بین که چه شایستهٔ اِنعام افتاد صوفیان جمله حریفند و نظرباز ولی زین میان حافظِ دلسوخته بدنام افتاد «دیوان حافظ، شارح: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ١٤٩و١٥٠.» (١)مامۆستا حەقیقی ئەم دێرەی وەرنەگێڕاوە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: غولامی دیدەیی مەستت لە تاجدارانن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٢٤. غولامی دیدەیی مەستت لە تاجدارانن خوماری بادەیی لێوت لە هۆشیارانن وەکوو سەبا لە وەنەوشان گوزەر کە بیبینە لە تاوی زولفی ڕەشت پاکی تازیەدارانن لە تۆ نەسیم و لە من ئاوی چاوی بوونە فزوول دەنا دوو عاشق و مەعشووقە ڕازدارانن نە هەر منم کە لە بۆ ڕووی گوڵت غەزەلخوێنم بوێژی تۆ لە هەموو لایەکی هەزارانن لە ژێر دوو زولفەوە بڕوانە کاتێ ڕادەبری دەبینی لای چەپ و ڕاستت چ بێ‌قەرارانن کلا بە سۆفی! بەهەشتی بەرین نەسیبی مەیە کە پێ شیاوی کەرەم هەر گوناهکارانن بڕۆرە مەیکەدە و بێرە دەر بە ڕووسووری مەچۆرە سەومیعە بنکەی دژ و نەیارانن ئەتۆ دەسم بە کەرەم بگرە خدری پێ پیرۆز ئەمن پیادەم و هاوڕێیەکان سوارانن خودا لە زولفی بە تاوی ڕەها نەکا حافز کە بەندیانی کەمەندت لە بەختیارانن غلامِ نرگسِ مستِ تو تاجدارانند خرابِ بادهٔ لعلِ تو هوشیارانند تو را صبا و مرا آبِ دیده شد غمّاز و گرنه عاشق و معشوق رازدارانند ز زیرِ زلفِ دوتا چون گذر کنی بنگر که از یمین و یسارت چه سوگوارانند گذار کن چو صبا بر بنفشه‌زار و ببین که از تطاولِ زلفت چه بی‌قرارانند نصیبِ ماست بهشت ای خداشناس برو که مستحقِّ کرامت گناهکارانند نه من بر آن گلِ عارض غزل سرایم و بس که عندلیبِ تو از هر طرف هزارانند تو دستگیر شو ای خضرِ پی خجسته که من پیاده می‌روم و همرهان سوارانند بیا به میکده و چهره ارغوانی کن مرو به صومعه کانجا سیاه‌کارانند خلاصِ حافظ از آن زلفِ تابدار مباد که بستگانِ کمندِ تو رستگارانند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من لە باغت بـە تەمای میوەچنینم چ دەبێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٢٦. من لە باغت بـە تەمای میوەچنینم چ دەبێ پێشی پێی خۆم بە چرای تۆوە ببینم چ دەبێ گەر لەبن سێبەری ئەو سەروە بڵیندەی خوایە وەحەسێنم لەشی سووتاو و بەتینم چ دەبێ ئەرێ ئەی خاتەمەکەی قامکی جەمی شوێن پیرۆز گەر بخەی وێنە لەسەر نەخشی نگینم چ دەبێ وا لە ماڵ چۆتە دەرێ عەقڵم، ئەگەر مەی ئەوەیە لەوە پێش دیومە لەنێو مەنزڵی دینم چ دەبێ زاهیدی شاری ئەوا مەیلی بە شا و شەحنە هەیە من ئەگەر بێت و نیگارێکی وەبینم چ دەبێ تەمەنم ڕۆیی بە خۆڕایی بە مەعشوقە و مەی چم بە سەردێ لە هەوەڵیان، دووەمینم چ دەبێ خواجە پێی زانی کە من عاشقم و هیچی نەگوت حافزیش بـێت و بزانێ بە ئەوینم چ دەبێ گر من از باغِ تو یک میوه بچینم چه شود پیش پایی به چراغِ تو ببینم چه شود؟ یارب اندر کنفِ سایهٔ آن سروِ بلند گر منِ سوخته یکدم بنشینم چه شود؟ آخر ای خاتمِ جمشیدِ همایون آثار گر فتد عکسِ تو نقشِ نگینم چه شود؟ واعظِ شهر چو مهرِ ملک و شحنه گزید من اگر مهرِ نگاری بگزینم چه شود؟ عقلم از خانه به در رفت و گر مِی این است دیدم از پیش که در خانهٔ دینم چه شود؟ صرف شد عمرِ گرانمایه به معشوقه و می تا از آنم چه به پیش آید، از اینم چه شود؟ خواجه دانست که من عاشقم و هیچ نگفت حافظ ار نیز بداند که چنینم چه شود؟ «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵە موژدەم دەیە بۆ هاتنی عیسا نەفەسێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٢٨. دڵە موژدەم دەیە بۆ هاتنی عیسا نەفەسێ كە لە بۆنی نەفەسی خۆشیەوە دێ بۆنی كەسێ خەمی هیجرانی مەخۆ، چونكە ڕوانیمە كتێب وای نیشان داوە كە دێ بەو زووە فریادڕەسێ لە گڕی وادیی ئەیمەن نە هەر ئەمنم دڵخۆش چۆتە وێ حەزرەتی موسا بە هۆمێدی قەبەسێ هیچ كەسێ لەو گەرەكی تۆ نییە كارێكی نەبێ هەر كەسێ نەیگەرەكە بێتە ئەوێ ناخەلەسێ كەس نییە مەنزڵی مەعشووقە بزانێ‌ كوێیە هەر ئەوەندەی هەیە دێ چەلچەلە دەنگی جەرەسێ تێكە مەی چونكە لەمەیخانەیی خاوەن كەرەمان هەر غەریبێكی كە دێ هاتووە تاوێ‌ وەحەسێ یار ئەگەر مەیلی بە پرسینە لە بیماری خەمی بڵێ زوو بیگەیە تا ماوە لە تەنیا نەفەسێ خەبەری بولبولی ئەو باغە بپرسن كە ئەمن گوێم لە ناڵێكی هەیە دێ لە ئەسیری قەفەسێ قەسدی ڕاوی دڵی حافزیە نیگارم، یاران! سەیری ئەو بازە لە ڕاوکردنی مێش و مەگەسێ مژده ای دل که مسیحا نفسی می‌آید که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید از غم هجر مکن ناله و فریاد که دوش زده‌ام فالی و فریادرسی می‌آید زآتش وادی ایمن نه منم خرم و بس موسی آنجا به امید قبسی می‌آید هیچ کس نیست که در کوی تواش کاری نیست هرکس آنجا به طریق هوسی می‌آید کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست این قدر هست که بانگ جرسی می‌آید جرعه‌ای ده که به میخانهٔ ارباب کرم هر حریفی ز پیِ ملتمسی می‌آید دوست را گر سر پرسیدن بیمار غم است گو بران خوش که هنوزش نفسی می‌آید خبر بلبل این باغ بپرسید که من ناله‌ای می‌شنوم کز قفسی می‌آید یار دارد سر صید دل حافظ یاران شاهبازی به شکار مگسی می‌آید «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەسفی ڕووی تۆیان ئەگەر وەک مانگ و پەروین کردووە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٣٠. وەسفی ڕووی تۆیان ئەگەر وەک مانگ و پەروین کردووە سووڕەتی چاو پێ‌نەکەوتوويان بە تەخمین کردووە کورتە چیرۆکە لە چاو عیشقی هەراسازێنی مە هەر نەزیلێکیان لەدەم فەرهاد و شیرین کردووە تێکە مەی ساقی لەگەڵ حوکمی ئەزەل هیچ ناکرێ قابیلی گۆڕان نییە چۆنێکی دابین کردووە ڕوو مەکە کاسەی گڵی ڕەندان بە چاوی سووکەوە چونکه زۆريان خزمەتی جامی جيھانبين کردووە خاکی کووچەی دڵبەران بۆنێکی گيان بەخشی ھەیە عارفان خۆيان لەوێ بۆنخۆش و خۆشبین کردووە شێتی وەک من چۆن دەبێ بگرێتە باوەش ساقیا کیژی ڕەز، کاتێ عەقڵیان پێوە کابین کردووە خاکیان بێ‌بەش کراون لەو شەڕابی مەعنەوی چاو چ زوڵمێکیان لە دڵدارانی مسکین کردووە باڵی داڵ و قەل شیاوی ڕاو و ڕاگرتن نییە ئەو کەرەمیانە لەگەڵ شاباز و شاھین کردووە ھەرچی برژانگی درێژ و سیحر و جادوو کردیان ئەو ھەموویانی به زولف و خاڵی مشکین کردووە شەکرە ماچێ بوو بەراتی ئێمە لێوت پێی نەدام خۆت و ئینسافت چییه تەخسيری مە، چين کردووە؟ ! شۆخەکان بەو ئاوری سووری گوڵی ڕوخسارەوە شێخەکانیان شەرمەزاری لای دڵ و دین کردووە شیعرەکانی حافزی گشتی سەنای ئیحسانی تۆن هەر کەسیش بیستوویەتی سەد جاری تەحسین کردووە نسبتِ رويت اگر با ماه و پروين كرده‌اند صورتى ناديده تشبيهى به تخمين كرده‌اند شمه‌ای از داستان عشق شورانگیز ماست این حکایت‌ها که از فرهاد و شیرین کرده‌اند ساقیا می ده که با حکم ازل تدبیر نیست قابل تغییر نبود آنچه تعیین کرده‌اند در سفالین کاسهٔ رندان به خواری منگرید کاین حریفان خدمت جام جهان‌بین کرده‌اند نکهت جانبخش دارد خاک کوی دلبران عارفان آنجا مشام عقل مشکین کرده‌اند ساقیا دیوانه‌ای چون من کجا در بر کشد دختر رز را که نقد عقل کابین کرده‌اند خاکیان بی‌بهره‌اند از جرعهٔ کأس الکرام این تطاول بین که با عشّاق مسکین کرده‌اند شهپر زاغ و زغن زیبای صید و قید نیست این کرامت همره شهباز و شاهین کرده‌اند هیچ مژگان دراز و عشوهٔ جادو نکرد آنچه آن زلف دراز و خالِ مشکین کرده‌اند یک شکر انعام ما بود و لبت رخصت نداد هم تو انصافش بده شیرین لبان این کرده‏‌اند شاهدان از آتش رخسار رنگین دم به دم زاهدان را رخنه‌ها اندر دل و دین کرده‌اند شعر حافظ را که یکسر مدح احسان شماست هر کجا بشنیده‌‏اند از لطف تحسین کرده‌‏اند «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە شنەی کاتی بەیان بۆنی گوڵان دێ دیسان سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٣٢. لە شنەی کاتی بەیان بۆنی گوڵان دێ دیسان پیر جحێڵ دەبنەوە پێی، ڕۆحی ڕەوان دێ دیسان سونبول و سوێسنەکەم شاد و شوکر دەستەملان نەرگسم بۆ گوڵی سوور چاوەڕوان دێ دیسان لەو ھەموو زوڵمە کە دیتوویە له ھیجران بولبول تاکوو نێو باغی گوڵان ھەر به ڕووان دێ دیسان گەر له مزگەوتەوه بۆ مەیکەده چووم، مەیکە به عەیب لەو ھەموو وەعزەیە ئینسان وە ئەمان دێ دیسان کەيفی ئەوڕۆ گوڵەکەم! بۆ دەخەيه سبحەینێ زامنت کێیه که پێت‌وايه زەمان دێ دیسان مانگی شابانێ مەده مۆڵەتی مەی، ئەو جامە لێت ونه تا شەوی جێژنی ڕەمەزان دێ دیسان ھاودەمی گوڵ به، له دەستی مەده ئەو کات و ھەلە دێته باغ و بەپەله ڕوو به نەمان دێ دیسان وەره تا مەجلیسی خۆمانەيه تێی ھەڵکه به دەنگ بەسه ئەو باسه فڵان ڕۆیی فڵان دێ دیسان ھاتنی حافزی بۆ خاتری تۆ بوو، دەڕوا وەره بتبينێ ھەتا وەرگری گیان دێ دیسان نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد عالمِ پیر دگرباره جوان خواهد شد ارغوان جامِ عقیقی به سمن خواهد داد چشمِ نرگس به شقایق نگران خواهد شد این تطاول که کشید از غمِ هجران بلبل تا سراپردهٔ گل نعره‌زنان خواهد شد گر ز مسجد به خرابات شدم خرده مگیر مجلسِ وعظ دراز است و زمان خواهد شد ای دل! ار عشرتِ امروز به فردا فکنی مایهٔ نقدِ بقا را که ضمان خواهد شد ماهِ شعبان منه از دست قدح، کاین خورشید از نظر تا شبِ عیدِ رمضان خواهد شد گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت که به باغ آمد از این راه و از آن خواهد شد مطربا! مجلسِ انس است، غزل خوان و سرود چند گویی که چنین رفت و چنان خواهد شد حافظ از بهر تو آمد سویِ اقلیم وجود قدمی نه به وداعش که روان خواهد شد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: واعیز ئەو کارەى لە نێو میحراب و مینبەردا دەکەن سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٣٤، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. واعیز ئەو کارەى لە نێو میحراب و مینبەردا دەکەن کاتى تەنیایى لە خەڵوەت غەیری کارى وا دەکەن بۆم لە زاناى مەجلیسێ پرسە ئەو ئیشکالەى هەمە تۆبەدادەر بۆچى بۆ خۆیان لە تۆبەى ڕادەکەن ڕەنگە باوەڕیان نەبێ خۆیان بە ڕۆژى ئاخرەت وا فڕوفێڵێ لە کارى حەق‌تەعالادا دەکەن خوایە پێداکەوتووان سواری کەری خۆیان کەوە چوون بە ماڵ و موڵکی دنیا و ئەسپ و ئێستر بادەکەن دەرکی مەیخانەی ئەوینە ئەی مەلەک زیکرێ بکە چوون قوڕی شێلاوی بابادەم لەوێ ئیحیا دەکەن جوانیە بێ‌ئەندازەکەی چەندەی دەکووژێ عاشقان عیشقی غەیبی دێن و بۆ چینێکی دی جێ چا دەکەن من غوڵامی پیری مەیخانەم کە ڕووتی دەرکی ئەو هێندە تێر و بێ‌نیازن گڵ بە سەر گەنجا دەکەن ئەی فەقیری خانەقا، هەستە، لە نێو دەیری موغان دەتدەنێ ئاوێ کە بەو ئاوەی دڵان ئاوا دەکەن لای بەیان دەنگێ لەلای عەڕشێوە دێ عەقڵم گوتی: پەریەکان پێموایە شیعری حافزی نەجوا دەکەن واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند چون به خلوت می‌روند، آن کار دیگر می‌کنند مشکلی دارم، ز دانشمندِ مجلس بازپرس توبه فرمایان چرا خود توبه کمتر می‌کنند؟ گوییا باور نمی‌دارند روزِ داوری کاین همه قلب و دغل در کارِ داور می‌کنند یا رب این نودولتان را با خرِ خودشان نشان کاین همه ناز از غلامِ تُرک و استر می‌کنند بر درِ میخانهٔ عشق ای ملک! تسبیح‌گوی کاندر آن جا طینتِ آدم مُخَمَّر می‌کنند حسنِ بی‌پایان او چندان که عاشق می‌کشد زمرهٔ دیگر به عشق از غیب سر برمی‌کنند بندهٔ پیرِ خراباتم که درویشان او گنج را از بی‌نیازی خاک بر سر می‌کنند ای گدایِ خانقه برجه که در دیرِ مغان می‌دهند آبی که دل‌ها را توانگر می‌کنند صبحدم از عرش می‌آمد خروشی، عقل گفت قدسیان گویی که شعرِ حافظ از برمی‌کنند «حافظ شیرازی، شرح جلالی بر حافظ، ج ٢، ص ١٠٧٤. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ھەرکەسێ مەحرەمی دڵ بوو له حەرەمخانەی ما سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٣٦. ھەرکەسێ مەحرەمی دڵ بوو له حەرەمخانەی ما لێ‌نەزانی دژی ئەو حورمەته بۆ تانەی ما گەر له پەردەی دڵی من ھاته دەرێ عەیبی مەڵێ خوا شوکر ئەو شک و دوودڵیە که ھەیبوو نەی ما خەرقەیێکم ھەبوو سەد عەيبی منی پۆشيبوو نامه ڕەھنی مەی و بەدنێوی نەبێ لەش نەی ما سۆفيان خەرقەکەيان له گرەوی مەی ھێنادەر خەرقەکەی من به تەنێ لە گرەوی مەيخانەی ما له قسە و باسی ئەوینم نەدی خۆشتر دەنگێ بيرەوەریێکی که لەو خێوەته بەرپانەی ما بۆته شێخ لێم و لەبيری چوو چ بوو دارۆغە ھەر قسەی ئێمەیە لەو کووچه و کۆڵانەی ما جگه له دڵم که ئەوینداره ھەوەڵ تا ئاخر نەشنەوتم کەسی دی بەو سفەته جوانەی ما ھەر شەڕابێکی که لەو دەسته بلوورینەم سەند بوو به ئەسرین و لەسەر دیدە تەم و تانەی ما نەخشی چين وا له جەماڵت سەری لێ سوڕ مابوو شوێنەوارێکی له دیوار و له گوێسوانەی ما خۆی نەخۆش کرد بوو نێرگس که له گوێن چاوت بێ به مرادی نەگەیی حاڵی نەخۆشانەی ما ڕۆیی بۆ دیتنی زولفت دڵی حافز ڕۆژێ ئیدی ھەرگیز نەگەڕاوه و لەبری شانەی ما هر که شد محرمِ دل در حرمِ یار بماند وانکه این کار ندانست در انکار بماند اگر از پرده برون شد دلِ من عیب مکن شکرِ ایزد که نه در پردهٔ پندار بماند صوفیان وا ستدند از گروِ می همه رخت دلقِ ما بود که در خانهٔ خمّار بماند محتسب شیخ شد و فسقِ خود از یاد ببرد قصّهٔ ماست که در هر سرِ بازار بماند هر میِ لعل کز آن دستِ بلورین ستدیم آبِ حسرت شد و در چشمِ گهربار بماند جز دلِ من کز ازل تا به ابد عاشق رفت جاودان کس نشنیدیم که در کار بماند گشت بیمار که چونِ چشم تو گردد نرگس شیوهٔ تو نشدش حاصل و بیمار بماند از صدایِ سخن عشق ندیدم خوشتر یادگاری که در این گنبد دوّار بماند داشتم دلقی و صد عیبِ مرا می‌پوشید خرقه رهنِ می و مطرب شد و زنّار بماند بر جمالِ تو چنان صورت چین حیران شد که حدیثش همه جا در در و دیوار بماند به تماشاگهِ زلفش دلِ حافظ روزی شد که بازآید و جاوید گرفتار بماند «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص٢٣٩و٢٤٠. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خۆزگە بەو دەم کە سەرى کووچەى تۆم مەنزڵ بوو سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٣٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. خۆزگە بەو دەم کە سەرى کووچەى تۆم مەنزڵ بوو کلى چاوم لە گڵى دەرکى دەرت حاسڵ بوو چونکە وەک سوێسن و گوڵ پا بوو زەمان و دڵمان قسەمان یەک بوو ئەگەرچى بە زمان و دڵ بوو لە دڵم دا بوو کە قەت ڕاینەبوێرم بێ دۆسـت داخەکەم هەوڵ و تەقەللاى مـن و دڵ باتڵ بوو چوومە مەیخانە شەوێ دیکە بە یادى یاران خوم دڵى پڕ بوو لە خوێن چونکە لە ئەسڵا گڵ بوو هەرچی پرسیم و گەڕام بۆ سەبەبی ئێشی فیڕاق کامە کامڵترە لەو بارەوە ناکامڵ بوو دەورى پیرۆزە نەقیم دەوڵەتى بووئیسحاقی جوان درەوشین و پەلەى، چەشنى مەلى سەرچڵ بوو واى چ غەدرێک و پەژارێکى دەبینم لێرە ئاى لــەوێ نیعمەت و خۆشى چ بەتین و کوڵ بوو ئــەو بەناز ڕۆین و قاقاى کەوەکەت دى حافز لە هەڵۆ هەڵمەت و شاهۆ لە پەنا خافڵ بوو یاد باد آن که سر کوی توام منزل بود دیده را روشنی از خاکِ درت حاصل بود راست چون سوسن و گل از اثرِ صحبتِ پاک بر زبان بود مرا آن چه تو را در دل بود دل چو از پیرِ خرد نقلِ معانی می‌کرد عشق می‌گفت به شرح آن چه بر او مشکل بود در دلم بود که بی دوست نباشم هرگز چه توان کرد که سعیِ من و دل باطل بود دوش بر یادِ حریفان به خرابات شدم خم می دیدم خون در دل و پا در گل بود بس بگشتم که بپرسم سببِ دردِ فراق مفتیِ عقل در این مسئله لایعْقل بود راستی خاتمِ فیروزهٔ بواسحاقی خوش درخشید ولی دولتِ مستعجل بود آه از آن جور و تطاول که در این دامگه است آه از آن سوز و نیازی که در آن محفل بود دیدی آن قهقههٔ کبکِ خرامان حافظ که ز سرپنجه شاهینِ قضا غافل بود «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو یاری پیاڵەمەی بە دەستە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٤٠. ئەو یاری پیاڵەمەی بە دەستە بازاڕی گوڵی بەلاوە پەستە ھەرکەس که ببينێ چاوی ئێژێ دارۆخە له کوێیە ئەوھه مەستە کەوتوومه بەحر به چەشنی ماسی گيرانی به تۆڕی ويم مەبەستە کەوتوومەته پای و چاوەنۆڕم دەستم بگرێت و بێژێ ھەستە خۆزگەم به دڵێکی چەشنی حافز سەرخۆشی جەمێک مەیی ئەلەستە یارم چو قدح به دست گیرد بازارِ بتان شکست گیرد هر کس که بدید چشمِ او گفت کو محتسبی که مست گیرد در بحر فتاده‌ام چو ماهی تا یار مرا به شست گیرد در پاش فتاده‌ام به زاری آیا بود آن که دست گیرد؟ خرّم دلِ آن که همچو حافظ جامی ز میِ الست گیرد «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یاری نابینم لە کەسدا هۆزی یاران چوونە کوێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٤٢، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. یاری نابینم لە کەسدا هۆزی یاران چوونە کوێ دابی دۆستی کەی تەواو بوو دۆستی جاران چوونە کوێ خدری پێ پیرۆز لە کوێیە بۆچی لێڵە ئاوی ژین ڕەنگی گوڵ وەک خۆی نەماوە بای بەهاران چوونە کوێ هیچ کەسێ ناڵێ کە یارێ حەققی دۆستی دامەوە لەو وەفادارانە چی قەوماوە یاران چوونە کوێ کەوتووە لەو نێوە گۆی تەوفیق و سەرکەوتن ئەدی ڕوو لە مەیدان بۆچی کەس ناکا سواران چوونە کوێ سەد هەزاران گوڵ دەپشکوون و لە بولبول نایە دەنگ بۆ جریوەی نایە مەل پۆلی هەزاران چوونە کوێ ڕەنگە زوهرەش عوودی سووتابێ چریکەی نایە چاک زەوقی مەستی بۆ نەماوە، مەیگوساران چوونە کوێ ئێرە خاکی شاریار و میهرەبانان بوو سەرێک میهرەبانی کەی بەسەر چوو، شاریاران چوونە کوێ کانی ئینساف زۆر لە مێژە لەعلی لێ هەڵناقوڵێ تاو و تینی خۆر و پیتی با و باران چوونە کوێ "حافز" ئەسڕاڕی خودا نازانێ کەس دەنگێ مەکە کێ هەیە لێی پرسی دەوری ڕۆژگاران چوونە کوێ یاری اندر کس نمی‌بینیم یاران را چه شد؟ دوستی کی آخر آمد، دوستداران را چه شد؟ آبِ حیوان تیره‌گون شد خضرِ فرّخ پی کجاست؟ خون چکید از شاخِ گل، بادِ بهاران را چه شد؟ کس نمی‌گوید که یاری داشت حقِّ دوستی حق شناسان را چه حال افتاد، یاران را چه شد؟ لعلی از کانِ مروّت برنیامد سال‌هاست تابشِ خورشید و سعیِ باد و باران را چه شد شهرِ یاران بود و خاکِ مهربانان این دیار مهربانی کی سر آمد، شهریاران را چه شد؟ گویِ توفیق و کرامت در میان افکنده‌اند کس به میدان در نمی‌آید، سواران را چه شد؟ صد هزاران گل شکفت و بانگِ مرغی برنخاست عندلیبان را چه پیش آمد، هَزاران را چه شد؟ زُهره سازی خوش نمی‌سازد، مگر عودش بسوخت کس ندارد ذوقِ مستی، میگساران را چه شد؟ حافظ اسرارِ الهی کس نمی‌داند خموش از که می‌پرسی که دورِ روزگاران را چه شد؟ «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٢٢٧و٢٢٨. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەرێ تووتی وتووێژ پڕ لە ئەسرار سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٤٤. ئەرێ تووتی وتووێژ پڕ لە ئەسرار لە شیرینیت نەبێ خاڵی دەم و زار سەرت سەوز و دڵت خۆش بێ ھەمیشە که جوانت گرتووه وێنەی خەتی يار لەگەڵ غەیرت نھێنی بوو وتووێژ ئەتۆخوا ئەو نھێنيەی بێنه ڕووکار له دەفری مەی گوڵاوپڕژێن که ڕوومان خەواڵووین تا ببینین سووڕەتی یار چ‌بوو ئەو بەنده موتریب دەستی پێکرد کەوا وەک يەک دەڕەخسن مەست و وشیار بە دەرمانێکی وا ساقی لە مەی کرد سەر و مێزەر له مەیخۆران دەبێ لار به ئەسکەندەر نەیاندا ئاوی ژینێ به زێڕ و زۆر نییە مومکین نەبێ کار عەقڵ گەرچی بەھای گش کایناتە نییە ھيچ بايەخێکی لای ئەویندار وەره و حاڵی دڵی عاشق ببیسە به لەفزێکی کەم و مانای به خەلوار بوتی چينی دژی دینمانه خوايە ئەمینمان کەی له دەس شەیتان و شۆفار به سۆفیلکان مەڵێ ئەسراری مەستی له گیاندار حاڵی نابێ نەخشی دیوار له سایەی دەوڵەتی مەنسوورە حافز کەوا بۆی بۆته ئاڵا شیعری ئاودار الا ای طوطیِ گویایِ اسرار مبادا خالیت شکّر ز منقار سرت سبز و دلت خوش باد جاوید که خوش نقشی نمودی از خطِ یار سخن سربسته گفتی با حریفان خدا را زین معّما پرده بردار به رویِ ما زن از ساغر گلابی که خواب آلوده‌ایم ای بختِ بیدار چه ره بود این که زد در پرده مطرب که می‌رقصند با هم مست و هشیار از آن افیون که ساقی در می‌ افکند حریفان را نه سر ماند نه دستار سکندر را نمی‌بخشند آبی به زور و زر میّسر نیست این کار بیا و حالِ اهلِ درد بشنو به لفظِ اندک و معنیِّ بسیار بتِ چینی عدویِ دین و دل‌هاست خداوندا دل و دینم نگه دار به مستوران مگو اسرارِ مستی حدیثِ جان مگو با نقشِ دیوار به یمنِ دولت منصور شاهی علم شد حافظ اندر نظمِ اشعار [خداوندی به جایِ بندگان کرد خداوندا ز آفاتش نگه دار] (١) «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٣١و٣٣٢.» (١) مامۆستا ئەم دێرە شیعرەی وەرنەگێڕاوە. [بە بەردەستان گەلێ چاکەی نوواند ئەو دە بیپارێزە خوایە گیان لە ئازار] ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نەسيحەتێکت ئەکەم بی‌بیسە و نەکەی بۆڵە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٤٦. نەسيحەتێکت ئەکەم بی‌بیسە و نەکەی بۆڵە لەگوێ گرە لە نەسیحەتگەرت قسان ڕۆڵە بچێژه تامی جوانی له داخی عالەمی پیر که دايمه لێت له کەمين دايه مەکری ئەو زۆڵە بە دەنکه جۆيەکه لای عاشقان مەتاعی جیھان چ بێ بەھا و کەمه ئەم، قەدری ئەو چەنێ بۆڵە به دەنگی ساز و نەی و ھاودەمێکی پێویستم کە دەربڕم خەمی دڵ لەو چیا و خڕ و دۆڵە تەمامه چیدی گوناھێ نەکەم، نەخۆمەوه مەی بەڵام له حاندی قەزا نووکی مەشوەرەت کۆڵە له مەی خواردنەوه سەد چەل کوتم دەکەم تۆبە بەڵام به عیشوەيه مەيگێڕی شۆخ و شەنگۆڵە شەرابی کۆنی دووساڵه و کچی دووحەوساڵە که ھەسمه بەسمه سەغیر و کەبیری دووقۆڵە له بەش‌بەشی ئەزەلیدا لەوێ نەبووی که کرا ئەگەر بڕێکی به مەیلت نەبوو نەکەی بۆڵە دەفر له ميشک و لە مەی پڕ که ساقی وەک لالە بڕێژه چەشنی گوڵم خاڵی سینگ و مەمکۆڵە له پێش دڵی ڕەوەکی ئێمه کێيه رێ دەگرێ بڕۆ بپرسه له مەجنوونی وێڵی ئەو چۆڵە قسان له تۆبه لەوێ بەزمەدا، نەکەی حافز! برۆکەوان به مژۆڵان دەسێننەوه تۆڵە نصیحتی کنمت بشنو و بهانه مگیر هر آنچه ناصحِ مشفق بگویدت، بپذیر ز وصلِ روی جوانان تمتّعی بردار که در کمینگهِ عمر است مکرِ عالمِ پیر نعیمِ هر دو جهان پیشِ عاشقان بجوی که این متاعِ قلیل است و آن عطایِ کثیر معاشری خوش و رودی بساز می‌خواهم که دردِ خویش بگویم به نالهٔ بم و زیر بر آن سرم که ننوشم می و گنه نکنم اگر موافقِ تدبیرِ من شود تقدیر چو قسمتِ ازلی بی حضورِ ما کردند گر اندکی نه به وفقِ رضاست، خرده مگیر چو لاله در قدحم ریز ساقیا می و مشک که نقشِ خال نگارم نمی‌رود ز ضمیر [بیار ساغر دُرِّ خوشاب، ای ساقی حسود گو کرمِ آصفی ببین و بمیر]٭ به عزمِ توبه نهادم قدح ز کف صد بار ولی کرشمهٔ ساقی نمی‌کند تقصیر میِ دو ساله و محبوبِ چارده ساله همین بس است مرا، صحبتِ صغیر و کبیر دل رمیدهٔ ما را که پیش می‌گیرد؟ خبر دهید به مجنونِ خسته از زنجیر حدیثِ توبه در این بزمگه مگو حافظ که ساقیان کمان ابرویت زنند به تیر «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٤٦و٣٤٧.» ٭ مامۆستا ئەم دێرە شیعرەی وەرنەگێڕاوە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: یۆسفی ون بوو هەمیسان دێتە کەنعان خەم مەخۆ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٤٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. یۆسفی ون بوو هەمیسان دێتە کەنعان خەم مەخۆ خانی خەم ڕۆژێ دەبینی وەک گوڵستان خەم مەخۆ ئەو دڵە غەمگینە حاڵی چا دەبێ دوودڵ مەبە ئەو سەرە سەودایییە دێ ڕوو بە سامان خەم مەخۆ گەر تەمەن یاری بکا ساڵێکی دی فەسڵی بەهار گوڵ دەبێتە سایەوانت بولبولی جوان! خەم مەخۆ تۆ کە ڕازی غەیبی نازانی هومێدێ بەرمەدە پشتی پەردەی لێیەتی چاکی نیازان خەم مەخۆ سووڕی دنیایە ئەگەر دوو ڕۆژ بە کەیفی تۆ نەبوو کەیف و خۆشی دێنەوە وەک جاری جاران خەم مەخۆ گەر بە عیشقی دیتنی بەیتێ بەڕێوەی بۆ حەجێ با لە پێت ڕاچێ دڕو و داڵی موغیلان خەم مەخۆ گەر بناغەت هەڵکەنێ ئەوڕۆکە سێڵاوی نەمان کەشتیەوانت چونکە نووحە، قەت لە تۆفان خەم مەخۆ گەرچی ڕێگا زۆر بە ترسە و نادیارە مەنزڵیش ئاخری کۆتایی دێ ڕێگەی بیابان خەم مەخۆ چۆنیەتی ئێمە لە دووری یار و سەرکۆنەی ڕەقیب پاکی ڕوون و سووورە لای زانایی ڕازان خەم مەخۆ حافزا لەو کۆنەکۆخە و خەڵوەتی شەوگاری تار زیکر و فیکرت تا دوعایە و دەرسی قورئان خەم مەخۆ یوسف گمگشته بازآید به کنعان غم مخور کلبهٔ احزان شود روزی گلستان غم مخور ای دل غمدیده، حالت به شود دل بد مکن وین سرِ شوریده بازآید به سامان غم مخور گر بهارِ عمر باشد، باز بر تختِ چمن چترِ گل در سر کشی، ای مرغ خوشخوان، غم مخور هان مشو نومید، چون واقف نه‌ای از سرِّ غیب باشد اندر پرده بازی‌های پنهان، غم مخور دورِ گردون گر دو روزی بر مرادِ ما نرفت دایماً یکسان نباشد حال دوران، غم مخور در بیابان گر به شوقِ کعبه خواهی زد قدم سرزنش‌ها گر کند خارِ مغیلان، غم مخور ای دل، ار سیلِ فنا بنیادِ هستی برکند چون تو را نوح است کشتیبان، ز طوفان، غم مخور گر چه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید هیچ راهی نیست کان را نیست پایان، غم مخور حالِ ما در فرقتِ جانان و ابرامِ رقیب جمله می‌داند خدایِ حال گردان، غم مخور حافظا! در کنجِ فقر و خلوتِ شب‌هایِ تار تا بود وردت دعا و درسِ قرآن غم مخور «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ھەستە لەو کاسە تەڵايەی که، له ئاوی بەری تاک سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٥٠. ھەستە لەو کاسە تەڵايەی که، له ئاوی بەری تاک پێش ئەوەی پێشەیی سەر بێ به گڵین کاسەی خاک ماڵی دواڕۆژەکەمان چۆڵگەیی بێدەنگانە تۆ ھەر ئێستاکه ھەرا وەرکه به گوێچکەی ئەفلاک لایقی دیتنی جانانی نییە چاوی چنۆک وەره بڕوانه به ديده و دڵی پاک و ڕووناک مەکه ناز و وەره سەر قەبرم و سايەم بخەسەر تۆ سەری خۆت قەسەم ئەی سەرو! دەمێ دەبمەوه خاک دڵەکەی ئێمه که ماری سەری زولفت گەستی بۆ شیفاخانەی لێوی بەره تا نەبووە ھیلاک مڵکی دنيايه دەزانی که بەقايێکی نییە له دڵی جامەوه ئاوری ده وەکوو وشکەڵی چاک به وتەی عاریفەکان غوسڵی به فرمێسکم کرد که دەڵێن پاکەوه به، ئەو دەمی بڕوانه له پاک تار و لێلی که خودایە! وەکوو ئاوێنە بە ئاخ زەینی ئەو زاھیدی خۆبین و عەیبگر زگماک يەخە دابدڕه لە بۆی ئەو گوڵە وەک گوڵ حافز! بیخه سەر ڕێی قەدەمی ئەو قەد و باڵای چالاک خیز و در کاسهٔ زر آبِ طربناک انداز پیشتر زان که شود کاسهٔ سر خاک‌انداز عاقبت منزلِ ما وادیِ خاموشان است حالیا غلغله در گنبدِ افلاک انداز چشمِ آلوده نظر از رخِ جانان دور است بر رخِ او نظر از آینهٔ پاک انداز به سر سبزِ تو ای سرو! که گر خاک شوم ناز از سر بنه و سایه بر این خاک انداز دل ما را که ز مارِ سرِ زلفِ تو بخست از لبِ خود به شفاخانهٔ تریاک انداز ملکِ این مزرعه دانی که ثباتی ندهد آتشی از جگرِ جام در املاک انداز غسل در اشک زدم کَاهْلِ طریقت گویند پاک شو اوّل و پس دیده بر آن پاک انداز یا رب آن زاهدِ خودبین که بجز عیب ندید دودِ آهیش در آیینهٔ ادراک انداز چون گل از نکهتِ او جامه قبا کن حافظ وین قبا در رهِ آن قامتِ چالاک انداز «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٥٧. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵم! ڕەفیقی سەفەر، بەختە، دەس بدا بەستە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٥٢. دڵم! ڕەفیقی سەفەر، بەختە، دەس بدا بەستە شنێکی باخچەیی شیرازی خۆش ھەوا بەستە ئيتر له مەنزڵی دڵبەر نەچيتەدەر دەروێش! تەریقی سۆفیەتی و کونجی خانەقا بەستە ھەوای وڵاتم و پەیمانی دۆستەکانی قەدیم لەلای ڕەفيقە سەفەريان دوو عوزری وا بەستە وەلای سەرووکەوە، دانیشه، لێده جامی شەراب ئەوەنده بەھره له دنیای بێ‌بەقا بەستە ئەگەر له سووچی دڵت خۆی مەڵاس بدا خەفەتێک له دەرکی پيری موغان بچیە ژوور پەنا بەستە تەمای زيادی مەکه و کاری خۆت سەھل بگرە گڵێنەیەک مەی و يارێکی باوەفا بەستە فەلەک به کۆمەڵی نازان دەدا مراد و مەڕام ئەتۆ که دانش و فەزڵت ھەیە، خەتا بەستە ئیتر به ویرد و دوعا نیتە حافزا پێویست بەیانە دەرسەکەت و نیوەشەو دوعا بەستە دلا رفیقِ سفر بختِ نیکخواهت بس نسیمِ روضهٔ شیراز پیکِ راهت بس دگر ز منزلِ جانان سفر مکن درویش که سیرِ معنوی و کنجِ خانقاهت بس وگر کمین بگشاید غمی ز گوشهٔ دل حریمِ درگهِ پیرِ مغان پناهت بس به صدرِ مَصطبه بنشین و ساغر می ‌نوش که این قدر ز جهان کسبِ مال و جاهت بس زیادتی مطلب کار بر خود آسان کن صراحیِ میِ لعل و بتی چو ماهت بس فلک به مردمِ نادان دهد زمامِ مراد تو اهلِ فضلی و دانش، همین گناهت بس هوای مسکنِ مألوف و عهدِ یار قدیم ز رهروانِ سفر کرده عذرخواهت بس [به منّتِ دگران خو مکن که در دو جهان رضایِ ایزد و انعامِ پادشاهت بس](١) به هیچ وردِ دگر نیست حاجت ای حافظ دعایِ نیم شب و درسِ صبحگاهت بس «حافظ شیرازی» (١) مامۆستا ئەم دێرە شیعرەی وەرنەگێڕاوە. مەحەممەد ئیسماعیل نەژاد: [مەکێشە قەت منەتی کەس کە لەم دوو دنیایە ڕەزای خودای مەزن و دیاری پادشا بەستە] ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەبا وەتا خولی‌دا پەرچەمی پەرێشانی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٥٤. سەبا وەتا خولی‌دا پەرچەمی پەرێشانی له دەردی ھەرکەسێ دەدرێ، دەبێتە دەرمانی له کوێیە ھاونەفەسێ بۆی وەگێڕمەوه که دڵم چ مەینەتێکی دەکێشێ له ڕۆژی ھیجرانی بەيانه قاسيدەکەی کاغەزی وەفای دا دۆست له خوێنی چاوی مه بوو خەتت و مۆر و عینوانی زەمانه گەر له پەڕی گوڵ میسالی تۆی کێشا له شەرمی ڕووتەوه بوو ھۆی له خونچە دامانی سنووری موڵکی ئەوين نادياره تۆ خەوتووی خودا حەقه نییه ئەو ڕێگەدووره پايانی جەماڵی کەعبه له ياران مەگەر بخوازێ عوزر که عاشقان ھەموو سووتان له ڕێی بیابانی ھەواڵی يۆسفی دڵ بۆ خەمینی خانی حەزين کێ ئاخۆ دێنێ له چاڵایی ئەو چەنەی جوانی وەدەس ئەخەم سەری زولفی وە دەستی خواجەی ئەدەم که دادی من بستێنێ له دەستی دەستانی بەری بەیان له چەمەن گوێم له دەنگی بولبول بوو له شیعری حافزی دەیخوێندەوه به گۆرانی چو برشکست صبا زلفِ عنبرافشانش به هر شکسته که پیوست، تازه شد جانش کجاست همنفسی تا به شرح عرضه دهم که دل چه می‌کشد از روزگارِ هجرانش؟ بريد صبح وفا نامه‌ای که بُرد به دوست ز خون دیدهٔ ما بُود مُهرِ عِنوانش زمانه از ورقِ گل مثال رویِ تو بست ولی ز شرمِ تو در غنچه کرد پنهانش تو خفته‌ای و نشد عشق را کرانه پدید تَبارَکَ الله از این ره که نیست پایانش جمالِ کعبه مگر عذر رهروان خواهد که جانِ زنده‌دلان سوخت در بیابانش بدین شکستهٔ بیت‌الحزن که می‌آرد نشانِ یوسفِ دل از چهِ زنخدانش بگیرم آن سر زلف و به دست خواجه دهم که داد من بستاند ز مکر و دستانش سحر به طرْف چمن می‌شنیدم از بلبل نوایِ حافظِ خوش‌لهجهٔ غزلخوانش «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٧٩و٣٨٠. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: چ خۆشه شاری شیراز و مەحاڵی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٥٦. چ خۆشه شاری شیراز و مەحاڵی خودا لادەی له ئافات و زەواڵی له ڕوکناوایەکەی سەد ئافەرین بێ دەبەخشێ ئاوی ژین چاوەی زوڵاڵی له نێوان جەعفەرئاباد و موسەللا دەڵێی عەتر و عەبیره بای شەماڵی وەره شیراز و خوڵقی خۆش و چاکەت بوێ لەو میللـەتی خاوەن کەماڵی کەسێ لەو شاره نێوی قەندی بێنێ خەجاڵەت بوون به ئەستۆی خۆی وەباڵی سەبا! لەو دڵبەری چاومەست و شۆخە چ ئاگات لێيه ئاخۆ چۆنه حاڵی؟ لەخەو ھەرگیز ھەڵم مەستێنه توخوا لەخەڵوەت دام لەگەڵ خەون و خەیاڵی ئەگەر ئەو گەنجه خوێنیشم بڕێژێ بڵێ وەک شیری دایک بێ حەڵاڵی نە ھێز و تاقەتی دووریته حافز نە دەشکەی شوکری ماچی لێوی ئاڵی خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش خداوندا نگه دار از زوالش ز رکن‌آبادِ ما صد لَوْحَشَ الله[١] که عمرِ خضر می‌بخشد زلالش میانِ جعفرآباد و مصلّا عبیرآمیز می‌آید شمالش به شیراز آی و فیض روحِ قدسی بجوی از مردمِ صاحب کمالش که نامِ قندِ مصری برد آن جا که شیرینان ندادند انفعالش؟ صبا زان لولیِ شنگولِ سرمست چه داری آگهی، چون است حالش؟ گر آن شیرین پسر خونم بریزد دلا! چون شیرِ مادر کن حلالش مکن از خواب بیدارم خدا را که دارم خلوتی خوش با خیالش چرا حافظ چو می‌ترسیدی از هجر نکردی شکرِ ایّام وصالش؟ «حافظ شیرازی» [١]لَوْحَشَ الله: مخف "لا اَوْحَشَهُ الله" است یعنی؛ خدواند آن را ویران و بیابان و جای وحوش نگرداند، اصطلاحاً یعنی چشم بد از او به دور باد. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەرە و لەو ئاوە تاڵەی بمدەیە وا کەڵ دەخا زۆری سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٥٨. وەرە و لەو ئاوە تاڵەی بمدەیە وا کەڵ دەخا زۆری ھەتا ئاسودەبم تاوێ له دنیایە و شەڕ و شۆری بە فێڵه ئاسمان ساقی! به سێ ژەم مەی ئەمینم کە له چەنگی زوھره و کەیوان و میرریخی سەلەحشۆری لەسەر سفرەی زەمان شیرینی ئاسایش پەيا ناکەی تەماع و کینە تاڵی و شۆرییە، ھيممەت که بیشۆری کەمەندی ڕاوی بارامی فڕێ ده و دەس ده جامی مەی گەڕاوم گشتی ئەو دەشته چ بارامم نەدی و گۆڕی به دڵخۆشکردنی ڕووت و فەقیران، گەوره کەم نابێ سولەیمان شا بوو لوتفی بوو لەگەڵ مووری وەکوو مۆری وەره تا ڕازی ژینت پێ نیشان دەم لەوشەرابەیدا بەشەرتێکی نەدرکێنی قسان لای لات و ناجۆری برۆی وێنەی کەوانی گەرچی ناکا بێدڵی حافز بەڵام ھەر پێکەنینی دێ به دەست و باسکی بێ زۆری شرابِ تلخ می‌خواهم که مردافکن بود زورش که تا یک دم بیاسایم ز دنیا و شر و شورش سماط دهرِ دون پرور ندارد شهدِ آسایش مذاقِ حرص و آز ای دل بشو از تلخ و از شورش بیاور می که نتوان شد ز مکر آسمان ایمن به لعب زهرهٔ چنگیّ و مرّیخ سلحشورش کمندِ صیدِ بهرامی بیفکن جامِ جم بردار که من پیمودم این صحرا نه بهرام است و نه گورش بیا تا در می صافیت راز دهر بنمایم به شرط آن که ننمایی به کج طبعان دل کورش نظر کردن به درویشان منافی بزرگی نیست سلیمان با چنان حشمت نظرها بود با مورش کمان ابروی جانان نمی‌پیچد سر از حافظ ولیکن خنده می‌آید بدین بازوی بی زورش «دیوان حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٣٧٦و٣٧٧. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵی بولبول بەوە خۆشە گوڵی سووره ياری سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٦٠. دڵی بولبول بەوە خۆشە گوڵی سووره ياری کاری گوڵ بۆته بەکاربردنی عیشوەی کاری دڵڕفێنی نییه ئەو دابه که عاشق بکوژن ئەو کەسه گەورەیە بیبێ خەمی خزمەتکاری جێیەتی گەر له دڵی لەعلەوه خوێن قەڵپەزەکا بێ بڕەو ما ئەم و قاشووله ھەیه کڕياری ھاونشینی گوڵه وا بولبولی فێری قسه کرد تا شەپۆلی غەزەلی بێ له دەنووکی جاری دڵی سەد قافڵه ھاوڕێیەتی ياری سەفەریم له چ جێگایەکه خوايه ببه ئاگاداری گەر به نێو کووچەی مەعشووقی مەدا ڕادەبری خۆ بپارێزه سەرەشکێنه دەکا دیواری دڵەکەم! سوحبەتی ئاسوودەگەریت خۆشه بەڵام خۆشتره حاڵی ئەوین بەرمەده لانی یاری سۆفی سەرخۆشی پیاڵێکه دەکا مێزەری لار دوو پیاڵەی دی دەشێوێنێ کڵاوی لاری دڵی حافز لەوەتی ئۆگری ڕووی تۆيه گوڵم نازپەروەر بووه واچاکه نەدەی ئازاری فکرِ بلبل همه آن است که گل شد یارش گل در اندیشه که چون عشوه کند در کارش دلربایی همه آن نیست که عاشق بکشند خواجه آن است که باشد غمِ خدمتگارش جایِ آن است که خون موج زند در دلِ لعل زین تغابن که خزف می‌شکند بازارش بلبل از فیضِ گل آموخت سخن ور نه نبود این همه قول و غزل تعبیه در منقارش ای که در کوچهٔ معشوقهٔ ما می‌گذری بر حذر باش که سر می‌شکند دیوارش آن سفرکرده که صد قافله دل همره اوست هر کجا هست خدایا به سلامت دارش صحبتِ عافیتت گرچه خوش افتاد، ای دل جانبِ عشق عزیز است فرومگذارش صوفیِ سرخوش از این دست که کج کرد کلاه به دو جام دگر آشفته شود دستارش دلِ حافظ که به دیدار تو خوگر شده بود نازپروردِ وصال است، مجو آزارش «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی بە لێو و ڕوو بەھەشت و سەلسەبیل سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٦٢. ئەی بە لێو و ڕوو بەھەشت و سەلسەبیل سەلسەبیلت گیان و دڵمی کرد سەبیل دەوری لێوت سەوزەپۆشی خاڵ و خەت چەشنی مێروولەن له دەوری سەلسەبیل خوايه ئەو ئاورەی له گيانم‌دا ھەیە بۆمی دامرکێنه ئەوتۆ بۆ خەلیل ئەی ڕەفیقان من مەجالێکم نەما ئەو جەماڵێکی ھەیه بێحەد جەمیل پێی مه لەنگ و مەنزڵیش دوور و درێژ کورته دەستی ئێمه بۆ خورمای نەخیل تيری چاو و زولفی خاوی تۆ سەدان وەک منی کوشتوون و گرتوونی بە دیل وا به پەنجەی عیشقی یار حافز دەڵێی مێرووە و کەوتۆته ژێر پێی پانی فیل ای رخت چون خلد و لعلت سلسبیل سلسبیلت کرده جان و دل سبیل سبزپوشانِ خطت بر گردِ لب همچو مورانند گردِ سلسبیل ناوکِ چشمِ تو در هر گوشه‌ای همچو من افتاده دارد صد قتیل یارب این آتش که در جان من است سرد کن زان سان که کردی بر خلیل من نمی‌یابم مجال، ای دوستان گرچه دارد او جمالی بس جمیل پایِ ما لنگ است و منزل بس دراز دستِ ما کوتاه و خرما بر نخیل حافظ از سرپنجهٔ عشق نگار همچو مور افتاده شد در پایِ پیل شاهِ عالم را بقا و عزّ و ناز باد و هر چیزی که باشد زین قبیل [١] «حافظ شیرازی» [١] مامۆستا ئەم بەیتەی وەرنەگێڕاوە. مەحەممەد ئیسماعیل نەژاد: [سەربەرز بێ شای جیهان و بەرقەرار دوژمنانی ورد و خاش ببن و زەلیل] ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە شەرتێ ھاودەمی یار دەس بدا و تاوێکی بیبینم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٦٤. بە شەرتێ ھاودەمی یار دەس بدا و تاوێکی بیبینم نەسیبم بادەی بەختە و له باغی وەسڵی گوڵچینم شەرابی تاڵی سۆفی‌کوژ ڕەگ و ریشەی دەرێناوم بنێ دەم ناو دەمم ساقی! بسێنه گیانی شیرینم ئەمن وا وێدەچێ شێت بم له عيشقی تۆ که شەو تا رۆژ لەگەڵ مانگێ دەدرکێنم، لەگەڵ پەريانه خەودينم دەمت شەکری به مەستان داوه، چاوت مەی به مەینۆشان بە تەنیا ھەر منم بێبەش، نە لەو چینم نە لەم چینم [شەوی مردن لە سەرجێ‌ڕا دەچم بۆ قەسری "حوورولعين" لەلای سەر ما ئەگەر تۆ بی شەمی چاو پڕ لە ئەسرینم] که ھەر خاکێکی با ھێناویە لوتفێ بوو له ئەنعامت له حاڵی نۆکەری خۆت پرسه، چووکێکی لەمێژینم نە ھەرکەس ھات و لافی نەزمی لێدا دڵگرە شیعری ئەمن ڕاوی تەزەرووم کردووه چالاکه شاھینم بڕۆ گەر باوەڕێ ناکەی له نەققاشانی چین پرسە که داوای نوسخه شیعری من دەکا مانی به تەمکینم [بەیانی باشی گوت بولبول له کوێی مەیگێڕەکەم ھەستە زرینگەی دێ له کەللـەم‌دا ھەوای چەنگی شەوێ دینم] ھەواڵی عیشق و سەرمەستی لە من پرسە نەکوو حافز لەگەڵ جام و قەدەح ھەر شەو له خزمەت مانگ و پەروینم گرم از دست برخیزد که با دلدار بنشینم ز جامِ وصل مِی‌ْ نوشم، ز باغِ عیش گل چینم شرابِ تلخ صوفی سوز بنیادم بخواهد برد لبم بر لب نه ای ساقی و بستان جانِ شیرینم مگر دیوانه خواهم شد در این سودا که شب تا روز سخن با ماه می‌گویم، پری در خواب می‌بینم لبت شکر به مستان داد و چشمت می به میخواران منم کز غایت حرمان نه با آنم نه با اینم [شبِ رحلت هم از بستر روم در قصرِ حورُالْعین اگر در وقت جان دادن تو باشی شمع بالینم] چو هر خاکی که باد آورد فیضی برد از اِنعامت ز حال بنده یاد آور که خدمتگار دیرینم نه هر کو نقش نظمی زد کلامش دلپذیر افتد تذروِ طرفه من گیرم که چالاک است شاهینم اگر باور نمی‌داری رو از صورتگر چین پرس که مانی نسخه می‌خواهد ز نوکِ کلک مشکینم [صَباحُ الْخَیْر زد بلبل کجایی ساقیا برخیز که غوغا می‌کند در سر خیالِ خوابِ دوشینم] وفاداری و حق گویی نه کار هر کسی باشد غلامِ آصفِ ثانی، جَلالُ الْحَقِّ وَالدّینم[١] رموز مستی و رندی ز من بشنو نه از واعظ که با جام و قدح هر دم ندیم ماه و پروینم «حافظ شیرازی» مامۆستا ئەم بەیتەی وەرنەگێڕاوە: کەماڵ ڕەحمانی [وەفاداریی و حەق‌بێژی لە دەستی هەرکەسێک نایە لەبەر ئەم هۆیە من کۆیڵەی جەلالی ڕاستی و دینم] ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی چ سووڕێکی دەبینم لە گەڕانی قەمەرا سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٦٦و١٦٧، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. ئەی چ سووڕێکی دەبینم لە گەڕانی قەمەرا سوور دەبینم پڕە دنیا لە شەڕ و شۆر و هەرا ڕۆژی خۆشی گەرەکە هەر کەسی دێ لەو دەورە کەچی ئەو ڕۆژەی دێ بۆتە خەراتر لە خەرا کچەکان گشتی لە گەڵ دایە بە تانە و تەشەرن کوڕەکان پاکی مەڕامی دژی بابیان لە سەرا بڕە ڕوحمێک نە برایەک بە برایێکی هەیە تۆوی لوتفێک نە لە بابی هەیە بۆ کوڕ نە گەرا شەربەتی گێل و نەزانان لە گوڵاو و قەندە قووتی زانایە لە کاسەی خەم و خوێنی جگەرا جدەوە ئەسپی ڕەسەن پشتی لە ژێر پاڵانا کەچی هەر جێیە دەچی تەوقی ته‌ڵا لە ملی کەرا پەندی حافز ببیە کاکە بڕۆ چاکە بکە چ وەک ئەو پەندە ئەمن نەمدی لە گەنجی گوهەرا این چه شوریست که در دور قمر می‌بینم همه آفاق پر از فتنه و شر می‌بینم هر کسی روز بهی می‌طلبد از ایّام علت آن است که هر روز بدتر می‌بینم دختران را همه جنگ‌است و جدل با مادر پسران را همه بدخواه پدر می‌بینم هیچ رحمی نه برادر به برادر دارد هیچ شفقت نه پدر را به پسر می‌بینم ابلهان را همه شربت ز گلابست و شکر قوت دانا همه از خون جگر می‌بینم اسب تازی شده مجروح به زیر پالان طوق زرّین همه بر گردن خر می‌بینم پند حافظ بشنو خواجه برو نیکی کن که من این پند به از گنج و گوهر می‌بینم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بە برژانگی ڕەشت کردووتە کون کون سەنگەری دینم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٦٨، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. بە برژانگی ڕەشت کردووتە کون کون سەنگەری دینم وەرە ئەی چاوی بیمارت دەوای دەرد و نەخۆشینم ئەرێ ئەی هاونشینی دڵ، کە یارانت لەبیرچۆوە نەسیبی من نەبێ ڕۆژێ لەبیرم چێت و نەتبینم لە دنیای پیری بێ ئامان و فەرهادکوژ بە هاوارم کە مەکری ئەو هەڵەی کردم لە وەسڵی یاری شیرینم بە فیدای شاهید و ساقی جیهان بێ، ساقی و باقی کە تەختی شایەتی ناوێ ئەویندارێکی میسکینم ئەگەر غەیرێ لە جێی من هەڵبژێرێ یار موختارە بەڵام من نامەوێ هەرگیز لە جێی ئەو گیانی شیرینم لە تینی ئاوری هیجرانە غەرقی ئارەقم وەک گوڵ بە بۆی زولفی، شەماڵ! فێنک کەوە نەختێ گڕ و تینم ئەوەی لەو نامە دایە سەرگوزەشتەی ئارەزوومەندی هەڵەی تێدا نییە حافز گوتوویە و داویە تەڵقینم به مژگانِ سیه کردی هزاران رخنه در دینم بیا کز چشمِ بیمارت هزاران درد برچینم الا ای همنشینِ دل که یارانت برفت از یاد مرا روزی مباد آن دم که بی یادِ تو بنشینم جهان پیر است و بی‌بنیاد، از این فرهادکش فریاد که کرد افسون و نیرنگش ملول از جان شیرینم جهانِ فانی و باقی، فدایِ شاهد و ساقی که سلطانیِّ عالم را طفیلِ عشق می‌بینم اگر بر جایِ من غیری گزیند دوست حاکم اوست حرامم باد اگر من جان به جایِ دوست بگزینم ز تاب آتش دوری شدم غرق عرق چون گل بیار ای باد شبگیری نسیمی زان عرق چینم حدیثِ آرزومندی که در این نامه ثبت افتاد همانا بی‌غلط باشد که حافظ داد تلقینم «حافظ شیرازی، به کوشش: دکتر خلیل خطیب رهبر، ص ٤٨٠و٤٨١. » ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بشم کوژێ قەرارە دەستی نەگرم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٧٠. بشم کوژێ قەرارە دەستی نەگرم بە تیریشم بپێکێ قەدری دەگرم بڵی با تیری خۆی باوێ کەوانت لەبەر ئەو دەست و باسک ناسکه دەمرم دەسێکم گەر نەمێنێ و خەم لە پێم خا بە دەستی دیکه دەگرم جامی خەمرم ھەڵێ ئەی ڕۆژەکەی سوبحی ھومێدم لە دەس شەوگاری ڕەش ئاوایە سەبرم وەره پیرم بە ھاواری منی پیر له مەی بۆ عومری لەنوێ پڕ که دەفرم ئەمن سوێندێکه خواردوومه به زولفت لەبەر پێتە سەرم تا ڕۆژی دەمرم بڕۆ خەرقەی زوھد ئاور دە حافز ئەمن گەر ئاگریش بم چۆنی دەگرم به تیغم گر کشد دستش نگیرم وگر تیرم زند منّت پذیرم کمانِ ابرویت را گو بزن تیر که پیشِ دست و بازویت بمیرم غمِ گیتی گر از پایم درآرد بجز ساغر که باشد دستگیرم برآی ای آفتابِ صبحِ امّید که در دستِ شبِ هجران اسیرم به فریادم رس ای پیرِ خرابات به یک جرعه جوانم کن که پیرم به گیسویِ تو خوردم دوش سوگند که من از پایِ تو سر بر نگیرم بسوز این خرقهٔ تقوا تو حافظ که گر آتش شوم در وی نگیرم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە گوڵ و گوڵشەنی بێ سەروی ڕەوان من چ‌بکەم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٧٢. لە گوڵ و گوڵشەنی بێ سەروی ڕەوان من چ‌بکەم لە سەری زولف و لە ڕووی سونبول و سوێسن چ‌بکەم گيانه لۆمەی نەتەوی ھۆ بوو که نەمدی ڕووی تۆ ئاینەی ڕووم نیەتی ڕووی وەکوو ئاسن چ‌بکەم ئەی نەسیحەتگەرەکەم ڕەخنه له مەستان مەگره حوکمی وا کردووه قانوونی قەزا من چ‌بکەم بەرقی چەخماغه دەدا کاتێ مەکینەی غەیبی بەرهەمی من که لەبەر بايه له سووتن چ‌بکەم دیل و بەندیمه له بيری ستەمی شای تورکان کوڕی زاڵی که نەکا بيری خەلاسن چ‌بکەم ئاوڕی خێری گڕی ئاوری توورم کە نەبێ شەوه، لەو وادییە بێ لالەیی ڕۆشن چ‌بکەم حافزا قەسری بەھەشتێ بەشەمیراتی منە له کەلێن و کەلەوا و کاول و قوژبن چ‌بکەم بی تو ای سروِ روان با گل و گلشن چه کنم؟ زلفِ سنبل چه کشم، عارضِ سوسن چه کنم؟ آه کز طعنهٔ بدخواه ندیدم رویت نیست چون آینه‌ام روی، ز آهن چه کنم؟ برو ای ناصح و بر دردکشان خرده مگیر کارفرمایِ قَدَر می‌کند این، من چه کنم؟ برقِ غیرت چو چنین می‌جهد از مَکْمَنِ غیب تو بفرما که منِ سوخته‌خرمن چه کنم؟ شاهِ ترکان چو پسندید و به چاهم انداخت دستگیر ار نشود لطفِ تهمتن چه کنم؟ مددی گر به چراغی نکند آتشِ طور چارهٔ تیره شبِ وادیِ ایمن چه کنم؟ حافظا خلدِ برین خانهٔ موروث من است اندر این منزلِ ویرانه نشیمن چه کنم؟ «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەره با گوڵ وەشانی کەین و مەی ڕۆکەینە نێو ساغەر سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٧٤. وەره با گوڵ وەشانی کەین و مەی ڕۆکەینە نێو ساغەر فەلەک تێکدەین و بیگۆڕین به چاتر میچ و بان و بەر ئەگەر خەم لەشکری بێنێ بە قەستی خوێنی دڵداران من و ساقی دەسازێین پێکەوه تێکی دەدەین یەکسەر دەفر بێنه گوڵاو تێکەڵ شەرابی ئەرغەوانی کەین نەسیم بێنی عەتر بێنێ و شەکەر باوێتە نێو مەجمەر ئەگەر سازت لەبەردەسته ھەوایەک لێده ئەی موتریب ھەتا ئێمەش غەزەلخوێن بین و بش ڕەخسین بە دەست و سەر بەره بۆ خزمەت ئەو عالی‌جەنابه ئەی سەبا خاکی وجوودم بەڵکه خوا بیکا ببێته چاوگه بۆ سەروەر يەکێ لافی کەرامەت لێدەدا و یەک لافی تێ‌بینی وەرن با بۆ حەق و ناحەق بەرین ئەو شەرعە لای داوەر بەھەشتت گەر دەوێ فەرموو وەره با بچینه مەیخانە ھەتا ڕۆژێ له پای خوم ڕا ھەڵتدێرینه نێو کەوسەر له شیرازێ قسەی خۆش ھێنده زۆره قەدری نازانین وەره حافز بچین بۆ شار و مەڵبەندێکی دی لەوبەر بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم اگر غم لشکر انگیزد که خونِ عاشقان ریزد من و ساقی به هم تازیم و بنیادش براندازیم شرابِ ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم نسیمِ عطرگردان را شِکَر در مجمر اندازیم چو در دست است رودی خوش بزن مطرب سرودی خوش که دست افشان غزل خوانیم و پاکوبان سر اندازیم صبا خاکِ وجود ما بدان عالی جناب انداز بود کان شاهِ خوبان را نظر بر منظر اندازیم یکی از عقل می‌لافد یکی طامات می‌بافد بیا کاین داوری‌ها را به پیشِ داور اندازیم بهشتِ عدن اگر خواهی بیا با ما به میخانه که از پایِ خمت روزی به حوضِ کوثر اندازیم سخندانیّ و خوشخوانی نمی‌ورزند در شیراز بیا حافظ که تا خود را به ملکی دیگر اندازیم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فەسڵی گوڵ و بەھارە چلۆن تەرکی مەی دەکەم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٧٦. فەسڵی گوڵ و بەھارە چلۆن تەرکی مەی دەکەم من زیت و ژیر و عاقڵم ئەو کارە کەی دەکەم موتریب له کوێیە، پێی بڵێ ئەو بەرھەمەی ھەمە خەرجی بەڕێوەچوونی دەف و دەنگی نەی دەکەم جاڕز بووه دڵم له وتووێژی مەدرەسە لەوڕۆ دواوه خزمەتی مەعشووق و مەی دەکەم کەی بوویەتی زەمانه وەفا، بێنه جامی مەی ئەوچەل حیکایەتی جەم و کاووسی کەی دەکەم حەی حەی ئەمن له نامه بترسم قيامەتێ؟ نامەی سیام حەواڵه به بەخشینی حەی دەکەم کوا بای بەیانی تاکوو مەراقی شەوی فیراق بۆ يار بەرێ و بڵێ گلەیی ئەو شەوەی دەکەم کاتێ گڵم له ڕۆژی ئەزەلدا له باتی ئاو تێکەڵ بەمەی کراوه، چلۆن تەرکی وەی دەکەم یار ئەو گیانه عاریە کە دابووی بە حافزی ڕۆژێکی تووشی دێم و ئەدای عاریەی دەکەم حاشا که من به موسمِ گل ترکِ می کنم من لافِ عقل می‌زنم، این کار کی کنم مُطرب کجاست تا همه محصولِ زهد و علم در کارِ چنگ و بَرْبَط و آوازِ نی کنم از قیل و قالِ مدرسه حالی دلم گرفت یک چند نیز خدمتِ معشوق و می کنم کی بود در زمانه وفا؟ جام می بیار تا من حکایتِ جم و کاووسِ کی کنم از نامهٔ سیاه نترسم که روزِ حشر با فیضِ لطف او صد از این نامه طی کنم کو پیکِ صبح تا گِله‌هایِ شبِ فراق با آن خجسته طالعِ فرخنده پی کنم این جانِ عاریت که به حافظ سپرد دوست روزی رخش ببینم و تسلیم وی کنم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەبێتە پەردەی ڕوخساری گیان تەمی بەدەنم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٧٨. دەبێتە پەردەی ڕوخساری گیان تەمی بەدەنم چ خۆشە دەرکەوێ لەو پەردە سووڕەتی ڕەبەنم له کوێ شیای منی خۆشخوانه مانەوەی قەفەزێ دەڕۆمه جەننەتی ڕیزوان مەلی ئەوێ چەمەنم نەبۆوه ڕوون که له بۆ ھاتم و له کام جێ بووم حەیف له کاری نەزانی بەزایە چوو تەمەنم چلۆن له عالەمی قودسی بکەم سەیاحەت و سەیر منێکی بەندی بەنی تەختەبەندی دارەبەنم ئەمن که دیمەنی حۆريانه ماڵ و مەنزڵەکەم لەبەرچی کووچەی مەیخانه بێ بە جێ و وەتەنم ئەگەر له خوێنی دڵم بۆنی ميشک و عەنبەر دێ بەسەیری مەگره که ھاودەردی نافەیی خوتەنم له چەشنی شەم نییە حاشیەی کراسی زێڕکفتم گەلێ گڕی بە دزی ھەن لەژێر کراسی بەنم وەرە و لە حافزی وەستێنە ئەو وجووده ھەتا به بوونی تۆ کەسی دی نەبیە لێم لە کام ڕەسەنم حجابِ چهرهٔ جان می‌شود غبارِ تنم خوشا دمی که از آن چهره پرده برفکنم چنین قفس نه سزایِ چو منِ خوش الحانیست روم به گلشنِ رضوان که مرغِ آن چمنم عیان نشد که چرا آمدم، کجا رفتم دریغ و درد که غافل ز کارِ خویشتنم چگونه طوف کنم در فضایِ عالمِ قدس که در سراچهٔ ترکیب تخته‌بندِ تنم اگر ز خونِ دلم بویِ شوق می‌آید عجب مدار که همدردِ نافهٔ خُتنم طرازِ پیرهنِ زرکشم مبین چون شمع که سوزهاست نهانی درونِ پیرهنم بیا و هستیِ حافظ ز پیشِ او بردار که با وجودِ تو کس نشنود ز من که منم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خۆزگە بەو ڕۆژە کە لەو مەنزڵە وێرانە دەڕۆم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٨٠. خۆزگە بەو ڕۆژە کە لەو مەنزڵە وێرانە دەڕۆم وەکوو مەل لەو قەفەز و دانە بەرەو لانە دەڕۆم گەرچی لەو ‌ڕێیە دەزانم کە غەریب نابەڵەدە من بە بۆنی سەری ئەو زولفە پەرێشانە دەڕۆم وەکوو با بەو لەشی بیمار و دڵی بێ‌تاقەت بە هەوای قامەتی ئەو سەروی خەرامانە دەڕۆم دڵ لە زیندانی سکەندەر وەڕەزە، ڕزگار بم تاکوو ئەو جێیە کەوا مڵکی سولەیمانە دەڕۆم ئەوی سووکبارە خەمی حاڵی گرانباری نییە من بەهۆی هیممەتی پیرانە مریدانە دەڕۆم گەر بەسەر وەک قەڵەمێ، ڕێگە بڕۆم بۆ لای ئەو بەو برینی دڵ و بەو دیدەیی گریانە دەڕۆم شەرتە کردوومە ئەگەر لەو خەمە دەرچم ڕۆژێ بە شێعر خوێندنەوە تا دەری مەیخانە دەڕۆم بەهەوای چاوی بە ڕەخسین و سەما وەک زەڕڕە تاکوو سەرچاوەیی ئەو خۆرە درەخشانە دەڕۆم گەر وەکوو حافزی لەو دەشتە نەشێ ڕێ ‌دەرکەم لەگەڵ ئەو بار و بنەی ئاسەفی دەورانە دەڕۆم خرم آن روز کز این منزلِ ویران بروم راحتِ جان طلبم و از پی جانان بروم گر چه دانم که به جایی نبرد راه غریب من به بویِ سرِ آن زلفِ پریشان بروم دلم از وحشتِ زندان سکندر بگرفت رخت بربندم و تا ملکِ سلیمان بروم چون صبا با تنِ بیمار و دلِ بی‌طاقت به هواداریِ آن سروِ خرامان بروم در رهِ او چو قلم گر به سرم باید رفت با دلِ زخم کش و دیدهٔ گریان بروم نذر کردم گر از این غم به درآیم روزی تا درِ میکده شادان و غزل خوان بروم به هواداری او ذرّه صفت رقص کنان تا لبِ چشمهٔ خورشیدِ درخشان بروم تازیان را غم احوال گران باران نیست پارسایان مددی تا خوش و آسان بروم ور چو حافظ ز بیابان نبرم ره بیرون همرهِ کوکبهٔ آصفِ دوران بروم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من دەبینم له مەی ئاوای موغەکان نووری ھوێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٨٢. من دەبینم له مەی ئاوای موغەکان نووری ھوێ سەیرە، بڕوانه چ نوورێکی دەبینم له کوێ خێوی ئەو مەیکەده دەروازه، خودايه کێیە بۆته میحرابی دوعا و قيبلەی حاجەت جوێ جوێ؟ ! سێ پلەی عاشقی و دڵبەری و دڵداری کەرەمی تۆيه به من گەیوه خەڵاتی نوێ نوێ کاکی میرحاج نەکەی دەعیە لەسەر من که ئەتۆ خانەکەت دیوه ئەمن دیومه خودی خانەخوێ کێ له میشکی خوتەن و نافەی چینی دیوە ئەوی من دیومه بەیانان له ھەناسەی سروێ ھەرچی لەو عالەمەدا نووری تەجەللایە و بەس من نه لەو باوەڕه شل بووم و نە دەشبم شلوێ دەمەوێ نافەگوشابم له قەفی زولفی کچان گەرچی ئەو فیکرە خەتایە و فره حەستەم بلوێ داخی دڵ، ئاوی چەمان، شینی شەوان، ئاخی بەیان لوتفی تۆيه له ھەموو لا سەری لێناومه سوێ نەخشی ڕووت ھەردەمه رێیەک بە خەیاڵم دەگرێ کێ خەبەرداره که چم دیوه لە پەردەی توێ توێ دۆستان ڕەخنە له دڵداری حافز مەگرن گەرچی مەعشووقی دەوێ، خۆ لەگەڵ ئێوەش دەدوێ در خرابات مغان نور خدا می‌بینم این عجب بین که چه نوری ز کجا می‌بینم کیست دُردی‌کش اين میکده يا رب که درش قبلهٔ حاجت و محرابِ دعا می‌بينم منصبِ عاشقی و رندی و شاهدبازی همه از تربیتِ لطفِ شما می‌بينم جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو خانه می‌بینی و من خانه خدا می‌بینم نیست در دایره نقطهٔ وحدت کم و بيش که من اين مسئله بی چون و چرا می‌بينم خواهم از زلفِ بتان نافه گشایی کردن فکرِ دور است همانا که خطا می‌بینم سوزِ دل، اشکِ روان، آهِ سحر، نالهٔ شب این همه از نظرِ لطفِ شما می‌بینم هر دم از رویِ تو نقشی زَنَدَم راهِ خیال با که گویم که در این پرده چه‌ها می‌بینم کس ندیده‌ست ز مشکِ ختن و نافهٔ چین آن چه من هر سحر از بادِ صبا می‌بینم دوستان عیبِ نظربازیِ حافظ مکنید که من او را ز محبّانِ شما می‌بینم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەختی گوڵ ھاتەوە خزمینە وەرن تێکۆشین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٨٤. وەختی گوڵ ھاتەوە خزمینە وەرن تێکۆشین به وتەی ئەھلی دڵان کاتی گەمە و دڵخۆشین نییە لای کەس کەرەم و وەختی تەرەب تێدەپەڕێ ئەوەیە چاره، که بەرماڵی بە مەی بفرۆشین لەو ھەوا دڵگرە مەی حازره بینێره خودا! نازەنينێکی که بە سڵامەتی ئەو بینۆشین ساز و سەمتووری فەلەک رێگری ئەھلی ھونەرە لەو خەمەی بۆچی نەناڵین و چلۆن نەخرۆشین گوڵ وەجۆش ھات و نەماندایە قومێک لەو ئاوە ئێستە ئەو کرده پەشیمانیه چلۆن داپۆشین لالە دەفری مەیە، دەیخۆينەوە ئێمەش بە خەیاڵ چاوی بەد دوور بێ کە بێ موتريب و مەی سەرخۆشین حافز ئەو حاڵه گەلێ سەیرە، بە کێ حاڵی کەم بولبولین ئێمە بەڵام فەسڵی گوڵان خامۆشین دوستان وقتِ گل آن بِهْ که به عشرت کوشیم سخنِ اهل دل است این و به جان بنیوشیم نیست در کس کرم و وقتِ طرب می‌گذرد چاره آن است که سجاده به می بفروشیم خوش هواییست فرح بخش، خدایا بفرست نازنینی که به رویش میِ گلگون نوشیم ارغنون سازِ فلک رهزنِ اهلِ هنر است چون از این غصّه ننالیم و چرا نخروشیم؟ گل به جوش آمد و از می نزدیمش آبی لاجرم ز آتشِ حرمان و هوس می‌جوشیم می‌کشیم از قدحِ لاله شرابی موهوم چشم بد دور که بی مطرب و می مدهوشیم حافظ این حال عجب با که توان گفت که ما بلبلانیم که در موسمِ گل خاموشیم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ساڵەھای ساڵ ئەمن خزمەتی ڕەندانم کرد سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٨٦. ساڵەھای ساڵ ئەمن خزمەتی ڕەندانم کرد تاکوو نەفسم به عەقڵ گرت و له زیندانم کرد من له بۆ مەنزڵی عونقا بەتەنێ ڕێم نەبڕی ھاودەمی و ھاوسەفەری مورغی سولەیمانم کرد خۆ بەدەستی من و تۆ نییە خراپه و چاکە ھەرچی سوڵتانی ئەزەل نووسی بە فەرمانم کرد من له لوتفی ئەزەلی باغی بەھەشتم تەڵەبە گەرچی زۆر خزمەتی مەیخانه و مەستانم کرد گەر به پیری منی لاواندەوه دیداری وسوو حەقی سەبرێکه له نێو کولبەی ئەحزانم کرد ببه سایەی دڵی زاماری من ئەی گەنجی مراد که لەبەر تۆیە من ئەو مەنزڵه وێرانم کرد کردبووم تۆبه له ماچی دەمی ساقی ئێستاش زۆر بەداخم به قسەی واعیزی نازانم کرد لە دژی قاعیده بخوازه مرادت که ئەمن چی وەکۆم کردووە لەو زوڵفی پەرێشانم کرد گەر له دیوانی غەزەلدا له سەرێم سەیر نییە ساڵەھا ڕەنجبەری خاوەنی دیوانم کرد شەونخوونی و لەشی ساغت گەرەکە وک حافز کەسبی ئەو فەیزە بە ھۆی دەوڵەتی قورئانم کرد سال‌ها پیرویِّ مذهبِ رندان کردم تا به فتوایِ خرد حرص به زندان کردم من به سرمنزلِ عنقا نه به خود بردم راه قطعِ این مرحله با مرغِ سلیمان کردم سایه‌ای بر دل ریشم فکن ای گنجِ روان که من این خانه به سودایِ تو ویران کردم توبه کردم که نبوسم لبِ ساقیّ و کنون می‌گزم لب که چرا گوش به نادان کردم در خلافْ آمدِ عادت بطلب کام که من کسبِ جمعیّت از آن زلفِ پریشان کردم نقشِ مستوری و مستی نه به دستِ من و توست آن چه سلطان ازل گفت بکن، آن کردم دارم از لطفِ ازل جنّتِ فردوس طمع گر چه دربانیِ میخانه فراوان کردم این که پیرانه سرم صحبتِ یوسف بنواخت اجر صبریست که در کلبهٔ احزان کردم صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ هر چه کردم همه از دولتِ قرآن کردم گر به دیوانِ غزل صدرنشینم چه عجب سال‌ها بندگیِ صاحبِ دیوان کردم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئاشکرا پێتی ئەڵێم و لە وتەم دڵشادم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٨٨. ئاشکرا پێتی ئەڵێم و لە وتەم دڵشادم نۆکەری عیشم و لێرەیش ‌و لەوێش ئازادم بولبولی باغی بەهەشتم چ بڵێم نەقڵی فیراق لێرە بەو داوەوە بووم خوایە بپرسی دادم! من مەلەک بووم و سەرووی باغی بەهەشتم جێ بوو بابەدەم هۆ بوو کە ئێستا لە خەراب‌ئابادم! هاودەمی حۆری و بن سێبەری تووبا و سەر حەوز بە هەوای دیتنی تۆ دەرچوو لە بیر و یادم! کەوکەبی بەختەوەریم نەیدی نجوومگەر خودایە من لە دایک بە چ هاتێکی کرا ئیجادم؟ ! لەوەتی بوومە غولامی دەری مەیخانەیی عیشق سەیرە هەر تاوە خەمێ دێتە موبارەکبادم! با بخوا خوێنی دڵم، گۆڕیە گلێنەی چاوم بۆ بە دڵداری کچۆڵانی دەکرد ئیرشادم؟ لەوحی دڵ هەر ئەلفی قامەتی تۆی تێدایە پیتی دیکەی بە دەرس پێ نەگوتم ئوستادم! بە زولف پاکەوە ئەسرینی لە گۆنەی حافز نەکوو لافاوی هەڵستێت و بەرێ بونیادم! فاش می‌گویم و از گفتهٔ خود دلشادم بندهٔ عشقم و از هر دو جهان آزادم طایرِ گلشنِ قدسم چه دهم شرح فراق که در این دامگهِ حادثه چون افتادم من مَلَک بودم و فردوس برین جایم بود آدم آورد در این دیرِ خراب آبادم سایهٔ طوبی و دلجوییِ حور و لب حوض به هوایِ سر کویِ تو برفت از یادم نیست بر لوحِ دلم جز الف قامت دوست چه کنم حرفِ دگر یاد نداد استادم کوکبِ بخت مرا هیچ منجّم نشناخت یارب از مادر گیتی به چه طالع زادم تا شدم حلقه به گوش درِ میخانه عشق هر دم آید غمی از نو به مبارک بادم می‌خورد خون دلم مردمک دیده سزاست که چرا دل به جگرگوشه مردم دادم پاک کن چهرهٔ حافظ به سرِ زلف ز اشک ور نه این سیلِ دمادم ببرد بنیادم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مە‌پێکە‌ دڵ بە ‌غە‌مزە‌ و نووکی تیرم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ١٩٠، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. مە‌پێکە‌ دڵ بە ‌غە‌مزە‌ و نووکی تیرم بە‌ داوی چاوی مەستی تۆ ئەسیرم گەیشته‌ ئە‌وپەڕی جوانی جە‌ماڵت زه‌كاتم پێ‌ كەره‌م کە زۆر فه‌قیرم من ئه‌و ته‌یره‌م بە‌یانان و شه‌وانە لە هه‌یوانی سه‌روو دێ ویره‌ ویرم قه‌ده‌ح پڕ كه‌ لە‌سایه‌ی ده‌وڵه‌تی عیشق جحێڵێکی به‌ به‌ختم گە‌رچی پیرم وه‌ها پڕ بوو فه‌زای سینە‌م له‌ مه‌عشووق كه‌ فیکری بوونی خۆشم چوو لە‌بیرم نییە‌ غه‌یری حیسابی موتریب و مه‌ی ئەوی نووسیویە پێنووسی ده‌بیرم لە هەنگامە و لە هەرکەس هەرکەسی وا منەتباری هەواڵپرسینی پیرم مه‌ده‌ زاهید فریوم وه‌ک مناڵان به‌ باغ و سێوی سوور و شه‌كر و شیرم له‌گە‌ڵ مه‌یخانه‌چی به‌ستوومه‌ په‌یمان کە‌ ڕۆژی خه‌م له ‌مه‌یخانه‌ حه‌سیرم له‌ سایه‌ی ده‌وڵه‌تی مه‌ستی چ خۆشه‌ نه‌ حە‌وجێی شا، نه‌ ئاتاجی وه‌زیرم وه‌كوو "حافز" له‌سینه‌م دایه‌ گە‌نجێ ڕه‌قیب چووزانێ چی تێدا زه‌میرم مزن بر دل ز نوکِ غمزه تیرم که پیش چشم بیمارت بمیرم نصابِ حسن در حدّ کمال است زکاتم ده که مسکین و فقیرم چو طفلان تا کی ای زاهد فریبی به سیب بوستان و شهد و شیرم چنان پر شد فضای سینه از دوست که فکر خویش گم شد از ضمیرم قدح پر کن که من در دولت عشق جوان بخت جهانم گرچه پیرم قراری بسته‌ام با می فروشان که روز غم بجز ساغر نگیرم مبادا جز حساب مطرب و می اگر نقشی کشد کلک دبیرم در این غوغا که کس کس را نپرسد من از پیر مغان منت پذیرم خوشا آن دم کز استغنایِ مستی فراغت باشد از شاه و وزیرم من آن مرغم که هر شام و سحرگاه ز بام عرش می‌آید صفیرم چو حافظ گنج او در سینه دارم اگر چه مدّعی بیند حقیرم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: من دۆستی یاری ئەسمەر و ڕووی خۆش و مووی ڕەشم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٩٢. من دۆستی یاری ئەسمەر و ڕووی خۆش و مووی ڕەشم سەرخۆشی چاوی مەست و مەیی بێ غەل و غەشم فەرمووت له ڕازی عەھدی ئەزەل پێم بڵێ شتێ ئەوکاته پێت دەڵێم له شەرابت بدەی بەشم چاری ئەوینێ سووتن و سازانه بۆيه من وەک شەم گەشم دەبینی دەسووتێم و ھەر ھەشم خەڵکی بەھەشتم و سەفەریم لێره من بەڵام دیلی ئەوینی جوانگەلی ڕوو وەک گوڵی گەشم یاریم بدا بەخت به بنەوبارگه بچمه لای پرچی فریشتە تۆز دەتەکێنێ له مەفڕەشم جێی لەعلی لێو و جوانییە شیراز و داخەکەم من وەرشکستە تاجری ڕووت و موشەووەشم لەو شارە چاوی جوانم ئەوەن دیوه ئەو کەڕەت حەقمه که مەی نەخۆمەوه، مەسته ھەموو لەشم شارێکه پڕ لە ناز و له شەش لاوه نازەنین من بێ دراو و پارەم و کڕياری ھەر شەشم بووکی غەزەل بە حافزی گوت خۆ نیشان دەدەم چبکەم نەسیبم ئاھە له ئاوێنە بێ‌بەشم من دوستدار رویِ خوش و مویِ دلکشم مدهوشِ چشمِ مست و میِ صافِ بی‌غشم گفتی ز سرّ عهد ازل یک سخن بگو آن گه بگویمت که دو پیمانه درکشم من آدم بهشتیَم اما در این سفر حالی اسیرِ عشقِ جوانانِ مه‌وَشم در عاشقی گزیر نباشد ز ساز و سوز اِستاده‌ام چو شمع مترسان ز آتشم شیراز معدنِ٠ لبِ لعل است و کانِ حسن من جوهریِ مفلسم ایرا مشوشم از بس که چشم مست در این شهر دیده‌ام حقا که می نمی‌خورم اکنون و سرخوشم شهریست پر کرشمه حوران ز شش جهت چیزیم نیست ور نه خریدار هر ششم بخت ار مدد دهد که کشم رخت سویِ دوست گیسویِ حور گرد فشاند ز مفرشم حافظ عروسِ طبعِ مرا جلوه آرزوست آیینه‌ای ندارم از آن آه می‌کشم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەمن و تەرکی جام و یاری چاوڕەش و ئەسمەر بکەم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە١٩٤و١٩٥. ئەمن و تەرکی جام و یاری چاوڕەش و ئەسمەر بکەم تەرکی وان، دارۆغە دەیزانێ، مەگەر مەحشەر بکەم من لەمێژ ساڵ بوو که لۆمەی تۆبەکارانم دەکرد وەختی گوڵ، تۆبەی لە مەی، پێموایە شێتم گەر بکەم عیشق وەک دوڕ وايه من غەوواسم و مەیخانه بەحر لەو بنەی بینەی دەکێشم تا له کوێ سەردەر بکەم من که گەنجینەی دوڕ و یاقووتی ئەسرینم ھەیە چی له پڕشنگ و له گرشەی خۆرەکەی خاوەر بکەم من که بەو ڕووتی و فەقیریەی گەنجی سوڵتانیم ھەیە بۆ تەمای چاکەی لە سووڕی چەرخی زووتێپەڕ بکەم لالەیە مەیگێڕ و نێرگس مەست و من بەدنێوی عیشق عەرز و حاڵم زۆره خوایە ڕوو لە کام داوەر بکەم وەختی گوڵ فەرمووته زاھید بم، بە ھەر دووچاو بەڵام با بڕۆم پرسێک بە یاری چاوڕەش و ئەسمەر بکەم يار که پێی خۆشه له ئاگردا بسووتێن عاشقان چاوچنۆکم گەر تەماشای چاوەکەی کەوسەر بکەم ئەودەمەی سروەی بەیانی پۆری گوڵ دەشواتەوە بێ شعوورم گەر تەماشای لاپەڕەی دەفتەر بکەم گەرچی تۆزاوی و فەقیرم ھێنده بەرزه ھیممەتم ئاو ئەگەر ھی خۆره، پێم عاره کراسم تەڕ بکەم گەر فەلەک قەول و قەراری ئیعتيبارێکی نییە ئەو قەرار و بڕیە وا چاکه لەگەڵ ساغەر بکەم دابەزه تاوێ له ئەسپ ئەی تورکی شارشێوێنی من تا بە ئەسرین ڕێ و بانت پڕ دوڕ و گەوھەر بکەم دوێ دەیانگوت لێوی ئاڵت قەند دەبەخشێ گیانەکەم تاکوو نەیچێژم بە زاری خۆم چلۆن باوەڕ بکەم سووچی میحرابی برۆکەی تۆ لە بەختی خۆم دەوێ تا لەوێ دەرسی ئەوینی تۆ بە گیانم وەر بکەم تۆبه وەختی گوڵ نییە فایدێکی حافز بیر کەوە با بە فێڵێکی دی ئەو فیکرەی له بیرم دەر بکەم من نه آن رندم که ترکِ شاهد و ساغر کنم محتسب داند که من این کارها کمتر کنم من که عیبِ توبه کاران کرده باشم بارها توبه از می وقتِ گل دیوانه باشم گر کنم عشق، دُردانه‌ست و من غوّاص و دریا میکده سر فروبردم در آن جا تا کجا سر برکنم لاله ساغرگیر و نرگس مست و بر ما نامِ فسق داوری دارم بسی یا رب که را داور کنم وقت گل گویی که زاهد شو به چشم و جان ولی می‌روم تا مشورت با شاهد و ساغر کنم بازکش یک دم عنان ای ترکِ شهرآشوب من تا ز اشک و چهره راهت پر زر و گوهر کنم من که از یاقوت و لعلِ اشک دارم گنج‌ها کی نظر در فیضِ خورشید بلنداختر کنم چون صبا مجموعهٔ گل را به آب لطف شست کج‌دلم خوان گر نظر بر صفحه دفتر کنم عهد و پیمان فلک را نیست چندان اعتبار عهد با پیمانه بندم شرط با ساغر کنم من که دارم در گدایی گنجِ سلطانی به دست کی طمع در گردشِ گردونِ دون پرور کنم گر چه گردآلود فقرم شرم باد از همتم گر به آب چشمهٔ خورشید دامن تر کنم عاشقان را گر در آتش می‌پسندد لطف دوست تنگ چشمم گر نظر در چشمهٔ کوثر کنم دوش لعلش عشوه‌ای می‌داد عاشق را ولی من نه آنم کز وی این افسانه‌ها باور کنم گوشه‌ی محراب ابروی تو می‌خواهم ز بخت تا در آنجا همچو مجنون درس عشق از بر کنم زهد، وقت گل چه سودائیست حافظ هوش‌دار تا أعوذی خوانم و اندیشه‌ی دیگر کنم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەری شەوە و دەگریم و غەریب و بێ نازم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ١٩٨. سەری شەوە و دەگریم و غەریب و بێ نازم بە ناڵەوە دەری دەبڕم قسەی دڵ و ڕازم بەیادی يار و ديارم دەبێ وەھا بگريم که لەو جيھانه چ کەس بۆ سەفەر نەڵێ سازم من و وڵاتی حەبيبم، چمه له شاری غەريب خودايه بمبەوه جێی خۆم که لێره بێ‌وازم ئەتۆ خودا وەره ياريم ده شارەزای ڕێگا ھەتا له مەيکەده دابم، چ کەس نەکا گازم عەقڵ له پيری وەکوو من حيسابێ ناکێشێ ئەگەر له گەڵ سەنەمێکی به غەمزه و نازم به بێ نەسيم و سەبا ھيچ کەسی دی نامناسێ ئەوان دەبەن خەبەرم بۆ حەبيبی چاوبازم ھەوای مەنزڵی يارانە ئاوی ژين بۆ مە سەبا! دەبێنه نەسيمێ له خاکی شیرازم دەھات و عەيبی منی رووبەڕوو دەگوت ئەسرين لە کێ بکەم گله خۆماڵیيه دزی ڕازم لە چەنگی زوھرەوە بيستم بەيانی زوو دەیگوت ئەمن مریدی وتەی حافزی خۆش ئاوازم نماز شامِ غریبان چو گریه آغازم به مویه‌هایِ غریبانه قصّه پردازم به یادِ یار و دیار آن چنان بگریم زار که از جهان ره و رسم سفر براندازم من از دیار حبیبم نه از بلادِ غریب مُهَیمِنا، به رفیقانِ خود رسان بازم خدای را مددی، ای رفیق ره تا من به کویِ میکده دیگر علم برافرازم خرد ز پیری من کی حساب برگیرد که باز با صنمی طفل عشق می‌بازم بجز صبا و شمالم نمی‌شناسد کس عزیز من که بجز باد نیست دمسازم هوایِ منزلِ یار آب زندگانی ماست صبا بیار نسیمی ز خاکِ شیرازم سرشکم آمد و عیبم بگفت روی به روی شکایت از که کنم؟ خانگیست غمّازم ز چنگِ زهره شنیدم که صبحدم می‌گفت غلامِ حافظِ خوش لهجه‌ی خوش آوازم «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی شاهی هەموو جوانان وەرە چاوێ له‌ گه‌دا كه‌ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٠٠. ئەی شاهی هەموو جوانان وەرە چاوێ له‌ گه‌دا كه‌ ڕوحمێ به ‌منی سووته‌دڵی بێ سه‌ر و پا كه‌ پێویستی به‌ ئاوڕێكه‌ دڵی عاشقی مسكین له‌و چاوه‌ ڕه‌ش و مه‌سته‌ به‌ غه‌مزێكی ڕه‌وا كه‌ گه‌ر مانگی فه‌له‌ک پێی وتی وه‌ک تۆم له‌ جه‌ماڵا جارێكی بە‌ره‌و ڕوو به‌وه‌ قامكت له‌ حه‌وا كه‌ ئه‌ی سه‌رو! له‌ بـاغ و چه‌مه‌نێ ڕا وه‌ره‌ تاوێک له‌م به‌زمه‌ به‌ له‌نجێكی كراسان به‌ كه‌وا كه‌ په‌روانه‌ وو شه‌م، بولبول و گوڵ پێكه‌وه‌ن ئه‌ی دۆست ماوینه‌وه‌ ته‌نیا وه‌ره‌ ئه‌و ده‌رده‌ ده‌وا كه‌ تا كه‌ی به‌ جه‌فا و جه‌وری له‌گه‌ڵ هۆزی ئه‌ویندار ده‌س كه‌ به‌ وه‌فا، به‌س كه‌ جه‌فا، بیری خودا كه‌ تۆ خوا وه‌ره‌ گوێ شل مه‌كه‌ بۆ دوژمنی به‌دگۆ گیانه‌ له‌ گه‌ڵ ئه‌و "حافزی" بێ‌چاره‌ وه‌فا كه‌ ای خسرو خوبان نظری سویِ گدا کن رحمی به من سوختهٔ بی سر و پا کن دارد دل درويش تمنای نگاهت زان چشم سيه مست به يک غمزه دوا کن گر لاف زند ماه که مانم به جمالت بنمای رخ خویش و مه انگشت نما کن ای سرو چمان از چمن و باغ زمانی بخرام در این بزم و صد جامه قبا کن شمع و گل و پروانه و بلبل همه جمع‌اند ای دوست بیا رحم به تنهایی ما کن با دل شدگان جور و جفا تا به کی آخر آهنگ وفا، ترک جفا بهر خدا کن مشنو سخن دشمن بدگوی خدا را با حافظ مسکین خود ای دوست وفا کن «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ببمە خاکی ڕێی ئەگەر ھێشتا، دەکا لاری لە من سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٠٢. ببمە خاکی ڕێی ئەگەر ھێشتا، دەکا لاری لە من دڵ دەگۆڕێ و وەردەگێڕێ ڕوو به بێزاری لە من ڕووی گوڵی ڕەنگين و بێگەردی نيشان خەڵکی دەدا دایدەپۆشێ گەر بڵێم ڕووم تێکه ڕوخساری له من تێر تەماشای که به چاوم گوت به چاوی موشتەری پێی گوتم پێت خۆشه جۆگەی خوێن ببێ جاری له من ئەو به خوێنم تينووە و ئەمنيش به لێوی تۆ بڵێی من به مەقسوودم بگەم يا ئەو به ئازاری له من گەر وەکوو فەرھادی فيدای بم چ بوو دەيگێڕنەوە نەقڵی شيرن شيرن و چيرۆکی دڵداری له من پێکەنينی دێ ئەگەر لای ئەو وەکووژێم چەشنی شەم گەر گلەی لێ کەم دەبێته ھۆی خەتاکاری له من بۆ دەمی خونچەی ئەمن مردووم ڕەفيقان سەيری کەن چەندە بێ‌ئينسافە ئەو بەو نەخته دێ عاری له من داکەوە حافز ئەگەر دەرسی ئەوين بەم جۆرە بێ کوێيه ئەوجێ لێی نەبێ نەقڵی ئەوينداری له من چون شوم خاکِ رهش دامن بیفشاند ز من ور بگویم دل بگردان، رو بگرداند ز من رویِ رنگین را به هر کس می‌نماید همچو گل ور بگویم بازپوشان، بازپوشاند ز من چشمِ خود را گفتم، آخر یک نظر سیرش ببین گفت می‌خواهی مگر تا جویِ خون راند ز من او به خونم تشنه و من بر لبش تا چون شود کام بستانم از او یا داد بستاند ز من گر چو فرهادم به تلخی جان برآید، باک نیست بس حکایت‌هایِ شیرین باز می‌ماند ز من گر چو شمعش پیش میرم، بر غمم خندان شود ور برنجم، خاطرِ نازک برنجاند ز من دوستان جان داده‌ام بهرِ دهانش بنگرید کو به چیزی مختصر چون باز می‌ماند ز من صبر کن حافظ که گر زین دست باشد درسِ غم عشق در هر گوشه‌ای افسانه‌ای خواند ز من «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دەوڵەت چيیه دەزانی، دیداری یار دینێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٠٤. دەوڵەت چيیه دەزانی، دیداری یار دینێ کۆڵانی بۆ گەدایی نەدرێ بە موڵکی چینێ لە گيان تەماوەلانان ھاسان و سەھله ديومە ئەمما له ياری گيانی حەستەم کەسێ وەبينێ پێوەم که بچمه باغی وەک خونچه بەو دڵی تەنگ تاکوو لەوێ به چاکی فێر بم کراس دڕينێ تاوێکی وەک کزەی با بدوێم لەگەڵ پەڕی گوڵ تاوێکی دی له بولبول ببيەم سوڕی ئەوينێ ماچکردنی دەمی يار نەدەی لەدەس ھەوەڵ‌جار نەک بی له ئاخری دا تووش دەست و لێو گەزينێ سوحبەت به نرخه چونکه لەو مەنزڵی دوو ڕێگا کاتێکی لێک جيا بووين کێ يەکتری دەبينێ پێم وایە شاە يەحیا نەیماوە بیری حافز خوایە وەبیری بێنی دەروێشی خەرقەپینێ دانی که چیست دولت، دیدارِ یار دیدن در کویِ او گدایی بر خسروی گزیدن از جان طمع بریدن آسان بود ولیکن از دوستانِ جانی مشکل توان بریدن خواهم شدن به بستان چون غنچه با دلِ تنگ وان جا به نیک‌نامی پیراهنی دریدن گه چون نسیم با گل رازِ نهفته گفتن گه سرِّ عشقبازی از بلبلان شنیدن بوسیدنِ لبِ یار اوّل ز دست مگذار کآخر ملول گردی از دست و لب گزیدن فرصت شمار صحبت کز این دو راهه منزل چون بگذریم دیگر نتوان به هم رسیدن گویی برفت حافظ از یادِ شاهِ یحیی یا رب به یادش آور درویش پروریدن «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: وەرە و بە نووری جەماڵت شەوم مونەووەر کە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٠٦و٢٠٧. وەرە و بە نووری جەماڵت شەوم مونەووەر کە بە بۆنی عەتری گوڵت مەجلیسم موعەتتەر کە ئەمن به چاو و برۆی ويم سپاردووە دڵ و گيان سەياحەتێکه وەرە سەيری تاق و مەنزەر کە به دەرکەوانی بەھەشتێ بڵێ له مەجليسی مه لەباتی عوودی، بڕێ گڵ بەرە و له مەجمەر که له تيشکی ڕووتەوە چاوی دڵم به تاو ئەنگووت کەرەم که خۆر و سەراپەردەکەی مونەووەر که ستێرەيی شەوی دووری گەلێ کەمه نووری بڕۆرە بان، له سەرت ڕۆشنی قەمەر ئەرکه گوڵاڵەکانی چەمەن ژێر دەستی جوانی تۆن منەت لەسەر سەمەن و ناز لەسەر سنەوبەر که نەفس فزووله، قسان زۆر دەکا، بەڵام ساقی ئەتۆ لەدەس مەدە ئەو کارە، مەی له ساغەر که حەدم چییە که تەماعێ له قەندی وەسڵت کەم کەرەم بفەرموو حەواڵەم به لێوی شەککەر که پياڵه ماچ که، لە پاشان بەڕێی که بۆ مەستان دەماغی عەقڵ بەوێ ڕەسمه پڕ له عەنبەر که ئەگەر فەقێ بەتەما بوو ھەڵەت بکا له ئەوين پياڵەيێکی دەیە و پێی بڵێ دەمت تەڕ که بە خوڵقی خۆش و جوانت که شۆقی داوە بە شەم وەرە و له بەزمی مەدا چلچرا به شەم دەرکه لە خەرقەپينەکراوی خوری وەتەنگ ھاتووم بە ناز و غەمزەیی سۆفی‌کوژم قەلەندەر که بەمن دەکەی وەرە پاش عەیش و نۆش و دڵداری کەلامی خواجه لەبەر که و نەشەم بە دڵ وەرکە ز در درآ و شبستان ما منور کن هوای مجلس روحانیان معطر کن اگر فقیه نصیحت کند که عشق مباز پیاله‌ای بدهش گو دماغ را تر کن به چشم و ابروی جانان سپرده‌ام دل و جان بیا بیا و تماشای طاق و منظر کن ستاره‌ی شب هجران نمی‌فشاند نور به بام قصر برآ و چراغ مه برکن بگو به خازنِ جنّت که خاک این مجلس به تحفه بر سویِ فردوس و عودِ مجمر کن از این مزوّجه و خرقه نیک در تنگم به یک کرشمه صوفی وشم قلندر کن چو شاهدان چمن زیردستِ حسن تواند کرشمه بر سمن و جلوه بر صنوبر کن فضولِ نفس حکایت بسی کند ساقی تو کار خود مده از دست و می به ساغر کن حجابِ دیده‌ی ادراک شد شعاعِ جمال بیا و خرگهِ خورشید را منوّر کن طمع به قندِ وصال تو حد ما نبود حوالتم به لبِ لعل همچو شکّر کن لبِ پیاله ببوس آنگهی به مستان ده بدین دقیقه دماغِ معاشران تر کن پس از ملازمتِ عیش و عشقِ مه‌رویان ز کارها که کنی شعرِ حافظ از بر کن «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خول به وەنەوشەکان دەدا پەرچەمی پڕ له چینی تۆ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢١٠. خول به وەنەوشەکان دەدا پەرچەمی پڕ له چینی تۆ خونچه دەبێته گوڵ لەگەڵ زەردە و پێکەنینی تۆ ئەی گوڵه سوور و ئاڵەکەم، بولبولی خۆ لە دەس مەدە چونکه بە شەو ھەتا بەیان پيشەيەتی گرينی تۆ چاو که لە دەوڵەتی ئەوين چەندە بڵيندە مەرتەبەی چونکه بەتاجی سەڵتەنەت گاڵته دەکا ئەوينی تۆ من که وەڕەز دەبووم لەبەر ھەستی پشووی فريشتەکان مامەوە لەو ھەرايەدا، لێرە بە عيشقی دينی تۆ عيشقته سەرنويشتی، من خاکی دەرت بەھەشتی من بۆته ھومێد و پشتی من چاوی بەمەی خوێنی تۆ تاسی مەی و کراسی حەی، گەرچی دژی يەکن بەڵام ئەوھەموو ئاڵ و گۆڕی من، مەشقه لەتاو و تينی تۆ کۆنەکەوای گەدای ئەوين، ئاتەگی وەک خەزێنەيە بۆيه بەشايەتی دەگا، سواڵکەری خۆشەچينی تۆ خەڵوەته بۆ خەياڵی تۆ، ديدەیی شانشينی من ياڕەبی قەت بەتاڵ نەبێ خەڵوەتی شانشينی تۆ شۆری شەراب و عيشقی تۆم، ئەودەمی دەچتەدەر لەسەر بێ بە فيدای سەرت سەرم، دوای دەم و لێو مژينی تۆ چیمەنی حوسنە سووڕەتت، سەردەمی گوڵ بەتايبەتی حافزی خۆش قەریحەیه، بولبولی ھاونشینی تۆ تاب بنفشه می‌دهد طرهٔ مشک سایِ تو پردهٔ غنچه می‌درد خندهٔ دلگشایِ تو ای گلِ خوش نسیمِ من بلبلِ خویش را مسوز کز سرِ صدق می‌کند شب همه شب دعای تو من که ملول گشتمی از نفسِ فرشتگان قال و مقال عالمی می‌کشم از برای تو دولتِ عشق بین که چون از سرِ فقر و افتخار گوشهٔ تاجِ سلطنت می‌شکند گدای تو خرقهٔ زهد و جامِ می گرچه نه درخور همند این همه نقش می‌زنم از جهتِ رضای تو شورِ شراب عشق تو آن نفسم رود ز سر کاین سرِ پرهوس شود خاکِ درِ سرای تو شاه‌نشین چشم من تکیه‌گهِ خیال توست جایِ دعاست شاهِ من بی تو مباد جای تو خوش چمنیست عارضت خاصه که در بهار حسن حافظ خوش کلام شد مرغِ سخن‌سرای تو «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەیانی کاتی مەخمووری شەوانە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢١٢. بەیانی کاتی مەخمووری شەوانە لە بادەم‌دا لەگەڵ تار و تەرانە مەیم کردۆته تێشووی رێگه بۆ فام دەکەم بۆ شاری مەستانی ڕەوانە لە مەی ئەو دڵبەرە جامێکی دامێ لە بيرم چوو فڕوفێڵی زەمانە قەدەحگێڕی کەوان‌ئەبرۆ وتی پێم که ئەی بۆ تيری لاتاوان نيشانە کەمەرموو بۆ کەمەربەندی نەبوو سوود نەڵێی من ھەم لەحاندی ئەو میانە بڕۆ ئەو داوە دانێ بۆ مەلی دی که شاھۆ گەورەیە و بەرز ئاشيانە نەديم و موتريب و ساقی يەکێکە خەياڵی ئاو و گڵ بوونه بەھانە گەمی مەی بێنه بۆمان تا ڕەھا بين لە دەس دنيا که وەک دەريای خەمانە موعەممایێکە بوونی ئێمە حافز که بانۆکی عەقڵمان لێی نەبانە سحرگاهان که مخمور شبانه گرفتم باده با چنگ و چغانه نهادم عقل را ره توشه از می ز شهر هستی‌اش کردم روانه نگار می فروشم عشوه‌ای داد که ایمن گشتم از مکر زمانه ز ساقیّ کمان ابرو شنیدم که ای تیر ملامت را نشانه نبندی زان میان طرفی کمروار اگر خود را ببینی در میانه برو این دام بر مرغی دگر نه که عنقا را بلند است آشیانه که بندد طرفِ وصل از حسنِ شاهی که با خود عشق بازد جاودانه؟ [١] ندیم و مطرب و ساقی همه اوست خیال آب و گل در ره بهانه بده کشتیِّ می تا خوش برانیم از این دریایِ ناپیدا کرانه وجود ما معمّاییست حافظ که تحقیق‌اش فسون است و فسانه «حافظ شیرازی» [١] بەداخەوە مامۆستا ئەم دێڕەی وەرنەگێڕاوە. کەماڵ ڕەحمانی: لە دینی ڕووی ئەوێ شا کێ دەبا کام کە ئەو عاشق بەخۆیە جاویدانە؟ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی ئەوەی بۆ مە له کوشتن چ مودارا ناکەی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢١٤. ئەی ئەوەی بۆ مە له کوشتن چ مودارا ناکەی خێر و دەسمایە دەسووتێنی و پەروا ناکەی دەردەدارانی ئەوين گشتی بەدەنيان ژەھرە دژی ئەو قەومه بکەی فيکری خەتا چا ناکەی مەرەزی ئێمه شيفای بەندە به گۆشەی چاوت شەرتی ئينساف نییە ئەو دەردە موداوا ناکەی چاوی ئێمه که وەکوو بەحرە بە ھيوای دينت بەسەیاحەت سەفەرێ بۆچی له دەريا ناکەی نەقڵی جەورێکی له خوو و خەسڵەتی جوانت دەکرێ قەول و بوختانی نەتەويانه ئەتۆ وا ناکەی زاھيدا بێت و نيگاری مە ببينی، له خودا ھەرچی غەيری مەی و مەعشووقەیە داوا ناکەی گەر ببەی سوجدە له نێو تاقی برۆی ئەو حافز چ دوعايێکی بە دڵ غەيری لەوێدا ناکەی ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی سود و سرمایه بسوزیّ و محابا نکنی دردمندانِ بلا زهرِ هلاهل دارند قصدِ این قوم خطا باشد هان تا نکنی رنج ما را که توان برد به یک گوشهٔ چشم شرطِ انصاف نباشد که مداوا نکنی دیدهٔ ما چو به امّید تو دریاست، چرا به تفرّج گذری بر لب دریا نکنی؟ نقلِ هر جور که از خلقِ کریمت کردند قولِ صاحب غرضان است تو آن‌ها نکنی بر تو گر جلوه کند شاهدِ ما، ای زاهد از خدا جز می و معشوق تمنّا نکنی حافظا سجده به ابرویِ چو محرابش بر که دعایی ز سرِ صدق جز آن جا نکنی «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەدەنگی بولبول و قومری ئەگەر نەخۆیەوە مەی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢١٦. بەدەنگی بولبول و قومری ئەگەر نەخۆیەوە مەی سەرئێشەتە، ئەوە ئاخر عیلاجە داغی کەی که گوڵ نيقابی فڕێدا و مەليش چريکاندی نەکەی پياڵه فڕێدەی، نەکەی نەخۆیەوە مەی ھەته که ئاوی ژيانێ به تينوویەتی مەمرە کەلامی خوايه "مِنَ ٱلۡمَآءِ كُلَّ شَيۡءٍ حَيْ" له ڕەنگ و بۆنی بەھاری زەخيرەيەک داخە که زوو بە زوو دەگەنێ ڕێگرانی بەھمەن و دەی زەمانه ھەرچی ببەخشێ دوبارە دەيسێنێ نەبێ تەماع و ھومێدت به پياوەتی سپڵەی بەقایەکی نییه حوکمات و تەخت و شان و شکۆ له تەختی جەم قسه ماوە و لە تاج و ئەفسەری کەی خەزێنەداری ماڵی ئيرس‌گران کفرە بە قەولی موتريب و ساقی و بە شایەدی دەف و نەی ڕەقەم کراوە له ھەیوانەکەی بەھەشتی خوا بەشی کەسێکی که دنياپەرسته وەيله و وەی سەخی نەماوە، قسان ببڕەوە، له کوێيه شەراب وەدە بەشی مەش و خۆشت وەخۆ بە یادی تەی لەچەر لە ڕەحمەتی خوا بێ‌بەشە، وەرە حافز بخۆ و سەخی بە وەباڵت بە گەردنم، سا دەی به صوتِ بلبل و قمری اگر ننوشی می علاج کی کنمت؟ آخرُالدّواءِ الْکَی ذخیره‌ای بنه از رنگ و بویِ فصلِ بهار که می‌رسند ز پی رهزنانِ بهمن و دی چو هست آب حیاتت به دست، تشنه ممیر فلا تَمُتْ وَ مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْءِِ حَیْ چو گل نقاب برافکند و مرغ زد هوهو منه ز دست پیاله چه می‌کنی؟ هی هی شکوهِ سلطنت و حسن کی ثباتی داد؟ ز تختِ جم سخنی مانده است و افسرِ کی خزینه داریِ میراث خوارگان کفر است به قولِ مطرب و ساقی به فتویِ دف و نی زمانه هیچ نبخشد که بازنستاند مجو ز سفله مروّت که شَیْئُهُ لا شَیْ نوشته‌اند بر ایوانِ جَنَّةُ الْمَأوی که هر که عشوهٔ دنیی خرید وای به وی سخا نماند، سخن طی کنم، شراب کجاست؟ بده به شادیِ روح و روانِ حاتمِ طی بخیل بویِ خدا نشنود، بیا حافظ پیاله گیر و کرم ورز وَالضَّمانُ عَلَیْ «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نییە وەک من لە ھەموو دەیری موغان شەیدایەک سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢١٨. نییە وەک من لە ھەموو دەیری موغان شەیدایەک خەرقە لایەک، گرەوی بادەیە، دەفتەر لايەک دڵ که ئاوێنەیی شايانه غوبارێکی ھەيە ئێسته له خوام گەرەکه ھاودەمی ڕۆشن ڕایەک بەندی ئەسرينه ھەڵم بەستووە لەو دەور و بەرەم بەڵکه شين بێ له پەنام خەڵفی قەد و باڵايەک به گەمی بێنه شەرابێ، که ئەمن بێ ڕووی يار لەھەموو سووچی چەمانم جەمه خەم دەريايەک من لەسەر دەستی بوتی بادەفرۆش تۆبەم کرد که نەخۆم بادە بەبێ ھاودەمی قەد ڕەعنایەک سوڕی ئەو نوکته مەگەر شەم بە زمانی دابێ چونکه پەروانه مەحاڵه وەقسان بێ ڕایەک باسی بێگانه مەکە لای منی مەعشووقه پەرست کە بە غەيری ئەو و مەی نيمه لە کەس پەروایەک لافی نەرگس وە دڵت مەگرە لە حاندی چاوت ناگرن ئەھلی نەزەر ڕەخنه له نابينايەک ئەو قسەم چەندە بە کەيفێ بوو بەيانی دەيگوت بە دەف و نايە لەلای مەيکەدە ڕا تەرسایەک گەر موسڵمانەتی ئاوایە که حافز ھەيەتی وای ئەگەر بێت و هەبێ ڕۆژی درەنگ ئاوایەک در همه دیرِ مغان نیست چو من شیدایی خرقه جایی گروِ باده و دفتر جایی دل که آیینهٔ شاهیست غباری دارد از خدا می‌طلبم صحبت روشن رایی کرده‌ام توبه به دستِ صنمِ باده فروش که دگر می نخورم بی رخِ بزم آرایی نرگس ار لاف زد از شیوهٔ چشمٔ تو مرنج نروند اهلِ نظر از پیِ نابینایی شرح این قصّه مگر شمع برآرد به زبان ور نه پروانه ندارد به سخن پروایی جوی‌ها بسته‌ام از دیده به دامان که مگر در کنارم بنشانند سهی بالایی کشتیِ باده بیاور که مرا بی رخِ دوست گشت هر گوشهٔ چشم از غمِ دل دریایی سخن غیر مگو با منِ معشوقه پرست کز وی و جام می‌ام نیست به کس پروایی این حدیثم چه خوش آمد که سحرگه می‌گفت بر در میکده‌ای با دف و نی ترسایی گر مسلمانی از این است که حافظ دارد آه اگر از پی امروز بود فردایی «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە کوچەی یارەوە بۆم دێ، شنەی بایێکی نەورۆزی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - مامۆستا عەبباس حەقیقی، شەونم، لاپەڕە ٢٢٠و٢٢١و ٢٢و٢٢٣، چاپی یەکەم، سنە ١٣٨٧. لە کوچەی یارەوە بۆم دێ، شنەی بایێکی نەورۆزی چرای دڵ خۆشە بەو بایە و بڕۆ بۆ جێژنە پیرۆزی ئەگەر وردەت هەیە وەک گوڵ، ئەتۆ خوا خەرجی عەیشی کە وەکوو قاروون مەبە سوودی نە بۆ خۆی بوو نە بۆ هۆزی شەرابێکم هەیە زۆر ساف و سۆفی عەیبی لێ‌دەگرێ خودایە! تۆ بە هیچ ژیرێکی بەختی بەد نەکەی ڕۆزی لەکام ڕێ ئارەزوو پێک دێ لە تەرکی ئارەزوو کردن بە تەرکی ئەو کڵاوی گەورەیی تۆ لێدەدا پۆزی لەلای جۆبارەوە قومری لەبەر چی دەگری نازانم ئەویش خەمبارە وەک من چونکە ناڵەی دێ بە دڵسۆزی لە دەس چوو یاری شیرینت بە تەنیا مایەوە ئەی شەم ئەوە حوکمێکە نابێ قەت نە لێی بدوێی نە بیدۆزی قسێکت پێ‌دەڵێم بە دزی، وەکوو خونچەی بپشکوو زوو کە هەر ئەو پێنج ڕۆژەن زەبر و زەنگی میری نەورۆزی لە شەرمی عیلم و زانین بۆ تەریکی کەیف و خۆشی بین وەرە ساقی بە نازانان گەلێ چاتر دەگا ڕۆزی هەڕۆ بادەی وەخۆ و ڕەندی بکە و تەرکی ڕیا ئەی دڵ! لەوەی چاتر مەحاڵە هەر شتێکی‌تر کە وەیدۆزی بڕۆ باغی لەلای بولبول هەتا ڕەمزی ئەوین فێر بی وەرەو لای حافزی فێری غەزەل به شەو هەتا سۆزی ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی چو گل گر خرده‌ای داری خدا را صرف عشرت کن که قارون را غلط‌ها داد سودای زراندوزی می‌ای دارم چو جان صافی و صوفی می‌کند عیبش خدایا هیچ عاقل را مبادا بخت بد روزی طریق کام بخشی چیست ترک کام خود کردن کلاه سروری آن است کز این ترک بردوزی ندانم نوحه قمری به طرف جویباران چیست مگر او نیز همچون من غمی دارد شبانروزی جدا شد یار شیرینت کنون تنها نشین ای شمع که حکم آسمان این است اگر سازی و گر سوزی سخن در پرده می‌گویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی به عجب علم نتوان شد ز اسباب طرب محروم بیا ساقی که جاهل را هنیتر می‌رسد روزی چو امکان خلود ای دل در این فیروزه ایوان نیست مجال عیش فرصت دان به فیروزی و بهروزی به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی «حافظ شیرازی» ٭ شایانی باسە مامۆستا چوار جووت‌سەروای ئەم غەزەلەی حافزی وەرنەگێڕاوە. ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ساقی وەرە کە لالە پیاڵەی پڕە لە مەی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٢٤. ساقی وەرە کە لالە پیاڵەی پڕە لە مەی تاکەی خەریکی باسی قسەی پووچ و بێ مەزەی لادە له فيز و دەعيه که ديتوويه ڕۆژگار چينی کراسی قەيسەر و سووچی کڵاوی کەی ھۆشت ھەبێ، مەلی چەمەنێ مەسته، ھەسته ھا حازر به دێ خەوی عەدەمێ، وا مەزانه ھەی جوان ڕادەژێی بەنازەوە ئەی شۆڕەبی بەھار ھەر تازە بی، نەشەمزی له سەرما و سەھۆڵی دەی ئەو چەرخه خۆشەويستیيەکەی جێی بەقا نییە ھاوارە بۆ کەسێکی ئەمين بێ لە فێڵی وەی سۆزی شەرابی کەوسەر و حۆری لە بۆ مەیە ئەوڕۆش جەماڵی ساقی وەک مانگ و جامی مەی سروەی بەيانی، سەردەمی لاوی دەخاته بير دەرمانی خەمبەرم دەيه ئەوڕۆکه نەک سبەی مەڕوانه تەخت و سەلتەنەتی گوڵ که ئاخری با دێ و پەڕەی دەکا پەڕەکانی لە ھەر چڵەی تێکه بە يادی حاتەمی تەی جامی يەک مەنی نامەی لەچەر بشۆوە بە تاريفی نێوی تەی ئەو بادەیەی لەتافەتی دابوو بە ئەرخەوان ھێنايەدەر بە شکڵی عەرەق کوڵمه سێوەکەی ڕاخەر بنێرە باغی کە بۆ خزمەتت لەوێ وێستاوە داری سەرو و کەمەر بەستراوە نەی حافز! سيحربەزێن قسه خۆش ـ خۆشەکانی تۆ چۆ ميسر و چين و گەيوەته ئەترافی ڕۆم و ڕەی ساقی بیا که شد قدحِ لاله پر ز می طامات تا به چند و خرافات تا به کی؟ بگذر ز کبر و ناز که دیده‌ است روزگار چینِ قبایِ قیصر و طرفِ کلاه کی هشیار شو که مرغِ چمن مست گشت هان بیدار شو که خوابِ عدم در پی است هی خوش نازکانه می‌چمی، ای شاخِ نوبهار کآشفتگی مبادت از آشوبِ بادِ دی بر مهرِ چرخ و شیوه‌ی او اعتماد نیست ای وای بر کسی که شد ایمن ز مکرِ وی فردا شرابِ کوثر و حور از برای ماست و امروز نیز ساقیِ مه روی و جامِ می باد صبا ز عهدِ صبی یاد می‌دهد جان دارویی که غم ببرد در ده ‌ای صُبَی حشمت مبین و سلطنتِ گل که بسپرد فراشِ باد هر ورقش را به زیرِ پی در ده به یاد حاتم طی جامِ یک منی تا نامه‌ی سیاهِ بخیلان کنیم طی زان می که داد حسن و لطافت به ارغوان بیرون فکند لطفِ مزاج از رخش به خوی مسند به باغ بر که به خدمت چو بندگان استاده است سرو و کمر بسته است نی حافظ حدیثِ سحرفریبِ خوشت رسید تا حدِّ مصر و چین و به اطرافِ روم و ری «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەیانی زوو بە سروەم گوت بەیانی ئارەزوومەندی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٢٦. بەیانی زوو بە سروەم گوت بەیانی ئارەزوومەندی خەبەریان دا هومێدت بێ بە ئەلتافی خوداوەندی قەڵەم كوا ئەو زمانەی پێت بڵێ ڕازی ئەوینی دڵ لە لای ژوورووی وتاره باس و خواسی ئارەزوومەندی ئەرێ ئەی یۆسفی کەنعان که ئێستا بوویە شای میسرێ له بابت پرسه، بو كوێ ڕۆیی مەیلی باب و فرزەندی ڕوحم كوانێ له نێوچاوانی دنیای پیری قەشمەردا دڵی پێ‌خۆش مەکە مەیخۆ فریوی بەزم و گۆوەندی لە دنیادا ئەوەی قازانج ئەكا دەروێشی دڵخۆشە خودايە دەوڵەمەندم کەی به دەروێشی و زەماوەندی نزای سوبح و هەناسەی شەو كلیلی گەنجی ئاواتە بڕۆ بەو ڕێیەدا، تاكوو دەگەی بەو ياره پێی بەندی تەما کردن له پیشەی بۆ هومای وەک تۆ بەرز تاکەی حەیف بۆو سێبەری پیرۆزه وا بێگانه لێی سەندی به شیعری حافزی خۆ ڕادەنێن بۆ ڕەقس و هەڵپەڕکێ کچی چاومەستی کشمیری و توركانی سەمەرقەندی سحر با باد می‌گفتم حدیثِ آرزومندی خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی دعایِ صبح و آهِ شب کلیدِ گنجِ مقصود است بدین راه و روش می‌رو که با دلدار پیوندی قلم را آن زبان نبود که سرِّ عشق گوید باز ورای حدِّ تقریر است شرحِ آرزومندی الا ای یوسفِ مصری که کردت سلطنت مغرور پدر را بازپرس آخر کجا شد مهرِ فرزندی؟ جهانِ پیرِ رعنا را ترحّم در جبلّت نیست ز مهرِ او چه می‌پرسی در او همّت چه می‌بندی؟ همایی چون تو عالی قدر حرص استخوان تا کی دریغ آن سایهٔ همت که بر نااهل افکندی در این بازار اگر سودیست با درویش خرسند است خدایا منعمم گردان به درویشیّ و خرسندی به شعرِ حافظ شیراز می‌رقصند و می‌نازند سیه چشمانِ کشمیریّ و ترکانِ سمرقندی «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پڕپڕه ‌سینه‌م له ‌ژان ئه‌ی داخه‌كه‌م بۆ مه‌ڵحه‌مێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێرانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێرانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٢٨. پڕپڕه ‌سینه‌م له ‌ژان ئه‌ی داخه‌كه‌م بۆ مه‌ڵحه‌مێ دڵ له‌ ته‌نیایی وه‌گیان هاتووه‌ خودایه‌ هاوده‌مێ چاوی چاكه‌ی كێ له ‌سووڕی چه‌رخی زووتێپه‌ڕ هه‌یه‌ وه‌م حه‌سێنه‌ و پیاڵه‌یێكم مه‌ی ده‌یه ‌ساقی! ژه‌مێ هەستە تاکوو دڵ بەوێ تورکی سەمەرقەندی بدەین وا لە سروەی بۆنی جۆگەی موولیانی دێ دەمێ حاڵی دنیایه‌م له‌ پیتۆڵێکی پرسی پێكه‌نی پێی گوتم بڕوانه ‌ئاخ و داخ و ده‌ردی عاله‌مێ بۆ شەمی شۆخی چەگوڵ سووتام لەنێو چاڵی سەبر ڕۆحمی پێمدا نایە شای تورکان، لە کوێیە ڕۆستەمێ ڕاحه‌تی و خۆشی له‌ ڕێگه‌ی عیشق‌بازیدا به‌ڵان دڵ به‌ڵا بێشێ به‌ زامت گه‌ر بخوازێ مه‌ڵحه‌مێ میری ناز نازی لە کووچەی زیرەکان ڕێگەی نییە پێی دەوێ ڕێبواری دنیادیو، نە خاو و بێ‌غەمێ ئاده‌می له‌و عاله‌می خاكی په‌یا نابێ، ده‌بێ عاله‌مێكی دی دروست بكرێت و له‌نوێ ئاده‌مێ نایه‌نێ گریانی حافز هیچ له‌لای به‌حری ئه‌وین چونكه‌ حه‌و ده‌ریا له ‌ئاو نانوێنێ شه‌ونه‌مێ سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی دل ز تنهایی به جان آمد خدا را همدمی چشم آسایش که دارد از سپهر تیزرو ساقیا جامی به من ده تا بیاسایم دمی زیرکی را گفتم این احوال بین خندید و گفت صعب روزی، بوالعجب کاری، پریشان عالمی سوختم در چاه صبر از بهر آن شمع چگل شاه ترکان فارغ است از حال ما کو رستمی در طریق عشقبازی امن و آسایش بلاست ریش باد آن دل که با درد تو خواهد مرهمی اهل کام و ناز را در کوی رندی راه نیست ره روی باید جهان سوزی نه خامی بی‌غمی آدمی در عالم خاکی نمی‌آید به دست عالمی دیگر بباید ساخت و از نو آدمی خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم کز نسیمش بوی جوی مولیان آید همی گریه حافظ چه سنجد پیش استغنای عشق کاندر این دریا نماید هفت دریا شبنمی «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دوو لێوی ماچ دەکەم جا لێدەدەم مەی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٠. دوو لێوی ماچ دەکەم جا لێدەدەم مەی بە کانیاوی ژیانم بردووە پەی نە دەتوانم بڵێم ڕازی له کن کەس نە دەتوانم ببينم کەس له دەورەی دڵی پڕ خوێنه بۆ ماچی دەمی، جام هەتاکوو ڕووی دەدی گوڵ دەيگوت ئۆخەی لە خەڵوەت دەرکەوت گوڵ هاته باغی ئەتۆش وەک خونچه زوهدت خڕکەوە دەی مەکه يادی جەم و مەی بێنه جامێ که نامەعلوومه جەم کەی بووگه کەی کەی وەرە و موتريب بڕووشێنه ڕەگی چەنگ هەتا ئەمنيش چريکەم بێ و بڵێم وەی خومارم بۆ دەکەی وەک چاوی مەستی بە يادی لێوی لەعلی بمدەيه مەی جيا نابێتەوە گيانم له نێو لەش که نادا مەی، له نێو جامی ڕەگا پەی دەمێ حافز زمانی خۆ گرێدە وتاری بێ‌زمان ببيه لە دەم نەی لبش می‌بوسم و در می‌کشم می به آبِ زندگانی برده‌ام پی نه رازش می‌توانم گفت با کس نه کس را می‌توانم دید با وی لبش می‌بوسد و خون می‌خورد جام رخش می‌بیند و گل می‌کند خوی بده جام می و از جم مکن یاد که می‌داند که جم کی بود و کی کی بزن در پرده چنگ، ای ماهِ مطرب رگش بخراش تا بخروشم از وی گل از خلوت به باغ آورد مسند بساطِ زهد همچون غنچه کن طی چو چشمش مست را مخمور مگذار به یادِ لعلش ای ساقی، بده می نجوید جان از آن قالب جدایی که باشد خونِ جامش در رگ و پی١ زبانت درکش ای حافظ زمانی حدیثِ بی زبانان بشنو از نی «حافظ شیرازی» ١. بە بڕوای من، کەماڵ ڕەحمانی، مامۆستا حەقیقی ئەم بەیتەی باش وەرنەگێڕاوە، هەر چەند مامۆستا ئەمین گەردیگلانی لەگەڵم هاوڕا نییە. ئەوەش وەرگێڕاوی من: جیا نابێتەوە گیانێ لە ئەو لەش کە خوێنی جامی بڕوا بە ڕەگ و پەی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سەری ساڵە وەرە تێکۆشە هەتا خۆشدڵ بی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٢. سەری ساڵە وەرە تێکۆشە هەتا خۆشدڵ بی پێش ئەوەی خونچه بپشکوون و ئەتۆ بن گڵ بی دەنگی ئەو چەنگه گەلێ مەندە، هەموو پەندە بەڵام ئەو دەمەی کەڵکی هەیه ئەهلی دڵ و کامڵ بی من که ناڵێم چ بخۆوە و چ کەست هاودەم بێ خۆت دەزانی که چییه و کێيه ئەگەر عاقڵ بی هەر گەڵایەک بەتەنێ دەفتەری حاڵێکی دييە حەيفه لەو حاڵه ئەگەر حاڵی نەبی و خافڵ بی گەرچی ڕێگێکی بە سامه لەمەڕا تا لای يار چوونی هاسانه بە شەرتێ بەڵەدی مەنزڵ بی عومری شيرين خەمی دنيايه بە تاڵانی دەبا گەر ژيانت شەو و ڕۆژ لەو خەمەدا باتڵ بی خوا بکا بەختەکه يار و مەدەدت بێ حافز سەیدی چاوبازە خەزاڵێکی بەناز و سڵ بی نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی که بسی گل بدمد باز و تو در گل باشی من نگویم که کنون با که نشین و چه بنوش که تو خود دانی اگر زیرک و عاقل باشی چنگ در پرده همین می‌دهدت پند ولی وعظت آن گاه کند سود که قابل باشی در چمن هر ورقی دفترِ حالی دگر است حیف باشد که ز کارِ همه غافل باشی نقدِ عمرت ببرد غصهٔ دنیا به گزاف گر شب و روز در این قصّهٔ مشکل باشی گر چه راهیست پر از بیم ز ما تا برِ دوست رفتن آسان بود، ار واقف منزل باشی حافظا گر مدد از بختِ بلندت باشد صیدِ آن شاهدِ مطبوع شمایل باشی «حافظ شیرازی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو مانگی کە وێنەی نییە بۆ حوسن و جەماڵ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٤و٢٣٥. ئەو مانگی کە وێنەی نییە بۆ حوسن و جەماڵ وەختێکی کراس لەبەر دەکا مشکین خاڵ ناسک بەدەنە و دڵی لە نێو سینەیدا دیارە وەکوو بەردەقاشی نێو ئاوی زوڵاڵ ماهی که نظیر خود ندارد به جمال چون جامه ز تن برکشد آن مشکین خال در سینه دلش ز نازکی بتوان دید مانندهٔ سنگ خاره در آب زلال ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەو پەرچەمە بۆنی موشکی خاوی لێ دێ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٤و٢٣٥. ئەو پەرچەمە بۆنی موشکی خاوی لێ دێ چاوت وەکی بازە هەستی ڕاوی لێ دێ جا خۆ چ کەسیش گوڵی نەدا پێت ئەی بۆ سەر تا قەدەمت بۆنی گوڵاوی لێ دێ زنجیر سر زلف تو تاب از چه گرفت؟ و آن چشم خمارین تو خواب از چه گرفت؟ چون هیچ کسی برگ گلی بر تو نزد سر تا قدمت بوی گلاب از چه گرفت «فخرالدین عراقی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مانگم کە بە ڕوو ڕۆشنی ڕۆژی بەرگرت سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٤و٢٣٥. مانگم کە بە ڕوو ڕۆشنی ڕۆژی بەرگرت تۆزی خەتی جێی لە حاشیەی کەوسەر گرت خەرمانی دڵانی کردە نێو چاڵی چەنەی ئینجا سەری چاڵەکەی بە کۆی عەنبەر گرت ماهم که رخش روشنی خور بگرفت گرد خط او چشمهٔ کوثر بگرفت دلها همه در چاه زنخدان انداخت وآنگه سر چاه را به عنبر بگرفت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆژێکی گوتم: بە یاری دۆست و ئەحباب سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٥و٢٣٦. ڕۆژێکی گوتم: بە یاری دۆست و ئەحباب تا وەختی گوڵە تەرکی دەکەم بادەی ناب بە چریکەوە بولبول لە چەمەن هاتە جواب ئەی بێ‌خەبەران فەسڵی گوڵ و تەرکی شەڕاب؟ ! گفتم که مگر به اتفاق اصحاب در موسم گل ترک کنم بادهٔ ناب بلبل ز چمن نعره زنان داد جواب کای بیخبران برگ گل و ترک شراب؟ «سلمان ساوجی» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: با بچینە قەراخی جۆگەیەک مەی نۆش بین سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٥و٢٣٦. با بچینە قەراخی جۆگەیەک مەی نۆش بین دوور بینەوە لەو هەموو خەمە و سەرخۆش بین ماوەی تەمەنی ئێمە دە ڕۆژە وەک گوڵ دەی جا وەرە هەر لێو بە بزە و ڕووخۆش بین با می به کنار جوی می‌باید بود وز غصه کناره‌جوی می‌باید بود این مدت عمر ما چو گل ده روز است خندان لب و تازه‌روی می‌باید بود ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەو بادە گەر ڕوونە ئەگەر خەستە وەرە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٥و٢٣٦. بەو بادە گەر ڕوونە ئەگەر خەستە وەرە بە دزی لە ڕەقیبە سپڵەکەی پەستە وەرە بە قسەی مەکە دوژمن بڵێ دانیشە مەڕۆ گوێ بگرە لە من هەتا زووە هەستە وەرە بر گیر شراب طرب‌انگیز و بیا پنهان ز رقیب سفله بستیز و بیا مشنو سخن خصم که بنشین و مرو بشنو ز من این نکته که برخیز و بیا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەوشۆ لە خەمت لە گۆمی خوێنا ئەخەوم سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٦و٢٣٧. ئەوشۆ لە خەمت لە گۆمی خوێنا ئەخەوم خەمبار و لەژێر پێخەفی کوێنا ئەخەوم باوەڕ ناکەی بنێرە لام پەیکی خەیاڵ تا بزانی بە بێ‌تۆیی لە کوێنا ئەخەوم امشب ز غمت میان خون خواهم خفت وز بستر عافیت برون خواهم خفت باور نکنی خیال خود را بفرست تا در نگرد که بی‌تو چون خواهم خفت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەی لێدە کە عومری جاویدانی ئەوەیە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٦و٢٣٧. مەی لێدە کە عومری جاویدانی ئەوەیە خوو و خەسڵەتی ڕۆژگاری فانی ئەوەیە تا وەخیتی گوڵ و بەهارە یاران مەستن خۆش ڕای ببوێرە زیندەگانی ئەوەیە می نوش که عمر جاودانی این است خاصیت روزگار فانی این است هنگام گل و لاله و یاران سرمست خوش باش دمی که زندگانی این است «خیام نیشابوری» دۆستێکی بەڕاستی خەمڕەوێنمانە، مەیە ئیتر هەموو دۆستایەتی دنیا گەمەیە چاخی گوڵ و یارێکی گوڵەندام و مەیەک ڕابوێری بەدڵ دەمێک، ژیان هەر ئەمەیە «خەیام، وەرگێڕاوی مامۆستا هەژار» ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کونجێک و حەسانەوێک و دەفرێکی مەی سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٦و٢٣٧. کونجێک و حەسانەوێک و دەفرێکی مەی ساتێکی لەگەڵ نیگاری شۆخ و دەف و نەی ئەو کاتی گەرم دەبێ بە مەی پێست و ڕەگم خەرواری بە پووشێک منەتی حاتەمی تەی با شاهد شوخ شنگ و با بربط و نی کنجی و فراغتی و یک شیشهٔ می چون گرم شود ز باده ما را رگ و پی منّت نبریم یک جو از حاتم طی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ساقی نامە سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی - شەونم، وەرگێڕانی سەد غەزەل لە دیوانی حافزی شیرازی، وەرگێڕانی: عەباسی حەقیقی، چاپی یەکەم: سنە ١٣٨٧، لاپەڕە ٢٣٨. وەرە ساقی ئەو ئاوری داری تاک کە زەردەشت ئەسووڕاوە بۆی ژێری خاک دە من بەردە، لای کیشی ڕیندانی مەست چ ئاورپەرەست و چ دنیاپەرەست بدە ساقی ئەو ئاوری ئاور خەواس کە لەوڕا دەبم من لە سووتن خەلاس لە نێو ئاورایە دڵی ڕۆشنم دەبا ئاوێ بەو ئاورە هەڵپڕژنم منێکی کە جامی مەیم هاتە دەست دەکەم هەرچی لەو عالەمەیدایە هەست بە مەستی دەچم پارسایی دەکەم گەدابم ئەگەر، پادشایی دەکەم وەرە ساقی لەو کونجی دەیری موغان مەچۆدەر دەوێدایە گەنجی ڕەوان کەسێکیش ئەگەر پێی گوتی نەچیە دێر دەزانی دەڵێی چی، بڵێ شەوبەخێر وەرە ساقی بەو جامی وەک سەلسەبیل کەوا بۆ بەهەشتم دەبێتە دەلیل لە بۆم تێکە مەی وا دەڵێن چەنگ و نەی کە یەک جورعە مەی نایەنێ، تاجی کەی مەیەک بێنە ساقی کەوا جامی جەم بەوی لافی لێدا لە سەحرای عەدەم جەمێکم دەیە تا وەگێڕم لە جام منیش چەشنی جەم ڕازی دنیای تیام وەرە ساقی ئێستا کە بۆتە بەهەشت لە ڕووی تۆوە بەزمم لەنێو باغ و دەشت دەفر هەڵگرە و ڕادە ترسی گوناح کە مەی ها لە باغی بەهەشتێ مەباح مەیەک بێنە ساقی کە حۆری بەهەشت عەبیری مەلەکیان لەگەڵ کردە تەشت هەتاکوو بخوورێکی لێ بۆ بدەین دەماغی عەقڵمانی پێ بۆ بدەین بخوازە لە مەی ساقیا کامی دڵ کە نەمدیوە من بێ مەی ئارامی دڵ ئەگەر لەش بەبێ گیان سەبووری بکا لە بادەش دڵ ئەتوانێ دووری بکا وەرە ساقی ئەو جامە پڕ کە لە مەی هەتا پێت بڵێم حاڵی کیسرا و کەی هەر ئەو چۆڵگەیە، ئەو بیابانی دوور کە گوم بوو تیا لەشکری سەلم و توور مەیەک بێنە ساقی وەکوو لەعلی ساف لە بۆم تێکە بەس لێدە لاف و گەزاف لە تەسبێح و خەرقەی وەڕەز بووم، نەمام بنێ ڕەهنی مەی ئەو دووەی، وەسسەلام بیا ساقی آن آتش تابناک که زردشت می‌جویدش زیر خاک به من ده که در کیش رندان مست چه آتش‌پرست و چه دنیاپرست بده ساقی آن آب آتش خواص کزان آب یابم از آتش خلاص١ که در آتش است این دل روشنم همانا که آبی بر آتش زنم من آنم که چون جام گیرم به دست ببینم در آن آینه هرچه هست به مستی دم پادشاهی زنم دم خسروی در گدایی زنم بيا ساقی از كنج دیر مغان مشو دور كاینجاست گنجِ روان ورت شیخ گوید مرو سـوی دِیر جوابش چه گویی؟ بگو شب بخیر بیا ساقی آن جام چون سلسبیل کــه دل را به فردوس باشد دلیل بیا ساقی این نکته بشنو ز نی که یک جرعه می بِه ز دیهیمُ کی بیا ساقی آن می کزو جام جم زند لاف بینایی اندر عدم به من ده که باشم به تأیید جام چو جم آگه از سرّ عالم تمام بیا ساقی اكنون که شد چون بهشت ز روی تو این بزم عنبر سرشت خُذِالْجامَ لاتَخْشَ فِیهِ الْجَناحْ که در باغِ جنّت بُوَد می مُباح بیا ساقی آن می که حور بهشت عبیر ملایک در آن می سرشت بده تا بُخوری در آتش كنم مشامِ خرد تا ابد خوش كنم بیا ساقی از می طلب كام دل که بی مِی ندارم من آرامِ دل گر از هجر جان تن صبوری كند؟ دل از می تواند كه دوری كند بیا ساقی آن جام پر کن ز می که گویم ترا حال کسری و کی همان مرحله‌ است این بیابان دور که گم شد در او لشکر سلم و تور بیا ساقی آن باده‌ی لعلِ صاف بده تا کی این شید و تزویر و لاف ز تسبیح و خرقه ملولم مدام بـه می رهن كن هر دو را وَالسّلام «حافظ شیرازی» ١. رضی‌الدین آرتیمانی: بده ساقی آن آب آتش خواص که از هستیم زود سازد خلاص ++++++++++++++++++++++ سەرناو: پێشەکی وەرگێڕ سەبارەت: نووسین: کەماڵ ڕەحمانی هه‌ر له‌ ته‌مه‌نی لاویمه‌وه ‌زیاده‌ له‌ هه‌موو دیوانی شاعیرانی دیکه‌ ئۆگریم به‌ دیوانی حافز گرتبوو. تام و خوێی شێعره‌کانی له‌گه‌ڵ شه‌وق و زه‌وقی هه‌ڕه‌تی لاویم ئاوێته‌ ببوون و شوێنیان خستبووه‌ سه‌ر هه‌ست و بیرم. شه‌و و ڕۆژ ورینگه‌م ده‌هات ده‌مخوێندنه‌وه‌. زۆرجار بۆ نیازێکی بمبا، ده‌مگرته‌وه‌ و ئاواتی دڵم لێ وه‌رده‌گرت. ئه‌وه‌نده‌م خوێندبۆوه‌ زۆربه‌یم له‌به‌ر بوو. جار جار تێهه‌ڵکێش و ته‌خمیسم ده‌کردن. به‌ڵام هۆی ئه‌وه‌ که‌ وا له‌ سه‌رده‌می پیریدا ده‌ستم داوه‌ته‌ وه‌رگێڕانی دیوانی حافز ئه‌مه‌ بوو که‌ له‌ لایه‌ن ناوه‌ندی بڵاوکردنه‌وه‌ی سه‌لاحه‌دینه‌وه‌ داوایان لێ کردم ده‌ غه‌زه‌ل له‌ دیوانی حافز وه‌رگێڕمه‌ سه‌ر کوردی تا له‌ کتێبی حافزی سی زمانه‌دا ڕه‌گه‌ڵ زمانه‌کانی دیکه‌ بکه‌وێ. ئه‌گه‌رچی ئه‌و کاره‌ زۆر له‌لام گرنگ و چه‌توون بوو، به‌ڵام دڵی ئه‌وان و دنه‌ی دۆستان و ئه‌وینی حافز ده‌ستیان دایه‌ ده‌ستی یه‌ک و به‌و پیرییه‌ له‌ به‌رابه‌ر دیوانی حافزدا ڕایان گرتم. به‌و پشت گه‌رمیانه‌وه‌ ملم له‌به‌ر ملی نا و ده‌ غه‌زه‌له‌که‌ی ویستی ئه‌وانم له‌ ماوه‌یه‌کی کورتدا وه‌رگێڕاوه‌ و له‌ چاپیاندا. ئیدی من به‌ ته‌ما نه‌بووم درێژه‌ به‌و کاره‌ بده‌م. که‌چی دیتم مه‌سه‌لی کورد وه‌دی هات که‌ ده‌ڵێ: به‌ کورد بده‌ی پیازێ دوان دوانت لێ‌ده‌خوازێ دۆست و ناسیاو ئه‌وانه‌ی وه‌رگێڕاوه‌کانیان دیبوو هه‌ڵه‌سوونیان هێناوه‌ و داوایان کرد درێژه‌ی پێ بده‌م. منیش که‌ زاتم شکابوو و ڕه‌واڵی کاره‌که‌م هاتبووه‌ ده‌ستی، ئه‌و جاریش تێهه‌ڵچوومه‌وه‌ و تا ئێسته‌ ئه‌و سه‌د غه‌زه‌له‌م وه‌رگێڕاوه‌ته‌وه‌. ده‌ڵێم جارێ هه‌تا کۆچی دواییم نه‌کردووه‌ ئه‌وه‌ی چاپ بکه‌م و پێشکه‌شی ئه‌ویندارانی کوردی حافزی نه‌مری بکه‌م، له‌پاشان ورده‌ ورده‌ خه‌ریکی ئه‌وانی دیکه‌ ببم و به‌ یاریی خوا و مۆڵه‌تی ئه‌جه‌ل به‌ ئاکامی بگه‌یه‌نم. پێویسته‌ بوترێ ته‌رجه‌مه‌که‌ زۆر موته‌عه‌هیدانه‌ و به‌رپرسانه‌یه‌، واتا به‌و په‌ڕی ئه‌مانه‌ته‌وه‌ ئه‌و کاره‌م کردووه‌ و له‌خۆمه‌وه‌ شتم لێ که‌م یا زیاد نه‌کردووه‌ و شه‌رحیشم نه‌کردووه‌. له‌ شه‌رحی سوودی که‌ڵکم وه‌رگرتووه‌ و ڕه‌واڵه‌تی شێعره‌که‌م هه‌ر له‌سه‌ر کێشی عه‌رووزی خۆی کردوه‌ به‌ کوردی و ده‌ستم له‌ ناوه‌ڕۆک نه‌داوه‌. به‌و مانایه‌ که‌ مه‌به‌ستی حافز له‌ شێعره‌ فارسی یه‌ که‌یدا چ بووه‌ بێ که‌م و کۆڕی له‌ ته‌رجه‌مه‌که‌شیدا به‌دی ده‌کرێ. هیوادارم دیارییه‌کی به‌نرخم پێشکه‌شی ئه‌وینداران و لایه‌نگرانی شێعر و ئه‌ده‌بی وڵاته‌که‌م کردبێ. بۆکان ٢٠ی بانه‌مه‌ڕی ١٣٧٠ ی هه‌تاوی: عه‌بباس حه‌قیقی. ++++++++++++++++++++++