شاعیر: دڵدار کتێب: دیوانی دڵدار سەرناو: ئەی لاو ئەرێ ئەی لاو لە هیچ وەختێ نەکەی مەئیووسی ژینت بێ دەبێ هەردەم عەزمدار و دەوای دەرد و برینت بێ لە مەیدانی تەقەددومدا تەلاش ئەسپی نەجاتت بێ لغاوی ئەسپەکەت فیکر و عیلم ئاوزینگ و زینت بێ بەڵێ دائیم هونەرمەند بە لە میدانی نەبەردیدا بەهۆی عەقڵ و هونەرمەندیت دەبێ تیشکی زەمینت بێ لەنێو گەلدا ئەبێ ئیعلانی جەنگی کەی لەگەڵ جەهلا عیلم چەک بێ لە ئەم جەنگە، وەتەن جێگای کەمینت بێ لە ڕێگای شەئن و بەرزیدا دوور ئەندیشێکی وریا بە مەنافیع پەروەریی میللەت ئەبێ ئامانجی ژینت بێ نەکەی بۆ بەرزیی ئامانجت برای خوێنیت لە بەندێ کەی بە بەرزی شاد و مەسروور و بە نزمی ژینی شینت بێ لە وەختی گەنجی گەنجیدا دەبێ ڕەنجێکی گەنجی دەی نەوەک وەختت بڕەنجێنی لەنێو جێگا و نوێنت بێ لە دنیادا حەقی ژینت هەیە تاکوو نەفەس دانێی بەڵام چاکە و ڕەوشتی چاک دەبێ ئایین و دینت بێ برای تۆنە هەموو کوردێک وەکوو واڵەن کناچەی کەی نەکەی دڵ پیس و جوێندەر بی بەرامبەریان وەڕینت بێ ئەگەر لاوێکی کوردی تۆ، دەبێ دڵپاک و باڵا بی نەوەک دڵداری دڵپەروەر، دڵت قورئانی دینت بێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی کورد سەبارەت: هەولێر ئەرێ ئەی کورد لەنێو گەلدا هەتا کەی مات و داماوی؟ کە عالەم سەربەخۆن گشتی ئەتۆش پەیوەندی نێو داوی دەسا بیرێ لە حاڵی خۆت بکە و هەستێ بە زیللەت کە بەڵێ دوێنێکە ڕاوکەر بووی و ئێستاکە بە خۆت ڕاوی کەمەر بەستن لەنێو گەلدا بناغە و پێشڕەوی ژینە بە تیری کینەیە ئەمرۆ لە ژینا فەوت و کوژراوی دەسا هەڵسە بە هوشیاری نەفەوتاوی بە یەکجاری لەنێو بەندی موعەزەب دائەمینێی قوڕبەسەر ماوی زەمان ئێمە بە شیشی غەم، لەسەر ئاور ئەبرژێنی سەری سوڕ ما لە جەهلی تۆ هەتا کەی هەر نەبرژاوی دەمی «بیور» عەدووی «دارە» بەڵام کلکی ئەویش دارە بەهۆی کوردە ئەتۆ غافڵ کە وا ئەمڕۆ شکێنراوی دەسا غیرەت کە مەوهومی لە بەهرەی ژینە مەحروومی درێغ و حەیفە مەزڵوومی، کە زیندووی پەشمە فەوتاوی جیهانگیرانی هاوتیرەت کە دوێنێ هەر وەکوو تۆ بوون ئەوان وا پێ گەیشتوون و ئەتۆش هەر کاڵ و هەر خاوی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کانی سەبارەت: (ڕانیە - ١٩٤٤) لە ڕانیەوە لەگەڵ «جاهد» ئەم شیعرەمان بۆ کانی (جەبار ئاغا دوغرەمەچی) نارد ئەنفیەت کانی دەڵێن مسک و گوڵاوی تێکەڵە دار وەکازیشت لە دارستانی گوندی هەرتەلە باش ئەکەی تەقلیدی لەنجەی قازی شابازە شەلە مەیلی ئەشعارت وەکوو جارانە ئایا ئەم حەلە؟ بیستبووم ساحیب زەوق بووی سوحبەتت خۆش و بەتام مەجلیست دائیم بە مەی ئەڕشاند شەو و ڕۆژ بەردەوام خۆش قسە و خۆش ڕوو و خۆش خوو، موزحیک و شیرین کەلام سەد معاذ الله کە ئێستا بووی بە سۆفی دەرگەلە! با ڕەواندز جا لەمەولا قوڕ بپێون سەربەسەر کانێکی پڕ دوڕڕ و گەوهەر وا لە نێوی چۆتە دەر شاری هەولێرت مونیر کرد ئەی شەبوستانی هونەر ئاغە گەلدی چاغرن ئایشۆکی ویرسون هەلهەلە جا لەنێو پاش هەر کە شەو دێ پاشی تەسبیح و سەلات پڕ ئەدەیتە داستانی «قەیس و لەیلا» و عەسات وا دەزانی چاوەدێرن مەجلیسی «پاشا» لەرات وشکە ڕۆیینت نەماوە ئێستە بوویتە هەروەلە ئیشد جانم دەڵێی من بعد قاوەک فڕ ئەکەیت عەینەکە نایابەکەت ئنجا لەنێو کیف دەرئەخەیت دون کیجە بز نێردە قالدق پێت دەڵێن، دەست پێ ئەکەیت جا لە بەحری وشکی فیکرت، دەست ئەکەیتە پێ مەلە قوڕ بە سەر مەجنوون چ هەتکێکت بە لەیلا کردووە قوڕ بە سەر لەیلا کە قەیست سووک و ڕیسوا کردووە قوڕ بە سەر من تاکوو ئێستا شاعیریت وا کردووە تا فضولی سولیور کانی نەدر شو مەهزەلە سەن دەخی ئاغا بزی بیر بویلە مدح ریت شاعری تۆ لە کوێ، ئینشا لە کوێ؟ هەی کۆنە سۆفیی قادری کۆنە دەروێشی ئەزانم تەقلەبازی ماعیری شمدیلک بستر ئەفەندم یوقسە چوق قالمش هەلە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: فەلەک سەبارەت: لەگەڵ «عەونی» دایناوە ئەوی کەس بێ فەلەک دایم لە خوێنی خۆی ئەگەوزێنێ کە پەنجەی شێری نەگبەت هات، ڕەگی ئاساری دەردێنێ لەژێر پەردەی سەفابەخشی لە ساقی بێ دەسی گەردوون بە خۆشیی مەی هەزار عاقڵ خەیاڵاتی خەمی دێنێ کە تالیع ڕۆیی نەگبەت هات، تەبیعەت قاعیدەی وایە لە چیمەندا چەقەڵ هەڵسێ ئەبێ شێرێکی بشکێنێ لە سایەی بەختی بەدبەختی زەمانە، هەر کەسێ کەس بێ نەمامی داری ئوممێدی بە سەد میحنەت ئەلەرزێنێ دە سا تیرەی بەشەر سەیرێ لە پەردەی سینەمای ژینا بە ڕەنگی سووری خوێنی گەش چ گوڵگوون ڕەنگی دەنوێنێ غەرق بوونی هەموو کەس هەر لەنێو ئاوە بەڵام بۆ من بە عەکسی قاعیدەی عالەم هەوا ماسی دەخنکێنێ ئەگەرچی خوێن ڕژان ناخۆشە، ئەمما، من لەلام خۆشە ئەگەر خوێنێ ڕژا ئەمڕۆ، سبەینێ لالە ئەڕوێنێ لەنێو دنیای ئەمەل عەونی بە عەزمێک و نیشاتێ بە دە سا فەرزە ئەتۆش دڵدار دڵی سستیت بفەوتێنێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی بادی شەماڵ ئەی بادی شەماڵ، ئەی بادی شەماڵ پۆستەی هەوایی دڵەی پر زووخاڵ دەستم دامێنت، ئەچی بۆ کوێندەر؟ ناچی بۆ کۆیی مەئوایی دولبەر؟ وەک عارەب دەخیل گەر چووی بۆ ئەولا مەوەستە تاکوو بەردەمی لەیلا مەوەستە تاکوو لای شۆخێ کەوا تیری نیو نیگای، لە دڵدا ڕووا لەم چەم و بێشە و هەردە و کێوانە پێی بڵێ، قوربان لەم ڕێگە و بانە شێتێکی ڕیسوا و ڕووت و قووتم دی فرمێسکی ئاڵی وەک یاقووتم دی ڕوو لە خۆین خاڵی زەعفەرانم دی چاوی لێڵ و وێڵ پڕ گریانم دی هەیکەلی مردووی بەس ئیسقانم دی قەدی چەماوەی وەک کەوانم دی دیتم کە جارجار ئەو لێوبەبارە دەست هەڵئەبڕێت و تۆی لێ دیارە چونکە خەیاڵی بەژن و باڵاکەت تیشکی ڕووناکی شەوقی لالاکەت نێرگزی شەهلای چاوی خومارت خەرمانەی زوڵفی ماهی ڕوخسارت فریشتەئاسا ساتێ هەزارجار خۆی نیشان ئەدا خۆی ئەدا حەشار ئیتر هەر جارە، ئەو ماڵ وێرانە ئەو کەژ مەسکەنە، هەرەی شارانە هەروا تێ ئەگا جەژنی ویساڵە نازانی «تۆ» نیت، وێنەی خەیاڵە دەست درێژ ئەکا بە ناکامەوە بە جەرگی سووتاو دڵ بە زامەوە کە لێی ون ئەبێ بانگ ئەکا: هەی یار! بە کوڵ ئەگریێ: هاوار هەی هاوار! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی خودایە سەبارەت: کەرکووک ئەی خودایە حاڵی عالەم حەققی شایانی نییە میحنەت و ئیدباری زۆر و شەهدی بێ ژانی نییە سا ئەزانی بۆچ ئەمن وا مەعرەزی شەکوا ئەکەم تا بزانی قودرەتی تۆ حەددی ویجدانی نییە زامەکەت بێ مەرهەم و بۆ گشتی عالەم سارییە دەردەکە زۆر نێش دار و قەتعی دەرمانی نییە ڕێگەیی بەش کردنی ڕزقت لە دونیا شاهیدن هێندێ کەس ئەفرادی لۆرت و هێندێ کەس نانی نییە ڕۆژێ فەرمووت لیس للانسان الا ما سعى هیچ کەسێیش هێندێ فەلاحی ئیش و کێڵانی نییە ئیش ئەکات و ڕەنج ئەدات و ڕووت و قووت و زگ بەتاڵ ئاخری بێ سوود ئەمێنێ ساڵ کە بارانی نییە دائەمێنێ ڕەنجەرۆ و دەست لە ئەژنۆ قوڕبەسەر ڕاستە شاهی بێ شەریک باکی گەدایانی نییە سا لە ڕێگەی ژین دزینی مەڕ ئەکا گیسک ئەبا چونکە برسی و بێ نەوایە مایەیی نانی نییە ڕۆژی هات و ڕۆحی دەرچوو لاشەکەی کەوتە سڕی لێی ئەدەن بەم گورزە گەورە وا کە ئیمانی نییە سا بە سایەی قودرەتت بوو ماڵەکەی بێ بەهرە ما خۆ قەزایە سیرقەتی کرد ڕاستە گوومانی نییە بۆچ لە دونیا ڕەنجەڕۆ بی بێنەوا بی ئاخیرەت چونکە وەک من غائیلەی دڵ عیززەتی گیانی نیە گەر لە ئەفلاکا هەبایە حاکمێکی تر بەرقەرار... سا ئەچووم ئەموت: خودای من، سوودی ئینسانی نییە ڕەنگە کەمدیدە و مەلایان هانی خەڵکی وا بدەن کوشتنی دڵدار حەڵاڵە چونکە ئیمانی نییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی نازەنین سەبارەت: بەغدا ئەی نازەنین ڕەوای تەونجی نازەنین، خۆ تازە نین بیستم ئەڵێی کە بێوەفام بێ شەرم و ڕەنگ و ڕوو وەلام لەبانێکا هەزار هەوام بەڵام ئەگەر بەم چەشنە بام لەم سەنگەساریە چۆن ئەمام بەڵێ لە لای ناحەز وەهام بەڵام... بەڵام ئەمن گیرۆدەی داوی تۆم گیرۆدەی زوڵفی خاوی تۆم دەبەنگ و مەستی چاوی تۆم مەلێکی باڵ شکاوی تۆم بە شێتی ناوزڕاوی توم خوداپەرستی ناوی تۆم ئەی یاری خۆم کە تیشکی تۆم لە ڕوو پژا گوڵی ئومێدی پێ بوژا زووخاوی پەستی لێ ڕژا عالەم لە تاوا پێی هەژا شێت بوو بە جارێ تێک قژا هەمانەی پەندی هەڵرژا چ هەڵڕژا؟ جا جاڕیدا کە سەرسەریم لە ڕەوشتی چاک بێبەریم ناوی زڕاندووە بەدفەڕیم بێ عەقڵ و لاملی، کڕیم دووڕوو و دووپشت و زۆر وەریم نیشانەی چاکە و بێ بەریم دەربەدەریم ئەی نازەنین، ڕەوای ئەم تازە نازەنین، خۆتازەنین ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئەی ڕەقیب هەر ماوە قەومی کورد زوبان سەبارەت: کەرکووک - لە تەمەنی ٢٨ ساڵییدا و ٢ ساڵ پێش مردنی، کرا بە سروودی نیشتمانیی کۆماری مەھاباد و تا ئێستاش ھەر لە لایەن زۆربەی کوردەکانەوە وەک سروودی نیشتمانی دەناسرێتەوە. ئەی ڕەقیب هەر ماوە قەومی کورد زوبان نایڕمێنێ دانەیی تۆپی زەمان ئێمە ڕۆڵەی ڕەنگی سوور و شۆڕشین سەیری کە خوێناوییە ڕابوردوومان ئێمە ڕۆڵەی میدیا و کەیخوسرەوین دینمان ئاینمانە نیشتمان کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە زیندووە، هیچ نانەوێ ئاڵاکەمان چەند هەزار لاوانی کوردی نەڕڕەشێر بوون بە قوربانی و هەموویان نێژران لاوی ئێستاش حازر و ئامادەنە جانفیدانە، جانفیدانە، جانفیدان لاوی کورد هەڵسانە سەرپێ وەک دلێر سا بە خوێن نەقشی ئەکەن تاجی ژیان کەس نەڵێ کورد مردووە، کورد زیندووە زیندووە، هیچ نانەوێ ئاڵاکەمان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بەڵێ خۆشە ئەمەل گەر بێ لەسەر ئەم ڕێگەیە ڕەنج دەی بەڵێ خۆشە ئەمەل گەر بێ، لەسەر ئەم ڕێگەیە ڕەنج دەی بەڵام گەر هەر خەیاڵات بێ، ئەوەی هەتبێ ئەویش ئەڕوا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لاوی کوردان سەبارەت: کەرکووک - ١٩٣٨ تۆ ئەزانی ئەی وەتەن ئیمڕۆکە بۆ چی بێ بەشی؟ بۆ چی دەستی شەو نیشانی تۆ ئەدا نامەی ڕەشی؟ پێت بڵێم ئەسبابی گەورەی زیللەت و چارەڕەشی؟ گەنجی کوردان هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی وەختێ بادە دێتە مەجلیس، ناوی کورد دێتە زوبان سا وەرە سەیری فکر کە و ئاخ و داخی لاوەکان دەنگی ناڵە وا گوێچکدا ئەڵێتن بێ گومان لاوی کوردان هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی وا لەگەڵ دەنگی تفەنگ و ئاگری دەورانەدا وا لەگەڵ ناڵەی وەتەن گەردێ لە ئەم زیندانەدا دێتە گوێم دەنگێ بەسۆز، هاوار ئەکا لەم ئانەدا لاوی کوردان هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی ئەسلەحەی هەر میللەتێ سا دەست و بازووی گەنجیەتی ڕۆژی شوعلەبەخشی ئوممێد فکر و کاری گەنجیەتی مەرهەمی زام و برینی کردەوە و هەم ڕەنجیەتی لاوی ئێمەش هەر لەدەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی چونکە میللەت بێت و لەش بێ لاوە ڕۆحی ئەم لەشە بێت و ئەم ڕۆحە نەمێنێ ئەو لە ژینا بێ بەشە عەینی دەردە کورد کە کەوتە دەردی کاری داوەشا لاوەکانی هەر لە دەورەی مەی ئەکەن غیرەتکەشی میللەتێ گەر گەنجی سست بێ، مردووە، میللەت نییە تاکوو مابێ، نێو دەروونی بێ جەفا و عیللەت نییە شادمانی تەختی ژین و تاجەکەی عیزەت نییە لاوی کوردان هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی میللەتێ گەر لاوی چوست بێ، زیندووە و هیچ نامرێ هیچ بە زیللەت دەست و پایان وا لە بەندی ناخرێ سەد هەزار تیغی زەمانە بێت و ئەستۆی نابڕێ لاوی ئێمەش هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی عەیبە عەیبە لاوی کوردان! سەیری لاوی غەیرە کەن فکری بێ باکی بەسەرچوو، سا لە کەللە تەفرە کەن دەوری نووستنتان بەسەرچوو، سەیری ئەم ناو دەورە کەن عەیبە چیتر، بەس لە دەورەی مەی مەکەن غیرەتکەشی سەیری ناکەن لاوی غەیرە، گشتی بازووی قووەتن گشتی سوودبەخشی وڵات و مەرکەزی سەد هیممەتن بۆ بەجێ هێنانی کاری جوان لە ڕیگەی میحنەتن عەیبە چیتر، بەس لە دەورەی مەی مەکەن غیرەتکەشی لاوی غەیرە دێنە سەر خۆ، جانفیداکاری ئەکەن بۆ ژیانی نیشتمانیان گشتی خوێنکاری ئەکەن جا لەبۆ فەوتانی دوژمن ڕاوی ئەغیاری ئەکەن عەیبە! ئێوەش هەر لەدەورەی مەی مەکەن غیرەتکەشی سەیری ناکەن چەن بەتینە دەستی لاوی غەیرەوا بێت و وەختێ قینی هەڵسێ و کوڵەمشتی لێ بدا وا لە ترسانا ئەلەرزن گاوی گەردوون و سەما لاوی کوردان بەس لە دەوری مەی مەکەن غیرەتکەشی وا شیعاری عەسری بیستەم هیممەتە، هیممەت بکەن! میوەیی دارێکی هیممەت، خزمەتە. خزمەت بکەن! مەرهەمی زام و برینتان قودرەتە. قودرەت بکەن! ئێوە تا کەی هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی؟ سەیری ئەحواڵی وەتەن کەن چۆن زەبوون و مردووە سەیری کاری دۆژمنان کەن چی بە حاڵی کردووە سەیری ڕەشماڵی زەلالەت ئاسمانی گرتووە ئێوە تا کەی هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی؟ سەیری باغاتی وەتەن کەن! وشکە کەوتوونە خەزان سەیری غونچەی نەوشکۆفەی چەند بەبێ ناز هەڵوەران شاهیدی بێکاری ئێوەن وا کە وا ئاویی بڕان عەیبە تا کەی هەر لە دەوری مەی ئەکەن غیرەتکەشی؟ عەیبە ئەی لاو خاوەنی ئەم شاخ و داخەی کوردی تۆ خاوەنی تەئریخی خوێنین و دلێری و گوردی تۆ عەیبە بێ کاری! هەتا کەی سەیری ناکەی؟ مردی تۆ عەیبە چیتر بەس لە دەوری مەی مەکەن غیرەتکەشی هەڵسە ئەی لاو تێت گەێینم میللییەت مەعنای چییە تا بزانی لاوی غەیرە مەزهەب و ڕێگای چییە یا لەبۆ ئامانج و ژینی کردەوەی هەمتای چییە هەڵسە ببیە بەس لە دەورەی مەی مەکەن غیرەتکەشی میللیەت یەعنی بە نووکی ڕمبی دوژمن بێیە هۆش سەیری ئەترافت بکەیت و دانیشی هێندێ پەرۆش ئاگری هەستی بەزیللەتتان لە دڵدا بێتە جۆش هەڵسی ئنجا نەک لە دەوری مەی بکەی غیرەتکەشی میللییەت یەعنی لە زڕڕەی تۆق و زنجیر ڕاپەڕی تەوقی یەخسیری لە ئەستۆی خۆت و میللەت لابەری بێ یە سەرخۆت و بزانی تۆ لە ڕێگا لادەری هەڵسی ئنجا بەس لە دەوری مەی بکەی غیرەتکەشی هەڵسە بێکاری هەتا کەی بێ حقووق و بەندکراو هەڵسە بێکاری هەتا کەی هەی لە ژێر خاک داڕزاو هەڵسە بێکاری هەتا کەی مەعرەزی ئەهدافی داو هەڵسە! هەڵسە! بەس لە دەورەی مەی مەکە غیرەتکەشی هەرکەسێ پشتی بە گەردوون بەستبێ، پشتی شکا هەرکەسێ چاوی لە دەستی ئەجنەبی بوو، کوێر کرا کامی لێ دەر بوو لە ڕێگەی سەربەخۆییدا ژیا هەڵسە، هەڵسە بەس لە دەوری مەی مەکەن غیرەتکەشی میللەتێ گەر خوێنی نەڕژێ دەست و پێی ناکرێتەوە بێ کیفاح گوفتار وەسیقەی ژینی پێ نادرێتەوە بادە و مەستی مقامی حوریەت ناگرێتەوە هەڵسە، هەڵسە بەس لە دەوری مەی مەکە غیرەتکەشی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: تەبیب نەیزانی حاڵی من چ جۆرە دەردەدارێکم سەبارەت: کۆیە - ١٩٤٨ تەبیب نەیزانی حاڵی من، چ جۆرە دەردەدارێکم بە کام عیللەت گرفتار و لەبەر چی شەوبێدارێکم وتم پێی عاشقی مەئیووس و مات و خاکسارێکم زەدەی تیری نیگاهی فیتنەپەردازی نیگارێکم گراوی داوی زوڵفی موشکباری گوڵعوزارێکم ئەمان! مردم لە داخی دڵ لەبەر گریان و هاواری درێغ سووتام لە قرچەی ئاگری ئێشان و ئازاری تەبیبی چی؟ حەکیمی چی؟ بە من چی عیلم و گوفتاری ئەوی نەیدیبێ ئێشی دڵ، وەیا ئالامی دڵداری چوزانێ من لە ئێشان و چ ئازار و فگارێکم ئەمن تەنها و بێ پەروا بەڵای دەوران هەزاران لەک لە ئەم ئاشووبە داماوم بەبێ ڕێگا و بێ مەسلەک نەجاتم دەی لە ئەم حاڵە بە لوتفی خۆت خودایی یەک لە دەشتی نائومێدیدا بەدەم بادی قەدەر هەر وەک پەڵاشێ وام کە هەر ساتەی لە گۆشە یا کەنارێکم چ سوودێکی هەیە بۆ حاڵی ئێستاکەم کە وا چۆن بووم چ دەرمانی دڵی چاکم ئەکا ڕۆژانی ڕابوردووم ئەزانی چۆنە ئەحواڵم لە دەستی بەختی نەحس و شووم بە ڕۆژ ترسا و تاساوی زڕەی کاسی شەوی پێشووم بە شەو سەرخۆش و مەستی جامی قەهری ڕۆزگارێکم ئەڵێن پێم غونچەیی عومرت بە بێهوودە مەژاکێنە ئەوی یەزدان بڵێ تەقدیر ئەبێ سەفحەی مەگەچڵێنە تەحەممول کە، فیغان بەس بێ، بە گریە خۆت مەفەوتێنە ئەرێ ئەی ناسیحی موشفیق بەبێ سوود دڵ مەڕەنجێنە سەبر دەرمانی دڵ ناکا کە من پەیوەندی یارێکم ئەمەندە یارێکی غەددارە و لە تەعزیب دانێ فەننانە لە بێ باکی و ئەتواری، زوحاک سەرسام و حەیرانە میسالێکت لەبۆ بێنم، ئەمن ئەی واعیزی دانا؟ سەر و سامانی لاوێتیم لە ڕێگەی ڕازی ئەو دانا لە دەرگانەی وەفای هێشتا هەژار و لێوبەبارێکم گەلێ جار پێی ئەلێم ئەی چاوخەواڵووی نێرگزی شەهلا مەیل کە چۆن ئەسووتێ دڵ لە گڵپەی ئاگری مەیلا ئەڵێ وەختم چییە ئایا؟ مەوێستە سا بڕۆ بەو لا ئەرێ چۆن پشت بە دڵداریم ببەستم وا من و لەیلا گەلێ دوورین لە یەکتر ئەو لە بارێ من لە بارێکم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئیش سەبارەت: کەرکووک دڵ بەدووی ئەفسانە کەوت و وای ئەزانی وا ئەبێ ئیشی دنیا ڕەنجی پێ ناوێ، بە خۆی کۆتا ئەبێ نەیدەزانی ئەو بە ئارەق داری ئوممێد ئاو بدا گەر بە خوێن پەینی بکا ئەوجا سەمەر پەیدا ئەبێ لەفزی «نابێ» نابێ بیزانی کە لاوی کوردی تۆ هەر بە کۆشش دێتە بەر باغی ئەمەل ئیحیا ئەبێ تالیع و ئیقباڵە وەهمی پایەبەندی بێ هونەر عەزمی مەردانەت بێ هەر چیت نیاز بێ وا ئەبێ ئەی برا لادە لە فکری کۆن و زوو سا ڕاپەڕە کارەکەت چارێک بخە، ڕەنجت هەبێ خۆی چا ئەبێ مردنە ژینت بە بێکاری، لە سستی لا بدە هەر بە ڕەنجی لاوی وەک تۆ، نیشتمان ئاوا ئەبێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: دڵ لە بەینی تەلعەتی ڕوو زوڵفەکەی دەیجوورتە سەبارەت: کۆیە - لەگەڵ (عەونی) بەیەکەوە دایان ناوە دڵ لە بەینی تەلعەتی ڕوو و زوڵفەکەی دەیجوورتە گاهێ مەیلی شەو ئەکات و گاهێ مەیلی نوورتە بەحری عوممانی سروشکم وا بەدەم گریانەوە پڕ لە دانەی گەوهەرە هەم لەعلی وێنەی سوورتە بادەکەت پڕ ژەهری مار بێ، پێم بدەی نۆشی ئەکەم چونکە تەبعم هێند موتیعە بەندەیی میسوورتە سا ئەزانی چەند پەشێوە ئەو دڵەی بیماری من پەی کراوی تیری غەمزەی چاوەکەی مەخموورتە ئاسمانی حوسنی ڕوخسارت لە ئەبرۆ و چەرخی ڕوو تاقی ئەبرۆت دوو هیلال و چەرخی کوڵمەی خوورتە خونچەکەی نەشکوفتەیی لێوت لە باغی مەقسەدم تا دەمی پشکۆتنی دڵ بولبولی مەنزوورتە ئارەزووی ئەم شیعرە دڵدار تۆ لە عەونی بۆ ئەکەی؟ چونکە ئەم غەمبارە دائیم بووتەن مەجبوورتە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نامەیەک بۆ دڵزار (خاوەنی کتێبخانەی کۆیە) سەبارەت: کۆیە - ١٩٤٨ دڵزار شعرەکەت، دڵزار شعرەکەت دڵزار نامەکەی پڕ شعوورەکەت گەییشتە دەستم لە وەختێکی وا کافر بە حاڵم نەبیتن، خوا! ئەڵێی شەش سەد و کسوور قەرزاری ئایا بۆ پارە زۆر گیانە هاری؟ زرنگ و هۆڕی درهەم و پارە بۆ من خەیاڵی خەونی بەهارە! درهەم بزانی لە جێیێ من هەم بەگوڕ ڕائەکا لەم چەم بۆ ئەو چەم من پیادەم و پارە سوارە ڕاوکەری ئەوم لە ئەم دیارە جارجار لە دۆڵێک ئەحەسێتەوە کە ئەچمە سەری ئەسڵەمێتەوە گومبەتە ئەدا و بە تاو ڕا ئەکا من بێ مەلجەء و بێ پەروا ئەکا بەڵام ڕۆژێک دێ دەردەستی بکەم بە پەت وەکوو سەگ دەسڕستی بکەم چەکمە حەساری ئەکەم وەکوو شێت ڕاکێشی ئەکەم ئەیخەمە ژێر پێت ++++++++++++++++++++++ سەرناو: زوڵف و ئەگریجەی یار چەندە تەبایە زوڵف و ئەگریجەی یار چەندە تەبایە وێنەی جەماڵی یار لە دڵی مندایە شا بۆی گەدایە، گەداش فیدایە ڕوح بۆی نەمایە، هەر بێ وەفایە چونکە مەشرەبی یار جەور و جەفایە! سەد ماشەڵڵا یارم چەندە بە نازە دڵم دەسووتێنێ بەم چاوەبازە گەردەنی قازە، شەهێن و بازە بۆ ڕوح دڵخوازە، بە عیشوە و نازە لێوی پشکوتووە وەک غونچەی تازە هەڵسە چاوەکەم یار وەعدەی جارانە ئاسمان وەکوو من ئەسیری تابانە شایی و سەیرانە، لەناو ڕەزانە ڕووی چەندە جوانە، وێنەی گوڵانە بەهارە ئەمڕۆکە جەژنی عاشقانە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: نائومێدی سەبارەت: بەغدا زەدەی تیری نیگاهی فیتنەپەردازی نیگارێکم گیراوی داوی زوڵفی موشکباری گوڵعوزارێکم ئەوی نەیدیبێ نێشی دڵ و یا ئازاری دڵداری چووزانێ من لە ئێشانی چە سووتان و فگارێکم لە دەشتی نائومێدیدا بەدەم بایی قەدەر هەر وەک پەڵاشێ وام کە هەر ساتە لە گۆشە یا کەنارێکم بە ڕوژ ترساو و تاساوی زڕەی کاسەی شەوی پێشووم بە شەو سەرخۆش و مەستی جامی قەهری ڕۆژگارێکم ئەرێ ئەی دەستی دڵسۆزم بەبێ سووچ من مەڕەنجێنە سەبر دەرمانی دڵ ناکا کە من پەیوەندی یارێکم سەر و مایەی جەوانی خۆم لە ڕێگەی ڕازی ئەو دانا لە دەرگانەی وەفای هێشتا هەژار و لێوبەبارێکم ئەبێ چون پشت بە دڵداریم ببەستم تاکوو ئێستێکە گەلێ دوورین لە یەکتر ئەو لە بارێ من لە بارێکم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: شەهبازی یا شەهینی شاهی یا شەهلاری تۆ سەبارەت: (ڕانیە) لەگەڵ «جاهد» پێکەوە دایان ناوە شەهبازی یا شەهێنی، شاهی یا شەهلاری تۆ بێ دڵی بێ مروەتی عاشق کوژی خوونخواری تۆ زاڵمی غارەتگەری تاڵانبەری بۆ گیان و دڵ لەشکری تاتارییە دوو زوڵفەکەی تاتاری تۆ حاکمێکی مەست و بێباکی، ئەبەد ڕەحمت نییە مایلی فەتتانییە دوو چاوەکەی سەححاری تۆ ئەنوەرە بۆ گشتی عالەم زوڵمەتی دوو زوڵفەکەت زوڵمەتە بۆ من بە تەنها ئەنوەری ڕوخساری تۆ بەسیەتی جا ئەی سەنەم با باری میحنەت لا بەرین کەعبە کەچ نابێ کە ساتێ بێینە نێو گوڵزاری تۆ مەجلیسی مەستی ببەستین خۆم و خۆت ئەی نازەنین کەی ئەبێ جارێ ببم من مەستی شەککەرباری تۆ قەت نەکەی جاهد مەدەد لەم شۆخی وا کەچ مەزهەبە چونکە دڵدارم ئەزانم نایەتە هاواری تۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: خەندەکەی بایی سەبارەت: بەغدا - ١٩٤٤ لە ئافاقی ژیانی ناهومێدم خەندەکەی بایی فریشتەی پاکی هیوامی نیشان دام وا کە بیدوێنم پڕیشکی تیشکی ئەستێرەی جوان ئیمشەو بە ئەسپایی بە سۆزێ هاتە نێو کونجی دڵی تاریکی پڕ خوێنم دەسا دەی مەسدەری هەستی دە خێرا لادەری پەستی وەرە تا من بە ڕازی تۆ نەمامی شادی بڕوێنم جوانی خونچەیێ بوو وا کە پەنجەی ڕازی ڕاکێشای دە سەیری چەند بە وەسڵی زوڵفی خاوت شاد و مەسروورە لەڕووی ڕاستی ئەتۆش وەک ئەو گوڵێکی چیمەنی دنیای کەچی تاجی دڵی هێشتا دڵت لەم حاڵە ڕەنجوورە بە خەندەی نەرمی دڵپاکیت ئەخوم سوێندێ بە ڕووناکیت ئەگەر هەستێ بە ژین وا بێ لە جەرگی ڕاستیا دوورە هەمووی نووری ژیانە فەیز و نووری ئاسمانی شین هەموو چەپڵەی گوشادی لێ ئەدەن هەرچی کە ئەیبینی لە سەر ئەم خاکە گەردێکین، دە ئێمەش ڕوو لە شادی بین فەرامۆشی بکەین جارێ، چەژەی تاڵاوی غەمگینی بە دڵ ڕوونی و ڕوو خۆشی بە خەندە نەک بە خامۆشی بنۆشین جامی دڵداری لەبەرکەین بەرگی نەمرینی دە هەڵسە با بینا کەین مەعبەدی پیرۆزی دڵداری لە تیشکی ڕۆژ لە شەوقی مانگ، لە ڕەنگی پەلکە ڕەنگینە کە هەر کامەی بڵێی پاکە لە کردەی قودرەتی باری نیشانەی کردگارێکە و بناغەی پەیڕەوی دینە لە شوێنێ پڕ لە هەستی بێ کەرستەی خۆشەویستی بێ لە نێو ئەم باغە بێ جێگەی کە تۆم لێ دیت لە هاوینا لە پەلکی تازە پشکوتووی نەژاکاوی گوڵی نەسرین کراسێکی سپیی بێگەرد دروست کە شەنگ و دامەن شۆڕ لەبەر کە و زوڵفی زێڕینت بەسەریا بێنە خوار چین چین پەری تیم تیم، بە ڕاز و ناز، لە بۆت بێنن بنەوشەی مۆر بە ئاوازو نەوا و تەسجیل بهۆنن پێچەکەی ئیکلیل ببەن کڕنوش، بڵێن: ئەی شۆخ، پەری زادەی گزنگی خۆر ئەوا ئیکلیلی دڵسۆزی و دڵارامیت ئەکەین پێشکەش کە هەر چەپکەی خەم و مل کەچ سروشتی نەجەوانێکە نیگارێ بوو، بە ناکامی بە گریاوی، بە ئێش و نێش لە ژین ڕۆیی ئەوێستاکە هەوێنی داستانێکە بە یادی ئەو دڵەی تینوو کە چۆن هات و وەهاش دەرچوو بڕۆ ناو ئابدە و سەیری چە پیرۆز جاویدانێکە وەرە نێو ئابدەت تا من لەبەر پێت دابدەم ئەژنۆ لەبەر وەی نادڵارامی لەبەر وەی چونکە باڵایی خودای شیعر و پەری هیوای بڵێسەی هەستی بەرزی تۆ هەواڵی هاوڕەگ و خوێنی فرشتەی شۆخی میدیایی لە ڕووی چاکە و وەفاداری بە یادی جامی دڵداری لە مەستی خۆشی بمهێڵی دروشمی خەندەکەی بایی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: سزاواری سەبارەت: ڕانیە - ١٩٤٤ لە حەسرەت دەردی بێ دەرمانی دووریت وا پەشۆکاوم لە شێوانی جەفا ئامێزی مەئوای دڵ پەشێواوم ئەزانی چی بە عەقڵ و هۆشی کردم قەشمەری خەلقی گەلێ جار لێم ئەشێوا، خوایە چی بێ مەبدەئی ناوم ئەڵێن: شێتی وەفای هاودەردی یاری میهر و دڵسۆزی ئەڵێم: ڕاستە. ئەلێن: کوانێ؟ لە بەحری حیرەتا ماوم دڵی خۆم خستە سەر سینی سزاواری و لە بۆتم نارد کە هاتە بەردەمت داتە دەمی سەگ گوایە هەر خاوم ڕەقیب و موددەعیش ئێستا بە لاما دێن بە گاڵتە و گەپ بزانم تا بە زاری فیتنەجۆیی وا نەجووراوم لە قاقای پێکەنینی فەوزی سەرگەرمی ئەدەن وەختێ ئەبینن دوو دڵۆپەی ڕوون و گەرمی ئەشکی دوو چاوم لە ئانی نەزعەتا بووم وشکە سۆفی هات و لێی پرسیم وەفات چۆنە وتم: بیللا لەسەر عەینی وەفا ماوم ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بڵێ سەربەستی سەبارەت: بەغدا - ١٩٤٤ لە ساتێکی وەها تەنگ و لە کاتێکی وەها پەستی کە عالەم گشتی هەستاون ئەبێ کەی تۆش لە خەو هەستی؟ بە چاوی ڕاستەقینە سەیری خۆت کەیت و بکەی هەستی کە وا مەحروومی سەربەستی لەژێر دەستانا ژێر دەستی لەگەڵ لاوی نەهێنی کورد بڵێ سەربەستی، سەربەستی بەگوڕ تۆ بێیە مەیدان و حوقووقی گشتی داوا کەی بە یادی نەوجەوانانی شەهیدان گیان بەرپا کەی بە تیشکی حەق خوراوی کورد، دڵی تاریکی ڕوونا کەی بزانی سا بەسەر چوو وەختی بەدمەستی و بەدمەستی لەگەڵ لاوی نەهێنی کورد بڵێ سەربەستی، سەربەستی لە چاوی کیژە کوردانی برا کوژراووی ماڵ سووتاو شەپۆلی ئەشکی خوێنین دێ وەکوو جۆبارێ یا لافاو هەنیسکە قوڵپە گریانی هەتیوی ڕووتی باو کوژراو نیداکەی واجبە بۆ گشت لەبۆ دڵ تینی نەشکەستی لەگەڵ لاوی نەهێنی کورد بڵێ سەربەستی، سەربەستی ++++++++++++++++++++++ سەرناو: بۆ ئەو کەسەی کە... لەبن سایەی چەمەنزاری بەهاری با پێکەوە بین یەکدڵ و ڕووخۆش دڵ ڕوون و خرۆش، با ڕاوێ بکەین سا هەڵبەستە من و تۆ دڵی پڕ جۆش *** تەنهایی بیابانێکی پڕ سۆز، جا لەڕێیەوە ئاوازی زەمین سوویی سروور سا بەسیە غوروور. ساتێ ببیەین سا من نەی دەمی دڵداری و تۆ دەنگی تیوور *** خزمەتچی نیازمانە شتومەک لە ژیان توحفەی دەسی دڵداریە بە نرخ و بەها پەروێز و موعەللا، کاتێ بچنین سا من بەستەیی بەرجەستە و تۆ نێرگزی شەهلا *** پڕ زەمزەمە باغێکە زەمین تۆم هەبێ بە دەم خۆش نەشوە چ جامێکە ژیان ساغری گولگوون تۆ شعری موجەسسەم، من شاعیری مولهم، تۆ حوسن و فوسون، من هەمدەمە مەفتوون ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕۆڵەی تازە سەبارەت: (١٩٤٠) لەسەر وەزنی «سویت هوم» ئەوترێ من ڕوڵەی کوردستانم تازە ڕوڵەی کوردانم تاکوو وڵات سەرکەوێ فیدایە ڕوح و گیانم *** پێویستیم بە زانینە زانین بناغەی ژینە گەر گەلێ بێ زانین بێ گەر زیندووش بن مردینە *** ئێمە بەیانی گەنجین لەم خاکەدا لە ڕەنجین ڕەنجدان نیشانەی گەنجە ئێمەش خولقاوی ڕەنجین *** وەتەن باغی جینانە موحتاجی بازوو و شانە هەر کەسێ کۆششکەر بێ لەم باغە باغەوانە *** وەتەن موحتاجی تۆیە ڕێگاکەت جوستوجۆیە میللەتێ سست بژیتن لە مەیدان وەکوو گۆیە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: منداڵی هیوا منداڵی هیوا، کوولەکەی دڵان تازە غونچەکەی نێو باغی گوڵان هەرچەندە سەیری نێو چاوت دەکەم نابینم گەردێ نە زۆر و نە کەم ڕوونیی چیهرەی تۆ وەک ئاسمانی ساو وەختی لێی دابێ پڕشنگی هەتاو تیشکی ئومێدی سەر دڵی تاری لە ئاسمانی ڕووت ئەدا دیاری سیوەیلی چاوی بریقەدارت ڕووناکی پاکی وێنەی ڕوخسارت خەندەی بێ فێڵی لێوە ئاڵەکەت نەشئەی دوو چاوی مەست و کاڵەکەت بێ شک پێشەنگی موژدەی دڵشادین یا نەغمەخوانی باخی ئازادین ئومێدی دواڕۆژ، ڕۆڵەی هیوا، تۆی خاوەنی فیکری بیکر و باڵا تۆی هیوام بە تۆیە ئەی تازە مناڵ بەیانی ببیە نموونەی میسال ئەم قسانەی من کە وا بۆت ئەکەم بزرینگێتەوە لە گوێتا هەر دەم ڕاستگۆ بە دایم قەت درۆ نەکەی وەختت بەبێ سوود تۆ لەدەس نەدەی تێکۆشە دایم هەر وەکوو هەنگ بە لە میدانی ژین ئامادەی جەنگ بە ئەوا پێت ئەڵێم چاکی بزانە ژیانی مەردی باری گرانە نەک وا بزانی وەک ژینی دوێنێ دەخۆی و دەنووی لەناو نوێنێ ئەوە ژین نییە کە وەک ژن بژیت ئەبێ هەم ئاواز و هەم مەزن بژیت ڕۆژی کە هات و تۆ پێگەیشتی چاوت کردەوە لە ژین گەیشتی ئەبینی ژیان کێوێکی بەرزە ڕێگەی خوار و خێچ بە ترس و لەرزە گشت کەند و کۆسپ، دەوەنە، دارە پڕ لە دڕندە و دووپشک و مارە سەر ڕێگەت هەمووی دانەیە و داوە نادان و دانا لەوا داماوە گیانەکەم ئەبێ تۆ لەم ڕێگایە لەم دانە و داوە و چەرخ و دەزگایە گەلێ ماندوو بی، ئارەق بڕێژی ئەم دەرد و ئێشە یەک یەک بچێژی لەڕێی سەرکەوتن ئەبێ پێش کەوی هەتا بکەوی، زیاتر سەر کەوی نیشانی تیرەی خۆت بدەی ڕێگا کە ڕیز ببەستن، بڕۆن بە شوێنیا تۆ ئەبێ چرای زانستی هەڵکەی دەستم داوێنت، ڕێگا ون نەکەی! بیر و هۆشی خۆت بە کار بهێنە ئەم دانە و داوە یەک یەک بپسێنە تاکوو دەرکەوێ لە هەموو دنیا چەندیان کرد بمرێ، کە چی کورد هەر ما ++++++++++++++++++++++ سەرناو: مەی سەبارەت: کەرکووک مەی لەبەر دەم بێ کە ئیمرۆ عادەتێکی جارییە عادەتی چی؟ موئنسی چی؟ پیشەیی بێ کارییە جامی یێکەم فڕ ئەکەیت تۆ هەستی دڵشادی دەکەی شاد و نۆشی چی بێ یاران... عیللەتێکی سارییە عیللەتی سیحەت ئەبا، غارەتگەرێکە، نیگبەتە لازمە تەسلیمی کەی، تەسلیمی کەی، ناچارییە هەر کەسێ ئیدمانی مەی کرد خۆی ئەخاتە داوەکەی ئاخری هەر ڕەنجەڕۆیە هەم لە عیزەت عارییە فەرقی ئینسان و وڵاغ ئەندیشەیە، ئەندیشەیە بۆ نەمامی عەقل و ئیدراک مەی دزێکی کارییە چەند کەسێکم من ئەناسین خاوەنی جاه و شەرەف ئێستە مەنکووبی شەرابن پیشەیان غەمخواریە سیححەت و ماڵ و شەرەف ڕۆیی لە باجی بادەیان عەیش و نۆش هەر زیللەتە تا ئاخیرەت یەکجارییە ئەی نەکەی گیانە بنۆشی ئەم ئەداتەی موخریبە چونکە ناوی خۆش و کاری عەینی ژاری مارییە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ئومێد چاوەکانم لێڵ و وێڵ بوو کوا؟ ستارەم دەرنەکەوت؛ دڵ لەتاوی دەردی کڵپەی سەند وەکوو ئاور و نەوت ڕۆژ هەڵات و زیندەگی دا، گشتی عالەم کەوتە ئیش چاوەنۆڕی ئوفقی دوورم ڕۆژی من کوا؟ دەرنەکەوت ئەی خودایە! تاریی نیگبەت کەی ئەبێ لاچێ خودا؟ ! تا بە کەی چەنگەچررێ من سا لەگەڵ تۆ هەشت و حەوت بەسیەتی دڵدار زەمانی شعری بێ مەعنا نەما هەڵسە چارەی دەردەکەت کە بێ تەفەککور ڕێگە چەوت بێت و ئەسپێ چەند ئەسڵ بێ سواری چالاکی نەبێ قابیلە دەرچێ لە میدانی جیدال و جێگە ڕەوت؟ ! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕووحی کە ئەسووڕاوە لەنێو باغی سەفا سەبارەت: وەڵامی پرسیارێکی عەونی کە بۆ چی خودا لە پاش ئەوەی ئادەمی خستە بەهەشت و دەری هێنا؟ ڕووحی کە ئەسووڕاوە لەنێو باغی سەفا دڵ خوڕڕەم و هیچ نەیبوو شتێک جەوری بدا خوا ویستی کە نیشانی بدا واقیعی تاڵ هاویشتیە نێو مەنبەعی سەد جەور و جەفا ++++++++++++++++++++++ سەرناو: ڕووناکی سەبارەت: (هەولێر) بۆ گوڤاری ڕووناکی ڕووناکی ناوت چەندە لام خۆشە عالەم بە سایەت دڵی پڕ جۆشە تاریکی ڕۆیی دەرکەوت ڕووناکی بە عیلم و فەن و ڕوخساری پاکی شوعلەبەخشی کرد لە کێو و بێستان زیندووی کردەوە عیلمی کوردستان بەهۆی ڕووناکی هەڵستاین لە خەو بەڕێمانی ئەخست نەحسی و شوومی شەو مژدە بێ وەتەن خاکت ڕووناک بوو بە سایەی شەوقی لاوت چالاک بوو نەحسی و شووم ڕۆیی لەسەر لێوانت ڕووناکی جێی گرت لە ڕووی جوانت ئومێد پەیدا بوو بڵاو بێتن فەن بنوێنین خزمەت گوزاریی وەتەن میللەت! ڕووناکی مایەی ژیانە نۆبەی چالاکیی لاوی جوانە ئینجا سەیری کەن هونەری قەڵەم تاکوو بەرزی کەین عێراق و عەلەم خودا ڕووناکی دوور کەیت لە شیقاق شوعلەبەخشی کەی لە خاکی عێراق ++++++++++++++++++++++ سەرناو: توتنەوان سەبارەت: کۆیە - ١٩٤٨ ١ ڕوژێکی هاوین لە قرچەی گەرما ئاودێرێکی ڕووت تووتنی ئاو ئەدا زەرد و بێ هێز و لاواز و نەخۆش ماڵوێران، پەڕپووت، بەدەم لەرز و تا لە چوار سەر خێزان خۆی و منداڵی هەر ئەویان هەبوو هەڵسابوو گۆیا سەپکەیێ بکا، گۆزە ئاو بێنێ تووتن ئاو بدا، منداڵ بەخێو کا بە لەرزە لەرز و هانکەی ماندوویی هەوڵێکی ئەو لا و هەوڵێکی ئەم لا منیش لەتاوی گەرما و ماندوویی ڕێ بەتەمای چۆڕێک ئاوی سارد لام دا سلام علیک هۆ کاکەی ئاودێر علیک السلام پیادەی تەنیا وتم: تینومە، ئاوی سارد ئەبێ وتی: نازانم ماومانە یان نا! بڕۆ ژێر کەپر، گەر لەنێو گۆزە، ئاوی تێدا بوو، بیخۆوە، ئەمما نەخۆشی لێنە، گەر تینوویان بێ بە خێری باوکت، ئاویان پێ بدە ٢. کەپری ئاودێر کەپرێکی دارگەز، ناڕێک دامەزراو بە پووش و گەڵای چڕ و سەرگیراو بۆ پارێزگاری خۆرەتاو و تۆز بە چیخێکی شڕ سێ دەوری دراو ناوماڵی ئاودێر هەرزاڵەیێ چووک دوو پارچە بەڕی شڕ و هەڵزڕاو جەڕەیێکی کۆن، سێ گۆزەی کەرخێو چەند هامانی ڕەش، جامێکی قووپاو سێڵێکی تەنک، خوانەیێ بچووک لەو لاش مەنجەڵێک سەرنخوون کراو دوو لێفی شڕی چڵکنی کون کون سێ پیاڵەی چا و قۆریەکی شکاو ئافرەتێک لەو لا، لاڵ و پاڵ کەوتوو بێ هۆش لەبەر تا، لە برسا ژاکاو منداڵێکی لەڕ، عومر شەش ساڵان لەپەو ڕووکەوتوو، بێ مل، پەشۆکاو منداڵێکی تر ساوا و بێ پەروا بە دوو پارچە جل لەم لا داپۆشراو وژەی بای گەرم و گژەی پۆلی مێش تێکەڵ بوون لەگەڵ دەنگی «باوە! ئاو» ٣. دوو سوار ئاوم کرد وەدەم منداڵی ساوا ماندوویی و ئیشی خۆم لە یاد نەما حاڵی ئەم ماڵەی هەژار و نەخۆش ئەرکی سەرشانی ئاودێری تەنها منیان هاویشتە گێژی سرنج دان لە کاروباری تاریکی دنیا ئەم هەموو ئەرکە و ئەم هەموو ڕەنجە گۆیا لوقمەیەک نانی جۆ ئەخوا؟ من لەو خیاڵە و دوو بارگیر سوار هاتن لە ژوور ڕا، بزووت و خێرا بڕنەو لە بەردەم، دەمانچە لە قەد سمێڵ قیت و قنج، چاو کشت و وریا موهەییا لەبۆ شەڕ و جنیۆ دان تووڕە، شەڕانی، بێ ئابرو و حەیا هاتن دابەزین بێ سڵاو کردن یەکێکیان وتی: ئەی کوانێ عەوڵا؟ وتم: ئەوا هات فەرموونە ئێرە من لەو قسانە و عەوڵا لەژێرڕا خێرا هاتەوە بە ڕوویەکی خۆش وتی: بەخێر بێن... بەخێر بێی کوێخا ٤. چەند و چوون لێفێکی شڕی کون کونی دڕاو هێنای و ڕای خست دوور لە خۆرەتاو وتی: دە فەرموون... دانیشن... ئنجا یاخوا بەخێر بێن وەسەر بانی چاو کێخواکە وتی: سەلامت نەبی وە کوێرایی چاو... وە ملی شکاو کوا تووتن... کوانێ ڕستەیی وشکت کوانێ چوارداخت... هەی کەران باوگاو؟ توتنەوان وتی: بۆچی جوێن ئەدەی نەهاتم بۆ دار، نەهاتم بۆ داو ئێستاش چ حەققی جوێندانت هەیە قسووری خۆتە! من چ بکەم؟ پیاو! ئەی کێخوا وتی: چۆن پێم ئەوەڕێ چۆن خۆی گیف ئەکات، لێم دێتە جواو کەی هاتووی هەتیو بڵێی فڵان کەس من داوم ئەوێت، هەی ئابڕوو تکاو توتنەوان وتی: ڕۆژی شاییەکە نەهاتمە لات و ناردمتە ئاسیاو نەموت مام کوێخا داوم پێویستە نەتوت نەماوە ناردوومە بۆ داو ٥. ماڵ وێرانی لەو ڕۆژەوە تا هەتاکوو ئێستا نە داوم دیت و نە ڕەحمەتی خوا من داوم نەبێ، کرێ داو نەگرم چارداغ لە کوێ بوو؟ لە کوێ بینم سا؟ ئینسافت هەبێ، سەیری حاڵم کە ڕەوشتت چۆنە، چۆن منت هێنا هەتا ئیقناعت کردم بە ئاودێر خۆت کردە نۆکەر من بووم بە ئاغا کە هاتم زگم کەوتە سەر زەوی تووتنم چاند و ڕەنجی شانمدا ئەڵێم دار بکڕە، ئەڵێم داو بێنە ئەڵێم برسیمە، ئەڵێی پارە کوا؟ من بەبێ پارە و منداڵم برسی لەکوێ قوڕ بێنم بیکەم بە سەرما کێخواکە وتی: عەوڵا گوێ گرە پیاو ئەمەتا شت لەیاد نەکا ئیمە قەولمان نۆسەت دینار بوو سەد و بیستت خوارد هەتاکوو ئێستا ئێستاش بەرۆکم ئەگری بۆ پارە پارەی چی، کورە؟ خوارداشت نەما! ٦. حەساو توتنەوان وتی: بۆم بکەن حەساو بزانم وا زوو چۆن پارەم تەواو وا بووە دوو مانگ هیچتان نەداومێ کوێخوا وتی: وەسەر بانی چاو! ئا، مەلا سەعید، دەفتەرت دەر کە سەیری کە عەوڵا چی هاتۆتە ناو؟ کابرای لەگەڵ ئەم، تومەز مەلا بوو مەلایەکی گەنج تازە ڕیش تاشراو هەرزە و دڵداری لە ڕوو ئەباری سمێڵ باریکی چاو کل تێکراو مەلا دەفتەری لە باغەڵ دەرکرد دەفتەر چ دەفتەر پەڕپووت و گەچلاو ئەرقامی زل زل خەتی خوار و خێچ ئیملایی فارسی، بە کوردی نووسراو نەمدی پەڕێکی بێ فێڵ نووسرابێ نەمدی وشەیێک ساغ و نەڕنراو مەلا دەفتەری سەروژێر دەکرد عەوڵا مونتەزیر مل کەچ و داماو کوێخوا سمێڵی مشتوماڵ دەکرد منیش بیر لەسەر عەولای ماڵڕماو ٧. حەساو کردن سەری هەڵبڕی پاش دەمێک مەلا ئێمەش لەگەڵ ئەو، گوێ قوڵاغ ئنجا وتی: مام عەوڵا ئەمە حسابت پەنجا و شەش دینار لە دەستی کوێخوا سیی دینار گاجووت، چواریش کەرەستە بیست و پێنج دینار کەرستە و ئەشیا دوو دینار جارێک سێ دیناری کەش لە منت وەرگرت لە ماڵی ئاغا جەمعی سەد و بیست دینارە تەمام بە گوێرەی دەفتەر سەحیحە وەڵڵا توتنەوان وتی : کوێخا ئاوڕەحمان پەنجا و شەش دینار لە کوێندەر درا؟ کوێخوا کە وتی : گوایە درۆیە! گوایە من بە تۆ ئەکەم ئیفتیرا! ئاخر ئەمەتا چاکەی نالەبار! لەعنەت لە باوکی خوار و خێچ بدا! ئێستاش چ حەقت لای من نەماوە خوار داشت وەرگرت گەلێکیش زیا گەر پارەت دەوێ تووتن سەلەم کە لەسەر بەشی خۆت هەرچەندی بکا! ++++++++++++++++++++++ سەرناو: قەل و ڕێوی سەبارەت: یەک لە پەندە خۆشەکانی «لاوڤنتین» شاعیری ئیسک سووکی فەڕەنسەیە کردوومە بە کوردی ڕۆژێ لە ڕۆژانا قەلێ ڕاوەستابوو لەسەر چڵێ سەلکێ پەنیری لە دەنووک ویستی کە بیخوا لە هەلێ ڕێوی بەلایا تێپەڕی چاوی بە قەل کەوت و مەلێ ویستی بە فێلێ لێی سەنێ دەسی پێ کرد پێی هەڵبڵێ وتی ئەی بولبولی زەمان ئەی نەغمەخوانی سەر تەلێ بیستوومە من ناوبانگی تۆ توخوا گۆرانیم بۆ بڵێ! قەل وەختێ زاری داپچڕان پەنیری کەوتە بن تەلێ ڕێوی پەنیری قۆزتەوە بەڵام لە پێش ئەوەی هەڵێ وتی ئەوجا: بەسە نەفام! گوێت لێ بێ ڕێوی بۆت بڵێ! وەختێ شتێکت گرتە دەم کەر مەبە گۆرانی مەڵێ! ئەمەیش کەرانە بێ کەوا تەفرە دەراوی تۆ چەلێ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لالە باس سەبارەت: بەغدا ڕۆژێکی پایز لە پێش نیوەڕۆ لالە باسم دی زەوی ئەداتۆ ڕووت و زگ واڵا، پیر و تێکشکاو پشتی چەماوە، لووت لەسەر ئەژنۆ گۆچانی دەستی دەستەندووی جووت بوو دەنگی نووسابوو بە هێ هێ و هۆ هۆ هەی ماندو نەبی لالۆی جووتیارە وتی: هەر بژی ڕۆڵەی لەسەرخۆ وتم: کاری جووت، ڕەنجی لاوێتی زۆر دوورن لەگەڵ پیرێکی وەک تۆ ڕەسووڵەیی کوڕت ڕەنجبەری چاکە زەلامی ملهۆڕ، لاوی چوست و جۆ کوا بۆ چی جووتت لەباتی ناکا بۆچی تۆ نادا، بۆ چی نابڕێ شۆ هەندێ پێکەنی، سەیرێکی کردم دەستی خستە سەر ڕیشی وەک پەمۆ ئاگری دڵی لە هەر دوو چاوی بڵێسەی ئەدا وەک جووتێ پشکۆ وتی: لە هاوین کێخا کاکە سوور هاتە ماڵەوە پێی وتم: لالۆ شایەدی بدە زەوی «زێڕین دۆڵ» کە وا هین منە قورئانیش بخۆ وتم: کاکە سوور، بەم سەر و ڕیشە ئۆباڵی خەلقی ناخەمە ئەستۆ وتی: هەروەها بە سەری ئاغا ئەتکەمە پۆڕی بەر چەنگی هەڵۆ بۆ شەو زەلامی هەناردە سەرم ماڵیان دامە بەر شیلینگی بڕنۆ سێ مانگام هەبوو بە تاڵانی برد مناڵی هێشتم، بەبێ ماست و دۆ هەندەی پێ نەچوو، عەزەی ساڵح ئاغا لە سەری کردم بۆ حیسسەی تاپۆ چوومە خرابە: وتم ئاغە گیان مڵکم هین خۆمە قەیدن لە تاپۆ پێی وتم: پیرەی سمێڵ کلکەسە یا تاپۆ بدە، یا بار کە و بڕۆ دوو سێ ڕەش و ڕووت وڵاغیان هێنا دەغڵیان بار کرد بە لێ لێ و لۆ لۆ کێخوای چەمبەڕیش ڕەسووڵەی پەت کرد کردی بە عەسکەر، بردی لە بۆ کۆ لە کۆیە چوومە لای زابت وتم: ئەفەندی عومرم گەییە حەفتا و نۆ بێجگە لەم کوڕە وەجاغم کوێرە بە منی ببەخشە مەمکە ڕەنجەڕۆ زابت تووڕە بوو هەڵسایە سەر پێ فڕێی دامە دەر، بە پاڵەپەستۆ پێم وت: لالە باس پارەت بدایە ڕەسووڵ معیل بوو بەبێ گفتوگۆ وتی: پارە و من؟ هەی خاکم وە سەر بریا ئەمزانی، ئەی خودایە بۆ؟ ئەوا چل ساڵە زەوی ئەکێڵم فەللاحی ئەکەم هەتاکوو ئەمڕۆ نرخی ئارەقەی ڕوونی ماندووییم تیکە نانێکە، چە نان؟ نانە جۆ ئەویش بەبێ دۆ ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کوردستان سەبارەت: بەغدا کوردستانی خۆش، نیشتمانی جوان تۆ قیبلەگاهی منی بێ گومان چاوم پشکووتووی شاخەکانتە فێری ژیانی باخەکانتە دەنگی شمشاڵی شوانەکانت زریق و باقی جوانەکانت قاسپەی کەوانی قەد کێوەکانت خوڕەی ئاوەکەی نشێوەکانت ئەمانە هەمووی گوێیان کردمەوە هەوێنی شعری دڵیان گرتمەوە نەونەمامێ بووم لەم خاکە ڕووام بە خۆشەویستیی وڵات ئاو درام بەڵێ کوردستان تۆ منت خولقان تۆ منت خولقان پێت بەخشیم ژیان خۆشیی ژیانم، خۆشیی ژینتە ئێشی ژینی من، ڕۆژی شینتە چونکە کوردستان، نیشتمانی جوان تۆ قیبلەگاهی دڵی بێ گومان ++++++++++++++++++++++ سەرناو: کۆترە باریکە سەبارەت: بەغدا ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو بەسیە نووستن خەواڵوو چاو هەڵێنە هەستە زوو هەلی ژینت لە دەست چوو ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو تیشکی زێڕینی ڕۆژسا لووتکەی بەفرینی چیا ڕوون کرد و تاری نەما لە زەنگی زیندەگی دا ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو هاو مەلم مەلی بچووک لە خەو ڕاپەری چابووک بۆ خەبات چوست و لەش سووک کەوتە گەڕان وەک مەکووک ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو لەلای عالەم نیوەڕۆ هێشتا شەوە لەلای تۆ بێ ڕەنج کێ ژیوە ئاخۆ؟ نووستن و تەمبەڵی بۆ؟ ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو ڕێگەی ژیان وەک سەفەین هەوراز و سەخت و بەفرین ناو خۆش و بارگران ژین هەڵسە لە خەو با نەمرین ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو بەسیە نووستن خەواڵوو چاو هەڵێنە هەڵسە زوو هەلی ژینت لەدەست چوو ککوو... ککوو... کوو... کوو... کوو ++++++++++++++++++++++ سەرناو: لە مەیدانی مجادەلەیەکدا سەبارەت: ڕانیە کەسێ کەس بێ لە دونیادا کەساسی دەستی دەورانە لە ژینا ناکەسی بەدکار لە جاهی عیززەت و شانە گوناهی کەس ئەبێ چی بێ، بەغەیرەز کەسبی سەربەرزی بەقەد خەندەی کەسی ناکەس ئەوەندەش ئەو لە گریانە برا نابێ تەعەججوب کەی لە وەزعی ناکەس و دووڕوو کە وا ئەفلاک و گەردوونیش وەکوو ڕووی ئەو لە گۆڕانە تەبیعەت قاعیدەی وایە لەگەڵ گۆڕاو برادۆستە ئەوی سابیت بێ ساکین بێ لە بەهرەی ژینی حیرمانە ژیان خەونێکە ئەیبینین، بە تیژی دێت و ئەڕواتن لە پەنهانی نیهاندا ئەوی دانا بێ نادانە لە هیچدا بەدی هاتی، بەرەو هیچیش ئەڕۆی غافڵ لە بەینی هەر دوو هیچدا خەراباتی بژی گیانە عیبادەت چی بوو نەتزانی بەغەیرەز نێرە بیدۆشە سەری خۆت بۆ دەئێشێنی، سەفا نسیانە، نسیانە بە مەستی خۆت لە پەستی عەقڵ و ئەندیشە تەوەللا کە ئەوی ڕۆییوە، ڕۆییوە، ئەوی نەبووە لە پەنهانە ئەرێ ئەی یاری تەنهاییم، نەدیمی هەمدەمی پەستی لەگەڵ تۆم ساقی هەموار و خەلیفەی پیری مەیخانە دەسا کوا جامەکەی دوێنێت کە قووتی گیانی تێدا بوو دە خێرا تێ کە بۆم چونکە لە پەستی مەستی دەرمانە دەسا مەی جامەکەی جامی سەری کەی بێ فەلاتوون بێ بنۆشە باوەڕیت وا بێ کە لەم کاروانە کار وانە ++++++++++++++++++++++ سەرناو: گوڵی سوور سەبارەت: هەولێر گوڵی سوور، ئەی کچی نەورۆز، ئەرێ کام دەس لە باغی ژین لەبۆ یەک دەفعە بۆن کردن، بە ناکامی ئەتۆی هێنا ئەوێستاکەش بە ژاکاوی وەها بێ قەدر و تۆزاوی لەسەر ڕێگا فڕێی داوی لە جەور و زوڵمی دەستە پەری زادەی بەیان لەرزین لە دەوری ئەم چڵەی لێی بووی پەپوولەی زەرد و سوور گریا منیش ئەی گوڵ دڵێکم بوو دڵێکی پر لە ئارەزوو بە سۆزی ئاوی حەز تینوو لەناکاو لام فڕی بۆ لای کچێکی دولبەر و شیرین ئەویش ڕیشەی لە دەس گرت و بەبێ ڕەحمی لەژێر پێی نا بە گریاوی و برینداری بە ڕووزەردی و غەمخواری بەبێ ئوممێد لە دڵداری گەڕاوە سینەکەی تارم، ئەوێستاش ئەی گوڵی غەمگین لە تەنهایی سەرینت بێ، دەهانێ ئەم دڵە، توخوا! ++++++++++++++++++++++